16hvgCRqn
16hvgCRqn
16hvgCRqn
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
T.C.<br />
ADALET BAKANLIĞI<br />
HUKUK İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ<br />
ARABULUCULUK DAİRE BAŞKANLIĞI<br />
SİNGAPUR ÇALIŞMA ZİYARETİ RAPORU<br />
Hazırlayan<br />
Tetkik Hakimi<br />
Umut İlhan DURMUŞOĞLU<br />
10 Mart 2017<br />
ANKARA
SİNGAPUR ÇALIŞMA ZİYARETİ<br />
ZİYARET RAPORU<br />
ZİYARETE KATILANLAR<br />
Musa Heybet<br />
Hakan Öztatar<br />
Umut İlhan Durmuşoğlu<br />
Müsteşar Yardımcısı<br />
Arabuluculuk Daire Başkanı<br />
Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Tetkik Hakimi<br />
ZİYARET TARİHİ VE YERİ<br />
13-17 Şubat 2017 Singapur<br />
ZİYARETİN KONUSU<br />
Singapur Adalet Bakanlığı, Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi, Singapur Uluslararası<br />
Arabuluculuk Merkezi, Singapur Arabuluculuk Merkezi, Singapur Adalet Bakanlığı, Singapur<br />
Avukatlar Birliği, Singapur Tüketici Derneği ve Singapur Aile Mahkemesine yapılan ziyaretlerde,<br />
Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Mekanizmaları konusunda ilgili ve yetkili kişiler ile görüşülerek,<br />
ulusal ve uluslararası arabuluculuk ve tahkimin yasal zemini, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm<br />
Yöntemlerinin uygulanması ve gelişim süreci, Singapur’un gerek tahkim, gerekse arabuluculuk<br />
açısından uluslararası tercih edilmesinin altında yatan nedenler, Singapur’da zorunlu arabuluculuğun<br />
uygulandığı alanlar, ihtiyari arabuluculuk, hakimin teşviki ile arabuluculuk, arabulucuların eğitimi,<br />
arabuluculuk merkezleri hakkında bilgi alış verişinde bulunuldu.<br />
ZİYARETİN AMACI<br />
Türkiye ve Singapur arasında yargı alanında işbirliğini geliştirmek, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm<br />
Yöntemleri konusunda köklü bir geçmişi olan Singapur’da bu alanda meydana gelen gelişmeleri yerinde<br />
tespit etmek, özellikle de Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerinden olan Tahkim ve<br />
Arabuluculuğun sadece yerel anlamda değil, uluslararası düzeyde kullanılabilirliğinin sağlandığı bu<br />
ülkede, bu düzey bir gelişimin nasıl sağlandığı hususunda ayrıntılı tespitler yapmak ve bu çözüm<br />
yöntemlerinin uygulandığı binaları yerinde görmek amacıyla Singapur'a çalışma ziyareti yapılmıştır.
Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi<br />
13 Şubat 2017 Saat 14:30-15:15<br />
Görüşülen Kişi: Kevin Nash (Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi Müdürü)<br />
Heyetimizi Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi Müdürü Kevin NASH karşıladı. Kevin NASH,<br />
sunumunda genel hatları ile, Singapur uluslararası tahkimin çerçevesi, Singapur Uluslararası Tahkim<br />
Merkezi altında gerçekleştirilen, tahkim bağlamında bu merkeze genel bir bakış, Singapur<br />
Uluslararası Tahkim Kuralları ışığında dava yönetimi, maliyet hesabı, maliyet ve zaman yönetimi<br />
konularında kurumsal önlemler, Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi klozu gibi hususlarda bilgi<br />
vereceğini ifade etti.<br />
Asya’daki yüksek ticaret akışının sınır ötesi ticari uyuşmazlıkların sayısının ve karmaşıklığının<br />
artmasına neden olduğunu bu nedenle tahkim için Asya'nın ciddi bir potansiyele sahip olduğunu<br />
söyledi. Singapur’un ticaret merkezi olduğunu, bu bağlamda mükemmel bir altyapıya sahip<br />
olduğunu, hakem kararlarına çok fazla destek veren ve çok sınırlı karışan bir yargı sistemi olduğunu,<br />
Uluslararası Tahkim Yasası’nda kabul edilen UNCITRAL (Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret<br />
Komisyonu) Model Yasasının bulunduğunu, avukat ve hukuk bürosu seçme hakkı olduğunu, 1958<br />
New York Sözleşmesi uyarınca Singapur’da verilen hakem kararlarının 150’den fazla ülkede<br />
uygulandığını, Maxwell Chambers'da (Tahkimlerin yapıldığı binanın ismi) hakemlik oturumlarında<br />
dünyaca ünlü tesisler ve hizmetlerin verildiğini ve Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi’nde<br />
geliştirilmiş kurumsal kurallar altında deneyimli mahkeme ve sekreterlik hizmeti verildiğini söyledi.<br />
Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi’nin Temmuz 1991'de açıldığını, bağımsız ve kar amacı<br />
gütmeyen bir kuruluş olduğunu, 2015 yılında açılan 271 yeni dava ile birlikte yaklaşık 600 davanın<br />
görülmeye devam ettiğini, Uluslararası Tahkim Kararlarının, diğer bazı ülkelerin yanı sıra Çin, Hong<br />
Kong, Hindistan, Endonezya, Ürdün, Tayland, Vietnam, Avustralya, İngiltere ve ABD'de<br />
uygulandığını, bu bağlamada kararlarının uygulanabilirliğinin kanıtlandığını, Uluslararası Tahkim<br />
Merkezi Kurallarının verimliliği, maliyet etkinliğini ve esnekliğini garanti ettiğini, Singapur<br />
Uluslararası Tahkim Merkezi’nde görülen davaların %’80'inin uluslararası nitelikte olduğunu<br />
%50’sinin Singapur ile hiçbir bağlantısının olmadığını söyledi. Kanada, Çin, İngiltere, Galler,<br />
Hindistan, Filipinler, Singapur ve ABD gibi ülkelerden nitelikli uluslararası avukatlar ekibi ile<br />
profesyonel dava yönetim süreci olduğunu, 2013 tarihli Tahkim Kuralları ile karşılaştırıldığında
Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi kurallarında 1 Ağustos 2016 tarihi itibariyle yapılan birtakım<br />
değişikliklere gidildiğini, örneğin önceden hakem kararlarının gerekçeli olması yazılı olarak<br />
düzenlenmemişken 16. madde ile Hakem Kararlarının gerekçeli olmasının zorunlu hale getirildiğini<br />
söyledi. Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi’nin de aranan bir merkez haline geldiğini, Singapur<br />
Tahkim Merkezi’nin öne çıkmasında en önemli sebeplerin; Merkezin şeffaf olması, ticaret erbabının<br />
Singapur’a girişinin ve ticaret yapmalarının kolay olması ve Singapur mahkemelerinin Tahkim<br />
Kararlarını uygulamakta problem çıkarmamaları olduğunu belirtti. Singapur Uluslararası Tahkim<br />
Merkezi’nin birden çok tahkim kuruluşunu bünyesinde bulundurduğunu ancak Singapur Uluslararası<br />
Tahkim Merkezi’nin öne çıkmasındaki diğer önemli bir nedenin de özel bir model olup, genç bir<br />
yapıya sahip olması ve Singapur’da kurulan ilk merkez olmasından kaynaklandığını belirtti. Singapur<br />
Tahkim Merkezi’nin çalışma kurallarının 3 yılda bir yenilendiğini ve uluslararası alandaki modern<br />
Tahkim kurallarına uyum sağlandığını söyledi. Tahkim yapan hakemlerin tahkim anlaşmasının<br />
mahkemece kabul edilebilir olması için ve iptal edilmemesi için özen gösterdiklerini ve özel prosedür<br />
uyguladıklarını belirtti. Singapur Tahkim Merkezi’nde hızlandırılmış tahkim prosedürünün de<br />
bulunduğunu hızlandırılmış tahkimde 6 ay içerisinde davaların çözüldüğünü belirtti. Hızlandırılmış<br />
tahkimde hakemlerin aldıkları ücretlerin daha az olduğunu, 6 milyon Singapur doları altındaki<br />
uyuşmazlıklar için hızlandırılmış tahkime başvurulduğunu belirtti. Ayrıca merkezden acil durum<br />
tahkiminin uygulandığını, bu uygulama ile mal kaçırma durumları varsa özel hakemlerin ihtiyati<br />
tedbir kararı alarak anında banka hesaplarına el koyabildiklerini, merkezin 3 saat içerisinde ihtiyati<br />
tedbir kararı verecek hakemi atadığını, esas görevli hakemlerin ise görevlerine devam ettiğini<br />
söyledi. Acil durum tahkiminde bazen 1 günde, bazen 2, bazen 5 veya 8 günde karar alındığını<br />
belirtti. Tahkime başvuran taraflara arabuluculuk teklif edildiğini, arabuluculuk ile sorun<br />
çözüldüğünde arabuluculuk anlaşmasının Uluslararası icra edilebilirliğini sağlamak için tahkim<br />
kararına çevrilerek New York sözleşmesi ile Uluslararası icra edilebilirliğini sağladığını ifade etti. 18<br />
kişilik hakem divanın olduğunu, 1991 yılında ilk kuruluşunda sadece 2 dosyanın geldiğini, 1992<br />
yılında 12 dosyanın geldiğini, 1993 yılında 20 dosyanın geldiğini, 2015 yılında ise 271 dosya için<br />
merkeze başvurulduğunu söyledi. Ayrıca Maxwell Chambers‘da Singapur Uluslararası Ticaret<br />
Mahkemesi’nin de bulunduğunu, tarafların sözleşmelerine uyuşmazlıklarının Singapur Uluslararası<br />
Ticaret Mahkemesi’nde çözüleceğine ilişkin kloz bıraktıklarını belirtti. Merkezi kullanan ilk 10<br />
kullanıcı ülkeden 91‘nin Hindistan kökenli olduğunu, 46‘sının Çin, 34‘ünün Güney Kore, 33‘ünün<br />
Amerika Birleşik Devletleri, Avusturya, Malezya ve Vietnam olarak devam ettiğini, dava çeşidi<br />
olarak bakıldığında merkeze başvuruların %19’unun ticari dava, %12’sinin inşaat uyuşmazlığı,<br />
%7’sinin kurumsal uyuşmazlık, %19’unun denizcilik alanında ve diğer alanlarda olduğunu belirtti.<br />
Şu ana kadar başvurulan davaların toplam değerinin 6 milyar Singapur Doları olduğunu, merkezin<br />
ayrıca Bombay (Hindistan), Seul (Güney Kore), Şangay’da (Çin) ofisleri ve irtibat noktalarının<br />
olduğunu, ancak davaların Singapur Tahkim Merkezi’nde görüldüğünü, Singapur Devletinin<br />
Singapur Tahkim Merkezi ile fazla ilişki içerisinde olduğuna ilişkin görüntü vermediğini, aksi<br />
taktirde uluslararası kullanıcıların merkezi kullanmayacaklarını belirtti. Yabancı hakemlerin elde<br />
ettikleri hakemlik ücretinden gelir vergisi ödemedikleri, Singapurlu hakemlerin ise gelir vergisi<br />
ödediklerini, merkezin kira olduğunu, giderlerin fazlaca olduğunu, merkezde 35 kişinin çalıştığını,<br />
hükümetin her yıl merkeze belli miktarda parasal destek verdiğini, hakem kararlarına karşı çok az<br />
davada mahkemenin iptal kararı verdiğini ifade etti. Ayrıca tahkim öncesi ve tahkim arası<br />
arabuluculuk uygulamalarının yaygınlaştığını özellikle Japonların “biz davayı kazanmak istemiyoruz;<br />
sadece karşı tarafla uzlaşmak istiyoruz” diyerek tahkim öncesi arabuluculuğa daha fazla<br />
başvurduklarını belirtti.
