Kaçkar Dağları Sürdürülebilir Orman Kullanımı ve Koruma Projesi
Kaçkar Dağları Sürdürülebilir Orman Kullanımı ve Koruma Projesi
Kaçkar Dağları Sürdürülebilir Orman Kullanımı ve Koruma Projesi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bu proje AB <strong>ve</strong> TEMA tarafından<br />
finanse edilmektedir.<br />
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong><br />
<strong>Sürdürülebilir</strong> <strong>Orman</strong> <strong>Kullanımı</strong> <strong>ve</strong><br />
<strong>Koruma</strong> <strong>Projesi</strong>
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> <strong>Sürdürülebilir</strong> <strong>Orman</strong> <strong>Kullanımı</strong> <strong>ve</strong> <strong>Koruma</strong> <strong>Projesi</strong>;<br />
Avrupa Birliği Gelişmekte olan Ülkelerde Tropik <strong>ve</strong> Subtropik <strong>Orman</strong>lar Programı<br />
kapsamında desteklenmektedir.
Dünyada korumada öncelikli en önemli<br />
25 sıcak nokta <strong>ve</strong> doğa harikalarından biri<br />
olarak belirlenen <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong>’nın<br />
biyolojik çeşitliliği, doğal kaynakları <strong>ve</strong><br />
yaban hayatı tehlike altında. <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong>,<br />
yaşamın devamlılığını sağlamak adına<br />
hayati öneme sahip değerlerini<br />
geleceğe taşımak için destek bekliyor.<br />
1
1<br />
2
2<br />
4<br />
Neden<br />
<strong>Kaçkar</strong>?<br />
Kafkas <strong>Dağları</strong>, Amazonlar, Madagaskar <strong>ve</strong><br />
Hint Okyanusu adaları ile birlikte en önemli<br />
25 sıcak nokta <strong>ve</strong> doğa harikalarından<br />
biridir. Kafkas dağlarının batı uzantısı olan<br />
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> ise dünya için olduğu kadar<br />
Türkiye için de bir mücevher niteliğindedir.<br />
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Projesi</strong> doğal açıdan benzersiz, ama<br />
bir o kadar da tehdit altındaki bu bölgenin<br />
değerlerini korumak için bir koruma <strong>ve</strong><br />
kalkınma modeli oluşturmak amacıyla<br />
yola çıkmıştır.<br />
3<br />
3
4 5
Koruyarak Kalkınmak Mümkün<br />
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> Milli Parkı’nın Rize<br />
bölümünden Borçka’ya dek uzanan <strong>ve</strong><br />
Çoruh Vadisi’nin önemli bir kısmını<br />
kapsayarak, 1800 kilometrekareye<br />
yayılan proje alanının yalnızca bir<br />
kısmı Milli Park <strong>ve</strong> Yaban Hayatı<br />
Geliştirme Sahası gibi koruma<br />
statülerine sahiptir. Dünya çapında<br />
tehlike altında bulunan nadir türleri<br />
<strong>ve</strong> yaşam alanlarını barındırmasına<br />
rağmen koruma altında olmayan bölüm<br />
ise yerel kurumların <strong>ve</strong> yöre halkının<br />
hassas yaklaşımları ile birlikte erişim<br />
güçlükleri nedeniyle günümüze kadar<br />
varlığını sürdürebilmiştir. Yöre halkı<br />
gönülden bağlı oldukları bu değerlerin<br />
korunmasını istemekle birlikte, yaşam<br />
kalitesini yükseltecek çözüm önerilerini<br />
de beklemektedir.<br />
2004-2007 yılları arasında BTC Petrol<br />
Boru Hattı Şirketi desteği, Türkiye<br />
Erozyonla Mücadele <strong>ve</strong> Ağaçlandırma<br />
Vakfı <strong>ve</strong> Orta Doğu Teknik Üni<strong>ve</strong>rsitesi<br />
işbirliği ile yürütülmüş olan “Aşağı<br />
Kafkaslar Boşluk Analizi” projesi, Güney<br />
<strong>Kaçkar</strong>lar’ın önemini <strong>ve</strong> korumaya<br />
yönelik fırsatları ortaya sermiştir.<br />
Biyolojik çeşitlilik açısından öneminin<br />
yanı sıra, tehditlerin acil <strong>ve</strong><br />
geri döndürülebilir bir noktada oluşu,<br />
