75 Zin in 't leven? Maar Natuurlijk! -nr 75
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
VROUWEN:<br />
LET OP HART<br />
EN VATEN<br />
DARMKANKER<br />
MENOPAUZE<br />
"WIL JE AFVALLEN? EET MEER VETTEN"<br />
PASCALE NAESSENS<br />
<strong>nr</strong>. <strong>75</strong> • sept. - okt. 2018
goede slaap en rust<br />
MELATONINE<br />
GABA<br />
TRYPTOFAAN<br />
VITAMINE B3, B5, B6 & B12<br />
ZINK<br />
CNK: 3676145<br />
optimaal gemoed<br />
SAFFRAAN<br />
ASHWAGANDHA<br />
RHODIOLA<br />
VITAMINE D, B3, B6 & B12<br />
ZINK<br />
100% NATUURLIJK<br />
CNK: 3674959<br />
De producten zijn te koop <strong>in</strong> de apotheek.<br />
Soria Bel NV - R<strong>in</strong>glaan 35, B-8480 Ichtegem - T: 0(032)51/58 80 30 - E: <strong>in</strong>fo@soriabel.be - www.soriabel.be
IN DIT NUMMER<br />
BESTE LEZER<br />
Op p. 4 en 5 gaat kookboekenauteur Pascale Naessens <strong>in</strong> tegen de klassieke visie<br />
van diëtisten. Zij kiest namelijk voor een vetrijk dieet. “In comb<strong>in</strong>atie met een<br />
laag gebruik van koolhydraten”, vult de vrouw van gerenommeerd tv-maker Paul<br />
Jambers aan. “Want je kan natuurlijk niet én veel boter én veel carbs comb<strong>in</strong>eren.”<br />
In theorie is het volgens Naessens ook mogelijk om voor veel koolhydraten<br />
en we<strong>in</strong>ig vetten te gaan, maar: “dat houden de meesten niet vol. Je hebt dan<br />
constant honger.”<br />
Verder kan je <strong>in</strong> deze editie lezen dat wat je eet ook héél belangrijk is voor je<br />
mentale gezondheid. Er zijn zelfs kruiden die anti-depressieve werk<strong>in</strong>gen hebben!<br />
Bovendien is gezonde voed<strong>in</strong>g van <strong>leven</strong>sbelang voor je darmen. Want <strong>in</strong><br />
de Oudheid wisten de grote artsen het al: “de dood zit <strong>in</strong> de darm”. Lees er alles<br />
over op p. 30 – 31.<br />
Veel leesplezier<br />
De redactie<br />
INTERVIEW<br />
met Pascale Naessens .................... 4<br />
ACTUALITEIT<br />
De Mens is een alleseter ................ 6<br />
Also sprak ... Pedro Brugada .......... 7<br />
Betere <strong>leven</strong>skwaliteit<br />
bij prostaatproblemen ..................... 8<br />
Planten veredelen<br />
met de ‘genschaar’ .......................... 10<br />
BETER VOORKOMEN<br />
DAN GENEZEN<br />
Menopauze,<br />
dan toch hormonen? ....................... 12<br />
Vrouwen, let op uw hart<br />
en bloedvaten? ................................. 20<br />
Darmkanker ...................................... 30<br />
MYTHES IN DE KLASSIEKE<br />
VOEDINGSLEER<br />
ONWAAR: boter is slecht<br />
voor hart- en bloedvaten ................ 18<br />
ZIN IN 'T LEVEN? MAAR NATUURLIJK!<br />
September - oktober 2018 • <strong>nr</strong>. <strong>75</strong> • jaargang 14<br />
Verantwoordelijke uitgever Themamedia nv, Wouter Van Melkebeek,<br />
Vaartdijk 3/402, 3018 Leuven (Wijgmaal)<br />
Product Management Katrien Houtmeyers • katrien.houtmeyers@primetime.be<br />
Informatie & adm<strong>in</strong>istratie 016 49 82 60<br />
Creative director Kev<strong>in</strong> Celis<br />
Druk Grafische Groep Bongaerts, Greesstraat 11, 2200 Herentals<br />
Redactiemedewerkers W.J.Duckaert, W.DeCorte & Niels Janssens<br />
De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de <strong>in</strong>houd van advertenties<br />
en de rubrieken rond product<strong>in</strong>fo af. Thema Media kan niet aansprakelijk<br />
gesteld worden voor eventuele onjuiste gegevens. De <strong>in</strong>houd van elke<br />
advertentie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 3<br />
MAAR NATUURLIJK!
INTERVIEW<br />
Pascale Naessens gaat <strong>in</strong> tegen klassieke visie dietisten<br />
"Wil je afvallen?<br />
Eet dan meer vetten!"<br />
:<br />
Pascale Naessens bracht dit jaar twee nieuwe kookboeken uit: het <strong>in</strong> juni verschenen ‘Puur &<br />
Lichter’ en het recentere ‘Nog eenvoudiger’. “Ik wil mensen uit hun eigen vrije keuze betere keuzes<br />
laten maken”, aldus de 49-jarige auteur.<br />
Niels Janssens<br />
Dag Pascale, <strong>in</strong> ‘Nog eenvoudiger’ ga<br />
je per gerecht aan de slag met slechts<br />
vier <strong>in</strong>grediënten. Je hebt niet veel nodig<br />
om lekker en gezond te koken?<br />
“Kijk maar naar een klassieker als asperges<br />
à la Flamande, dat gerecht bevat<br />
ook niet veel <strong>in</strong>grediënten. Veel klassiekers<br />
bevatten maar we<strong>in</strong>ig <strong>in</strong>grediënten.<br />
Mensen denken vaak dat gezond<br />
koken veel tijd vergt, maar dat klopt dus<br />
niet. Nog een misvatt<strong>in</strong>g: dat het duur is.<br />
Ik durf dat echt te betwisten. In eerste<br />
<strong>in</strong>stantie lijkt het zo dat gezonde voed<strong>in</strong>g<br />
duurder is, maar <strong>in</strong> the long run is<br />
het goedkoper. Eens je gezonder beg<strong>in</strong>t<br />
te eten en die snelle koolhydraten naar<br />
beneden haalt, dan hunker je niet zo<br />
snel meer naar zoet. Chocoladerepen<br />
enzoverder ga je veel m<strong>in</strong>der kopen.<br />
Bovendien zal je m<strong>in</strong>der naar de dokter<br />
moeten, m<strong>in</strong>der medicatie gebruiken ...<br />
Als je dat allemaal optelt, dan kom je<br />
voordeliger uit.”<br />
<strong>Maar</strong> <strong>in</strong> je portemonnee voel je dat natuurlijk<br />
niet onmiddellijk.<br />
“Klopt. Mensen aanvaarden het pas als<br />
ze het meteen <strong>in</strong> hun zak voelen. Het<br />
klopt ook wel dat gemaakte, gefabriceerde<br />
voed<strong>in</strong>g goedkoper is dan natuurlijke<br />
voed<strong>in</strong>g. En dat is heel bizar.<br />
Mocht er ooit een suikertaks komen,<br />
dan zou ik er voor pleiten dat die taks terugvloeit<br />
naar groenten en fruit. Dat zou<br />
veel beter zijn.”<br />
"ALS JE GEZONDER<br />
BEGINT TE ETEN,<br />
HUNKER JE NIET SNEL<br />
MEER NAAR ZOET"<br />
Ben jij voorstander van zo’n suikertaks?<br />
“Eigenlijk niet. Ik ben voorstander van<br />
baas <strong>in</strong> eigen huis. Ik probeer mensen<br />
vooral bewuster te maken om zelf goede<br />
keuzes te maken. Er zal altijd verleid<strong>in</strong>g<br />
zijn <strong>in</strong> het <strong>leven</strong>. En daarom geloof<br />
ik <strong>in</strong> empoweren. Uit je eigen vrije keuze<br />
betere keuzes maken. Al is het wel zo<br />
dat er <strong>in</strong> verschillende landen al positieve<br />
resultaten zijn geboekt met suikertaksen.”<br />
Suiker is een groot probleem. Vet niet,<br />
blijkt uit ‘Puur & Lichter’. En toch blijven<br />
diëtisten - en zelfs de overheid -<br />
het bestempelen als “slecht” en “een<br />
dikmaker”.<br />
“We zitten momenteel <strong>in</strong> een soort overgangsfase.<br />
Vroeger dacht men dat vet<br />
een probleem was, en dat calorieën<br />
tellen helpt. En 30 jaar geleden was<br />
dat ook zo de overtuig<strong>in</strong>g. <strong>Maar</strong> nu niet<br />
meer. Nu zijn er twee groepen: voor- en<br />
tegenstanders van vetrijke voed<strong>in</strong>g. En<br />
het opvallende is dat de voorstanders<br />
allemaal positieve getuigenissen en<br />
succesverhalen onl<strong>in</strong>e posten, terwijl<br />
tegenstanders alleen maar ‘tegen’ zijn.<br />
Ze verdedigen hun visie niet, ze zijn gewoon<br />
anti. Het positieve verhaal is echter<br />
te groot. (denkt even na) Ik wil wel<br />
even pleiten voor diëtisten. Ik begrijp<br />
hun moeilijke situatie. Zij hebben opleid<strong>in</strong>gen<br />
gevolgd en hebben de klassieke<br />
visie misschien wel 30 jaar verdedigd.<br />
Om dan even het totaal omgekeerde te<br />
zeggen, daar moet je al heel sterk voor<br />
<strong>in</strong> je schoenen staan.”<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 4<br />
MAAR NATUURLIJK!
Hoe is het nu gesteld met de diëtistenopleid<strong>in</strong>gen?<br />
“Er is we<strong>in</strong>ig veranderd, vrees ik. Al zijn<br />
er wel heel veel persoonlijke docenten<br />
die afwijken van de klassieke visie. Dat<br />
v<strong>in</strong>d ik super. Ik heb echter ook het omgekeerde<br />
meegemaakt. Een meisje was<br />
gebuisd omdat ze niet de klassieke visie<br />
volgde. Wat wel is: studies lopen vaak<br />
achter op wetenschap. En dat maakt het<br />
niet altijd makkelijk.”<br />
Hoe ben je zelf meer vetten beg<strong>in</strong>nen<br />
eten?<br />
“Ik ben eerst ook bij een klassiek geschoolde<br />
diëtiste geweest die mij de<br />
klassieke visie vertelde. <strong>Maar</strong> dat werkte<br />
niet bij mij. Ik kon het niet volhouden, ik<br />
had constant honger. Het paste niet bij<br />
mijn lichaam. Van haar mocht ik één lepeltje<br />
vet per maaltijd gebruiken. <strong>Maar</strong><br />
dat heb ik over boord gegooid en ik ben<br />
de visie van andere deskundigen gaan<br />
volgen die vet promoten. Het was wel<br />
een heel langzaam proces. Want hoe<br />
eet je vet? Uiteraard ga je niet <strong>in</strong>eens vet<br />
beg<strong>in</strong>nen dr<strong>in</strong>ken. Wat je wel doet: natuurlijke<br />
volvette producten gebruiken<br />
en light l<strong>in</strong>ks laten liggen. Noten, volle<br />
yoghurt, avocado’s ... mogen weer. Een<br />
lepeltje vet werden er stilaan meer, tot<br />
veel lepeltjes. Op het e<strong>in</strong>de van de week<br />
merkte ik dat ik veel had gegeten, nooit<br />
honger had en toch was afgevallen. En<br />
bovendien eet je heel lekker, want vet<br />
geeft smaak.”<br />
l<strong>in</strong>g. Je mag veel vetten gebruiken,<br />
maar dan moet je wel de koolhydraten<br />
laag houden. Je kan niet veel boter en<br />
veel carbs comb<strong>in</strong>eren. Dan komt het<br />
niet goed. In theorie kan je ook gaan<br />
voor veel koolhydraten en we<strong>in</strong>ig vet,<br />
maar dat houden de meesten niet<br />
vol. Je hebt constant honger, raakt<br />
niet verzadigd en raakt er zelfs verslaafd<br />
aan. Dat is het failliet van de<br />
klassieke visie. Daarom: low carbs<br />
en vetten. Probeer het eens, het is<br />
écht een eyeopener!”<br />
De juiste balans blijft uiteraard belangrijk.<br />
“Je moet alles <strong>in</strong> zijn totaliteit bekijken.<br />
In Vlaanderen is het vaak een en-, en-,<br />
en-verhaal, maar dat is niet de bedoe-
ACTUALITEIT<br />
Een ongemakkelijke waarheid<br />
De mens is een alleseter!<br />
“Weerz<strong>in</strong>wekkend, onz<strong>in</strong>, wraakroepend, beneden alle peil -<br />
veganisten lopen er sloom bij - veganisme voor k<strong>in</strong>deren is misdadig<br />
- gesponsord door de vlees<strong>in</strong>dustrie - vergt rechtzett<strong>in</strong>g -<br />
dr<strong>in</strong>gend bijschool<strong>in</strong>g vereist.”<br />
Een paragraaf over veganisme <strong>in</strong> het artikel<br />
‘Ziek van te gezond’ <strong>in</strong> het vorig nummer<br />
is enkele dames <strong>in</strong> het verkeerde<br />
keelgat geschoten.<br />
WIJ ZIJN ALLESETERS<br />
Stoelt vegetarisme uit pr<strong>in</strong>cipiële redenen,<br />
<strong>in</strong> eerste <strong>in</strong>stantie op verzaken aan vlees,<br />
veganisme lijkt meer op een nieuwe religie,<br />
met dogma’s en taboe’s, vaak magerzucht<br />
en onverdraagzaamheid tegenover<br />
anders-gelovigen.<br />
Ook al is men er bl<strong>in</strong>d voor, de mens is al<br />
vanuit de oertijd een alleseter, niet uitsluitend<br />
vleeseter, maar ook geen eter van alleen<br />
maar knollen en gewassen. Het aandeel<br />
vlees en plantaardige producten h<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> de oertijd en hangt nu nog bij de natuurvolkeren<br />
van de omstandigheden af.<br />
Wij kunnen zonder vlees, en vegetarisme<br />
kan, als men het goed doet, met de juiste<br />
voedselcomb<strong>in</strong>aties en liefst ook nog zuivelproducten,<br />
eieren en af en toe zeevis, plus<br />
dan nog een supplement. Veganisme is extreem<br />
en radicaal. En al wat ‘te’ is, is erover.<br />
Dat te veel vlees en de meeste bewerkte<br />
vleesproducten niet gezond zijn, klopt.<br />
Dat het courante hedendaagse vlees niet<br />
meer dat is, klopt eveneens. <strong>Maar</strong> dat<br />
geldt ook voor plantaardige producten.<br />
Bio is beter. Ook voor vlees.<br />
TEKORTEN<br />
Veganisme leidt bij k<strong>in</strong>deren tot zware tekorten,<br />
vooral van eiwitten, ijzer, calcium,<br />
jodium, z<strong>in</strong>k, verzadigde en Omega 3-vetten.<br />
Niet alles kan men, met een correcte<br />
comb<strong>in</strong>atie, aanvullen. Al e<strong>in</strong>digt het, gelukkig<br />
maar, zelden tragisch zoals met de<br />
dood van kle<strong>in</strong>e Lucas <strong>in</strong> Beveren-Waas<br />
op 6 juni 2014: 7 maand, 4,3 kilo, vier kilo<br />
te mager, en uitgedroogd. Gelijkaardige<br />
gevallen werden uit Duitsland en Canada<br />
gemeld.<br />
Ook wij dr<strong>in</strong>ken al eens haver-‘melk’ en<br />
lusten qu<strong>in</strong>oa, eten vrij veel groenten,<br />
maar ook eieren, vis en matig vlees. Het is<br />
een zaak van gezond verstand.<br />
In Zuidoost-Azië eten ze geen ongepelde<br />
natuurrijst. Omdat ze daarmee darmproblemen<br />
zouden krijgen door te veel voed<strong>in</strong>gsvezels<br />
en zij ook veel groenten eten.<br />
Beriberi, de B1-gebreksziekte ontstond bij<br />
eenzijdig rijstdieet, vaak <strong>in</strong> gevangenissen,<br />
zonder (voldoende) groenten en vlees.<br />
PS: En wat met de moedermelk?
ACTUALITEIT<br />
Also sprak ...<br />
Pedro Brugada<br />
In zijn recent verschenen boek ‘Ons Hart’, met als ondertitel ‘gebruiksaanwijz<strong>in</strong>g<br />
en onderhoudsboekje’ - een aa<strong>nr</strong>ader voor al wie met zijn<br />
hart begaan is - wijdt de felle Catalaan-cardioloog prof.dr. Pedro Brugada<br />
een hoofdstuk aan preventie met bijzondere aandacht voor de<br />
voed<strong>in</strong>g. Luisteren wij naar wat hij daarover te zeggen heeft.<br />
• Kwaliteit gaat boven kwantiteit. M<strong>in</strong>der<br />
is beter dan meer! Zoet is slechter<br />
dan vet.<br />
• Eet een gevarieerde voed<strong>in</strong>g, probeer<br />
nieuwe d<strong>in</strong>gen uit, met van niets heel<br />
veel, tenzij misschien van groenten.<br />
• Koop die niet steeds <strong>in</strong> dezelfde zaak.<br />
• Ga voor onbewerkte voed<strong>in</strong>gsmiddelen.<br />
• Neurotisch calorieën tellen heeft geen<br />
z<strong>in</strong>. De ene calorie is de andere niet.<br />
Voed<strong>in</strong>gsdeskundigen hebben veel te<br />
lang op vetbeperk<strong>in</strong>g aangedrongen<br />
en hadden te we<strong>in</strong>ig aandacht voor de<br />
slechte koolhydraten.<br />
• Mijd geraff<strong>in</strong>eerde koolhydraten (suiker,<br />
witte meelproducten).<br />
Geen low carb of no carb, eet koolhydraten<br />
(brood, pasta en dergelijke)<br />
maar geen grote hoeveelheden <strong>in</strong><br />
comb<strong>in</strong>atie met vet. Verkies donker,<br />
beter nog volkorenbrood.<br />
• Het ergst van al zijn mierzoete vruchten,<br />
yoghurtjes met nul procent vet of<br />
vegetarische gehaktballetjes met nul<br />
procent vlees, maar een hoop toegevoegde<br />
suiker.<br />
• Geraff<strong>in</strong>eerde koolhydraten spelen<br />
volleyball met je bloedsuikerspiegel.<br />
• Aardappelen: liefst <strong>in</strong> de schil.<br />
• Kies voor de goede vetten, zo we<strong>in</strong>ig<br />
mogelijk transvetzuren en Omega 6<br />
(smeer- en bakmargar<strong>in</strong>es, supermarkt-<br />
en frietolies).<br />
• Licht gekookt is beter dan doorkookt.<br />
• Vlees: matig en bij voorkeur bio. Mijd<br />
bewerkte vleesproducten. América<strong>in</strong><br />
préparé? Bereid hem zelf!<br />
• Niet te veel fruit. En eet de hele vrucht<br />
<strong>in</strong> plaats van enkel het sap te dr<strong>in</strong>ken.<br />
• Melkproducten: kijk wat je verdraagt.<br />
• Eet voor 80 % gezond. En zondig.<br />
• Hou het praktisch, geniet van elke hap<br />
door traag te eten en kauw goed.<br />
• Dr<strong>in</strong>k volop water, hooguit één of twee<br />
glazen alcohol per dag, maar dat hoeft<br />
niet per se.<br />
• Zit niet de hele dag. Beweeg!<br />
Luister<br />
naar<br />
Brugada<br />
In het aangenaam<br />
lezend<br />
boek met hier<br />
en daar een<br />
filosofische<br />
uitschuiver,<br />
behandelt prof.<br />
Brugada hart,<br />
hartfuncties en<br />
alle hart-vaatproblemen op een voor<br />
de leek bevattelijke, soms zelfs humoristische<br />
wijze. Hij geeft antwoord<br />
op alle vragen, die wij ons kunnen<br />
stellen. En zet daarbij ook een aantal<br />
foute opvatt<strong>in</strong>gen recht, zonder<br />
collega’s hard tegen de schenen te<br />
trappen.<br />
Niet <strong>in</strong> het m<strong>in</strong>st te versmaden een<br />
uitvoerige verklarende woordenlijst<br />
achteraan. En als kers op de taart:<br />
• Stimuleer patiënten om verantwoordelijkheid<br />
te dragen voor hun<br />
gezondheid.<br />
• Por artsen aan om maximaal <strong>in</strong> te<br />
zetten op preventie.<br />
• Voed je dokter op.<br />
Hartpatiënt? Zelf of <strong>in</strong> de naaste familie?<br />
Nog gezond en met de wens<br />
dat het zo zal blijven? Luister naar<br />
wat Pedro Brugada te zeggen heeft<br />
<strong>in</strong> ‘Ons Hart’, uitgegeven bij Lannoo,<br />
278 p – € 22.50<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 7<br />
MAAR NATUURLIJK!
