Szkoła KonstruktorówRys. 16. WC−śmiaczka PiotraMaksymiuka.nia (czytaj − rozśmieszenia) osób w momen−cie, w jakim najmniej <strong>się</strong> tego spodziewają,czyli w... WC! Działa (przynajmniej powinno)w ten sposób, że umieszczone w ubikacji dzi−kim śmiechem reaguje na przebywanie tamistoty ludzkiej poszukującej samotności.Jak to działa?Wbrew pozorom nie posiada żadnych sen−sorów zapachowych, jednak i tak działa sku−tecznie. Normalnie, kiedy w WC jest ciemnoukład pozostaje w spoczynku. Kiedy tylko fo−totranzystor T1 zostanie oświetlony, U1 za−czyna generować impuls o czasie trwania wy−znaczonym przez R3, R4 i C1 (około 12 se−kund). Czas ten pozwala nieświadomej ofie−rze zająć dogodną pozycję... Gdy ten czasupłynie, opadające zbocze impulsu z wyjściaU1 uruchomi nasz odtwarzacz.Nagrywanie należy przeprowadzić w od−dzielnym układzie − umożliwi to zmniejszenierozmiarów śmiaczki.Ukłąd po niewielkiej przeróbce można za−stosować do straszenia nocą. Na przykład pozgaszeniu światła i położeniu <strong>się</strong> do łóżka, na−sza ofiara słyszy wydobywający <strong>się</strong> spod zie−mii rozdzierający krzyk...Piotr przyznaje, że korzystał z układówpublikowanych w EdW, jednak za pomysłprzyznaję mu nagrodę − po otrzymaniu formu−larza, będzie mógł w ramach nagrody zamó−wić na przykład kostkę ISD i zrealizować po−mysł w praktyce. Życzę mu, żeby jego ofiarynie były zbyt nerwowe i porywcze.Przypominam też, że do współpracy z kos−tkami ISD trzeba stosować możliwie dużegłośniki (minimum o średnicy 10cm), by uzys−kać przyzwoitą jakość dźwięku.Ponadto proponuję przerobić układ opóź−niający i zastąpić kostkę 555 jakimś układemCMOS, choćby bramkami z kostki 4093. Po−zwoli to zmniejszyć pobór prądu w spoczynkupraktycznie do zera. Warto też zmienić spo−sób sterowania układu ISD i wykorzystaćkońcówkę PD, wprowadzającą układ w stanspoczynku.BombaTrzy osoby proponują wykonanie swegorodzaju bomby.12−letni Sylwester Pardyka z Kielc przysłałprojekt układu z licznikiem liczącym w dół.Gdy “saper” nie zdąży i licznik dojdzie do ze−ra, rozlegnie <strong>się</strong> głośny dźwięk. Niestety niebardzo wiem, o co Sylwkowi chodziło, gdynapisał, że zadaniem sapera jest zatrzymanieukładu za pomocą przycisku. Czy ten przyciskmiałby być gdzieś ukryty?Sam pomysł, wzorowany na licznych fil−mach sensacyjnych jest ciekawy. Należałobytylko obmyślić na czym polegałoby zatrzyma−nie układu. Układ można wzbogacić o układ“cykania” wykorzystujący brzęczyk lub mem−brankę piezo.Z kolei Norbert Jaroszewicz z Białegosto−ku proponuje sposób, który jak sam pisze,może kogoś przyprawić o zawał serca. Jegoukład umieszczony ma być w paczce. W mo−mencie otwarcia paczki mechaniczny wyłacz−nik uruchomi generator i licznik 4017 z dzie−<strong>się</strong>cioma diodami LED. Po zliczeniu dzie<strong>się</strong>ciuimpulsów, tranzystor poda napięcie zasilającena kondensator elektrolityczny włączony od−wrotnie. Według Autora kondensator wy−strzeli z wielkim hukiem. Wiem coś o rozwa−laniu elektrolitów; jednak układ pokazany narysunku 17 moim zdaniem nie zadziała. Oczy−wiście nie polecam nikomu takich ekspery−mentów.Natomiast umieszczenie w paczce bardzogłośnej syreny alarmowej piezo, ewentualniezastosowanie cykającego i mrugającego ukła−du odliczania, może być mniej groźnym po−mysłem.Trzeci zwolennik “bomby”, Andrzej Li−sowski z Odrowąża, słusznie proponuje wy−Rys. 17. Propozycja Norberta Jaroszewicza.korzystanie fotoelementu uruchamiającegoukład po otwarciu paczki. Jednak narysowanyprzez niego układ nie zadziała, bo fotorezystornie może być umieszczony szeregowo w ob−wodzie zasilania. Ponadto Andrzej otarł <strong>się</strong>o plagiat, nie napisał bowiem, skąd przeryso−wał układ generatora, a na pewno nie jest tojego opracowanie.Inne pomysłyOtrzymałem kilka rozwiązań zawierającychukłady do sterowania diod świecących. Układbiegnących napisów proponuje wspomnianyjuż Jarosław Chudoba. Paweł Głogowskiz Łaska narysował kilka prostych generator−ków, a nawet przysłał prościutki model.Marcin Kotowski z Lublina