You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ΟΔΟΙ ΠΑΛΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ<br />
Α<br />
Β<br />
Γ<br />
Δ<br />
Ε<br />
Κ<br />
Λ<br />
Μ<br />
Ν<br />
Ξ<br />
Π<br />
Ρ<br />
Σ<br />
Τ<br />
Χ<br />
Οδός Αγίας Βαρβάρας, Οδός Αγίου Γεωργίου, Οδός Αγίου Φραγκίσκου,<br />
Οδός Αραμπατζόγλου, Οδός Αρκαδίου<br />
Οδός Βερνάδου Εμμανουήλ, Οδός Βοσπόρου<br />
Οδός Γοβατζιδάκη Ιωάννη<br />
Οδός Δασκαλογιάννη<br />
Οδός Εθνικής Αντιστάσεως, Οδός Επιμενίδου<br />
Οδός Καστρινογιαννάκη Διονυσίου, Οδός Κλειδή Στυλιανού, Οδός Κοραή<br />
Αδαμάντιου, Οδός Κορνάρου Βιτσέντζου, Οδός Κορωναίου Πάνου<br />
Οδός Λαβυρίνθου, Οδός Λασθένους<br />
Οδός Μανιουδάκη Στυλιανού, Οδός Μανουσάκη Πέτρου, Οδός Μελχισεδέκ,<br />
Οδός Μεσολογγίου, Οδός Μίνωος, Οδός Μουσούρου Μάρκου,<br />
Οδός Μπουνιαλή Τζανέ Μαρίνου<br />
Οδός Νικηφόρου Φωκά (Μακρύ Στενό)<br />
Οδός Ξανθουδίδου Στεφάνου<br />
Οδός Παλαιολόγου Κων/νου, Οδός Παπαμιχελάκη Μιχαήλ,<br />
Οδός Πατελάρου Νεοφύτου, Οδός Πόρτου Φραγκίσκου<br />
Οδός Ραδαμάνθυος, Οδός Ρενιέρη Μάρκου<br />
Οδός Σουλίου<br />
Οδός Τομπάζη Εμμανουήλ, Οδός Τρικούπη Χαρίλαου,<br />
Οδός Τσαγρή Γεωργίου, Οδός Τσουδερών<br />
Οδός Χατζηγρηγοράκη Γεωργίου<br />
Πλατεία Μητροπόλεως, Πλατεία Τίτου Πετυχάκη, Πλατεία Μικρασιατών
Οδός Αγίας Βαρβάρας<br />
Το όνομα της οδού οφείλεται στο ναό της Αγίας Βαρβάρας, που είναι<br />
από τους παλαιότερους ναούς της πόλης. Βρίσκεται κοντά στον<br />
μητροπολιτικό ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου.<br />
Η Αγία Βαρβάρα είναι η<br />
προστάτιδα του Ρεθύμνου από<br />
το 2003, μετά από απόφαση του<br />
Νομάρχη Ρεθύμνου, η 4η<br />
Δεκεμβρίου, ημέρα της γιορτής<br />
της αποτελεί επίσημη αργία για<br />
την πόλη του Ρεθύμνου. Έχει<br />
ανακηρυχθεί<br />
επίσης<br />
προστάτιδα του πυροβολικού<br />
και των ορυχείων.<br />
Στο βίο της Αγίας, αναφέρεται ότι η Αγία Βαρβάρα ήταν ένα όμορφο<br />
κορίτσι που έζησε στη Μικρά Ασία. Ο φανατικός "ειδωλολάτρης"<br />
πατέρας της, την είχε κλεισμένη σε ένα πύργο προκειμένου να τη<br />
διαφυλάξει από τους μνηστήρες. Ωστόσο αυτή, μυστικά,<br />
προσηλυτίστηκε στο Χριστιανισμό.<br />
Ο πατέρας της, διέταξε να<br />
χτιστεί για αυτήν ένα λουτρό,<br />
ούτως ώστε να μην χρειάζεται<br />
να χρησιμοποιεί τα δημόσια<br />
λουτρά, και ενώ το σχέδιο για το<br />
λουτρό προέβλεπε αρχικά δύο<br />
παράθυρα, η Βαρβάρα<br />
εγκατέστησε άλλο ένα για να<br />
τιμήσει την Αγία Τριάδα. Τότε ο<br />
πατέρας της, βλέποντας αυτή<br />
την αλλαγή, εξοργίστηκε σε<br />
τέτοιο βαθμό ώστε διέταξε να
την παραδώσουν στον Ρωμαίο Έπαρχο, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για<br />
τους διωγμούς των Χριστιανών. Ο Έπαρχος θαυμάζοντας την ομορφιά<br />
της προσπάθησε στην αρχή να την μεταπείσει, βλέποντας όμως ότι<br />
εκείνη ήταν ανένδοτη την υπέβαλε σε μαρτύρια, περισσότερο για να<br />
την σώσει από την οργή του πατέρα της που ήθελε να φονευθεί.<br />
Τελικά ο Έπαρχος διέταξε τον αποκεφαλισμό της και όρισε η ποινή να<br />
εκτελεστεί από τον ίδιο τον πατέρας της, που ήταν και επιθυμία του.<br />
Στο πίσω μέρος της αυλής που περιβάλλει την εκκλησία βρίσκεται η<br />
Δημοτική Βιβλιοθήκη Ρεθύμνου με πάνω από 120000 βιβλία και<br />
συλλογές παλαιών εφημερίδων. Στον αριθμό 21 υπάρχουν τρία χαμάμ<br />
που έχουν γίνει ξενώνες σε ένα αναπαλαιωμένο ενετικό αρχοντικό και<br />
στον αριθμό 26 βρίσκεται η αίθουσα του κατηχητικού απέναντι από<br />
την αίθουσα όπου η εκκλησία μαγειρεύει και δίνει φαγητό σε<br />
φτωχούς συμπολίτες μας.<br />
Οδός Αγίου Γεωργίου<br />
Πήρε το όνομά της από το<br />
εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου<br />
που υπάρχει εδώ και στο οποίο<br />
έβρισκαν καταφύγιο οι<br />
χριστιανοί στα χρόνια της<br />
Τουρκοκρατίας καθώς ήταν<br />
μικρό και καλά κρυμμένο<br />
ανάμεσα στα σπίτια, στο<br />
αδιέξοδο δρομάκι, το οποίο λόγω και του χαρακτηριστικού του<br />
σχήματος λέγεται και ως Γρότα του Αη Γιώργη. Σύμφωνα με την<br />
παράδοση ο Άγιος Γεώργιος σκοτώνει το δράκο που φύλαγε την πηγή<br />
και δεν άφηνε τους κατοίκους να πάρουν νερό. Ο Άγιος Γεώργιος ήταν<br />
αξιωματικός στο ρωμαϊκό στρατό και θεωρείται προστάτης του<br />
πεζικού, της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και των αιχμαλώτων.
Οδός Αγίου Φραγκίσκου<br />
Πήρε το όνομά της από την εκκλησία του Αγίου Φραγκίσκου που<br />
βρίσκεται στον αριθμό 4, η οποία στα χρόνια της Τουρκοκρατίας<br />
λειτουργούσε ως πτωχοκομείο, ενώ τώρα ανήκει στο Υπουργείο<br />
Πολιτισμού και πρόκειται να στεγάσει προσωρινά το Αρχαιολογικό<br />
Μουσείο της πόλης μας.<br />
Πρόκειται για καθολική<br />
εκκλησία μοναστηριού των<br />
Φραγκισκανών μοναχών που<br />
κτίστηκε από τους Βενετούς<br />
αλλά λατρευόταν και από τους<br />
ορθοδόξους. Ο Άγιος<br />
Φραγκίσκος είναι ο Άγιος των<br />
Ενετών που προστατεύει τους<br />
φτωχούς και τους αδύναμους, ο<br />
«φτωχούλης του Θεού» όπως<br />
τον αποκαλεί χαρακτηριστικά<br />
στο βιβλίο που έχει γράψει για<br />
αυτόν ο Νίκος Καζαντζάκης.<br />
Στο τέλος του δρόμου υπάρχει<br />
το διπλό θύρωμα του τούρκικου<br />
σχολείου (σημερινό 1 ο Δημοτικό<br />
σχολείο), πάνω από το οποίο<br />
βρίσκεται το καμαρωτό ενετικό<br />
θύρωμα διακοσμημένο με<br />
κλαδιά αμπελιού.<br />
Είναι το μόνο που σώζεται το χρώμα του, ενώ από κάτω, το μικρό<br />
τούρκικο θύρωμα μαρτυρά ότι εδώ πήγαιναν σχολείο τα μικρά<br />
τουρκόπουλα. Στον αυλότοιχο, αριστερά και δεξιά του θυρώματος,<br />
τοποθετήθηκε το Οθωμανικό σύμβολο με το μισοφέγγαρο, ενώ στις<br />
δυο πλευρές της βάσης παρέμειναν τα λιοντάρια του Αγίου Μάρκου<br />
της Βενετίας.