ACTUALITEIT<br />
Betere <strong>leven</strong>skwaliteit<br />
bij prostaatproblemen<br />
Met de verouder<strong>in</strong>g nemen de prostaatproblemen bij de niet meer zo jonge man<br />
steeds meer toe: vaak een goedaardige zwell<strong>in</strong>g of vergrot<strong>in</strong>g, maar soms ook<br />
een kwaadaardig gezwel. Beide vergen behandel<strong>in</strong>g en hebben een niet te<br />
onderschatten <strong>in</strong>vloed op de <strong>leven</strong>skwaliteit. In verband met één en ander: goed<br />
nieuws! Wij spraken daarover met uroloog prof. dr. Claude Schulman.<br />
Prof. Schulman: “Inderdaad, heel wat<br />
mannen boven de vijftig jaar krijgen last<br />
van hun prostaat. Dit is een natuurlijk<br />
fenomeen dat gel<strong>in</strong>kt is aan een verschuiv<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> de testosteronhuishoud<strong>in</strong>g,<br />
waardoor de prostaat zwelt en vergroot.<br />
De prostaat of voorstanderklier zit rond<br />
de urethra of ur<strong>in</strong>ebuis, die hierdoor vernauwd<br />
geraakt, wat onder meer problemen<br />
bij het plassen kan veroorzaken.”<br />
LEVENSKWALITEIT PRIMEERT<br />
“Ook de gevoeligheid voor prostaatkanker<br />
verhoogt met de leeftijd. Gelukkig zijn<br />
meer dan 50 % van alle prostaatkankers<br />
niet agressief en is hierbij geen heelkundige<br />
<strong>in</strong>greep nodig. Een actieve opvolg<strong>in</strong>g,<br />
ook active surveillance genaamd, is hier<br />
wel op zijn plaats. Deze nieuwe tendens<br />
wordt dan ook meer en meer onderwezen<br />
<strong>in</strong> de universitaire opleid<strong>in</strong>g van urologie.<br />
De <strong>leven</strong>skwaliteit van de patiënt moet immers<br />
topprioriteit zijn <strong>in</strong> de geneeskunde.”<br />
Een en ander heeft verheugende gevolgen<br />
voor de behandel<strong>in</strong>g.<br />
NATUURMIDDEL<br />
Prof. Schulman: “De klassieke behandel<strong>in</strong>g<br />
van vergrote prostaat of benigne<br />
prostaathyperplasie (BPH) gebeurt met<br />
zogenaamde alfablokkers en alfareductase-<strong>in</strong>hibitoren<br />
of een comb<strong>in</strong>atie van<br />
beide. Deze geneesmiddelen kunnen<br />
echter heel wat ongewenste bijwerk<strong>in</strong>gen<br />
hebben. Het is dus niet te verwonderen<br />
dat de opkomst van natuurlijke<br />
middelen, die deze bijwerk<strong>in</strong>gen niet<br />
hebben en die even goed kunnen werken<br />
heel wat bijval genieten. Hier kijken<br />
wij vooral naar kwalitatieve producten<br />
met extracten van Serenoa repens<br />
(zegepalm, sabal), Urtica dioïca (grote<br />
brandnetel), L<strong>in</strong>um usitatissimum (lijnzaad)<br />
en Curcuma<br />
of een comb<strong>in</strong>atie<br />
daarvan.<br />
OOK BIJ NIET<br />
AGRESSIEVE<br />
KANKER<br />
Ook bij actieve opvolg<strong>in</strong>g<br />
van niet-agressieve<br />
prostaatkanker kunnen<br />
voed<strong>in</strong>gssupplementen<br />
nuttig<br />
zijn. Het is gekend en ook<br />
door verscheidene kl<strong>in</strong>ische<br />
studies bevestigd, dat extracten<br />
van Punica granatum (granaatappel),<br />
Curcuma scanthorhiza (curcuma),<br />
Solanum lycopersicum (tomaat) en Crocus<br />
sativus (saffraan) hierbij een gunstige<br />
werk<strong>in</strong>g hebben op de prostaat.”<br />
Beter te voorkomen dan te moeten<br />
genezen: “Een goede tip”, aldus Prof.<br />
Schulman: “wil je een kwalitatief <strong>leven</strong><br />
na je vijftigste, zorg dan voor een gezonde<br />
voed<strong>in</strong>g, meer beweg<strong>in</strong>g, een<br />
positieve <strong>in</strong>stell<strong>in</strong>g van het <strong>leven</strong>. En<br />
preventief voor kwalitatieve<br />
voed<strong>in</strong>gssupplementen.”<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 8<br />
MAAR NATUURLIJK!
Curcuma PLATINUM<br />
uw terechte keuze uit het<br />
onoverzichtelijke kluwen<br />
van de vele kurkumapreparaten<br />
werk<strong>in</strong>g bewezen <strong>in</strong> liefst 28 correct uitgevoerde kl<strong>in</strong>ische studies<br />
(Meriva®)<br />
verhoogde opname van de curcum<strong>in</strong>oïden door een totaal natuurlijk,<br />
veilig en eeuwenoud bestaand pr<strong>in</strong>cipe, ontleend aan de Ayurveda:<br />
b<strong>in</strong>d<strong>in</strong>g met zonnebloemlecith<strong>in</strong>e (“kurkumafytosoom”)<br />
zonder piper<strong>in</strong>e (zwarte peperextract), voor een volledig veilige<br />
toepass<strong>in</strong>g zonder potentiële <strong>in</strong>teracties met andere maatregelen<br />
zonder de synthetische emulgator polysorbaat 80<br />
zonder “nanopartikel”- technologie<br />
CURCUMA PLATINUM is de logische keuze om op een<br />
natuurlijke manier soepel te blijven bewegen, de lever- en galwegen<br />
te ondersteunen , de spijs- en vetverter<strong>in</strong>g te bevorderen en het<br />
zenuwstelsel te beschermen.<br />
Mannavital, voed<strong>in</strong>gssupplementen van absolute<br />
topkwaliteit voor een doelgerichte aanpak<br />
60 V-caps<br />
€26,95<br />
Verkrijgbaar <strong>in</strong> alle natuurvoed<strong>in</strong>gsw<strong>in</strong>kels en bij de apotheek (CNK 28<strong>75</strong>-672)<br />
Info: 056 43 98 52 - <strong>in</strong>fo@mannavital.be<br />
www.mannavital.be
ACTUALITEIT<br />
Planten veredelen<br />
met de 'genschaar'<br />
Europees Gerechtshof wraakt<br />
nieuwe teeltmethode<br />
Het Europees Gerechtshof <strong>in</strong> Luxemburg heeft, tegen<br />
alle verwacht<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> en tegen het advies van zijn<br />
procureur-generaal, beslist dat een nieuwe teeltmethode<br />
van planten met de ‘genschaar’ gelijkgesteld dient te<br />
worden met de gewraakte genmanipulatie. Een en ander<br />
heeft <strong>in</strong>grijpende gevolgen voor onze dagelijkse voed<strong>in</strong>g.<br />
ZO WAS HET VROEGER<br />
Mutaties, plotse en blijvende verander<strong>in</strong>gen<br />
<strong>in</strong> het genetisch materiaal, het<br />
erfgoed van onder meer planten, zijn<br />
ouder dan de mens. En aan veredel<strong>in</strong>g<br />
van gewassen om ze nieuwe erfelijke<br />
eigenschappen bij te brengen, wordt<br />
al gedaan s<strong>in</strong>ds de mens landbouw is<br />
gaan bedrijven. Mutaties komen spontaan<br />
voor <strong>in</strong> de natuur, zo bijvoorbeeld<br />
onder <strong>in</strong>vloed van de zon. Al heel snel<br />
is de mens de natuur een handje gaan<br />
toesteken. De vele appel- en aardappelsoorten<br />
die wij kennen zijn het resultaat<br />
van door de mens uitgevoerde mutaties,<br />
meestal door kruis<strong>in</strong>g van gewassen.<br />
ZO IS HET NU<br />
Recent worden mutaties meestal bereikt<br />
door tussenkomst van chemicaliën of<br />
bestral<strong>in</strong>g met RX, wat niet zonder nadelen<br />
is. Al is het een moeizaam, tijdrovend<br />
en duur proces.<br />
Anderzijds is er de genmanipulatie,<br />
waarbij meestal vreemd genetisch materiaal<br />
<strong>in</strong> gewassen wordt gesluisd, met<br />
zuiver commerciële bedoel<strong>in</strong>gen.<br />
Gengemanipuleerde maïs, soja en<br />
raap(kool)zaad worden massaal aangebouwd<br />
<strong>in</strong> de VS en Zuid-Amerika. Wat<br />
verboden is <strong>in</strong> Europa. Hier gelden zeer<br />
strenge normen en de gengemanipuleerde<br />
producten dienen als ‘genetisch<br />
veranderde organismen’ duidelijk te<br />
worden gekenmerkt.<br />
Genmanipulatie is zeer gecompliceerd,<br />
tijdrovend, duur en nadelig voor het<br />
milieu. Er komt meer water aan te pas,<br />
normale gewassen worden erdoor besmet.<br />
Bovendien zijn de landbouwers<br />
verplicht elk jaar opnieuw zaadgoed te<br />
kopen bij de mult<strong>in</strong>ational. Dat wordt<br />
dan nog gekoppeld aan bestrijd<strong>in</strong>gsmiddelen<br />
van die firma, met massale <strong>in</strong>zet<br />
van glyfosaat (Round-Up) <strong>in</strong> de VS en<br />
Zuid-Amerika voor gevolg.<br />
Gengemanipuleerde, transgene gewassen<br />
zouden nooit <strong>in</strong> de natuur<br />
kunnen voorkomen, <strong>in</strong> tegenstell<strong>in</strong>g tot<br />
mutagenen.<br />
ZO ZOU HET KUNNEN<br />
Met de nieuwe ‘genschaar-methode’<br />
(zie kaderartikel) Crispr-Cas genaamd, <strong>in</strong><br />
het raam van zogenaamde genome-edit<strong>in</strong>g,<br />
kunnen plantenvariëteiten worden<br />
gekweekt met nieuwe eigenschappen,<br />
en wel door mutatie – als ware het terecht<br />
snijden van het bestaand erfelijk<br />
materiaal - zonder <strong>in</strong>breng van vreemde<br />
genetische elementen.<br />
Welkome nieuwe eigenschappen: resistentie<br />
tegen hitte en droogte, verbeter<strong>in</strong>g<br />
van het nutriëntengehalte, betere<br />
bescherm<strong>in</strong>g tegen ziekten, <strong>in</strong>secten en<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 10<br />
MAAR NATUURLIJK!
parasieten, met m<strong>in</strong>der gebruik van pesticiden en <strong>in</strong>secticiden<br />
tot gevolg, zowel natuurlijke als chemische.<br />
2 natuurlijke oploss<strong>in</strong>gen voor<br />
de prostaat voor meer<br />
LEVENSKWALITEIT!<br />
Dergelijke variëteiten zouden ook <strong>in</strong> de natuur kunnen ontstaan.<br />
Toch bleek het Europees Gerechtshof angst te hebben<br />
voor de genschaar: aldus gekweekte gewassen dienen als<br />
‘genetisch veranderde organismen’ te worden beschouwd.<br />
Voorstanders van de genschaar-methode wijzen erop dat<br />
hier niet alleen geen gebruik wordt gemaakt van vreemd<br />
genetisch materiaal, dat aldus geteelde gewassen niet te onderscheiden<br />
zijn van de normale mutaties, en dat het hanteren<br />
van de genschaar veilig, niet tijdrovend en goedkoop is.<br />
En ... op de keper beschouwd maakt de genschaar de genmanipulatie<br />
wellicht overbodig. Wat natuurlijk niet <strong>in</strong> het<br />
voordeel van bepaalde mult<strong>in</strong>ationals is.<br />
NIEUW<br />
NOUVEAU<br />
NIEUW<br />
NOUVEAU<br />
60 caps • CNK 3435-989 180 caps • CNK 3767-704 60 caps • CNK 3432-259 180 caps • CNK 3767-704<br />
VAKCHINEES<br />
gen<br />
genetisch<br />
gen manipulatie<br />
mutatie<br />
mutageen<br />
transgeen<br />
genschaar<br />
genoom<br />
genome-edit<strong>in</strong>g<br />
drager van de erfelijke eigenschappen <strong>in</strong><br />
de celkern<br />
de erfelijkheid betreffend<br />
kunstmatige wijzig<strong>in</strong>g <strong>in</strong> het genetisch<br />
materiaal, onder meer door <strong>in</strong>breng van<br />
vreemd genetisch materiaal<br />
blijvende verander<strong>in</strong>g van het erfelijk materiaal,<br />
zonder <strong>in</strong>breng van vreemd genetisch<br />
materiaal<br />
wat mutatie teweegbrengt, natuurlijk,<br />
maar ook door chemicaliën en RX<br />
met vreemd erfelijk materiaal, gengemanipuleerd<br />
nieuwe term: <strong>in</strong>strument als hulpmiddel<br />
om mutatie teweeg te brengen<br />
het geheel van alle genen met alle erfelijke<br />
eigenschappen <strong>in</strong> de celkern<br />
nieuwe term: corrigerende <strong>in</strong>greep <strong>in</strong> het<br />
genoom, zonder <strong>in</strong>breng van vreemd genetisch<br />
ww<br />
materiaal<br />
Haal uw voordeel met de verpakk<strong>in</strong>g van180 capsules<br />
PRIMAPROX<br />
saffraan • granaatappel •<br />
Javaanse kurkuma • tomaat •<br />
grote brandnetel<br />
i<br />
“Voorkomen is beter dan genezen”<br />
Maximale efficiëntie:<br />
multifunctionele en synergetische werk<strong>in</strong>g van<br />
telkens 5 plantenextracten voor de prostaat<br />
Ondersteund door Belgische universiteiten<br />
100% natuurlijke <strong>in</strong>grediënten<br />
Verbetert de <strong>leven</strong>skwaliteit van de patiënt<br />
Geen schadelijke nevenwerk<strong>in</strong>gen, synthetische<br />
bewaarmiddelen of kleurstoffen<br />
Meer <strong>in</strong>fo? <strong>in</strong>fo@primrose.be<br />
PRIMABENTIS<br />
(50+)<br />
Javaanse kurkuma • lijnzaad •<br />
echte kamille • zaagpalm •<br />
grote brandnetel<br />
Verkrijgbaar bij elke apotheek<br />
Improve your<br />
health by nature
BETER VOORKOMEN DAN GENEZEN<br />
DAN TOCH HORMONEN?<br />
VERKIES FYTO-OESTROGENEN!<br />
De zogenaamde ‘Hormonale Substitutietherapie’, zestien jaar geleden<br />
onderuit gehaald <strong>in</strong> twee grootscheepse, vernietigende studies,<br />
is terug van weggeweest. Opnieuw worden tegen opvliegers<br />
en andere ongemakken hormonen aanbevolen <strong>in</strong> damestijdschriften,<br />
door ‘menopauzeconsulenten’ en ‘seksuologen’, de onvermijdelijke<br />
Goedele Liekens (56) op kop. ‘Natuuridentieke’ hormonen<br />
weliswaar. Beter dan synthetische? Beter dan hormonen blijven <strong>in</strong><br />
ieder geval de natuurlijke fyto-oestrogenen.<br />
W.J.Duckaert<br />
borstkanker hadden ontwikkeld ten gevolge<br />
van de hormoontherapie. En het<br />
‘Institut für Präventionsforschung’ <strong>in</strong><br />
Bremen stelde dat bij vrouwen tussen<br />
55 en 60 jaar één op drie borstkankers<br />
een rechtstreeks gevolg was van deze<br />
therapie.<br />
In België hulden de betrokken federale<br />
en gewestelijke m<strong>in</strong>isters zich<br />
<strong>in</strong> stilzwijgen. Dokter-senator Patrick<br />
Vankrunkelsven trok aan de alarmbel<br />
en berekende dat <strong>in</strong> de jaren negentig<br />
4.000 Vlaamse vrouwen het slachtoffer<br />
werden van de hormoontherapie.<br />
Waar het aantal voorschriften daalde,<br />
zoals <strong>in</strong> de VS, daalde het aantal borstkankers<br />
bij vrouwen tussen de 50 en 70<br />
jaar op spectaculaire wijze. Ook <strong>in</strong> ons<br />
land, zoals bleek uit het Limburgse kankerregister:<br />
<strong>in</strong> 2006 bij vrouwen tussen<br />
50 en 65 jaar 15 % m<strong>in</strong>der borstkankers<br />
dan <strong>in</strong> 2002. Dr. Vankrunkelsven wees<br />
erop dat het één duidelijk gevolg van<br />
het ander was en preciseerde: ‘Alhoewel<br />
borstkanker zich traag ontwikkelt, geeft<br />
het toedienen van hormonen de kanker<br />
blijkbaar een boost’. Een professor, die<br />
de hormoontherapie bleef promoten,<br />
schimpte: ‘goedkope zelfreclame van<br />
Vankrunkelsven’.<br />
In 2002 werd de Amerikaanse ‘Womens<br />
Health Initiative’, die gestart was om de<br />
weldaden van de hormoontherapie aan<br />
te tonen, bruusk afgebroken omwille<br />
van een opvallend groot aantal borstkankers,<br />
beroertes, hart<strong>in</strong>farcten en levercomplicaties<br />
bij de hormonenslikkende<br />
vrouwen.<br />
"STOP ERMEE!"<br />
Kort daarop gaven de auteurs van de<br />
Britse ‘Million Women’-studie, waarbij<br />
meer dan een miljoen vrouwen betrokken<br />
waren, de dr<strong>in</strong>gende raad: ‘Stop ermee,<br />
zo snel mogelijk’. De Ooste<strong>nr</strong>ijkse<br />
Kankerliga stelde onomwonden: ‘Elke<br />
vorm van hormoonvervangende therapie<br />
leidt tot verhoogd kankerrisico’. De<br />
Duitse federale m<strong>in</strong>ister van Volksgezondheid<br />
g<strong>in</strong>g ervan uit dat tenm<strong>in</strong>ste<br />
10.000, mogelijk 40.000 Duitse vrouwen<br />
WAT WERD BEWEZEN?<br />
• Reeds na 1 jaar Hormonale Substitutietherapie<br />
is er een hogere <strong>in</strong>dicentie<br />
van abnormale bev<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen (borstkanker,<br />
beroerte, leverproblemen en dergelijke)<br />
• Met synthetisch oestrogeen alleen –<br />
slechts gebruikt bij vrouwen die geen<br />
baarmoeder meer hadden – steeg<br />
het risico op borstkanker met 26 %.<br />
Met de gebruikelijke comb<strong>in</strong>atie oestrogeen-progestageen<br />
nam het risico<br />
met 66 % toe en de sterfte met 22 %<br />
(progestageen moest een explosie van<br />
baarmoederkanker vermijden).<br />
• Hoe hoger en hoe langer de hormoon<strong>in</strong>name,<br />
hoe hoger het risico.<br />
<strong>Maar</strong> ... vijf jaar na het stopzetten van<br />
de therapie daalde het risico terug<br />
naar normaal.<br />
• De tumoren, ontstaan onder <strong>in</strong>vloed<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 12<br />
MAAR NATUURLIJK!
