Poeldijk Nieuws 11 2021

26 MEI 2021
23
Geschiedenis van het Westland (7)
Het Westland in WO II
Door Jan Goeijenbier
De crisis moest nog beginnen…, zo sloot ik het vorige artikel af.
Die begon en hoe. “In het Westland worden officieren en soldaten
ingekwartierd. In Naaldwijk, ’s-Gravenzande en Monster
bataljons van het regiment Jagers. In Honselersdijk, Poeldijk,
’s-Gravenzande en Monster artillerie. In ’s-Gravenzande ook een
regiment infanterie. Wateringen biedt onderdak aan een stafkwartier
in de Jozefschool aan de Herenstraat. Voor huisvesting
van Nederlandse militairen wordt ruimte gemaakt in veilingen,
scholen en verenigingsgebouwen. Soldaten in Groenteveiling
’s-Gravenzande, veiling Woutersweg en de Bartholomeusschool
in Poeldijk.”
Zo begint Jaap van Duijn het hoofdstuk Tweede Wereldoorlog in
zijn boek Geschiedenis van het Westland. Dit zevende artikel gaat
over die vijf inktzwarte jaren. Huisvesting van militairen is onderdeel
van de Nederlandse voorbereiding op de oorlog, ‘mobilisatie’.
De agressie van nazileider Hitler brengt de Nederlandse regering
op 28 augustus 1939 tot het afkondigen van een algehele
mobilisatie. Wat Nederland aan leger heeft wordt op strategische
plaatsen in het land in stelling gebracht. Om bij een inval door
de Duitsers de ‘vesting Holland’ te verdedigen. Dienstplichtigen
van de lichtingen 1924 tot 1939 moeten zich binnen één dag melden:
jongens van toen 19 jaar tot mannen van 34, onder wie veel
Westlanders.
Gewone soldaat: 17 cent per dag
“Paarden worden bij boeren gestald, geschut in schuren. In het
hele Westland 2.500 man, waarvan alleen in Naaldwijk al 1.500.
De lokale middenstand profiteert natuurlijk van al die militairen,
maar veel hebben zij niet te besteden. De gewone soldaat krijgt
17 cent per dag, een kop koffie kost 5 cent. Met een gevulde koek
erbij is een soldaat 10 cent kwijt. Er wordt geoefend op het strand
van Ter Heijde. Prins Bernard (11 januari 1940 in Monster) en koningin
Wilhelmina (4 maart, aan de Burgemeester Elsenweg in
Naaldwijk) komen troepen inspecteren. Het is winter, er wordt
druk geschaatst op het Westlandse ijs, ook door militairen.”
Artillerievuur vanuit Poeldijks weiland
Op vrijdag 10 mei 1940 – nét 81 jaar geleden – valt Duitsland ons
land, België en Luxemburg binnen. Ook voor Nederland begint de
Tweede Wereldoorlog. “In het Westland zijn de drukke maanden
aangebroken. Tuinders zijn op vrijdag voor Pinksteren – om een
Huis met trapgevel van Joodse slager Gabi van Teijn, in 1942
met het gezin naar Auschwitz gedeporteerd.
Canadese bevrijders van Delft naar De Lier
uur of 4 wordt het al licht – vroeg in de weer. Spinazie, sla en andijvie
snijden, peen bossen, bloemkool hakken. Om op tijd op de
veiling te zijn. Tuinders zien Duitse parachutisten in het Staelduinse
Bos landen. Piloten van Juncker 52-transportvliegtuigen hebben
zich kennelijk vergist en dát bos voor Ockenburg aangezien.
Toen sportcomplex, aan het eind van de Laan van Meerdervoort.
Dat wilden Duitsers als landingsbaan gebruiken. Door bommen
van de Nederlandse luchtmacht en artillerievuur uit een Poeldijks
weiland op Duitse vliegtuigen liggen die kapotgeschoten op Ockenburg.
Op 14 mei verwoestten Duitse bombardementen het
centrum van Rotterdam. Nederland gaf zich over. Vier dagen na
de inval…
Duitse militairen blazen aftocht richting Monster
Gevolgen oorlog
Vijf gitzwarte jaren. Dodelijke Westlandse slachtoffers, onder
burgers en militaire streekgenoten, die hun moed met de dood
of verwondingen moesten bekopen. Families in rouw door verlies
dierbaren, soms in de laatste dagen van de oorlog. Honger, angst,
onderduiken, verraad, grote zorgen over dierbaren. Voedsel op
de bon. Jodensterren. Razzia’s. ‘Arbeitseinsatz’. Deportaties naar
concentratiekampen. Westlandse burgemeesters die hun rug
recht hielden of heulden met de vijand: NSB’ers, Nederlandse vijanden
in ‘eigen huis’. Moedige verzetsstrijders in de ‘illegaliteit’.
Fluitende V-1 en V2, ‘vliegende bommen’. Tuinen en huizen onteigend
door de Duitsers, voor aanleg van de Atlantikwall. “In totaal
gaat het om 1,2 miljoen m2 ijzeren, 644.000 m2 houten kassen en
warenhuizen. Op zaterdag 5 mei 1945 komen hier en daar Nederlandse
vlaggen tevoorschijn, maar in Westlandse dorpen schieten
Duitsers nog met scherp: nóg meer doden. Op 8 mei: Canadese
soldaten komen Monster en Poeldijk binnen. Nederland is weer
een vrij land. Over oorlog werd niet veel meer gesproken. Herinneringen
te pijnlijk, wonden te vers,” schrijft Jaap van Duijn. Meer
over ‘Geschiedenis van het Westland’ volgt. (Uitgever: Walburg
Pers Zwolle. Te koop bij lokale boekhandel).