16.09.2020 Views

02

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

BÖLÜM 2

ÜRETEÇLER-ELEKTRİKSEL ENERJİ VE GÜÇ

MODEL SORU - 1 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1.

2A 3Ω

3. i 1

R

i 2

R

ε 1

ε 1

ε 1

1A

A 1

Şekil-I Şekil-II

A 2

ε 2

ε 2

ε 2

i 3

R

i=3A

r 2 =1Ω

ε 2 =12V

ε 1 =30V

A 3

ε 1

ε 2

i

r 1 =1Ω

Şekil-III

V

2.

Anakoldan geçen akım,

Σf

i =

ΣR

f1 – f2

=

2 + 2 + r + r

1 2

30 – 12

=

4 + 1 + 1

= 3 A olur.

Voltmetrede okunan değer,

V = ε 1

– i . (r 1

+ 2) = 30 – 3 . (1 + 2) = 21V

olur.

CEVAP D

4.

3f1

i1

=

R

3f1

6 =

R

f = 2R

1

3f2

f

i

1

– f

2

=

2

R

i3

=

R

3f2

2R–

R R

3 =

i

R

3

= =

R R

f = R i = 1A

A 3

ampermetresi 1 amperi gösterir.

ε =18V

K

N

i

r=1Ω

2

ε =18V

r=1Ω

i

ε =18V

r=1Ω

3

L

M

CEVAP C

r=1Ω ε =18V

r 1 =2Ω

i

ε 1 =30V

i

Anakoldan geçen akım,

Σf

i =

ΣR

f1+

f2 – f3

=

2 + 2 + r + r + r

30 + 10 – 16

=

4+ 2+ 1+

1

1 2 3

V

r 3 =1Ω

ε 2 =10V

r 2 =1Ω

ε 3 =16V

= 3 A olur.

Voltmetrede okunan değer,

V = ε 2

– i . (R + r 2

) = 10 – 3 . (2 + 1) = 1V

olur.

CEVAP A

Ana kol dan ge çen akım,

/

i

f

=

/ R

f+ f+

f – f

=

6 + 2 + r + r + r + r

2f

=

8 + 4r

218 .

=

8 + 4.

1

= 3 A olur.

VKL

= Rf–

R.

i

= 18 – ( 1+

6).

3

= 18 – 21

= – 3

VMN

= Rf–

R.

i

= – 18 – 33 .

= – 27 V

VKL

– 3 1

= = olur.

V – 27 9

MN

CEVAP A

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 21


5.

ε 2

=ε R 2 =3r

r 2 =r

MODEL SORU - 2 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

i

V

R 1 =2r

Devreden geçen akım,

/f

i =

/ R

f1 – f2

=

R + R + r + r

1 2 1 2

2f

– f

=

2r+ 3r+ 2r+

r

f

= olur.

8r

i

ε 1 =2ε

r 1 =2r

1. Şekil-I deki devrede:

i

1

Rf f f – f 2f

= = + = olur.

RR R R

2

Şekil-II deki devrede:

i

2

f

= olur.

2R

i 1

ve i 2

akımları taraf tarafa oranlanırsa,

i

i

1

2

=

2f

R

f

= 4 olur.

2R

CEVAP C

Voltmetrenin gösterdiği değer,

V = + i.( R + r )

f 2 2 2

f

= f + .(3 r+

r)

8r

f

= f + .4r

8r

f

= f +

2

3

= f olur.

2

CEVAP E

2. Şekil-I deki devrede:

i

1

f f – f f

= + = olur.

R R

Şekil-II deki devrede:

i

2

2f

= olur.

R

Şekil-III teki devrede:

i

3

f

= olur.

R

Buna göre, i 2

> i 1

= i 3

olur.

6. K R

L

R

CEVAP E

R

ε 1

r 1 =0

V 1

Şekil-I

R

ε 2

r 2 =0

V 2

Şekil-II

3. Şekil-I deki devrede:

i

i

1

1

Rf

=

RR

2f

= olur.

3R

Şekil-I ________________

deki devrede:

K anahtarı açık iken, V 1

= ε 1

ı

K anahtarı kapalı ekin, V 1 = ε1 olur.

Değişmez.

Şekil-II __________________

deki devrede:

f

f

i2 = & V

R r

2

= f –

( R r) . r

+

+

i

› f

2

V

› f

= & – . r

R

2

= f

R

+ r + r

2 2

Azalır.

CEVAP D

Şekil-II deki devrede:

› f 2f

i2

= = olur.

3R

3R

2

A 2

ampermetresinin gösterdiği değer,

i

2

f

= olur.

3R

i 1

ve i 2

akımları taraf tarafa oranlanırsa,

i

i

1

2

2f

3R

= = 2 olur.

f

3R

CEVAP D

22

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


4. R

i 2

R

A 2

f 2

A 1

i 1

f 2

Şekil-I

Şekil-II

R

A 3

i 3 f 3

f 4

Şekil-III

Şekil-I deki devrede:

f 1

i1

= olur.

R

Şekil-II deki devrede:

i

2

f 2

f 1

= olur.

R

Şekil-III teki devrede:

f3 – f4

i3

= ya da

R

f4 – f3

i3

= olabilir.

R

i 1

= i 2

= i 3

olduğuna göre, f 1

= f 2

dir.

I. yargı kesinlikle doğrudur.

II. ve III. yargılar için kesin birşey söylenemez.

CEVAP A

6.

7.

A

R 1 =2r

K

ε

2r

ε

2r

R 2 =2r

R 3 =2r

K ______________________

ve L anahtarları açık iken:

f

i1

=

R + R + 2r

1 3

f

=

2r+ 2r+

2r

f

= olur.

6r

K ve L anahtarları kapalı iken:

________________________

i

2

f f

=

3r+ r = 4r

olur.

i 1

ve i 2

akımları taraf tarafa oranlanırsa,

f

i1

6r

4 2

= = = olur.

i f

2

6 3

4r

CEVAP C

V

12Ω

L

5.

R

R

R

i

ε =15V

ε =15V

r=1Ω

ε =15V

ε =15V

R

r=1Ω

ε =15V

r=1Ω

ε =15V

r=1Ω

ε =15V

A 1

ε ε ε

A 2

ε

ε

ε ı =45V

r ı =1Ω

r=1Ω

ε =15V

r=1Ω

ε =15V

r=1Ω

ε =15V

Şekil-I

ε

r=1Ω

r=1Ω

r=1Ω

Şekil-II

Şekil-I

_________________

deki devrede: Şekil

__________________

- II deki devrede:

3f f 2f

i1 = i

2R

2

= =

R R

2

i 1

ve i 2

akımları taraf tarafa oranlanırsa,

3f

i1

2R

3

= = olur.

i2

2f

4

R

CEVAP C

Anakoldan geçen akım,

Σf

i =

ΣR

45 – 15

=

3 + 1 + 1

=

30

5

= 6 A

olur.

