ELDE - Belde Gazetesi

6
YOZGAT- Seyfi Çelikkaya - Yozgat’›n Yerköy
ilçesi Sekili Beldesindeki ma¤arada iki as›rdan daha
fazla süredir ç›kar›lan kaya tuzu günümüzde de farkl› amaçlarla
kullan›lmaya devam ediyor.
‹ki as›rdan daha fazla bir süredir iflletilen tuz havzas›nda
kaya tuzu elde edebilmek üzere da¤lar›n delinmesi sonucunda
oluflan tuz ma¤aras› egzotik bir görüntüye sahip olurken,
elde edilen kaya tuzu farkl› amaçlarla kullan›lmaya devam
ediyor. 2004 y›l›na kadar TEKEL taraf›ndan iflletildikten
sonra özellefltirilerek, kiraya verilen kaya tuzu ma¤aras›nda,
Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan
yap›lan araflt›rmaya göre kaya tuzu kal›nl›¤› 200 ile 400
metre aras›nda de¤ifliyor. Yaklafl›k 70 metre derinli¤e, 500
Tarihi ma¤arada 2 as›rd›r tuz üretiliyor
metre uzunlu¤a sahip ma¤ara içindeki 55 civar›ndaki galerin›n alt›n› çizdi.
den günlük 500 ton civar›nda ç›kar›lan kaya tuzu flu günlerde
özellikle karayollar›ndaki buzlanmalar› önlemeye yönelik
olarak de¤iflik bölgelere gönderiliyor.
Sekili Beldesi Kaya Tuzu Havzas›n›n iflletmecili¤ini üstlenen
Gökay ‹nflaat Madencilik fiirketi iflletme sorumlusu
Mahmut Buluç AA muhabirine yapt›¤› aç›klamada, kaya tuzunun
kara yollar›, hayvanc›l›k ve tekstil sanayi d›fl›nda, son
y›llarda baz› sa¤l›k merkezlerinde kurulan odalar›n zemin,
tavan ve duvarlar›na döflenerek ast›m hastalar›n›n tedavisinde,
heykel oymac›l›¤›, süsleme gibi alanlarda da kullan›ld›¤›
yönünde bilgilerin bulundu¤unu, ancak kendilerinden belirli
sektörler d›fl›nda henüz bu yönde bir talepte bulunulmad›¤›-
6 Aral›k 2010 Pazartesi BELDE
Türkiye’nin en kaliteli kaya tuzunun Sekili havzas›nda
bulundu¤unu ileri süren Buluç, ‘’Üretimini yapt›¤›m›z kaya
tuzunu 3 ayr› sektöre göre haz›rl›yoruz. Toz k›sm›n› tekstil
sanayi kullan›yor, kaya halindeki tuzu besicilerimiz, konkasör
tesislerimizde k›r›m›n› yapt›¤›m›z tuzu da kara yollar›nda
buzlanmaya karfl› kullan›lmaktad›r. Buzlanmaya yönelik
kullan›lan ithal ürünlerden çok daha ucuz olan kaya tuzu,
hem belediyeler hem de Kara Yollar› Genel Müdürlü¤ü taraf›ndan
tercih edilmektedir’’ dedi.
Tesiste 12 kiflinin istihdam edildi¤ini bildiren iflletme sorumlusu
Mahmut Buluç, talebe göre üretim yapt›klar›n›,
günlük üretimlerinin en düflük 500 ton civar›nda oldu¤unu
Güneydo¤u son 40 y›l›n en
kurak sonbahar›n› yafl›yor
Güneydo¤u Anadolu Bölgesinde sonbahar mevsiminde yaflanan kurakl›k çiftçileri
kara kara düflündürüyor. Bölge geneline Kas›m ay›nda hiç ya¤›fl düflmezken,
baz› ilçelere yaklafl›k 45 gündür ya¤›fl kaydedilmedi¤i bildirildi.