Singapur Uluslararası Arabuluculuk Merkezi<br />
Tarih ve Saat: 13 Şubat, Saat:15:15-16:00<br />
Görüşülen Kişi: Singapur Uluslararası Arabuluculuk Merkezi Müdürü, Aloysius Goh<br />
Heyetimize Singapur Uluslararası Arabuluculuk Müdürü, Aloysius Goh sunum gerçekleştirdi.<br />
Sayın Goh sunumunda Uluslararası Arabuluculuk Merkezinin resmi olarak 5 Kasım 2014 yılında<br />
faaliyetine başladığını, yönetim kurulunun uluslararası üne sahip arabuluculuk ve tahkim<br />
uygulayıcıları ile iş ve ticaret çevresinden oluştuğunu, Singapur’dan 15, İngiltere’den 12,<br />
Amerika’dan 10, Avusturalya’dan 6, Yeni Zelanda ve Hong Kong’dan 5, Hindistan’dan 4,<br />
Brezilya’dan 3, Güney Afrika’dan 2, Fransa, Hollanda, Kanada, Nijerya ve İsviçre’den 1’er olmak<br />
üzere 14 farklı ülkeden 65 arabulucunun merkezde görev yaptığını, ayrıca arabuluculuk<br />
görüşmelerinde teknik konularda destek olan uzman bilirkişilerin de merkezde gerçekleşen<br />
arabuluculuklarda görev aldığını söyledi. Merkezin her biri farklı ülkeden 9 kişilik Yönetim Kurulu<br />
olduğunu, denizcilik, bankacılık ve finans, sigortacılık ve reasürans, haberleşme, enerji, inşaat,<br />
muhasebe, fikri mülkiyet, gaz-yağ ve madencilik gibi uyuşmazlıklarda arabuluculuk yapılırken<br />
teknik bilgisi olan kişilerin desteğinden faydalanıldığını söyledi.<br />
Singapur Uluslararası Arabuluculuk Merkezinde, profesyonel süreç yönetimi, uygun arabulucuyu<br />
seçme ve randevu ayarlama, arabuluculuk antlaşmalarının tahkim yoluyla icra edilebilirliğinin<br />
sağlanması(tahkim-arabuluculuk-tahkim) gibi hizmetler basit ve kullanıcı odaklı merkez kuralları ile<br />
sağlandığını belirtti. Özellikle Uluslararası Tahkim Merkezinde görülen uyuşmazlıklarda tarafların<br />
uyuşmazlıklarını arabuluculuk yoluyla çözmek istemesi durumunda, Singapur Uluslararası<br />
Arabuluculuk Merkezinin olaya uygun arabulucuyu atamakta olduğunu ve bu şekilde anlaşma<br />
sağlanması durumunda bu anlaşmanın New York Konvansiyonunun güvencesi altında 150’den fazla<br />
ülkede icra edilebilirliğinin sağlanması adına sürecin tahkim ile sonlandırıldığını belirtti. Bu süreçte<br />
arabuluculuğun başarısız olması durumunda tarafların tahkim sürecine geri döndüklerini, bütün süreç
oyunca Singapur Uluslararası Tahkim Merkezi ve Uluslararası Arabuluculuk Merkezinin koordineli<br />
bir şekilde uluslararası hizmet vermekte olduğunu anlattı. 2017 yılının Ocak ayında yürürlüğe giren<br />
Arabuluculuk Yasası ile sadece mahkeme yönlendirmesi sonucu başlayan arabuluculuk görüşmeleri<br />
dışında; iradi olarak başlayan arabuluculuk görüşmelerinin anlaşma ile sonuçlanması durumunda<br />
tarafların birlikte mahkemeye başvurarak icra edilebilirlik şerhi alınabileceğinin düzenlendiğini,<br />
arabuluculuk görüşmelerindeki gizlilik esası prensibinin kanuna yazılarak güçlendirildiğini söyledi.<br />
Yabancı avukatlara yönelik Singapur Avukatlık Kanunundan kaynaklı çalışma koşullarına yönelik<br />
bir takım sınırlamaların arabuluculuk ve tahkimde söz konusu olmadığını, 2017 Ocak ayı itibariyle<br />
merkezde 20 uluslararası arabuluculuk yapıldığını, bu anlaşmazlıklarda taraf ülkelerin Avustralya,<br />
Cayman Adaları, Çin, Almanya, Hindistan, Endonezya, Japonya, Kazakistan, Laos, Makao, Malezya,<br />
Moğolistan, Myanmar, Hollanda, Singapur, Güney Kore, Tayvan, Tayland, Birleşik Arap Emirlikleri,<br />
Birleşik Krallık, ABD ve Vietnam olduğunu, anlaşmazlıklarının değerinin 5 milyon Singapur Doları<br />
ile 600 milyon Singapur Doları arasında değiştiğini söyledi. Arabuluculuk ve tahkim kullanma sıklığı<br />
karşılaştırıldığında, arabuluculuğa başvurmada çok ciddi artışın olduğunu, 1997-2011 yılı arası<br />
dünyada işlem yapan 1000 şirkette yapılan ankette şirketlerin arabuluculuk sistemini daha fazla<br />
kullanmaya başladıklarının anlaşıldığını, burada şirketlerin sürece hakim olmak istemeleri, daha az<br />
masraf yapmak istemeleri, zamandan tasarruf sağlamak istemeleri, ilişkiyi korumak istemeleri ve<br />
arabuluculuğun esnek bir süreç olması ve yeni fikirlere açık olması ve tarafların kendi kararlarını<br />
kendilerinin vermesinin etkili olduğunu, kısacası davayı kazanmanın her zaman işi kazanmakla aynı<br />
anlama gelmediğini belirtti. Örneğin Çin ile Moğolistanlı bir şirket arasında 20 milyon Dolarlık bir<br />
ihtilaf olduğunu, ihtilafın konusunun çimento fabrikasının gecikmesinden kaynaklı, Moğolistanlı<br />
firmanın Çinli firmaya dava açtığını, önce tahkim için başvurduklarını, sonra acil arabuluculuk<br />
istediklerini, arabulucunun Çinli veya Moğol olmamalarını istediklerini ama ticareti bilmesi<br />
gerektiğini, Hong Konglu bir arabulucunun bir günde arabuluculuk ile ihtilafı çözdüğünü, tarafların<br />
neden arabuluculuğa gittiğini sorduğumuzda, her iki şirketin bir hafta sonra fabrika açmak için plan<br />
yaptıklarını, avukatların bu anlaşmazlık çözülünceye kadar yeni işe başlayamayacaklarını bildirmesi<br />
üzerine, yeni iş için bu ihtilafın bir an önce çözümlenmesini istediklerini ve arabuluculuğa<br />
başvurduklarını anlattı. Kasım 2014-Şubat 2017 tarihleri arasında Singapur Uluslararası<br />
Arabuluculuk Merkezinde 22 davanın çözüldüğünü, 5 davada da tahkim-arabuluculuk yapıldığını,<br />
17 davada doğrudan arabuluculuğa başvurularak çözümlendiğini, anlaşma oranın %70 olduğunu,<br />
toplamda 1.4 milyar Singapur Doları uyuşmazlık miktarının çözümlendiğini, Uluslararası<br />
Arabuluculuk Merkezine her yıl Singapur Devletinin parasal destekte bulunduğunu belirtti. Hakimin<br />
tarafları arabuluculuğa teşvik ettiğinde, tarafların neden arabuluculuğa gitmediklerini<br />
açıklayamadıklarında arabuluculuğa gitmenin zorunlu olduğunu, geçerli bir sebebi olmayan herkesin<br />
arabuluculuğu kabul etmek zorunda olduğunu, arabulucunun, arabulucuya gittikten sonra süreçte<br />
kötü niyetli davranan tarafı mahkemeye bildirdiğini, mahkemenin bu süreçte kötü niyetli davranan<br />
taraf, davayı kazansa bile yargılama giderlerini davayı kazanan taraf aleyhine hükmettiğini belirtti.<br />
Arabuluculuk eğitiminin en az 40 saat olduğunu, bu eğitimi almak için üniversite mezunu olmak<br />
gerekmediğini, her meslek grubunun bu eğitimi alabileceğini, Singapur Uluslararası Arabuluculuk<br />
Enstitüsünün eğitimin akreditasyonunu yaptığını, arabulucunun ilk 15 dosya için eş arabuluculuk<br />
yapabileceğini, 15 dosyayı eş arabulucu olarak bitirdikten sonra tek başına arabuluculuk<br />
yapabileceğini, kıdemli arabulucu olabilmek için yapmış olduğu arabuluculuğun en az %70’ini başarı<br />
ile bitirmiş olması gerektiğini söyledi.
