BIAŁACZÓW GNIAZDO RODZINNE - PTTK Opoczno

22
1782 r. rozdał pomiędzy swoich poddanych 255 morgów i 270 sążni
gruntów dworskich, rezygnując z 15000 dni pańszczyzny sprzężajnej
(konnej) i 3700 dni pańszczyzny pieszej, jak również z czynszów
gruntowych. W praktyce oznaczało to zniesienie największych ciężarów
pańszczyźnianych i wydatne powiększenie chłopskiego areału uprawnego
w Dobrej. Rozparcelowany na 35 kilkumorgowych działek i przydzielony
chłopom przez marszałka Małachowskiego obszar dworski nosi po dziś
dzień nazwę: „Morgi". Do dziś w Dobrej żywa jest pamięć o wielkim
Marszałku, który bywał tu często; są różne pamiątki zgromadzone
w przykościelnym muzeum, jest piękny stary kościół drewniany, w którym
modlił się Małachowski, a obok wybudowany już współcześnie przez
mieszkańców - piękny kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej.
Podobnie jak w Dobrej, Małachowski postąpił w kluczu ziemskim
rękojarskim, gdzie obdarzył swych poddanych „zupełną wolnością".
Stanisław Małachowski wrócił do kraju, gdzie był nękany i więziony
przez zaborców. Jeszcze w wieku 71 lat brat czynny udział w życiu
politycznym, gdy Napoleon tworzył Księstwo Warszawskie.
Zmarł pod koniec 1809 r. Pogrzeb jego odbył się 5 stycznia 1810 r.
w kościele św. Jana w Warszawie. Mowę pogrzebową wygłosił Julian
Ursyn Niemcewicz, poeta, pisarz i wielki patriota. Powiedział miedzy
innymi:
„Nie jaśniał dom jego przepychem, lecz mieszkała w nim dostojna
obfitość, otwarta ludzkość, szczera przodków naszych gościnność.
Dobro publiczne ulubionym było rozmów jego celem. Nie cierpiał on,
by w przytomności jego sławę czyją szarpano, nic cierpiał obmowy...
gromił występki. Oszczędny tylko dla siebie, dla nieszczęśliwych
w skrytości hojny, dla kraju zawsze całkiem wylany, zdawało się, że
wszystko, co posiadał, nie swoją, lecz Ojczyzny uważał byt
własnością..."
٭٭٭٭