D‹YARBAKIR - Sema Kaplan
- Özgür Ayayd›n - Geçim kayna¤›
tar›m ve hayvanc›l›k olan Güneydo¤u
Anadolu Bölgesi sonbahar yetersiz ya-
¤›fl nedeniyle tedirginlik yaflarken, üreticiler
baflta olmak üzere tüm bölge halk›
dört gözle ya¤mur bekliyor. Baz›
belde ve ilçelerde vatandafllar ya¤mur
duas›na ç›karken, Mardin Müftülü¤ü
camilerde toplu ya¤mur dualar› okutmay›
planl›yor.
Diyarbak›r Meteoroloji Bölge Müdür
Yard›mc›s› Mehmet Yergin AA
muhabirine, Diyarbak›r’›n Kas›m ay›
uzun y›llar s›cakl›k ortalamas›n›n 9,6
derece, bu y›l›n Kas›m ay›ndaki ortalama
s›cakl›¤›n ise 11,1 derece oldu¤unu
söyledi. Diyarbak›r’a Kas›m ay›nda düflen
ya¤›fl miktar›n›n uzun y›llar ortalamas›n›n
54 kilogram oldu¤unu belirterek,
bu y›l›n Kas›m ay›nda ise kente hiç
ya¤›fl düflmedi¤ini kaydetti.
Çiftçilerin ya¤›fl beklentisi içinde
oldu¤unu kaydeden Yergin, ‘’Çiftçilerimiz
sürekli olarak telefonla bize ulafl›p
ya¤›fl beklenip beklenmedi¤ini soruyor.
Önümüzdeki 5 gün içerisinde de
ya¤›fl beklentimiz yok. Kas›m ay›nda
hiç ya¤›fl düflmedi. Kay›tlar›m›za göre
1970 y›l›n›n Kas›m ay›nda da Diyarbak›r’a
hiç ya¤›fl düflmemifl’’ dedi.
Mardin Meteoroloji Müdürü Mehmet
Zeki Tekin ise Kas›m ay›nda Mardin’e
ya¤›fl düflmedi¤ini bildirerek,
‘’Müdürlü¤ümüz 71 y›l önce kurulmufl.
Bu nedenle 71 y›ll›k de¤erler elimizde
buna göre Mardin son 71 y›l›n en kurak
Kas›m ay›n› yaflad›. Bu y›l›n 11 ay›nda
düflen ya¤›fl miktar› 269 kilogram. Oysa
uzun y›llar y›ll›k ya¤›fl ortalamam›z
700 kilogramd›r’’ diye konufltu.
EK‹M‹ YAPILAN
ÜRÜNLER KURUDU’’
Bismil Ziraat Odas› Baflkan› Hibetullah
Ay, bölge genelinde kurakl›k
tehlikesinin yafland›¤›n› bildirerek, kurakl›k
nedeniyle çiftçilerin büyük tedirginlik
içinde bulundu¤unu söyledi.
Baz› çiftçilerin ekim ay›n›n ilk döneminde
tohum ekti¤ini ve ard›ndan 45
gün ya¤›fl düflmemesi nedeniyle yefleren
ürünlerin kurudu¤unu belirten Ay,
flöyle konufltu:
‘’Önümüzdeki haftalarda ya¤›fl olsa
bile çiftçilerimiz ürünün yüzde 50’sini
ancak kurtarabilir. Tarlam›za 45 gündür
ya¤›fl düflmedi. Yaflam›m boyunca
ilk kez bu mevsimde böyle etkili bir
kurakl›k görüyorum, dört gözle ya¤mur
bekliyoruz. Çiftçilerle ya¤mur duas›na
ç›kmay› düflünüyoruz. Temennimiz kurakl›k
nedeniyle genel bir afetin oluflmamas›.
Bismil’de 1 milyon 300 bin
dönüme yak›n ekili alan var. Bunun sadece
300 dönümü sulu tar›m arazisidir.