Singapur Arabuluculuk Merkezi<br />
Görüşülen Kişiler: Loong Seng Onn, Singapur Arabuluculuk Merkezi Müdürü<br />
Tarih ve Saat: 15 Şubat, 09:00-13:00<br />
Belinda Ang Saw Ean, Yüksek Mahkeme Hakimi<br />
Singapur Arabuluculuk Merkezi Müdürü Loong, heyetimize genel anlamda arabuluculuk,<br />
Singapur’da uyuşmazlıkların çözümü için kullanılan yöntemler, Arabuluculuk Merkezinin Singapur<br />
yargı teşkilat şemasındaki yeri, merkezin diğer ülkelerde yaptığı çalışmalar ile ilgili olarak bilgi<br />
verdi. Görüşmenin bir bölümüne Singapur Arabuluculuk Merkezinden sorumlu yüksek mahkeme<br />
hakimi Belinda Ang Saw Ean da katıldı ve Singapur’da arabuluculuğun gelişmesinde hakimlerin<br />
verdiği desteğin öneminden bahsetti.<br />
Arabuluculuğun, uyuşmazlıkları dostane bir şekilde çözmek amacıyla taraflar arasında yapılacak<br />
müzakereleri kolaylaştırmak için tarafsız üçüncü bir kişi vasıtasıyla yürütülen gönüllü bir süreç<br />
olduğunu, arabuluculuk ile tarafların bütün sürecin kontrolünü elinde tuttuğunu, maliyet ve zamandan<br />
tasarruf sağladıklarını, gizlilik içerisinde yeni fırsatlar keşfedip, yaratıcı ve pragmatik çözümler<br />
geliştirebildiklerini söyledi.<br />
Singapur Arabuluculuk Merkezi’nin Singapur Adalet Akademisi'nin bünyesinde yapılandırılmış, kar<br />
amacı gütmeyen bir organizasyon olduğunu, 8 Ağustos 1997'de kurulup 16 Ağustos 1997'de<br />
faaliyetlerine başladığını, anlaşmazlıkların arabuluculuk ve diğer alternatif uyuşmazlık çözüm<br />
yöntemleri ile çözülmesini teşvik ve kolaylaştırmayı öncelikli olarak belirlediğini, merkezde bugüne<br />
kadar 3,381 uyuşmazlık için arabuluculuk yapıldığını başarı oranının %70.99 olduğunu ve çözülen<br />
uyuşmazlıklarının %90’ının bir gün içerisinde çözüldüğünü söyledi. Toplam çözülen uyuşmazlıkların<br />
miktarının 4.9 milyar Singapur doları olduğunu, en yüksek miktarlı çözülen uyuşmazlığın ise 209<br />
milyon Singapur Doları olduğunu söyledi. Merkezin 11 kişilik Yönetim Kurulu tarafından
yönetildiğini Yönetim Kurulu başkanının Yüksek Mahkeme Hakimi Belinda Ang Saw Ean olduğunu<br />
kendisinin Kurul altında görev yaptığını ayrıca yönetim kuruluna tavsiyelerde bulunmak üzere 8<br />
kişilik danışma kurulu bulunduğunu, Singapur Arabuluculuk Merkezinde arabuluculuk ve diğer<br />
alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemleri için hizmet sunulmakla birlikte, arabuluculuk eğitimlerinin<br />
verildiğini, alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerini teşvik etmek için çalışmalar yapıldığını, sicile<br />
kayıt işlemlerinin yapıldığını, ayrıca danışmanlık hizmetinin verildiğini söyledi. Singapur da halen<br />
ABD, Kanada, Yeni Zelanda, Avustralya ve Birleşik Krallık'ta uygulanan tarafsız değerlendirme ismi<br />
verilen bir sistemin de uygulandığını, sistemde taraflara anlaşmazlığa neden olan süreç hakkında<br />
tarafsız olarak bilinen bağımsız bir üçüncü kişi tarafından uyuşmazlıklarındaki belirli konuların<br />
hukuki karşılıkları, delillerinin uyuşmazlığın lehlerine sonuçlanmasına ne kadar etki edeceği<br />
hakkında makul bir görüş elde etmeleri adına danışmanlık hizmeti verildiğini, tarafsız<br />
değerlendirmenin, anlaşmazlık içindeki tarafların, bağımsız bir danışmandan süreçle ilgili mantıklı<br />
bir görüş elde etmeleri için gizli ve yapılandırılmış bir süreç olduğunu, Singapur arabuluculuk<br />
merkezi bünyesinde danışmanlık yapan tarafsız değerlendiricilerin kıdemli danışman ve sektör<br />
uzmanlarından oluştuğunu, emekli hakimlerin de görev yaptığını söyledi. Singapur’da Avukatların<br />
müvekkillerine uygun bir alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemini kullanarak anlaşmazlıklarının farklı<br />
yollarla çözebilmeleri konusunda tavsiyede bulunmalarının avukatların mesleki yükümlülükleri<br />
arasında olduğunu, Singapur Arabuluculuk Merkezi’ne kayıtlı yaklaşık 600 arabulucu bulunduğunu,<br />
bunlardan 100’ünün tek başına arabuluculuk yapabilen kıdemli arabulucu, 400’ünün eş arabuluculuk<br />
yapabilecek arabuluculardan, 20 tanesinin uluslararası arabuluculardan oluştuğunu söyledi.<br />
Arabuluculukta uzmanlaşmanın bankacılık ve finans, sağlık, sigorta, bilgi teknolojileri, fikri mülkiyet<br />
hukuku, İnşaat gibi alanlarda olduğunu, 60000 Singapur Dolarına kadar olan uyuşmazlıklarda<br />
arabuluculuğun zorunlu olduğunu, diğer uyuşmazlıklar açısından ise mahkeme hakiminin,<br />
uyuşmazlığın arabuluculuğa uygun olduğunu düşünürse tarafları her zaman arabuluculuğa<br />
yönlendirebileceğini, bu durumda arabuluculuğa gitmek istemeyen tarafın mahkemeye niye gitmek<br />
istemediğine dair makul gerekçe sunması gerektiğini, gerekçe sunmayıp arabuluculuk görüşmelerine<br />
katılan ancak görüşmelerdeki tavırları ile sadece bir zorunluluğu yerine getirmek için sürece katıldığı<br />
anlaşılan taraf ile ilgili arabulucunun bu durumu mahkemeye rapor edeceğini, Singapur’da normalde<br />
davayı kazanan tarafın yargılama giderlerinin yaklaşık %20’si ile %30 oranında sorumlu olduğunu,<br />
ancak arabuluculuk görüşmelerindeki tavırları ile sadece bir zorunluluğu yerine getirmek için sürece<br />
katıldığı anlaşılan tarafın davayı kazansa bile bütün yargılama giderlerine mahkum edileceğini<br />
söyledi. 60000 Singapur Dolarına kadar uyuşmazlıkların küçük ticari uyuşmazlıklar, 60000 Singapur<br />
Doları üzerinin Ticari Uyuşmazlıklar olarak adlandırıldığını ve her biri için merkezin ayrı<br />
arabuluculuk sisteminin olduğunu, ayrıca sağlık, kiracı-kiralayan gibi bazı spesifik alanlardaki<br />
uyuşmazlıklarda da ayrı bir arabuluculuk sistemin olduğunu söyledi. Singapur Arabuluculuk<br />
Merkezi’nin Singapur ve bölgede müzakere, arabuluculuk ve çatışma yönetimi alanında lider bir<br />
eğitim merkezi olarak kabul edildiğini, Singapur ile birlikte Kamboçya, Hong Kong, Malta, Sri<br />
Lanka gibi ülkelerde eğitim verdiğini ayrıca Bahreyn, Brunei, Dubai, Fiji, Çin, Ürdün, Myanmar,<br />
Nijerya, Filipinler, Katar, Tayland Malezya gibi ülkelerden gelen yargı heyetlerine arabuluculuk<br />
eğitimlerinin verildiğini söyledi. Fiji Adasında Arabuluculuk Merkezinin Singapur Devleti tarafından<br />
kurulduğunu, Fiji Çalışma Bakanlığı ile anlaşıp işçi işveren uyuşmazlıklarını arabuluculukla<br />
çözdüklerini belirtti. Singapur Arabuluculuk Merkezi’nde ücret tarifesinin 60000 Singapur Dolarına<br />
kadar olan uyuşmazlıklar ve 60000 Singapur Dolarının üzerindeki uyuşmazlıklar için farklı<br />