van de HST, bleken groter te zijn,<br />
agressiever, sneller uit te zaaien naar<br />
de okselklieren, waren moeilijk te genezen<br />
en nog moeilijker met mammografie<br />
te ontdekken: onder <strong>in</strong>vloed van<br />
de hormonen wordt het borstweefsel<br />
namelijk dichter en is het moeilijker te<br />
doorlichten.<br />
'NATUURIDENTIEK'<br />
Het g<strong>in</strong>g toen om synthetisch oestrogeen.<br />
Nu wordt met ‘natuuridentiek’<br />
geschermd. Is dat beter? In pr<strong>in</strong>cipe is<br />
‘natuuridentiek’ <strong>in</strong>derdaad steeds beter<br />
dan synthetisch nagebootst. De hamvraag<br />
is hier echter niet of natuuridentieke<br />
hormonen wenselijker zijn dan<br />
synthetische, de vraag is of het hoe dan<br />
ook z<strong>in</strong>vol is menopauzeklachten met<br />
oestrogeen te bestrijden. De meeste<br />
borstkankers zijn namelijk ‘hormoonafhankelijk’,<br />
wat ertoe aanleid<strong>in</strong>g geeft<br />
dat geopereerde vrouwen als nabehandel<strong>in</strong>g<br />
vaak antihormoon toegediend<br />
krijgen. Het vrouwelijk organisme blijft<br />
<strong>in</strong>derdaad na de menopauze nog oestrogeen<br />
aanmaken, zij het niet genoeg<br />
om de bekende klachten tegen te gaan.<br />
Vandaar de zogenaamde Hormonale<br />
Substitutietherapie.<br />
Drie verschillende oestrogeenmolecules,<br />
drie vormen van dit hormoon, hebben<br />
elk een verschillend impact.<br />
- oestradiol, tienmaal sterker dan oestron,<br />
waaruit het <strong>in</strong> de borst wordt gevormd;<br />
- oestron, het zwakste, dat ook bescherm<strong>in</strong>g<br />
biedt;<br />
- oestriol, dat uit beide andere ontstaat<br />
en als ‘16-hydroxyderivaat’ het<br />
meest prikkelend op borstkankercellen<br />
werkt, zeker als een teveel ervan<br />
onvoldoende <strong>in</strong> de lever ontgift wordt<br />
(meer beschermend zijn de zogenaamde<br />
‘2-hydroxyderivaten’, waarvan de<br />
vorm<strong>in</strong>g onder andere door het eten<br />
van kruisbloemigen zoals broccoli en<br />
waterkers, worden bevorderd).<br />
Progesteron, het andere geslachtshormoon,<br />
maakt het <strong>in</strong>nesten van het<br />
bevruchte eitje <strong>in</strong> de baarmoeder en<br />
daarmee een zwangerschap mogelijk.<br />
Lichaamsvreemd progesteron noemt<br />
men progestageen.<br />
Hoe men dat samen rijmt? Geen werk<strong>in</strong>g<br />
zonder nevenwerk<strong>in</strong>g, zo leert ons<br />
de farma-<strong>in</strong>dustrie. En, hoe groter de<br />
werk<strong>in</strong>g, hoe groter de nevenwerk<strong>in</strong>gen<br />
mogen zijn.<br />
Op zich is oestrogeen niet carc<strong>in</strong>ogeen.<br />
Overigens ontstaat kanker slechts als de<br />
natuurlijke afweer-, ontgift<strong>in</strong>gs- en herstelmechanismen<br />
niet voldoende functioneren.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 13<br />
MAAR NATUURLIJK!
ONTSPOORDE CELLEN<br />
Door allerlei omstandigheden kunnen<br />
<strong>in</strong> het menselijk organisme cellen <strong>in</strong> de<br />
richt<strong>in</strong>g kanker ontsporen: zij schakelen<br />
van de normale energiew<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g onder<br />
<strong>in</strong>vloed van zuurstof over op woekerende<br />
gist<strong>in</strong>g zonder zuurstofverbruik (die<br />
bijzonder door suiker aangewakkerd<br />
wordt). Als alles behoorlijk functioneert,<br />
worden zulke cellen uitgeschakeld: van<br />
buitenuit aangevallen door onze natuurlijke<br />
afweer en van b<strong>in</strong>nenuit aangezet<br />
tot zelfvernietig<strong>in</strong>g (apoptose).<br />
BRCA 1 en 2 zijn geen kankercellen zoals<br />
hun commercieel geïnspireerde naam<br />
BR(east)CA(ncer) sugereert. Het zijn reparatiegenen,<br />
geprogrammeerd om ontspoorde<br />
cellen tot de orde te roepen.<br />
Door een genetisch defect echter kunnen<br />
zij die taak niet vervullen. Met verhoogd<br />
risico op borstkanker voor gevolg. Correctie<br />
blijkt hier echter mogelijk te zijn.<br />
HUISDIER WORDT ROOFDIER<br />
Bij heel wat vrouwen, boven de vijftig<br />
vooral, functioneren de wonderbare afweer-<br />
en herstelmechanismen nog wel<br />
voldoende om de vorm<strong>in</strong>g en de groei<br />
van een opspoorbaar gezwel te voorkomen,<br />
maar niet voldoende om de aanzet<br />
daartoe te elim<strong>in</strong>eren. Mogelijk blijft het<br />
– zeker bij oudere personen – bij een<br />
stille ‘huisdierkanker’, die allicht nooit<br />
zal ontdekt worden en geen behandel<strong>in</strong>g<br />
vergt. Zoiets kennen wij ook van de<br />
aanzet tot prostaatkanker bij oude mannen.<br />
<strong>Maar</strong> ... gebeurt er plots iets dat de<br />
immuniteit fnuikt of de hormoonhuishoud<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> de verkeerde richt<strong>in</strong>g stuurt, dan<br />
wordt dat tamme huisdier plots een wild<br />
roofdier. Typisch daarvoor zijn een dramatische<br />
wend<strong>in</strong>g <strong>in</strong> een moeder-k<strong>in</strong>drelatie,<br />
zoals sterfgeval, misdaad of<br />
emotionele breuk, die immuniteitsonderdrukkend<br />
werkt en de Hormonale<br />
Substitutietherapie die reeds bestaande<br />
aanzet tot kanker een ‘boost’ geeft. Of<br />
zulke aanzet er is – en die is er bij vele<br />
vrouwen <strong>in</strong> en na de menopauze – weet<br />
men helaas pas als het te laat is. In beide<br />
gevallen wordt dan vaak b<strong>in</strong>nen de<br />
anderhalf à twee jaar een agressief, snel<br />
evoluerend mammacarc<strong>in</strong>oom ontdekt.<br />
‘Natuuridentiek’ oestrogeen mag dan<br />
<strong>in</strong> pr<strong>in</strong>cipe ‘beter’ zijn dan synthetisch,<br />
als remedie tegen menopauzeklachten<br />
kan het toch gewaagd zijn. En niet <strong>in</strong> het<br />
m<strong>in</strong>st belangrijk: er is anders en beter.<br />
Wij moeten ophouden met altijd maar de<br />
natuur naar onze hand te willen zetten<br />
en te forceren, <strong>in</strong> plaats van naar haar<br />
te luisteren en de mogelijkheden, die zij<br />
biedt behoorlijk te gebruiken.<br />
LIEVER FYTO-OESTROGENEN<br />
DAN HORMONEN<br />
Menopauzeklachten zijn, net als ‘dat<br />
met de prostaat’, een Westers probleem.<br />
Zuidoost Aziaten hebben daar<br />
veel m<strong>in</strong>der last van. Zelfs borst- en<br />
prostaatklachten zijn eerder zeldzaam.<br />
Lang heeft men gedacht dat dit genetisch<br />
bepaald was. Tot men merkte dat<br />
Japanners <strong>in</strong> de VS, die de Amerikaanse<br />
<strong>leven</strong>sstijl hadden overgenomen, met<br />
dezelfde problemen geconfronteerd<br />
werden als de Amerikanen. Omdat zij<br />
hun traditionele voed<strong>in</strong>g voor de Amerikaanse<br />
hadden geruild.<br />
Het heeft <strong>in</strong>derdaad met de voed<strong>in</strong>g te<br />
maken, vooral met het dagelijks gematigd<br />
gebruik van (vooral gefermenteerde)<br />
sojaproducten <strong>in</strong> Zuidoost-Azië. Die bevatten<br />
namelijk isoflavonen, zwak werkende<br />
fyto-oestrogenen of natuurlijke<br />
oestrogeenachtige substanties, met een<br />
heel bijzondere regulerende werk<strong>in</strong>g bij<br />
de mens: een gebrek aan oestrogenen<br />
opvangen (vooral na de menopauze),<br />
een teveel aan oestrogenen afremmen<br />
(vooral voor de menopauze).<br />
Daaruit besluiten dat de menopauzale<br />
vrouw zoveel mogelijk sojamelk, tofu,<br />
miso en tempeh moet eten, is fout: een<br />
teveel kan soms de regulerende wer-<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 14<br />
MAAR NATUURLIJK!
k<strong>in</strong>g verstoren. En voor wie het nog niet<br />
zou weten: zogenaamde sojamelk is<br />
geen melk en bevat geen calcium.<br />
Besluiten: ‘soja bevat hormonen en hormonen<br />
verhogen het risico op borstkanker,<br />
wees voorzichtig met soja-yoghurt’<br />
is helemaal van de pot gerukt.<br />
Fyto-oestrogenen zijn weliswaar <strong>in</strong> staat<br />
de ongemakken van de overgang afdoend<br />
te bestrijden, maar zij zijn te zwak<br />
om onheil aan te richten. En doordat zij<br />
de celreceptoren bezetten, de haventjes<br />
waar<strong>in</strong> de hormonen aandokken, kunnen<br />
de nog geproduceerde lichaamseigen<br />
hormonen dat niet meer doen en<br />
dus ook geen kanker <strong>in</strong> de hand werken.<br />
Die fyto-oestrogenen sorteren daarenboven<br />
een antioxidatieve, kankerwerende<br />
en kankerbestrijdende werk<strong>in</strong>g<br />
op borsten en prostaat en ze hebben<br />
daarbij nog een gunstige werk<strong>in</strong>g op de<br />
cholesterol en de zogenaamde triglyceriden<br />
én werken preventief tegen osteoporose.<br />
DE NATUUR KAN DUS WAT DE<br />
CHEMIE NIET KAN!<br />
Recent heeft de ‘Journal of the American<br />
Medical Association’ de zaak opnieuw<br />
bekeken en kwam tot het besluit: ‘de nadelen<br />
van de hormoontherapie wegen<br />
niet op tegen de voordelen. En als het<br />
dan toch moet: zo we<strong>in</strong>ig en zo kort als<br />
mogelijk.’<br />
Bedenk daarbij dat wij wereldkampioen<br />
zijn, niet <strong>in</strong> voetbal, maar <strong>in</strong> borstkanker:<br />
1 op 9 vrouwen wordt slachtoffer, 1 op 10<br />
daarvan sterft eraan.<br />
UITSTEKENDE MIDDELEN<br />
In ons land zijn uitstekende, natuur-<br />
lijke en veilige menopauzemiddelen<br />
ter beschikk<strong>in</strong>g op basis van fyto-oestrogenen<br />
<strong>in</strong> extracten uit soja, hop<br />
(Humulus lupulus) en zilverkaars<br />
(Cimicifuga racemosa). Ook monnikenpeper<br />
(Vitex agnus castus) met<br />
fyto-progestageen wordt <strong>in</strong> comb<strong>in</strong>atiepreparaten<br />
<strong>in</strong>gezet, naast het<br />
zweetremmende salie (Salvia offic<strong>in</strong>alis),<br />
grote engelwortel (Angelica archangelica),<br />
symptomatisch tegen overgangsklachten,<br />
en het ur<strong>in</strong>edrijvend<br />
moerasspirea (Filipendula ulmaria).<br />
Goede middelen zijn:<br />
• Menobell-druppels met soja- en<br />
hopextract, monnikenpeper, salie<br />
en zilverkaars (Fytobell);<br />
• Angelicabell-caps met grote engelwortel<br />
en moerasspirea (Fytobell);<br />
• Menoton, met Lifenol, een wetenschappelijk<br />
onderzocht, sterk hopbellenextract,<br />
zeedenschorsextract<br />
(OPC) ter ondersteun<strong>in</strong>g van<br />
de circulatie en vitam<strong>in</strong>e B6 voor<br />
het hormoonaal evenwicht.<br />
VAGINALE DROOGTE<br />
Een bijzonder vervelend probleem<br />
tijdens en na de overgang is dat<br />
van de uitgedroogde slijmvliezen en<br />
de vag<strong>in</strong>ale droogte met vaak pijn<br />
bij het vrijen en verhoogd risico op<br />
<strong>in</strong>fectie. Du<strong>in</strong>doornolie (olea Hippophaë<br />
rhamnoides), met Omega<br />
7-vetzuren, verzorgt, versterkt, regenereert<br />
en rehydrateert huid en<br />
slijmvliezen, beschermt tegen uv- en<br />
radioactieve stral<strong>in</strong>g (RX) en werkt<br />
ontstek<strong>in</strong>gremmend op de koop toe.<br />
Een goed middel: Omega 7 Forte<br />
(Fytobell).<br />
MEER MAN EN MEER VROUW<br />
Maca (Lepidium peruvianum), ook<br />
Peruviaanse g<strong>in</strong>seng genaamd,<br />
maakt de vrouw meer vrouw en<br />
de man meer man. Extract ervan<br />
ondersteunt zowel het mannelijk<br />
als het vrouwelijk genitale systeem,<br />
bestrijdt menopauzeklachten, vroeg-<br />
tijdige ouderdomsverschijnselen en<br />
gebrek aan libido, werkt als adaptogeen<br />
tegen stress en depressiviteit<br />
en preventief tegen kanker en osteoporose.<br />
Een goed middel: Maca Plat<strong>in</strong>um<br />
(Mannavital).<br />
Opmerk<strong>in</strong>g:<br />
• Dit maakt een goed gecomb<strong>in</strong>eerd<br />
anti-osteoporose middel (met zeker<br />
vitam<strong>in</strong>e D3, vitam<strong>in</strong>e K2 en<br />
goed opneembare calcium) niet<br />
overbodig.<br />
• Maca niet gebruiken bij reeds<br />
bestaande kanker of prostaat-<br />
problemen.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 15<br />
MAAR NATUURLIJK!
GEZONDHEID<br />
26-jarige sociaal werkster Lynn De Man<br />
"iN SLAAP VALLEN WAS<br />
VOOR MIJ EEN HEL"<br />
“Nu ik al een tijdje Bio-Melaton<strong>in</strong>e Complex neem, sta ik weer dagelijks<br />
uitgerust op, wat er op zijn beurt voor zorgt dat ik m<strong>in</strong>der ambetant ben<br />
dan voordien!” lacht de 26-jarige sociaal werkster Lynn De Man.<br />
Lynn De Man is een enthousiaste<br />
maatschappelijk assistente. Ondanks<br />
de warme zomertemperaturen, heeft<br />
ze haar slaappatroon onder controle<br />
gekregen. Twee jaar geleden kampte ze<br />
nog wel met een helse slaapproblematiek.<br />
Vroeger werkte Lynn <strong>in</strong> een buurtw<strong>in</strong>kel<br />
en had ze vaak o<strong>nr</strong>egelmatige<br />
uren. “Mijn werkuren varieerden dagelijks.<br />
Soms moest ik opstaan om 5 uur<br />
voor de ochtendshift en andere dagen<br />
was ik pas klaar om 21 u ’s avonds”, aldus<br />
de sociaal werkster. Ze kreeg noch<br />
haar eetpatroon, noch haar slaap- en<br />
waakritme <strong>in</strong> balans. “Vooral <strong>in</strong> slaap<br />
vallen was voor mij een hel. Vaak lag ik<br />
wakker tot ver na middernacht”, aldus<br />
Lynn.<br />
Door de job, die zowel fysiek als mentaal<br />
vermoeiend was, werd het heel moeilijk<br />
voor Lynn om een normaal en gestructureerd<br />
slaappatroon te v<strong>in</strong>den. “Ik liep<br />
heel de dag slechtgez<strong>in</strong>d rond en was<br />
vaak geïrriteerd en dat moest veranderen”,<br />
zegt de 26-jarige West-Vlaamse.<br />
Wie niet voldoende slaapt, voelt zich niet<br />
fit en steekt de lont aan een kett<strong>in</strong>greactie<br />
van problemen op vele terre<strong>in</strong>en.<br />
JE LICHAAM HEEFT<br />
MELATONINE NODIG<br />
Het staat buiten kijf: te we<strong>in</strong>ig nachtrust,<br />
daar zal je ongetwijfeld de gevolgen van<br />
dragen. ‘s Avonds uren liggen woelen en<br />
‘s ochtends met geen stokken uit bed te<br />
krijgen, slaapproblemen kunnen uiterst<br />
vervelend zijn. Ook jongeren en jongvolwassenen<br />
hebben er vaker last van. Moeilijk<br />
de slaap kunnen vatten, heeft dikwijls<br />
met <strong>leven</strong>sgewoonten te maken: een<br />
hectische <strong>leven</strong>sstijl, teveel aan cafeïne<br />
of alcohol, smartphonegebruik voor het<br />
slapengaan, gezondheidsproblemen …<br />
en noem maar op. Deze omstandigheden<br />
zorgen er voor dat ons lichaam een tekort<br />
krijgt aan het slaaphormoon melaton<strong>in</strong>e.<br />
EEN NATUURLIJKE OPLOSSING<br />
Lynn’s oma en mama nemen al jaren<br />
slaapmedicatie en dat is als een brand<br />
met vuur bestrijden, ze geraken er niet<br />
meer vanaf. Daarom is Lynn bewust op<br />
zoek gegaan naar een natuurlijke oploss<strong>in</strong>g<br />
zonder kans op gewenn<strong>in</strong>g of<br />
verslav<strong>in</strong>g. Ze startte haar zoektocht onl<strong>in</strong>e,<br />
alvorens ze naar de apotheker g<strong>in</strong>g.<br />
“Er bestaat veel quatsch, dus ik heb op<br />
voorhand goede research gedaan en<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 16<br />
MAAR NATUURLIJK!