Sulama imkan› bulunan çiftçilerimiz
sulamaya bafllad›k. Kalan 1 milyon dö-
nümlük alanda ise kuru tar›m yap›l›yor.
Bu alanlar›n sulama imkan› da yok. Bir
hafta içinde ya¤mur düflmez ise 1 milyon
dönüm alanda ot dahi yeflermeyecek.
Kurakl›k tar›mla u¤raflanlar›n yan›
s›ra tüm bölge halk›n› etkiliyor. Hayvanc›l›k
zaten tar›ma ba¤l›. Bölge halk›n›n
geçim kayna¤› tar›m ve hayvanc›l›k
oldu¤u için herkes bu durumdan
olumsuz etkilenecek.
Kurakl›k korkusundan kurtulman›n
tek yolu sulu tar›ma geçmektir. Bunun
için acilen tar›msal sulama projelerinin
yap›lmas›n› bekliyoruz. Barajlar ve sulama
projelerinin yap›m› tamamland›¤›
zaman biz çiftçiler rahata kavufluruz. O
zaman ya¤mur duas›na ç›kmaya gerek
kalmaz. Sulu tar›m yapan arkadafllar›m›z
s›k›nt› yaflam›yor, biz ise geceleri
tedirginlikten uyuyam›yoruz.’’
REKOLTEY‹ DÜfiÜRECEK
Siirt Ziraat Odas› Baflkan Yard›mc›s›
Hatice Ay, bölge genelinde yaflanan
kurakl›ktan Siirt’in de etkilendi¤ini belirterek,
sulu tar›m yap›lamad›¤› için
çiftçilerin büyük s›k›nt› içerisinde oldu¤unu
söyledi.
Sonbahar ya¤murlar›n›n bu y›l düflmedi¤ini
vurgulayan Ay, ‘’Yaklafl›k 45
gündür tarlaya ya¤mur düflmedi. Ekimi
yap›lan tarlalardaki ürünler kurumaya
bafllad›. Birkaç gün içerisinde ya¤mur
ya¤maz ise ekimi yap›lan ürünlerin tamam›
kurumufl olacak. Ya¤sa bile ekimi
yap›lan ürünlerde zarar olacak. Bu
kurakl›k bölge genelinde hububat ürünlerindeki
rekoltede düflüfle neden olacak.
Gözümüz kula¤›m›z televizyonlardaki
hava durumu ile ilgili haberlerde.
Bu mevsimde böyle bir kurakl›k görülmemifl’’
dedi.
MAL‹K ÖZKAN: ‘’‹K‹NC‹ KEZ TOHUM
EKMEK ZORUNDA KALACAK’’
Mardin Ziraat Odas› Baflkan› Malik
Özkan, Güneydo¤u Anadolu Bölge-
si’ndeki çiftçilerin 2008 y›l›nda da kurakl›ktan
büyük zarar gördü¤ünü an›msatarak,
ancak o y›l ilk bahar mevsimi
kurak geçmiflti, ‘’Bu sefer sonbahar kurak
geçti. Görülür fley de¤il. Bu gidiflle
tohum topra¤›n alt›nda kalacak’’ diye
konufltu.
Kurakl›k nedeniyle bir grup çiftçi
olarak ya¤mur duas› yapt›klar›n›, çiftçilerin
yo¤un talebi do¤rultusunda önümüzdeki
günlerde yeniden ya¤mur duas›na
ç›kacaklar›n› vurgulayan Özkan,
bununla ilgili olarak Mardin ‹l Müftülü¤ü
ile temasa geçtiklerini söyledi.
Mardin’e Kas›m ay›nda ya¤›fl›n hiç
düflmedi¤ini, ekim ay›n›n ise ilk yar›s›nda
ya¤›fl düfltü¤ünü dile getiren Özkan,
flöyle konufltu:
‘’Ekim ay›n›n ilk yar›s›nda çiftçilerimizin
baz›lar› tarlalar›na ekim yapt›.
