Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
NGA FEHMI RAMADANI<br />
Lugina e Preshevës (PMB) së<br />
bashku me Komunën e Likovës<br />
dhe Rrafshin e Kumanovës deri<br />
në fshatin Haraçinë të Shkupit janë<br />
vendbanime me shumicë shqiptare, që<br />
kanë një pozitë mjaft të rëndësishme<br />
politike e gjeostrategjike, si për shkak<br />
të korridorit 10, por edhe për shkak të<br />
pozitës së saj që lidh Perëndimin me<br />
Lindjen. Jo rastësisht, për këtë rajon<br />
janë zhvilluar beteja të rëndësishme<br />
për mbizotërimin e tyre. Sundimi i tyre<br />
nga serbët dhe sllavo-maqedonasit u ka<br />
sjellë interesa nacionale, si dhe përfitime<br />
të mëdha materiale. Beteja për<br />
sundim përfundimtar të kësaj hapësire<br />
shqiptare ende nuk ka mbaruar, por<br />
përpjekjet janë në vazhdimësi e sipër.<br />
Në fokus të kësaj beteje janë<br />
edhe zhvillimet e fundit në këto vendbanime<br />
shqiptare, sidomos me<br />
largimin masiv të banorëve të saj nëpër<br />
shtetet e Europës Perëndimore, për të<br />
kërkuar "azil", apo strehim të përhershëm.<br />
Që nga 19 dhjetori i vitit 2009,<br />
me fillimin e procesit të liberalizmit të<br />
vizave ndaj Serbisë dhe Maqedonisë,<br />
nga vendbanimet shqiptare të Luginës<br />
së Preshevës, Likovës, Kumanovës<br />
dhe qyteteve tjera të Maqedonisë për<br />
në shtetet e Europës Perëndimore deri<br />
më tani janë larguar rreth 200.000<br />
banorë të saj, kryesisht shqiptarë. Pas<br />
eksodit të madh të shqiptarëve nga<br />
Toplica, Nishi dhe Vranja në vitin<br />
1913, ky është eksodi më i madh që po<br />
i ndodh këtij populli në vitin 2010 të<br />
shekullit XXI.<br />
Tani, shtrohet pyetja, pse<br />
vërtet po largohen shqiptarët e Luginës<br />
dhe Maqedonisë nga trojet e tyre të<br />
lashta? Cilat janë shkaqet kryesore që<br />
këta njerëz kaq lehtë të lënë familjet e<br />
tyre, shtëpitë, tokën, varret e të parëve<br />
dhe gjithçka tjetër vetëm të ikin dhe<br />
shkojnë në "tokën e premtuar" për një<br />
jetë më të mirë? Cilët janë fajtorët<br />
kryesorë për varfërinë, papunësinë, paperspektivën,<br />
pasigurinë dhe gjendjen<br />
e tyre të mjerë sociale? Çfarë do të<br />
ndodhë nesër me Shqipërinë dhe<br />
Kosovën, nëse vjen deri te liberalizimi<br />
i vizave? A do të zbrazen edhe këto<br />
troje, edhe pse janë shtete, njëra gati<br />
për 100 vjet, ndërsa tjetra dy vjet përpjekje<br />
të formësimit të saj? A është fajtore<br />
edhe vetë Europa për një gjendje<br />
të tillë? Në llogari të kujt shkon kjo sit-<br />
Redaksia e “ Albania”<br />
fton të gjithë ata që<br />
dëshirojnë të bëhen<br />
pjesë e misionit tonë<br />
shumëdimensional.<br />
AKTUALITET<br />
Shprehu<br />
20 MARS FAQE 4<br />
Ky largim shqiptarësh në Ballkanin e sotëm<br />
NJË MASË TJETËR E PADREJTË<br />
DHE E PARAKOHSHME<br />
Gjeostrategjia e PMB-së<br />
dhe Rrafshit të Kumanovës<br />
uatë? Këto janë vetëm disa pyetje që<br />
do të shqyrtohen në këtë analizë.<br />
Numri i banorëve të PMB-së<br />
dhe Rrafshit të Kumanovës<br />
Lugina e Preshevës (PMB), në<br />
regjistrimin e vitit 1991, ka pasur rreth<br />
107.000 banorë, ndërsa në vitin 2002,<br />
rreth 77.000 banorë shqiptarë. Sipas<br />
UNHCR-së, gjatë luftës së Kosovës,<br />
në vitin 1999, këto treva i kishin braktisur<br />
rreth 30.000 banorë, kryesisht<br />
shqiptarë, të cilët kurrë nuk janë<br />
kthyer. Ndërsa, tani nga dhjetori i vitit<br />
këto vendbanime i kanë braktisur edhe<br />
10.000 banorë të saj. Presheva kishte<br />
rreth 45.000 banorë, prej tyre 41.850<br />
shqiptarë, pra rreth 93 për qind, ndërsa<br />
7000 janë serbë, romë etj., të cilët përbëjnë<br />
rreth 7 për qind. Bujanoci ka<br />
rreth 50.000 banorë, prej tyre 31.000<br />
shqiptarë, rreth 62 për qind, ndërsa të<br />
