หนังสือประวัติศาสตร์

H I S T O R Y 

O u t s i d e 

T h e 

B o 

x

ค ำน ำ 

วารสารเล่มนี้เป็ นส่วนหนึ ่งของวิชา ประวัติศาสตร์ (ส.๒๓๑๐๔) 

ได้จัดท าขึ้นเพื ่อให้นักเรียนได้น าความรู ้ในวิชาประวัติศาสตร์มาใช้ให้ 

เกิดประโยชน์ ซึ ่งวารสารเล่มนี้มีเนื้อหาเกี ่ยวกับ เรื ่องราวประวัติศาสตร์ 

ในอดีตจนถึงปัจจุบันในรูปแบบของ Info graphic และบทความ 

ต่างๆ 

ผู ้จัดท าหวังว่าวารสารเล่มนี้ จะเป็ นประโยชน์แก่ผู ้อ่านทุกท่าน 

หากมีข้อผิดพลาดประการใด คณะผู ้จัดท าขอน้อมไหว้และขออภัยมา 

ณ ที ่นี้ด้วย 

คณะผู ้จัดท า

บทบรรณาธิการ 

ประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ มีทั ้งสงครามการปฏิวัติความขัดแย้ง 

การค้นพบของแต่ละชนชาติ ดั่งเช่น สงครามโลกครั ้งที่ 1 ที่มีความ 

ขัดแย้งและบุกรุกของแต่ละฝ่ ายเกิดขึ ้ น และน าไปสู่สงครามโลกครั ้งที่ 

2 ที่เกิดจากความไม่พึ่งพอใจของสนธิสัญญาจากสงครามโลกครั ้งที่ 

1 จนน าไปสู่ความสูญเสียครั ้งยิ่งใหญ่ นอกจากนี ้ ยังน าไปสู่สงคราม 

เย็น ที่มีผลมาจากความพ่ายแพ้ของเยอรมันและความพินาศของ 

ยุโรปจนน าไปสู่ช่องว่างแห่งอ านาจของยุโรป นอกจากนี ้ ยังมีสงคราม 

เกาหลีที่มาจากการได้รับอิทธิพลของระบอบปกครองที่ต่างกัน และ 

การค้นพบที่ส าคัญมาจากการเดินเรือ ทั ้งการพบเกาะต่างๆ 

แม้กระทั่งการค้า ซึ่งในการเดินทางจะขาดเข็มทิศไปมิได้ ที่มากจาก 

การคิดค้นของชาวจีน และในหนังสือ History Outside The box เล่ม 

นี ้ จะแสดงให้เห็นว่าสาเหตุของการเกิดสงครามต่างๆนั ้นมีที่มา 

อย่างไรผลกระทบและรวบรวมเหตุการณ์ที่ส าคัญต่างๆใสนสงคราม 

ผ่านทางTimelineรูปภาพและภาษาที่เข้าใจง่ายให้เห็นภาพและ 

ชัดเจนยิ่งขึ ้ น คณะผู้จัดท าหวังว่าหนังสือเล่มนี ้ จะตอบโจทย์ที่ต้องรู้ใน 

ประวัติศาสตร์อันยิ่งใหญ่ 

บรรณาธิการ

5 

8 

16 

27 

32 

38 

40 

63 

76 

86 

92 

96

อารยธรรมลุ่มแม่น 

้าฮวงโหหรือแม่น ้าเหลือง 

นับเป็ นอู่อารยธรรมอันทรงคุณค่าแห่ง หนึ ่ง 

บนแผ่นดินใหญ่ มีหลักฐานการขุดพบซาก 

ฟอสซิลลักษณะคล้ายกับโครงกระดูกของชาว 

จีนปัจจุบันที่ระบุว่า มีมนุษย์วานรอายุ 5-6 

แสนปี ก่อนในยุคดึกด าบรรพ์อาศัยอยู่ เรียก 

‘มนุษย์วานรหลันเถียน’ หรือ มนุษย์วานรที่ 

เป็ นบรรพบุรุษของชนชาติจีนที่อาศัยอยู่ใน 

อ าเภอหลันเถียนของมณฑลส่านซี มีการ 

ค้นพบเครื่องมือเครื่องใช้ที่ท าจากหินแบบ 

หยาบ ครองชีพโดยการล่าสัตว์ โดยมีการ 

ค้นพบแหล่งโบราณคดี 2 แหล่ง คือ

้ 

Li 

“ลี่” ภาชนะส าหรับใช้หุงต้ม มีลักษณะ 

เป็ นเครื่องปั ้ นดินเผา เป็ นสามขา 

Gui 

“กุย” ภาชนะสีด าใช้ส าหรับหุงต้ม 

อ 

วัฒนธรรมหลุงชาน ประมาณ 2000-1700 ปี ก่อนคริสต์ศักราช ได้ชื่อมาจากเมืองที่ขุดพบใกล้ๆ มณฑลชานตุง 

เครื่องปั ้ นดินเผาเมืองหลุงชานผิดไปจากแบบหยางเชา คือ พบชนิดแตกเป็ นซีกๆ มีรอยทาน ้ามันและบอบ 

บางกว่าสันนิษฐานว่ามนุษย์สมัย หลุงชานอยู่ตามชนบทบ้าง อยู่รวมตามเชิงเขาใกล้แม่น ้าบ้าง บ้านเรือนก็ท า 

ด้วยดินเหนียวดังเช่นที่มีอยู่ในบริเวณจีนเหนือ เป็ นต้น นอกจากนั ้นยังขุดพบซากกระดูกสัตว์จ านวนมากที่ใช้ 