Bir k›sm› da ya¤›fl›n düflmesini bekledi.
Ancak beklenen ya¤›fl bir türlü düflmedi.
Ekimi yapan çiftçilerin ürünleri kurumaya
bafllad›. Ya¤›fl bekleyenler ise
tarlalar› kuru oldu¤u için sürüm bile
yapamad›lar. K›sacas› ekim yapan da
ekimi bekleyen de zarar gördü. Kurakl›k
çok etkili bir boyutta sürüyor. Bir
hafta içinde ya¤›fl düflmez ise ekilen
ürünlerin tamam› kurumufl olacak.
Çiftçilerimiz tarlalar›n› sürüp yeniden
ikinci kez tohum ekmek zorunda kalacak.
Bu kadar süre geçtikten sonra yeni
ekimi yap›lan ürünün verimi do¤al olarak
düflük olacak. Kuru tar›mda dekar
bafl›na 400 kilogram ürün al›n›rken, sulu
tar›mda dekar bafl›na al›nan ürün
miktar› 700 kilograma kadar ç›k›yor.
2008 y›l›nda yaflanan kurakl›k nedeniyle
arazilerin büyük bölümünde hasat
bile yap›lamad›. Sulu tar›mda bile 250
kilogram ürün al›nabildi. Kurakl›k tüm
arazilerde etkili oluyor. Bu nedenle kurakl›¤›n
hasat dönemindeki rekolteyi
azaltaca¤›n› düflünüyorum.
Borçlanarak tohum eken çiftçiler
kara kara düflünüyor. Hepsi ya¤mur
ya¤mas›n› bekliyor. Sulama projelerinin
k›sa sürede tamamlanarak, arazilerin
suya kavuflturulmas› gerekiyor.
Yoksa çiftçinin kurakl›k korkusu devam
edecek. Sulu tar›ma geçilmifl olsayd›,
bugün bunlar› konuflmuyor olacakt›k.’’
Bismil’in Tepe Beldesinde çiftçilik
yapan Hamit Sümer ise 1500 dönümlük
alanda hububat üretimi yapt›¤›n› belirterek,
‘’Sonbahardaki kurakl›k büyük
zarar yol açacak. Ya¤mur ya¤maz ise
çiftçinin hali periflan olur. Sulu tar›m
alanlar›n› çok etkilenmese de kuru tar›m
yap›lan araziler bu iflten büyük
oranda etkilenir. Ya¤mur olmad›¤› için
imkan›m›z ölçüsündeki tarlalar›m›z›
sürekli olarak suluyoruz. Ancak sulama
yapan çiftçilerinde büyük masraf› oluyor’’
dedi.
Hüseyin Günefl ise bölge genelindeki
tüm çiftçilerin olumsuz etkilendi¤ini
ifade ederek, ‘’Böyle devam ederse
masraf›m›z ve eme¤imiz bofla gidecek.
Bir ya¤mur düflerse diye bekliyoruz.
Herkesin sulama yapacak imkan› yok.
‹flin çözümü sulu tar›m projelerini devreye
koymakt›r’’ fleklinde konufltu.
YA⁄MUR DUASI TALEB‹
Mardin Müftüsü Mehmet K›z›lkaya
da köy muhtarlar› ile çiftçilerden ya¤mur
duas›na ç›k›lmas› için yo¤un talep
ald›klar›n› belirterek, flunlar› söyledi:
‘’Kurakl›kla ilgili ya¤mur duas›na
ç›kmakta yarar var. Gelen talepler üzerine
ya¤mur duas›na ç›kmay› planl›yoruz.
Bir hafta içinde müftülük olarak
ya¤mur duas›na ç›kmay› düflünüyoruz.
Ya¤›fl düflmedi¤i için Nusaybin ve K›z›ltepe
ovalar›nda hala ekim yap›lamad›.