en uitgekomen bij de stof melaton<strong>in</strong>e en de werk<strong>in</strong>g ervan<br />
<strong>in</strong> het menselijk lichaam. Ik heb mij tot <strong>in</strong> detail geïnformeerd<br />
over deze natuurlijke stof.” Nadien deed Lynn navraag en<br />
men raadde haar Bio-Melaton<strong>in</strong>e Complex aan van Pharma<br />
Nord. “De verkoopster zei me dat ze heel erg overtuigd was<br />
van de werkzaamheid van het product, omdat ze al veel<br />
positieve reacties van andere klanten had gekregen”, aldus<br />
Lynn. “De samenstell<strong>in</strong>g van het product klopte voor mij ook<br />
volledig, dus ik besloot het een kans te geven.”<br />
Moe van<br />
schaapjes<br />
te tellen ?<br />
Bio-Melaton<strong>in</strong>e Complex<br />
GOED UITGERUST<br />
Vandaag kan Lynn perfect <strong>in</strong>schatten wanneer haar lichaam<br />
extra melaton<strong>in</strong>e nodig heeft. Dat is het verschil met slaapmedicatie,<br />
ze neemt het niet meer dagelijks. “Met die hitte en<br />
warme zomerdagen neem ik natuurlijk vaker Bio-Melaton<strong>in</strong>e<br />
Complex, en als ik voel dat ik een tamme dag zal hebben.<br />
Ik neem het ook als ik op vakantie ga of <strong>in</strong> een vreemd bed<br />
moet slapen”, zegt ze overtuigend. Door haar lichaam een<br />
aanvull<strong>in</strong>g met melaton<strong>in</strong>e te geven, geniet Lynn terug van<br />
een deugddoende en herstellende slaap. “Nu dat ik al een<br />
tijdje Bio-Melaton<strong>in</strong>e Complex neem, sta ik terug dagelijks<br />
uitgerust op, wat er op zijn beurt voor zorgt dat ik m<strong>in</strong>der<br />
ambetant ben dan voordien!” (lacht).<br />
BOOSDOENERS<br />
De smartphone is één van de grootste boosdoeners bij<br />
slaapgebrek. Het ‘blauwe’ licht van de schermen onderdrukt<br />
melaton<strong>in</strong>e en heeft een omgekeerd effect met activerende<br />
hormonen overdag zoals adrenal<strong>in</strong>e. Lynn weerstaat de<br />
drang om haar smartphone te nemen en legt hem voor het<br />
slapengaan weg. “Nu weet ik zelfs niet meer wanneer ik <strong>in</strong><br />
slaap ben gevallen, geweldig toch?” kl<strong>in</strong>kt het. Lynn is dus<br />
zeer tevreden over de werk<strong>in</strong>g van het product en wordt nog<br />
zelden ‘s nachts wakker.<br />
MET BEHOUD VAN LICHAAMSEIGEN AANMAAK<br />
Het kan nuttig zijn om je slaap- en waakritme op peil te<br />
houden door middel van een aanvull<strong>in</strong>g met melaton<strong>in</strong>e.<br />
Bio-Melaton<strong>in</strong>e Complex zijn kle<strong>in</strong>e subl<strong>in</strong>guale smelt-<br />
tabletten, die je kort voor het slapengaan onder de tong laat<br />
smelten. In 20 m<strong>in</strong>uten zorgt dit voor een normale curve<br />
melaton<strong>in</strong>e op het juiste moment.<br />
• de juiste hoeveelheid op het juiste<br />
ogenblik<br />
• natuurlijke werk<strong>in</strong>g<br />
• efficiënt<br />
Innoverend voor de gezondheid<br />
www.pharmanord.be<br />
In te nemen kort voor het slapengaan en<br />
langzaam onder de tong laten smelten.<br />
Adviesprijs € 9,95 voor 60 tabletten.<br />
Beschikbaar bij je apotheker<br />
Neem deel aan de wedstrijd op<br />
www.pharmanord.be/quiz-m3 en maak kans op<br />
een gratis doosje. Aanbied<strong>in</strong>g geldig tot 12/2018.<br />
BE_Melaton<strong>in</strong>_AD_<strong>Maar</strong><strong>Natuurlijk</strong>_DU_90x220_0818
MYTHES IN DE KLASSIEKE VOEDINGSLEER<br />
ONWAAR<br />
"Boter is slecht voor<br />
hart en bloedvaten,<br />
margar<strong>in</strong>e is er goed voor"<br />
Voor wie bl<strong>in</strong>d gelooft <strong>in</strong> de stell<strong>in</strong>gen van de klassieke voed<strong>in</strong>gsleer<br />
zoals “verzadigd vet is verkeerd en onverzadigd vet is oké”<br />
en “cholesterol is slecht voor de bloedvaten”, bestaat er geen twijfel:<br />
boter is als bron van verzadigde vetten en cholesterol een<br />
regelrechte aanslag op je bloedvaten. En margar<strong>in</strong>e, bron van onverzadigde<br />
vetten en vrij van cholesterol, is wel gezond. De waarheid<br />
is anders.<br />
GRASBOTER<br />
Voor alle duidelijkheid: we verdedigen<br />
vooral ‘grasboter’, afkomstig van grazende<br />
koeien. M<strong>in</strong>der <strong>in</strong>teressant (hoewel<br />
verder aangehaalde studies dat onderscheid<br />
niet maken) is boter van koeien<br />
die korrelvoed<strong>in</strong>g krijgen. Ook moeten<br />
we stellen dat, als we boter aa<strong>nr</strong>aden,<br />
dit moet zijn als onderdeel van een<br />
evenwichtige voed<strong>in</strong>g die ook voldoende<br />
onverzadigde vetzuren aanvoert.<br />
META-ANALYSE VAN BOTER<br />
Jaarlijks worden honderden studies gepubliceerd<br />
over de relatie tussen het gebruik<br />
van bepaalde voed<strong>in</strong>gsmiddelen<br />
en de kans op hart- en vaatziekten. <strong>Maar</strong><br />
zoals één zwaluw de lente niet maakt,<br />
mogen nooit verregaande conclusies uit<br />
een enkele studie getrokken worden.<br />
Daarom zijn we dankbaar als een onderzoeksgroep<br />
een ‘meta-analyse’ maakt:<br />
die selecteert alle goed uitgevoerde studies<br />
en trekt daaruit een e<strong>in</strong>dconclusie.<br />
Wat betreft boter concludeerde <strong>in</strong> 2016<br />
een meta-analyse van 9 studies, waarbij<br />
meer dan 600.000 personen jaren werden<br />
gevolgd:<br />
• boter verhoogt kans op hart- en vaatziekten<br />
NIET<br />
• boter verhoogt de kans op kransslagaderziekten<br />
NIET<br />
• boter verhoogt de kans op beroerte<br />
NIET<br />
VOEDINGSRIJKDOM VAN BOTER<br />
Waarom is het natuurproduct boter niet<br />
slecht voor de bloedvaten? Om te beg<strong>in</strong>nen<br />
is cholesterol niet de grote vijand:<br />
we hebben hem hard nodig voor de<br />
aanmaak van hormonen, vitam<strong>in</strong>e D en<br />
galzouten en hij is een onmisbare component<br />
van miljarden gezonde celmembranen.<br />
De verzadigde vetzuren <strong>in</strong> boter<br />
hebben vooral ‘middellange ketens’<br />
zoals <strong>in</strong> kokosvet en <strong>in</strong> de vorige <strong>Z<strong>in</strong></strong> In<br />
’t Leven? <strong>Maar</strong> <strong>Natuurlijk</strong> legden we uit<br />
dat die pert<strong>in</strong>ent niet slecht zijn voor<br />
hart- en bloedvaten. Ook bevat boter (<strong>in</strong><br />
tegenstell<strong>in</strong>g tot de westerse voed<strong>in</strong>g)<br />
een goede balans tussen omega-3- en<br />
omega-6-vetzuren, wat de vaatgezondheid<br />
net bevordert. Verder is boter rijk<br />
aan natuurlijke vormen (!) van de vitam<strong>in</strong>es<br />
A, D, E en K en is ze rijk aan de m<strong>in</strong>eralen<br />
selenium en jodium, waar zovelen<br />
gebrek aan hebben. Ten slotte hebben<br />
bijzondere vetstoffen zoals geconjugeerd<br />
l<strong>in</strong>olzuur (CLA), glycosf<strong>in</strong>golipiden<br />
en boterzuur immuunversterkende en<br />
ontstek<strong>in</strong>gswerende eigenschappen.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 18<br />
MAAR NATUURLIJK!
MARGARINE,<br />
ULTRA BEWERKT PRODUCT<br />
De kunstmatige vetbereid<strong>in</strong>g margar<strong>in</strong>e<br />
wordt gepromoot als “goed voor hart en<br />
bloedvaten”. Decennialang was dat een<br />
zeer grove leugen, want om de vloeibare<br />
onverzadigde vetten waaruit ze werden<br />
gemaakt (soja-, zonnebloem-en maïsolie<br />
…), halfvast en smeerbaar te maken,<br />
werden ze gehard of gehydrogeneerd,<br />
waarbij zeer schadelijke ‘transvetzuren’<br />
ontstonden. En precies van deze transvetzuren<br />
is <strong>in</strong>middels aangetoond dat<br />
ze sterk de kans op hart- en vaatziekten<br />
vergroten. Tegenwoordig worden deze<br />
transvetzuren uit de margar<strong>in</strong>e ‘gevist’,<br />
waardoor we dat tegenargument niet<br />
meer kunnen gebruiken. <strong>Maar</strong> margar<strong>in</strong>e<br />
blijft een ultra bewerkt product: ze<br />
wordt gemaakt van oliën die door diverse<br />
raff<strong>in</strong>agestappen (bleken, ontkleuren,<br />
neutraliseren, ontgommen …) veel kostbare<br />
voed<strong>in</strong>gsstoffen, voorop vitam<strong>in</strong>e<br />
E, m<strong>in</strong>eralen, fytosterolen en fosfolipiden,<br />
verloren hebben. Kunstmatige verrijk<strong>in</strong>g<br />
met synthetische vitam<strong>in</strong>e A en<br />
D maakt dat niet goed. Bovendien is de<br />
pers<strong>in</strong>g van de zaden of kiemen bij hoge<br />
temperaturen en het verhitten (bakken /<br />
braden) van margar<strong>in</strong>e zeer nefast voor<br />
de onverzadigde vetzuren: er ontstaan<br />
vrije radicalen zoals aldehyden, die zeer<br />
schadelijk zijn voor onder andere … de<br />
bloedvaten. Het klopt dat de westerse<br />
mens vaak een gebrek heeft aan onverzadigde<br />
vetzuren. <strong>Maar</strong> <strong>in</strong> plaats van dat<br />
goed te maken met een zeer kunstmatige<br />
vetbereid<strong>in</strong>g, zijn koudgeperste en<br />
ongeraff<strong>in</strong>eerde ‘extra vierge’ oliën de<br />
echte aa<strong>nr</strong>aders.<br />
BOTER VERSUS MARGARINE<br />
Het vergelijken van boter en margar<strong>in</strong>e<br />
is zoals appelen met peren vergelijken.<br />
Het eerste is een onbewerkt natuurproduct,<br />
rijk aan verzadigde vetzuren<br />
(je hebt ernaast dus ook onverzadigde<br />
vetzuren nodig!), het tweede is een zeer<br />
kunstmatige bereid<strong>in</strong>g, rijk aan onverzadigde<br />
vetten. <strong>Maar</strong> wat we wel kunnen<br />
doen is kijken naar studies, waarbij mensen<br />
boter lieten staan voor margar<strong>in</strong>e:<br />
• het ‘M<strong>in</strong>nesota Coronary Experiment’<br />
volgde meer dan 9.400 mensen gedurende<br />
6 jaar. De helft mocht blijven<br />
boter en verzadigde vet gebruiken,<br />
de andere helft moest margar<strong>in</strong>e<br />
van maïsolie (bron van onverzadigd<br />
l<strong>in</strong>olzuur) en maïsolie<br />
(salades, bakken)<br />
gebruiken.<br />
Na afloop vertoonde de margar<strong>in</strong>egroep<br />
ten opzichte van de botergroep<br />
weliswaar een lager cholesterolgehalte,<br />
maar bijna dubbel zoveel hart<strong>in</strong>farcten<br />
en (bij vrouwen en 65-plussers)<br />
zelfs 15 % meer sterfte.<br />
• <strong>in</strong> de ‘Sydney Heart Study’ kreeg de<br />
helft van 440 mannen (die recent een<br />
hart- en vaatziekte deden) de raad om<br />
boter en verzadigde vetten te blijven<br />
gebruiken. De andere helft moest<br />
<strong>in</strong> de plaats daarvan saffloerolie en<br />
margar<strong>in</strong>e van saffloerolie (bron van<br />
onverzadigd l<strong>in</strong>olzuur) gebruiken. In<br />
de margar<strong>in</strong>egroep zag men <strong>in</strong> vergelijk<strong>in</strong>g<br />
met de botergroep: 62 % meer<br />
sterfte, 70 % meer hart- en vaatziekten<br />
en 74 % meer kransslagaderziekten.<br />
• 832 mannen werden 21 jaar gevolgd.<br />
Bij de margar<strong>in</strong>egebruikers (die wel<br />
een lager cholesterolgehalte vertoonden,<br />
maar ook een lagere ‘goede’<br />
HDL-cholesterol) zag men een toename<br />
van risico op hart- en vaatziekten<br />
vanaf de tweede 10 jaar, al vanaf 1<br />
theelepel per dag. Bij de botergebruikers<br />
zag men geen toename van risico<br />
op hart- en vaatziekten.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 19<br />
MAAR NATUURLIJK!
BETER VOORKOMEN DAN GENEZEN<br />
Vrouwen, let op<br />
uw hart en bloedvaten<br />
VOORNAAMSTE DOODSOORZAAK: INFARCT EN BEROERTE<br />
Plots hevige pijn op de borst, met uitstral<strong>in</strong>g naar de l<strong>in</strong>kerarm: typisch<br />
symptoom van hart<strong>in</strong>farct. Althans bij de mannen. Vrouwenharten<br />
lijden anders. En soms meer! Op het gebied van ‘cardiovasculaire<br />
accidenten’ hebben de vrouwen <strong>in</strong> ons land de mannen <strong>in</strong>gehaald<br />
en zelfs voorbijgestoken. Hart<strong>in</strong>farct en hersenberoerte zijn doods-<br />
oorzaak nummer één, gevolgd door borstkanker. Vrouwen, wees<br />
alert, let op uw hart en hersenbloedvaten.<br />
Hart- en vaatklachten bij de vrouw zijn<br />
vager. Zij worden daarenboven vaak<br />
m<strong>in</strong>der ernstig genomen; de diagnose is<br />
vaak fout of wordt te laat gesteld. En de<br />
prognose is slecht: één jaar na het eerste<br />
<strong>in</strong>farct is de sterfte bij de vrouwen<br />
dubbel zo hoog als bij de mannen.<br />
ANDERE SYMPTOMEN<br />
Hoe komt dat? De vrouw mag dan wel<br />
gelijkwaardig zijn aan de man, zij is niet<br />
gelijkaardig. Een vrouw is <strong>in</strong> de regel<br />
kle<strong>in</strong>er dan een man, weegt m<strong>in</strong>der en<br />
heeft m<strong>in</strong>der bloed <strong>in</strong> de aders. <strong>Maar</strong><br />
waar bij de man vooral de grotere slagaders<br />
(de ‘macrocirculatie’) worden verstopt<br />
door slagaderverkalk<strong>in</strong>g, blijken bij<br />
de vrouw eerder de kle<strong>in</strong>ere bloedvaten<br />
(de ‘microcurculatie’) aangetast te worden,<br />
wat m<strong>in</strong>der vaak dramatische maar<br />
helaas niet m<strong>in</strong>der ernstige klachten oplevert.<br />
De symptomen zijn doorgaans ook niet<br />
dezelfde: hij ervaart meestal een drukkende<br />
pijn op de borst die niet zelden<br />
uitstraalt naar de l<strong>in</strong>ker bovenarm of onderkaak,<br />
zij voelt zich vaak eerder misselijk<br />
en moe, kortademig, krijgt soms<br />
stekende pijn op de borst: zij voelt zich<br />
misselijk en moe, kortademig, soms met<br />
last <strong>in</strong> de maagstreek, braakneig<strong>in</strong>gen<br />
en hevig transpireren, angst ... Denk<br />
dus bij laatstgenoemde symptomen bij<br />
een vrouw van vijftig of meer ook aan<br />
het hart! Want heel wat vrouwen met een<br />
(miskend) hart<strong>in</strong>farct worden naar huis<br />
gestuurd met tranquillizers, antidepressiva<br />
of menopauzemedicatie.<br />
W.J.Duckaert<br />
RISICO'S<br />
Niet te onderschatten zijn de risico’s ten<br />
gevolge van de hedendaagse <strong>leven</strong>swijze:<br />
chronische stress, die letterlijk aan<br />
het hart vreet, roken, dat bij de vrouw<br />
nog nadeliger op hart en vaten werkt<br />
dan bij de man en tevens een grote risicofactor<br />
is voor borstkanker. Overmatig<br />
alcoholgebruik soms ook, dat sneller<br />
schaadt dan bij de man, vanwege de<br />
hormonen die moeten ontgift worden<br />
<strong>in</strong> de lever, overmatig suikergebruik,<br />
dat het bloed kleverig maakt en zich gedraagt<br />
als slecht vet. Voeg daarbij vaak<br />
o<strong>nr</strong>egelmatig en alles behalve gezond<br />
eten, verhoogde bloeddruk en diabetes,<br />
die te laat worden ontdekt: het plaatje<br />
ziet er niet mooi uit.<br />
Vroeger gold dat vrouwen <strong>in</strong> de vruchtbare<br />
leeftijd door hun hormonen beschermd<br />
werden tegen hart<strong>in</strong>farct. Nog<br />
afgezien van de vraag of de menstruatie,<br />
een maandelijkse aderlat<strong>in</strong>g, daar<br />
mogelijk ook een beschermende rol <strong>in</strong><br />
speelt, dat voordeel wordt hoe dan ook<br />
ongedaan gemaakt door roken, stress<br />
en de anticonceptiepil, die hartbeschermende<br />
B-vitam<strong>in</strong>en rooft, vooral foliumzuur<br />
(B9-B11) en het risico op trombose<br />
en beroerte verhoogt; hoe lichter de pil,<br />
hoe groter het risico. Roken + pil = roepen<br />
om ellende.<br />
INFARCT EN BEROERTE<br />
Let op de symptomen, die echter zelden<br />
allemaal samen optreden. En denk<br />
erom: zowel bij beroerte als bij hart<strong>in</strong>farct<br />
komt het er op aan zo snel mogelijk<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 20<br />
MAAR NATUURLIJK!