ในพิธีการบูชา สันนิษฐานว่ามนุษย์ในสมัยดังกล่าวคงมีลัทธินับถือสัตว์ หรือนับถือสิ่งอื่นด้วย 

มนุษย์เริ่มมีการใช้แป้นหมุนส าหรับปั ้ น ที่มีประสิทธิภาพสูง และมีการเผาเครื่องปั ้ นครั ้ง 

ละจ านวนมากๆ ส่วนใหญ่เป็ นเครื่องปั ้ นดินเผาสีเทาและสีด าเป็ นหลัก เครื่องปั ้ นดินเผาสี 

อื่นมีจ านวนน้อยมาก ภายนอกขัดมันด าขลับเป็ นเงา เป็ นศิลปกรรมชั ้นสูง ด้วยเหตุนี 

วัฒนธรรมหลุงชานจึงมีชื่อเรียกอีกอย่างว่า วัฒนธรรมเครื่องปั ้ นเคลือบเงา 

Jonk 

“จอก” ภาชนะสีด า ลักษณะคล้าย 

ภาชนะใส่น ้าในสมัยก่อน พบที่เมือง 

อังจุยเชียน มณฑลกวางตุ้ง

เครื่องปั ้นดินเผำสมัยหยำงเชำ 

เครื่องปั ้ นดินเผามีวาดหน้าคนและปลา ขุด 

พบที่ปั ้ นพัว เมืองซีอาน 

เครื่องปั ้นดินเผำทรงแจกัน 

วาดลวดลายด้วยสีด าและสี 

น ้าตาล พบที่ลุ่มแม่น ้าเต า 

ใช้ชื่อตามสถานที่ค้นพบมณฑลเหอหนานภาคตะวันตก เลย 

มาทางตะวันออกถึงแมนจูเรียใต้ มนุษย์สมัยนั ้นนั ้น มี 

ความสามารถในการท าเครื่องปั ้ นดินเผา และมี 

เครื่องปั ้ นดินเผาหลายชนิดด้วยกัน มีสีแดง ด า ขาว ซึ ่งมี 

ความคล้ายกับเครื่องปั ้ นดินเผายุคใหม่ ที่ค้นพบในเตอรกี 

สถานและเอเชียตะวันตก มีการสลักรูปสัตว์ เช่น ม้าลงบน 

เครื่องปั ้ นดินเผา 

มีการค้นพบเครื่องมือที่ท าด้วยหินที่อธิบายได้ว่าเป็ น 

เครื่องมือเพาะปลูก อาจมีการทอผ้าเพรามีการค้นพบเครื่อง 

ทอผ้าในมณฑลเชอสีและหูหนาน และสันนิษฐานว่าอาจ 

ได้รับอิทธิพลวัฒนธรรมจากเอเชียตะวันตก จากภาคเหนือ 

และภาคตะวันตกของจีนอีกด้วย 

มีดหิน ขวำนหินแบบไม่มีด้ำมจับ 

ภำพจ ำลองบ้ำนพักอำศัย

้ 

พัฒนำกำรของเข็มทิศ 

นี 

400 ปี ก่อนคริสตกาล 

ดแฮมสรุปไว้ว่า ยุโรปได้รับเข็มทิศมาจากชาวจีน 

จึงควรแขวนด้วยใยไหมเส้นเดี่ยวของผ้าไหมใหม่ 

การกล่าวถึงเข็มทิศแม่เหล็กในงานเขียนของชาวยุโรป 

ครั ้งแรกมีขึ ้นในปี 1190 ในหนังสือ De Naturis 

Renum ของอเล็กซานเดอร์ เนคแคม ไม่มีการกล่าวถึง 

เข็มทิศในงานเขียนอาหรับจนกระทั่งราวปี 1232 เมื่อ 

กะลาสีเรืออธิบายว่าพวกเขาหาทิศทางจากการใช้ชิ้น 

เหล็กรูปปลาถูกับแม่เหล็ก ดังนั ้น ชาวยุโรปและชาว 

อาหรับดเหมือนจะรับเข็มทิศแม่เหล็กมาใช้เดินเรือ 

ในช่วงเวลาจากการเดินทางติดต่อทางเรือกับประเทศ 

จีน 

มีข้อความในยุคเดียวกันที่สนับสนุนทฤษฎีนี ้ ใน 

หนังสือที่มีชื่อเสียงชื่อ Dream Pools Essays จากปี 

1086 กล่าวว่า ชาวยุโรปถูปลายเข็มด้วยหินแร่ 

แม่เหล็ก จากนั้นมันจะชี้ไปทางทิศใต้....อาจจะวางเข็ม 

ไว้บนนิ้วมือหรือบนขอบถ้วย ที่ซึ่งมันจะหมุนได้ง่าย 

แต่ฐานรองาจกตกลง มาได้ 

แปะขี้ผึ้งไว้ตรงกลางเข้ากับเส้นไหม จากนั้นห้อยไว้ 

ทิศที่ไม่มีลม มันจะชี้ไปทางทิศใต้เสมอ ข้อความนี 

เขียนขึ ้นหนึ ่งศตวรรษเดิมก่อนมีการกล่าวถึงเข็มทิศ 

แม่เหล็กในยุโรปครั ้งแรก

COMPASS PREVIEW 

No.2 Chinese Navy Compass 

เข็มทิศชำวเรือจีนในศตวรรษที่ 19 มี 

ฝำไม้ครอบปิ ดด้ำนบนเพื่อป้องกันเข็ม 

ทิศ จึงพกใส่กระเป๋ ำกัปตันเรือไว้ 

ใช้ในทะเลได้ สิ่งนี้เป็ นสิ่งที่มีค่ำ 

ที่สุดของกัปตันเรือส ำเภำจีน 

ตำมธรรมเนียมแล้วทิศใต้เป็ นหลัก 

อย่ำงไรก็ตำม สำมำรถเห็นอิทธิพล 

ตะวันตกในช่วงเวลำที่เข็มทิศสร้ำงขึ้น 

ได้อย่ำงชัดเจน เพรำะตัวเลขไม่ได้เขียน 

ด้วยตัวอักษรจีน แต่ใช้ตัวเลขตะวันตก 

แทน (ชุดสมบัติของโรเบิร์ต เทมเพิล)

