Lev Nikolayevic Tolstoy - Insan Ne Ile Yasar

Pahom hemen ayağa kalktı ve en güzel kadın elbisesiyle iki kilo çayı getirip Reis'e sundu. Reis hediyeleri
kabul edip kendisini başköşeye oturttu. Başkırlar hemen ona birşey anlatmaya başladılar. Reis bir süre
dinledi, sonra başıyla susmalarını işaret etti ve Pahom'a Rusça seslendi:
"Pekâlâ, öyle olsun. Nereyi istersen orası senin olsun; bizde nasıl olsa çok toprak var."
"Đstediğim kadar çok nasıl alabilirim?" diye düşündü Pahom. "Đşi sağlama bağlamak için tapusunu
çıkartmalıyım, yoksa 'Burası senin' deyip, sonra da elimden alabilirler."
"Nazik sözleriniz için teşekkür ederim" diye konuştu Pahom. "Sizin çok toprağınız var, benim istediğimse
azıcık bir şey. Ama yine de o küçücük parçanın bana ait öldüğünden emin olmalıyım. Ölçülüp sonra tapusu
verilemez mi? Hayat da ölüm de Allah'ın elinde. Siz iyi insanlar onu bana verirsiniz, ama belki çocuklarınız
geri almak ister."
"Tamamen haklısın," dedi Reis. "Toprağı tapusuyla vereceğiz sana."
"Duydum ki, buraya bir tüccar gelmiş," diye devam etti Pahom, "ve siz de ona biraz toprak vermiş, tapu
senedi düzenlemişsiniz. Bana da aynı şeyin yapılmasını isterdim."
60
Tolstoy
Şef anlamıştı.
"Tamam," dedi, "o iş kolay. Bir kâtibimiz var, seninle birlikte şehre gidip mühürlü, tasdikli bir tapu alırız."
"Peki fiyat ne olacak?" diye sordu Pahom.
"Fiyatımız hep aynıdır; günü bin ruble."
Pahom anlamadı.
"Günü mü? Nasıl ölçüymüş o? Kaç dönüm yapar?"
"Biz öyle hesap bilmeyiz," dedi Reis, "Biz toprağı günle satarız. Bir günde yürüyerek etrafını çevirebildiğin
kadarı senindir ve bir günü bin rubledir."
Pahom şaşırmıştı.
"Ama insan bir günde büyük bir arazinin etrafını çevirebilir," dedi.
Reis kahkahalarla güldü.
"O zaman hepsi senin olur!" dedi. "Ama bir şartla; başladığın noktaya aynı gün dönmezsen paranı
kaybedersin."
"Peki geçtiğim yerleri nasıl işaretleyeceğim?"
"Nasıl mı? Đstediğin bir noktaya gider orada dururuz. Sen de o noktadan başlayıp, yanındaki belle daireni
çizersin. Gerekli gördüğün yerlere işaret koyarsın. Her dönüşte, bir çukur kazıp otları üstüste yığarsın; sonra
biz de çukurların arasını sabanla işaretleriz. Ne kadar istersen o kadar büyük bir daire yap, ama güneş
batmadan başladığın noktaya dönmen gerekiyor. Çevirdiğin bütün arazi senin olacak."
Pahom bu işi çok sevmişti. Ertesi sabah erkenden başlamaya karar verdiler. Biraz daha konuştular, kımız içip
yemek yediler. Artık gece olmuştu. Başkırlar, Pahom'a kuştüyü bir yatak verdikten sonra, ertesi gün şafak
sökerken toplanıp, kararlaştırılan noktaya gitmek için sözleşerek yanından ayrıldılar.
61
k >*t
VII
Pahom kuştüyü yatağa uzandı, ama uyuyamadı. Aklında hep toprak vardı.
"Amma büyük bir araziyi işaretlerim!" diye düşünüyordu. "Bir günde rahatlıkla otuzbeş mil gidebilirim. Günler
şimdi uzun, otuzbeş millik bir dairenin içinde ne de geniş toprak vardır! Đşe yaramaz kısımlarını satar veya
köylülere bırakırım; en iyi kısmını kendime ayırıp işlerim. Đki öküz alır ve iki işçi daha tutarım. Yüzelli
dönümlük toprağı sabanla sürer, geriye kalanı otlak yaparım."
Pahom bütün gece gözünü kırpmadı. Yalnız, şafak sökmeden biraz önce uykuya daldı. Gözlerini kapar
kapamaz bir rüya gördü. Rüyasında aynı çadırda uzanmış yatıyordu, derken dışar-da birisinin kahkahalarla
güldüğünü duydu. Kim olabilir diye merak edip kalktı ve dışarı çıktı. Başkır Reisi'nin, çadırın önünde oturmuş
böğrünü tuta tuta güldüğünü gördü. Reis'in yanına giden Pahom; "Niye gülüyorsun?" diye sordu.
Karşısındaki artık Reis değil, daha önce evine uğrayan ve buradaki toprakları anlatan tüccar olmuştu. Pahom
tam ona; "Ne zamandır buradasın?" diye soracakken, adam tüccar olmaktan çıkıp, uzun zaman önce
Pahom'un eski evine gelen Volgalı adama dönüştü. Sonra gördü ki, o, köylü de değil, tırnaklarıyla boynuzları
olan şeytandı ve orada durmuş gülüyordu. Şeytanın ayaklarının ucunda ise birisi yalınayak, üstünde sadece
bir pantolon ve gömlek, uzanmış yatı-
62
Tolstoy
yordu. Ölmüş halde yatan o adam ise Pahom'un ta kendisiydi. Dehşetle uyandı.
"Bir rüyadan ne çıkar?" diye geçirdi içinden.
Çadırın açık kapısından baktı; şafak söküyordu.