proponuje wy−korzystanie kostek UCY7400 i 74164.Wspomniany już Maciej Sypniewski podałpropozycję wykorzystania mikroprocesoraPIC, jest to jednak tylko ogólna idea. Podałteż schemat podwójnej elektronicznej kostkido gry.Paweł Pater z miejscowości Goszcz pro−ponuje wykonanie układu do losowania liczbDużego Lotka i Multilotka.Bogdan Woźniak z Wrocławia podjął am−bitne zadanie stworzenia elektronicznej gryw okręty, czy jak inni mówią − w statki. Oczy−wiście układ jest bardzo prosty, ale ważnejest, że Bogdan próbuje swoich sił. Bogdanai innych początkujących zachęcam do prak−18 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/97
tycznego zbudowania jakiegoś prostego ukła−du, to naprawdę daje dużo satysfakcji.Zarówno Bogdan Woźniak, jak i SzymonDolny z Zabrza proponują wykorzystanie ukła−dów z melodyjką typu UM66. Rzeczywiściesą to kostki znakomicie nadające <strong>się</strong> do róż−nych rozrywkowych konstrukcji.Na koniec chciałbym jeszcze podać na−zwiska Kolegów, którzy nadesłali garść cieka−wych pomysłów. Cezary Rytwiński z Lubskapodał prosty projekt strzelnicy świetlnej i ilu−minofonii. Grzegorz Dolatowski z Lublina po−daje kilka możliwości wyzwalania kostek ISDdźwiękiem lub światłem. Natomiast KrzysztofWinkiel z Koluszek proponuje między innymizastosowanie układów ISD i termistora dobudowy “gadającego piekarnika”. Po rozgrza−niu piekarnika gospodyni słyszałaby co jakiśczas ciche westchnienia typu: Za gorąco, wy−łącz mnie, proszę, lub podobne. Przedniamyśl! Oprócz piekarnika, można w ten spo−sób “wzbogacić” inne urządzenia. Krzysztofproponuje też wykorzystanie pilota z kodemRC−5 do przełączania kanałów w telewizorze.Nie jest jednak łatwe takie skupienie wiązkipromieniowania, by pilotem przez okno wpły−wać na odbiornik w sąsiednim bloku.Wszystkich wymienionych Kolegówchciałbym serdecznie pochwalić za zapropo−nowane rozwiązania. Jak zauważyliście, z bra−ku miejsca nie mogę szczegółowo przedsta−wić i przeanalizować każdego projektu. Za−chęcam natomiast do samodzielnych próbi uczenia <strong>się</strong> na błędach. Wszystkiego nie da<strong>się</strong> przewidzieć i opisać na papierze. Do−świadczenia nabywa <strong>się</strong> budując układy.Przy okazji pochwał muszę też wspomniećo sprawach przykrych. Otrzymuję informacje,że niektóre schematy przysyłane jako rozwią−zania są żywcem “zerżnięte” z literatury. Niemam nic przeciwko korzystaniu z literatury,wręcz przeciwnie − jest to konieczne. Jednaktrzeba zachować minimum przyzwoitościi podać informację że układ nie jest opraco−wany samodzielnie. Jak zauważyliście w po−przednich <strong>zadania</strong>ch, nie uniemożliwia tootrzymania nagrody.Tymczasem nadal otrzymuję “rozwiąza−nia” przepisane z literatury. Na przykład Grze−gorz Kempka z Siedlec przysłał przerysowałskądś stary układ generatora na pięciu tran−zystorach, który w zależności od zwory łączą−cej punkty oznaczone A, P, S ma rzekomowydawać dźwięki naśladujące sygnał strażypożarnej, ambulansu lub radiowozu policyjne−go. Może i tak jest, choć nie jestem o tymprzekonany.PodsumowaniePula nagród zostaje podzielona międzyKrzysztofa Paprzyckiego i Piotra Maksymiuka.Wyróżnienia w postaci drobnych upominkówotrzymają Piotr Wójtowicz i Karol Herda.W podsumowaniu muszą stwierdzić, żejestem zadowolony z Waszych propozycji. Za−uważyłem, że niektórzy z was, bardzo młodziwiekiem, naprawdę zaczynają być konstruk−torami. Wiek to nie wszystko − przekonuję<strong>się</strong>, iż czternasto− i piętnastolatki potrafią za−projektować i wykonać układ spełniający po−żyteczną funkcję. Ale otrzymuję też schematyod znacznie starszych uczestników Szkołyi proponowane układy nie mają żadnychszans działać.Być może zauważyliście, że dwóch uczes−tników zredagowało swoje listy w postaci ta−Szkoła Konstruktorówkiej, jaką mają opisy małych układów serii2000. Bardzo <strong>się</strong> z tego cieszę. Już widzę, żeniektórzy z Was za jakiś czas staną <strong>się</strong> praw−dziwymi autorami EdW. Jeśli opracujecie cie−kawy układ i wykonacie model, możecieoczywiście napisać