yerel kurumlar <strong>ve</strong> halkın koruma<br />
konusundaki ilgisinin yoğunluğu TEMA<br />
<strong>ve</strong> ODTÜ’yü bölgeyi koruyacak bir<br />
sistem geliştirirken orman kaynaklarını<br />
sürdürülebilir bir biçimde kullanma<br />
yollarını araştıran yeni bir proje<br />
üretmeye yöneltmiştir.<br />
TEMA Vakfı, Doğa <strong>Koruma</strong> Merkezi <strong>ve</strong><br />
ODTÜ tarafından; Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong><br />
Bakanlığı <strong>Orman</strong> Genel Müdürlüğü,<br />
Doğa <strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong> Milli Parklar Genel<br />
Müdürlüğü <strong>ve</strong> Artvin Kültür <strong>ve</strong> Yardımlaşma<br />
Derneği işbirliği ile geliştirilen proje, dünya<br />
çapında hazırlanan 350 proje içerisinden<br />
seçilerek Avrupa Birliği finansmanına hak<br />
kazanmıştır.<br />
Proje; bir taraftan ilgili kamu kurumları<br />
ile birlikte bilimsel araştırma <strong>ve</strong> koruma<br />
çalışmaları yürütüp, uzun vadede bölgenin<br />
değerlerinin korunmasını sağlayacak<br />
çok sektörlü bölgesel bir yönetim planı<br />
hazırlarken, diğer yandan yine ilgili kamu<br />
kurumları, sivil toplum kuruluşları <strong>ve</strong> özel<br />
sektör ile birlikte yöre halkına doğanın<br />
sunduğu kaynakları sürdürülebilir bir<br />
biçimde kullanarak, yaşam kalitesini<br />
artırma <strong>ve</strong> ek gelire dönüştürme<br />
yöntemleri üretme üzerine kurulmuştur.<br />
Başarısının anahtarını oluşturan<br />
ortaklıklar <strong>ve</strong> yerel kurumlar ile yöre<br />
halkının yoğun desteğinden de güç alan<br />
proje; AB, sivil toplum, üni<strong>ve</strong>rsite, devlet<br />
kurumları <strong>ve</strong> yerel halkın birlikte uyum<br />
içinde nasıl proje yürüteceklerine dair<br />
başarılı bir model oluşturarak, içeriğinin<br />
yanında örgütsel olarak da önemli bir<br />
örnek oluşturmaktadır.<br />
Proje kapsamında tüm ilgili kurumların<br />
katkıları ile hazırlanan <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong><br />
Yönetim Planı’nı hayata geçirmek üzere,<br />
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> <strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong> Geliştirme<br />
Birliği’nin kurularak başarılı proje<br />
sonuçlarını yarınlara taşıması <strong>ve</strong><br />
çoğaltması beklenmektedir.<br />
5
6<br />
6
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong><br />
<strong>Sürdürülebilir</strong> <strong>Orman</strong> <strong>Kullanımı</strong> <strong>ve</strong><br />
<strong>Koruma</strong> <strong>Projesi</strong><br />
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu<br />
tarafından Gelişmekte olan Ülkelerde<br />
Tropik <strong>ve</strong> Subtropik <strong>Orman</strong>lar Programı<br />
kapsamında desteklenmektedir.<br />
Proje Ortakları<br />
• TEMA Vakfı (Proje Lideri)<br />
• Orta Doğu Teknik Üni<strong>ve</strong>rsitesi<br />
Biyolojik Çeşitliliği <strong>Koruma</strong><br />
Laboratuvarı<br />
• Doğa <strong>Koruma</strong> Merkezi<br />
• Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong> Bakanlığı <strong>Orman</strong><br />
Genel Müdürlüğü<br />
• Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong> Bakanlığı<br />
Doğa <strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong> Milli Parklar<br />
Genel Müdürlüğü<br />
• Artvin Kültür <strong>ve</strong> Yardımlaşma Derneği<br />
Proje Destekçileri<br />
• Artvin Valiliği<br />
• Tarım Bakanlığı Tarımsal Üretim <strong>ve</strong><br />
Geliştirme Genel Müdürlüğü<br />
• BTC-Çevresel Yatırım Programı<br />
• İZODER Isı Ses <strong>ve</strong> Yangın Yalıtımcıları<br />
Derneği<br />
• CitiBank<br />