op Spoed te belanden om de schade te<br />
beperken.<br />
Hart<strong>in</strong>farct – myocard<strong>in</strong>farct is het afsterven<br />
van een stukje hartspier door<br />
het onderbreken van de bloedtoevoer<br />
<strong>in</strong>gevolge verregaande verkalk<strong>in</strong>g van<br />
een kransslagader of zijtak daarvan of<br />
door een bloedstolsel. De pijn <strong>in</strong> de borst<br />
wordt veroorzaakt door een reactie van<br />
zenuwcellen op het tekort aan zuurstof.<br />
Typische symptomen:<br />
- drukkende pijn op de borst, bij de man<br />
meestal uitstralend naar de l<strong>in</strong>kerarm<br />
of onderkaak, bij de vrouw eerder pijn<br />
of last <strong>in</strong> de maagstreek, schouders,<br />
rug, nek, hals en/of kaak;<br />
- kortademig en o<strong>nr</strong>egelmatige hart(-<br />
pols-)slag;<br />
- bewusteloosheid, bij de vrouw eerder<br />
‘flauw vallen’;<br />
- overmatig transpireren;<br />
- gevoel van algehele zwakte, soms braken;<br />
- (doods-)angst<br />
Beroerte – cerebrovasculair accident<br />
of CVA is een acute doorbloed<strong>in</strong>gsstor<strong>in</strong>g<br />
<strong>in</strong> een deel van de hersenen, waar<br />
de hersencellen zonder zuurstof vallen<br />
en hersenweefsel beschadigd wordt. In<br />
zowat 80 % van de gevallen berust de<br />
beroerte op een onderbrek<strong>in</strong>g van de<br />
bloedtoevoer en wordt soms ook hersen<strong>in</strong>farct<br />
genoemd, <strong>in</strong> +/- 20 % gaat het<br />
om een gescheurd bloedvat en dus een<br />
hersenbloed<strong>in</strong>g.<br />
Een ernstige beroerte kan als een donderslag<br />
bij heldere hemel komen: het<br />
slachtoffer valt van zijn/haar stoel, arm<br />
en been verlamd op de tegenovergestelde<br />
zijde van het beschadigde hersengedeelte,<br />
idem <strong>in</strong> het gelaat, met<br />
scheefhangende, kwijlende mond en<br />
spraakverlies.<br />
Het kan echter ook trager gaan met<br />
toenemende symptomen over dagen,<br />
soms zelfs weken, met als mogelijke<br />
symptomen: verwardheid, een licht<br />
scheefhangende mond, en ‘slapende’<br />
arm of been, steeds moeilijker te bewegen<br />
en/of tijdelijke problemen bij het<br />
zicht. Tot de grote klop komt.<br />
De onderliggende oorzaken zijn dezelfde<br />
als bij hart<strong>in</strong>farct, bovenaan de vernauw<strong>in</strong>g<br />
van de halsslagader(s) en trombose<br />
(bloedstolsel). Hart<strong>in</strong>farct komt bij<br />
de vrouwen doorgaans later voor dan bij<br />
de mannen, beroerte soms al vrij jong.<br />
De ondergrond van een hersenbloed<strong>in</strong>g<br />
daarentegen is veeleer hoge bloeddruk.<br />
GOEDE MIDDELEN<br />
• OPC, oligomere procyanid<strong>in</strong>es, voor<br />
een vlotte circulatie, tegen vrije radicalen:<br />
Bio-Pycnogenol uit pijnboomschors<br />
(Pharma Nord), OPC-Plat<strong>in</strong>um<br />
uit zeedenschors (Mannavital),<br />
Resveratrol (Soria Natural);<br />
• Knoflookextracten: houden slagaders<br />
schoon, licht bloedverdunnend:<br />
Bio-Active Garlic (Pharma<br />
Nord), Kyolic EPA-Plus K2<br />
(Mannavital): gefermenteerde<br />
knoflook,<br />
plus EPA, DHA,<br />
vitam<strong>in</strong>en K2,<br />
B6-9-12;<br />
• Omega 3 voor goede werk<strong>in</strong>g hart, hersenen<br />
en vaten: Bio-Mar<strong>in</strong>e Plus (Pharma<br />
Nord), Visolie (Nutribell), Omega<br />
3 (Fytobell), Mar<strong>in</strong>e EPA Gold + D3 en<br />
Mar<strong>in</strong>GHA (M<strong>in</strong>ami), DHA-Algae: plantaardige<br />
Omega 3 (Soria Natural);<br />
• Vitam<strong>in</strong>e-B-complex (Mannavital);<br />
• Vitam<strong>in</strong>e K2: zet calcium vast <strong>in</strong> bot;<br />
haalt het uit de slagaderwanden: Vit.<br />
K2 Plat<strong>in</strong>um (Mannavital), K2 Forte<br />
(Fytobell);<br />
• Meidoornextract – hartversterkend:<br />
Crataec<strong>in</strong> (Fytobell), Meidoorn (Ladrôme);<br />
Bij alle hartproblemen en voor meer<br />
energie: Q10<br />
De best opneembare vorm is Ubiqu<strong>in</strong>ol<br />
• Bio-Active Q10-Ubiqu<strong>in</strong>ol (Pharma Nord)<br />
• Ubiqu<strong>in</strong>ol Plat<strong>in</strong>um (Mannavital)<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 21<br />
MAAR NATUURLIJK!
Soepele spieren en<br />
gewrichten?<br />
CURCUMA<br />
FORTE<br />
Altijd vrij en soepel bewegen!<br />
Curcum<strong>in</strong>e is een krachtig antioxidant die bijdraagt tot de soepelheid van de<br />
gewrichten, spieren en pezen. Curcuma forte is hoog gedoseerd voor een snelle<br />
werk<strong>in</strong>g, die ook nog versterkt wordt door toevoeg<strong>in</strong>g van zwarte peper, waardoor<br />
de opname <strong>in</strong> het lichaam veel sneller gebeurt.<br />
Curcuma forte van Fytobell is <strong>in</strong> 90 stuks tabletten verkrijgbaar <strong>in</strong> de apotheek,<br />
met cnk-bestelcode 2963-700.<br />
Geeft meer energie en vitaliseert!<br />
CHLORELLA 1000mg<br />
Chlorella geeft een boost aan je energie, beschermt de<br />
levercellen, stimuleert de spijsverter<strong>in</strong>g, maakt de huid<br />
jonger en frisser, laat de huid sneller<br />
helen, verkle<strong>in</strong>t de kans op overgevoeligheid<br />
<strong>in</strong> het pollenseizoen, ontzuurt het<br />
lichaam, drijft giftige stoffen af en pept je<br />
op als je <strong>in</strong> een dip zit.<br />
Chlorella 1000mg, 90 tabletten.<br />
Verkrijgbaar <strong>in</strong> de apotheek met<br />
cnk-bestelcode: 3308-616.<br />
FRANGULA optimaliseert de gezondheid<br />
van de darmen en helpt een regelmatige<br />
darmtransit te bevorderen.<br />
Het is van <strong>leven</strong>sbelang de darmen gezond te houden of te maken, door<br />
volwaardig voedsel, goede probiotica waarvan het belang door<br />
onderzoek steeds meer wordt onderstreept, maar ook door regelmatige<br />
en grondige evacuatie van gifstoffen via de stoelgang.<br />
Je kan er ongelooflijk snel iets aan doen met een veilig natuurlijk<br />
middel op basis van Frangula verrijkt met goede probiotica.<br />
Frangulabiose van Fytobell. Verkrijgbaar <strong>in</strong> de apotheek met<br />
cnk-bestelcode: 1785-187 voor de 50 capsules en 1744-317<br />
voor de 100 capsules.<br />
Verkrijgbaar <strong>in</strong> de apotheek of vraag ernaar <strong>in</strong> de betere natuurw<strong>in</strong>kel<br />
Gezonde kracht uit de natuur! Meer <strong>in</strong>fo op www.fytobell.be
GEZONDHEID<br />
SCHOOLSTRESS?<br />
PASSIEBLOEM EN ESCHOLTZIA BRENGEN RUST<br />
Het beg<strong>in</strong> van het schooljaar en het academiejaar is voor veel leerl<strong>in</strong>gen, studenten en hun ouders oorzaak<br />
van stress, slapeloosheid en ongemakken. Het VSK of de Vlaamse Scholierenkoepel is zich daar ook van<br />
bewust en roept elk jaar de scholen en directies op om hun verantwoordelijkheid op te nemen zodat stress en<br />
lichamelijke en emotionele ongemakken bij studenten b<strong>in</strong>nen de perken kunnen worden gehouden.<br />
Dat is niet onterecht omdat het systeem<br />
die stress vanzelf ontwikkelt. Puntendrang,<br />
huistaken, volumes van stof en<br />
ongeduldige leraren zijn oorzaak van<br />
zowel mentale problemen als fysieke<br />
ongemakken. Veel studenten slapen<br />
slecht, brengen hun gevoelens over op<br />
hun ouders die ook daardoor m<strong>in</strong>der<br />
goed functioneren. Stress en burn-out<br />
komt niet enkel voor bij volwassenen,<br />
ook bij leerl<strong>in</strong>gen en universiteitsstudenten.<br />
Veel leerl<strong>in</strong>gen en hun ouders <strong>leven</strong><br />
op het randje van de zenuwen en raken<br />
<strong>in</strong> paniek van zodra de eerste taken en<br />
rapporten komen. Dat hoeft niet zo te<br />
zijn want je kan er iets aan doen: schoolstress<br />
kan je beheersen, want gelukkig<br />
komt de natuur je ter hulp om zowel de<br />
zenuwen te kalmeren, de spankracht te<br />
verhogen en de concentratie te verbeteren.<br />
Een nieuw schooljaar kan op die<br />
manier een nieuwe belofte <strong>in</strong>houden.<br />
STRESS BEHEERSEN<br />
Stress belast veel mensen, verlamt de<br />
concentratie, ontneemt de moed om aan<br />
de slag te gaan en ondermijnt ook het<br />
immuunsysteem. Goede en voldoende<br />
kwalitatieve slaap en ontspann<strong>in</strong>g zijn<br />
even belangrijk als voldoende studeren.<br />
Lukt het niet vanzelf dan is het goed een<br />
beroep te doen op een goed ontspannend<br />
middel. De natuur staat er borg<br />
voor dat dit het beste is om studie en<br />
schoolstress te beheersen.<br />
Bekend zijn passiebloem en Escholtzia<br />
om het lichaam en de ziel wat rust<br />
te geven. Stressbalans van Fytobell (<strong>in</strong><br />
de apotheek met cnk-bestelcode 2730-<br />
232) is daarom een prima middel voor<br />
de student: het brengt rust <strong>in</strong> de geest<br />
en ontspant het lichaam. Met Stressbalans<br />
kan je beter studeren. Passiebloem<br />
is bekend vanwege zijn rustgevend vermogen.<br />
Passibell (<strong>in</strong> de apotheek met<br />
cnk-bestelcode 2899-953) is daarom<br />
onontbeerlijk voor wie stress bij het beg<strong>in</strong><br />
van het schooljaar wil <strong>in</strong>tomen.<br />
En natuurlijk hoort daar ook goed slapen<br />
bij: Escholc<strong>in</strong> van Fytobell (<strong>in</strong> de apotheek<br />
met cnk-bestelcode 3220-688) is<br />
het ideale natuurlijke slaapmutsje, zowel<br />
voor ouders als studerende k<strong>in</strong>deren:<br />
geen gewenn<strong>in</strong>g, geen bijwerk<strong>in</strong>gen,<br />
maar wel een rustige diepe en herstellende<br />
slaap. Escholc<strong>in</strong> wordt niet alleen<br />
toegepast om <strong>in</strong> te slapen, maar ook bij<br />
problemen met het doorslapen, en is<br />
bovendien zeer geschikt voor k<strong>in</strong>deren.<br />
Dat is wat elke student nodig heeft.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 23<br />
MAAR NATUURLIJK!
GEZONDHEID<br />
MOE? UITGEPUT?<br />
NOOD AAN EEN HAPJE ENERGIE?<br />
Steeds meer last van vermoeidheid of een energietekort? Kan je<br />
de dag pas aan na een sterke kop koffie? Je bent ongetwijfeld<br />
niet alleen! Veel mensen leiden een druk bestaans<strong>leven</strong>: ze werken<br />
veel en zijn ook nog eens sociaal actief bezig.<br />
Op die manier ontstaat er gemakkelijk<br />
stress, wat een boosdoener is voor<br />
fysieke en mentale vermoeidheid. Je<br />
energieniveau bepaalt namelijk je werken<br />
concentratievermogen én je humeur!<br />
Het is dus belangrijk om te achterhalen<br />
waarom je zo vermoeid bent. Soms is<br />
de reden heel duidelijk, maar vaak ook<br />
niet. Een veel voorkomende, maar vaak<br />
vergeten oorzaak van vermoeidheid, is<br />
het tekort aan essentiële <strong>leven</strong>sstoffen,<br />
zoals co-enzym Q10. Wist je dat 95 %<br />
van je energieproductie afhangt van<br />
co-enzym Q10?<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 24<br />
MAAR NATUURLIJK!
DE ENERGIEPRODUCENT<br />
VAN ONS LICHAAM<br />
Co-enzym Q10 of kortweg Q10 is een<br />
natuurlijke stof die een fundamentele rol<br />
speelt bij de energieproductie <strong>in</strong> ons lichaam.<br />
Q10 is aanwezig <strong>in</strong> elke lichaamscel<br />
en terug te v<strong>in</strong>den <strong>in</strong> de mitochondriën,<br />
de ‘energiefabriekjes’ van onze<br />
cellen. De mitochondriën zetten voed<strong>in</strong>g<br />
om <strong>in</strong> biobrandstof en maken zo energie<br />
aan voor onze organen en spieren. Vooral<br />
onze spieren, lever, nieren en ons hart<br />
hebben de hoogste energiebehoefte<br />
voor een optimale werk<strong>in</strong>g.<br />
IN DE VOEDING?<br />
Je lichaam heeft dus voldoende brandstof<br />
nodig om goed te functioneren en<br />
als je meer energie opdoet dan je hebt,<br />
geraak je vermoeid. Wie onvoldoende<br />
voed<strong>in</strong>gsstoffen b<strong>in</strong>nen krijgt, wordt er<br />
niet fitter op. Een gezond voed<strong>in</strong>gspatroon<br />
is daarom steeds belangrijk, maar<br />
gezond eten en regelmatig bewegen is<br />
niet altijd zo vanzelfsprekend. Q10 krijg<br />
je <strong>in</strong> relatief kle<strong>in</strong>e hoeveelheden b<strong>in</strong>nen<br />
via verschillende soorten voed<strong>in</strong>gsmiddelen,<br />
zoals vette vis, soja, noten en orgaanvlees.<br />
<strong>Maar</strong> deze hoeveelheden zijn<br />
eerder ger<strong>in</strong>g. Een evenwichtige voed<strong>in</strong>g<br />
levert gemiddeld slechts tussen de 5 en<br />
10 mg Q10 op per dag. Het grootste deel<br />
maakt ons lichaam zelf aan, maar dat proces<br />
wordt vaak genoeg verstoord door<br />
slechte voed<strong>in</strong>gskeuzes, <strong>leven</strong>sstijl, gezondheid<br />
en het ouder worden.<br />
FACTOREN DIE ERVOOR<br />
ZORGEN DAT DE LICHAAMS-<br />
AANMAAK WORDT VERSTOORD<br />
Er zijn verschillende factoren die ervoor<br />
zorgen dat je voorraad Q10 eerder<br />
laag zal zijn. Om te beg<strong>in</strong>nen speelt de<br />
leeftijd een rol. Vanaf de leeftijd van 25<br />
jaar daalt de aanmaak van Q10, wat kan<br />
verklaren waarom wij op latere leeftijd<br />
steeds m<strong>in</strong>der energie hebben en m<strong>in</strong>der<br />
snel recupereren. Op je 50ste is je<br />
lichaamseigen aanmaak nog maar m<strong>in</strong>der<br />
dan de helft.<br />
Ook het gebruik van bepaalde geneesmiddelen,<br />
zoals cholesterolverlagende<br />
stat<strong>in</strong>es, zorgen voor een verm<strong>in</strong>derde<br />
aanmaak van Q10. Zoals eerder vermeld<br />
is je <strong>leven</strong>sstijl en voed<strong>in</strong>gspatroon een<br />
belangrijke <strong>in</strong>dicator. De energieproductie<br />
<strong>in</strong> het lichaam zal immers niet <strong>in</strong><br />
gang geraken zonder essentiële voed<strong>in</strong>gsstoffen.<br />
Stress en spann<strong>in</strong>g zorgen<br />
op dezelfde wijze ook voor een verm<strong>in</strong>derde<br />
lichaamsaanmaak van Q10. Het is<br />
eigenlijk een vicieuze cirkel, waar<strong>in</strong> je<br />
lichaam maar blijft werken,<br />
maar de batterij nooit<br />
volledig opgeladen<br />
geraakt. Een aanvull<strong>in</strong>g<br />
met Q10 is <strong>in</strong> ieder<br />
geval nuttig om je<br />
<strong>leven</strong>skwaliteit te optimaliseren.<br />
In plaats<br />
van een plotse en tijdelijke<br />
energiestoot,<br />
zoals uit stimulerende planten en/of<br />
kortstondige hoge dosissen vitam<strong>in</strong>en,<br />
helpt een goed voed<strong>in</strong>gssupplement<br />
met Q10 je energieniveau op een voortdurende<br />
wijze, een hele dag op peil te<br />
houden. Zo maak je je eigen energie terug<br />
aan op het ogenblik dat je de energie<br />
nodig hebt voor je huishoudelijke<br />
taken, een fietstocht of een wandel<strong>in</strong>g.<br />
Q10 ALS VOEDINGSSUPPLEMENT<br />
Neem zelf de controle over je energiegehalte<br />
en geef je lichaam voldoende<br />
Q10. Dankzij jarenlange ervar<strong>in</strong>g <strong>in</strong><br />
onderzoek, ontwikkel<strong>in</strong>g én productie<br />
vervaardigt Pharma Nord vandaag de<br />
meest efficiënte en meest kwaliteitsvolle<br />
voed<strong>in</strong>gssupplementen Bio-Q10 en<br />
BioActive Q10. De actieve samenstell<strong>in</strong>g<br />
van Bio-Q10 levert een uitstekende biologische<br />
beschikbaarheid op. Bio-Q10<br />
bevat Q10 onder de vorm van ubiqu<strong>in</strong>one,<br />
de vorm zoals men die <strong>in</strong> de voed<strong>in</strong>g<br />
v<strong>in</strong>dt en BioActive Q10 bevat Q10 onder<br />
de vorm van ubiqu<strong>in</strong>ol, de vorm waar<strong>in</strong><br />
co-enzym Q10 <strong>in</strong> het lichaam actief is<br />
en bevatten eveneens vitam<strong>in</strong>e C, dat<br />
bijdraagt tot de verm<strong>in</strong>der<strong>in</strong>g van vermoeidheid<br />
en moeheid.<br />
Bio-Q10 en BioActive Q10 zijn verkrijgbaar<br />
bij uw apotheker..<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 25<br />
MAAR NATUURLIJK!