Οδός Αραμπατζόγλου<br />
Πρώην οδός Θεσσαλονίκης που το σημερινό της όνομα το πήρε από<br />
έναν παλαιό αντιδήμαρχο της πόλης μας και πρόκειται για την οδό<br />
που ξεκινάει από την κρήνη Rimondi αριστερά και καταλήγει στη<br />
Μικρή Παναγία (κυρία των Αγγέλων). Αυτή η οδός έχει πολλά<br />
διατηρητέα κιόσκια της τούρκικης εποχής. Στον αριθμό 50 θα<br />
συναντήσουμε το «Παλάτι του Επισκόπου», όπως το έλεγαν οι Ενετοί.<br />
Εκεί έμενε ο ίδιος πάνω και μερικοί καλόγεροι κάτω, οι οποίοι<br />
μοίραζαν φαγητό στους φτωχούς. Στον αριθμό 30 βλέπουμε το<br />
μοναδικό σπίτι με δυο κιόσκια που βλέπει από τη μια πλευρά του<br />
στην Αραμπατζόγλου και από την άλλη στην οδό Ραδαμάνθυος στον<br />
αριθμό 28. Οι χανούμισσες που έμεναν εδώ λέγεται ότι ήταν τυχερές<br />
γιατί πήγαιναν πότε στο ένα και πότε στο άλλο.<br />
Λίγο παρακάτω, κλειδωμένο και<br />
εγκαταλελειμμένο είναι το<br />
μουσείο Ενάλιας Ζωής του<br />
Δήμου Ρεθύμνου. Στο ισόγειο<br />
του διατηρητέου κτιρίου της<br />
οδού Αραμπατζόγλου τα<br />
εκθέματα έχουν παραχωρήσει<br />
τη θέση τους στη… σκόνη,<br />
καθώς η μουσειακή συλλογή<br />
βρίσκεται εδώ και πολλούς<br />
μήνες στοιβαγμένη σε<br />
αποθηκευτικό<br />
χώρο.<br />
Το μουσείο προσέφερε μια σύντομη περιήγηση στον κόσμο αυτό, με<br />
μια ενδιαφέρουσα συλλογή από διάφορα είδη ψαριών και εχινόζωων.<br />
Το Μουσείο ενάλιας ζωής λειτουργούσε στην παλιά πόλη του<br />
Ρεθύμνου στον αριθμό 48, στο κτίριο που πιθανόν στη Ενετοκρατία<br />
στέγαζε τον κλήρο του Ρεθύμνου.
Οδός Αρκαδίου<br />
Πήρε το όνομά της από το ιστορικό μας μοναστήρι το Αρκάδι.<br />
Πρόκειται για τη μεγάλη αγορά όπως ακούγεται στις μέρες μας με τις<br />
περισσότερες βιτρίνες και μαγαζιά. Επί Τουρκοκρατίας ονομάστηκε<br />
«Μεϊντάνι», ενώ αργότερα οι Ρώσοι δίνουν σε αυτόν το δρόμο την<br />
ονομασία Τσάρου.<br />
Τα μαγαζιά ήταν πέτρινα με καμαρωτές ξύλινες πόρτες χωρίς βιτρίνες<br />
που οι μαγαζάτορές τους, άνοιγαν τις πόρτες κάθε πρωί για να φανεί<br />
το εμπόρευμά τους.<br />
Γράφει ο Πρεβελάκης στο<br />
βιβλίο του για την οδό αυτή ...<br />
«με τα μεγάλα εμπορικά από<br />
δεξιά και από ζερβά, που<br />
ξεκινά από την Πόρτα της<br />
Ανατολής και φτάνει ίσαμε<br />
κάτω στο λιμάνι.<br />
Ο δρόμος τούτος που τον χωρίζουν από τη θάλασσα μια σειρά σπίτια,<br />
είναι σχεδιασμένος σαν μισοφέγγαρο…» Στον αριθμό 182 βλέπουμε<br />
ένα διώροφο κιόσκι που παλαιότερα στέγαζε το πρώτο δημοτικό<br />
νοσοκομείο, το «Χατζηγρηγοράκειο». Επίσης στην γωνία των οδών<br />
Αρκαδίου και Μελιδώνη, υπήρχε για πολλά χρόνια το Δημαρχείο<br />
Ρεθύμνου.<br />
Οδός Βερνάδου Εμμανουήλ<br />
Ο Βερνάρδος ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρίας, τυπογράφος,<br />
άνθρωπος των γραμμάτων και προστάτης των Ελληνικών σχολείων.<br />
Μάλιστα, είχε βοηθήσει πολύ στον αγώνα των Ελλήνων κατά των<br />
Τούρκων και είχε ιδρύσει και τυπογραφείο όπου τυπώθηκαν οι<br />
προκηρύξεις στην επανάσταση του 1821.
Εδώ βρίσκεται το μεγαλύτερο<br />
Τζαμί της πόλης, (του Γαζή<br />
Χουσεΐν Πασά) ή όπως<br />
ακούγεται στο Ρέθυμνο το τζαμί<br />
της νερατζές λόγω μια παλιάς<br />
νεραντζιάς που υπήρχε στην<br />
πόρτα του συγκεκριμένου<br />
τζαμιού. Είχε τρεις τρούλους<br />
(θόλους) και τον πιο ψηλό<br />
μιναρέ με δυο μπαλκόνια. Το<br />
κυρίως κτίριο του Τζαμιού, με<br />
το πιο επιβλητικό θύρωμα της<br />
πόλης το έχτισαν οι Ενετοί και<br />
το αφιέρωσαν στη Santa Maria,<br />
δηλ. ήταν η εκκλησία της<br />
Παναγιάς τους.<br />
Σήμερα στεγάζει το Ελληνικό<br />
Ωδείο Ρεθύμνου και η αίθουσά<br />
του ονομάζεται αίθουσα<br />
Παντελή Πρεβελάκη στην οποία<br />
γίνονται συναυλίες και άλλες<br />
εκδηλώσεις.
Στον αριθμό 28 βρίσκεται το ιστορικό και λαογραφικό μουσείο<br />
Ρεθύμνης. Παλιά βρισκόταν εκεί το κονάκι (σπίτι) ενός Τούρκου Αγά,<br />
του Σελήμ Μπέη, τον οποίο οι Ρεθεμνιώτες έλεγαν Μεταξά γιατί είχε<br />
μεταξοσκώληκες. Κάτω από τις καμάρες του Μουσείου ήταν παλιά το<br />
γιαουρτάδικο του γέρου Τσόγκα.<br />
Αυτός έφτιαχνε το γιαούρτι σε μεγάλα πήλινα τσουκάλια και τα παιδιά<br />
έτρεχαν για να αγοράσουν ζεστό γιαούρτι.<br />
Στον αριθμό 30 βρίσκεται ένα<br />
ξεχωριστό θύρωμα με τη<br />
λατινική επιγραφή σε<br />
μετάφραση «Με την αρετή<br />
αστράφτει το σπίτι».<br />
Εδώ είναι και το εργαστήρι του<br />
Γ. Χατζηπαράσχου που μαζί με<br />
την γυναίκα του την κυρία<br />
Κατερίνα φτιάχνουν τώρα και<br />
πολλά χρόνια το καλύτερο<br />
φύλλο στο Ρέθυμνο για<br />
μπακλαβά και κανταΐφι.