COMPASS PREVIEW 

No.3 First compass No.4 Simple Chinese Navy Compass 

้ 

First compass 

Simple Chinese Navy Compass 

เข็มทิศในยุคแรกเริ่มของจีน ตำม 

ต ำนำนเล่ำกันมำว่ำน่ำจะ หมำยถึง รถจื่อหนำนเชอ ที่จักรพรรดิ 

หวงตี้ใช้หลักกลศำสตร์ประดิษฐ์ขึ้น 

ส่วนประกอบอันแรกสุดคือ “ ซือหนาน ” ประกอบด้วย “ช้อน” 

และ “แผ่นบอกทิศทาง” ตัวช้อนท าจากแม่เหล็กธรรมชาติ มีรูปร่าง 

คล้ายช้อนทานข้าวด้านยาวในปัจจุบัน ส่วนแผ่นบอกทิศทางเป็ น 

กระดานทองแดงรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส เวลาใช้ก็ให้หมุนช้อน เมื่อ 

ช้อนหยุดนิ่ง ทิศทางที่ด้ามช้อนชี ้ไปคือ ทิศใต้ 

ยังมีค าอธิบายอย่างเปิ ดเผยถึงการที่เข็มทิศแม่เหล็กน าทาง ที่เก่าแก่กว่าการกล่าวถึงเข็มทิศครั ้งแรกของชาวยุโรป 

ค าอธิบายมาจากหนังสือที่เขียนโดยจูอวี ้ หนังสือเล่มนี ้มีชื่อแปลกๆว่า P’ingchow Table Talk มีอายุตั ้งแต่ปี 1117 จูอวี 

เขียนว่า ตามกฎข้อบังคับของรัฐบาลเกี่ยวกับการเรือเดินทะเล เรือล าใหญ่สามารถบันทุกคนได้หลายร้ อยคนและล าเล็ก 

อาจบันทุกคนบนเรือได้มากกว่า 100 คน...ผู ้น าจะต้องมีความคุ ้นเคยกับองค์ประกอบต่างๆของชายฝั่ง ในเวลากลางคืน 

พวกเขาน าทางด้วยดวงดาว และในเวลากลางวันน าทางด้วยดวงอาทิตย์ ในสภาพอากาศมืดครึ้ม พวกเขาดูที่เข็มชี้ทิศ 

ใต้ พวกเขายังใช้สายเชือกยาว 100 ฟุตที่มีตะขอผูกติดอยู ่ที่ปลาย ซึ่งพวกเขาทิ้งลงไปเก็บตัวอย่างโคลนจากก้นทะเล 

จากลักษณะและกลิ่นของโคลน พวกเขาสามารถหาต าแหน่งของตนเองได้ 

เข็มทิศชำวเรืออย่ำงง่ำย-ถ้วยน ้ำที่มีทุ ่นและเข็มที่ฝนให้เป็ น 

แม่เหล็กลอยอยู ่ชี้ไปทำงทิศเหนือและใต้ ทิศใต้คืออักษรตัวที่ 4 

นับจำกตัวบนสุดนับไปทำงทิศทวนเข็มนำฬิกำ แสดงว่ำเข็มทิศ 

อันนี้ไม่ได้หันไปในทิศที่ถูกต้องขณะถ่ำยภำพนี้

ความจริงแล้วเข็มทิศมีอยู่ในประเทศจีน 

ก่อนหน้านั ้นเป็ นเวลาหลายศตวรรษ แต่ 

นีดแฮมสรุปไว้ว่ามีการน าเข็ม-ทิศมาใช้กับ 

การเดินเรือในทะเลก็ช่วงหลังๆ ช่วงเวลาที่ 

น่าจะเป็ นไปได้คือปี 850 ถึง 1050 ก่อนที่ 

เราจะพูดถึงประวัติเข็มทิศยุคก่อนน ามาใช้ 

กับการเดินเรือเราควรจะพูดก่อนว่า การใช้ 

เข็มทิศในการเดินเรือ บางส่วนขึ ้นอยู่กับ 

ขั ้นตอนในการผลิตเหล็กกล้า เหล็กอ่อนไม่ 

สามารถรักษาความเป็ นแม่เหล็กไว้ได้นาน 

และมีความเป็ นแม่เหล็กน้อย ส าหรับการ 

เดินทางไกล เด โซสซูร์ พิจารณาแล้วว่า... 

