ÖZEL SEKTÖRDE ESKİ HÜKÜMLÜ İSTİHDAMI PROJESİ

sekteye uğradığı noktalar vardır. Bu noktaların başında da bireyi ya da belli bir grubu
toplumsalın dışında bırakan sosyal dışlanma olgusu gelmektedir.
“Sosyal Dışlanma“ insanların toplumla bütünleşmelerini sağlayan toplumun sosyal,
ekonomik, politik ve kültürel sistemlerinden herhangi birinden insanları kısmen ya da
tamamen dışlayan dinamik süreçleri ifade eder ( Walker and Walker, 1997 aktaran Saruç ve İl
2009: 606). Bununla birlikte sosyal dışlanma bireyin temel gereksinimlerini
karşılayamamasıyla başlayan ve giderek toplumla olan bağlarının zayıflayarak kopmasına
kadar giden dinamik bir süreçtir. Başka bir deyişle sosyal dışlanma, birey ve grupları topluma
tam katılmadan dışlayan yapıları ve süreçleri kapsamaktadır. Ekonomik, politik ya da kültürel
süreçleri içine alan bu dışlama toplumdan topluma da farklılık arz edebilir. Dolayısıyla bu
süreç yoksulluk ve düşük gelir sahibi olmayla ilişkilendirilebilir, ancak, ayrımcılık, yetersiz
eğitim olanakları, yetersiz yaşam koşulları da buna neden olabilir. Bu süreç boyunca bireyler
kurumlardan, hizmetlerden, sosyal etkileşimlerden ve gelişimsel fırsatlardan yaşamlarında
önemli bir dönem boyunca yoksun kalmaktadırlar (Saruç, 2009: 606).
Sosyal dışlanma; işsizlik, gelir ve mal varlığı yetersizliği gibi ekonomik nedenler;
eğitimsizlik, yaş ve cinsiyet gibi bireysel nedenler; sosyal güvence eksikliği ve toplumsal
destek yoksunluğu gibi sosyal ve kurumsal nedenler ve politik haklardan yaralanamamak ve
politik karar alma mekanizmalarına katılamamak gibi politik nedenler neticesinde ortaya
çıkmaktadır.(Şahin, 2009:9)Bu kavram, ilk olarak Fransa’da ortaya çıkmış ve daha sonra ise
Avrupa Birliği literatürüne girmiştir. Genel olarak, yoksulluk kavramı ile birlikte ele alınan bir
kavramdır. Bununla birlikte, sosyal dışlanma, belirli kesimlerin toplumsal bütünün ve sermaye
birikim sürecinin dışında kalması ve ekonomik büyümeye yaptığı katkıdan adil ölçülerde
yararlanmaması üzerine odaklanmaktadır (Sapancalı,2003; aktaran Kavi ve Altun,2010:450-
451). Ayrıca, bu kavram ABD’de sınıf altı olarak karşılık bulmakta, emek piyasasında kendine
düzgün iş bulamayan insanları ifade etmekte de kullanılmaktadır. Bununla birlikte, sosyal
dışlanma, sosyal bağların kopması, toplum ve bireyler arasındaki ilişkilerin zayıflaması olarak
görülmektedir. Bu çerçevede, sosyal dışlanmaya neden olan faktörlerin başında iş gücü
piyasasındaki değişim, gelir dağılımındaki adaletsizlik ve eşitsizlik gelmektedir (Çakır,2002;
aktaran, Kavi ve Altun, 2010: 451).
Sosyal entegrasyonun sağlanamamasının en önemli nedenlerinden biri olan sosyal
dışlanma kavramının karşısında ise sosyal içerme kavramı vardır. Sosyal içerme kavramı,