Οδός Βοσπόρου<br />
Πρόκειται για ένα μικρό δρομάκι που κατεβαίνει από την πλατεία των<br />
Τεσσάρων Μαρτύρων προς το ενετικό πηγάδι. Οφείλει το όνομά της<br />
στο Βόσπορο, στον πορθμό δηλαδή, που βρίσκεται ανάμεσα σε<br />
Προποντίδα και Εύξεινο Πόντο. Η λέξη Βόσπορος προέρχεται από τις<br />
λέξεις «βους» και «πόρος», διότι κατά τη μυθολογία η Ιώ<br />
μεταμορφωμένη σε βόδι από το Δία, πέρασε κολυμπώντας αυτό το<br />
στενό.<br />
Μέσα στο βιβλιοπωλείο<br />
Δασκαλάκη που υπάρχει σε<br />
αυτό το δρόμο, υπάρχει μια<br />
Τούρκικη κρήνη την οποία<br />
αξίζει να δείτε από κοντά.<br />
Επίσης, από εκεί μπορείτε να<br />
δείτε τον παρακάτω μιναρέ της<br />
Βαλιδέ Σουλτάνας, δηλ. της<br />
μητέρας του Σουλτάνου.
Οδός Γοβατζιδάκη Ιωάννη<br />
Βρίσκεται απέναντι από την οδό της Αγία Βαρβάρας και σχηματίζει<br />
γωνία με την Εθνικής Αντιστάσεως. Οφείλει το όνομά της στον Ιωάννη<br />
Γοβατζιδάκη, βουλευτή του Ρεθύμνου για πολλά χρόνια, που βοήθησε<br />
για την ανέγερση διδακτηρίων, στήριξε τους πρόσφυγες και υπήρξε<br />
προστάτης του πτωχού και του εργαζόμενου.<br />
Στο τέλος της οδού και στην<br />
αρχή της οδού Παπαμιχελάκη<br />
υπάρχει η πίσω πόρτα του<br />
Τούρκικου Σχολείου όπου ένα<br />
δέντρο σε εμποδίζει να δεις την<br />
Τούρκικη επιγραφή η οποία<br />
γράφει σε ελεύθερη<br />
μετάφραση: «Αυτό το σχολείο<br />
το έκτισε ο Εδεχέμ<br />
Κλαψαράκης για να πηγαίνουν<br />
τα θηλυκά παιδιά αυτής της<br />
πόλης».<br />
Οδός Δασκαλογιάννη<br />
Πρόκειται για μια πάροδο της οδού Αρκαδίου που συνδέει την<br />
Αρκαδίου με τις οδούς Καστρινογιαννάκη και Μανιουδάκη. Στην ουσία<br />
σχηματίζεται ένα «Γ» κάτι το οποίο αποτελεί χαρακτηριστικό σχήμα<br />
της οδού Δασκαλογιάννη. Το όνομά της το οφείλει στον αρχηγό και<br />
ήρωα της επανάστασης του 1770, τον μορφωμένο Ιωάννη<br />
Δασκαλογιάννη, ο οποίος ήταν γνωστός και για την γλωσσομάθεια και<br />
για το σεβασμό του. Ήταν αυτός που κήρυξε την επανάσταση στα<br />
Σφακιά, αλλά χωρίς αίσιο τέλος. Αξίζει να προσέξεις το κτίριο της<br />
συγγραφέως Μαρίας Τσιριμωνάκη (Αρκαδίου και Δασκαλογιάννη 2-4)<br />
που παλαιότερα λειτουργούσε σαν Λέσχη Ρώσων Αξιωματικών.
Οδός Εθνικής Αντιστάσεως<br />
Πήρε το όνομά της για να τιμηθεί η αντίσταση όλου του Ελληνικού<br />
λαού απέναντι στα γερμανικά εχθρικά στρατεύματα. Στα τελευταία<br />
χρόνια της Βενετοκρατίας, έπαιζε σημαντικό ρόλο και οι Ενετοί είχαν<br />
δώσει σε αυτόν το δρόμο το όνομα «Μεγάλη Ρούγα» ως τον πλέον<br />
εμπορικό δρόμο της πόλης.<br />
Εδώ βρίσκεται η μια από τις 3<br />
παλιές πύλες της πόλης η<br />
λεγόμενη Μεγάλη Πόρτα ή<br />
αλλιώς η πόρτα Guora όπως<br />
την είχαν ονομάσει οι Ενετοί, οι<br />
οποίοι την κατασκεύασαν<br />
κιόλας.<br />
Λίγο παρακάτω από την Μεγάλη<br />
Πόρτα βρίσκεται το μεγάλο<br />
πέτρινο ενετικό πηγάδι όπου<br />
από αυτό έπαιρναν νερό οι<br />
κάτοικοι. Δίπλα σε αυτό, στα<br />
χρόνια των Ενετών, βρισκόταν<br />
μια όμορφη κρήνη, που<br />
συμπλήρωνε το στολισμό της<br />
πλατείας.<br />
Οδός Επιμενίδου<br />
Πρόκειται για την οδό απέναντι από το Λαογραφικό Μουσείο η οποία<br />
συνδέει την Βερνάρδου με την Αραμπατζόγλου. Οφείλει το όνομά της<br />
στον Επιμενίδη, έναν από τους επτά σοφούς της αρχαιότητας, ο<br />
οποίος λέγεται ότι είχε Κρητική καταγωγή.
Στον αριθμό 4 ξεχωρίζει το<br />
αναπαλαιωμένο αρχοντικό<br />
VENETTO που παλαιότερα ήταν<br />
το σπίτι του Ρισβάν Πασά και<br />
σήμερα είναι ιδιωτικός<br />
ξενώνας.<br />
Οδός Καστρινογιαννάκη Διονυσίου<br />
Οφείλει το όνομά της στον σπουδαίο Επίσκοπο-Δεσπότη της πόλης<br />
μας, που βοήθησε πολύ το φτωχό τότε Ρέθυμνο, αν και πέθανε πολύ<br />
νέος και οι Ρεθεμνιώτες θρηνούσαν για τον θάνατο του Δεσπότη τους.<br />
Το 1881 σε ηλικία 25 ετών εκλέχθηκε Επίσκοπος και έμεινε γνωστός<br />
και από τον «πανηγυρικό λόγο» που εκφώνησε στην επέτειο του<br />
ολοκαυτώματος του Αρκαδίου.<br />
Στην οδό αυτή βρίσκεται το<br />
προσκύνημα των Aγίων<br />
Aποστόλων, στη θέση παλαιού<br />
ναού, πιθανότατα της περιόδου<br />
της Bενετοκρατίας. Σώζονται τα<br />
θεμέλια και τμήμα του νότιου<br />
τοίχου. Την εκκλησία αυτή<br />
γκρέμισαν οι Τούρκοι, όπως<br />
συνήθιζαν άλλωστε, και ένας<br />
Τούρκος Αγάς έχτισε εκεί το<br />
σπίτι του. Στην αυλή της<br />
εκκλησίας υπήρχε ένα<br />
κυνοκομείο, ένα δηλαδή είδος<br />
ιατρείου για τα αδέσποτα<br />
σκυλιά ενώ σήμερα έχει μείνει<br />
μόνο ένα εικονοστάσι με την<br />
εικόνα των Αγίων Αποστόλων.
Στον αριθμό 12, συναντάμε το<br />
Ιατρείο<br />
Κοινωνικής<br />
Αλληλεγγύης που ίδρυσαν οι<br />
Ρεθεμνιώτες για να βοηθούν<br />
τους συνανθρώπους μας ενώ<br />
στον αριθμό 2, βρισκόταν παλιά<br />
το αρχαιολογικό Μουσείο και το<br />
πρώτο σπίτι του Επισκόπου<br />
Διονυσίου.<br />
Οδός Κλειδή Στυλιανού<br />
Βρίσκεται προς το τέρμα της οδού Νικηφόρου Φωκά την οποία<br />
συνδέει με την οδό Μάρκου Ρενιέρη. Οφείλει το όνομά της στον<br />
οπλαρχηγό Στέλιο Κλειδή, που ως αρχηγός ενός σώματος 200 αντρών,<br />
πολέμησε εναντίον των Τούρκων και των Βούλγαρων στους<br />
Βαλκανικούς πολέμους.<br />
Στον αριθμό 13, συναντάμε ένα<br />
από τα ομορφότερα ενετικά<br />
θυρώματα της πόλης με<br />
σκαλισμένα δεξιά και αριστερά<br />
δυο παιδάκια ή κατά άλλους<br />
δυο αγγελάκια που κυνηγούν να<br />
πιάσουν κάποια πουλιά, ενώ<br />
υπάρχει και μια λατινική<br />
επιγραφή που στα ελληνικά<br />
σημαίνει «Όποιος πιστεύει στο<br />
Θεό θα ανακουφιστεί».