Proje Etkinlikleri <strong>ve</strong> Hedefler<br />
1. <strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong> Planlama için<br />
Bilimsel Yaklaşım<br />
“<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong>’nın korunması için<br />
bilimsel yöntemler geliştiriyor,<br />
değerlerini geleceğe taşıyacak bir<br />
koruma modeli oluşturuyoruz”<br />
2. Kırsal Kalkınma<br />
“Yöre halkına ormanların sunduğu<br />
değerleri sürdürülebilir şekilde ek gelire<br />
dönüştürmesi <strong>ve</strong> yaşam kalitesini<br />
artırması için destek oluyoruz”<br />
3. Yaban Hayatı Zenginleştirme<br />
“Yaban hayatını izliyor, korunması <strong>ve</strong><br />
geliştirilmesi için çalışıyor, yöre halkına<br />
yaban hayatına zarar <strong>ve</strong>rmeden<br />
ürünlerini koruyan yöntemler sunuyoruz ”<br />
4. <strong>Sürdürülebilir</strong> Turizm<br />
“Yöre halkı için en önemli <strong>ve</strong> gelecek<br />
vaadeden gelir kaynağı olan turizmi,<br />
ormanları olumsuz yönde etkilemeyecek<br />
şekilde geliştiriyoruz”<br />
Proje Süresi: 56 ay<br />
Proje Başlangıç Tarihi: 15 Ocak 2007<br />
Proje Bütçesi: 2.098.201 €
8<br />
Neler Yapıyoruz?<br />
Biyolojik çeşitliliğin korunması,<br />
sürdürülebilir orman kullanımının<br />
sağlanması için çalışıyoruz.*<br />
*Doğa koruma <strong>ve</strong> planlama konusundaki çalışmaların,<br />
bilimsel <strong>ve</strong> teknik altyapısının oluşturulmasında gerekli<br />
uzmanlık <strong>ve</strong> yürütme DKM tarafından sağlanmıştır.<br />
8<br />
9<br />
10<br />
Alanın tüm bitki, kelebek, kuş,<br />
büyük memeliler, sürüngen <strong>ve</strong> çift<br />
yaşamlı canlıları <strong>ve</strong> sosyo-ekonomik<br />
özellikleri, çeşitli üni<strong>ve</strong>rsitelerden 20<br />
kişilik uzman bir kadro tarafından<br />
yoğun envanter çalışmaları sonucu<br />
tanımlandı. Yapılan bilimsel analizler<br />
sonucu kritik alanlar belirlendi. Kritik<br />
doğal unsurları tehdit eden faktörler<br />
değerlendirildi. En çağdaş yöntemlerle<br />
hazırlanan Ekosistem Tabanlı <strong>Orman</strong><br />
Amenajman Planları ile orman yönetimi<br />
bu bilgiler doğrultusunda yeniden<br />
düzenlendi. Eğitimler <strong>ve</strong> teknik geziler<br />
ile alanda görevli personelin bilgi <strong>ve</strong><br />
deneyimi artırıldı. Edinilen bilgi <strong>ve</strong><br />
deneyimler bir araya getirilerek <strong>Kaçkar</strong><br />
<strong>Dağları</strong> Çok Sektörlü Yönetim Planı<br />
hazırlandı <strong>ve</strong> planı hayata geçirmeyi<br />
hedefleyen <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> <strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong><br />
Kalkınma Birliği kuruluş çalışmaları<br />
yürütüldü.
• Türkiye için yeni bir bitki türü bulundu.<br />
Sahada varlığı daha önce bilinmeyen<br />
nesli tehlike altında 3 bitki türü<br />
saptandı. 112 endemik/tehdit altında/<br />
yetersiz <strong>ve</strong>rili bitki türü tespit edildi.<br />
• 22 sürüngen <strong>ve</strong> amfibi türü tespit<br />
edildi, sahada varlığı daha önce<br />
bilinmeyen 3 kertenkele <strong>ve</strong> 1 yılan türü<br />
saptandı.<br />
• 20 tanesi bölge için yeni 200 kelebek<br />
türü tespit edildi.<br />
• Nesli tehlike altındaki yaban keçileri <strong>ve</strong><br />
bozayılar çağdaş <strong>ve</strong>ricilerle izlenerek<br />
yaşam alanları tespit edildi.<br />
• Proje alanında 118 kuş türünün<br />
ürediği tespit edildi. Bunlardan<br />
uluslararası ölçekte 1 türün nesli<br />
tehlike altında, 4 türün de tehdide<br />
yakın kategorisinde olduğu belirlendi.<br />
• Proje alanındaki anıt niteliğindeki<br />
alanlar <strong>ve</strong> ağaçlar, doğal yaşlı orman<br />