อาจจะเป็ นไปได้ 

สิ่งนี ้เป็ นเทคนิคพิเศษมากในการวางผังบ้าน 

และเมืองให้เข้ากับลมหายใจและกระแสพลัง 

ของโลก ซึ ่งตรวจหาได้บางส่วนจากการใช้ 

เข็มทิศช่วย 

เราจะเอ่ยไว้ถึงเพียงคร่าวๆว่ามีการขุด 

ค้นพบสิ่งที่คาดว่าจะเป็ นเข็มทิศตั ้งแต่เมื่อ 

1000 ปี ก่อนคริสตกาลในซากเมืองโอลเมค 

(Olmec) ปี 1967 ที่เมืองซานโลเรนโซทาง 

ตอนใต้ของรัฐเวครูซ ประเทศเม็กซิโก ถ้า 

เป็ นเข็มทิศจริงมันจะเด่าแก่กว่าหลักฐานที่ 

เก่าแก่ที่สุดของชาวจีนถึง 600 ปี 

รำยละเอียดจำกภำพหินแกะสลักสมัยรำชวงศ์ฮั่น เป็ นภำพนักเวทย์มนต์คำถำและหมอผีหลวงที่มีอำยุย้อนไปถึงปี 114 

คนนั่งก ำลังก้มมองดูเข็มทิศทัพพี 

ว่าชาวจีนมีเข็มเหล็กกล้าที่ดีใช้มาหลาย 

ศตวรรษก่อนหน้ายุโรป... บรูมเฮด บรรยาย 

ไว้จากหนังสือเกี่ยวกับการเดินเรือในปี 1597 

เข็มทิศแบบเก่าแก่และเรียบง่ายที่สุดคือ ชิ้น 

แร่แม่เหล็กธรรมชาติที่ใช้บอกทิศทาง 

อย่างไรก็ตาม ควรจะทราบไว้ว่า สิ่งส าคัญ 

มากกว่าการใช้เข็ทิศเพื่อการเดินเรือส าหรับ 

ชาวจีนส่วนใหญ่คือดูฮวงจุ้ย(geomancy) 

เข็มทิศโบรำณที่ใช้ในกำรหำทิศของฮวงจุ ้ย 

ต่อมำน ำมำใช้ประโยชน์ในกำรเดินเรือ

เครื่องมือที่มีหน้ำปัดและเข็มช้ที่เรำใช้กันอยู ่ทุกวันนี้ มีต้นก ำเนิดจำกประเทศจีนช่วงศตวรรษที่ 3 มันคือเข็มทิศ 

พยำกรณ์ ใช้ในกำรให้ค ำปรึกษำตอบค ำถำม โดยมำกจะเป็ นควำมเชื่อทำงไสยศำสตร์ แต่พื้นฐำนของกระบวนกำรนี้คือ 

ปรำกฎกำรณ์ที่เข็มถูกท ำให้เป็ นแม่เหล็กเรียงตัวในแนวทิศเหนือ-ทิศใต้

Tools with dials and pointers. 

นีดแฮมเชื่อว่ำอำจเป็ นกระเป๋ ำใส่เข็มทิศ 

ใบเดียวที่ยังคงลงเหลือมำจนถึงสมัยเรำ 

เข็มทิศอันนี้มีเส้นผ่ำนศูนย์กลำง 6.5 นิ้ว 

มีอำยุตั ้งแต่ศตวรรษที่ 18 เข้ำกับกระเป๋ ำ 

ได้พอดี กระเป๋ ำตกแต่งด้วยลำยปักรูป 

ปลำคู ่ หยินหยำง และสัญลักษณ์แถบ 

สำมเส้นจำกคัมภีร์-พยำกรณ์อี้จิง เพื่อ 

ควำมเป็ นสิริมงคล 

เครื่องมือที่มีหน้ำปัดและเข็มชี้ 

ศตวรรษที่ 3 

เข็มทิศที่เก่าแก่ที่สุดของจีนไม่มีเข็มแต่มีตัวชี ้ รูปร่าง 

เหมือนช้อน ปลา หรือเต่า การริเริ่มน าเข็มมาใช้เป็ นการ 

พัฒนาให้สามารถอ่านค่าบนหน้าปัดรอบๆ เข็มชี ้ได้ 

ละเอียดมาก 

นีดแฮมกล่าวว่าการพัฒนานี ้ ‘ อาจจะเกิดขึ ้นใน 

ศตวรรษที่ 7 หรือ 8 ที่เข็มเข้ามาแทนที่หิน แร่ แม่เหล็ก 

และชิ้นเหล็กรูปร่างอื่นๆ เพื่อให้อ่านค่าได้แม่นย าขึ ้น 

ยังมีการใช้เข็มเป็ นตัวชี ้ในเครื่องค านวณ การใช้ 

เข็มในเครื่องมือส าหรับการค านวณสามารถตามรอยย้อน 

หลงได้ถึงปี 570 เป็ นอย่างน้อยในประเทศจีน ดูเหมือนจะ 

เป็ นลูกคิดแบบหนึ ่งที่ใช้พื ้นฐานการอ่านค่าแบบเข็มทิศ 

เทคนิคนี ้ซึ ่งดูเหมือนจะเป็ นเครื่องมือคล้ายลูกคิดอย่างง่าย 

เกิดขึ ้นจากกระดานหมอดูเก่าแก่เป็ นของคนชื่อ Chao Ta 

คือหมอดูผู้ที่มีชื่อเสียงในยุคสามก๊ก(ปี 221-265) 