olduğunu, 20000 Singapur Dolarına kadar olan uyuşmazlıklarda taraf başına her bir saat için 80,25<br />
Singapur Doları, 20000 ile 40000 Singapur Doları arası uyuşmazlıklarda taraf başına saat başı 107<br />
Singapur Doları, 40000 ile 60000 Singapur Doları arası uyuşmazlıklarda taraf başına her bir saat için<br />
160.50 Singapur Doları olduğunu ve uyuşmazlığın miktarına bakılmaksızın ilk 2 saatin ücretsiz<br />
olduğunu söyledi. 250.000 Singapur Dolarının altındaki uyuşmazlıklar için adliyelerde uyuşmazlıklar
çözüm merkezlerinin bulunmakta olduğunu, bu merkezlerde hakimlerin arabuluculuk yaptığını, bu<br />
şekilde arabuluculuk yapan 6-7 hakim arabulucunun olduğunu, bu hakimlerin sadece arabuluculuk<br />
yaptıklarını, başka dosya bakmadıklarını söyledi. 250.000 Singapur Dolarının üzerinde olan<br />
uyuşmazlıklarda ise hakimler dosyayı arabuluculuk için Singapur Arabuluculuk Merkezi’ne<br />
gönderdiğini belirtti. Singapur‘da arabuluculuk konusunda 3 çeşit zorunluluk olduğunu, birinci<br />
zorunluluk olarak eğer sözleşmede arabuluculuk şartı varsa tarafların mutlaka arabuluculuğa gitmek<br />
zorunda olduğunu, ikinci olarak hakim arabuluculuğa teşvik ederse tarafların arabuluculuğa gitmek<br />
zorunda olduğunu, aksi takdirde yaptırımlarının olduğunu, üçüncü olarak aile hukukunda<br />
uyuşmazlıkla ilgili olarak 21 yaşın altında çocuk varsa veya tazminat miktarı 3.000.000 Singapur<br />
Dolarının üstünde ise hakimin resen arabuluculuğa gönderdiğini belirtti. Yargının arabuluculuğa<br />
verdiği büyük desteğe örnek olarak ise yüksek mahkemece taraflara uyuşmazlıklarını arabuluculuk<br />
yoluyla çözmeleri için davetiye gönderildiğini, mahkemelerin tarafları arabuluculuğa etkili bir<br />
şekilde teşvik ettiğini söyledi. Trafik kazaları, şikayete bağlı suçlar (hakaret, basit yaralama) gibi<br />
olaylarda hakimlerin arabuluculuk yaptığını belirtti. Kurumsal arabuluculuğun daha faydalı<br />
olduğunu, özellikle belirli bir merkezin olmasını, olaya odaklanmış bir sekretaryanın olmasını ve<br />
doğru arabulucuyu bulmadaki yardımı sebebiyle özel arabuluculuk merkezlerinin öne çıktığını<br />
belirtti. Özellikle tarafların arabuluculuk seçimi konusunda yardım almasının onları hangi<br />
arabulucuyu seçecekleri konusunda ikinci bir uyuşmazlığa itmediğini, Singapur Arabuluculuk<br />
Merkezi’nin de en uygun arabulucuyu seçme konusunda çok başarılı olduğunu söyledi. İyi bir<br />
arabulucunun insan ilişkilerinin iyi olduğu, problem çözücü olduğu, karmaşık sorunları anlayıp kısa<br />
zamanda çözen, konunun uzmanı olmasa bile sürecin uzmanı olan bir kişi olması gerektiğini söyledi.<br />
Merkezde gerçekleşen arabuluculuklarda, arabuluculuk ücretinin belirli bir kısmının arabulucuya<br />
verilip, belirli bir kısmının merkeze kaldığını, bu ücretin merkezin gelirleri arasında olduğunu, ancak<br />
merkezin masrafları için ayrıca devlet desteğinin de olduğunu söyledi. 1997 yılında yüksek mahkeme<br />
başkanın tüm avukatları arabuluculuğa teşvik ettiğini, bunun da arabuluculuğun gelişmesinde çok<br />
etkili olduğunu belirtti. Genellikle merkezde eş arabuluculuk yapıldığını, bir doktor-bir avukat, bir<br />
mühendis-bir avukat, bir psikolog-bir avukat ve aile arabuluculuklarında bir erkek-bir kadın şeklinde<br />
arabulucuların merkez tarafından seçildiğini belirtti. Singapur‘da arabulucunun ortalama günlük<br />
kazancı 12 bin-15 bin Singapur Doları olduğunu söyledi.
Singapur Adalet Bakanlığı<br />
Tarih ve Saat : 15 Şubat, 14:30-16:30<br />
Heyetimiz, Adalet Bakanlığı Müsteşarı Sayın Han Kok Juan başkanlığında 6 kişilik heyet<br />
tarafından karşılandı. Sayın Han Kok Juan ile birlikte Adalet Bakanlığı Kanunlar biriminden üst<br />
yönetici Gloria Kim, aynı birimden kıdemli yönetici Cheong Chen Ming, Adalet Bakanlığı<br />
Uluslararası Biriminden Müdür Yardımcısı Larissa Lim, Adalet Bakanlığı Halkla ilişkiler<br />
Biriminden Üst Yönetici Zhu Dao Yuan ve Arabuluculuk Toplum Merkezinden üst yönetici Kelvin<br />
Chan görüşmede yer aldı. Görüşmede Kelvin Chan ve Cheong Ming heyetimize sunum<br />
gerçekleştirdi.<br />
Kelvin Chan sunumunda, Singapur’da uygulanmakta olan Alternatif Uyuşmazlık Çözüm<br />
Yöntemlerinden arabuluculuğun geçmişten günümüze nasıl geldiği, hangi uyuşmazlıklarda<br />
arabuluculuğun uygulandığı, Adalet Bakanlığı bünyesinde kurulan Arabuluculuk Toplum Merkezine,<br />
arabuluculuk uygulamasına konu olan dosyaların nasıl geldiği ve arabuluculuk konusunda daha<br />
ileriye gidebilmek için ne gibi çalışmalar içerisinde olduklarından bahsetti. Kelvin Chan 1996 yılında<br />
mahkemelerde görülmekte olan dosyaların Alternatif Uyuşmazlık Çözüm yöntemleri ile çözülmesi<br />
konusunda bir komite kurduklarını 1997 yılında bu komitenin tavsiyesi ile Singapur Arabuluculuk<br />
Topluluğunu kurduklarını ve bu topluluğa ilişkin yasanın 1998 yılında parlamentodan geçtiğini<br />
söyledi. Bu yasada, Arabuluculuk topluluğunun Adalet Bakanlığının altında düzenlenmesi, hangi<br />
uyuşmazlıkların Singapur Toplum Merkezi’nde çözülebileceği ve hangi dosyaların Sulh<br />
Mahkemeleri tarafından merkeze yönlendirilebileceği ile gizlilik hükümleri gibi maddelerin<br />
düzenlendiğini anlattı. Arabuluculuk Toplum Merkezi’nde komşular arasındaki uyuşmazlıklar, aile<br />
üyeleri arasında bakım yükümlülüğünü yerine getirmemek ve hakaret gibi fiillerden kaynaklı<br />
uyuşmazlıklar, kiracı-kiralayan arasındaki uyuşmazlıklar, ticari kuruluşlar ve iş sahipleri arasındaki<br />
uyuşmazlıklar, arkadaşlar arasındaki hakaret ve ticari olmayan borç ilişkilerinden kaynaklanan
uyuşmazlıklar gibi uyuşmazlıkların çözüldüğünü söyledi. Tarafların merkeze, acil destek hattını<br />
arayarak, internet yoluyla veya direk başvurabileceği gibi; polis, belediye meclisi, parti taban<br />
örgütleri ve diğer kuruluşlar aracılığı ile de dosya gelebileceğini söyledi. Toplum Uyuşmazlıklarının<br />
Çözüm Yasasının 30. maddesinde düzenlenen uyuşmazlıklar ile Arabuluculuk Toplum Merkezi<br />
yasasının 15. maddesinde düzenlenen hükümler ile mahkeme yönlendirmesi ile gelen<br />
uyuşmazlıklarda arabuluculuğun zorunlu olduğundan bahsetti. Bu durumda zorunlu arabuluculuğa<br />
mahkeme tarafından yönlendirilme yapıldığını ve arabuluculuğa başvurmayan tarafın mahkemeye<br />
hakaret suçundan tutuklanabileceğini veya para cezası ile karşılaşabileceğini söyledi. Uzun süren<br />