alanları belirlendi.<br />
• Bölgede, Türkiye’de <strong>ve</strong><br />
dünyada turizmin durumu<br />
analiz edildi.<br />
• Proje alanındaki HES <strong>ve</strong><br />
baraj projelerinin ekosistem,<br />
türler, ormanlar <strong>ve</strong> tarım alanları<br />
üzerindeki etkilerini gösteren bir<br />
HES Değerlendirme Raporu üretildi,<br />
tüm ilgili kurumlara <strong>ve</strong> kişilere<br />
dağıtımı yapıldı.<br />
• Yusufeli <strong>ve</strong> Altıparmak İşletme Şeflikleri<br />
için Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong> Bakanlığı ile işbirliği<br />
halinde en çağdaş yöntemle Ekosistem<br />
Tabanlı <strong>Orman</strong> Amenajman Planları<br />
hazırlandı. Hazırlanan plan <strong>Orman</strong> Genel<br />
Müdürlüğü tarafından örnek niteliğinde<br />
kabul edilmektedir.<br />
7<br />
9
10<br />
• Artvin <strong>Orman</strong> Bölge Müdürlüğü, Artvin<br />
İl Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong> Müdürlüğü <strong>ve</strong> Artvin<br />
Çoruh Üni<strong>ve</strong>rsitesi <strong>Orman</strong> Fakültesi<br />
gibi kurumlara Fonksiyonel Planlama,<br />
<strong>Orman</strong> Biyolojikçeşitlilik Eğitimi <strong>ve</strong><br />
Ekoloji & Biyoçeşitlilik İzleme Eğitimi,<br />
Coğrafi Bilgi Sistemleri Eğitimi <strong>ve</strong>rildi.<br />
Fransa’da ekosistem tabanlı planla<br />
yönetilen Morvan Bölgesel Doğa Parkı<br />
<strong>ve</strong> Ce<strong>ve</strong>nnes Milli Parkına <strong>ve</strong> İtalya’da<br />
örnek bir yönetim sergileyen İtalya<br />
Abruzzo Milli Parkına teknik ziyaret<br />
gerçekleştirildi.<br />
11<br />
• Tüm ilgili aktörlerin aktif katılımı <strong>ve</strong><br />
katkılarıyla 1800 kilometrekarelik proje<br />
alanını kapsayan ekosistem <strong>ve</strong><br />
biyolojik çeşitlilik hususlarına dayalı<br />
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> Çok Sektörlü Yönetim<br />
Planı oluşturuldu.<br />
• Başarılı proje sonuçlarını geleceğe<br />
taşıyacak <strong>ve</strong> <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> Çok<br />
Sektörlü Yönetim Planı’nı hayata<br />
geçirecek <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> <strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong><br />
Kalkınma Birliği’nin temelleri atıldı.
12<br />
11
12<br />
Kırsal Kalkınmaya<br />
Destek Oluyoruz<br />
Yöre halkına orman kaynaklarını<br />
sürdürülebilir şekilde gelire dönüştürmesi<br />
konusunda yardımcı oluyoruz.*<br />
Yerel ürünlere dayanan üretimden<br />
pazarlamaya <strong>ve</strong> markalaşmaya dek<br />
uzanan kapsamlı bir kırsal kalkınma<br />
modeli oluşturabilmek amacıyla, ek<br />
gelir kaynağı olabilecek frenk üzümü,<br />
kızılcık <strong>ve</strong> sumak gibi odun dışı orman<br />
ürünleri <strong>ve</strong> arı, kırmızı benekli alabalık,<br />
mey<strong>ve</strong> gibi diğer doğal ürünler<br />
araştırıldı. Mevcut tarım ürünlerinden<br />
elde edilen gelirin artırılması için<br />
üretim-pazarlama zincirinin eksik<br />
halkaları belirlendi <strong>ve</strong> pilot projelerle<br />
tamamlandı. Verimi artıracak kritik<br />
eğitimler <strong>ve</strong>rildi. <strong>Orman</strong>dan yakacak<br />
odun kesimini azaltmak amacıyla<br />
binalarda ısı yalıtımı tanıtıldı <strong>ve</strong><br />
örneklendi. Yerel ormanların değerini<br />
tanıtmak amacıyla ormanların<br />
ekonomik değeri belirlendi. Yöre<br />
halkı, yerel yöneticiler <strong>ve</strong> Türkiye’ye<br />
alanın değerini anlatan kampanya<br />
çalışmaları yürütüldü.<br />
*Ek gelir kaynaklarını tespit etme, geliştirme, yaygınlaşması<br />