V = i . R ı = 6 . 3 = 18 V

Voltmetre 18 voltu gösterir.

CEVAP E

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 23


8.

ε

R 2 =12r

L

10.

K

ε =25V

L

A

2r

K

ε

2r

ε

2r

R 1 =4r

2r

ε

i

r=1Ω

ε =25V

r=1Ω

ε =25V

r=1Ω

ε =25V

ε =25V

r=1Ω

r=1Ω ε =25V

i

K ve L anahtarları açık iken:

_______________________

i

1

f+

f – f f

=

=

4r+ 2r+ 2r+

2r 10r

K ve L anahtarları kapalı iken:

________________________

i

2

f+

f – f f

=

=

3r+ 2r+ 2r+

r 8r

i 1

ve i 2

akımları taraf tarafa oranlanırsa,

f

i1

10r

8 4

= = = olur.

i f

2

10 5

8r

r=1Ω

ε ı =25V

r ı = —

1

Ω 3

Ana koldan geçen akım,

Σf

i =

ΣR

ε + ε+

ε–

ε

=

1

3+ 2+ 1+ 1+ 1 + 3

=

50

25

3

= 6 A

ı

olur.

CEVAP E

K-L arasındaki potansiyel fark,

V KL

= Σε – ΣRi

= ε – 3i

= 25 – 3 . 6

9.

K

R=4r

= 7 V olur.

CEVAP B

R=4r

A

ε

ε

L

r

ε

r

r

ε

r

K ve L anahtarları açık iken:

_______________________

i

1

2f 2f f

= = =

4r+

2r 6r 3r

K ve L anahtarları kapalı iken:

________________________

i

2

2f

2f

=

2r+ r = 3r

i 1

ve i 2

akımları taraf tarafa oranlanırsa,

f

i1

3r

1

= = olur.

i2

2f

2

3r

CEVAP B

24

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


MODEL SORU - 3 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1. Şekil-I deki devrede:

R

f

i 1

= R

q = i 1

.t 1

f

q = .t1

f

R

i 1

2. Şekil-I deki devrede:

i 1

=

f

2R

olur.

q = i 1

.t 1

f

q = .t1

2R

2qR

t 1

= olur.

f

R

f

Şekil-I

R

t 1

= qR f

olur.

Şekil-I

Şekil-II deki devrede:

i 2

= R

2f olur.

R

Şekil-II deki devrede:

i 2

=

f

2R

q = i 2

.t 2

f

q = .t2

2R

2qR

t 2

= olur.

f

i 2

R

f

Şekil-II

R

q = i 2

.t 2

q = R

2f .t2

t 2

= qR

2f

olur.

Şekil-III teki devrede:

i 1

i 3

i ı 3

i 2

i ı 3

f

Şekil-II

f

f

Şekil-III teki devrede:

R

R

R direncinden geçen akım,

R

Ana koldan geçen akım

i 3

i ı 3

f

i

3

f

= olur.

R

f

i

3

f

= olur.

2R

Üreteçlerden geçen akım,

i ı 3

f

Şekil-III

Üreteçlerden geçen akım,

i ı 3 =

f

2R

olur.

Şekil-III

i ı 3 =

f

4R

q = i ı 3 .t 3

q = i ı 3 .t 3

q =

t 3

=

f .t3

4R

4qR

olur.

f

q =

t 3

=

f .t3

2R

2qR

olur.

f

Buna göre, t 1

= t 3

> t 2

olur.

CEVAP D

Buna göre, t 3

> t 2

> t 1

olur.

CEVAP B

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 25


3. Şekil-I deki devrede:

i 1

= R

2f

q = R

2f .t1

t 1

=

qR .

2f

olur.

olur.

R

f f

Şekil-I

4. Şekil-I deki devrede: R R

i 1

=

2f f =

2R R

q = R

f .t1

t 1

= qR f

olur.

i 1

f

Şekil-I

f

Şekil-II deki devrede:

Şekil-II deki devrede:

R

i 2

= R

f

Üreteçlerden geçen akım,

i ı 2 = f

2R

f

q = .t2

2R

2qR

t 2

= olur.

f

i 1

i 3

i 2

R

f

f

Şekil-II

2f

4f

i 2

= = R R

2

q = R

4f .t2

t 2

= qR

4f

olur.

Şekil-III teki devrede:

i 2

R

f f

Şekil-II

R R

Şekil-III teki devrede:

R

i

3

f

=

2R

i 3

f

i

3

2f

= olur.

R

Üreteçlerden geçen akım,

i ı 3

i ı 3

f

f

f

f

Üreteçlerden geçen akım,

i ı 3 =

f

4R

olur.

f

Şekil-III

i ı 3 = f olur.

R

q = R

f .t3

Şekil-III

q =

t 3

=

f .t3

4R

4qR

olur.

f

t 3

= qR f

olur.

Buna göre, t 3

> t 1

> t 2

olur.

Buna göre, t 2

> t 3

> t 1

olur.

CEVAP A

CEVAP B

26

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


5. Ohm ya sa sı na gö re, fiekil-I de ki

devreden geçen ak›m,

i

1

f

= =

R

i olsun.

Üre teç te de po la nan yük q ise,

q = i 1

. t 1

f

q = .

R t 1

qR .

t1

= = 6 saat olur.

f

fiekil-II deki devreden

geçen ak›m,

i

2

3f

= = 3.

i

R

i 2

R

R

i 1

ε

+ –

Şekil-I

ε ε ε

+ – + – + –

Şekil-II

Üreteçler öz defl ve se ri bağ lan dı ğ›n dan her bir

üre teç te top la nan yükler q dur.

Bu durumda devreden t 2

süre ak›m geçerse,

q = i 2

. t 2

3f

q = .

R t 2

qR . 1

t2

= = . 6 = 2 saat

3f

3

fie kil-II I te ki üre teç ler birbirlerine

pa ra lel ol duk la r›n dan dev re nin

top lam emk s› her han gi bir ürete

cin emk sı na eflit tir.

i

3

f

= =

R

i

Her bir üretecin üzerinden

geçen ak›m,

3

i

i3 f i

= = =

3 3R

3

olur.

i 3

i ı ε

3 + –

ı

i3

ı

i3

ε

+ –

ε

+ –

R

Şekil-III

Her bir pilin üze rin de top la nan yük q ol du ğun dan

pil le rin ak›m verme süresi t 3

ise,

q = i 3

. t 3

f

q = .

3R t 3

3qR

.

t3

= = 36 . = 18 saat olur.

f

6. fie kil-I de ki dev re nin eflde ğer

di ren ci,

R efl

= 2r + 2r + 2r = 6r

olur.