GEZONDHEID<br />
Kruiden en enzymen bij zware maag<br />
en moeilijke spijsverter<strong>in</strong>g<br />
In onze maaltijden zitten 3 voed<strong>in</strong>gsgroepen: koolhydraten, vetten<br />
en eiwitten. Enzymen <strong>in</strong> speeksel, maag-, pancreas- en darmsappen<br />
breken deze stoffen af tot kle<strong>in</strong>e eenheden, die dan vlot<br />
<strong>in</strong> de dunne darm worden opgenomen. Helaas produceren veel<br />
mensen te we<strong>in</strong>ig enzymen, onder meer door stress, onvoldoende<br />
kauwen, verouderen en een m<strong>in</strong>derwaardige voed<strong>in</strong>g. Het gevolg<br />
laat zich raden: onvoldoende verteerde voed<strong>in</strong>gspartikels belasten<br />
dan de spijsverter<strong>in</strong>g met als mogelijke klachten: een ‘zware’<br />
maag, een ‘baksteen’ <strong>in</strong> de maag, een opgeblazen gevoel, oprisp<strong>in</strong>gen,<br />
darmgassen en moeilijke stoelgang.<br />
GEMBER VOOR LICHTE MAAG<br />
Naast het advies om te eten <strong>in</strong> een ontspannen<br />
atmosfeer, grondig te kauwen<br />
en te zorgen voor een gevarieerde,<br />
onverwerkte voed<strong>in</strong>g, kunnen goed<br />
gekozen kruiden hulp bieden bij een<br />
moeilijke verter<strong>in</strong>g. Een absolute topper<br />
hierbij is gember: door het stimuleren<br />
van de maagwerk<strong>in</strong>g met een betere afscheid<strong>in</strong>g<br />
van enzymen en door het versnellen<br />
van de maagledig<strong>in</strong>g, neemt het<br />
vervelende volheidsgevoel <strong>in</strong> de maag<br />
af en is er m<strong>in</strong>der kans op misselijkheid.<br />
ARTISJOK VOOR VETVERTERING<br />
Ook (wilde) artisjok kan een deftige duit<br />
<strong>in</strong> het zakje doen: de bladeren van deze<br />
plant verhogen zowel de kwantiteit als<br />
de kwaliteit van de door de lever afgescheiden<br />
gal. Hierdoor worden met<br />
name vetten beter verteerd. Vooral na<br />
een zwaardere maaltijd ervaren we m<strong>in</strong>der<br />
last van een zwaar, opgeblazen gevoel,<br />
van darmgassen en misselijkheid.<br />
EXTRA ENZYMEN HELPEN<br />
Verder kan ook de <strong>in</strong>name van extra enzymen<br />
als voed<strong>in</strong>gssupplement, tijdens<br />
of net na de maaltijd, de spijsverter<strong>in</strong>g<br />
sterk stimuleren! Deze enzymen splitsen<br />
dan de <strong>in</strong>genomen voed<strong>in</strong>gsstoffen<br />
tot vlot opneembare<br />
eenheden, waardoor de<br />
spijsverter<strong>in</strong>g<br />
merkelijk<br />
ontlast wordt. Zo kunnen<br />
we eiwitsplitsende enzymen<br />
halen uit planten<br />
zoals de ananas<br />
(bromelaïne) en de<br />
papaja<br />
(papaïne).<br />
Verder bestaan er<br />
ook nog vegetarische,<br />
door fermentatie<br />
geproduceerde<br />
enzymen. Die worden aangemaakt door<br />
‘gunstige’ micro-organismen, te vergelijken<br />
met de organismen die melkproducten<br />
verzuren tot yoghurt. Deze enzymen<br />
helpen breed zowel koolhydraten,<br />
vetten als eiwitten te verteren.<br />
KRACHT VAN SYNERGIE<br />
Een preparaat dat de boven vernoemde<br />
<strong>in</strong>grediënten aanvoert <strong>in</strong> de correcte<br />
kwaliteit en dosis, is uiterst z<strong>in</strong>vol om <strong>in</strong><br />
te zetten bij allerhande spijsverter<strong>in</strong>gsklachten<br />
zoals een zware, overbelaste<br />
spijsverter<strong>in</strong>g, een overvol gevoel of<br />
‘baksteengevoel’ <strong>in</strong> de maag, oprisp<strong>in</strong>gen,<br />
boeren, w<strong>in</strong>derigheid<br />
en vervuilde darmen.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 26<br />
MAAR NATUURLIJK!
GEZONDHEID<br />
Baby met reflux?<br />
NATUURMIDDEL HELPT SNEL!<br />
Eén op vijf zuigel<strong>in</strong>gen krijgt ermee te maken:<br />
reflux, het terugvloeien van de zure maag<strong>in</strong>houd<br />
<strong>in</strong> de slokdarm, soms tot <strong>in</strong> het mondje.<br />
Het k<strong>in</strong>dje huilt dan. En krijgt niet zelden een<br />
zuurweerder toegediend, zoals voor volwassen<br />
maaglijders. Hoeft niet! Een poeder op<br />
plantaardige basis helpt. Snel en goed!<br />
Reflux komt evenzeer voor bij jongens als bij meisjes en niet<br />
alleen bij flessenvoed<strong>in</strong>g. Meestal is er geen serieus onderliggend<br />
probleem zoals slokdarmvernauw<strong>in</strong>g, een darmziekte<br />
of een geknelde zenuw aan de schedelbasis, gevolg<br />
van een moeilijke bevall<strong>in</strong>g. Koemelkallergie of overgevoeligheid<br />
voor lactose, de melksuiker, kunnen een rol spelen.<br />
Doorgaans wordt reflux teweeg gebracht door de sluitspier<br />
tussen slokdarm en maag, die bij zuigel<strong>in</strong>gen nog niet volledig<br />
ontwikkeld is.<br />
Een natuurmiddel onder poedervorm, met uitsluitend plantaardige<br />
extracten, brengt snel soelaas. Vijf kruiden komen<br />
hiervoor alvast <strong>in</strong> aanmerk<strong>in</strong>g.<br />
• Johannesbroodboomgom: een natuurlijk zwellend poeder<br />
dat tevens een schuimlaag op de maag<strong>in</strong>houd legt;<br />
• Zoethoutextract: werkt ontstek<strong>in</strong>gremmend, pijnstillend en<br />
verzachtend.<br />
• Echte kamille: werkt ontstek<strong>in</strong>g- en krampwerend, rustgevend<br />
en anti-allergisch;<br />
• Korianderextract: gaat branderigheid tegen en bevordert<br />
een goede verter<strong>in</strong>g;<br />
• Kardemon: neutraliseert de slijmvormende werk<strong>in</strong>g van<br />
melk en werkt krampwerend en w<strong>in</strong>dafdrijvend.<br />
NIET VERGETEN:<br />
- bij aanhoudende reflux: advies van k<strong>in</strong>derarts <strong>in</strong>w<strong>in</strong>nen<br />
vanwege mogelijk onderliggend probleem.<br />
- bij borstvoed<strong>in</strong>g: baby ‘geniet’ mee van cola, (te veel) chocolade,<br />
scherpe spijzen en darmgas producerende peulvruchten.<br />
Zware maag 1 ? “Baksteen” <strong>in</strong> de buik 2 ? Misselijk 3 ?<br />
60 V-caps.<br />
€14,98<br />
Digest-enzyme forte<br />
www.mannavital.be<br />
Stimuleer je spijsverter<strong>in</strong>g met<br />
* met PRODIGEST®, wetenschappelijk onderzochte comb<strong>in</strong>atie van<br />
gember 1,2 en wilde artisjok 1,2,3 , die de spijsverter<strong>in</strong>g stimuleert, het<br />
volheidsgevoel verm<strong>in</strong>dert en die bijdraagt tot de normale werk<strong>in</strong>g<br />
van de maag de darmen<br />
• met bromelaïne en papaïne, plantaardige enzymen uit ananas en<br />
papaja<br />
• met vegetarische, door natuurlijke fermentatie verkregen enzymen<br />
DIGEST-ENZYME FORTE is een<br />
natuurlijk totaalpreparaat voor meer<br />
spijsverter<strong>in</strong>gscomfort op basis van<br />
kruiden en vegetarische enzymen,<br />
aangeleverd <strong>in</strong> een vegetarische capsule.<br />
Aanbevolen dosis: 1 capsule per maaltijd,<br />
2 capsules bij een zware maaltijd<br />
Mannavital, voed<strong>in</strong>gssupplementen van absolute<br />
topkwaliteit voor een doelgerichte aanpak<br />
Verkrijgbaar <strong>in</strong> alle natuurvoed<strong>in</strong>gsw<strong>in</strong>kels<br />
en bij apotheek CNK 3<strong>75</strong>1-054<br />
tel. 056 43 98 52 - <strong>in</strong>fo@mannavital.be
Q10 – Voor een<br />
gezond en lang <strong>leven</strong><br />
Een van de meest opmerkelijke ontdekk<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> de medische<br />
wetenschap<br />
Heeft de wetenschap een manier gevonden om hartzwakte<br />
te verlichten ? Kan de vruchtbaarheid van de man beïnvloed<br />
worden ? Is er licht aan het e<strong>in</strong>d van de tunnel voor mensen<br />
met Park<strong>in</strong>son, fibromyalgie en migra<strong>in</strong>e ?<br />
In haar boek « Q10- voor een gezond<br />
en lang <strong>leven</strong> » beschrijft Pernille<br />
Lund een van de meest opmerkelijke<br />
ontdekk<strong>in</strong>gen <strong>in</strong> de medische<br />
wetenschap. Een vitam<strong>in</strong>e-achtige<br />
stof Q10 genoemd, bleek onmisbaar<br />
<strong>in</strong> de aanmaak van de energie<br />
<strong>in</strong> ons lichaam. Zonder Q10 <strong>in</strong> ons<br />
lichaam is zelfs geen <strong>leven</strong> mogelijk.<br />
De wetenschap heeft<br />
ontdekt hoe we met een<br />
aanvull<strong>in</strong>g van deze<br />
stof onszelf<br />
energieker<br />
en sterker<br />
Gemakkelijk<br />
en gratis – beg<strong>in</strong><br />
vandaag aan een<br />
nieuw <strong>leven</strong><br />
Ja, ik zou graag een gratis exemplaar krijgen van het<br />
boek “ Q10 – voor een gezond en lang <strong>leven</strong> ”.<br />
Voornaam: Man ; Vrouw<br />
Naam:<br />
Adres:<br />
Postcode:<br />
Stad:<br />
Land: BE ; NL ; FR ; GDL<br />
E-mail:<br />
Krijg een<br />
gratis boek<br />
« Q10 – voor een<br />
gezond en lang<br />
<strong>leven</strong> »<br />
Schrijf je hier <strong>in</strong> op onze nieuwsbrief via:<br />
www.healthandscience.be, en ontvang een<br />
gratis exemplaar, zonder bijkomende kosten.<br />
De uitgever en zijn zorgvuldig geselecteerde partners verzenden <strong>in</strong>formatie en relevante<br />
aanbied<strong>in</strong>gen via e-mail. De <strong>in</strong>formatie die u wordt toegestuurd bestaat uit preventie,<br />
voed<strong>in</strong>gssupplementen en gezondheidsgerelateerde <strong>in</strong>fo. De uitgever beschermt uw<br />
gegevens en garandeert dat u zich ten allen tijde kan uitschrijven via een l<strong>in</strong>k <strong>in</strong> de nieuwsbrief.<br />
Of stuur je <strong>in</strong>gevulde coupon <strong>in</strong> een voldoende gefrankeerde<br />
omslag naar: Health and Science, Postbus 10012, 2260 Westerlo<br />
Health and Science<br />
Nieuws omtrent Gezondheid, Familie en Levensstijl<br />
✂<br />
GEZONDHEID<br />
Zonder ijzer<br />
geen energie!<br />
In ons bloed circuleren zowat 25 miljard rode<br />
bloedlichaampjes, die elk tot 1 miljoen noodzakelijke<br />
zuurstofmolecules transporteren naar<br />
al onze cellen en organen. Zuurstof is <strong>leven</strong>snoodzakelijk<br />
en zonder zuurstof geen energiew<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g.<br />
Dat doen zij dank zij het hemo-<br />
glob<strong>in</strong>e, de bloedkleurstof, die zuurstofb<strong>in</strong>dend<br />
ijzer bevat. Dat overigens ook nodig is voor de<br />
energiew<strong>in</strong>n<strong>in</strong>g zelf, voor het myoglob<strong>in</strong>e, de<br />
spierkleurstof, en voor bepaalde enzymen.<br />
Tekort aan ijzer? We voelen ons moe, mat en slap, zijn<br />
kouwelijk en bleek, kortademig, duizelig, vatbaarder voor<br />
<strong>in</strong>fecties, hebben we<strong>in</strong>ig eetlust, dof haar en hoofdpijn. Uite<strong>in</strong>delijk<br />
wordt het anemie, echte bloedarmoede.<br />
Typisch: groefjes <strong>in</strong> snel brekende nagels en scheurtjes <strong>in</strong><br />
de mondhoeken.<br />
Ijzertekort is een typisch vrouwelijk probleem, vooral <strong>in</strong> de<br />
vruchtbare jaren, maar komt nogal eens voor bij opgroeiende<br />
k<strong>in</strong>deren en <strong>in</strong>tensiefsporters en vaak bij vegetariërs en<br />
veganisten. Zwangeren en zogende vrouwen hebben een<br />
hogere behoefte.<br />
Supplementeren kan dus verstandig zijn, maar niet met eender<br />
wat. Dikke biefstukken zijn geen optie. En sommige vormen<br />
van ijzer brengen buikpijn en verstopp<strong>in</strong>g teweeg.<br />
Een goed opneembare en veilige vorm is ijzerglucomaat <strong>in</strong><br />
bv. een elixier van ijzerhoudende planten, kruiden en vruchten.<br />
Daar zitten ook B-vitam<strong>in</strong>en <strong>in</strong>, nodig voor een goede<br />
bloedaanmaak, en veel vitam<strong>in</strong>e , noodzakelijk voor de ijzer-<br />
opname.<br />
Tip: Zet zo’n ijzerpreparaat steeds goed buiten het bereik<br />
van k<strong>in</strong>deren. Die zouden het voor vruchtensap kunnen<br />
houden. Met alle gevolgen vandien.
MOE?<br />
ik niet meer!<br />
happy as a baby<br />
Flacid poeder<br />
Johannesbroodpitmeel<br />
Koriander *<br />
Zoethout *<br />
Kardemom *<br />
Wilde kamille *<br />
Flacid poeder is een ruim uitgeteste formule<br />
samengesteld uit synergetisch werkende<br />
plantenextracten en ondersteund door<br />
professionelen. Het is gekend dat Johannesbroodboompitmeelgompoeder<br />
een laagje<br />
legt op de maag<strong>in</strong>houd. Ook de overige<br />
plantenextracten* dragen bij tot een heel<br />
goede spijsverter<strong>in</strong>g.<br />
Nog vragen? <strong>in</strong>fo@vitam<strong>in</strong>a.be<br />
Verkrijgbaar via www.vitam<strong>in</strong>a.be en<br />
<strong>in</strong> de betere natuurvoed<strong>in</strong>gsw<strong>in</strong>kels<br />
Heb je geen z<strong>in</strong> <strong>in</strong> een lusteloos gevoel?<br />
Kies dan voor Floradix ® , een vloeibaar elixir met ijzer, dat bijdraagt<br />
aan de verm<strong>in</strong>der<strong>in</strong>g van vermoeidheid. Om te helpen je energie<br />
en vitaliteit op peil te houden, heb je immers ijzer nodig!<br />
Floradix ® is geschikt voor iedereen die ondersteun<strong>in</strong>g van vitaliteit,<br />
energie en weerstand kan gebruiken: bv. tijdens de zwangerschap<br />
en borstvoed<strong>in</strong>gsperiode, tijdens de menstruatie, voor k<strong>in</strong>deren<br />
<strong>in</strong> de groei, vegetariërs, ouderen en sporters.<br />
Vloeibare vruchten- en kruidenmix.<br />
Goed opneembare vorm van ijzer.<br />
Rijk aan vitam<strong>in</strong>e C & B1, B2, B6, B12.<br />
Geschikt tijdens de zwangerschap<br />
& borstvoed<strong>in</strong>gsperiode.<br />
Zonder bewaarmiddelen, lactose<br />
kleurstof & alcohol.<br />
IJzersterk<br />
bij vermoeidheid!<br />
Verkrijgbaar bij uw natuurw<strong>in</strong>kel & apotheek<br />
KORTINGSBON<br />
3 €<br />
(5000015749) TOT EN MET 15/10/2018<br />
De kort<strong>in</strong>g is niet cumuleerbaar en niet <strong>in</strong>wisselbaar tegen geld. Bon geldig bij afgifte aan de kassa <strong>in</strong> alle Belgische<br />
natuurw<strong>in</strong>kels en apotheken. Bericht aan de HH. w<strong>in</strong>keliers: Oce Bio zal u de tegenwaarde van deze bon<br />
vergoeden <strong>in</strong> verkoopwaarde producten. Frauduleus omruilen kan aanleid<strong>in</strong>g geven tot vervolg<strong>in</strong>g. Bonnen<br />
vóór 01/01/2019 terugsturen naar Oce Bio bvba, Nieuwe Weg 1, 2070 Zwijndrecht. Laattijdig ontvangen bonnen<br />
worden niet vergoed. VU. Oce Bio bvba, Nieuwe Weg 1, 2070 Zwijndrecht, KBO <strong>nr</strong> 0442.861.022. MN 09/18<br />
FLORADIX 500 ml<br />
€ 22 50*<br />
NU € 19 50*<br />
CNK: 0669-879<br />
*ADVIESPRIJZEN<br />
BON -3€ geldig op SALUS FLORADIX IJZER-ELIXIR 500 ml
BETER VOORKOMEN DAN GENEZEN<br />
DARMKANKER<br />
SCREENING IS GOED, PREVENTIE NOG BETER!<br />
Elke dag sterven vijf Vlam<strong>in</strong>gen aan darmkanker. Tienduizend<br />
Belgen krijgen jaarlijks de diagnose. Tot <strong>in</strong> het recente verleden<br />
overleefden 2.500 dat niet. Die kanker kan <strong>in</strong> een nog goed te<br />
behandelen stadium, soms zelfs <strong>in</strong> een voorstadium, worden opgespoord.<br />
Dankzij de gratis screen<strong>in</strong>g die elke Belg tussen 53 en<br />
74 jaar om de twee jaar wordt aangeboden. Helaas, bijna de helft<br />
– 45 % - weigert dit aanbod. Doen! Die screen<strong>in</strong>g is een weldaad.<br />
En echte preventie is nog beter!<br />
W.DeCorte<br />
kan ook meespelen. Evenals gebrek aan<br />
beweg<strong>in</strong>g. En de oestrogeenverb<strong>in</strong>d<strong>in</strong>gen,<br />
die ook een mogelijke rol spelen <strong>in</strong><br />
het ontstaan van borst- en prostaatkanker.<br />
Darmpoliepen en zelfs darmkanker<br />
blijven vaak lang onbemerkt.<br />
Bedenk daarbij dat de poliepen er doorgaans<br />
twee jaar op zitten vòòr zij ontaarden.<br />
De test voor de screen<strong>in</strong>g gebeurt op<br />
basis van een staal van de ontlast<strong>in</strong>g<br />
dat men zelf thuis neemt. Daar<strong>in</strong> wordt<br />
met voor het blote oog naar onzichtbaar<br />
bloed gezocht. Dat wijst <strong>in</strong> regel op de<br />
aanwezigheid van één of meerdere poliepen,<br />
die kwaadaardig dreigen te worden,<br />
of op een kankergezwel.<br />
'VERBORGEN' BLOED<br />
Het nodige voor de test wordt de mensen<br />
thuis toegestuurd. Het staal mag<br />
gratis op de post en b<strong>in</strong>nen de twee<br />
weken komt het antwoord van het labo.<br />
Daar is geen enkel risico aan verbonden;<br />
er komen geen X-stralen of biopsie aan<br />
te pas. Is er occult (verborgen) bloed <strong>in</strong><br />
het staal, dan dr<strong>in</strong>gt zich een coloscopie<br />
of darmspiegel<strong>in</strong>g op, wat via de aars<br />
gebeurt. Langs deze weg kunnen ook<br />
poliepen worden verwijderd.<br />
Darmkanker is de tweede meest voorkomende<br />
kanker bij de vrouwen, na<br />
borstkanker en de derde bij de mannen,<br />
na long- en prostaatkanker. Hij ontstaat<br />
slechts uiterst zelden <strong>in</strong> de dunne darm,<br />
<strong>in</strong> regel <strong>in</strong> de dikke darm of colon, vandaar<br />
coloncarc<strong>in</strong>oom.<br />
Poliepen zijn goedaardige gezwellen<br />
aan het darmslijmvlies die na verloop<br />
van tijd kunnen ontaarden. Aanvankelijk<br />
blijft het carc<strong>in</strong>oom beperkt tot de<br />
oppervlakkige laag van het slijmvlies<br />
(stadium 1). Daarna groeit het <strong>in</strong> de darmwand<br />
<strong>in</strong> (stadium 2). En het wordt echt<br />
gevaarlijk als de lymfeklieren worden<br />
aangetast (stadium 3). In stadium 4 zaait<br />
de kanker uit met mogelijk metastase <strong>in</strong><br />
lever, longen, buikholte en bot tot zelfs<br />
<strong>in</strong> de hersenen.<br />
ONOPGEMERKT<br />
De oorzaak van één en ander? Decennia<br />
lang foute voed<strong>in</strong>g (zie onder), antibiotica(misbruik),<br />
chronische verstopp<strong>in</strong>g en<br />
andere darmproblemen. Erfelijke aanleg<br />
Tussen haakjes gezegd, het bloed waarnaar<br />
gezocht wordt, is donker van kleur,<br />
niet rood. Sporen van rood bloed op<br />
het toiletpapier na de ontlast<strong>in</strong>g wijzen<br />
meestal op aambeien of aarskloven.<br />
BETER VROEGER<br />
De screen<strong>in</strong>g werd tot voor kort tussen<br />
56 en 74 jaar om de twee jaar gratis aangeboden.<br />
Tenzij er sprake is van familiale<br />
aanleg of een chronische darmziekte<br />
volstaat dat. Overigens, elke dokter<br />
kan de test voorschrijven. <strong>Maar</strong> vermits<br />
darmkanker op steeds jongere leeftijd<br />
voorkomt, werd de leeftijd naar 53 jaar<br />
verlaagd. Nog beter ware het de screen<strong>in</strong>g<br />
op vijftigjarige leeftijd te beg<strong>in</strong>nen,<br />
zoals <strong>in</strong> Duitsland. Daar wordt ook campagne<br />
gevoerd voor gratis coloscopie<br />
bij familiale aanleg, zeg maar als vader,<br />
moeder, broer of zus eerder het slachtoffer<br />
werden. Immers, hoe jonger het<br />
slachtoffer, hoe agressiever de kanker.<br />
En die poliepen bloeden meestal niet <strong>in</strong><br />
hun goedaardige periode.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 30<br />
MAAR NATUURLIJK!