Οδός Κοραή Αδαμάντιου<br />
Πρόκειται για Έλληνα<br />
φιλόλογο με βαθιά γνώση του<br />
ελληνικού πολιτισμού. Ο<br />
Κοραής υπήρξε ένας από τους<br />
σημαντικότερους εκπροσώπους<br />
του νεοελληνικού διαφωτισμού<br />
και μνημονεύεται, ανάμεσα σε<br />
άλλα, ως πρωτοπόρος στην<br />
έκδοση έργων αρχαίας<br />
ελληνικής γραμματείας.<br />
Η οδός αυτή συνδέει την οδό Μελισσηνού με την οδό Π. Κορωναίου.<br />
Οδός Κορνάρου Βιτσέντζου<br />
Πρόκειται για την οδό που<br />
αρχίζει από την οδό Σουλίου<br />
και καταλήγει στην οδό<br />
Αρκαδίου, ενώ στο εσωτερικό<br />
της σχηματίζεται μικρή πλατεία.<br />
Οφείλει το όνομά της στο<br />
γνωστό μας ποιητή με το έργο<br />
«Ερωτόκριτος» που μιλάει για<br />
μια ιστορία αγάπης του<br />
Ερωτόκριτου και της<br />
Αρετούσας.
Οδός Κορωναίου Πάνου<br />
Πρόκειται για την οδό που αρχίζει από την πλατεία της Κυρίας των<br />
Αγγέλων προς τα δυτικά. Οφείλει το όνομά της στον Πάνο Κορωναίο,<br />
αξιωματικό του πυροβολικού της Σχολής Ευελπίδων, ο οποίος ήρθε<br />
στην Κρήτη για να βοηθήσει στην επανάσταση των Κρητικών εναντίον<br />
των Τούρκων το 1866. Ήταν ο δρόμος με τα περισσότερα κιόσκια αλλά<br />
σήμερα έχουν μείνει μόνο τρία, ενώ αξίζει να παρατηρήσεις το<br />
εντυπωσιακό θύρωμα στον αριθμό 12 που πάνω έχει κλαδιά από<br />
κληματαριά, (όπως στο Τούρκικο σχολείο) και δεξιά και αριστερά δυο<br />
ανθοδοχεία με λουλούδια.<br />
Στην γωνία της οδού με την οδό Σμύρνης, βρισκόταν ο ορθόδοξος<br />
ναός της Αγίας Σοφίας που μετατράπηκε σε τζαμί το 1670 και<br />
κατασκευάστηκε ξύλινος μιναρές, ύψους 8μ. Συνδέεται με καμάρα με<br />
το απέναντι ακίνητο, στη γωνία του οποίου υπάρχουν 2 κρήνες. Στο<br />
χώρο αυτό λειτουργούσε παλιά ξυλουργείο και αργότερα<br />
αναστηλώθηκε από την Αρχαιολογική υπηρεσία.<br />
Η κρήνη που βρίσκεται σε αυτή<br />
την οδό είναι τοξωτή και είχε<br />
τρεις κρουνούς και επιγραφή<br />
που αναφέρει στα τούρκικα<br />
«Αυτή η κρήνη έγινε για να<br />
πίνει νερό ο λαός. Όποιος πιει<br />
νερό και ξεδιψάσει ας<br />
προσευχηθεί για την ψυχή<br />
εκείνου που την έχτισε. 1863.»
Οδός Λαβυρίνθου<br />
Πρόκειται για πάροδο της οδού Τομπάζη. Ο Λαβύρινθος στην<br />
Ελληνική Μυθολογία, ήταν μια σύνθετη οικοδομική κατασκευή στην<br />
Κνωσό, που φτιάχτηκε από τον ξακουστό τεχνίτη Δαίδαλο για<br />
λογαριασμό του μυθικού βασιλιά της Κρήτης, Μίνωα. Στην ελληνική<br />
μυθολογία η Αριάδνη ήταν η κόρη του βασιλιά Μίνωα και της<br />
Πασιφάης. Όταν ο Θησέας, γιος του Αιγέα, βασιλιά των Αθηνών,<br />
έφτασε στην Κρήτη για να προσφερθεί ως θύμα στον Μινώταυρο,<br />
συνάντησε την κόρη του Μίνωα και κέρδισε την εύνοιά της. Για να τον<br />
γλιτώσει από βέβαιο θάνατο, η Αριάδνη κατέφυγε σε ένα τέχνασμα :<br />
του έδωσε ένα κουβάρι νήμα (ο περίφημος Μίτος της Αριάδνης),<br />
χάριν του οποίου μπόρεσε να βρει την έξοδο του Λαβύρινθου αφού<br />
πάλεψε και νίκησε τον Μινώταυρο. Ο ίδιος ο Δαίδαλος κατασκεύασε<br />
τόσο περίτεχνα και πολύπλοκα τον λαβύρινθο, που ακόμη και ο ίδιος<br />
κατάφερε με δυσκολία να βρει την έξοδό του, όταν ολοκλήρωσε το<br />
έργο.<br />
Στο τέρμα της οδού, στον<br />
αριθμό 2 μπορείς να δεις την<br />
δεύτερη είσοδο του Κέντρου<br />
Νέων Ρεθύμνου. Σε αυτό το<br />
χώρο<br />
αναπτύσσονται<br />
δραστηριότητες, καλύπτονται<br />
καλλιτεχνικές ανησυχίες,<br />
ξεκινούν πνευματικές<br />
αναζητήσεις, και αξιοποιείται<br />
γόνιμα ο ελεύθερος χρόνος των<br />
νέων.
Οδός Λασθένους<br />
Πρόκειται για την οδό που συνδέει την Πλατεία Μικρασιατών με την<br />
οδό Βερνάδου με μικρή είσοδο σαν τούνελ κάτω από οικία. Οφείλει το<br />
όνομά της στον Λασθένη, κρητικό στρατηγό του 1 ου π.Χ. αιώνα από την<br />
Κνωσό ο οποίος υπήρξε και αρχηγός των Κρητών κατά των Ρωμαίων.<br />
Οδός Μανιουδάκη Στυλιανού<br />
Οφείλει το όνομά της στον Στέλιο Μανιουδάκη, αξιωματικό που<br />
σκοτώθηκε στη Μάχη της Κρήτης. Η οδός αυτή είναι προέκταση της<br />
Οδού της Αγίας Βαρβάρας και βρίσκεται στην γειτονιά της<br />
Μητρόπολης.<br />
Οδός Μανουσάκη Πέτρου<br />
Πρόκειται για μια πάροδο της οδού Γερακάρη που καταλήγει μέσω<br />
της οδού Μουσούρου στην Μητρόπολη. Ο Πέτρος Μανουσάκης<br />
υπήρξε δικηγόρος και εξέχων πολίτης του Ρεθύμνου, ενώ διετέλεσε<br />
για πολλά χρόνια Πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου του Ρεθύμνου.<br />
Στον αριθμό 3 αξίζει να<br />
παρατηρήσεις το κτίριο του<br />
Δεσποτικού το οποίο κτίστηκε<br />
από τους Ρώσους κατά την<br />
παραμονή τους στην πόλη μας.