Anakoldan geçen ak›m,

2f

f

i1

= = = iolur.

6r

3r

fie kil-II de ki üre teç le rin efldeğer

di ren ci,

r 2r

re fl

= r olur.

n

= 2

=

Ü re teç ler 4r di ren ci ne se ri bağ l›

ol du ğun dan, dev re nin eş de ğer

di ren ci,

R efl

= r efl

+ 4r = r + 4r = 5r

Anakoldan geçen i 2

ak›m›,

i

2

f 1 f 1 3

= = . = . 3 i = i olur.

5r

5 r 5 5

i 3

i 2

+ ε –

2r

6r

3r

R eş =2r

+ ε –

2r

4r

ε i ı + – 2

2r

ε

+ – iı 2

2r

Üre teç le rin her bi ri nin yü kü q ise, fie kil-I de ki dev re

için,

q = i 1

. t 1

f

q = .

3r t 1

3qr

.

t1

= = t olarak verilir.

f

fie kil-II de ki dev re de üreteçlerin üzerlerinden

geçen ak›m,

› i2

1 f f

i2

= = . = olur.

2 2 5r

10r

2 2

q = i . t

f

.

q .

r t t 10qr

=

10

2

&

2

=

f

qr . t

= eflitliği burada yerine yazarsak,

f 3

t 10

t2 = 10. = t olur .

3 3

CEVAP C

i 2

CEVAP D

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 27


7. Ohm yasas›na göre, fie kil-I de ki

devreden geçen ak›m,

i

1

f f f

=

R+ r

= 4+ 2 = 6

olur.

Pi lin üze rin de de po la nan yük q

ise, bu yü kün di renç üze rin den

geç me sü re si ya ni pi lin öm rü t 1

,

q = i 1

. t 1

f

q = . t

6

1

6q

q

t1 = = 12 & = 2 saat olur.

f f

fiekil-II deki devreden geçen ak›m,

i 1

R=4 Ω

ε

+ –

r=2 Ω

Şekil-I

2f

R=4 Ω

i2

=

R+ r+

r

2f

= i 2

4 + 2 + 2

ε ε

2f

+ – + –

=

8

r=2 Ω r=2 Ω

f

Şekil-II

= olur.

4

Her bir pilin üzerindeki yük q, pillerin ömrü t 2

ise,

q = i 2

. t 2

q = 4

f .t2

fiekil-Ι de bulduğumuz q = 2ε

kullan›rsak,

f

2 f = . t

4

2

t = 8 saat olur.

2

değeri burada

fiekil-III teki devrede toplam

R=4 Ω

direnç,

i 3

R R r 2

i ı ε

efl

= + = 4 + = 5X

3 + –

2 2

r=2 Ω

f

i 3

ak›m›, i3

= olur.

5

i ı ε

3 + –

Her bir pilden geçen ak›m,

r=2 Ω

Şekil-III

› i3 1 f f

i3

= = . = olur.

2 2 5 10

Pillerin üzerindeki yük q, pillerin ömürleri t 3

,

q = i 3

. t 3

q = 2ε değerini burada yazarsak,

f

2f

= .t

10 3

t 3

= 20 saat olur.

8. fiekil-I deki devreden geçen ak›m,

f f f

i1

=

R+ r = 8+ 2 = 10

olur.

Pilin yükü q ise, ak›m verme

K

süresi t 1

,

q = i 1

. t 1

f

q = . t

10 1

10q

t1

=

f

10q

q

20 = & = 2

f f

olur.

fiekil-II deki devredeki

paralel bağl› üreteçlerin

direnci,

› r 2

r = = = 1X

2 2

devredeki toplam direnç,

R efl

= r › + r + 8

= 1 + 2 + 8

= 11 Ω olur.

Anakoldan geçen i 2

ak›m›,

f f 2f

i2

= + = olur.

11 11

i 2 /2

i 2 /2

i 2

i 1

8 Ω

ε

+ –

r=2 Ω

Şekil-I

+ ε –

r=2 Ω

+ ε –

+ ε – r=2 Ω

r=2 Ω L

8 Ω

Şekil-II

Bu dev re de iki pil bir bi ri ne pa ra lel, di ğe ri bun la ra

se ri bağ lı d›r. Pa ra lel bağ l› pil ler den ge çen ak›m az

ola ca ğ›n dan ön ce se ri pil, da ha son ra pa ra lel pil ler

bi ter. Se ri pil bi te ne ka dar ge çen sü re t s

ol sun.

Se ri pil üze rin de ki yük q,

q = i s

. t s

2f

q = . t

11 s

11 q 11

ts

= . = . 2 = 11 saat

2 f 2

olur.

11 sa at son ra se ri pil bi ter. Pa ra lel pil ler dev re ye

ak›m ver me ye de vam eder. Ye ni du rum da dev remiz

fle kil de ki gi bi olur.

Se ri bağ l› üre teç dev re -

den ç›k tı ğ›n dan dev re deki

top lam ge ri lim aza l›r.

ε

r=2 Ω 2 Ω

Bu du rum da ana kol dan ε

ge çen ak›m,

r=2 Ω

› f f

i ı 2 8 Ω

i2

= =

Re

fl

11

olur.

CEVAP C

28

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


11 saat içinde paralel bağl› piller üzerinden geçen

i

2 olduğundan q yüklerinin yar›s› boflal›r. 11 saat

2

sonra pillerin üzerindeki yük q olur. Yeni durum-

2

da her bir pilin üzerinden geçen ak›m i2 olur.

2

1.

MODEL SORU - 4 TEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

Paralel bağl› pillerin boflalma süreleri t p

ise,

q i2

= . t

2 2

p

q = i2

. tp

f 11q

q = . t t

11

p

&

p

=

f

q

= 2 değerini burada yazarsak,

f

11q

tp

= = 11. 2 = 22 saat olur.

f

Bu durumda fie kil-II deki devrenin ak›m verme süresi,

t 2

= t s

+ t p

= 11 + 22

= 33 saat olur.

CEVAP E

2.

i=4A

2A

A

2A

ε ı =24V

r ı =r

ε =12V

r

ε =12V

r

ε =12V

r

ε =12V

Am per met re 2 A yi gös te ri yor sa ana kol dan ge çen

akım, i = 4 A olur.

5Ω luk direncin gücü,

P = i 2 . R = 4 2 . 5 = 80 W olur.

6A

3A

2A

1A

r=1Ω ε =20V

ε =20V

12Ω

ε =20V

r

CEVAP E

6A

r=1Ω

ε =20V

r=1Ω

Anakol akımı,

Σf

i =

ΣR

f + f

=

6 + 2 + 1 + 1

60

=

10

= 6 A olur.

r=1Ω

ε =20V

r=1Ω

ε =20V

r =1Ω

4Ω luk dirençten geçen akım 3 A olur.