için örnek çalışmalar oluşturma konusunda gerekli uzmanlık<br />
<strong>ve</strong> yürütme TEMA Vakfı tarafından sağlanmıştır.<br />
• Yöre halkının ek gelir kaynaklarını<br />
artırmak için değerlendirilebilecek<br />
yerel odun dışı orman ürünleri, tıbbi<br />
<strong>ve</strong> aromatik bitkiler <strong>ve</strong> diğer ek<br />
gelir kaynakları belirlendi. Fizibilite<br />
çalışmaları yapıldı. Firmalarla<br />
temas kurularak pazarlama <strong>ve</strong><br />
markalaşmadaki sıkıntılar belirlendi.<br />
Pazarı olan ürünlere dair yöre halkına<br />
yönelik eğitim <strong>ve</strong> bilgilendirme<br />
çalışmaları yapıldı.<br />
• Uygun orman ürünlerini<br />
yerelde toplatarak işleyecek<br />
<strong>ve</strong> markalaştırarak piyasaya<br />
ulaştırılmasını sağlayacak mey<strong>ve</strong><br />
<strong>ve</strong> sebze kurutma tesisi yerel bir<br />
girişimciye <strong>ve</strong>rilen destek sonucu<br />
Yusufeli’nde kuruldu.<br />
• Pilot çalışmalar kapsamında<br />
6.000 adet kiraz, ceviz, asma <strong>ve</strong><br />
elma fidanı ile toplam 250 mey<strong>ve</strong>
ahçesi oluşturuldu. Hayvancılığı<br />
desteklemek amacıyla 8.400 kg yem<br />
bitkisi tohumu satın alınarak ilk<br />
aşamada 500 dekar alanda ekimi<br />
yapıldı <strong>ve</strong> alanda benimsenen bu<br />
çalışmaların giderek yaygınlaştığı<br />
gözlendi.<br />
• Nesli tehlike altında olan kırmızı<br />
benekli alabalığın hem yöre<br />
ekonomisine hem de doğaya<br />
kazandırılması amacıyla, yerel bir<br />
girişimciye <strong>ve</strong>rilen destekle alandaki<br />
ilk Kırmızı Benekli Alabalık Üretme<br />
Çiftliği kuruldu.<br />
• Ürün kaybını azaltmak, ürünlerin<br />
pazar değerini % 20 artırmak <strong>ve</strong><br />
pazara ulaşımını kolaylaştırmak<br />
amacıyla, Sebze Üreticileri Birliği<br />
işbirliği ile Yusufeli’nde 60 ton/yıl<br />
depolama kapasiteli soğuk hava<br />
deposu kuruldu.<br />
14<br />
13<br />
13
14<br />
• Yerel ürünlerin üretimindeki <strong>ve</strong>rimi<br />
artırmak amacıyla bitki koruma,<br />
hayvancılık, mey<strong>ve</strong>cilik, örtü altı<br />
sebzecilik, yem bitkileri üretimi<br />
konularında yaklaşık 600 çiftçiye<br />
Tarım Bakanlığı işbirliği ile teorik<br />
<strong>ve</strong> uygulamalı Tarımsal Eğitimler<br />
<strong>ve</strong>rildi, pratik uygulama kitapçıkları<br />
hazırlandı.<br />
• Artvin’de TEMA tarafından yürütülen<br />
başarılı arıcılık çalışmalarının<br />
proje bölgesinde yaygınlaştırılması<br />
yapılan, arıcılık envanterleri <strong>ve</strong><br />
eğitim gereksinimleri analizi<br />
uyarınca bölge arıcılarına yönelik<br />
Sertifikalı Arıcılık Teorik Eğitimi<br />
<strong>ve</strong>rildi. Eğitimi başarı ile tamamlayan<br />
arıcılara arı <strong>ve</strong> ekipman temin edildi.<br />
Arıcılık kitapçığı hazırlanarak bölge<br />
arıcılarına dağıtımı yapıldı.<br />
• Yapılan bir ekonomik değerleme<br />
çalışması ile yerel ormanlar, akarsu,<br />
mera <strong>ve</strong> çayır ekosistemlerinin<br />
ekonomik değeri belirlendi. Yerel<br />
ormanların değeri proje bölgesi<br />
çapında yöre halkına <strong>ve</strong> basın yoluyla<br />
Türkiye’ye <strong>ve</strong> dünyaya tanıtıldı.<br />
• Evlerde <strong>ve</strong> kamu binalarında ısı<br />
tasarrufu 10 köyde düzenlenen ısı<br />
yalıtımı toplantıları ile tanıtıldı.<br />
İZODER işbirliğiyle hazırlanan Isı<br />
yalıtımı konulu kitapçık yerel halka <strong>ve</strong><br />
ilgili kurum <strong>ve</strong> kuruluşlara dağıtıldı.<br />
• 8 köyden seçilen ev, ilkokul, öğrenci<br />
yurdu <strong>ve</strong> pansiyon gibi 10 adet bina<br />
yöre halkının da katkılarıyla örnek<br />
oluşturmak amacıyla yalıtıldı.