ดังนั ้นเครื่องมือที่มีหน้าปัดและเข็มชี ้มีใช้ใน 

ประเทศจีนช่วงศตวรรษที่ 6 เป็ นอย่างน้อย และเป็ นไปได้ 

ค่อนข้างมากว่าน่าจะเป็ นศตวรรษที่ 3 นีดแฮมสรุปไว้อย่าง 

ถูกต้องว่า เครื่องมือจีนเหล่านี ้ ‘เป็ นสิ่งโบราณที่สุดใน 

เครื่องมือที่อ่านค่าด้วยเข็มชี ้ทั ้งหมดและ.... ก้าวแรกบน 

ถนนสู่หน้าปัดและเครื่องวัดที่บอกค่าได้เองทั ้งหมด 

รำยละเอียดภำพแสดงถึงกำรเลือกสถำนที่สร้ำงเมือง 

ใหม่ หมอดูฮวงจุ ้ยศึกษำเข็มทิศยำกรณ์ที่ตั ้งอยู ่บน 

โต๊ะพับ

กำรเบี่ยงเบนของขั ้วแม่เหล็กที่ 

สนำมแม่เหล็กโลก 


สนามแม่เหล็กโลกเบี่ยงเบนจาก 

ต าแหน่งที่คาดกันไว้เล็กน้อย และเข็ม 

ของเข็มทิศชี ้ไปยังขั ้วโลกเหนือของ 

แม่เหล็กเรียกว่ามุมเบี่ยงเบนระหว่าง 

ทิศเหนือหลัก(declination) มุมนี ้ไม่ 

คงที่และเปลี่ยนแปลงอย่างต่อเนื่อง 

ชาวจีนค้นพบการเปลี่ยนแปลง 

ขั ้วแม่เหล็กนี ้ในศตวรรษที่ 8 หรือ 9 

เป็ นอย่างน้อย 

ค าอธิบายเก่าแก่ที่สุดเกี่ยวกับการ 

เบี่ยงเบนขั ้วแม่เหล็กที่แสดงให้เห็น 

ด้วยเข็มชี ้ที่แม่นย าและละเอียดชัดเจน 

มีอายุตั ้งแต่ปี 1030-1050 

โดยประมาณ และปรากฏอยู่ในบท 

กลอนเกี่ยวกับแม่เหล็กที่เขียนโดย 

หวังจี๋ ผู้ก่อตั ้งส านักหมอดูฮวงจุ้ยฝู 

เจี ้ยน(ฮกเกี ้ยน) 

อ ำนำจแม่เหล็กตกค้ำงและกำรเหนี่ยว 

น ำแม่เหล็ก 


เป็ นสิ่งส าคัญที่จะต้องเน้นย ้าว่า การใช้ 

เข็มทิศและการรับรู้ว่ามันชี ้ไปทางทิศเหนือ 

หรือทิศใต้โดยประมาณเพียงอย่างเดียว อาจ 

ท าให้ชาวจีนตีความได้ว่าสิ่งที่เกิดขึ ้น 

ทั ้งหมดเป็ นแรงดึงดูดของจักรวาล แต่การ 

เหนี่ยวน าแม่เหล็กโดยการใช้สนามแม่เหล็ก 

โลกพิสูจน์ให้เห็นว่าสนามแม่เหล็กนี ้เป็ น 

แรงกระท า (actice force) สิ่งนี ้จึงเป็ นความ 

เข้าใจในวิทยาศาสตร์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดที่ชาว 

จีนค้นพบ 

เข็มทิศของหมอดูฮวงจุ้ยของจีนเก็บ 

รักษาความรู้อันเก่าแก่หลายศตวรรษ 

ด้วยการมีต าแหน่งเข็มทิศสองชุดที่ 

แตกต่างกัน แสดงถึงการเบี่ยงเบน 

ขั ้วแม่เหล็กในสองช่วงเวลาที่แตกต่าง 

กันในอดีต วงกลมสองวงที่แสดง 

ต าแหน่งเข็มทิศโดยธรรมเนียมแล้วจะ 

เขียนรวมอยู่ในวงกลมหลายวงรอบรูที่ 

เจาะฝังเข็มทิศ แสดงถึงการเบี่ยงเบน 

ขั ้วแม่เหล็กในช่วงเวลาสงช่วงที่ 

แตกต่างกันในประวัติศาสตร์

สงครามครูเสดเป็ นเหตุการณ์ทางประวัติศาสตร์ที ่ส าคัญ ในยุคกลางเป็ น 

สงครามทางศาสนาระหว่างชาวคริสเตียนกับชาวมุสลิมซึ ่งเหตุการณ์นี้เกิดขึ้น ในช่วง 

ศตวรรษที ่ 11 ต่อเนื ่องมาจนถึงศตวรรษที ่ 13 และเมื ่อสงครามนี้สิ้นสุดลง ก็ได้ ส่งผล 