4Ω luk direncin gücü,

P = i 2 2 . R = 32 .4 = 36 W olur.

CEVAP E

3. Ci ha z›n üze rin den ge çen ak›m,

P = i.V

500 = i.100 ⇒ i = 5A olur.

Pi lin ge ri li mi 200V, ci ha z›n üze rin de ki ge ri lim 100V

ol du ğun dan, R di ren ci nin üze rin de ki ge ri lim 100V

olu r. R di ren ci nin üze rin den ge çen ak›m 5 A ol du-

€un dan,

R V 100

= = = 20 X olur.

i 5

CE VAP B

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 29


4. Ütünün gücü 400W, ge-

rilimi 100 V olduğundan

üzerinden geçen akım,

P=400W

ütü

V ü =100V

R

V R

6. Evlerimizde kullandığımız

hatların hepsi birbirine paralel

bağlanmıştır.

i

i

P i

ü

= i.V ü

400 = i.100

i = 4A olur.

R direncinin üzerindeki gerilim,

ε=240V

Klimanın gücü 880 W olduğuna

göre üzerinden geçen

akım,

P k

= i k

.V k

880 = i k

.220

i

i

i

i k

klima

ε = V ü

+ V R

i k

= 4 A

i t

240 = 100 + V R

V R

= 140 V olur.

olur. Anakoldan geçen akım

i t

= 9 A olduğuna göre,

220V

R direncin büyüklüğü,

V R

= i.R

140 = 4.R

R = 35Ω olur.

R direncinin gücü,

P = i 2 .R

= 4 2 .35

= 560 W olur.

I. ve II. yargılar doğru, III. yargı yanlıştır.

CEVAP C

i t

= i k

+ 5i

9 = 4 + 5i

5 = 5i

i = 1A olur.

Lambaların ikisi devreden çıkarıldığında paralel

bağlamada diğer aletlerin üzerindeki gerilim değişmeyeceğinden

üzerlerinden geçen akımlar değişmez.

Yeni durumda anakoldan geçen akım,

i ı t = i k + 3i

= 4 + 3.1

= 7A olur.

CEVAP C

Ütünün gücü 660W olduğundan

üzerinden geçen

akım,

i f

5. Evlerimizde kullandığı-

mız hatların hepsi birbirine

paralel bağlanmıştır.

i ü

i=10A

fırın

ütü

220V

P ü

= i ü

.V ü

660 = i ü.

220

i ü

= 3A olur

I. yargı doğrudur.

Fırının üzerinden geçen akım,

i = i ü

+ i f

10 = 3 + i f

i f

= 7.A olur.

II. yargı doğrudur.

Elektrikli fırının gücü,

P = i f

.V f

= 7.220

= 1540 W olur.

III. yargı yanlıştır.

CEVAP C

30

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


MODEL SORU - 5 DEKİ SORULARIN ÇÖZÜMLERİ

1. 3Ω

r=2Ω ε =12V

i

Anakoldan geçen akım,

Σf

i =

ΣR

= 2 A

A

f + f+

f – f

=

5 + 1 + 2 + 2 + 2

12 + 12

=

12

olur.

ε =12V

r=2Ω

ε =12V

r=2Ω

ε =12V

r=2Ω

Ampermetre 2 amperi gösterir.

r=2Ω ε =12V

ε ı =12V

r ı =1Ω

3 Ω luk dirençten 2 dakikada yayılan enerji,

W = i 2 . R . t

= 2 2 . 3 . 120

= 4 . 360

= 1440 J olur.

CEVAP E

3. Elektrik enerjisinin,

1 kWh i 0,5 ¨ ise

E 30 ¨ olur.

–––––––––––––––––––––

E.(0,5) = 30

E = 60 kWh olur.

Klimanın 30 günde harcadığı enerji 60 kWh olduğuna

göre 1 günde harcadığı enerji,

30 günde 60 kWh enerji harcarsa

1 günde E ı enerji harcar.

––––––––––––––––––––––––––––

Klimanın gücü,

E ı .30 = 60.1 ⇒ E ı = 2 kWh olur.

E 2

P = = =

t 10

1

5

kW olur.

CEVAP A

4. 1 aylık zaman içerisinde makinelerin harcadıkları

enerjileri ayrı ayrı bulalım:

Yazıcının harcadığı enerji,

E 1

= P 1

.t 1

= 20.2000 = 40 kWh tir.

Tabletin harcadığı enerji,

E 2

= P 2

.t 2

= 300.20 = 6 kWh tir.

2. K ve L anahtarları açık iken,

ε

i 1

= ⇒ i R 1

= i olsun.

R direncinde harcanan enerji,

W 1

= i 2 .R.t olur.

K ve L anahtarları kapalı iken, üreteçler paralel

bağlı olur. Toplam gerilim V 2

= e olacağından,

i 2

= R

ε

= i olur.

R direncinde harcanan enerji,

W 2

= i 2 .R.t olur.

Enerjilerin oranı ise,

W

W

1

2

2

i . R.

t

= = 1 olur.

2

i . R.

t

CEVAP C

Televizyonun harcadığı enerji,

E 3

= P 3

.t 3

= 300.10 = 3 kWh tir.

Radyonun harcadığı enerji,

E 4

= P 4

.t 4

= 200.5 = 1 kWh tir.

Toplam harcanan enerji,

E toplam

= E 1

+ E 2

+ E 3

+ E 4

= 40 + 6 + 3 + 1

= 50 kWh olur.

1 kWh enerji 0,2 ¨ olduğundan, aylık elektrik faturası,

¨toplam

= E toplam

.(0,2)

= 50.(0,2)

= 10 ¨ olur.

CEVAP D

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 31


5.

8 Ω

8 Ω

K

su

i

f=160 V

r=0

K anahtarı kapatıldığından anakoldan geçen akım,

i

t

f 160

= = = 40 A

R 4

efl

olur.

Suyun içerisindeki dirençten geçen akım bunun

yarısı olur. Su içerisindeki direnç ısınacağından

açığa çıkan enerji suyu kaynatmaya dönüşeceğinden,

E = Q

i 2 .R.t = 4.(m.c.ΔT)

(20) 2 .8.t = 4.400.1.(100 – 40)

3200.t = 1600.60

t = 30 s = 2

1 dakika olur.

CEVAP B

6. Makine günde 4 saat çalışıp gücü 500 watt olduğundan

günlük enerji tüketimi,

W = P.t

= 500.4

= 2000 Wh

= 2kWh olur.

Yıllık tüketilen enerji,

E = 365.W

= 365.2

= 730 kWh olur.

1 kWh enerji 0,2 ¨ olduğundan,

¨ = 730.0,2 = 146 ¨ olur.