15<br />
15
16<br />
Yaban Hayatını<br />
Koruyoruz<br />
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong>’nın yaban hayatının<br />
korunması <strong>ve</strong> geliştirilmesi için<br />
çalışıyoruz.*<br />
*Yaban hayatı koruma <strong>ve</strong> planlama konusundaki çalışmaların<br />
bilimsel <strong>ve</strong> teknik altyapısının oluşturulmasında gerekli<br />
uzmanlık <strong>ve</strong> yürütme, ODTÜ Biyoceşitlilik <strong>Koruma</strong><br />
Laboratuvarı tarafından sağlanmıştır.<br />
17<br />
18<br />
19<br />
Alandaki nadir <strong>ve</strong> nesli tehlike altında<br />
olan yaban hayvanları araştırıldı. Yaşam<br />
alanları <strong>ve</strong> davranışları uydu <strong>ve</strong>ricilileriyle<br />
izlenerek çalışıldı. Yöre halkına yaban<br />
hayvanlarından zarar görmeden birlikte<br />
yaşamanın yolları <strong>ve</strong> yöntemleri öğretildi,<br />
bu yöntemler pilot çalışmalarla örneklendi.<br />
Eğitimler <strong>ve</strong> teknik geziler ile alanda<br />
görev yapan yaban hayatından sorumlu<br />
personelin bilgi <strong>ve</strong> deneyimi artırıldı. Doğa<br />
<strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong> Milli Parklar Genel Müdürlüğü<br />
ile ortaklaşa çağdaş envanter çalışmaları<br />
yapıldı <strong>ve</strong> çalışmalar sonucunda avlanma<br />
kotalarının düzenlenmesinin yanı sıra,<br />
alanın bir bölümünün Yaban Hayatı<br />
Geliştirme Sahası ilan edilmesi için gerekli<br />
altlık oluşturuldu.<br />
• Bölgede yapılan araştırmalarda<br />
şimdiye kadar tespit edilemeyen su<br />
samuru (Lutra lutra) <strong>ve</strong> vaşak (Lynx<br />
lynx) ilk defa kaydedildi. Dünyada ilk<br />
defa siyah çakal görüntülendi.
• En az 250 kişiye yaban hayvanlarından<br />
<strong>ve</strong> oluşabilecek zararlardan nasıl<br />
korunabilecekleri, karşı karşıya gelme<br />
durumunda kendilerini korumak<br />
amacıyla ne yapmaları gerektiği<br />
hakkında bilgilendirme yapıldı.<br />
• Bozayılara zarar <strong>ve</strong>rmeden arı<br />
kovanlarından uzaklaştıran <strong>ve</strong> kovanlara<br />
erişimini engelleyen elektroşoklu çit <strong>ve</strong><br />
platform sistemleri sahada uygulandı.<br />
Yöre halkı <strong>ve</strong> ulusal basından büyük<br />
ilgi gören güneş enerjisi ile çalışan<br />
elektroşoklu tel çit yönteminin sahada<br />
yaygınlaşması amacıyla İl Özel İdaresi<br />
<strong>ve</strong> ORKÖY gibi çiftçiye destek <strong>ve</strong>ren<br />
kuruluşların destek programlarına<br />
alınması için çalışıldı.<br />
• Çiftçileri yaban hayvanlarından<br />
kaynaklanan zararlara karşı sigortalama<br />
<strong>ve</strong> tazmin imkânları araştırıldı, ilgili<br />
kurumlar ile yöre halkına sunuldu.<br />
• Bölgedeki çeşitli kamu kurumlarında<br />
görev yapmakta olan <strong>ve</strong>teriner hekimler<br />
<strong>ve</strong> Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong> Bakanlığı personeline<br />
yönelik Yaban Hayatı Rehabilitasyon<br />
Çalıştayı, yöre halkını da içerecek daha<br />
geniş bir kitleye ise Yaban Hayvanı<br />
Zararlarından Korunma <strong>ve</strong> Temel<br />
İlkyardım Çalıştayı düzenlendi. Yaban<br />
hayatı rehabilitasyonu <strong>ve</strong> ilkyardım<br />
konusunda kılavuz kitapçık üretildi.<br />
• Çengel boynuzlu dağ keçisi için ortak<br />
envanter çalışmaları yapıldı <strong>ve</strong> Artvin İl<br />
