Aptekarz Polski - Naczelna Izba Aptekarska
Aptekarz Polski - Naczelna Izba Aptekarska
Aptekarz Polski - Naczelna Izba Aptekarska
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
MANUA£ APTEKARSKI<br />
HERBARIUM APTEKARZA POLSK I EGO<br />
Melisa lekarska – moc spokoju<br />
Gatunek Melissa officinalis L.<br />
zaliczamy do rodziny Lamiaceae<br />
(Jasnowatych). Substancja roœlinna<br />
pochodzi z obszaru œródziemnomorskiego,<br />
wystêpuje tak¿e w umiarkowanych<br />
strefach Azji i Ameryki Pó³nocnej.<br />
W naszym kraju jest to roœlina<br />
uprawna, mo¿na j¹ spotkaæ<br />
równie¿ jako w siedliskach naturalnych.<br />
Nazwa roœliny<br />
pochodzi od greckiego<br />
s³owa melissa tzn.<br />
pszczo³a, wskazuj¹c<br />
jej wysokie w³aœciwoœci<br />
miododajne.<br />
Melisa lekarska (Mellisa officinalis L.)<br />
Sk³ad chemiczny<br />
Surowcem leczniczym<br />
melisy lekarskiej<br />
s¹ liœcie i ulistnione<br />
szczyty pêdów (Folium<br />
Melissae) zebrane<br />
przed kwitnieniem.<br />
Melisa nale¿y do roœlin<br />
olejkowych, o zawartoœci<br />
olejku eterycznego<br />
od 0,02-0,3%<br />
w zale¿noœci od warunków<br />
uprawy oraz terminu zbioru.<br />
Ponadto w substancji roœlinnej wystêpuj¹<br />
garbniki, gorycze, kwasy fenolowe<br />
W sk³ad olejku eterycznego<br />
wchodzi od 30 do 50% aldehydów,<br />
g³ównie monoterpenowych: geranial<br />
oraz neral, o silnym cytrynowym zapachu,<br />
alkohole, seskwiterpeny<br />
i inne. W³aœnie sk³adnikom olejku<br />
eterycznego zawdziêcza melisa swoje<br />
podstawowe dzia³anie farmakologiczne.<br />
Surowiec i preparaty z niego<br />
otrzymywane dzia³aj¹ g³ównie uspokajaj¹co<br />
(sedativa), obni¿aj¹c próg<br />
wra¿liwoœci oœrodkowego uk³adu<br />
nerwowego. Szczególne wskazania<br />
znalaz³a melisa w leczeniu geriatrycznym,<br />
gdzie stosuje siê j¹ w stanach<br />
pobudzenia nerwowego, uczuciu niepokoju,<br />
neurastenii, dystoni nerwowo-kr¹¿eniowej,<br />
trudnoœciach w zasypianiu<br />
zmianach ciœnienia têtniczego<br />
krwi na tle emocjonalnym oraz<br />
towarzysz¹cych im zaburzeniach ze<br />
strony przewodu pokarmowego.<br />
Olejek wykazuje tak¿e dzia³anie<br />
rozkurczaj¹ce (spasmolytica) na<br />
miêœnie g³adkie jelit, g³ównie w czêœci<br />
jelita grubego. Ponadto substancja<br />
roœlinna wykazuje dzia³anie antyseptyczne<br />
dziêki czemu znajduje<br />
zastosowanie przy wszelkiego rodzaju<br />
infekcjach bakteryjnych, grzybicach<br />
oraz egzemach.<br />
Zawartoœæ polifenoli sprawia, ¿e<br />
substancja roœlinna posiada tak¿e<br />
dzia³anie antyoksydacyjne oraz przeciwwolnorodnikowe.<br />
W badaniach<br />
in vitro wykazano, ¿e zwi¹zki garbnikowe<br />
zawarte w melisie mog¹ hamowaæ<br />
podzia³ komórek nowotworowych.<br />
Olejek eteryczny otrzymany<br />
z melisy ma szerokie zastosowanie<br />
w aromaterapii, ze wzglêdu na w³aœciwoœci<br />
koj¹ce i uspokajaj¹ce. Stosowany<br />
jest w stanach<br />
ogólnego pobudzenia nerwowego<br />
oraz zaburzeniach<br />
pracy serca. Olejek<br />
melisowy reguluje tak¿e<br />
menstruacjê i zwi¹zane<br />
z ni¹ bóle.<br />
Napar sporz¹dzony<br />
z liœci s³u¿y do parówek<br />
twarzy, a tak¿e do p³ukania<br />
przet³uszczaj¹cych siê<br />
w³osów.<br />
Warto tak¿e wspomnieæ,<br />
¿e substancja roœlinna<br />
mo¿e byæ stosowana<br />
tak¿e przy przeziebieniu<br />
i opryszce zwyk³ej.<br />
Fot. Stanis³aw Kwiatkowski<br />
UPRAWA<br />
Uprawa melisy znana ju¿ by³a<br />
staro¿ytnym Grekom, Rzymianom<br />
i Arabom. W Polsce uprawy melisy<br />
w indywidualnych gospodarstwach<br />
rolnych, pomimo wystêpowania jej<br />
w wielu mieszankach zio³owych, nie<br />
s¹ znacz¹ce.<br />
Melisa wyrasta do oko³o 60-80<br />
cm wysokoœci. Posiada ona czterokanciaste<br />
lekko ow³osione lub nagie<br />
pêdy. Liœcie melisy maj¹ kszta³t jajowaty<br />
lub sercowo-jajowaty o kolorze<br />
jasnozielonym oraz drobno pi³-<br />
– 19 –
Change language