CEVAP C

32

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


1.

ÇÖZÜMLER

i 1 =3A

A

4X

3X

Üreteçler

3.

R

ε

ε

Test

1

R

i 2 =1A

12X

i=4A

4X

ε 1 =50V

r 2 =1X ε 2 =10V

A 1 R

i 1

ε ε

i 2

A 2

ε

ε

r 1 =2X

Şekil-Ι

R

R

Şekil-ΙΙ

2.

Ana koldan geçen akım;

ε ε ε

i = /

1

2

/ R = 4 + 3 + r + r

50 – 10

=

7 + 2 + 1

=

40

10

= 4 A

1 2

olur. Şekilde görüldüğü gibi, ampermetre 3 amperi

gösterir.

K

i

i

4X

ε

r=1X

CEVAP D

R

i 3

A 3

ε

ε

Şekil-ΙΙΙ

Şekil I deki devrede:

i1 = 2R

olur.

Şekil II deki devrede:

2ε–

ε ε

i2 = 2R

= 2R

olur.

Şekil III teki devrede:

ε 2ε

i3 = R

= R

olur.

2

K anahtarı kapalı iken:

V

Buna göre,

i 3

> i 1

> i 2

olur.

CEVAP C

Devreden geçen akım,

V1

16

i = = = 4 A olur.

R 4

4.

4X

ε=12V

r=1X

Üretecin emk sı,

/ ε ε

i = = / R 4 + r

ε

4 =

4 + 1

ε = 20 V olur.

K anahtarı açık iken:

Voltmetrenin gösterdiği değer

V 2

= ε = 20 V olur.

CEVAP E

A

ε=12V ε=12V ε ı =24V

r=1X

r=1X

r ı =1X

ε=12V ε=12V

r=1X

r=1X

Ampermetrenin gösterdiği değer,

/ ı

ε ε + ε 24 + 12 36

i = =

ı

= = = 6 A

/ R 4 + r + r 4 + 1 + 1 6

olur.

CEVAP D

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 33


5.

3R

2R

R

7.

i

R=5r

6R

16V

ε 1 =12V

V

8V

ε 2 =36V

ε r r ε

ε

r

ε

ε

r

ε

i

ε ı =2ε

r ı =r

6.

Toplam gerilim,

/ ε = e 2

– e 1

= 36 – 12

= 24 V olur.

Şekilde görüldüğü gibi, voltmetre 8 voltu gösterir.

R

R

R

R

CEVAP B

r

r

R direncinden geçen akım,

/

ı

ε ε + ε–

ε

i =

/

=

R

ı

R+ r + r+

r

=

5r+ r+ r+

r

ε

=

4r

olur.

CEVAP A

A 1

i 2

i 1 ε ε

A 2

ε

ε

Şekil-Ι

i

A 3

i 3

R

R

ε

ε

Şekil-ΙΙ

8.

A 1

i 1

ε

R

R

ε

ε

i 2

A 2

ε

ε

R

R

ε

Şekil-ΙΙΙ

Şekil I deki devrede:

ε

i1 = 2R = R

olur.

Şekil-Ι

Şekil I deki devrede:

ε ε–

ε 2ε

i1 = + = olur.

R R

2

Şekil-ΙΙ

Şekil II deki devrede:

2ε 4ε

i2 = R

= R

olur.

2

Şekil II deki devrede:

ε ε 2ε ε

i2 = +

= = olur.

R+

R 2R r

Şekil III teki devrede:

ε 2ε

i akımı, i = = .

R R olur

2

i ε

i 3

akımı ise i3 = .

2

= R olur

Buna göre,

i1

=

R

= 2 olur.

i2

ε

R

CEVAP D

Buna göre,

i 2

> i 1

= i 3

olur.

CEVAP B

34

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


9.

X

11.

K

R

3X

R

2A ε=20V ε

1A

ı =20V

r=2X

r ı =1X

A

i 1

ε

1A

A

ε=20V

r=2X

L

ε

10.

X direncinin değeri,

/

ı

ε ε

i = =

/ R x + 3 + r

20

2 =

x + 3 + 1

x + 4 = 10

x = 6 X olur.

3X

ı

CEVAP C

K ve L anahtarları açık iken:

ε

i1 = R

olur.

K anahtarı kapalı iken:

R direncinden geçen akım;

i2 ε ε

R 2

R olur .

2

K ve L anahtarları kapalı iken:

R direncinden geçen akım;

ε 2ε

i3 = R

= R

2

i

K

i

2

i

2

ε=24V

r=2X

ε=24V

r=2X

Ana koldan geçen akım,

/ ı

ε ε + ε

i = =

/ R 3 + rl

+ r

24 + 24

=

3 + 1 + 2

48

=

6

= 8 A

r=2X

ε ı =24V

r ı =1X

L

ε=24V

12.

Buna göre, i 2

= i 3

> i 1

olur.

R

R

i 1

ε ε ε i 2

Şekil-Ι

R

Şekil I deki devrede:

Devreden geçen akım,

ε

i1 = 3R = R

olur.

Üreteçlerin tükenme süresi,

q = ε R .t 1 & t 1 = qR

ε olur.

R

ε

CEVAP E

R

R

ε

Şekil-ΙΙ

olur. V KL

potansiyel farkı,

V KL

= / ε – / Ri

= –e + i 2 .r

= –24 + 2

8 .2

= –16 V olur.

CEVAP A

Şekil II deki devrede:

Ana koldan geçen akım;

i2 = 2R

= R

olur.

3

Üreteçlerin tükenme süresi;

3 ε

q = .t2 ⇒ t

R 2

= qR

3f olur.

Buna göre;

qR

t1

f

= = 3 olur.

t2

qR

3f

CEVAP E

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 35


1. Şekil-I deki devrede: 20X

2.

ÇÖZÜMLER

ε

i1 = /

/ R

2 =

20 + 2r

ε = 20 + 2r olur.

Şekil-II deki devrede:

ε

i2 = /

/ R

ε

3 =

r

7 + 2

20 + 2r

3 =

r

7 + 2

20 + 2r = 21 + 2

3 r

1 r = 1

2

r = 2Ω olur.

ε nin değeri ise,

ε = 20 + 2.2

ε = 24 V olur.

i 1

R

i 1

K

A 1

V

2R

2R

2R

A 2

ε

r

Şekil-Ι

ε

ε

7X

ε

r

ε

r

Şekil-ΙΙ

ε

r

Üreteçler

CEVAP E

3.

4.

R

R

i 2

i1

A 2

ε

A 1

1

ε 1 ε 1

Şekil-Ι

Şekil-I deki devrede:

/ ε ε + ε + ε 6ε

i1

= =

=

/ R R R

2

1 1 1 1

Şekil-II deki devrede:

ε2+

ε2 4ε2

i2

= = olur.