Çevre <strong>ve</strong> <strong>Orman</strong> Müdürlüğü ile birlikte<br />
Yusufeli-Altıparmak Yaban Hayatı<br />
Geliştirme Sahası Yönetim Planı taslağı<br />
oluşturuldu. Envanter teknikleri üzerine<br />
kitapçık üretildi.<br />
• Bölgenin benzersiz yaban hayatı gerek<br />
bilimsel yayınlar, gerekse haberler<br />
vasıtasıyla yerel <strong>ve</strong> ulusal düzeyde<br />
tanıtıldı.<br />
16<br />
17
18<br />
<strong>Sürdürülebilir</strong><br />
Turizmi Destekliyoruz<br />
Bölge için en umut vaadeden gelir<br />
kaynağı olan turizmi doğal değerleri<br />
kucaklayarak yükselecek şekilde<br />
geliştirmek için çalışıyoruz.*<br />
Bölgede, Türkiye’de <strong>ve</strong> dünyada turizmin<br />
durumu <strong>ve</strong> gelişimi incelendi. İlgili<br />
paydaşlarla birlikte bölgeye özel turizm<br />
stratejisi oluşturuldu. Erzurum’dan<br />
Rize’ye uzanan bölge <strong>ve</strong> turist erişim<br />
noktaları dikkate alınarak, seçilen<br />
bölgede yapılan uzman çalışmaları<br />
sonucu festivaller, trekking, rafting <strong>ve</strong><br />
dağ bisikleti gibi pazarlanabilir turizm<br />
ürünleri belirlendi. Belirlenen ürünler turizm<br />
*<strong>Sürdürülebilir</strong> Turizmin gelişmesi için alt yapının<br />
oluşturulması çalışmalarında gerekli uzmanlık <strong>ve</strong><br />
yürütme, TEMA Vakfı tarafından sağlanmıştır.<br />
21<br />
22<br />
operatörlerine tanıtılarak getirdikleri<br />
öneriler doğrultusunda geliştirildi. Ürünlerin<br />
pazarlanması öncesinde gerekli olan<br />
altyapı, standardizasyon, tedarik zinciri,<br />
kurumsallaşma, kayıt sistemi gibi temel<br />
eksikliklerin belirlenen bölgesel kalkınma<br />
modeli çerçe<strong>ve</strong>sinde giderilmesine yönelik<br />
çalışmalar yapıldı <strong>ve</strong> eğitimler <strong>ve</strong>rildi.<br />
Ürünlere yönelik pazarlama çalışmaları<br />
devam etmektedir.<br />
• Yerel ekoturizm danışmanı tarafından<br />
bölgede, Türkiye’de <strong>ve</strong> dünyada turizmin<br />
durumunu ortaya koyan bir rapor<br />
hazırlandı. Paydaşların ortak vizyonu<br />
doğrultusunda bölgeye özel turizm<br />
stratejisi hazırlandı <strong>ve</strong> sürdürülebilir<br />
turizm prensipleri yazıya geçirildi.<br />
• Çoruh Havzası <strong>Koruma</strong> <strong>ve</strong> Kalkınma<br />
Birliği himayesindeki hizmet <strong>ve</strong> üretim<br />
kooperatifleri vasıtasıyla işletilecek <strong>ve</strong><br />
yerelde üretilen ürünleri turizme
kazandıracak yerel tedarik zinciri<br />
kurulmasına yönelik adımlar atıldı.<br />
• Milli Parklar gibi korunan alanlarda<br />
yönetim planlarına dahil edilerek<br />
uygulanabilecek bisiklet, fotoğrafçılık,<br />
kuş <strong>ve</strong> kelebek gözlemciliği, uçurtma<br />
etkinlikleri gibi pazarlanabilir<br />
rekreasyonel faaliyetler belirlendi.<br />
• <strong>Sürdürülebilir</strong> turizm ürünü uzmanlarının<br />
yaptığı saha çalışmaları sonucunda alana<br />
özel turizm ürünleri araştırıldı <strong>ve</strong> yerel<br />
etkinlikler (festivaller), trekking, dağ<br />
bisikleti <strong>ve</strong> rafting olmak üzere dört temel<br />
ürün geliştirilmek üzere belirlendi. Bu<br />
ürünlerin pazara sunulmasının önündeki<br />
engeller belirlenerek hizmet sağlayıcılarına<br />
yönelik eğitimler <strong>ve</strong> teknik geziler<br />
düzenlendi, hizmet standartları oluşturuldu.<br />
