Elektrik Enerjisi

Motorumuza bir düzenek
yapal›m...
Çengelli i¤neleri, bir köpük ya da benzeri bir
yüzeyin üzerine, hiç sallanmayacak flekilde
tutturun. Ancak iki i¤ne aras›ndaki uzakl›¤›n,
Elektrik Motoru Nedir?
Elektrik motoru, elektrik enerjisini harekete dönüfltüren bir sistem.
Motorda bulunan m›knat›s›n belli bir itme ve çekme kuvveti var;
içinden elektrik geçen sarg›m›z›n da öyle. ‹flte, bu iki kuvvet
birbirini dengelemek için sarg›y› sürekli döndürüyor. Çevrenize
dikkatle bak›n; elektrik motorunun ne kadar de¤iflik yerlerde
kullan›ld›¤›n› göreceksiniz. Asansörler, dönmedolap, elektrikli tren,
metro gibi geliflmifl araçlar, çok daha geliflmifl motorlar
kullan›rlar. ‹lginç olan, sarg›y› elektrik harcayarak de¤il de, baflka
bir yolla döndürdü¤ümüzde, sarg›n›n uçlar›ndan elektrik elde
edebilmemiz. Birçok elektrik santralinde, elektrik elde etmek için
bu yöntem kullan›l›r. Örne¤in, hidroelektrik santrallerde, akan su
dev pervanelere çarpt›r›larak, bunlar›n ba¤l› oldu¤u dev sarg›lar›n
döndürülmesiyle elektrik elde edilir. Termoelektrik santrallerde de,
sarg›lar› döndürmek için pervanelere su buhar› çarpt›r›l›r.
sarg›n›n ve m›knat›s›n›z›n oturabilece¤i uzunlukta
olmas›na dikkat edin. Ayr›ca sarg›n›n kaz›d›¤›m›z
k›s›mlar› çengelli i¤nenin deliklerine uyabilmeli.
Daha sonra, pilin bir ucunu yeterli uzunluktaki zil
teliyle bir çengelli i¤neye, di¤er ucunu baflka bir zil
teliyle di¤er çengelli i¤neye ba¤lay›n ve
m›knat›s›n›z› iki çengelli i¤ne aras›na yerlefltirin.
Sarg›y› da yerine yerlefltirdi¤inizde, motorunuz
haz›r olacak. Gerekirse m›knat›s› sarg›n›za
de¤meyecek flekilde yaklaflt›r›n. Motorun
dönmeye bafllamas› için, dönme hareketini
elinizle bafllatman›z gerekecek. Sarg›y› elinizle
hafifçe döndürerek motoru çal›flt›rabilirsiniz.
n n n n n n n n n Burak
Y›ld›z
yildizburak@hotmail.com
Bilim Çocuk 31