b61bf8008310d602f822be5f3913ee53

İfade özgürlüğünün aslında yansıması olan toplantı ve gösteri özgürlüğü de 2011 yılında Türkiye’de
kullanılamayan özgürlüklerden olmuştur. İşçi eylemlerine, öğrenci protestolarına, bölgedeki gösterilere
kolluk kuvvetlerinin biber gazı, basınçlı suyla sıklıkla müdahale ettiğini tespit edebildik. Bu müdahaleler
nedeniyle yüzlerce insan gözaltına alınıp tutuklandı; onlarca insan yaralandı ve ölümler meydana geldi.
Örgütlenme özgürlüğü ise 2011 yılının öne çıkan hak ihlali kategorisini oluşturdu. KCK Soruşturması
adı altında pek çok alandan binlerce insanın tutuklanmasına neden olan operasyonlar süreci 2011 yılında
da devam etti. Bu dönemde üniversite öğrencilerinin tutukluluğu da çok tartışıldı. Elbette bu durum
önemli bir sorun olmakla birlikte tartışmayı bu yönde ilerletmenin belirli meslek gruplarının tutuklu
olmasını meşrulaştırıyormuş gibi bir izlenim verebileceği yanı sıra tutuklamanın bir cezalandırma sistemi
olarak kendinden hukuk sistemimize yerleşebileceği riskinin bulunduğu kanaatindeyiz.
Yılın üzüntü veren gelişmelerinden biri de Van’da meydana gelen deprem oldu. 23 Ekim 2011
günü merkez üssü Van’ın Erciş İlçesi olan 7,3 büyüklüğündeki son 12 yılın en büyük depreminde 604
kişi yaşamını yitirdi. Bölgeye yeterli sayıda çadır gönderilmemesinden ötürü ve ilgili bakanlıklar ile Van
Valiliği depremzedelere evlerine dönebileceklerine yönelik çağrılar yaptılar.
Çağrıların ardından 9 Kasım 2011’de ise Van’da 5,6 büyüklüğünde yeni bir deprem meydana geldi ve
bir önceki depremde hasar gören pek çok bina ve otel yıkıldı. Enkazın altında onlarca insan kalırken Afet
ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD) yaptığı açıklamada 40 kişinin yaşamını yitirdiğini; 30 kişinin
de yaralı halde enkazdan çıkarıldığını duyurdu.
* Kamuoyunda “ombudsmanlık” olarak bilinen “Kamu Denetçiliği Kurumu” kanun tasarısı, Meclis
Anayasa Komisyonu’nda 27 Ocak 2011’de kabul edildi. Komisyonda, “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin
(TSK) sırf askeri nitelikteki faaliyetleri” kurumun görev alanı dışına çıkarılması önerisi kabul edildi.
* Diyarbakır Cezaevi’nde 12 Eylül Askeri Darbesi döneminde yaşananların savcılık tarafından
soruşturulduğu sırada 78’liler Birliği o dönem görevli 22 kişiyi belirlediklerini 22 Nisan 2011’de
açıkladı.
* Emniyet Genel Müdürlüğü’nün hemen her olayda biber gazı kullanması 2011 yılında da tartışıldı. 15
Mayıs 2011’de biber gazı stokunun bittiği ve Başbakanlık’ın örtülü ödeneğinden aktarılan 2.3 milyon
lira ile alınan 170 bin gaz bombasının Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından 81 ildeki Çevik Kuvvet
Şube Müdürlüğü birimlerine dağıtıldığı öğrenildi.
Son olarak ifade etmek gerekirse;
“Gerek dünya ölçeğinde, gerekse Türkiye’de insan hakları alanında yaşanan olumsuzlukların 2011
yılında daha da belirginleşmesi ile genel seçim sürecindeki gerilimli atmosfer, seçim sonrası daha da
yoğunlaşan siyasi operasyonlar ve silahlı çatışma ortamı başvuru sayımızın da öngörülenden %60 daha
fazla gerçekleşmesine neden oldu. Bu rakamları Vakıf olarak ölüm orucu deneyimi dışında, ancak 1990’lı
yıllarda görmüştük.
Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın yalnız bu topraklarda değil, bütün dünyada insan hakları ihlallerinin
görünür kılınmasında verdiği mücadeleyle daha fazla bilinir olmasının, gezici ekiplerle temsilciliklerimize
ulaşamayanlara ulaşma çabalarının da kuşkusuz bu sayıların artmasında payı var. Devletlerin “sözde”
güvenlik algısındaki saldırganlığın ve onlarca yılın kazanımı insancıl hukuk belgelerini yok sayan
tutumlarının da payını unutmadan.
Yaşam hakkı ihlallerinden, işkence yasağının ihlal edilmesinden, ifade özgürlüğünün
engellenmesinden, örgütlenmenin ve gösteri yapmanın yasak olduğundan bahsetmediğimiz raporları
çıkarmak umuduyla.”
-VI-
Prof. Dr. Şebnem Korur Fincancı
Türkiye İnsan Hakları Vakfı Başkanı