Editie Aalst 2 mei 2018

Begijnhof en andere geklasseerde gebouwen
PUBLIEKE VRAAG DD. 07/08/2017 - NOOIT ANTWOORD GEKREGEN!
Al jaar en dag erger ik mij (met vele anderen) blauw (eigenlijk rosé,
oranje en zwart-geel om binnen de coalitie te blijven) aan de rampzalige
toestand van de “historische”ommuring van het Begijnhof
(eigenlijk het Goedkopewoningenhof). De Burchtstraat maakt per
definitie deel uit van de zogenaamde Wallenring en kent veel woonwerk-,
handels- en openbaar verkeer. Er langsheen, richting centrum,
liggen historische panden, zoals het Oud Hospitaal en aanpalende.
Vanaf het gebouw Cimorné (voorheen kringwinkel) is er ook nog het
laatste deel van de nog resterende oorspronkelijke Begijnhofmuur.
Hieromtrent gaat mijn hiernavolgende en gemotiveerde vraag.
De Burchtstraat scheidt de gronden en gebouwen langsheen de
Dender met een (naar huidige normen van levenskwaliteit in stedelijke
centra) verkeerde bestemming (industrie) van de bebouwing
richting het oude stadscentrum (in vogelvlucht amper 300 m van
de Grote Markt). Het was ooit de bedoeling dat de historische gebouwen
richting centrum de ideale buffer zouden vormen tegen
de toen nog vijf bestaande fabrieken
op het eiland Chipka
(gaande van de SASA Schuermans
tot en met de Brouwerij
Zeeberg met in het midden de
vroegere Glucoseries Réunies,
later Amylum en Syral, thans
Tereos Syral).
Deze ideale optie werd door
de toenmalige ACW-vleugel
van de plaatselijke CVP catastrofaal
de kop ingedrukt door
de afbraak van één van de
oudste en mooiste Begijnhoven
van het land, nl. dat van
Aalst, om er “Goedkope woningen”
van haar eigen huisvestingsmij
(van de familie
Moyersoen) neer te poten. Alleen de kerk, een kapel, het huis van
de Grootbegijn en enkele huisjes werden behouden en dat alleen
voor eigen gebruik (om de schijn op te houden). In diezelfde periode
werden ook de historische kiosk op de markt, de unieke ijzeren
stadsschouwburg op de Hopmarkt, representatieve herenhuizen op
de markt, sanitair gebouw Houtmarkt en nog zoveel andere waardevolle
gebouwen afgebroken. Allemaal dank zij wijlen schepen van
Openbare Werken Gilbert Claus en wijlen minister van staat Ludovic
Moyersoen. Ok, gedane zaken nemen geen keer, maar ook de
geschiedenis heeft gelukkig ook haar waarheden voor de volgende
generaties. Bouwsels worden teveel onthouden, afbraken teveel
vergeten!
Een tweede en latere beslissing van het stadsbestuur uit 1976 had
al even catastrofale gevolgen (niet voor de werkgelegenheid, alhoewel
deze inmiddels met tweederden verminderd werd), maar wel
voor de stedenbouw, de ruimtelijke ordening en de levenskwaliteit
van het stadscentrum (en ook van de rechteroever). Medio de
jaren ‘70 werden gesprekken gevoerd tussen de overheid en de
directie van het toenmalige Amylum : óf herlocalisatie van het bedrijf
en herbestemming/herinrichting van de site cfr. het Structuurplan
van Aalst (juni 1976 en dus op de drempel van de fusie vanaf
01/01/1977) óf behoud van de industriële site met alle gevolgen van
dien. In dit structuurplan werden drie fabriekssites als renovatiegebied
ingekleurd, nl. De Wolf-Cosyns, Brij De Gheest en Amylum. De
eerste twee werden inmiddels gerealiseerd (het eerste iets zinvoller
dan het tweede, waar figuurlijk én letterlijk geknoeid is geworden).
In 1976 (toen er in de carnavalstoet een grote groep, De Galante
Moilentrekkers, meedeed met als titel “Amaailoemeken” om o.m. de
geurhinder aan te klagen), besliste het toenmalige stadsbestuur om
het plan Amylum 2000 goed te keuren met als gevolgen : uitbreiding
van de plant over alle gronden en kaaien vanaf de Zeebergbrug t/m
de hoek van de Burchtstraat, vergunning voor decennia bouwwerken
op de site, verzekerde investeringen in gebouwen en uitrusting,
behoud van een te laag plafond tewerkstelling, afbraak omliggende
wijkdelen voor parking en mobiliteit, privatiseren van voorliggende
kaaien en interne straten, hinder zoveel mogelijk beperken, ... Het
resultaat anno 2017 (nu reeds 2018) kunt u dag aan dag vanuit het
nieuwe “stadhuis” zelf zien. Ok, ook hier nemen gedane zaken geen
keer, maar bewoners en bezoekers zitten er wel mee. Kunt u nog één
centrumstad opnoemen waar
dergelijke industrie en mobiliteit
zich op 20 m van geklasseerde
gebouwen en op 300 m van de
Grote Markt in dat tempo kan/
mag ontplooien?
En na dit alles bleef er toch nog
enige hoop dat de overzijde van
de Burchtstraat richting centrum
wat “waardiger en met meer respect
voor het verleden” zou worden
aangepakt. Niets was/is minder
waar! Bebouwing, zicht en
onderhoud van de achterzijde
van het Begijnhof vanaf Cimorné
t/m hoek met de Bertha De Dekenstraat
zijn een aanfluiting van
fatsoen en goed bestuur. Vanaf
Cimorné lijkt die zijde van de Burchtstraat op een stuk favella : begijnhofmuur
weggekapt en naast elkaar schots en schuine garages
met afbraakmateriaal in de plaats “gebouwd” (wedden dat ze één
voor één zonder vergunning werden opgericht en dat die bouwovertredingen
nog niet verjaard zijn); dan een stuk “begijnhofmuur”,
afschuwelijk hersteld (door wie?) en krammikelijk van uitzicht; dan
tussenin her en der publiciteit; dan (nooit gezien) op het einde
“heropgebouwd” met afzichtelijke rode nieuwbouwstenen (door
wie? ‘t Schijnt door de stad zelf...).
Indien dit stadsbestuur zich aldaar een beetje wil rehabiliteren, dan
moet het asap werk maken van een wettelijke, historisch juiste, stedenbouwkundige
aanvaardbare, artistieke herinrichting van deze
waardevolle afsluiting, zijnde een buffer tussen het steeds maar
uitdeinend industrieel complex Tereos Syral en de historische bebouwing
en site richting centrum. Of de mensen nu links of rechts
kijken, maakt niet uit (het zijn beide voorbeelden van hoe het niet
“moest”), want even lelijk. Geur, lozingen, hoogbouw, lawaai, aanvoer
vrachtwagens, alles wordt voor lief genomen, omdat het
vechten tegen de bier(Dender)kaai is, maar geef de mensen dan
tenminste één kant waar ze tegen kunnen glimlachen, zijnde een
authentiek gerestaureerde Begijnhofmuur!
AEPB- Immer Wakker
Aktueel - 2 mei 2018 - 6