กระทบต่อยุโรป ทั้งทางด้านเศรษฐกิจและสังคม อย่างที ่ไม่เคยเกิด

สงครามครูเสดครั่งที่ 1 

ชาวคริ สต์เชื่อว่าจะเกิดวันอวสานของโลก 

ก าลังจะมาถึงในปี ค.ศ. 1000 ผู้คนจ านวนมาก 

จาริ กแสวงบุญไปยังกรุ งเยรู ซาเลมซึ ่ งเชื่อว่าเป็ น 

สัญลักษณ์ทางโลกของเมืองบนสวรรค์ของพระเยซู 

คริสต์ แต่การเคลื่อนตัวของพวกเติร์กขัดขวางการ 

เดินทางไปยังนครศักดิ ์ สิทธิ ์ เยรูซาเลม จักรวรรดิไบ 

เซนไทน์ต้องเผชิญหน้าก าอ านาจของมุสลิมที่เคลื่อน 

ตัวเข้ามาใกล้เมืองหลวง จึงขอความช่วยเหลือจาก 

ยุโรป พระสันตะปาปาเออร์บานที่ 2 จึงให้การ 

สนับสนุนทางทหารเพราะเชื่อว่าจะเป็ นการฟื ้ นฟู 

ความเป็ นเอกภาพของคริสต์ศาสนจักร 

วันที่ 20 ตุลาคม ค.ศ. 1907 กองทัพนักรบ 

ครูเสดพร้อมกับกองทัพไบเซนไทน์บุกเข้ายึดเมือง 

แอนติออชแต่ไม่ส าเร็จ จนเมื่อวันที่ 15 กรกฎาคม 

ค.ศ. 1908 กองทัพครูเสดเข้ายึดกรุงเยรูซาเลมและ 

ฆ่าชาวมุสลิมทิ้งทั ้ งหมด ซึ ่ งกว่าจะส าเร็ จตาม 

จุดมุ่งหมายก็ใช้เวลาร่วม 3 ปี ในการปลดปล่อยเยรู 

ซาเลมนครศักดิ ์ สิทธิ ์ ให้หลุดพ้นจากการยึดครองของ 

มุสลิม 

ความส าคัญของกรุงเยรูซาเลม ยุโรปในศตวรรษที่ 11 เต็มไปด้วยวิหารศักดิ ์ สิทธิ ์ แต่กรุงเยรูซาเลมมี 

ความส าคัญเป็ นพิเศษ เนื่องจากมีสุสานศักดิ ์ สิทธิ ์ ของพระเยซูคริสต์ การเดินทางจาริกแสวงบุญไปยังสถานที่ 

ศักดิ ์ สิทธิ ์ ทางศาสนาของชาวคริ สเตียนถือว่าเป็ นการอุทิศตนเพื่อศาสนา ดังนั ้น การเคลื่อนตัวของพวก 

เซลจัค เติร์ก จึงถือเป็ นการขัดขวางการเดินทางไปยังนครศักดิ ์ สิทธิ ์ เยรูซาเลม ย่อมมีผลกระทบต่อชาวยุโรป 

ทั ้งหมด กลางศตวรรษที่ 11 เซลจัค เติร์ก โจมตีจักรวรรดิไบเซนไทน์ได้ส าเร็จ จักรวรรดิไบเซนไทน์จึงต้อง 

เผชิญหน้ากับอันตรายของอ านาจมุสลิม จักรพรรดิอเลกซีอุส จึงขอความช่วยเหลือจากตะวันตก สันตะปาปา 

เออร์ บานที่ 2จึ งให้การช่ ว ยเหลื อ ทางทหาร เพ ราะคิ ด ว่า เป็ นวิ ธี การฟื ้ น ฟู ค วา มเป็ น เอกภาพ 

ของคริสต์ศาสนจักร

์ 

สมเด็จพระสันตะปาปาเออร์บันที่2 (UbanII)มีพระนามเดิมว่า 

โอโด ทรงด ารง ต าแหน่งพระสันตะปาปาตั ้งแต่วันที่ 12 

มีนาคม ค.ศ. 1088 ถึง 29 กรกฎาคม ค.ศ. 1099 พระองค์เป็ นที่ 

รู้จักจากการประกาศสงครามครูเสด ครั ้งที่ 1 

สภำแห่งเคลอร์มองต์ วันที่ 18 พฤศจิกายน ค.ศ. 1095 สภาแห่งเคลอร์มองต์ได้เปิ ดประชุมตามค า 

เรียกร้องของสันตะปาปาเออร์บานที่ 2 ที่ทรงกระตุ้นให้ผู้ที่ยืนฟังพระด ารัสของพระองค์ใช้พลัง ท า 

สงครามศักดิ ์ สิทธิ ์ ซึ ่ งมีการตอบสนองต่อค าปราศรัยของสันตะปาปาเกิดขึ ้นทันที มีเสียงร้องตะโกน 

กึกก้อง “พระเจ้าจะกระท า” ไปทั่วบริเวณ โดยมีการตกลงกันว่า ผู้ที่จะเดินทางไปท าสงครามศักดิ ์ สิทธิ 

ให้แขวนไม้กางเขนไว้ที่คอ 

ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 1096 กองทัพครูเสดได้เคลื่อนก าลังซึ ่งประกอบด้วย 4 กองทัพ 

ได้แก่ กองทัพฮิวจ์แห่งฝรั่งเศส กองทัพโบฮีมอนด์จากอิตาลี กองทัพ ของเรย์มอนด์แห่งเซนต์กิลเลส 

และกองทัพของโรเบิร์ตแห่งนอร์มังดี

กำรยึดกรุงเยรูซำเลม ในช่วงเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1099 นักรบครูเสดเข้าโจมตีเมืองเยรูซาเลม โดย 

เริ่มจากการที่ทหารของกอดฟรีย์ปี นบันไดขึ ้นไปยึดส่วนหนึ ่งของก าแพงไว้ จากนั ้นแทนเครดกับเรย์ 

มอนด์จึงน าทหารเดินทัพเข้าเมือง ชาวมุสลิมที่อยู่ในกรุงเยรูซาเลมถูกฆ่าทิ้งจนหมดสิ้น กว่าจะพบ 

ความส าเร็จตามจุดมุ่งหมาย นักรบครูเสดใช้เวลา 3 ปี เพื่อที่จะบรรลุเป้าหมายในการปลดปล่อยเยรู 

ซาเลมนครศักดิ ์ สิทธิ ์ ให้หลุดพ้นจากการยึดครองของมุสลิม

สงครำมครูเสดครั ้งที่ 2 

เมืองเอเดสซา เป็ นรัฐที่จัดตั ้งขึ ้นโดยบอลค์ 

วินน้องชายของกอดฟรีย์ เมื่อได้รับต าแหน่งกษัตริย์ 

แห่งเยรูซาเรมแล้วจึงให้รัฐนี ้ อยู่ในความปกครอง 

ของบอลค์วินแห่ง เลอเบิร์กซึ ่งเป็ นญาติกัน แต่ด้วย 

การปกครองที่ไม่มั่นคงจึงสู ญเสี ยเมืองนี ้ ให้กับ 

มุสลิม ประสันตะปาปาจูเนียสที่ 3 จึงประกาศ 

โองการสงครามครูเสดอย่างเป็ นทางการในปี ค.ศ. 

