Discurso - Real Academia Galega

Discurso. Xosé Fernández Ferreiro
ir más alá das palabras. Para Hemingway, unha novela ten que dicir máis cousas
das que se len e puña como exemplo o iceberg. A novela ten que suxerirlle ó lector
cousas que non están escritas.
Tense dito moitas veces, e desde hai moito tempo, que a novela está en crise.
Máis aínda: que é un xénero esgotado, cando é unha das modalidades literarias que
máis se len. Xa que logo, iso da crise e do esgotamento da novela non deben ser máis
que vagas opinións de xentes que quizais non se paran seriamente a pensar do que
falan, admitindo que a novela, naturalmente, como a poesía, o teatro ou o ensaio,
pode ter mellores e peores momentos. O mundo sempre está en crise e cambia por
unhas ou outras razóns. Iso sucedeu -e sucede- decotío a través da historia, antes e
despois de que Spengler publicase en 1916 o seu famoso libro sobre a decadencia
de Occidente. Pero as crises son necesarias para que as mentes cavilen, cambien, e o
mundo evolucione. Canto non lles debe a humanidade ás guerras? Ortega aseguraba
que case todo.
Eu coido que a novela non morrerá nunca. Mentres haxa homes e mulleres,
mentres haxa vida, amor e odio, ricos pobres haberá novelas. Desde que o mundo
existe, o ser humano necesita que lle conten historias -coma o neno necesita que lle
conten contos para durmir- porque precisa vivir outras vidas, outras realidades. E
sempre as necesitará para perder o medo que supón vivir cada día e ter outros espazos
que o liberen e o protexan dun mundo xeralmente hostil. Nisto baseouse sempre
o éxito do cine.
Nos últimos anos produciuse un renacer da narrativa en Galicia, onde a lírica
se mantivo sempre en primeira fila e a niveis moi altos. A este renacer contribuíron
notablemente os premios literarios que aquí xurdiron nos anos oitenta, creando un
ambiente máis propicio para publicar, dándose así a coñecer moitos novos autores e
aparecendo de tal maneira algúns importantes títulos. As editoriais tamén se modernizaron,
o que así mesmo supuxo unha mellor promoción do libro en xeral. Claro
que tampouco podemos ignorar as dificultades do momento que vivimos. E non só
agora. Noutros tempos foi a censura. Polos anos sesenta apenas se publicaba entre
nós media ducia de títulos en galego ó ano. En 1912, segundo a Federación Galega
de Editores, foron máis de dous mil. Claro que seguen a baixar as vendas e as tiradas.
Eu négome a crer, xa que logo, que a novela estea en crise ou en decadencia,
incluso hoxe en que semella que todo se afunde pola crise económica. Na época franquista
houbo moitos atrancos por falta de liberdade, tanto para os libros como para
17