Dua insanlar› ayakta tutan bir faktör
ve psikolojik olarak insanlar› motive
eder. Ya¤mur duas› da bizim eskiden
beri yapt›¤›m›z ve yapmaya da devam
etti¤imiz bir ifltir. Son 70 y›l›n en kurak
mevsimi yaflan›yormufl. Geçen y›l bahar
ay›nda da camilerde ya¤mur duas›
yapt›k. Ya¤mur dualar›n› öncelikle camilerde
bafllatmay› düflünüyoruz. Ard›ndan
k›rlara ya¤mur duas›na ç›kmay›
planl›yoruz.’’
bildirerek, flöyle konufltu:
‘’Kaya tuzu, kara yollar›ndaki buzlanman›n önlenmesi,
tekstil sanayi ve hayvanc›l›k sektöründe kullan›l›yor. Tuz
havzas›n›n bulundu¤u bölge yaklafl›k olarak 30 bin metrekare
civar›nda. 200 y›ldan fazla bir süredir buradan tuz ç›kar›ld›¤›
söyleniyor. Eskiden yap›lan çal›flmalarla bizim fluandaki
çal›flmalar›m›z aras›nda fark var. Biz teknolojiye dayal›,
biraz daha h›zl› üretim, daha fazla üretim yap›yoruz. Dolay›s›yla
afla¤› yukar› Türkiye’de de göndermedi¤imiz bölge
kalmad›. Bursa bölgesinden tutun, Karadeniz bölgesine, Akdeniz
bölgesine, ‹ç Anadolu bölgesine, belediyeler ve karayollar›na
tuzumuzu gönderiyoruz. Maliyet aç›s›ndan kaya
tuzu biraz daha uygun.’’
EKO-nab›z
ÜNAL ERSÖZLÜ
Siyaset ve sermaye
Önceki gün ‹zmir Ticaret Odas›'nda dikkat çekici
bir 'sempozyum' izledik. Fuat Keyman'dan, Zafer
Toprak'a; Fikret Y›lmaz'dan, Erkan Serçe'ye; Deniz
Gökçe'den, Oktay Yenal'a kadar; ‹zmir ve ‹stanbul'dan
de¤erli bilim insanlar›n›n, üzerinde özel durulacak
sunumlar›n›, flimdilik bir kenara b›rak›yorum.
‹zmir Ticaret Odas›'n›n 125. kurulufl y›ldönümünde
baflar›yla düzenledi¤i bu sempozyumun, '‹zmir
Ticaret Tarihinin Canl› Tan›klar›' adl› bölümünde;
ifladamlar› Sabri Tan›k'›n 'anlaml›', ‹smet Yorganc›lar'›n
'derinlikli', Erdo¤an Tözge'nin 'renkli', Öner
Akgerman'›n 'mükemmel' konuflmalar›, ‹zmir için
örnekti.
'‹zmir Ticaret ve Sanayi Tarihi'nde art›k efsaneleflmifl
isim olan Selçuk Yaflar'›n, 'bilgeleflmifl', samimi
'elefltiri- özelefltiri' içeren konuflmas›n›n ise alt›n›
çizmek istiyorum. "‹zmir'i hep birlikte yüceltmeliyiz"
temas›n› öne ç›karan Yaflar; genel olarak ‹zmir
sermayesinin, siyasetle kurdu¤u iliflkiyi anlat›rken,
özellikle 1980 sonras›nda ‹zmir'in yaflad›¤› 'gerileme'
süreçlerini analiz etti. Yaflar, askeri darbe sonras›
gündeme gelen seçimlerde, ‹zmir sermayesinin
önemli bölümünün, darbecileri temsil eden Turgut
Sunalp'› destekledi¤ini hat›rlat›rken; Kenan Evren'in
kendilerine, "E¤er seçimi Özal kazan›rsa, yeniden
darbe yapar›m" dedi¤ini belirtti. Yaflar'›n, hüzünle
aktard›¤› 'çarp›c› cümle', asl›nda dönemin 'demokrasi
düflman›' generalinin, ülkesine o günlerde
nas›l bakt›¤›n›, Türkiye'nin o y›llarla neler yitirdi¤ini
iyi anlat›yor.
