Knjiga apstrakata - Hemijski fakultet - Univerzitet u Beogradu

RAZLIČITI VIDOVI INTERPRETACIJE NAUKE – PRIMER SPIRITUALIZMA
Milena B. Gnjatović, Isidora M. Stanković
Filozofski fakultet Univerziteta u Beogradu, Centar za muzeologiju i heritologiju,
Beograd, Srbija
gnjatovic.milena@gmail.com, isidora.s@live.com.
Polazeći od nekoliko definicija koje pojašnjavaju pojam nauke biće ustanovljena i glavna
teza ovog rada, a ona je da za nauku ne možemo smatrati samo one egzaktne i
opšteprihvaćene, već i svaki drugi sistematski oblik bavljenja jednim problemom ili skupom
pojava – dakle i one nauke koje se bave kulturom i ne mogu se dokazivati, već samo
opisivati. Ispitujući jedan od istorijskih fenomena – spiritualizam, koji se javlja u 19. veku
paralelno sa razvojem ideje o neprikosnovenosti ljudskog razuma i izučavanjem prirodnih
nauka, biće ustanovljeno kako se jedan duhovni i religiološki fenomen može shvatiti kao
nauka. Glavni primeri u radu biće fotografija i slikarstvo, u kojima je najmaterijalnije bila
iskazana ideja spiritualizma. Ovaj kulturni fenomen je tražio način da svoja verovanja o
komunikaciji sa „drugim svetom“ putem različitih medijuma, naučno objasni i počne da
koristi osvešćenost i racionalnost modernog društva u ime duhovnosti. Ono što je bilo
zajedničko svim magijskim tradicijama, pa i spiritualizmu, jeste tendencija ovladavanja i
upoznavanja sveta prirode, upravo korišćenjem egzaktnih metoda koje bi objasnile duhovno.
Otuda, spiritualna fotografija je, kao jedan vid materijalizacije duha, bila posmatrana kao
način naučnog dokazivanja medijacije sa svetom umrlih. Ipak, pojava ovakve fotografije
desila se paralelno sa drugim tehničkim otkrićima 19. veka koja su transformisala percepciju
vizuelnog sveta. Međutim, poimanje ovih izuma imalo je dva lica – jedan koji je težio
detaljnijem razumevanju sveta prirode, i drugi interpretiran kao intimno povezan sa
spiritualnim.
Ključne reči: spiritualizam, spiritualna fotografija, duhovnost, egzaktne i kulturne nauke
52