3R

3R

2

i 1

ve i 2

taraf tarafa oranlanırsa,

6ε1

i1

R

=

i2

4ε2

3R

3 18ε1

ε1

1

= & = olur.

2 4ε

ε 3

K

2

R=3r

2

ε

r

R

ε 2

ε 2

olur.

Şekil-ΙΙ

L

Test

2

R

R

ε 2

CEVAP A

K anahtarı açık iken:

Devreden geçen akım,

ε ε

i1 = /

R

= olur.

/ 5R

Voltmetrenin gösterdiği değer,

V 1

= i 1

.2R = ε 5 R

.2R = ε olur.

5R

K anahtarı kapalı iken:

Ana koldan geçen akım;

ε ε

i2 = /

R

= olur.

/ 4R

Voltmetrenin gösterdiği değer,

ε f

V 2

= i 2

.2R = .2R = olur.

4R 2

Buna göre,

V1

4

=

5

= olur.

V2

ε 5

2

CEVAP C

ε

r

ε

r

ε

r

ε

r

r

ε

ε ı =2ε

r ı =r

Devreden geçen akım,

/

ı

ı

ε ε – ε+

ε ε 2ε ε

i = =

/ R

ı

3r+ r + r+ r = 5r + r

= 6r = 3r

olur. V KL

potansiyel farkı,

V KL

= / ε – / Ri

= –ε – 4r.i

ε

= –ε – 4r.

3 r

= –ε – 3

=

7

– ε olur.

3

CEVAP D

36

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


5.

i

2

ε

r

ε ı =ε

r ı = r 2

7.

R

R

R

R

R

R

i

R

A 2

i 1

i 2

ε 2

i

2

ε

A 1

ε 1

Şekil-ΙΙ

Şekil-Ι

r

R

R direncinden geçen akım,

/

ı

ε ε

i = =

/

ı

R R+

r

ε

=

R +

r

2

=

2R+

r

olur.

CEVAP A

R

A 3

ε

i 3

3

Şekil-ΙΙΙ

Şekil I deki devrede:

ε1

i1

= olur.

3R

Şekil II deki devrede:

ε2 2ε2

i2

= = olur.

3 3R

R

2

6.

R 1 =4r

R 2 =3r

i 2

A 2

A 1 ε

i 1 ε ε

2r

ε

2r

2r

Şekil-Ι

2r

Şekil-ΙΙ

8.

Şekil III teki devrede:

ε3 2ε3

i3

= = olur.

R R

2

Buna göre,

i 1

= i 2

= i 3

ε 2ε 2ε

= =

3R 3R R

1 2 3

e 1

> e 2

> e 3

olur.

5X

CEVAP E

Şekil-I deki devrede:

Ampermetrenin gösterdiği değer,

ε ε ε 2ε

i1 = R

= +

=

/ 4r+ 2r+

2r 8r

/ ε

= olur.

4r

i

ε

r=1X

ε

r=1X

V

i

ε

r=1X

Şekil-II deki devrede:

Ampermetrenin gösterdiği değer;

/

ı

ε ε ε ε

i2 = =

/ R

ı

3r+ r = 3r+ r = 4r

Buna göre,

ε

i1

=

4r

= 1 olur.

i2

ε

4r

olur.

CEVAP C

Devreden geçen akım,

V 30

i = = = 6A

R 5

olur. ε un değeri,

V = 3ε –i.3r

30 = 3ε – 6.3.1

30 = 3ε – 18

3ε = 48

ε = 16 V olur.

CEVAP D

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 37


9. 3X

5A

1A

3X

11. ε=18V

i

K

r=2X

5X

L

i

ε 1

r 1 =2X

Şekil-Ι

ε 2

r 2 =1X

ε 1

r 1 =2X

Şekil-ΙΙ

ε 2

r 2 =1X

ε ı =18V

r ı =1X

ε=18V

r=2X

ε=18V

r=2X

ε=18V

10.

Şekil-I deki devrede:

ε

i1 = /

/ R

ε1+

ε2

i1

=

3 + r1 + r2

ε1+

ε2

5 = ⇒ e

3 + 2 + 1 1

+ e 2

= 30 V olur.

Şekil-II deki devrede:

ε

i2 = /

/ R

ε1 – ε2

i2

=

3 + r1 + r2

ε1 – ε2

1 = ⇒ e

3 + 2 + 1 1

– e 2

= 6 V olur.

Buna göre,

e 1

+ e 2

= 30

+ e 1

– e 2

= 6

2e 1

= 36

e 1

= 18 V

e 2

= 12 V olur.

e 1

ve e 2

taraf tarafa oranlanırsa,

ε

ε

1 18 3

= = olur.

12 2

2

ε K

ε L

K

L

ε M

M

ε N

ε P

CEVAP A

12.

ε=18V

r=2X

r=2X

Devreden geçen akım,

/

ı

ε ε+ ε + ε–

ε 18 + 18

i = = = = 3A

/ R

ı

5 + r + r + r + r 5 + 2 + 1 + 2 + 2

olur. V KL

potansiyel farkı,

V KL

= / ε – / Ri

ε

R

= e – r.i

= 18 – 2.3

= 18 – 6

= +12 V olur.

i 1 i 2

ε

Şekil-Ι

R

Şekil-I deki devrede:

Devreden geçen akım,

ε–

ε ε ε

i1 = + = olur.

2R

2R

Üreteçlerin yükü,

q = i 1

.t 1

= ε .4 = 2e olur.

2 R

Şekil-II deki devrede:

ε

R

R

ε

ε

ε

Şekil-ΙΙ

CEVAP B

N

Üreteçlerin hiçbirinden akım geçmediğine göre,

e L

– e K

= e M

= e N

+ e P

dir.

Buna göre,

• e L

> e K

dır.

I. yargı kesinlikle doğrudur.

• e M

= e N

+ e P

dır.

II. yargı kesinlikle doğrudur.

• e N

ile e P

yi karşılaştıramayız.

III. yargı için kesin birşey söylenemez.

P

CEVAP D

Ana koldan geçen akım;

ε 2ε

i2 = R

= R

olur.

2

Üreteçlerden geçen akım;

i ı 2 = 2ε

olur.

3R

Üreteçlerin tükenme süresi;

q = i ı 2 .t 2

2 ε

2e = .t2

3R

t 2

= 3 saat olur.

CEVAP B

38

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


ÇÖZÜMLER

1. Üretecin iç direnci yoksa üretecin

üzerindeki gerilim V = f dır.

Üretecin iç direnci varsa üzerindeki

gerilim,

V = f – i.r eşitliğinden bulunur.

Her zaman üretecin emk değeri

üzerindeki gerilime eşit değildir.