artykuł i przysłać do re−dakcji. Jeśli zostanie pozytywnie oceniony,zostanie opublikowany na ogólnie przyjętychzasadach. Nie przysyłajcie od razu modelu,tylko list i fotografię, bowiem redakcja niezwraca niezamówionych materiałów.Nie przysyłajcie natomiast wymyślonychprzez Was i Waszym zdaniem genialnychschematów, jeśli ich nie zrealizujecie na płyt−ce. Schematów to my mamy setki i tysiące −pamiętajcie, że w EdW przedstawia <strong>się</strong> wy−łącznie projekty zrealizowane i sprawdzone.W redakcji pojawiło <strong>się</strong> trochę takich “ge−nialnych” projektów, działających tylko na pa−pierze. Ktoś nas chciał kiedyś uszczęśliwićschematem wzmacniacza klasy A o mocywyjściowej... 500W. Biedaczyna nie wspo−mniał tylko, jak odprowadzić i rozproszyć kilkakilowatów mocy strat, jakie powstałyby w ta−kim wzmacniaczu. Niektóre papierowe pro−jekty wyglądają nawet sensownie, ale napewno nie zostaną opublikowane bez spraw−dzenia. Dlatego wszystkich Czytelników EdWgorąco zachęcam do praktycznych ekspery−mentów. Jeśli zrealizujecie jakiś ciekawy po−mysł z podanych powyżej, macie szansę napublikację w ramach Forum Czytelników.Zachęcam do udziału w bieżącym zadaniu,a także w następnych edycjach konkursu.Wasz instruktorPiotr GóreckiCd. ze str. 6Szanowna Redakcjo!Jestem bardzo zadowolony z wiedzyelektronicznej przekazywanej przez Waszmie<strong>się</strong>cznik.Pracuję jako fotolaborant−fotograf i częs−to mam do czynienia z układami elektro−nicznymi do produkcji zdjęć. (...) Gdzieuzyskać informacje na temat urządzeńdo pomiaru światła (barwy i natężenia),systemów pomiarowych i rozwiązań tech−nicznych analizatorów barw stosowanychw fotografii.Interesuje mnie to, bo chciałbym zbudo−wać taki analizator, który mierzyłby bar−wę i światło za pomocą kawałka światło−wodu i sterowałby filtrami i żarówką po−większalnika. (...)Stanisław Grabiasos. Zachód B−21i/973−110 Stargard SzczecińskiDawniej wielu młodych ludzi zajmowało<strong>się</strong> fotografią czarno−białą. Dziś praktycz−nie nikt nie robi w łazience kolorowychodbitek, bowiem w procesie wywoływa−nia trzeba ściśle przestrzegać paramet−rów technicznych, między innymi trzebautrzymać temperaturę z dokłądnością0,5 o C.Także temat analizy barwy światła nie jestwcale prosty. Potrzebne są czujniki mie−rzące poszczególne barwy składowe,procesor przetwarzający wyniki oraz urzą−dzenia wykonawcze sterujące filtramii czasem naświetlania. Dodatkowo urzą−dzenie musi umożliwiać wprowadzanieinformacji o czułości i korekcji wstępnejużywanego papieru. Z uwagi na dużąliczbę czynników, które należałobyuwzględnić w projekcie, jest to trudne za−danie nawet dla biura konstrukcyjnego,a na pewno nie poradzi sobie z nim na−wet średnio zaawansowany amator−elek−tronik. Dlatego w najbliższym czasie nieprzewidujemy tego tematu w EdW. Jeślijednak ktoś miałby informacje interesują−ce naszego Czytelnika, niech skontaktuje<strong>się</strong> z nim bezpośrednio.Realizujemy prośbę naszego CzytelnikaM. Adamczyka z Niedzicy − oto informa−cje na temat kostki 74154:Jednocześnie informujemy, że stary krajo−wy dekoder zdalnego sterowania o ozna−czeniu MC1025 nie potrafi dekodowaćsygnałów standardu RC−5. Nie uda <strong>się</strong>więc tą drogą, tanim sposobem zastąpićkostki SAA3049.Witold Miloch z Gdańska napisał rzeczo−wy list dotyczący robotyki, oprogramo−wania i popularności sprzętu komputero−wego. Dziękujemy za uwagi − zgadzamy<strong>się</strong> z nimi w całej pełni. Postaramy <strong>się</strong>spełnić oczekiwania, choć zdajemy sobiesprawę, że stoimy przed bardzo trudnymzadaniem. Tak <strong>się</strong> złożyło, że praktycznąodpowiedzią na list jest Kącik elektronikaamigowca, który otwiera swe podwojewłaśnie w tym numerze. Będziemywdzięczni za następny list z uwagami natemat EdW za kilka mie<strong>się</strong>cy − jak naszestarania widać od strony Czytelników.A na razie za poruszenie problemów, któ−re są naszą wspólną troską, Witold otrzy−muje upominek − książkę.Cd. na str. 75ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 1/9719