tartışmaların ardından şu anda Arabuluculuk Toplum Merkezi'nin Kültür Bakanlığı Başkanlığında<br />
yönetildiğini, Kültür Bakanlığı, Gençlik Bakanlığı ve diğer ortakların özellikle toplumda iyi<br />
komşuluk ilişkileri geliştirmek için çaba sarf ettiğini, özellikle komşuluk hukukundan kaynaklı<br />
uyuşmazlıklarda, öncelikli olarak komşuların birbirleriyle konuşmaya teşvik edildiğini daha sonra<br />
arabuluculuk, son olarak da mahkeme yolunun denendiğini söyledi. Paydaşlarla birlikte hazırlanan<br />
afişler, seminerler, brifingler ile arabuluculuk hakkındaki farkındalık arttırma çalışmalarının devam<br />
ettiğini, Eğitim Bakanlığı ile birlikte çalışarak öğrencilere uyuşmazlık çözümü konusunda temel<br />
eğitimlerin verildiğini, bu eğitimlerin; ''Odaklan'' başlığı altında 1-Sorununu kendin çöz, 2-Kişiye<br />
değil probleme odaklan, 3-iletişime geç, 4-karşı tarafı anla ve 5-çözüm üret şeklinde 5 ana başlıktan<br />
oluştuğunu anlattı.<br />
Cheong Ming sunumunda Singapur’da Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yöntemlerine nasıl bir<br />
bakış olduğunu; çevre, kurumlar, düzenleyici yapı ve insanlar açısından dört ayrı başlıkta<br />
anlatacağından bahsetti. Singapur'un Dünya Bankası tarafından dünyada iş yapılacak en iyi 2. Ülke<br />
olarak kabul edildiğini, Dünya Adalet Projesi verilerine göre kuraları en iyi işleyen ülkeler arasında<br />
9. sırada olduğunu Dünya Ekonomik Örgütü tarafından Alternatif Uyuşmazlıklar Yasal Çerçevesi<br />
bakımından ise 1. sırada gösterildiğini söyledi. Singapur’da Uluslararası Tahkim ve Uluslararası<br />
Arabuluculuk Merkezi olduğu gibi Singapur Arabuluculuk Merkezi olduğunu, bununla birlikte özel<br />
statüde olan Singapur Uluslararası Ticaret Mahkemesinin de ülkede kurulduğunu ve bu mahkemede
yurt dışından emekli çok iyi hakimlerin ya da kariyer ve ün sahibi hukukçuların görev yaptığını<br />
söyledi. Alternatif uyuşmazlıkların gerçekleştirildiği bir kompleksin ilk olarak Singapur’da<br />
açıldığını, bu kompleksin şu anda dünyada tahkim duruşmalarının gerçekleştirildiği en iyi 2.<br />
kompleks olduğunu, ayrıca bu komplekste ICC, SCMA gibi birçok uluslararası kuruluşun<br />
temsilciliklerinin olduğunu söyledi. Singapur’da yapılan Tahkim ve Arabuluculuklarda Singapur’da<br />
ikamet etmeyen hakem ve arabulucuların gelir vergisinden muaf olduğunu Singapur Milli<br />
Üniversitesinde arabuluculuk eğitim programlarının uluslararası hukuk bölümünde verildiğini,<br />
Singapur Arabuluculuk Merkezinde, arabuluculuk, uyuşmazlık çözümü ve müzakere eğitimlerinin<br />
verildiğini, Singapur Uluslararası Arabuluculuk Kurumunda( SIMI) arabulucuların sertifikasyon ve<br />
akreditasyon işlemlerinin yapıldığını söyledi. Tahkim anlaşmalarının uygulanması konusunda<br />
mahkemelerin genel çerçeve olarak New York Konvansiyonuna bağlı kaldıklarını, bu anlaşmaların<br />
uygulanabilirliği konusunda çok sınırlı inceleme yetkilerinin olduğunu ve özgürlükçü yaklaştığını,<br />
mahkeme yönlendirmesiyle yapılan arabuluculuğun mahkeme kararı gibi hüküm doğurduğunu,<br />
Singapur’da uyuşmazlık çözümü ile ilgili yazılı yasal çerçevenin gelişmeye devam ettiğini, bu<br />
bağlamda Ocak 2017 tarihinde Arabuluculuk Kanunlarının yasalaştığını, Tahkim yasasının 2002,<br />
Avukatlık Yasasının 2008 ve Uluslararası Tahkim Yasasının Birleşmiş Milletler Uluslararası Ticaret<br />
Komisyonu hükümlerine uygun olarak 2009 ve 2012 de revize edildiğini, yazılı Anayasalarının ve<br />
Yargıtay Kanunu’nun 2014 tarihli olduğunu söyledi. Singapur’da arabuluculuğun mahkemeler<br />
tarafından 1994 yılından beri hızlı ve daha az masraflı bir uyuşmazlık çözümü olarak görüldüğünü ve<br />
mahkemelerde arabuluculuk merkezleri kurularak arabuluculuğun gerçekleştirildiğini, aynı yıl<br />
hükümet önderliğinde Toplum Arabuluculuk Merkezi ve Singapur Arabuluculuk Merkezi’nin<br />
kurulduğunu 2014 yılında uluslararası arabuluculuk uygulamalarının Singapur’da gerçekleştirilmesi<br />
adına Singapur uluslararası arabuluculuk merkezi ve Singapur uluslararası arabuluculuk enstitüsünün<br />
kurulduğunu söyledi. Toplum arabuluculuk merkezinde 1998 yılından 2015 yılına kadar 459<br />
arabuluculuk yapıldığını ve başarı oranının %76 olduğunu, daha çok komşuluk, hakaret, yaşlı<br />
insanların korunması, alacak ve borç vb. konularda gidildiğini söyledi. Arabulucuların gönüllülerden<br />
oluştuğunu ve farklı mesleklerden geldiğini, 1016 gönüllü arabulucunun ücretsiz olarak arabuluculuk<br />
yaptığını, bunların ulaşım yemek vs. giderlerinin sadece karşılandığını, ayrıca arabuluculuk<br />
eğitimlerinin de gönüllü arabuluculara ücretsiz verildiğini söyledi. 8 Ocak 2017 de yasalaşan<br />
Arabuluculuk Kanunu ile birlikte arabuluculuk rejiminin güçlendirilmesinin amaçlandığını bu<br />
bağlamda: mahkeme yönlendirilmesi dışında gerçekleşen arabuluculuklarda arabuluculuk<br />
anlaşmasının sözleşme hükümlerine göre icra edilmesinin sağlandığını, yine mahkeme yönlendirmesi<br />
haricinde gerçekleşen arabuluculuklarda her iki tarafın rızası ile arabuluculuk anlaşma tutanağına icra<br />
edilebilirlik şerhi verilerek mahkeme kararı niteliği kazandırılabildiğini ve şayet taraflardan biri<br />
yükümlülüklerini yerine getirmez ise mahkeme kararının yerine getirilmemesinin sonuçlarını<br />
doğuracağını, yasa ile arabuluculuk görüşmelerinin gizli olduğunun güvence altına alındığını, hangi<br />
hususlarının ileride konu alabilecek bir yargılamada delil olarak kullanılıp kullanılamayacağının<br />
düzenlendiğini, devam eden yargılamalarda arabuluculuğa başvurmanın şartları, arabuluculuk<br />
sürecinde tarafların yasal haklarının (dava açma hakkı gibi) ayrıca güvencede olduğu, Avukatlık<br />
Yasası bağlamında tahkim için öngörülen harçlardan muaf tutulma gibi bazı hususların<br />
arabuluculukta belirli durumlarda uygulanabileceğinin bu yasada düzenlenen hususlardan olduğunu<br />
belirtti. Ekonomik gelişmenin sağlanması için bakanlık olarak hukukun gelişmesini desteklediklerini,<br />
bu anlamda Singapur’un uluslararası bir çözüm merkezi olması için Tahkim ve Arabuluculuk<br />
Merkezlerini desteklediklerini ve bu desteğin yargılamayı destekle eşdeğer olduğunu, tahkim ve<br />
arabuluculuk konusundaki gelişmelerin Singapur’u bir ticaret merkezi haline getirdiğini belirtti.<br />
Singapur Anayasasında Uluslararası Ticaret ile ilgili hüküm olduğunu belirtti.