Elektriksel Enerji ve Güç

ε

r=0

ε

r

CEVAP D

Test

3

5. Lambalar 30 günde 12 ¨ enerji tüketiyorsa 1 günde

tüketilen enerji miktarı,

30 günde 12 ¨ ise

1 günde T dir.

______________________

30.T = 1.12 ⇒ T = 0,4 ¨ olur.

1 kWh enerjinin ¨ olarak değeri 0,2 ¨ olduğuna

göre tüketilen enerji miktarı,

2. Ütü, lamba ve mikserde açığa çıkan ortak enerji ısı

enerjisidir.

I. yargı doğrudur.

Mikserdeki enerji hareket enerjidir.

II. yargı doğrudur.

Radyoda ses enerjisi dışındaki enerjiler önemsenmeyecek

kadar azdır.

Ütüde ısı enerjisi açığa çıkar. Diğerleri önemsenmeyecek

kadar azdır.

III. yargı doğrudur.

CEVAP E

3. Gücü yüksek olan ampul, düşük ampule göre, birim

zamanda daha fazla enerji harcar.

CEVAP E

1 kWh i 0,2 ¨ ise

E

0,4 ¨ olur.

________________________

E.(0,2) = 1.(0,4) ⇒ E = 2 kWh olur.

Bu enerji 5 tane lamba için geçerlidir. 1 lambanın

günlük tükettiği enerji,

5 lamba 2 kWh tüketirse

1 lamba E 1

tüketir.

___________________________

E 1

.5 = 1.2 ⇒ E 1

= 0,4 kWh olur.

Lambalar günde 10 saat çalıştığına göre bir lambanın

gücü,

E1

04 , kWh

P = = = 004 , kW = 40 watt

t 10h

olur.

CEVAP B

4. Şekildeki elektrik araçlarının harcadıkları enerjiler,

W E

P = = & E = P.t

t t

eşitliğinden,

olur.

E 1

= 200.6

= 1200 Watt.saat

E 2

= 200.0,5 = 100 Watt.saat

E 3

= 1600.2 = 3200 Watt.saat

E 4

= 2400.1 = 2400 Watt.saat

En az enerji harcayan saç kurutma makinesi, en

fazla harcayan ise süpürgedir.

CEVAP B

6. Ütü nün üze rin de ki ge ri lim 120 volt ola ca ğın dan

üze rin de ki akım,

ütü

P = V.i

1200 = 120.i

i = 10A olur.

120V

+ –

240V

Kaynak 240V olduğundan bunun 120 voltu ütü

üze rin de ise di ren cin ge ri li mi,

V R

= 240 – 120 = 120V olur.

Dev re den ge çen akım i = 10A ol du ğu na gö re, R

di ren ci,

V 120

R = = = 12 X olur.

i 10

CE VAP B

R

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 39


7.

i

3Ω 2Ω

A

r=2Ω

ε 2 =12V

r 2 =2Ω

ε ı =12V

ε 3 =12V rı =1Ω

i

ε =12V

Fırının gücü P = 880W

olduğundan üzerinden

geçen akım,

P f

= i f

.V f

880 = i f

.220

i f

= 4A olur.

i

i ı f

9. Evlerimizde kullandığı-

mız hatların hepsi birbirine

paralel bağlanmıştır.

i f

i ü

fırın

fırın

ütü

V=220V

r 3 =2Ω

Anakoldan geçen akım,

f+

f

i =

3+ 2+ r+

r

12 + 12

=

3 + 2 + 1 + 1

=

24

8

= 3 Aolur.

Ampermetre 1 amperi gösterir.

6Ω luk direnin gücü,

olur.

P = i 2 2 . R = 12 . 6 = 6 W

CEVAP D

Anakol akımı 6 A olduğundan ütünün üzerinden

geçen akım,

i = i f

+ i ü

6 = 4 + i ü

i ü

= 2A olur.

Aynı fırından bir tane daha bağlandığında devreden

geçen anakol akımı,

i ı = i ü

+ i f

+ i ı f

= 2 + 4 + 4

= 10A olur.

CEVAP C

10. K lam ba sı n›n üze rin den ge çen ak›m,

P K

= i K

.V K

8. Şekildeki devrede

4R ile 12 R direnci

birbirlerine paralel,

bunlar da 3R direncine

sesi bağlıdır.

4R ile 12R direncinin eşdeğeri,

3i

4R.

12R

Re fl

= = 3R

4R+

12R

2i

i

R

3R

2R

R eş =3R

olur. Üst koldan 2i akımı geçerse alt koldan i akımı

geçer. R ve 3R dirençlerinden yayılan enerji,

E 1

= (2i) 2 .R.t =4i 2 R.t

E 2

= i 2 .3R.t =3i 2 R.t

olur. E 1

ve E 2

taraf tarafa oranlarırsa,

E

E

1

2

2

4i

. R.

t 4

= = olur.

2

3i

. R.

t 3

CEVAP D

60 = i K

.120

i K

= 0,5A

L lam ba sı n›n üze rin den ge çen ak›m,

P L

= i L

.V L

120 = i L

.120

i L

= 1A

M lam ba sı n›n üze rin den ge çen ak›m,

P M

= i M

.V M

180 = i M

.120

i M

= 1,5A olur.

Pil üze rin den çe ki len ak›m,

i = i K

+ i L

+ i M

= 0,5 + 1 + 1,5

= 3A olur.

CE VAP C

40

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


11. 1 aylık zaman içerisinde makinelerin harcadıkları

enerjileri ayrı ayrı bulalım:

Ütünün harcadığı enerji,

E 1

= P 1

.t 1

= 1500.20 = 30 kWh tir.

Süpürgenin harcadığı enerji,

E 2

= P 2

.t 2

= 2000.10 = 20 kWh tir.

Televizyonun harcadığı enerji,

E 3

= P 3

.t 3

= 50.200 = 10 kWh tir.

Toplam harcanan enerji,

E toplam

= E 1

+ E 2

+ E 3

= 30 + 20 + 10

= 60 kWh olur.

1 kWh enerji 0,2 ¨ olduğundan, aylık elektrik faturası,

¨toplam

= E toplam

.(0,2)

= 60.(0,2)

= 12 ¨ olur.

CEVAP E

12. K anahtarı kapatıldığında

ana koldan geçen

akım,

f 30

i = = = 15 A

R 2

efl

olur. Bu akım ikiye ayrıldığında

3X luk dirençten

10 A lik akım

geçer.

10A

su

i t =15A

5A

ε=30V

r=0

Bu direnç ısınacağından açığa çıkan enerji, suyu

kaynatmaya dönüşeceğinden,

E = Q

i 2 .R.t = 4.(m.c.ΔT)

(10) 2 .3.t = 4.300.1.(100 – 40)

300.t = 4.300.60

t = 240 s = 4 dakika olur.