tjerët janë serbë, romë etj. Medvegja<br />
kishte rreth <strong>15</strong>.000 banorë, prej tyre<br />
kanë qenë 4.800 shqiptarë, apo rreth 32<br />
për qind, ndërsa 10.000 janë serbë,<br />
romë etj.<br />
Kumanova ka rreth 77.000<br />
banorë, prej tyre 47.743 sllavo-maqedonas<br />
(62,60%), 18.278 shqiptarë<br />
(23,96%), 5.230 serbë (6,86%) dhe<br />
4.056 romë (5,32%). Kurse Komuna e<br />
Likovës ka 27.058 banorë, prej tyre 97<br />
për qind shqiptarë, 1,4 për qind serbë,<br />
0,6 sllavo-maqedonas dhe 0,6 për qind<br />
të tjerë. Kjo është një komunë e re,<br />
themeluar pas vitit 1990 dhe përfshin<br />
22 fshatrat shqiptare në kufi me Luginën<br />
e Preshevës. Supozohet se vetëm<br />
nga këto treva, deri më tani, janë<br />
larguar rreth 40 mijë shqiptarë, ndërsa<br />
nga trevat e tjera, sidomos të Maqedonisë<br />
Perëndimore, janë larguar rreth<br />
160.000 qytetarë të saj. Këtë numër së<br />
fundi e kishte konfirmuar edhe vetë<br />
MUP-i i Maqedonisë.<br />
Diskriminimi politik<br />
dhe mjerimi social<br />
Ky eksod masiv i popullatës shqiptare<br />
nga trevat e tyre të vjetra bëhet për<br />
shumë shkaqe, ndërsa kryesorët janë:<br />
diskriminimi politik, pasiguria, varfëria,<br />
papunësia, dhe paperspektiva për<br />
të ardhmen e tyre. Dihet se Lugina e<br />
Preshevës ishte zona më e prapambetur<br />
në ish-Jugosllavi dhe Beogradi për 50<br />
vjet nuk kishte investuar ndonjë investim<br />
serioz në këtë rajon. Mbi 80 për<br />
qind e popullatës shqiptare të Luginës<br />
merret kryesisht me bujqësi dhe nuk ka<br />
kurrfarë të ardhura të tjera nga shteti.<br />
Pak fabrika që ishin ndërtuar në kohën<br />
e komunizmit më shumë ishin punëtori<br />
politike se sa fabrika prodhimi. Aty<br />
punësoheshin më shumë serbë dhe të<br />
tjerë, bile kishte raste kur këta punëtorë<br />
barteshin me autobusë nga Vranja<br />
e Kumanova për të punuar në Preshevë<br />
e Bujanoc. Kishte një diskriminim të<br />
hapur ndaj popullatës shumicë.<br />
Tani, një pjesë e njerëzve të<br />
Luginës jetojnë dhe punojnë nëpër Europë<br />
dhe Amerikë dhe nga atje mbajnë<br />
familjet e tyre. Ky është burimi kryesor<br />
i jetesës së tyre. Pas vitit 1990, edhe<br />
ato pak fabrika që ishin u shkatërruan<br />
plotësisht dhe nuk punon asnjë firmë<br />
shtetërore. Mbi 60 për qind e popullatës<br />
së Luginës janë të papunë, ndërsa<br />
të rinjtë që shkollohen kryesisht në<br />
Kosovë nuk i njihen diplomat e këtij<br />
shteti dhe mbesin në rrugë. Ata nuk<br />
shohin asnjë perspektivë për të<br />
ardhmen e tyre dhe për këtë shkak janë<br />
të detyruar të braktisin vendin e tyre.<br />
Gjithashtu, faktori i pasigurisë së popullatës<br />
shqiptare, sidomos me milita-<br />
rizimin e rajonit dhe trysnisë xhandaresko-policore,<br />
atëherë kjo edhe më<br />
shumë po nxit largimin e tyre.<br />
Beogradi në Luginë ka stacionuar rreth<br />
<strong>15</strong>00 pjesëtarë të ushtrisë, xhandarmërisë<br />
dhe policisë serbe, ndërsa<br />
vetëm në Boroc të Bujanocit ka ndërtuar<br />
bazën ushtarake për 1000 pjesë-<br />
Ju mund të dërgoni shkrimet në adresë të redaksisë dhe kujdesuni që<br />
shkrimet tuaja:<br />
-të përmbajnë një argument të qëndrueshëm dhe një përfundim logjik,<br />
-të përçojnë një perspektive e cila të dëshmojë një lidhje të drejtpërdrejtë<br />
a të anasjelltë me interesat dhe vlerat e botës shqiptare dhe më tej,<br />
-të jenë të ndërtuara mirë dhe mbështetur në shembuj relevante,<br />
-të kenë stil,<br />
-të jenë të shkruara duke patur në mendje se masa e lexuesve nuk është<br />
në korent me të gjitha ngjarjet, pra me një gjuhe shpjeguese dhe të<br />
thjeshte,<br />
Për më tepë jeni të lutur të kontaktoni me redaksinë e gazetës<br />
journal_albania@hotmail.com