Folia jaargang 100 - Nr.1 - Koninklijke Nederlandse ...

kunnen beoordelen.
tot medicatiebegeleiding
Dit alles lijkt, en dat was het ook, een omslachtig
gedoe. Vandaag de dag zou het gebruik van een
computer voor deze controle voor iedereen voor de
hand liggen. Dat gebeurde dan ook, zij het stapje
voor stapje. De etiketten op de gebruikersverpakking
waren vanaf het begin met de hand geschreven.
Na de oorlog kwamen de getypte etiketten in
zwang en toen de computers hun intrede deden,
werden de etiketten door de printer gedrukt. Mede
daardoor kwamen er op de etiketten ook standaard
extra teksten omtrent tijd van inname, manier
van inname en waarschuwingen voor de gebruiker.
Tegenwoordig worden de plaketiketjes met deze
mededelingen nog steeds vaak gebruikt omdat ze
meer opvallen dan een extra regeltje kleine lettertjes
op het etiket.
De belangrijkste verandering voor het medicijngebruik
was de computer, die de problemen kon voorzien
bij gebruik van verschillende medicijnen door
eenzelfde patiënt. Als gevolg hiervan moest de
apotheker zich meer en meer storten op de kennis
van de medicijnen. Dit omvatte de werking daarvan
en de interacties tussen verschillende medicijnen
die veelal voor verschillende indicaties werden
voorgeschreven.
Om hetzelfde te verwachten van de artsen is een
niet-reële gedachte. Medicijnen zijn te volumineus
qua informatie en de arts heeft nog wel het een en
ander bij te houden op andere gebieden! Mede ten
gevolge van deze takensplitsing kwam een volgende
nieuwe ontwikkeling: het Farmacotherapeutisch
overleg (F.T.O.), veelal min of meer verplicht gesteld
door de verzekeraar. Hierbij werd het overleg tus-
sen (huis-)artsen en apothekers gereglementeerd.
Een overleg wat in vele streken hooguit op gezelligheidsbasis
wel bestond, maar dan zonder duidelijk
patiënt-gericht geneesmiddelenoverleg.
Gesprekken over het medicijngebruik kwamen
steeds vaker voor rekening van de apotheker; hij
kon meer tijd uittrekken voor dergelijke gesprekken
dan de arts tijdens een spreekuuronderhoud. Bij een
langer gesprek blijkt steeds weer dat de patiënt in
de loop daarvan vaker met vragen blijkt te hebben
gezeten. Tijdens het onderhoud met de arts zijn
deze vragen te kort of zelfs niet aan bod gekomen.
Op deze manier wijzigt de rol van de apotheker in
de ogen van de patiënt: van uitsluitend medicijnwinkel
naar medicijnadviseur. Dit kwam mede
doordat de rol van de apotheker veranderde: van
medicijnbereider in medicijnkenner. De arts behield
uiteraard de verantwoordelijkheid voor de uiteindelijke
keuze van het medicijn, maar de apotheker
kreeg meer en meer de verantwoordelijkheid voor
het juiste gebruik daarvan. Hierdoor werden de resultaten
van het medicijngebruik geoptimaliseerd.
Tijdens de laatste jaren van de 20 e eeuw krijgen
de financiën een steeds duidelijker invloed. Eerst
kreeg de apotheker een percentage van de verkoop,
wat door de overheid werd omgezet in een vast bedrag
per receptregel. Hierdoor was het aantal tabletten
per voorschrift voor de apotheker niet meer
bepalend voor zijn inkomen, alleen het aantal receptregels.
Ook de verzekeraars begonnen steeds
scherper naar de apotheek te kijken, in de hoop dat
er daar wel wat besparingen te halen zouden zijn.
De 21 e eeuw zou laten zien dat er volgens de verzekeringsmaatschappijen
nog een heleboel te besparen
zou zijn op de medicijnverstrekking.
Duidelijk mag zijn dat de invloed van de apotheker
op de medicijnvoorschriften en op het medicijn-
gebruik al sinds de Tweede Wereldoorlog dramatisch
veranderd is. Specialisatie is ook voor de apotheker
van groot belang gebleken als medicijnkenner bij
uitstek. De gigantische ontwikkelingen in de farmacie
en andere wetenschappen maken het hem
gemakkelijker, omdat de hoeveelheid kennis eenvoudigweg
te veel is voor één medicus. De apotheker
zal derhalve zijn tot nu toe veroverde plaats
als medebehandelaar moeten behouden door steeds
die kenner en vraagbaak te blijven op het gebied
van medicijnen, die hij het laatste paar decennia
geworden is.
Oktober 2012
13