Οδός Μελχισεδέκ<br />
Πρόκειται για την οδό που<br />
βρίσκεται δεξιά της οδού Τζ.<br />
Μπουνιαλή. Οφείλει το όνομά<br />
της στον Μελχισεδέκ Τσουδερό,<br />
ηγούμενο της Μονής Πρέβελη<br />
και πρωτεργάτη της<br />
επανάστασης στην Κρήτη το<br />
1821. Αν και παπάς, πολέμησε<br />
τους Τούρκους μέχρι τέλους και<br />
σκοτώθηκε από τούρκικο βόλι.<br />
τον κόκκινο σταυρό να<br />
ξεχωρίζει.<br />
Στον αριθμό 10 βρίσκεται το 2 ο<br />
σύστημα ναυτοπροσκόπων και<br />
το 6 ο σύστημα δασοπροσκόπων,<br />
με το χαρακτηριστικό τριφύλλι<br />
τους και το ΕΣΟ ΕΤΟΙΜΟΣ, δηλ.<br />
πάντα έτοιμος να βοηθήσω.<br />
Στον αριθμό 6 βρίσκεται το<br />
Παράρτημα Ρεθύμνου του<br />
Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού με
Οδός Μεσολογγίου<br />
Οδός δυτικά της κρήνης Rimondi, που ονομάστηκε έτσι από τη<br />
γνωστή πρωτεύουσα του νομού Αιτωλοακαρνανίας. Το Μεσολόγγι που<br />
χτίστηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήταν οικισμός ψαράδων και<br />
εξελίχθηκε σε μεγάλο λιμάνι ενώ το 1937 ονομάστηκε «Ιερά Πόλις»<br />
για την προσφορά του στην επανάσταση του 1821. Εκείνα τα χρόνια ο<br />
Γεώργιος Καραϊσκάκης, αν και ανέλαβε να επιτεθεί από τις πλαγιές<br />
του Ζυγού, ελπίζοντας να δημιουργήσει αντιπερισπασμό στους<br />
πολιορκητές, τελικά δεν κατόρθωσε να υλοποιήσει την υπόσχεσή του,<br />
αφού ο Ιμπραήμ είχε πληροφορηθεί τα σχέδια των πολιορκημένων<br />
από κάποιον προδότη. Έτσι, τη νύχτα της 10 ης Απριλίου 1826<br />
οργάνωσαν τις δυνάμεις σε τρία σώματα, υπό την αρχηγία του Νότη<br />
Μπότσαρη, Δημητρίου Μακρή και Κίτσου Τζαβέλα. Στο μέσο του<br />
τριγώνου, που θα σχημάτιζαν αυτές οι δυνάμεις, τοποθετήθηκαν τα<br />
γυναικόπαιδα. Ο αιφνιδιασμός του Ιμπραήμ προκάλεσε μεγάλη<br />
σύγχυση στην ελληνική πλευρά και ο άνισος αγώνας που<br />
επακολούθησε απέβη συντριπτικός για τους Έλληνες.<br />
Η έξοδος του Μεσολογγίου, αν<br />
εξαιρέσει κανείς τον αριθμό<br />
των θυμάτων της, επέδρασε<br />
θετικά στην εξέλιξη του<br />
ελληνικού απελευθερωτικού<br />
πολέμου.<br />
Οδός Μίνωος<br />
Πρόκειται για οδό παράλληλη με την οδό Μελισσηνού η οποία στο<br />
τέρμα της δυτικά συναντά την οδό Νικηφόρου Φωκά (Μακρύ στενό).<br />
Πήρε το όνομά της από τον κρητικό βασιλιά Μίνωα, ο οποίος είχε τη
φήμη του σοφού ενώ ήταν γνωστός και για τη δικαιοσύνη του. Ήταν<br />
εκείνος που επέβαλε το νόμο για τους εφτά νέους και τα εφτά<br />
κορίτσια ως προσφορά στον Μινώταυρο. Παλιά οι Ρεθεμνιώτες<br />
ονόμαζαν την οδό αυτή «Φαραώ σοκάκι», ή «στενάκι πίσω από την<br />
Παλιά Ηλεκτρική» καθώς εκεί βρισκόταν το πρώτο<br />
ηλεκτροεργοστάσιο της πόλης μας και γενικότερα της Κρήτης, ενώ<br />
σήμερα εκεί βρίσκεται το ξενοδοχείο «Φορτέτζα». Τον Απρίλιο του<br />
1923 είχε δοθεί με επιτυχία το πρώτο δοκιμαστικό ρεύμα από το<br />
ηλεκτροεργοστάσιο αυτό και άναψαν όλοι (δέκα στο σύνολο) οι<br />
λαμπτήρες στην οδό Τσάρου (σήμερα Αρκαδίου).<br />
Οδός Μουσούρου Μάρκου<br />
Η οδός αυτή βρίσκεται νότια από την πλατεία Καραολή Δημητρίου<br />
κοντά στην Μητρόπολη. Ο Μουσούρος ήταν ένας από τους πιο<br />
σπουδαίους Ρεθεμνιώτες. Ήταν φιλόλογος και επιμελητής εκδόσεων.<br />
Εξέδωσε κείμενα διαφόρων συγγραφέων και χριστιανικές επιστολές<br />
ενώ οι σημαντικότερες εκδόσεις του ήταν δυο λεξικά, το Μέγα<br />
Ετυμολογικόν και το Ησύχιον. Στον αριθμό 13 θα συναντήσεις το<br />
εκκλησάκι του Αγίου Αντωνίου, ο οποίος έζησε τα περισσότερα χρόνια<br />
του ταπεινά με προσευχές και νηστεία και η εικόνα του μέσα στο<br />
εκκλησάκι, δεξιά όπως μπαίνεις είναι γεμάτη από τάματα δείχνοντας<br />
πόσο τον αγαπούν και τον πιστεύουν οι Ρεθεμνιώτες.<br />
Οδός Μπουνιαλή Τζανέ Μαρίνου<br />
Πρόκειται για την οδό που βρίσκεται αριστερά από το Ενετικό πηγάδι<br />
της Μεγάλης Πόρτας. Οφείλει το όνομά της σε ένα ποιητή και ιερέα,<br />
που έζησε στο Ρέθυμνο και το αγάπησε σαν την δική του πατρίδα.<br />
Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το Ρέθυμνο, ο Μαρίνος φεύγει για την<br />
πρώτη του πατρίδα, τη Βενετία. Εκεί θα εκδοθεί το μεγάλο του ποίημα<br />
(12.000 στίχοι) που έγραψε για τον κρητικό πόλεμο 1645 - 1669 σε<br />
κρητική διάλεκτο της εποχής του. Η θλίψη του ποιητή, η αγάπη του
για το Ρέθυμνο, αλλά και ο πόνος που φεύγει και το αφήνει<br />
αποτυπώνονται στο ποίημα. Στο δρόμο αυτό υπήρχαν παλιά τα<br />
πεταλάδικα και τα σαμαράδικα όπου έφερναν τα άλογά τους<br />
Χριστιανοί και Τούρκοι για να τους αλλάξουν τα πέταλα, το σαμάρι και<br />
γενικά να τα περιποιηθούν.<br />
Στον αριθμό 63 βρίσκεται το<br />
Σώμα Ελλήνων οδηγών. Κάποτε<br />
σε αυτό το χώρο ζούσε ένας<br />
Τούρκος Αγάς, ο Αλή Βαφής με<br />
τη γυναίκα του. Όπως<br />
χαρακτηριστικά γράφει για<br />
αυτόν τον χώρο ο Ρεθεμνιώτης<br />
συγγραφέας Νενεδάκης «Τα<br />
δέντρα οι πορτοκαλιές και οι<br />
λεμονιές ήταν φορτωμένες<br />
καρπό, αυτά όμως που μόνο στον κήπο του Αλή Βαφή μπορούσες να<br />
δεις, ήταν τα παγώνια. Τέσσερα μεγάλα παγώνια πεντάμορφα…».<br />
Οδός Νικηφόρου Φωκά (Μακρύ Στενό)<br />
Οφείλει το όνομά της στον κορυφαίο αυτοκράτορα του Βυζαντίου<br />
Νικηφόρο Φωκά, που απελευθέρωσε την Κρήτη από τους Άραβες το<br />
961 μ.Χ. Οι Τούρκοι το έλεγαν Ουζούν Γιολ, δηλαδή Μακρύ Στενό,<br />
όπου πράγματι είναι έτσι, καθώς είναι ένας δρόμος στενός και<br />
μακρύς σε ευθεία γραμμή. Δρόμος εμπορικός κατά την Ενετοκρατία<br />
και δρόμος που παλαιότερα υπήρχαν εδώ πολλά γιαουρτάδικα. Θα<br />
συναντήσουμε στον αριθμό 29 ένα μικρό άδειο πέτρινο εικονοστάσι,<br />
στον αριθμό 65 μια μικρή μισοκατεστραμμένη κρήνη, στον αριθμό 66-<br />
68 βλέπουμε ένα παραδοσιακό βενετσιάνικο θύρωμα με δυο κεφάλια<br />
στρατιωτών δεξιά και αριστερά όπου βρίσκεται πλέον ο ξενώνας Casa<br />
dei Delfini το σπίτι δηλαδή των δελφινιών.