Singapur Avukatlar Birliği<br />
Tarih ve Saat: 16 Şubat 2017, 10:00-12:00<br />
Görüşülen Kişiler;<br />
1.Sn K. Gopalan (Direktör, Temsil ve Yasa Reform Dairesi)<br />
2. Sn. Aziz Tayabalı (Üye, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Komitesi)<br />
3. Sn. Paul Tan (Üye, Singapur Hukuk Cemiyeti Konseyi)<br />
4. Sn. Ho May Kim (Üye, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Komitesi)<br />
5. Sn Chong Yee Leong (Üye, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Komitesi)<br />
6. Sn. See Chern Yang (Üye, Alternatif Anlaşmazlık Çözme Komitesi)<br />
Heyetimizi yukarıdaki kişilerden oluşan 6 kişilik heyet karşıladı.<br />
Singapur Avukatlar Birliği bünyesinde kurulan Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Komitesi Üyesi See<br />
Chern Yang, genel olarak Singapur'da uygulanan tahkim ve arabuluculuk ile Avukatlar Birliği<br />
bünyesinde oluşturdukları Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Komitesi ile neyi amaçladıkları hakkında<br />
bir sunum gerçekleştirdi.<br />
See Chern Yang, sunumunda Singapur'da avukatlar ve Avukatlar birliği tarafından alternatif<br />
uyuşmazlıklar çözümünün desteklenmesi konusunda büyük bir destek olduğunu, bölgenin ekonomik<br />
gücünün bu bağlamda önemli bir etkisi olduğunu, bu nedenle bölgedeki ekonomik gelişmelerden ana
hatları ile bahsetmeleri gerektiğini, bu bağlamda ticaret hacimlerinin son 20 yılda 2.4 trilyon ABD<br />
Doları ile 4 kat arttığını, yabancı yatırımların 5 kat artarak 114 Milyar ABD Dolarına ulaştığını,<br />
Etiyopya, Mozambik, Nijerya, Türkiye, Rusya ile serbest ticaret anlaşması için görüşmelerin<br />
sürdüğünü, Asya Ekonomik Topluluğu Planı ve çok taraflı ve ikili ticaret antlaşmalarının arttırılması<br />
çalışmalarının devam ettiğini söyledi.<br />
ULUSLARARASI TAHKİM: 1 Haziran 2016 itibariyle 600 davanın çözüme kavuştuğunu,<br />
bunlardan %80’inin uluslararası davalar olduğunu, tahkim duruşmalarının görüldüğü Maxwell<br />
Chamber isimli binada tahkim duruşmalarına ayırılan duruşma salonlarının alan itibariyle 3 katına<br />
çıkarıldığını ve ICC tahkiminin uygulama açısından dünyada 4. sırada olduğunu, Uluslararası<br />
Tahkim Merkezi ile birlikte 5 Ocak 2015 tarihinde resmi olarak göreve başlayan Singapur<br />
Uluslararası Ticaret Mahkemesinin bulunduğunu ve burada hali hazırda 6 dosyanın derdest olarak<br />
görülmeye devam ettiğini, Singapur Yüksek Mahkemesinin bir bölümü olarak faaliyet gösteren bu<br />
mahkeme ile uluslararası, yüksek değerli, karmaşık, sınır ötesi ticari anlaşmazlıkların bu mahkemede<br />
çözülmek istendiğini, taraflar uyuşmazlıklarını Singapur Tahkim Merkezi’nde çözmek istemelerinin<br />
bir takım gerekçelere dayandığını, bunlar arasında en önemlileri olarak, Singapur’da Tahkimin<br />
Yargı( Hakim) müdahalesini en aza indirgeyen yasal bir ortamda son teknoloji ile donatılmış<br />
tesislerde yürütüldüğü, New York Sözleşmesi uyarınca hakem kararlarının uygulanmasının kolaylığı,<br />
tarafsız ve coğrafi olarak uygun bir mekan olması gibi nedenlerinin gösterilebileceğini söyledi.<br />
Singapur'da Tahkimin SIAC ve ICC Kuralları gibi çoğunlukla kurumsal kurallar çerçevesinde<br />
yürütüldüğünü, ancak sektöre özel kuralların (örneğin Singapur Deniz Tahkim Kararı Kuralları) da<br />
olduğunu, Yabancı uyrukluların Singapur'da avukatlık ve hakemlik yapma kısıtlaması olmadığını,<br />
Hakemlerin, tarafların seçtiği hukuku uygulamak durumunda olduğunu, tahkim anlaşmasının<br />
anlaşmazlık ortaya çıkmadan önce veya sonra yapılabileceğini, Singapur mahkemelerinin açıkça<br />
kamu düzenine aykırılık olmadıkça tarafların hakem kararını tam olarak uygulayacaklarını belirtti.<br />
İç Tahkim ve Uluslararası Tahkim olarak iki farklı rejimin olduğunu, uluslararası tahkimin 1994'te<br />
yürürlüğe giren Uluslararası Tahkim Yasasının uluslararası ticaret üzerine UNCITRAL Model<br />
Kanununun uygulanmasını güçlendirici hükümler içerdiğini, İç Tahkim Mevzuatının 2001 yılında<br />
yasalaştığını, yasanın temel amacının hangi durumlarda iç tahkime, hangi durumlarda uluslararası<br />
tahkime başvurulacağına ilişkin bir sınırlama çizip, aynı zamanda iç tahkim uygulamalarının<br />
geliştirilmesi olduğunu, Uluslararası Tahkim Yasası gereğince taraflarca aksi belirlenmezse, tek bir<br />
hakemin olacağını, üç hakemin bulunduğu bir tahkim yargılamasında her iki tarafın da bir hakem<br />
tayin edeceğini ve tarafların anlaşmasıyla üçüncü hakemin tayin edileceğini söyledi. Bu yasa ile<br />
tahkim anlaşmalarının tanınmasına yönelik verilen olumsuz yargı kararlarının yeniden incelenmesi<br />
için yapılacak itirazların kapsamının genişletildiğini ifade etti. Taraflardan en az birinin işletmesinin<br />
Singapur dışında olması, tahkimin gerçekleştiği ülkenin her iki tarafının işletmesinin bulunduğu<br />
yerde olması, tahkim anlaşma hükümlerinin icra edileceği yerin her iki tarafın işletmesinin dışında<br />
bir yer olması, tahkim antlaşmasının hükümlerinin birden fazla ülkeyi ilgilendirdiği gibi şartların<br />
bulunması durumunda, uluslararası tahkim kurallarının uygulanacağını, iç tahkimin ise ancak<br />
uluslararası tahkimin uygulanamadığı durumlarda uygulanabileceğini söyledi. Uluslararası Tahkim<br />
kararlarının tanınmasına yönelik verilen mahkeme kararlarına karşı temyiz imkanı olmadığını, sadece<br />
iç tahkim anlaşmalarının tanınmasına yönelik mahkeme kararlarına karşı temyiz imkanı olduğunu, bu<br />
hakkın ise yalnızca mahkeme izniyle kullanılabileceğini ve hakem kararının açıkça kamu düzenine<br />
aykırılık teşkil etmesi gerektiğini söyledi. Uluslararası Tahkim için tahkim anlaşmasının varlığına<br />
rağmen taraflar mahkemeye gelmişlerse tahkim anlaşmazlığının geçersizliğinin açıkça ortada olduğu<br />
durumlar hariç, mahkemenin yargılamayı devam ettirmeyip tahkimin uygulanması gerektiğine karar<br />
vermesinin zorunlu olduğunu, iç tahkim açısından ise; Tahkim Yasası kapsamı ile belirtilen
incelemenin yapılmasının gerektiğini, bu yasa kapsamı ile de davanın tahkim ile çözülemeyeceğine<br />
ilişkin yeterli gerekçelendirme yapılmamış ise hakime yargılamayı durdurma yetkisinin zorunlu<br />
olarak değil, isteğe bağlı olarak verildiğini söyledi.<br />
Singapur Avukatlar Birliği bünyesinde kendi tahkim merkezleri ve kurallarını oluşturduklarını,<br />
kuralların basit, kolayca anlaşılabilir ve konusu gözetilmeksizin herhangi bir hukuki uyuşmazlıkta<br />
parasal sınır gözetilmeksizin uygulanabileceğini söyledi. Singapur Avukatlar Birliği bünyesinde<br />
kayıtlı hakem olabilmek için öncelikle Avukatlar Birliği üyesi olunması ve en az 10 yıllık avukatlık<br />
tecrübesinin olması gerektiğini, belirli zamanlarda birlik tarafından kararlaştırılan birtakım ücretleri<br />
ödemeyi ve birlik tarafından herhangi bir uyuşmazlıkta hakem olarak atandığında bu görevi kabul<br />
edeceğini belirten sözleşmeyi imzalamanın gerekmekte olduğunu; ayrıca Singapur Tahkim<br />