Wat ons tegen de borst stoot, is dat bij<br />
alle welkome promotie voor de screen<strong>in</strong>g<br />
met geen woord gerept wordt over<br />
echte preventie. Evenm<strong>in</strong> worden geopereerde<br />
kankerpatiënten op het kapitale<br />
belang van de voed<strong>in</strong>g gewezen<br />
om hervallen te voorkomen.<br />
RIOOL<br />
Niet iedereen heeft schuld aan zijn eigen<br />
darmkanker! Kanker berust ook nooit op<br />
één enkele oorzaak. In vele gevallen<br />
echter is kanker de tol die men betaalt<br />
voor decennia lang fout eten. Het spijsverter<strong>in</strong>gs-,<br />
uitscheid<strong>in</strong>gs-, ontgift<strong>in</strong>gs-<br />
en immuniteitsorgaan de darm is bij<br />
velen een ziekmakende riool vol giftige<br />
en gistende afvalstoffen geworden. Gevolg<br />
van een foute voed<strong>in</strong>g met te veel<br />
suiker, bewerkte vleeswaren (‘charcuterie’),<br />
rood vlees en ranzige vleeswaren,<br />
fastfood,<strong>in</strong>dustriële/geraff<strong>in</strong>eerde<br />
vetten<br />
zoals margar<strong>in</strong>e en supermarktolies<br />
(transvetzuren!), dierlijk vet, witte meelproducten.<br />
En dit gekoppeld aan een<br />
schromelijk gebrek aan voed<strong>in</strong>gsvezels<br />
en celbeschermende antioxidanten uit<br />
groenten, fruit en volle granen. Ook<br />
(misbruik van) antibiotica en conventionele<br />
laxeermiddelen, nadelig voor de<br />
goede darmflora (de gunstige bacteriën<br />
<strong>in</strong> de darm) en voor de peristalriek (de<br />
knenend-voortschuivende<br />
van de darm), spelen een rol.<br />
beweg<strong>in</strong>g<br />
Een gezonde ontlast<strong>in</strong>g is goed gevormd,<br />
mooi bru<strong>in</strong> (geel wijst op een<br />
lever-galprobleem), niet te hard (wat het<br />
gevolg kan zijn van te we<strong>in</strong>ig water dr<strong>in</strong>ken),<br />
niet te slap en st<strong>in</strong>kt niet.<br />
BETER VOORKOMEN<br />
Eet en leef gezond, met vooral veel<br />
groenten, kauw goed, verkies de goede<br />
vetten, zo we<strong>in</strong>ig mogelijk suiker, bij<br />
kanker helemaal niet, niet te veel (rood<br />
en bewerkt) vlees, na antibioticagebruik<br />
steeds probiotica. Dr<strong>in</strong>k voldoende plat<br />
water. Beweeg. Stel niet uit als het moet<br />
en doe het op geregelde tijden.<br />
De grote artsen uit de Oudheid<br />
wisten het al:<br />
de dood huist <strong>in</strong> de darm<br />
En <strong>in</strong> het oude Ch<strong>in</strong>a stelde men:<br />
de mens leeft van<br />
één vierde dat hij eet<br />
van de andere drievierden<br />
leeft de dokter<br />
• Bioflora (Pharma Nord)<br />
• Digestbiose (Fytobell)<br />
• Kyo-Dophilus<br />
(Mannavital)<br />
GOEDE MIDDELEN<br />
Voor herstel van de darmflora<br />
en na elke antibioticakuur:<br />
• Inulac (Soria Natural)<br />
Denk erom: Antibiotica zijn<br />
bacteriënkillers. Zij killen helaas<br />
niet alleen ziekmakende, maar ook de<br />
nuttige, gezond houdende bacteriën<br />
(de ‘goede darmflora’) en verm<strong>in</strong>deren<br />
de ‘prebiotsche’ substanties,<br />
die de groei van darmbacteriën<br />
bevorderen en meestal aan de<br />
probiotica zijn toegevoegd.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 31<br />
MAAR NATUURLIJK!
GEZONDHEID<br />
Als k<strong>in</strong>dje huilt<br />
van de oorpijn<br />
Snelle en doeltreffende hulp gewenst<br />
Een ‘banale ontstek<strong>in</strong>g’, zo heet het, ‘typisch<br />
voor zuigel<strong>in</strong>gen en peuters’. En ‘die <strong>in</strong><br />
80-90 % van de gevallen na enkele dagen<br />
vanzelf geneest’. Ga dat maar vertellen aan<br />
het k<strong>in</strong>dje, dat naar zijn oortjes grijpt en huilt.<br />
En aan de mama.<br />
Snelle, doeltreffende hulp is welkom. En mogelijk met heel<br />
bijzondere oordruppeltjes.<br />
i.s.m.<br />
Oorpijn bij k<strong>in</strong>deren wordt bijna steeds veroorzaakt door<br />
een acute ontstek<strong>in</strong>g van het middenoor, meestal het gevolg<br />
van een verkoudheid. Volgens de leerboeken zijn antibiotica<br />
niet aangewezen. Tachtig procent van de k<strong>in</strong>deren onder<br />
drie krijgt ermee te maken. En hoe jonger, hoe vaker zij hervallen,<br />
vaak meer dan twee keer.<br />
De huisdokter schrijft, als hij/zij geraadpleegd wordt en er<br />
vrij hoge koorts is, vaak toch antibiotica voor, die – ook als<br />
zij gerechtvaardigd zijn – de natuurlijke afweer verzwakken<br />
door aantast<strong>in</strong>g van de darmflora. Soms ook een pijnstiller-ontstek<strong>in</strong>gremmer<br />
en oordruppels op basis van cortisone.<br />
Niets doen is geen optie! Het k<strong>in</strong>dje huilt en heeft pijn! Het<br />
probleem kan aanslepen of een loopoor worden, op zich niet<br />
dramatisch, maar verontrustend voor de ouders.<br />
meer <strong>in</strong>fo:<br />
www.puurbe<strong>leven</strong>.be<br />
Snelle, doeltreffende hulp is mogelijk met etherische oliën<br />
van een aantal ‘kruiden’, die elkaar versterken, zoals copa<strong>in</strong>,<br />
laurier, lavendel, wilde kamille, tea tree en cajeput, best <strong>in</strong><br />
huidvriendelijke, verzachtende en hydraterende baobabolie.<br />
Alles samen: antimicrobieel, ontstek<strong>in</strong>gswerend en pijnstillend,<br />
wondhelend, verzachtend en kalmerend. Haal die<br />
druppels <strong>in</strong> huis: de oorpijn komt als een dief <strong>in</strong> de nacht!<br />
Tip: bij koorts, heel veel laten dr<strong>in</strong>ken. Kle<strong>in</strong>e k<strong>in</strong>deren drogen<br />
razend snel uit, met gevaarlijk hoge koorts als gevolg.
GEZONDHEID<br />
WAAROM CHRONISCHE STRESS VAAK<br />
UITMONDT IN EEN DEPRESSIE<br />
Voed<strong>in</strong>g speelt een belangrijke rol wanneer we ons ongelukkig of<br />
depressief voelen. Voed<strong>in</strong>g kan ons beschermen tegen depressie,<br />
maar kan het ook veroorzaken.<br />
Een groentedieet gegeven aan een<br />
groep van 40 depressieve personen verm<strong>in</strong>derde<br />
het voorkomen van depressie<br />
met 62 %. Ook het gebruik van medicatie<br />
kan depressie en gewichtstoename<br />
veroorzaken. De neurotransmitter seroton<strong>in</strong>e<br />
die <strong>in</strong>staat voor rust, geduld en<br />
geluk verhoogt sterk bij een plantaardig<br />
dieet. De neurotransmitter (nor)adrenal<strong>in</strong>e<br />
die staat voor angst, vlucht, geweld<br />
en hartklopp<strong>in</strong>gen verhoogt sterk bij de<br />
dagelijkse consumptie van vleesproducten.<br />
Sporten, regelmatig bewegen, yoga,<br />
wandelen en zonlicht verhogen de seroton<strong>in</strong>espiegel<br />
en zijn een goed wapen<br />
tegen depressie.<br />
DOPAMINE<br />
Een andere neurotransmitter, dopam<strong>in</strong>e,<br />
staat <strong>in</strong> voor activiteit, reactie en creativiteit.<br />
Een gebrek aan dopam<strong>in</strong>e zorgt voor<br />
hyperactiviteit, asociaal gedrag, park<strong>in</strong>son<br />
en depressie. Chronische stress<br />
veroorzaakt een tekort aan dopam<strong>in</strong>e en<br />
tyros<strong>in</strong>e, een am<strong>in</strong>ozuur nodig voor de<br />
productie van dopam<strong>in</strong>e.<br />
TRYPTOFAAN<br />
Tryptofaan is een natuurlijk antidepressivum<br />
en verm<strong>in</strong>dert irritatie, angst en een<br />
depressief gemoed. Het stimuleert de<br />
productie van melaton<strong>in</strong>e (’s nachts een<br />
betere slaap) en van seroton<strong>in</strong>e (overdag<br />
een beter gemoed).<br />
MELATONINE<br />
Melaton<strong>in</strong>e regelt de slaapcyclus en<br />
wordt geproduceerd uit seroton<strong>in</strong>e en<br />
tryptofaan. Het is een sterk antioxidant.<br />
Het wordt aangeraden bij slecht slapen,<br />
jetlags en na sporadisch druggebruik.<br />
SINT-JANSKRUID<br />
De meest efficiënte plant bij depressie is<br />
Hypericum perforatum of S<strong>in</strong>t-Janskruid.<br />
Deze plant stimuleert eveneens de leverontgift<strong>in</strong>g<br />
waaronder het CYP-450 detoxificatiesysteem.<br />
Daardoor gaat de plant medicatie<br />
(toxische stoffen) vlugger afbreken.<br />
SAFFRAAN<br />
Bij personen die medicatie nemen wordt<br />
saffraan aanbevolen omdat deze plant<br />
m<strong>in</strong>der <strong>in</strong>vloed heeft op de lever. Croc<strong>in</strong><br />
en safranal, de twee belangrijkste<br />
<strong>in</strong>houdsstoffen van saffraan, remmen de<br />
afbraak van seroton<strong>in</strong>e (= SSRI) en hebben<br />
een ontstek<strong>in</strong>gsremmende werk<strong>in</strong>g<br />
(= de oorzaak van de depressie).<br />
ASHWAGANDHA<br />
Ashwagandha is een ayurvedische medic<strong>in</strong>ale<br />
plant die de productie van seroton<strong>in</strong>e,<br />
dopam<strong>in</strong>e en GABA stimuleert en<br />
een antidepressieve en antistresswerk<strong>in</strong>g<br />
heeft.<br />
RHODIOLA<br />
Rhodiola is een plant die veel gebruikt<br />
wordt <strong>in</strong> Noord-Europa (veel depressies<br />
aanwezig door gebrek aan zonlicht) en<br />
stimuleert de productie van de neurotransmitters<br />
seroton<strong>in</strong>e, dopam<strong>in</strong>e en<br />
noradrenal<strong>in</strong>e. Het is aangewezen bij<br />
vermoeidheid, burn-out en libidoverlies.<br />
KRILL-OLIE<br />
Eicosapentaeenzuur is de omega-3 met<br />
de meeste antidepressieve werk<strong>in</strong>g als<br />
gevolg van zijn sterke ontstek<strong>in</strong>gsremmende<br />
werk<strong>in</strong>g. Het beste omega-3-preparaat<br />
is Krill-olie (afkomstig van plankton<br />
uit de koude diepzee) met een ideale verhoud<strong>in</strong>g<br />
omega 3:(15)/ omega 6:(1)/ omega<br />
9:(5). Krill-olie bevat veel EPA, DHA en<br />
astaxant<strong>in</strong>e, een sterk antioxidant voor<br />
de ogen, het hart en de huid.<br />
CONCLUSIE<br />
In de apotheek zijn goede producten te<br />
verkrijgen die je kunnen helpen moeilijke<br />
periodes te overbruggen. Een product<br />
met als comb<strong>in</strong>atie tryptofaan, melaton<strong>in</strong>e<br />
en GABA zal je stress onder controle<br />
houden en een goede slaap verzekeren<br />
(Soria Megazen CNK: 3676145 <strong>in</strong> apotheek).<br />
Bij beg<strong>in</strong>nende tot middelmatige<br />
depressie zal een comb<strong>in</strong>atie van saffraan,<br />
ashwagandha en rhodiola je er<br />
weer vlot bovenop helpen (Soria Saffrasor<br />
CNK: 3674959 <strong>in</strong> apotheek).<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 33<br />
MAAR NATUURLIJK!
GEZONDHEID<br />
oorprobleempjes?<br />
Zeven kruiden voor<br />
de ontlast<strong>in</strong>g<br />
Op zich geen ramp als het met de ontlast<strong>in</strong>g<br />
eens niet vlot, maar het mag niet blijven duren:<br />
chronische verstopp<strong>in</strong>g leidt uite<strong>in</strong>delijk tot<br />
serieuse problemen.<br />
Dolorotex oorolie<br />
Baobab-olie<br />
Copaiva<br />
Laurier<br />
Lavendel<br />
Wilde kamille<br />
Tea tree<br />
Cajeput<br />
Dolorotex is een 100% natuurlijke oorolie<br />
met baobab-olie als draagolie en een speciale<br />
comb<strong>in</strong>atie van essentiële oliën die de huid<br />
voedt, beschermt en regenereert, oorsmeerproppen<br />
helpt vermijden en goed is voor het<br />
gehoor. Deze formule is uniek en werkt snel<br />
én efficiënt.<br />
Nog vragen? <strong>in</strong>fo@vitam<strong>in</strong>a.be<br />
Verkrijgbaar via www.vitam<strong>in</strong>a.be en<br />
<strong>in</strong> de betere natuurvoed<strong>in</strong>gsw<strong>in</strong>kels<br />
Wat doen? Men kan het natuurlijk proberen met een fl<strong>in</strong>ke<br />
slok olijfolie op de nuchtermaag. Dan rennen. En ’s anderendaags<br />
herbeg<strong>in</strong>nen. Of we zoeken ons heil <strong>in</strong> kruiden en<br />
planten die hun nut bewezen hebben. Wij zetten er voor u<br />
zeven op een rijtje, met elk een specifieke werk<strong>in</strong>g en die<br />
elkaar <strong>in</strong> zekere z<strong>in</strong> aanvullen.<br />
• Senna / cassia: werkt vooral bij acute constipatie;<br />
• Kaapse Aloë: bevordert de peristaltiek, de knedend-doorschuivende<br />
beweg<strong>in</strong>g van de darm en daarmee de ontlast<strong>in</strong>g;<br />
• Sporkehout/vuilboom: voor een zachte stoelgang;<br />
• Karwij: bestrijdt w<strong>in</strong>derigheid, opgeblazen- en vollegevoel<br />
evenals krampen;<br />
• Ch<strong>in</strong>ese rabarber: werkt vooral bij chronische constipatie;<br />
• Venkel: gaat overdreven gasvorm<strong>in</strong>g en krampen tegen;<br />
• Cascara: werkt zoals sporkehout, vooral bij chronische<br />
constipatie.<br />
Tips: Dr<strong>in</strong>k tenm<strong>in</strong>ste anderhalve<br />
liter water per dag en<br />
’s ochtens op de nuchtermaag<br />
een groot glas warm<br />
water. Te we<strong>in</strong>ig water dikt<br />
de ontlast<strong>in</strong>g <strong>in</strong>. En gebruik<br />
voldoende voed<strong>in</strong>gsvezels<br />
<strong>in</strong> groenten, volkorenprodukten<br />
en fruit, die de ontlast<strong>in</strong>g<br />
volume geven.<br />
Opgelet: Het kan en mag niet de bedoel<strong>in</strong>g zijn een stoelgang<br />
bevorderend middel op bestendige basis te gebruiken.<br />
En zelfs het beste middel mag geen excuus zijn om een foute<br />
voed<strong>in</strong>g niet aan te passen.
