u1mtj 1zzvy", h1 c3t3 Zý' k°! 10 EIs; 3 y", --:.,, r. U ct1T - Cadair

Yr oedd priodoli nodweddion annymunol ac isel i'r gelyn yn
cyfiawnhau'r elyniaeth a'r casineb, yn ei ddiffinio ac yn ei wneud yn
hawdd sawn i ymateb yn reddfol ac yn enosiynol yn eu herbyn mewn
sefyllfa o wrthdaro. Rhywbeth greddfol ydoedd rhagfarn a chasineb y
Cymro tuag at y Sais, and wrth ddisgrifio hanes a thraddodiad i
gyfiawnhau'r teimladau treisiol a chyntefig hyn, yr oeddid yn
dyrchafu'r emosiwn ac yn ei wneud yn arwrol. Y mae'r syniad o frad
a'r ysfa i ddial yn sylfaenol, felly, i ddehongliad y Cymro o'r
sefyllfa wleidyddol yn y bymthegfed ganrif ac i'w ddehongliad o'i
berthynas ä'r Sais.
Y mae'r syniad o frad fel rheswm dros aflwyddiant cenedl i'w ganfod ym
mhatrwm hanesyddol y genedl Frythonig o'i dyddiau cynnar yng Nghaer
Droea. Yn 61 Ystorya Dared, y rheswm i Droea gael ei gorchfygu gan
Roeg ydoedd brad ei harweinwyr ei hun (B. G. Owens 1951. xii). 0 ran y
traddodiadau am y Brython a'r Saeson, y digwyddiadau a grybwyllir
fynychaf i gyfleu trychineb ac i alaru am ddigwyddiad a drais yn erbyn
y Cymro ydyw'r hanesion a grybwyllir gan Sieffre o Fynwy yn ei
Historia - Brad y Cyllyll Hirion, gwenwyno Gwrthefyr Fendigaid, Emrys,
ac Uthr, a thwyll Medrod yn erbyn Arthur. Y mae'r syniad o frad yn
amlwg yn rhan o ddehongliad beirdd y bymthegfed ganrif o gwymp
Llywelyn ap Gruffudd, hefyd, ac y mae'r digwyddiad. hwnnw hefyd yn dod
yn rhan c'r traddodiad o frad fel rheswm dros gwymp Cymro arwrol. Y
nae'r syniad o frad fel achos trychinab cenedl yn digwydd mewn sawl
cyd-destun yng ngherddi'r cyfnod hwn - wrth ddehongli digwyddiadau
cyfoes ac wrth edrych ymlaen at y aig, yac? adau sydd eto i ddod, ac
wrth geisio 'rhagweld' rhai o yngyrchoedd Rhyfeloedd y Rhosynnau yn y
45