Στην συμβολή των οδών<br />
Κορωναίου και Αραμπατζόγλου<br />
βρίσκουμε την «Κυρία των<br />
Αγγέλων» ή αλλιώς Μικρή<br />
Παναγία. Ρεθεμνιώτες την<br />
ονόμασαν «Μικρή Παναγία»,<br />
για να ξεχωρίζει από τη<br />
«Μεγάλη», δηλαδή τον<br />
καθεδρικό ναό, τη<br />
«Μητρόπολη», η οποία<br />
βρίσκεται επίσης στην Παλιά<br />
Πόλη.<br />
Στο Ρέθυμνο το 1920 ζούσε ένα αξιόλογο κορίτσι 20 ετών, η Υπατία Κ.<br />
Μοάτσου, που όμως ασθένησε από ανίατη αρρώστια της εποχής. Λίγο<br />
πριν πεθάνει, αποφάσισε να δωρίσει ποσό από την περιουσία της για<br />
την κατασκευή του καμπαναριού της Μικρής Παναγίας, το οποίο<br />
έλειπε από τον Ιερό Ναό. Ο θείος και συμπαραστάτης της στην<br />
ασθένεια, κοσμαγάπητος γιατρός και βουλευτής, Θεμιστοκλής Δ.<br />
Μοάτσος (η γνωστή οδός φέρει το όνομά του), μεσολάβησε και έτσι<br />
έγινε το θέλημά της.<br />
Αν διαβάσετε τη μαρμάρινη<br />
πλάκα που σήμερα είναι<br />
εντοιχισμένη πάνω ψηλά στο<br />
καμπαναριό, θα δείτε τη<br />
σχετική αφιερωματική<br />
επιγραφή. Η εικόνα που<br />
κρατούσε το κορίτσι ως τις<br />
τελευταίες στιγμές της ζωής<br />
της βρίσκεται στο προσκυνητάρι<br />
δεξιά όπως μπαίνουμε στον<br />
Ιερό Ναό.
Οδός Ξανθουδίδου Στεφάνου<br />
Πρόκειται για μια από τις οδούς που συνδέουν την οδό<br />
Αραμπατζόγλου με την οδό Βερνάδου και οφείλει το όνομά της στον<br />
Στέφανο Ξανθουδίδη που γεννήθηκε στο Ηράκλειο και είχε καταγωγή<br />
από τα Σφακιά. Αρχαιολόγος στο επάγγελμα, διακρίθηκε στην ιστορία,<br />
στη φιλολογία και στην λαογραφία.<br />
Οδός Παλαιολόγου Κων/νου<br />
Ο Παλαιολόγος ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου που<br />
υπερασπίστηκε την Πόλη από την οργή των Τούρκων. Βασίλευσε στο<br />
Βυζάντιο από το 1449 έως και το 1453, τη χρονιά της άλωσης της<br />
Κωνσταντινούπολης. Στον αριθμό 36 υπάρχει το παραδοσιακό<br />
ζαχαροπλαστείο Mona Lisa που ήδη μετρά αρκετά χρόνια ζωής.<br />
Στη γωνία με την οδό Αρκαδίου<br />
συναντούμε το στολίδι που μας<br />
έχτισαν οι Ενετοί, την Λότζια.<br />
Πρόκειται για το κτίριο που ο<br />
διαβάτης, ντόπιος ή τουρίστας,<br />
θα συναντήσει οπωσδήποτε στο<br />
διάβα του περπατώντας στους<br />
δρόμους της Παλιάς Πόλης.<br />
Οι ίδιοι οι Ενετοί την<br />
χρησιμοποιούσαν σαν Λέσχη<br />
Ευγενών, κάτι σαν το γνωστό<br />
μας καφενείο. Εκεί<br />
συνεδρίαζαν και συσκέπτονταν,<br />
οι άρχοντες και οι ευγενείς της<br />
πόλης, συζητώντας διάφορα<br />
ζητήματα, οικονομικά<br />
εμπορικά, κ.λ.π.
Ήταν ακόμα χώρος περιπάτου και αναψυχής όπου επιτρεπόταν και τα<br />
τυχερά παιχνίδια. Μετά από χρόνια και αφού έφυγαν και οι Ενετοί και<br />
οι Τούρκοι από την πόλη μας, εκεί έγινε το Αρχαιολογικό Μουσείο<br />
που σήμερα έχει μεταφερθεί έξω από το κάστρο της Φορτέτζας.<br />
Πολλοί συνηθίζουν να δίνουν τα ραντεβού τους εκεί, λέγοντας<br />
χαρακτηριστικά: Σε περιμένω στο «Μουσείο», χαρακτηρισμός που<br />
οφείλεται στην παλαιότερη χρήση του χώρου. Στις μέρες μας, η<br />
Λότζια λειτουργεί σαν απλό εκθετήριο των αγαλμάτων που βρίσκονται<br />
στο Μουσείο μας αλλά και σε άλλα Μουσεία της χώρας μας σε<br />
αντίγραφα.<br />
Οδός Παπαμιχελάκη Μιχαήλ<br />
Πρόκειται για πάροδο της οδού Νικηφόρου Φωκά, που οφείλει το<br />
όνομά της στον Παπαμιχελάκη Μιχαήλ που διετέλεσε πρόεδρος του<br />
Δημοτικού Συμβουλίου Ρεθύμνης το 1913. Ως λοχαγός βοήθησε σε<br />
απελευθερωτικούς αγώνες και στη Μικρασιατική καταστροφή ενώ<br />
αργότερα ως μαιευτήρας-παθολόγος έζησε στο Ρέθυμνο με την<br />
οικογένειά του προσφέροντας πολλά στην πόλη μας.<br />
Οδός Πατελάρου Νεοφύτου<br />
Πρόκειται για οδό παράλληλη της Νικηφόρου Φωκά, μεταξύ της<br />
Πατριάρχου Γρηγορίου και Πάνου Κορωναίου. Ο Νεόφυτος ήταν<br />
Ρεθεμνιώτης μοναχός της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, ενώ αργότερα<br />
χειροτονήθηκε Μητροπολίτης Κρήτης και συνέθεσε τις επισκοπές<br />
που διατηρούνται μέχρι και σήμερα. Στον αριθμό 53 συναντούμε το<br />
εργαστήριο της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης,<br />
όπου βρίσκονται και συντηρούνται διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα<br />
του Πανεπιστημίου. Υπάρχει και δεύτερη είσοδος του χώρου αυτού<br />
από την οδό Πατριάρχου Γρηγορίου.<br />
Στον ίδιο δρόμο, θα συναντήσουμε μια καθολική ενετική εκκλησία<br />
αφιερωμένη στον Άγιο Λάζαρο.
Η αίθουσα του Αγίου Λαζάρου,<br />
στον αριθμό 14, διατίθεται για<br />
την τέλεση πολιτικών γάμων και<br />
δεν είναι οι λίγες οι φορές που<br />
γίνονται εκεί γάμοι ζευγαριών<br />
από όλο τον κόσμο.<br />
Στον αίθριο χώρο του<br />
οικήματος, θα δεις μια πολύ<br />
όμορφη Ενετική Κρήνη που δεν<br />
φαίνεται από τον δρόμο.<br />
Οδός Πόρτου Φραγκίσκου<br />
Πρόκειται για μια πάροδο της οδού Κορωναίου που οφείλει το όνομά<br />
της στον Πόρτο, τον Έλληνα Λόγιο της Αναγέννησης. Γεννήθηκε στο<br />
Ρέθυμνο της Κρήτης. Ήταν ένας από τους επιφανέστερους λόγιους<br />
κριτικούς του 16ου αιώνα. Σπούδασε τα πρώτα του μαθήματα στην<br />
Πελοπόννησο. Έμεινε ορφανός και αποδήμησε με τους συγγενείς του<br />
στην Βενετία, όπου από τα δεκαέξι του τον μεγάλωσε ο συμπολίτης<br />
του Γεώργιος Καλλέργης από συμπόνια. Ο Καλλέργης τον έστειλε<br />
στην Πάδοβα όπου σπούδασε για πέντε χρόνια τα εγκύκλια μαθήματα<br />
και την φιλοσοφία. Όταν ο Καλλέργης επέστρεψε στην Κρήτη, ο<br />
Πόρτος από αδυναμία πόρων επέστρεψε στην Βενετία, όπου έζησε<br />
ασχολούμενος με τα γράμματα. Μέσα σε διάστημα τριών ετών έδειξε<br />
τόση προκοπή, ώστε διορίστηκε και αρχιδιδάσκαλος και<br />
πρωτοκαθηγητής των Ελλήνων. Εξελέγη δε και Διευθυντής του<br />
Ελληνικού Γυμνασίου, αλλά μετά από ένα χρόνο καταψηφίστηκε παρά
τις τόσες προσπάθειές του και καθαιρέθηκε, διότι αποκαλούσε τους<br />
ομοεθνείς του δεισιδαίμονες και περιγελούσε τους πιστούς που<br />
νήστευαν και έκαναν μετάνοιες μπροστά στις εικόνες των αγίων.<br />
Οδός Ραδαμάνθυος<br />
Παράλληλη της οδού Αραμπατζόγλου που ενώνει την οδό<br />
Μεσολογγίου με την οδό Νικηφόρου Φωκά. Οφείλει το όνομα της στον<br />
Ραδάμανθυ, γιο του Δία και της Ευρώπης, αδελφό του Μίνωα και του<br />
Σαρπήδονα.<br />
Στον αριθμό 25 θα<br />
συναντήσουμε ένα από τα πιο<br />
όμορφα χαμάμ της πόλης μας.<br />
Το χαμάμ είναι ένα λουτρό όπου<br />
οι Τούρκοι απολάμβαναν το<br />
ζεστό τους μπάνιο. Έμεναν για<br />
αρκετή ώρα σε δωμάτιο με<br />
ατμούς και μετά ο λουτράρης ή<br />
λουτράρισσα τους άλειφε με<br />
λάδια και τους χαλάρωνε.<br />
Πρόκειται για ένα ψηλό θόλο με<br />
εξαγωνικά ανοίγματα, που από<br />
εκεί έμπαινε ο ήλιος και<br />
σκορπούσε τις ακτίνες του μέσα<br />
στο χαμάμ. Αυτά τα ανοίγματα<br />
λέγονταν «τα μάτια του<br />
ελέφαντα».