K

CEVAP A

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 41


Adı ve Soyadı : .....................................

Sınıfı : .....................................

Numara : .....................................

Aldığı Not : .....................................

Bölüm

Yazılı Soruları

(Üreteçler

Elektriksel Enerji ve Güç)

ÇÖZÜMLER

1.

A 1

i ε ε

R ε

1

R A 2 ε

R ε

ε

i 2

Şekil-I

Şekil-II

R R/2

R

A 3

ε ε ε

R

b) Anakoldan geçen akım i = 3A olduğuna göre,

Σf

i =

ΣR

f1 – f2+

f3

i =

5 + 3 + r + r + r

24 – 8 + f3

3 =

8 + 2 + 1 + 1

36 = 24 – 8 + f

36 = 16 + f

f = 20 V

3

3

1 2 3

3

olur.

i 3

Şekil-III

Ampermetrelerin üzerlerinden geçen akımlar,

i

i

i

1

2

3

f f – f f

= + =

2R

2R

f f 2f f

= + = =

2R 2R R

f f – f f 2f

= + = = .

R R R olur

2 2

c) K-L noktaları arasındaki gerilim farkı,

V KL

= Σε – ΣR . i

= – ε 2

– (1 + 3) . i

= – 8 – 4 . 3

= – 20 V olur.

Akımların büyüklükleri arasındaki ilişki,

i 3

> i 2

> i 1

olur.

3.

R

R/2

R

2.

K

A

ε 2 =8V

r 2 =1Ω

i

i

ε 1 =24V

r 1 =2Ω

L

r 3 =1Ω ε 3

R

R i

A 2

2

A 1

R

R

i 1 ε ε ε ε

ε

ε

Şekil-I

Şekil-II

V

a) Voltmetrenin gösterdiği değer,

V = ε 1

– i . (5 + r 1

)

= 24 – 3 . (5 + 2)

= 3 V olur.

Şekil-I ve Şekil-II deki akımlar yazılıp oranlanırsa,

3f

3

i R

1

=

2

= 1 olur.

i2

2f

R

42

ELEKTRİK VE MANYETİZMA


4.

K

i

ε 1 =24V

L

5.

2A

A

N

T

r 1 =2Ω

r 2 =1Ω ε 2 =10V

i

M

R X

3A

1A 6Ω

ε =10V

r=1Ω

ε =10V

A

ε =10V

r=1Ω

ε =10V

r=1Ω ε =10V

ε ı =20V

r ı =1Ω

a) Ampermetrenin gösterdiği değer,

Σf

i =

ΣR

f1 – f2

=

4 + 4 + 3 + 2 + 1

24 – 10

=

14

14

=

14

= 1A olur.

r=1Ω r=1Ω

V

3 Ω luk dirençten 10 saniyede yayılan enerji,

2

W = i 1

. R . t

= 2 2 . 3 . 10

= 120 J

olur.

b) K-L noktaları arasındaki gerilim farkı,

V KL

= Σε – ΣR . i

= ε 1

– i . (4 + 2)

= 24 – 1 . 6

6.

i

f=215 V

+ –

R K

= 18 V olur.

V

i

5 Ω

R

c) T noktasındaki gerilim sıfırdır. Bu durumda,

i

i

V TN

= Σε – ΣR . i

V TN

= 0 – 3 . 1

V N

– V T

= –3

V N

– 0 = –3

V N

= – 3 V olur.

M noktasındaki gerilim,

V MT

= Σε – ΣR . i

V MT

= 0 – 4 . 1

V T

– V M

= – 4

0 – V M

= – 4

V M

= +4 V olur.

Devreden geçen akım,

V = i.R

15 = i.5 ⇒ i = 3 A olur.

K lam ba sı n›n gü cü 540 watt ol du ğu na gö re,

P = i 2 .R K

540 = (3) 2 .R K

⇒ R K

= 60Ω olur.

Devreden 3A akım geçtiğinden R direnci,

f

i =

R

efl

3 215

.

5 60 R R 20

= & = X

3

olur

+ +

R direncinin gücü,

2 2 20

P = i . R = ( 3) . = 60 watt olur.

3

ELEKTRİK VE MANYETİZMA 43


7.

V

9.

R 1 =6Ω

R 2 =4Ω

i

A

ε ı =12V

r ı =1Ω

ε =12V

r=2Ω

ε =12V

r=2Ω

ε =12V

r=2Ω

ε =12V

r=2Ω

r=2Ω ε =12V

i

i 2 ε ı i 2

i 1

r=2Ω

ε ε

ε

r=2Ω r=2Ω

r=2Ω

Şekil-I

Şekil-II

Şekil-I deki devrede:

_________________

ı

i 2

a)

f + f+

f – f

i =

5 + 2 + 2 + 2 + 1

24

=

12

= 2 A olur.

b) V KL

= Σε – ΣR . i

= ε – 7 . i

= 12 – 7 . 2

= – 2 V

Voltmetre 2 voltu gösterir.

2f 2f 2f f

i1

=

R1

+ r+ r

= 6+ 2+ 2

= 10

= 5

q = i . t

1 1

Şekil-II _________________

deki devrede:

f f f

i2

= = =

R + r 4 + 1 5

2

Üreteçlerden geçen akım,

ı

q = i 2

. t 2

c) P = i 2 . R

= 2 2 . 5

= 20 W olur.

8. ε 2 =10V

K

i 3Ω

a)

A

r 2 =1Ω

ε 1 =20V

r 1 =1Ω

V

i

Σf

i =

ΣR

f1+

f2

=

3 + 3 + 2 + r1 + r2

20 + 10

=

8 + 1 + 1

30

=

10

= 3 A

Ampermetre 3 amperi gösterir.

b) V = ε 1

– i . (r 1

+ 2)

= 20 – 3 . (1 + 2)

= 20 – 9

= 11 V

Voltmetre 11 voltu gösterir.

c) V KL

= Σε – ΣR . i

= ε 2

– (3 + 1) . 3

= 10 – 12

= – 2 V olur.

L

ı

i 1

. t 1

= i 2

. t 2

f f . 8 =

5 10

. t2

t 2

= 16 saat olur.

10. Şekil-I deki devrede:

f+

f 2f f

i 1

= = =

R + R 2R R

q = i 1

.t 1

q = R

f .t1

t 1

= qR olur.

f

Şekil-II deki devrede:

Ana koldan geçen akım

f 2f

i2

= = olur.

R R

2

Üreteçlerden geçen akım,

i ı 2 = f olur.

R

q = i ı 2 .t 2

q = R

f .t2

t 2

=

qR .

f

olur.

t1 Buna göre, = 1 olur.

t

2

44

ELEKTRİK VE MANYETİZMA

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!