1145 

โดยกล่า วว่าเป็ นสง ครามเพื่อพิ ทักษ์ 

ครอบครัวและทรัพย์สินของครูเสด โดยสงครามครู 

เสดในครั ้งนี ้มีจักรพรรดิคอนราดที่ 3 แห่งเยอรมนี 

กษัตริย์องค์ส าคัญของยุโรปป็ นผู้น ากองทัพ เมื่อ 

คอนราดเดินทางถึงเยรู ซาเลมแล้ว ผู้น ากองทัพ 

ฝรั่งเศสกับผู้น ากองทัพเยอรมันจึงเปิ ดประชุมหารือ 

กับราชินีเมลิซินกับบอลค์วินที่ 3 ภายหลังการ 

อภิปรายที่ประชุมมีมติให้โจมตีดามัสกัสก่อน 

การโจมตีดามัสกัส ในขณะที่นักรบครู 

เสดเข้ายึดดามัสกัสนูเรดดินมุ ่งหน้าน าทัพ 

เข้ ามายังดามัสกัสเข้ ามาใกล้ หัวเมือง 

นักรบครูเสดตกอยู ่ท่ามกลางอันตราย 

ความล้มเหลวครั ้งใหญ่ของนักรบครูเสด 

เกิดจากการขัดแย้งเรื่องผลประโยชน์ของ 

บรรดาผู ้น าที่เข้าร่วมกองทัพ เมื่อสงคราม 

จบลงด้วยความพ่ายแพ้จึงสร้างความขม 

ขื่นให้นักรบครูเสดเป็นอย่างมาก ตรงกัน 

ข้ามกับมุสลิมที่มีก าลังใจเพิ่มขึ ้นมาเป็น 

ทวีคูณ

ซำลำดิน ( ค.ศ. 1138 – ค.ศ. 1193) 

• ขึ ้นปกครองอียิปต์โดยปฏิบัติตามค าสั่งของ นูเรดดิน 

• เป็ นผู้ท าให้สิ้นสุดยุคของกาหลิบฟาติมิกในอียิปต์ พอถึงปี ค.ศ. 

1193 ตลอดทั่วทั ้งราชอาณาจักรเยรูซาเลมตกอยู่ในเงื ้อมมือของ 

ซาลาดิน บริเวณส่วนใหญ่ของราชอาณาจักรของนักรบครูเสดที่ 

ได้รับการจัดตั ้งมานาน 100 ปี พังทลายเพราะฝี มือของซาลาดิน 

ปี ค.ศ. 1187-1189 คือปี แห่งชัยชนะครั ้ งยิ่งใหญ่ของฝ่ ายมุสลิม 

โดยการน าของซาลาดิน 

รัฐของนักรบครูเสด ถึงปี ค.ศ. 1187 ในปี 

ค.ศ.1169ซาลาดินผู้ปกครองอียิปต์ ปฏิบัติ 

ตามค าสั่งของนูเรดดิน สั่งให้ผู้สวดมนต์ให้ 

สุเหร่ าสวดมนต์ใน นามกาหลิบแห่งแบก 

แดงการท าเช่นนี ้ ท าให้สิ้นสุดยุคของกา 

หลิบฟาติมิกใน อียิปต์จนกระทั่งในเดือน 

กรกฎาคม ค.ศ.1187ซาลาดินปิ ดล้อมถนน 

สายใหญ่ ที่ตัดตรงไปเมืองติเบอไรอัสมี 

เจตนาล่อ ให้นักรบครูเสดออกมารบในที่ 

แจ้ง นักรบครู เสดท าการต่อสู้มาอย่าง 

ต่อเนื่อง 

จนกระทั่งกองทัพซาลาดินบุกเข้าโจมตี 

เป็ นระลอกสุดท้าย สงครามก็ถึงจุดจบ 

อัศวินของนักรบครูเสดถูกฆ่าเกือบหมด 

กองทัพของซาลาดินบุกท าลายเมือง 

อื่นๆของศัตรูต่อไป จนช่วง ค.ศ. 1189 

ซาลาดินยึดจุดยุทธศาสตร์ทุกแห่งของเย 

รู ซาเลมจนเกือบหมดสิ้นยกเว้นเมือง 

เมลวัวร์และเมืองไทร์ดังนั ้นบริเวณส่วน 

ใหญ่ของราชอาณาจักรของนักรบ ครู 

เสดที่ได้รับการจัดตั ้งมานาน 100 ปี 

พังทลายเพราะฝี มือของซาลาดินปี ค.ศ. 