Οδός Ρενιέρη Μάρκου<br />
Πρόκειται για την οδό που<br />
βρίσκεται μεταξύ της<br />
Κορωναίου και της<br />
Μελισσηνού, στη γωνία με την<br />
οδό Στ. Κλειδή. Οφείλει το<br />
όνομά της στο Μάρκο Ρενιέρη,<br />
φιλόλογο, κρητικό στην<br />
καταγωγή και πρώτο πρόεδρο<br />
του Ελληνικού Ερυθρού<br />
Σταυρού, αξίωμα το οποίο του<br />
δόθηκε από την βασίλισσα Όλγα<br />
κατά την περίοδο βασιλείας του<br />
Γεωργίου Α΄.<br />
.<br />
Δρόμος με αρκετά θυρώματα ο συγκεκριμένος, όπως αυτό στον<br />
αριθμό 10 με το υπέροχο «κλειδί» του.<br />
Πολλά θυρώματα έχουν<br />
«κλειδί». Είναι μια πέτρα σε<br />
σχήματα τραπεζίου, που<br />
μπαίνει στη μέση και στην πάνω<br />
πλευρά του θυρώματος και στην<br />
ουσία «κλειδώνει» τα δυο<br />
πελέκια αριστερά και δεξιά που<br />
σχηματίζουν την πόρτα.<br />
Οδός Σουλίου<br />
Πάροδος της οδού Εθνικής Αντιστάσεως και της οδού Παλαιολόγου<br />
που οφείλει το όνομά της στο ιστορικό χωριό Σούλι, στην περιοχή της<br />
Ηπείρου. Το χωριό αυτό είναι γνωστό για την ισχυρή αντίσταση των
κατοίκων του εναντίον των Τούρκων. Κατά τις τελευταίες επιχειρήσεις<br />
του Αλή Πασά, όταν περικυκλώθηκαν τα γυναικόπαιδα των Σουλιωτών<br />
που είχαν μείνει εκεί, κατέφυγαν στη Μονή του Ζαλόγγου.<br />
Προκειμένου να μην υποστούν<br />
την αιχμαλωσία και άλλους<br />
εξευτελισμούς, αποφάσισαν να<br />
πέσουν σε γκρεμό, (φαράγγι)<br />
που βρίσκεται στην περιοχή<br />
αυτή, μαζί με τα βρέφη που<br />
κρατούσαν στην αγκαλιά τους.<br />
Πρόκειται για τον περίφημο<br />
χορό του Ζαλόγγου.<br />
Παλαιότερα, σε αυτό τον δρόμο<br />
ήταν συγκεντρωμένα τα<br />
τσαγκαράδικα και τα<br />
μαχαιράδικα της πόλης μας σε<br />
μικρά, πετρόχτιστα μαγαζάκια<br />
με καμαρωτές πόρτες και λόγω<br />
αυτών η περιοχή λεγόταν<br />
Μπιτσαξίδικα.<br />
Το χειμώνα του 2014, τυχαία<br />
από εργασίες ανακαίνισης σε<br />
μαγαζί, στον αριθμό 33,<br />
ανακαλύφθηκε μια βυζαντινή<br />
εκκλησία.
Οδός Τομπάζη Εμμανουήλ<br />
Πρόκειται για το δρόμο που αρχίζει από το πηγάδι της Μεγάλης<br />
Πόρτας, δεξιά προς τη Μητρόπολη. Οφείλει το όνομά της στον<br />
αγωνιστή Τομπάζη Εμμανουήλ που πήρε μέρος στην επανάσταση του<br />
1821.<br />
Στον αριθμό 59 θα<br />
συναντήσουμε ένα όμορφο<br />
θύρωμα με δυο κεφάλια<br />
στρατιωτών δεξιά και αριστερά.<br />
Πρόκειται για το Casa Moazzo,<br />
δηλαδή το σπίτι του γιατρού<br />
Μοάτσου που σήμερα<br />
λειτουργεί σαν ξενώνας.<br />
Στον αριθμό 17 βρίσκεται η είσοδος του τζαμιού της Βαλιδέ<br />
Σουλτάνας, δηλ. της μητέρας του Σουλτάνου. Η κρήνη του τζαμιού<br />
διασώζεται σήμερα μέσα στο βιβλιοπωλείο του κυρίου Δασκαλάκη επί<br />
της οδού Βοσπόρου όπως έχουμε ήδη προαναφέρει. Το τζαμί<br />
λειτούργησε μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών το 1925.<br />
Οδός Τρικούπη Χαρίλαου<br />
Πρόκειται για οδό που συνδέει την οδό Αραμπατζόγλου με την οδό<br />
Βερνάδου και είναι παράλληλη της οδού Ξανθουδίδου.<br />
O Χαρίλαος Τρικούπης<br />
υπήρξε Έλληνας διπλωμάτης,<br />
πολιτικός και Πρωθυπουργός.<br />
Κυριάρχησε στην πολιτική<br />
σκηνή της Ελλάδας επί 19<br />
χρόνια, από το 1875 έως το<br />
1894, παίρνοντας τη θέση του
πρωθυπουργού επτά συνολικά φορές και κυβέρνησε<br />
τη χώρα για σχεδόν 10 χρόνια από τα 20 αυτής της περιόδου. Στην<br />
τελευταία του κυβέρνηση δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει στις<br />
οικονομικές υποχρεώσεις που είχε δημιουργήσει έναντι των ξένων<br />
δανειστών με συνέπεια να επέλθει η πτώχευση της Ελλάδας με την<br />
ιστορική φράση του «δυστυχώς επτωχεύσαμεν».<br />
Οδός Τσαγρή Γεωργίου<br />
Οφείλει το όνομα της σε πρώην Νομάρχη του Ρεθύμνου, ο οποίος<br />
σκοτώθηκε στα υπόγεια της Εθνικής Τράπεζας στην οδό Τσουδερών.<br />
Είχε καταφύγει εκεί μαζί με τον Στυλιανό Μανιουδάκη, λόγω του ότι ο<br />
συγκεκριμένος χώρος λειτουργούσε ως καταφύγιο-στρατηγείο και<br />
όταν τον Μάιο του 1941 βομβαρδίστηκε το Ρέθυμνο, μια βόμβα<br />
κατέστρεψε το κτίριο και έθαψε και τους δυο ζωντανούς κάτω από τα<br />
ερείπια.<br />
Στον αριθμό 2 θα συναντήσουμε<br />
ένα από τα τέσσερα θολωτά<br />
περάσματα που υπάρχουν στο<br />
Ρέθυμνο. Από πάνω υπάρχει το<br />
δωμάτιο ενός σπιτιού και το<br />
καμαράκι ενώνει την οδό αυτή<br />
με την Κορνάρου. Άλλο ένα από<br />
αυτά τα τέσσερα περάσματα θα<br />
το βρούμε στην οδό Βερνάδου.<br />
Στον αριθμό 28 θα<br />
συναντήσουμε έναν από τους<br />
ελάχιστους εναπομείναντες<br />
παραδοσιακούς φούρνους που<br />
ψήνει με ξύλα.
