Tarih

görünen ve denizaltının simgesi sayılabilecekperiskopun icadı içinse 19. yüzyılınortalarına gelinmesi gerekiyordu.Savaşa doğruİlk denizaltı saldırısı için milat 1776 yılıoldu. Amerikalı David Bushnell’ın tasarımı“Turtle” denizaltında savaşın başlangıcıydı.Bu yöndeki gelişmeler de yine19. yüzyılın ikinci yarısında güçlendi.Denizaltıyla iletişim ve görüntülemetekniklerinde de büyük gelişmeler yaşandı.Sanki bunların hepsi, büyük birfelaketin, 1. Dünya Savaşı’nın habercisigibiydi. Böylelikle denizaltının günümüzedek gelen savaş tarihi başlamış oldu.Yine de sivil amaçla kullanılan denizaltılarda geliştirildi. Günümüzde de petrolarama, boru hattı inşası ve turistik gezilergibi amaçlarla sivil denizaltılar kullanılıyor.2. Dünya Savaşı’nda denizaltıların mayındöşemenin yanı sıra torpil atmaya dabaşlamasının ardından denizaltılar sonderece etkin silah araçlarına dönüştü vebugün savaş endüstrisinin önemli parçalarındanolan nükleer denizaltılara kadaruzanan yol açıldı. Denizaltıların savaşhikayeleri uzağımızda dursun ve ro-Denizaltı tarihimizdenİlk iki denizaltımız olan “Abdülhamit” ve “Abdülmecid”, 1886 yılında satın alındı.Bu iki denizaltının da birer komutanı vardı ancak personel yetersizliğindenikisinin de mürettebatı aynıydı. Cumhuriyet döneminin denizaltı tarihi ise1924’te Hollanda’ya iki gemi sipariş edilmesiyle başladı. 1928’de filoya katılangemilerin isimleri, “I. İnönü” ve “II. İnönü”ydü. Hemen bir yıl sonra, filoya “Sakarya”ve “Dumlupınar”, ardından “Gür” katıldı. Bu gemileri, isimleri bizzat MustafaKemal Atatürk tarafından verilen “Atılay”, “Saldıray”, “Yıldıray” ve “Batıray”izledi. Atılay ve Saldıray hemen filoya katılırken Yıldıray savaş sırasındaki tedariksizliknedeniyle tamamlanamadı. Batıray ise Almanya’da yapılmıştı ve yine savaşnedeniyle Almanya bu gemiye el koydu; savaş sonunda batırıldı. Atılay, 1942’deÇanakkale Boğazı çıkışında, bir görev sırasında battı, mürettebatı şehit oldu. Yıldıray’ıninşası 1946 yılında tamamlanacak ve gemi, bütünüyle Türk mühendislerinve işçilerin yaptığı ilk denizaltı olarak tarihe geçecekti. 40’lı yıllarda İngiltere’yesipariş edilen 4 adet denizaltıdan ikisi, “Oruçreis” ve “Muratreis”, 1942’defiloya katıldı. Ancak “Burakreis” ve “Uluçalireis”e İngiltere II. Dünya Savaşı gerekçesiyleel koydu. Burakreis savaş sonunda Türkiye’ye teslim edilirken, Uluçalireissavaşta battı.1942’de Denizaltı Filosu Komutanlığı, iki filotilla halinde yeniden örgütlendiğindeşöyle bir yapıya sahipti:1’nci Denizaltı Filotillası KomodorluğuSakaryaDumlupınarGürSaldıray2’nci Denizaltı Filotillası KomodorluğuI. İnönüII. İnönüOruçreisMuratreisUzun yıllar hizmet veren bu denizaltılar, bugünkü güçlü filoya tecrübelerini aktaran,unutulmaz gemiler olarak ömürlerini tamamladılar.30 - 31