OOK DAT NOG ...<br />
Immuniteit en energie voor het hele gez<strong>in</strong>!<br />
Bio-Multivitam<strong>in</strong> Pharma Nord is een sterke, volledige formule met 16 actieve <strong>in</strong>grediënten: vitam<strong>in</strong>en,<br />
m<strong>in</strong>eralen en spoorelementen die het lichaam beschermen en zorgen voor het goed functioneren ervan.<br />
Het helpt te voldoen aan de dagelijkse<br />
nutritionele behoeften. Bio-Multivitam<strong>in</strong><br />
bevat het gepatenteerde SelenoPrecise<br />
gist (organisch selenium) dat bijdraagt<br />
tot de normale werk<strong>in</strong>g van het immuunsysteem,<br />
normaal haar en nagels,<br />
een normale werk<strong>in</strong>g van de schildklier<br />
en biedt bescherm<strong>in</strong>g tegen oxidatieve<br />
stress veroorzaakt door vrije radicalen.<br />
Daarnaast bevat het voed<strong>in</strong>gssupplement<br />
ook bèta-caroteen, ijzer, z<strong>in</strong>k, jodium<br />
en antioxidanten (zoals vitam<strong>in</strong>e<br />
C, E en B6) die de lichaamscellen beschermen<br />
tegen oxidatieve stress.<br />
Verder draagt vitam<strong>in</strong>e C bij tot de<br />
verm<strong>in</strong>der<strong>in</strong>g van vermoeidheid en<br />
moeheid. Het product is gebaseerd<br />
op de laatste wetenschappelijke<br />
<strong>in</strong>zichten en kennis omtrent antioxidanten.<br />
De samenstell<strong>in</strong>g met<br />
goed opneembare nutriënten is<br />
zorgvuldig uitgebalanceerd en<br />
brengt de noodzakelijke aanvull<strong>in</strong>g<br />
bij moderne voed<strong>in</strong>gsgewoonten en<br />
<strong>leven</strong>swijze.<br />
Verkrijgbaar bij uw apotheker.<br />
Bio-Multivitam<strong>in</strong> PROMOpack<br />
120+30 tabletten, CNK-code 3688-793<br />
Moeilijke stoelgang ?<br />
2 €<br />
KORTINGSBON<br />
voor een natuurlijke stoelgang *<br />
al 50 jaar dé referentie bij uitstek<br />
unieke 7-kruidenformule<br />
1 tablet per dag<br />
®<br />
Grünwalder Nr. 1<br />
Deze unieke kruidenformule bevat o.a. *kaapse aloë, senna en sporkehout, die bijdragen aan een normale dagelijkse stoelgang.<br />
Verkrijgbaar bij uw natuurw<strong>in</strong>kel, apotheek & onl<strong>in</strong>e. Meer <strong>in</strong>fo op www.grunwalder.be<br />
reeds<br />
50<br />
jaar<br />
dé referentie bij uitstek !<br />
GRÜNWALDER NR. 1 60 tabs<br />
€ 9 95* NU € 7 95*<br />
GRÜNWALDER NR. 1 MAXI 100 tabs<br />
€ 14 95* NU € 12 95*<br />
*ADVIESPRIJZEN<br />
BON -2€ GELDIG OP GRÜNWALDER NR.1 60 tabs<br />
(5000015254) of 100 tabs (5000015256) TOT EN MET<br />
15/10/2018 De kort<strong>in</strong>g is niet cumuleerbaar en niet<br />
<strong>in</strong>wisselbaar tegen geld. Bon geldig bij afgifte aan<br />
de kassa <strong>in</strong> alle Belgische natuurw<strong>in</strong>kels en apotheken.<br />
Bericht aan de HH. w<strong>in</strong>keliers: OCE BIO zal u de<br />
tegenwaarde van deze bon vergoeden <strong>in</strong> verkoopwaarde<br />
producten. Frauduleus omruilen kan aanleid<strong>in</strong>g<br />
geven tot vervolg<strong>in</strong>g. Bonnen vóór 01/01/2019<br />
terugsturen naar OCE BIO bvba, Nieuwe Weg 1, 2070<br />
Zwijndrecht. Laattijdig ontvangen bonnen worden<br />
niet vergoed. VU. OCE BIO bvba, Nieuwe Weg 1, 2070<br />
Zwijndrecht, KBO <strong>nr</strong> 0442.861.022. MN 09/18
GEZONDHEID<br />
Jo Vertongen (41) uit Overijse<br />
"VOLGEND JAAR WIL IK FINISH HALEN<br />
VAN ZWAARSTE MOUNTAINBIKE-<br />
WEDSTRIJD TER WERELD"<br />
“Ik neem D-Pearls van Pharma<br />
Nord, omdat ik mijn spieren wil<br />
voorbereiden op zware fysieke<br />
prestaties van 12 tot 14 uur”, aldus<br />
Jo Vertongen, een 41-jarige<br />
mounta<strong>in</strong>biker uit Overijse.<br />
Drie jaar geleden is Jo Vertongen gestart<br />
met het nemen van extra vitam<strong>in</strong>e<br />
D. “Ik voelde de noodzaak van mijn lichaam,<br />
dat steeds sneller vermoeid<br />
geraakte na tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen”, aldus de mounta<strong>in</strong>biker.<br />
Op aa<strong>nr</strong>aden van zijn sportcoach<br />
koos Jo voor D-Pearls 1520 van<br />
Pharma Nord. Sporten op competitief<br />
niveau vraagt veel uithoud<strong>in</strong>gsvermogen<br />
en een stevige portie discipl<strong>in</strong>e.<br />
“De ene week tra<strong>in</strong> ik 12 tot 20 uur en<br />
de week nadien moet ik het rustiger aan<br />
doen, omdat ik voel dat mijn systeem op<br />
het randje is van overbelast”, zegt hij.<br />
Jo stelt zichzelf daarom altijd bepaalde<br />
objectieven voorop zoals wedstrijden of<br />
tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gsschema’s. “Dit jaar wou ik de<br />
zwaarste wedstrijd ter wereld meerijden<br />
rondom de hoogste berg van de Alpen,<br />
De Mont Blanc. Dat is zo’n 12 à 14 uur<br />
rijden <strong>in</strong> één enkele rit. Helaas had mijn<br />
fiets een technisch probleem waardoor<br />
ik de wedstrijd niet kon mee rijden. Dus<br />
mijn objectief voor volgend jaar is: de f<strong>in</strong>ish<br />
halen <strong>in</strong> de zwaarste wedstrijd ter<br />
wereld.”<br />
17.000 KILOMETER<br />
FIETSAFSTAND PER JAAR<br />
Jo heeft een zeer actief en vooral sportief<br />
bestaans<strong>leven</strong>. Naast vader van twee<br />
jonge dochters is hij al jarenlang fervent<br />
mounta<strong>in</strong>biker op hoog niveau. Jo tra<strong>in</strong>t<br />
maar liefst 12 tot 20 uur per week. Vorig<br />
jaar behaalde hij zelfs de 6e plaats op<br />
het Belgisch kampioenschap. De laatste<br />
jaren staat zijn fietsteller geschat op zo’n<br />
17.000 kilometer per jaar. In zijn vrije tijd<br />
probeert Jo cont<strong>in</strong>u zijn conditie op peil<br />
te houden en deze steeds verder aan<br />
te scherpen. <strong>Maar</strong> na meer dan 10 jaar<br />
actief sporten kan de vermoeidheid wel<br />
eens parten spelen.<br />
HET BESTE WAPEN<br />
TEGEN WINTERKWALEN<br />
“3 jaar geleden begon ik mij vragen te<br />
stellen waarom ik steeds <strong>in</strong> november,<br />
na het wedstrijdseizoen, een serieuze<br />
dip kreeg. Ik had geen energie en was<br />
veel sneller moe”, zegt hij. Door met<br />
andere sporters te praten kwam Jo al<br />
snel tot de conclusie dat zijn vitam<strong>in</strong>e<br />
D-waarden veel te laag waren. “In de<br />
w<strong>in</strong>ter fiets ik ‘s ochtends <strong>in</strong> het donker<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 36<br />
MAAR NATUURLIJK!
naar het werk en kom ik ‘s avonds weer <strong>in</strong> het donker terug”,<br />
aldus Jo. Het probleem is dat <strong>in</strong> de w<strong>in</strong>termaanden de zon<br />
ofwel te laag staat ofwel niet krachtig genoeg is en ons lichaam<br />
dus nagenoeg veel te we<strong>in</strong>ig vitam<strong>in</strong>e D opneemt. Als<br />
je zoveel <strong>in</strong>spann<strong>in</strong>gen verricht als sporter, is het van vitaal<br />
belang dat je lichaam voldoende vitam<strong>in</strong>en en voed<strong>in</strong>gsstoffen<br />
b<strong>in</strong>nenkrijgt en de spieren <strong>in</strong> goede conditie zijn.<br />
DE GUNSTIGE EFFECTEN VAN VITAMINE D<br />
Voldoende vitam<strong>in</strong>e D zorgt voor het behoud van gezonde<br />
spieren en botten én heeft een gunstig effect op het immuunsysteem.<br />
Zo ervaart ook Jo: “Vroeger had ik <strong>in</strong> de w<strong>in</strong>terperiode<br />
amper z<strong>in</strong> om te tra<strong>in</strong>en en nu heb ik veel meer<br />
motivatie gekregen. Door de extra vitam<strong>in</strong>e D merk ik dat<br />
mijn immuunsysteem een extra opkikker krijgt. Het helpt je<br />
tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gsvolume te maximaliseren en langer vol te houden”,<br />
zegt de sportman enthousiast. Ook een goed herstelproces,<br />
na zware tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen of wedstrijden, is fundamenteel voor<br />
topsporters. “S<strong>in</strong>ds ik extra vitam<strong>in</strong>e D neem, merk ik dat<br />
mijn herstelperiode na tra<strong>in</strong><strong>in</strong>gen korter is en ik m<strong>in</strong>der snel<br />
vermoeid geraak dan voordien”, aldus de mounta<strong>in</strong>biker.<br />
IN DE VOEDING OF ALS SUPPLEMENT?<br />
Vitam<strong>in</strong>e D wordt aangemaakt door de huid wanneer deze<br />
wordt blootgesteld aan voldoende zonnestralen. Het zonlicht<br />
vormt ongeveer 80 % van de aanvoer voor ons lichaam,<br />
de resterende 10 % moeten wij uit de voed<strong>in</strong>g halen. Vitam<strong>in</strong>e<br />
D v<strong>in</strong>dt men <strong>in</strong> ger<strong>in</strong>ge mate terug <strong>in</strong> vette vis, eieren,<br />
vlees en zuivelproducten. Enerzijds dekt onze voed<strong>in</strong>g niet<br />
onze dagelijkse behoefte en is de zon <strong>in</strong> België nog steeds<br />
te vaak afwezig. Een aanvull<strong>in</strong>g is <strong>in</strong> de meeste gevallen dus<br />
wel aangewezen.<br />
D-PEARLS VAN PHARMA NORD<br />
Vitam<strong>in</strong>e D is <strong>in</strong> vet oplosbaar en wordt optimaal opgenomen<br />
door het lichaam <strong>in</strong> de vorm van capsules met<br />
een plantaardige olie. D-Pearls is dé oploss<strong>in</strong>g voor het<br />
hele gez<strong>in</strong>. Elke kle<strong>in</strong>e parel bevat vitam<strong>in</strong>e D3 <strong>in</strong> koud<br />
geperste olijfolie voor een optimale opname. D-Pearls<br />
1520 is bijzonder aanbevolen als startdosis voor volwassenen<br />
en ouderen en D-Pearls 800 is geschikt voor iedereen<br />
het hele jaar door.<br />
U neemt<br />
toch ook<br />
vitam<strong>in</strong>e D?<br />
D-Pearls<br />
- De zonnevitam<strong>in</strong>e<br />
8 op 10 mensen hebben een tekort !<br />
• <strong>Natuurlijk</strong> vitam<strong>in</strong>e D3 opgelost<br />
<strong>in</strong> plantaardige olie<br />
• Gemakkelijk door te slikken<br />
of om op te kauwen<br />
• 1 m<strong>in</strong>i-parel of 5 druppels<br />
per dag<br />
GRATIS doosje?<br />
D-Pearls<br />
- De nieuwe vitam<strong>in</strong>e D<br />
standaard<br />
Neem deel aan de wedstrijd op<br />
www.pharmanord.be/quiz-d4<br />
en maak kans op een gratis doosje.<br />
Aanbied<strong>in</strong>g geldig tot 12/2018.<br />
Innoverend voor de gezondheid<br />
Beschikbaar bij uw apotheker<br />
www.pharmanord.be<br />
BE_D-Pearls_AD_<strong>Maar</strong><strong>Natuurlijk</strong>_DU_90x220_0918
Verhoog je energie.<br />
Versterk je weerstand.<br />
Je goed voelen is belangrijk, het hele jaar door. Het bepaalt je dag, het geeft je energie en het maakt<br />
je vrolijk. In het najaar en de w<strong>in</strong>termaanden krijgt je weerstand het zwaarder te verduren en je voelt<br />
je vaak m<strong>in</strong>der fit. Je lichaam kan <strong>in</strong> deze periode vaak wat extra’s gebruiken. Daarbij kan een aanvull<strong>in</strong>g<br />
op je voed<strong>in</strong>g welkom zijn.<br />
Spirul<strong>in</strong>a is een gezonde aanvull<strong>in</strong>g op je voed<strong>in</strong>g met vele extra’s. Het algje groeit door de kracht van de zon,<br />
bevat maar liefst 96 stoffen voor het lichaam en is 100% natuurlijk. Spirul<strong>in</strong>a verhoogt je weerstand en geeft<br />
je extra energie. En je voelt je daardoor gewoon goed, elke dag!<br />
Voel je geweldig met<br />
Marcus Rohrer SPIRULINA ®<br />
Marcus Rohrer spirul<strong>in</strong>a is verkrijgbaar <strong>in</strong> alle natuurvoed<strong>in</strong>gsw<strong>in</strong>kels<br />
en op bestell<strong>in</strong>g <strong>in</strong> apotheek (180 tabl : bestelcode CNK 1274299)<br />
zie VERKOOPPUNTEN op www.mannavita.be<br />
<strong>in</strong>fo@mannavita.be - tel 056 439852<br />
2120506
GEZONDHEID<br />
<strong>Natuurlijk</strong>e hulp bij stress,<br />
zenuwachtigheid en vermoeidheid<br />
Een veeleisende job, een druk gez<strong>in</strong>, files, tegenslagen, examens<br />
of sportwedstrijden … door stress zijn we vaak gespannen overdag<br />
en vatten we ’s avonds moeilijk de slaap. Bovendien zorgen<br />
de hoge eisen die aan ons worden gesteld ook sneller voor vermoeidheid<br />
en m<strong>in</strong>dere prestaties. Welke natuurlijke middelen helpen<br />
tegelijk op beide vlakken?<br />
MAGNESIUM,<br />
HET ANTISTRESSMINERAAL<br />
Het m<strong>in</strong>eraal magnesium speelt een cruciale<br />
rol <strong>in</strong> meer dan 300 reacties <strong>in</strong> ons<br />
lichaam. Zo helpt magnesium als cofactor<br />
van diverse enzymen zowel acute als<br />
chronische stressreacties af te remmen.<br />
Bovendien is dit antistressm<strong>in</strong>eraal ook<br />
onmisbaar om <strong>in</strong> onze mitochondriën<br />
meer bio-energie uit onze voed<strong>in</strong>g te halen.<br />
Magnesium helpt dus ontspannen,<br />
verm<strong>in</strong>dert vermoeidheid en verbetert<br />
prestaties. Wie extra magnesium wil <strong>in</strong>nemen,<br />
moet wel zorgen voor een goede<br />
opneembare vorm. Beste keuzes zijn<br />
‘liposomale’ magnesium (omhuld door lecith<strong>in</strong>e)<br />
en ‘gecheleerde’ magnesium (gebonden<br />
aan am<strong>in</strong>ozuren, zoals magnesiumbisglyc<strong>in</strong>aat<br />
en magnesiumtauraat).<br />
VITAMINE B-COMPLEX<br />
Een belangrijke groep stoffen die vaak<br />
<strong>in</strong> synergie met magnesium werkt, is het<br />
vitam<strong>in</strong>e B-complex. Deze vitam<strong>in</strong>es leiden<br />
om te beg<strong>in</strong>nen de verbrand<strong>in</strong>g van<br />
koolhydraten en vetten <strong>in</strong> goede banen,<br />
wat al helpt vermoeidheid en futloosheid<br />
af te houden en beter te presteren. Verder<br />
zijn B-vitam<strong>in</strong>es belangrijk voor de<br />
aanmaak van neurotransmittors of ‘signaalstoffen’<br />
<strong>in</strong> de hersenen en van het<br />
hormoon cortisol <strong>in</strong> de bijnieren. Hierdoor<br />
ervaren we m<strong>in</strong>der stress en angst,<br />
blijven we ontspannen, slapen we beter<br />
en staan we positiever <strong>in</strong> het <strong>leven</strong>.<br />
ADAPTOGENE PLANTEN<br />
Hulp bieden ook ‘adaptogene’ planten<br />
die het aanpass<strong>in</strong>gsvermogen van de<br />
mens versterken <strong>in</strong> moeilijke en veeleisende<br />
periodes. Absolute topper hierbij<br />
is ashwagandha of ‘Indische g<strong>in</strong>seng’<br />
(Withania somnifera). Daarvan is aangetoond<br />
dat de wortel bij een drukke, westerse<br />
<strong>leven</strong>sstijl de stressbestendigheid<br />
verhoogt, helpt kalm en opgeruimd te<br />
blijven en zowel geestelijke als fysieke<br />
prestaties verbetert.<br />
ANTIOXIDANTEN<br />
Dagelijks worden we via milieu, <strong>in</strong>dustrie,<br />
verwerkte voed<strong>in</strong>g en de eigen stofwissel<strong>in</strong>g<br />
overspoeld door schadelijke vrije<br />
radicalen. Een overvloed daarvan <strong>in</strong> het<br />
zenuwstelsel zorgt voor meer zenuwachtigheid,<br />
angst en slaapproblemen. Het<br />
‘primaire’ antioxidans dat helpt vrije radicalen<br />
onschadelijk te maken <strong>in</strong> de hersenen,<br />
is ‘superoxidedismutase’ (SOD).<br />
Regelmatige <strong>in</strong>name daarvan via een bijzonder<br />
meloenextract dat heel rijk is aan<br />
SOD, helpt te ontspannen, verbetert de<br />
slaapkwaliteit en versterkt het geheugen.<br />
KRACHT VAN COMBINATIE<br />
Een preparaat dat de boven vernoemde<br />
<strong>in</strong>grediënten <strong>in</strong> de correcte kwaliteit en<br />
dosis aanvoert, helpt bij een westerse<br />
<strong>leven</strong>sstijl ontspannen en positief te blijven,<br />
verm<strong>in</strong>dert vermoeidheid en verbetert<br />
het prestatievermogen.<br />
<strong>Z<strong>in</strong></strong> <strong>in</strong> <strong>'t</strong> <strong>leven</strong>? 39<br />
MAAR NATUURLIJK!
M<strong>in</strong>der stress 1 , meer energie 2 en betere prestaties 3<br />
dankzij het natuurlijke totaalpreparaat<br />
RelaxoTon<br />
Goed opneembare<br />
“liposomale”<br />
magnesium<br />
(UltraMag®)<br />
Vitam<strong>in</strong>es B, C<br />
en D <strong>in</strong> hun<br />
bioactieve<br />
vormen<br />
Superoxidedismutase<br />
of SOD,<br />
primair<br />
antioxidans<br />
(EXTRAMEL®)<br />
Rustgevende en<br />
aansterkende<br />
Ashwagandha<br />
of Indische g<strong>in</strong>seng<br />
(KSM-66®)<br />
Regelmatig gebruik van RelaxoTon draagt bij tot:<br />
• een normale geestelijke functie, waaronder de stressbestendigheid 1 , dankzij magnesium,<br />
ashwagandha en de vitam<strong>in</strong>es B1, B3, B6, folaat, B12, biot<strong>in</strong>e en vitam<strong>in</strong>e C<br />
• de afname van vermoeidheid 2 , dankzij magnesium, ashwagandha en de vitam<strong>in</strong>es B2, B3,<br />
B5, B6, folaat, B12 en vitam<strong>in</strong>e C<br />
• het energieleverend metabolisme 3 , dankzij magnesium, ashwagandha en de vitam<strong>in</strong>es B1,<br />
B2, B3, B5, B12, biot<strong>in</strong>e en vitam<strong>in</strong>e C<br />
RELAXOTON van Mannavital is een unieke en zeer complete synergie van kwaliteits<strong>in</strong>grediënten<br />
die bij een westerse en veeleisende <strong>leven</strong>sstijl kunnen <strong>in</strong>gezet worden.<br />
RELAXOTON bevat onder meer drie wetenschappelijk onderzochte extracten <strong>in</strong> hun correcte<br />
dosis (UltraMag®, KSM-66® en Extramel®), die elk apart hun werkzaamheid hebben bewezen.<br />
Mannavital, voed<strong>in</strong>gssupplementen van absolute<br />
topkwaliteit voor een doelgerichte aanpak<br />
60 tabl.<br />
€12,95<br />
Verkrijgbaar <strong>in</strong> alle natuurvoed<strong>in</strong>gsw<strong>in</strong>kels en bij de apotheek (CNK 28<strong>75</strong>-672)<br />
Info: 056 43 98 52 - <strong>in</strong>fo@mannavital.be<br />
www.mannavital.be
Change language