Οδός Τσουδερών<br />
Οδός που ενώνει την Αρκαδίου με την Εθνικής Αντιστάσεως.<br />
Οφείλει το όνομα της σε μια αστεία ιστορία. Ένα από τα έξι αδέλφια<br />
της οικογένειας που καταγόταν από τους Καλλέργηδες, ο Εμμανουήλ,<br />
μαθήτευε στη Μονή Πρέβελη. Λόγω του ότι πήραν φωτιά τα μαλλιά<br />
του από ένα αναμμένο κερί, τσουδίστηκαν δηλαδή, πήρε το όνομα<br />
Τσουδερός. Στον αριθμό 12 θα συναντήσουμε το πατρικό σπίτι της<br />
οικογένειας Τσουδερών με ένα πολύ όμορφο θύρωμα σαν αυτό του<br />
Αγ. Φραγκίσκου. Το θύρωμα αυτό είναι γεμάτο με σκαλιστά λουλούδια<br />
και έχει και μια πολύ όμορφη ξύλινη πόρτα με δυο μπρούτζινα<br />
πόμολα. Στο αριθμό 18 θα συναντήσουμε το νεοκλασικό κτίριο της<br />
Εθνικής Τράπεζας.<br />
Δίπλα ακριβώς στον αριθμό<br />
22 εκεί που σήμερα βρίσκεται η<br />
καφετέρια «bistro», βρισκόταν<br />
το γνωστό, στους παλιούς<br />
Ρεθεμνιώτες, ιδιωτικό<br />
Νηπιαγωγείο και οι πρώτες<br />
τάξεις του δημοτικού της<br />
κυρίας Αμαλίας Ζαννιδάκη<br />
όπου τα μικρά παιδιά μάθαιναν<br />
παίζοντας σε λιμνούλες και<br />
αμμοδόχους.<br />
«Η δασκάλα της καρδιάς μας» όπως την αποκαλούσαν πολλοί<br />
Ρεθεμνιώτες της εποχής εκείνης, ήταν αγαπητή σε όλους και για το<br />
έργο της ως εκπαιδευτικός αλλά και για την προσωπικότητα της.
Οδός Χατζηγρηγοράκη Γεωργίου<br />
Πάροδος της οδού Αρκαδίου, όπου επειδή παλαιότερα υπήρχε εκεί το<br />
μονοπώλιο του αλατιού, η περιοχή λεγόταν και «Αλατσάδικα».<br />
Ο Χατζηγρηγοράκης ήταν<br />
γιατρός και πρόξενος των<br />
Ρώσων, καθώς μιλούσε καλά τη<br />
Ρωσική γλώσσα, φρόντιζε τους<br />
φτωχούς και γι αυτό οι<br />
Ρεθεμνιώτες τον έλεγαν<br />
«Φτωχομάνα». Χαρακτηριστική<br />
η φράση των πιο παλιών<br />
«Όποιος σιμώνει στο<br />
Χατζηγρηγόρη βλέπει καλό».<br />
Με ενέργειές του κτίστηκε το<br />
Καμπαναριό της Μεγάλης<br />
Παναγίας το 1889 με ρώσικα<br />
χρήματα.<br />
Το σπίτι του και ρώσικο υποπροξενείο, στο οποίο διετέλεσε<br />
προξενικός διερμηνέας, βρίσκεται στην γωνία με την οδό Αρκαδίου,<br />
στον αριθμό 180.<br />
Πλατεία Μητροπόλεως<br />
Εδώ βρίσκεται η Μητρόπολη, η<br />
εκκλησία που είναι<br />
αφιερωμένη στην Παναγία και<br />
είναι γνωστή σαν Μεγάλη<br />
Παναγία για να ξεχωρίζει από<br />
την Κυρία των Αγγέλων που<br />
είναι γνωστή σαν Μικρή<br />
Παναγία.
Κάποτε εδώ, ήταν και τα<br />
σχολεία της πόλης, κυρίως για<br />
τα αγόρια ενώ τα κορίτσια<br />
πήγαιναν στο Παρθεναγωγείο<br />
που ήταν στην Αγία Βαρβάρα.<br />
Στην πλατεία, στη γωνία με την οδό Χάλη Βασιλείου, θα συναντήσουμε<br />
σε ισόγειο κτίριο το Εκκλησιαστικό μας Μουσείο. Μέσα βρίσκεται ο<br />
μηχανισμός της μεγάλης παλιάς καμπάνας και το παλιό ρολόι που<br />
βρισκόταν στο πιο ψηλό μέρος του καμπαναριού και χτυπούσε τις<br />
ώρες, τις μισές και τα τέταρτα. Το καμπαναριό του Καθεδρικού Ναού<br />
κτίστηκε μετά τον Τούρκικο Μιναρέ από την Χριστιανική<br />
Δημογεροντία. Την εργασία αυτή ανέλαβε ο τότε Ρεθυμνιώτης τεχνίτης<br />
Βασίλειος Σταματάκης. Στη θεμελίωση συνάντησαν δυσκολίες γιατί<br />
στα θεμέλιά του βρέθηκαν πολλά νερά και έτσι το κτίσιμο κράτησε<br />
μέχρι τις αρχές του 1899. Στο Ρέθυμνο ωστόσο ήρθανε οι Ρώσοι. Το<br />
κωδωνοστάσιο τέλειωσε αλλά δεν υπήρχαν καμπάνες. Τότε η<br />
Χριστιανική Δημογεροντία επισκέφθηκε τον Ρώσο Διοικητή ντε<br />
Χιοστάκ και του ζήτησε να βοηθήσει οικονομικά για την αγορά της<br />
καμπάνας. Η πρώτη καμπάνα, που λέγεται και γερόντισσα, ήταν<br />
τεραστίων διαστάσεων και στο ανέβασμά της βοήθησαν όλοι οι<br />
λιμενεργάτες του Ρεθύμνου. Κατασκευάστηκε στη Ρωσία με έξοδα<br />
της συντεχνίας οινοπωλών Ρεθύμνου και με την συνδρομή του ντε<br />
Χιοστάκ. Σε μικρό χρονικό διάστημα όμως, η γερόντισσα ράγισε και<br />
αχρηστεύτηκε. Την κατέβασαν, την έσπασαν σε πολλά κομμάτια, και<br />
κατόπιν την έστειλαν στη Βενετία για να ξαναχυθεί. Στις 23 Νοεμβρίου<br />
1899 απεστάλησαν οι νέοι οκτώ κώδωνες της Μητροπόλεως.
Πλατεία Τίτου Πετυχάκη<br />
Ο Τίτος Πετυχάκης ήταν παλιός δήμαρχος, ο οποίος έφτιαξε και τον<br />
όμορφο κήπο της πόλης μας. Η πλατεία αυτή βρίσκεται στον<br />
«Πλάτανο», όπως συνήθιζαν να λένε οι Ρεθεμνιώτες την περιοχή<br />
αυτή, ο οποίος κόπηκε για να μεγαλώσει η πλατεία.<br />
Η κρήνη Ριμόντι χτίστηκε το<br />
1626 από τον ενετό Ρέκτορα του<br />
Ρεθύμνου Α. Ριμόντι, από τον<br />
οποίο πήρε και το όνομά της.<br />
Τα γνωστά βρυσάκια σε όλους,<br />
στολίζουν την πλατεία αυτή. Τα<br />
3 λιοντάρια ήταν το σύμβολο<br />
των Ενετών που συμβόλιζε τη<br />
δύναμη που είχαν εκείνα τα<br />
χρόνια σε όλο τον κόσμο.<br />
Πλατεία Μικρασιατών<br />
Πρόκειται για την πιο μεγάλη πλατεία της πόλης μας, την οποία<br />
στολίζουν τρία κτίρια, ο Άγιος Φραγκίσκος, το Τούρκικο Σχολείο, και<br />
το Τζαμί της Νερατζές, το Ωδείο μας.
Ένα φουγάρο, πίσω από το Σπίτι του Πολιτισμού, μας θυμίζει ότι εκεί<br />
κάποτε ήταν φούρνος. Αυτός ο φούρνος επιτάχθηκε από τους<br />
Γερμανούς το 1940 και γι’ αυτό οι Ρεθεμνιώτες τον ονόμαζαν<br />
Γερμανικό φούρνο. Λίγο πριν φύγουν άρπαξε φωτιά, κάηκε, και δεν<br />
ξαναλειτούργησε ποτέ.