***
Elbette ayn› y›llarda, ‹zmir sermayesinin, 'elefltirilebilir
olsa da' demokrasiyi, sivilli¤i temsil eden bir
parti yerine, askeri darbenin k›r›nt›lar›ndan beslenen
öfkeli Turgut Pafla'n›n partisini desteklemesini,
yorumlamak bile istemiyor, 'günün koflullar›' ak›nt›s›na
b›rak›yorum. Selçuk Yaflar'›n sorumluluk tafl›yan,
bu yeni 'tarihi hat›rlatmas›' ise beni daha çok
'devlet ile ifladamlar›' ya da 'sermaye ile siyaset' iliflkisi
üzerine, yeniden düflündürdü.
TÜS‹AD çevresinde örgütlenmifl ‹stanbul sermayesinin;
köklü özellikleriyle ticarette ve sanayide
ilklerin, dev bir tarihsel miras üzerinde oturan ‹zmir
sermayesinin; son y›llarda büyük aflama kaydeden
Anadolu sermayesinin; 'muhafazakar' olarak nitelenen
yeni sermayenin; Türkiye'de büyük ülke ideali
çevresinde, demokratik ifl ortam›n›n sürekli k›l›nmas›,
demokrasinin geniflleme hedefinde buluflmas›;
ideal olan durum. Türkiye'de flunu kabul etmek
gerekir ki; bir zamanlar 'devlet eliyle yarat›lm›fl' bir
burjuvazi vard›. fiimdi ise 'sermayesiyaset' ya da
'devlet-ifladamlar›' iliflkisinde; daha farkl›, özgürleflmifl,
birbirini 'olumlu' etkileyen, geliflmifl bir görüntü
hakim.
***
E¤er geriye dönüp bir kez daha bakarsak; Selçuk
Yaflar'›n "Özal, sonradan ‹zmir'den intikam ald›"
sözleri ne kadar gerçe¤i temsil ediyorsa; 'sermayesiyaset'
iliflkisinde, bazen ifl dünyas›n›n uygulad›¤›
perde gerisi 'siyaseti dizayn etme' iste¤inin çarp›kl›-
¤› da, ayn› ölçüde gerçe¤i temsil ediyor. Her ifl adam›n›n,
ayr› bir görüflü olmas›, ifl adamlar›n›n dönem
dönem siyasete at›larak, aktif rol oynama iste¤i,
'sayg›n ve do¤al' demokrasilerin gere¤i. Ama 'sermaye-siyaset
iliflkisinde esas olan'; ifl dünyas›n›n
'tak›m tutma psikolojisinden' kurtularak; sa¤duyuyu
temsil edip, siyasete katk› sa¤lamas›; tüm siyasi
partilere sayg›n eflitlikte durup; siyasetsizleflerek siyaset
yapmas›d›r. Bu olmad›¤›nda, araya 'insanlar›n
ruh halleri', 'empati yoksunluklar›', 'öfkeleri', 'kiflisel
h›rslar' girer ve Selçuk Yaflar'›n hüzünle ifade etti¤i
gibi, '‹zmirÖzal' örne¤i süreçler yaflanabilir. Üstelik
bunun bedelini, sadece ifl dünyas› de¤il, kentler de
öder. Bu nedenle siyaset-sermaye aras›ndaki iliflki,
ancak iyi yönetilebilirse, toplumsal ve ekonomik
geliflme üzerinde çok olumlu etkisi olur.
‹yi yönetilmezse, en az›ndan ne olamayaca¤›n›,
olamad›¤›n› gördük.
Not: ‹zmir Ticaret Odas›'n›n 125. y›l› kutlu olsun.
Ekrem Demirtafl ve yönetimine, bu güzel sempozyum
için içtenteflekkürler.
4 ARALIK 2010 CUMARTES‹ SABAH