• Trekking, dağ bisikleti <strong>ve</strong> rafting<br />
ürünlerinin geliştirilmesi için rotalar <strong>ve</strong><br />
tur maliyetleri belirlendi, Ankara <strong>ve</strong><br />
İstanbul’da düzenlenen iki toplantı ile tur<br />
operatörlerine tanıtıldı. Operatörlerin<br />
önerileri doğrultusunda altyapı <strong>ve</strong><br />
pazarlama çalışmaları yürütüldü.<br />
• Bir önceki turizm sezonundan kalan<br />
çöpler yöre halkının katılımıyla <strong>ve</strong> yerel<br />
yönetimlerin katkılarıyla temizlendi.<br />
Bakımsızlıktan kapanmış yürüyüş<br />
rotaları <strong>ve</strong> geçitler temizlenerek yeniden<br />
kullanıma açıldı. Köyler <strong>ve</strong> mezralar<br />
dolaşılarak pansiyon potansiyeli bulunan<br />
evler tespit edildi.<br />
• Yurt dışından gelen 6 turizm muhabiri<br />
ile alanın tanıtımı amaçlı sunum <strong>ve</strong><br />
gezi düzenlendi. Yabancı acentelerle<br />
bağlantılar kuruldu.<br />
• <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong>nın değerlerini tanıtan<br />
“<strong>Kaçkar</strong>lar Dört Mevsim” adlı<br />
belgesel çekildi.<br />
20<br />
19
20<br />
Nasıl katkıda<br />
bulunabilirsiniz?<br />
• Alandaki sorumlu kurum <strong>ve</strong> yerel halkın<br />
ortaklaşa hazırladığı <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong><br />
Çok Sektörlü Yönetim Planı’nın<br />
bir ucundan da siz tutun!<br />
Katkı <strong>ve</strong>rebileceğiniz faaliyetler<br />
konusunda uygulayıcı kurumlarla<br />
temasa geçerek destek <strong>ve</strong>rin.<br />
• <strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong>’na gidin! Saklı cenneti<br />
yakından görün. Dostlarınıza tanıtarak<br />
yöre turizminin gelişmesine<br />
destek <strong>ve</strong>rin.<br />
23<br />
• Bu cenneti tahrip edecek HES, maden,<br />
yol gibi yatırımları yeniden düşünün,<br />
alanın değerlerini koruyacak şekilde<br />
yeniden planlanması için takipçi olun!<br />
• TEMA Vakfı, Doğa <strong>Koruma</strong> Merkezi,<br />
Artvin Kültür <strong>ve</strong> Yardımlaşma Derneği<br />
gibi bu tür projeler üreten Sivil Toplum<br />
Örgütleri’ne üye olun, destek olun…
Fotoğraflar:<br />
Gonca Fide (1-4)<br />
Tamer Soylu (2-5-23-27-28)<br />
Yıldırım Güngör (3)<br />
Atilla Küçükala (6-7-11)<br />
Kurtuluş Olgun (8-9)<br />
Geoff Welch (10)<br />
Ergin Hamzaoğlu, Ahmet Aksoy (12)<br />
Hüseyin Ambarlı (13-14-15-16-18-19)<br />
Erdal Düzgün (17)<br />
Tuncer Tolun (20-24)<br />
Serkan Yılmaz (21)<br />
Kardelen Karlı (22-26)<br />
Atilla Küçükala, Ergin Hamzaoğlu (25)<br />
Bu broşürün basımında kullanılan kağıt<br />
geri dönüşüme uygundur.
<strong>Kaçkar</strong> <strong>Dağları</strong> <strong>Sürdürülebilir</strong> <strong>Orman</strong> <strong>Kullanımı</strong> <strong>ve</strong><br />
<strong>Koruma</strong> <strong>Projesi</strong><br />
ENV/2006/114-592<br />
Merkez Ofis: Konur Sokak 63/8 06640 Bakanlıklar/Ankara<br />
T: +90 312 419 08 07-04 F: +90 312 419 08 25<br />
www.kackarlarsenin.org<br />
www.tema.org.tr<br />
24<br />
Bu yayın, Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır.<br />
Bu yayının içeriklerinin sorumluluğu yalnızca proje ortaklarına aittir <strong>ve</strong><br />
hiçbir şekilde Avrupa Birliği’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.<br />
25<br />
27<br />
26<br />
28
Change language