Utestten Dergi - 1. Sayı

Sektörel
DEPREM
Ceyda YAS
Jeoloji - Jeofizik Mühendisi
Türkiye, deprem riski açısından dünyanın önde gelen
ülkeleri arasında yer alır. Ülkemizin yüz ölçümünün büyük
bir kısmı deprem kuşağı üzerinde yer almaktadır ve önemli
yerleşim alanlarının neredeyse tamamı bu kuşak üzerinde
yer alır. 17 Ağustos 1999 depreminden sonra insanlarda
deprem bilinci gelişmeye başlamıştır. 2000 yılından sonra
toplum deprem konusunda bilinçlenmeye başlamış ve
dayanıklı yapılar inşa etmek için Kanunlar ve Yönetmelikler
çıkarılmıştır. Böylece büyük kentlerde afet riski altındaki
alanlarda ve eski yapılarda kentsel dönüşüm çalışmaları
başlamıştır.
Kentsel dönüşümde zemin yapısı veya üzerindeki
yapılaşma sebebiyle can ve mal kaybına yol açma riski
taşıyan yapıların riskli alana girip girilmemesine bakılır.
Riskli alan tanımına girmesi için binaların 2000 yılından
önce yapılmış olması, bodrum katında su izolasyonun
olmaması ve bu nedenden ötürü bodrum katında rutubetin
olması, kolon ve kiriş demirlerinde paslanma ve çatlakların
mevcut olması gerekir. Bina zemininde oturma ve sıvılaşma
olması ve heyelan bulunan alanlar arasına girmesi
gerekmektedir. Bu durumlarda daha önceden yapılan
zemin etüt raporları incelenir yeterli değilse yeni zemin
etüdü yaptırılması ön görülür.
Deprem Yönetmeliği hükümleri deprem bölgelerinde
yeni yapılacak binalar ile daha önce yapılmış mevcut
binalara uygulanır. Deprem bölgelerinde bulunan mevcut
ve güçlendirilecek tüm binaların ve bina türü yapıların
incelenmesinden elde edilecek mevcut durum bilgilerinin
kapsamına göre, her bina türü için bilgi düzeyi
sınıflandırılmıştır. Bilgi düzeyleri sırasıyla sınırlı, orta ve
kapsamlı olarak sınıflandırılacaktır.
Benonarmede Binalarda Sınırlı Bilgi Düzeyi;
Her katta en az birer tane olmak üzere perde ve
kolonların %10' unun ve kirişlerin %5' inin pas payları
sıyrılarak donatı ve donatı bindirme boyu tespiti
yapılacaktır. Ayrıca pas payı sıyrılmayan elemanların % 20'
sinde enine ve boyuna donatı sayısı ve yerleşimi donatım
tespit cihazları ile belirlenecektir.
Her katta kolonlardan veya perdelerden belirtilen
koşullara uygun şekilde en az iki tane beton alma makinesi
ile numune alınarak beton dayanım deney presi ile deney
yapılır ve örneklerden elde edilen en düşük basınç dayanımı
mevcut beton dayanımı olarak alınır.
Betonarme Binalarda Orta Bilgi Düzeyi;
Her katta en az iki tane perde, kolon ve kirişlerin en az
ikişer adet olmak üzere o kattaki toplam kolon sayısının
%20' sinden ve kiriş sayısının %10' unundan az olmayacak
şekilde pas payı açılır. Ayrıca pas payı sıyrılmayan
elemanların %20' sinde enine ve boyuna donatı sayısı ve
yerleşimi donatı tespit cihazları ile belirlenecektir.
Her katta kolonlardan veya perdelerden toplam üç
adetten az olmamak üzere ve binada toplam 9 adetten az
olmamak üzere, her 400 m2' den bir adet beton örneği
alınarak deney yapılacaktır.
Betonarme Binalarda Kapsamlı Bilgi Düzeyi;
Orta bilgi Düzeyinde anlatıldığı gibi pas payları açılır.
Ayrıca pas payları sıyrılmayan elemanların %20' sinde enine
ve boyuna donatı sayısı ve yerleşimi donatı tespit cihazları
ile belirlenecektir.
Her kattaki kolonlardan veya perdelerden toplam üç
adetten az olmamak üzere ve binada toplam 9 adetten az
olmamak üzere 200 m2' den bir adet beton örneği alınarak
deney yapılacaktır. Örneklerden elde edilen değerleri
mevcut beton dayanımı olarak alınacaktır.
Beton dayanımının binadaki dağılımı karot deney
sonuçları ile uyarlanmış beton çekici okumaları veya
benzeri hasarsız inceleme cihazları ile kontrol edilir.
İnsanların, her an her saniye karşılaşabilecekleri
depremlere karşı binalarına güvenerek huzurla
oturabilmeleri için gerekli numunelerin alınması ve
deneylerin yapılmasını sağlayan test cihazlarının ve çok
daha fazlasının üreticisi ve tedarikçisi UTEST, kendi
sektöründe dünya çapında tanınmış ve güven vermiş bir
kuruluş olarak üretimlerini gerçekleştirmektedir.
4