Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
S A Y F A 8<br />
Ünlü Matematikçiler<br />
Ali Kuşçu asıl adı Ali Bin Muhammed (d. 1403, Semerkant - ö. 16 Aralık<br />
Türk ya da Fars gökbilimci, matematikçi vedilbilimcidir.<br />
1474, İstanbul),<br />
Gökbilimci ve kelam alimi olan Ali Kuşçu, 15. yüzyıl'da Semerkant'ta doğdu. Babası Muhammed,<br />
Timur İmparatorluğu Sultanı ve astronomuUluğ Bey'in kuşçusu olduğu için, ailesi<br />
"Kuşçu" lakabıyla meşhur oldu. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye ilgi<br />
duyan Ali Kuşçu,Bursalı Kadızâde Rumî, Gıyâseddin Cemşîd ve Muînuddîn Kâşî’den matematik<br />
e astronomi dersi aldı. Daha sonra bilgisini artırmak içinKirman'a gitti. Burada Hall<br />
-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) adlı risale ile Şerh-i Tecrîd adlı eserini<br />
yazdı. Ali Kuşçu, Semerkant ve Kirman'da eğitimini tamamladıktan sonra Uluğ Bey'e yardımcı<br />
ve rasathanesine müdür oldu. 1449'da hacca gitmek istedi.<br />
Tebriz'deAkkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan kendisine büyük saygı gösterdi<br />
ve Osmanlı Devleti ile barış görüşmelerinde yardımını istedi. Ali Kuşçu, Uzun Hasan'ın<br />
sözcülüğünü yaptıktan sonra II. Mehmet'in davetiyle İstanbul'a geldi. Osmanlı -<br />
Akkoyunlu sınırında II. Mehmet'in (Fatih Sultan Mehmet) emriyle büyük bir törenle karşılanan<br />
Ali Kuçu, Ayasofya medresesine müderris oldu. Ali Kuşçu, 16 Aralık 1474 tarihinde<br />
İstanbul'da öldü.Risale fi'l Muhammediye (matematik, cebir ve hesap) adlı eseri bulunmaktadır.<br />
Niels Henrik Abel<br />
(d. 5 Ağustos 1802, Findø adası/Stavanger - ö. 6 Nisan 1829, Froland), Norveçli matematikçi.<br />
O dönemlerde, genç bir matematikçinin şöhreti yakalayabilmek için tek çaresi, Paris gibi büyük merkezlerdeki<br />
tanınmış kişilerin takdirini kazanabilmek olduğundan, Abel, Paris'te zamanın büyük isimlerinden<br />
Cauchy'ye bir çalışmasını takdim eder. Oysa Cauchy kendi ünüyle meşguldür, kuzeyden gelen<br />
genç adamın verdiği çalışmayı okumadan kaybeder. Abel, Berlin'de tanıştığı Crelle adlı matematikçinin<br />
teklifine uyarak onun yeni çıkaracağı matematik <strong>dergi</strong>sine makale göndermeye başlar.<br />
Bugün Crelle <strong>dergi</strong>si takma adıyla bilinen bu çok prestijli <strong>dergi</strong>nin ilk sayısında altı makalesi yayımlanır<br />
ve matematik dünyasında tanınması da bu sayede olur. Abel'in matematiğe katkısı, eliptik integral<br />
adıyla bilinen bazı tür integrallerin kavram olarak anlaşılmasını sağlamaktan ibarettir. Bu integrallerin<br />
nasıl hesaplanacağı hâlâ bilinmemekle birlikte, altında yatan temel kavramlar Abel'in ve çağdaşlarının<br />
çalışmalarıyla aydınlanmıştır.<br />
Abel'in matematik dünyası dışında da tanınmasını sağlayan çalışması ise beşinci derece polinom denklemlerinin<br />
çözümleriyle ilgilidir. Birinci ve ikinci derece polinom denklemlerinin çözümü yıllardır biliniyordu.<br />
Üçüncü derece polinom denkleminin çözümünü, 15. yy.da İtalyan matematikçi Cardano, dördüncü<br />
derece polinom denklemin çözümünü de Cardano'nun arkadaşı Ferrari, yine katsayılar cinsinden<br />
çözmeyi başardı. İnsanlar dördüncü derece denklemlerden sonra beşinci derece denklemlerle tam üç<br />
yüzyıl hiçbir sonuç almadan uğraşmışlardır. İşte Abel burada tarih sahnesine çıktı ve beşinci dereceden<br />
genel bir polinomun köklerinin bilinen yöntemlerle bulunmasının mümkün olmadığını gösterdi. Bazı<br />
özel beşinci derece denklemlerin çözümünün bulunduğu halde, her denkleme aynı şekilde uygulandığında,<br />
bize çözümü verecek bir metodun olmadığını ispatladı.
Change language