Merkezinin bir üyesi veya tanınmış bir başka Tahkim kurumunun üyesi olması gerektiğini, hakem<br />
olarak daha önceden görev alıp karar yazmış olma gibi şartlardan en az birini taşıması gerektiğini<br />
açıkladı. Konusu 20000 ile 60000 Singapur Doları arasında olan uyuşmazlıklar için Avukatlar<br />
Birliğine 100 Singapur dolarının taraflarca başvuru harcı olarak ödendiğini, ayrıca hakem ücretlerinin<br />
makul seviyede olduğunu 60000 Singapur Dolarına kadar olan uyuşmazlıklarda sadece dosya<br />
üzerinden tahkim yargılamasının yapılabildiğini söyledi. 2012 yılında yürürlüğe giren kanunla 20000<br />
Singapur Dolarına kadar olan uyuşmazlıklarda ücretsiz tahkim hizmetinin verilebildiğini, bu<br />
durumda birliğe kayıtlı hakemlerin de hakem ücretlerinden feragat ettiğini söyledi.<br />
Avukatlar Birliği içerisinde oluşturdukları tahkim merkezi ile birlikte, şu anda alternatif<br />
uyuşmazlıklar çözüm komisyonunun çalışmaları ile birlikte, birlik içerisinde arabuluculuk<br />
merkezinin de bulunduğunu, tarafların merkeze başvurmayı uyuşmazlıkları ortaya çıkmadan önce<br />
yapacakları bir anlaşma ile kararlaştırabilecekleri gibi mahkeme ya da tahkim yargılaması sırasında<br />
da arabuluculuğa başvurabileceklerini, aynı zamanda Tahkim-Arabuluculuk-Tahkim sıralamasını<br />
izleyen bir yöntem ile Avukatlar Birliği içerisinde Avukatlar Birliği Arabuluculuk Kuralları altında<br />
gerçekleşeceğini, kuralların basit ve anlaşılır olup arabuluculuk anlaşmasını yazılı şekilde tarafların<br />
dilediği formatta düzenleyebileceğini söyledi. Tarafların uyuşmazlıklarını Avukatlar Birliği<br />
Arabuluculuk Kuralları altında çözmek istemeleri durumunda arabuluculuğa müştereken<br />
başvurabilecekleri gibi; bir tarafın da uyuşmazlığını arabuluculuk yoluyla çözmek istediğine dair<br />
başvuruyu 100 dolar başvuru ücreti ile birlikte yapabileceğini, bu durumda birlik tarafından karşı<br />
tarafa davetiye çıkarıldığını, 14 gün içinde karşı tarafın olumlu cevap verdiğine dair mektubun<br />
ulaşmasıyla arabuluculuk sürecinin başlamış olduğunun kabul edildiğini söyledi. Şayet taraflar<br />
arasında, aralarında çıkacak uyuşmazlıkların Singapur Avukatlar Birliğinde arabuluculuk yoluyla<br />
çözülmesine ilişkin bir sözleşme varsa müşterek başvuru haricindeki durumlarda arabuluculuğa<br />
başvuran tarafın Avukatlar Birliği ile birlikte karşı tarafa da arabuluculuk davetiyesini kendisinin<br />
göndereceğini söyledi. Bu durumda da arabuluculuk sürecinin diğer tarafının kabulünün birliğe<br />
ulaştığı tarih itibariyle başlamış kabul edileceğini belirtti. Singapur’da hukukçular harici diğer meslek<br />
mensuplarının da arabulucu olabileceğini, ancak bir kişinin Avukatlar Birliğine kayıtlı arabulucu<br />
olabilmesi için fiilen avukatlık görevini yerine getirmiş olması ve arabulucu olması gerektiğini; bu<br />
bağlamda hukukçu da olsa banka veya başka bir kurumda çalışıp fiilen avukatlık yapmayan<br />
hukukçuların da birlik bünyesinde arabuluculuk yapamayacağını söyledi. Birliğe kayıtlı arabulucuları<br />
kıdemli arabulucu ve bir diğer arabulucu ile arabuluculuk yapabilen arabulucu olarak<br />
nitelendirdiklerini, bu şekilde 20 kıdemli 52 de birlikte görev alabilecek 72 arabulucularının<br />
olduğunu söyledi. Davanın değeri 250 000 dolara kadar ise başkanın kıdemli arabulucu atayacağını,<br />
davanın değeri 250 000 doların üstünde ise kıdemli arabulucu ile birlikte bir arabulucuyu atayacağını<br />
söyledi. Kıdemli arabulucun atanmasında tarafların da görüşünün alınabileceğini, ancak son kararın<br />
birlik başkanına ait olduğunu söyledi. Arabuluculuk eğitimlerini birlik bünyesinde kendilerinin<br />
vermek istediğini, bunun için akreditasyon çalışmalarının devam ettiğini söyledi. Herhangi bir<br />
tarafın arabuluculuğun gerçekleşmeyeceğini hissettiği durumlarda süreci istediği zaman
sonlandırabileceği gibi, arabulucunun da anlaşmanın olmayacağını düşündüğü durumlarda süreci<br />
sonlandıracağı, ayrıca sürecin başlangıcından itibaren 30 gün içinde anlaşmaya varılamaması<br />
durumunda arabuluculuk sürecinin kendiliğinden son bulacağını, fakat tarafların süre uzatımı<br />
konusunda anlaşabileceklerini söyledi. Arabuluculuk görüşmeleri başlamadan önce tarafların 100<br />
dolar başvuru harcı ile birlikte birliğin yer temin etmesi nedeniyle yer, yiyecek, içecek masrafları gibi<br />
masrafları da peşin olarak ödemesi gerektiğini ve arabuluculuk sürecini birliğin dışında kendilerinin<br />
ayarladığı bir yerde gerçekleştirmek istediği durumlarda yer ücreti ödemelerine gerek olmadığını<br />
söyledi. Birliğin arabuluculuk ücret tarifesi olduğunu, bu bağlamda ücretlerin:<br />
60000 dolara kadar olan uyuşmazlıklarda her taraf için günlük 350 Dolar,<br />
60000-100000 dolar arası uyuşmazlıklarda her taraf için günlük 500 Dolar,<br />
100 000-250 000 dolar arası uyuşmazlıklarda her taraf için günlük 750Dolar,<br />
250 000-500 000 dolar arası uyuşmazlıklarda her taraf için günlük1400 Dolar,<br />
500 000-1 000 000 dolar arası uyuşmazlıklarda her taraf için günlük 1900 Dolar,<br />
1 000 000-2 500 000 dolar arası uyuşmazlıklarda her taraf için günlük 2500 Dolar,<br />
2 500 000-5 000 000 dolar arası uyuşmazlıklarda her taraf için günlük3000 Dolar,<br />
5 000 000 ve üstü için her taraf için günlük 3500 Dolar olduğunu<br />
ayrıca aile arabuluculuğu ile ilgili farklı ücretlendirmelerin olduğunu, bilinen aile malvarlıkları<br />
(taşınır-taşınmaz) hesaplandığında tüm varlıkların brüt değeri 3,000,000 Singapur Dolarına kadar ise<br />
günlük taraf başına 1.250 Singapur Dolarına, bilinen tüm malvarlıklarının değeri 3,000,000 Singapur<br />
Doları ve üzeri ise arabuluculuk ücretinin taraf başına günlük 2000 Singapur Doları olacağını<br />
söyledi.<br />
Arabuluculuk ve Tahkim ile ilgili olarak irtibatlı olarak çalıştıklarını arabuluculuk görüşmelerinin<br />
ardından herhangi bir çözüm bulunmaması durumunda, tarafların anlaşmazlığı Avukatlar Birliği<br />
Tahkim Kurallarına göre tahkime götürmeyi seçebileceğini, ayrıca tahkim için başvuran taraflara da<br />
birliğin arabuluculuk çağrısında bulunarak anlaşma yapma seçeneği sunup koordinasyon sağladığını<br />
söyledi. Singapur‘da 5 bin avukatın olduğunu, merkezde ise 80 tane hakemin görev yaptığını söyledi.<br />
Avukatların etik kuralları gereğince müvekkillerini arabuluculuğa yönlendirmek zorunda olduklarını,<br />
yönlendirme yapmazlarsa etik kurallara aykırı davranmış olacaklarını belirtti. Avukatlar Birliğinin<br />
arabuluculuğu desteklemesinde en önemli etkenin mahkemeler, yargıçlar, yargı başkanı gibi kişilerin<br />
arabuluculuğu desteklemeleri olduğunu belirtti. Avukatların müvekkillerine çözümle ilgili bütün<br />
seçenekleri sunmaları gerektiğini, müvekkillerin bu çözümlerden istediğini seçme hakkının verilmesi<br />
gerektiğini, uluslararası çocuk kaçırma dosyalarında da arabuluculuğun uygulandığını ifade etti.
