Doorbraak in Houten - PvdA Houten

Doorbraak in Houten
Het was rond 1955. PC stond nog voor protestants-christelijk. In mijn
geboorteplaats ’s-Gravenzande had je er veel van. Als jochie uit een
katholiek importgezin onderging ik op straat menig scheldcanonnade van
geïndoctrineerde leeftijdsgenoten. Allochtoon in eigen land. Verzuild
Nederland moest nog niets van integratie hebben. Onze ‘schotelantenne’ was
gericht op katholiek buurdorp Monster.
De scheiding der geesten beheerste ook de politiek. In zijn mandement van
1 mei (!) 1954 verbood kardinaal De Jong katholieken het lidmaatschap van de
NVV, het bijwonen van socialistische vergaderingen en het luisteren naar de
VARA. Het lidmaatschap van de PvdA werd ‘ontraden’. Politiek werd vanaf
de kansel gepredikt, in een poging om de ‘doorbraakgedachte’ te weerstaan.
Die gedachte rijpte onder stadse progressieven in de late oorlogsjaren, wilde
een scheiding van politiek en religie teweeg brengen en bracht de Sociaal
Democratische Arbeiders Partij (SDAP), de Vrijzinnig-Democratische
Bond (VDB) en de Christelijk-Democratische Unie (CDU) bijeen in de
PvdA (1946). De doorbraakbeweging kreeg echter pas critische massa in
de democratiserings- en emancipatiebeweging van de jaren 60. De PvdA
absorbeerde die beweging en polariseerde zich een weg naar regeringsverantwoordelijkheid:
het kabinet Den Uyl. Goed voor het linkse gevoel, maar
minder effectief in het realiseren van hervormingen. Den Uyl viel (1977), de
PvdA werd de grootste met de meeste kamerzetels ooit, maar het 2e kabinet
Den Uyl, dat kwam er nooit.
Dát was voor mij de directe aanleiding voor het initiatief tot oprichting van een
PvdA-afdeling in Houten. Op 7 november 1977, dertig jaar geleden dus, was het
zo ver. Maar niet alleen vanwege de landelijke beweging in die tijd. Houten zou
flink gaan groeien en kon óók nog wel een doorbraak gebruiken. Progressieven
en liberalen in Houten werden doorgaans beleefd aangehoord, dat wél, maar
besluiten vielen in het CDA-fractieberaad. Het zou een lange weg worden.
Lokaal stemmen bleef in Houten lange tijd confessioneel stemmen. Toen de
doorbraak in Houten zich aandiende, bereikte de landelijke golf van lokale
partijen ook Houten en bleef de PvdA-fractie nog vele jaren op drie raadszetels
steken. Lokale eigenzinnigheid leverde wél, met de hartelijke steun van
progressief Houten, een zeker zo eigenzinnige, stedenbouwkundige structuur.
Samenlevingsopbouw bleef echter een zaak voor gezin en kerk. Een politieke
doorbraak bleef noodzakelijk. En die kwám er! Met de landelijke wind in de
rug en in samenwerking met de andere progressieve partijen in Houten sprong
de PvdA in 2006 van 3 naar 7 raadszetels.
30 jaar PvdA-Houten is toch vooral het verhaal van díe doorbraak, al was er
nog veel méér, tot aan wereldpolitiek toe. Dit boekje vertelt dat verhaal. Het
is vooral een verhaal in beelden geworden, omdat beelden de taal van nu zijn
en vaak zoveel méér vertellen dan woorden kunnen uitdrukken. Dwars op de
tijdlijn van beelden staan columns van markante partijgenoten van toen en nu.
Onvermijdelijk een selectie uit velen.
Als eerste voorzitter is het mij een voorrecht en genoegen om dit tijdbeeld
te mogen inleiden en samen met Nel Frederiks te mogen samenstellen.
Met dank aan de columnisten, maar ook aan de sponsoren die in natura een
essentiële bijdrage hebben geleverd aan de productie van dit jubileumboekje.
Veel kijk- en leesplezier!
Ton van der Ham
november 2007
3