Singapur Tüketici Derneği<br />
Tarih ve Saat: 16 Şubat 2017, 14:00-15:00<br />
Görüşülen Kişiler:<br />
Juliana Ho: Müşteri İlişkileri<br />
Wilfred Ang: Müşteri İlişkileri<br />
Thevanathan Pillay: Yasal Danışman, Merkez Müdürü<br />
Sn. Wilfred Ang, heyetimize sunum gerçekleştirdi. Ang, sunumunda Tüketici Derneğinin içerisinde<br />
bir arabuluculuk merkezinin oluşturulduğunu, burada tüketici ile satıcı arasındaki anlaşmazlıkların<br />
arabuluculuk ile çözüldüğünü, sadece tüketici ihtilafları ile ilgilenildiğini söyledi. Singapur Tüketici<br />
Derneğinin 1999 yılında kurulduğunu, tüketicilerin korunmasını amaçlayan bir yasalarının olduğunu<br />
tüketici davaları arabuluculuk ile çözülemezse, Singapur Tüketici Kuruluna gönderildiğini, tüketici<br />
şikayetlerinin birçok kanaldan geldiğini belirtti. Uyuşmazlıkların tüketici kurulunda da çözülemezse<br />
tüketici mahkemesinin olduğunu, 20.000 Singapur Dolarına kadar olan uyuşmazlıklara tüketici<br />
mahkemesinin, daha yükseğine normal mahkemenin baktığını belirtti. Arabuluculuğun iletişim<br />
kurması, anlaşma şansının yüksek oluşu, hızlı çözüm olması ve ucuz olması sebebiyle tercih<br />
edildiğini, Singapur’a gelen turistlerin tüketici uyuşmazlıklarından arabuluculuk yapıldığında ücret<br />
alınmadığını, turistlerin ülke dışına çıksa dahi almış olduğu bir ürün veya bir eşya olarak e-mail
yoluyla şikayetini iletebileceğini, 1999 yılında kurulan arabuluculuk merkezinin gönüllü<br />
arabuluculardan oluştuğunu, gönüllülerin arabuluculuk ücreti almadığını belirtti. Tüketici derneğinin<br />
ise başvuru için belirli bir ücret aldığını, bunun haricinde Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’nın her yıl 2<br />
milyon Singapur Doları vererek merkezin finansmanını gerçekleştirdiğini, yapılan arabuluculuk<br />
uygulamalarının bir seansta ve 3 saatte bittiğini, %70-80 oranında anlaşma ile sonuçlandığını, her<br />
uyuşmazlıkta 2 arabulucunun olduğunu, her iki tarafın menfaati gözetilerek, ortak çözümün<br />
bulunduğunu, ara çözümlerin bulunabileceğini, arabuluculuğun gizli olmasından dolayı firmaların<br />
ürünleri veya kendileriyle ilgili ün kaybetme riskini almak istemeyerek arabuluculuğu kabul<br />
ettiklerini, %99 oranında firmaların arabuluculuk anlaşmasına uyarak edimlerini yerine getirdiklerini,<br />
arabuluculuğun rahat bir ortam olduğunu, tüketicinin kendisini daha iyi anlatabildiğini, Cumartesi-<br />
Pazar, akşam, yani her zaman arabuluculuk görüşmesi yapılabildiğini, bir seansta yapılan<br />
arabuluculuk sonucunda anlaşma imzalandığını, edimin yerine getirilip, getirilmediğini, tüketici<br />
derneğinin tüketici ile irtibat halinde takip ettiğini, en çok para iadesi şeklinde tüketici ile satıcının<br />
anlaştığını, başvurunun çok kolay olduğunu, 20 Singapur Doları ücret karşılığında bir form<br />
doldurularak arabuluculuk sürecinin başladığını, mahkemenin ise daha maliyetli ve dokümanın daha<br />
fazla olduğunu söyledi.
Singapur Aile Mahkemesi<br />
Tarih ve Saat: 16 Şubat 2017, Saat 15:45-17:00<br />
Görüşülen Kişiler: Lim Lee Kian, Aile Mahkemesi Hakimi<br />
Wong Sheng Kwai, Aile Mahkemesi Hakimi<br />
Aile Mahkemesi Hakimi Lim Lee Kian, Singapur’da aile mahkemelerinin yapısı ve aile<br />
yargılamasının diğer mahkemelerden ve diğer yargılamalardan farkı, Singapur’da aile mahkemeleri<br />
ile ilgili tarihsel süreç ve alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin aile mahkemeleri yargılama<br />
sürecinde yer edinmesine ilişkin gelişmeler ve bu hususta nasıl bir yol izlendiği ile ilgili olarak<br />
heyetimize sunum gerçekleştirdi.<br />
Wong Sheng Kwai, sunumuna Yargı Başkanı Sundaresh Menon'un 1 Ekim 2014 yılında Singapur<br />
Aile Mahkemelerinin açılışında yaptığı konuşmaya atıf yaparak; aile mahkemeleri ve aile yargısının<br />
uyuşmazlık çözümünde benzersiz olduğunu ve diğer uyuşmazlıklarla bir değerlendirilemeyeceğini,<br />
aile yargıcının görevinin bir anlamda bir hastalığa teşhis koyan ve en uygun ve akılcı tedaviyi<br />
gerçekleştiren doktorun görevine benzediğini söyledi.<br />
Aile anlaşmazlıkları için yasal çözümün, çözümün yalnızca bir parçası olduğunu olayların oldukça<br />
karmaşık ve genellikle duygusallığın ağır bastığını, davanın tamamlanmasından sonrada<br />
ebeveynlerin ebeveyn, çocukların da her iki tarafın çocuğu olarak kalmaya devam ettiklerini, bu<br />
açıdan sorunlar kalıcı bir şekilde çözülmediğinde sorunların sürekli tekrar edebileceğini ve bu<br />
düşünce ile Aile uyuşmazlıkları ile ilgilenen mahkemenin bu durumları gözden geçirmesi gerektiği<br />
düşüncesi ile Singapur'daki aile adalet sistemini gözden geçirmek üzere 2013'te Aile Hakları<br />
Komitesinin kurulduğunu söyledi.
Bu Komitenin, uzman bir mahkeme yapısının oluşturulması da dahil olmak üzere çocukların ve<br />
sıkıntı içindeki ailelerin ihtiyaçlarını karşılamak için baştan sona entegre bir destek sistemi<br />
önerdiğini ve bu öneriler doğrultusunda aile mahkemelerinin, Aile Mahkemeleri Yasasının yürürlüğe<br />
girmesiyle 2014 yılında kurulduğunu ve aile hukuku ile ilgili tüm uyuşmazlıkların ayrı ve<br />
uzmanlaşmış bir mahkemede görüldüğünü söyledi. Aile mahkemelerinin, ilk derece aile<br />
mahkemeleri, yüksek mahkeme içerisindeki aile mahkemeleri ve çocuk mahkemelerinden<br />
oluştuğunu, aile mahkemelerince bakılan işlerin 4 ayrı başlıkta görüldüğünü, aile meseleleri altında;<br />
boşanma, malvarlığından kaynaklı davaların ve velayete ilişkin davaların, çocuk ve gençlere ilişkin<br />
davalar başlığı altında; evlat edinme, vasilik, soy bağının kurulması, çocuk kaçırma, aile içi şiddet<br />
başlığı altında; evden uzaklaştırma, kişisel koruma, zihinsel kapasite ve ölüm başlığı altında; veli<br />
tayini, vasiyetnamenin onaylanması gibi davalara bakıldığını söyledi. Singapur’da aile<br />
mahkemelerinde yıllık 6200 boşanma davası görüldüğünü, 3200 Aile içi şiddet vakıasına<br />
rastlandığını burada şiddetin ekonomik, fiziksel, cinsel bütün şiddet türlerini kapsadığını söyledi.<br />
Aile hukukunda alternatif uyuşmazlıkların uygulanması sürecine 4 farklı periyotta<br />
değerlendirebileceklerini, 1995-2005 yılları arasında sınırlı sayıda sadece özel alternatif uyuşmazlık<br />
çözüm merkezi olduğunu, mahkeme içi danışmanlık ve psikoloji hizmeti servislerinin kurulduğunu,<br />
2005-2011 yılları arasında aile uyuşmazlıkları ile ilgili olarak hakimlerin arabuluculuk yaptıklarını,<br />
bu hizmetim psikologlarla birlikte eş arabuluculuk şeklinde sunulduğunu, bu şekilde arabuluculuk<br />
yapan hakimlerin başka dosyaları olmadığını sadece arabuluculuk yaptıklarını, 2011-2015 yılları<br />
arasında ise aile hukukundan kaynaklı uyuşmazlıklarda, uyuşmazlık aynı zamanda 21 yaşına kadar<br />
olan müşterek çocuğu da ilgilendiriyorsa ve müşterek malların (taşınır-taşınmaz) değeri 3 milyon<br />
Singapur Dolarının üzerinde ise mahkeme öncesi arabuluculuğun zorunlu olduğunu, bu hallerin<br />
dışında da ise zorunluluk harici hakim eğer gerekli görürse tarafları arabulucuya gönderebileceğini<br />
söyledi. 2015’ten günümüze mahkemelerde arabulucu hakimlerin haricinde devlet kadrosunda<br />
arabulucuların istihdam edildiğini ve aile mahkemeleri içerisinde yer alan özel olarak dizayn edilmiş<br />
odalarda arabuluculuk yaptıklarını söyledi. Arabulucu huzurunda tarafların boşanma anlaşmasını<br />
dahi imzalayabileceklerini, ancak mahkemenin bu anlaşmanın içeriğini boşanma sebepleri de dahil<br />
olmak üzere dosya üzerinden incelediğini, ayrıca gerekli görürse tarafları sözlü olarak dinlemek için<br />
çağırabileceğini söyledi. Aile davalarının tamamında hakimin çocuk odaklı olarak sorunları çözmekte<br />
ve sonuçların çocuğa etkisi yaklaşımını amaçlamaktadır. Burada hakimlerin vizyonunun salt adaleti<br />
tesis etmek değil, hükümle birlikte çocukları korumak, aile üyelerinin arasındaki ilişkiyi<br />
güçlendirmek, desteklemek, ilişkilerini yeniden yapılandırmak ve mahkeme sonrası ilişkilerini devam<br />
ettirmektir. Çocuk kaçırma suçlarında da arabuluculuk yapılmakta olduğunu, arabuluculuk<br />
hizmetinin devlet tarafından ücretsiz olarak verildiğini belirtti. Dava açıldıktan sonra özel<br />
arabulucuya da tarafların gidebileceğini, ancak alınan kararın onaylanması için tarafların mahkemeye<br />
beraber başvurması gerektiğini, arabulucu huzurunda boşanma kararı alınabileceğini ancak bunu<br />
onaylamak için mahkemeye başvurulması gerektiğini, hakimin içeriğe baktığını, her şey uygunsa<br />
onayladığını, bazen hakimin aile danışmanlığı ile birlikte eş arabuluculuk yaptığını, özellikle<br />
karmaşık olan durumlarda iki arabulucunun olduğunu söyledi.