1187-1189 คือปี แห่งชัยชนะครั ้งยิ่งใหญ่ 

ของฝ่ ายมุสลิมโดยการน าของซาลาดิน

สันตะปาปาเกรกอรีที่ 8 ผู้สืบทอด 

ต าแหน่งต่อจากสันตะปาปา เออร์บานที่ 3 

ทรงประกาศโองการ สงครามครู เสดและ 

เรี ยกร้ องให้ ปฏิ บัติ การทันที โดยก่อน 

สงคราม ครั ้งใหม่จะเริ่มต้นวิลเลียมที่ 2 แห่ง 

ซิ ซิ ลี เป็ นกษัตริ ย์องค์แรกที่ตอบ สนอง 

โองการของสันตะปาปา 

แต่ในเดือนพฤศจิกายน ค.ศ. 1189 

กษัตริย์ วิลเลียมที่ 2 สิ้นพระชนม์ แต่ 

เ ฟ ร เ ด อ ริ ก ซึ ่ ง เ ค ย ปั ญ ห า ขั ด แ ย้ง กั บ 

สันตะปาปามาก่อนเลือกสร้างสันติกับศาสน 

จักรเดือนพฤษภาคม ค .ศ.1190กองทัพ 

เ ฟ ร เ ด อ ริ ก เ ดิ น ท า ง ม า ถึ ง ไ อ โ ค เ นี ย 

ภายหลังรบชนะ กองทัพของเซลจัคเติร์กจน 

เมื่อ วันที่10มิถุนายนปี นั ้ นเฟรเดอริ ก ก็ 

สิ้นพระชนม์ลงจากการพยายาม ว่ายน ้ า 

ข้ามล าธาร 

จนกระทั่งปี ค.ศ. 1190 ฟิ ลิปที่ 2 แห่ง 

ฝรั่งเศสและริชาร์ดที่1หรือริชาร์ดใจสิงห์ ก็ 

ร่วมกันเป็ น ผู้น าของสงครามครูเสดครั ้ งที่ 3 

แ ต่ ก า ร ท า ส ง ค ร า ม ใ น ค รั ้ ง นี ้ ไ ม่ บ ร ร ลุ 

เป้าหมายส าคัญเรื่องการยึด ครองเยรูซาเลม 

แต่ความส าเร็จสูงสุดของสงครามครูเสดครั ้ง 

ที่ 3 คือการที่ริชาร์ดใจสิงห์ยึดไซปรัส ได้ 

ในช่วงศตวรรษต่อมาซึ ่ งอาจ เป็ นฐานทัพ 

ของการท าสงคราม ครุเสดในอนาคต

สงครำมครูเสดครั ้งที่ 4 

ในสงครามครั ้ งนี ้ เห็นเพียงเรื่องความวิบัติที่ไม่มีลดลงของต้นเหตุการณ์ท าสงครามครูเสด รอยแยกแตก 

ระหว่างศาสนจักรตะวันออกกับศาสนจักรตะวันตก มีช่องว่างมากขึ ้น ประชากรชาวกรีกต่อต้านการรวมตัวของ 

ของศาสนจักรทั ้งสองแห่งอย่างรุนแรง จักรวรรดิไบเซนไทน์ซึ ่งคงทนต่อการบุกรุกจากตะวันออกมานานหลาย 

ศตวรรษจึงถึงจุดอ่อนแอจนยากจะแก้ไข

ค.ศ. 1218 กองเรือของฟรีเซียมออกเดินทาง 

เพื่อบุกโจมตีอียิปต์ภายใต้การน าของจอห์น 

แห่งเบรนเนเพื่อใช้ต่อรองเอากรุ งเยรู ซาเลม 

กลับคืนกองทัพครู เสดสามารถเข้ายึดหอคอย 

ยุทธศาสตร์ที่ดาไมเอตา 

สงครามครูเสดครั้งที ่ 5 เป็ นสงคราม ครั ้ งสุดท้ายที่ 

สันตะปาปามีบทบาท ส าคัญ เป็ นความพยายามครั ้ งยิ่งใหญ่ 

ที่จะท าลายโลกมุสลิมซึ ่ งก าลังแตกแยกกัน แต่ก็ล้มเหลว 

เพราะบรรดาผู้น ามี ความเห็นแตกต่างกับการตัดสินใจที่โง่ 

เขลาของเปลากีอุส การพิชิตอียิปต์อาจ ส าเร็จหากเฟรเด 

อริกที่ 2 น ากองทัพมา สมทบตามสัญญา 

พระเจ้าเฟรเดอริกที่ 2 ขึ ้นเป็ นจักรพรรดิโรมันอันศักดิ ์ สิทธิ ์ พระองค์ทรง ครอบครอง ผืนดินอันกว้าง 

ใหญ่ของยุโรป ดินแดนจากทะเลบอลติกทางเหนือไป จนถึงทะเลเมดิเตอเรเนียนทางใต้ ดินแดน 

เยอรมนีทั ้งหมด และดินแดนส่วนใหญ่ ของคาบสมุทรอิตาลี ยกเว้นรัฐของสันตะปาปา ซึ ่งมีศูนย์กลาง 

รอบๆกรุงโรม

ควำมล้มเหลวของสงครำมครูเสดครั ้งที่ 5 ท ำให้เฟรเดอริกที่ 2 ต้องรับ ผิดชอบหนัก 

ตอนปลำย ค.ศ. 1227 กองเรือของกองทัพครูเสดครั ้งที่ 6 เริ่มเดินทำงอกจำกอิตำลี แต่เฟรเด 

อริกขอยืดเวลำออกไป แต่กำรรีรอของ เฟรเดอริกนี้ท ำให้สันตะปำปำเกรกอรีที่ 9 หมดควำม 

อดทน จึงทรงประกำศ ตัดเฟรเดอริกออกจำกศำสนำ 

ดังนั ้นในฤดูร้อนของปี ค.ศ. 1228 เฟรเดอริก จึงออกเดินทำงไปยังไซปรัส ที่ครีเฟรเด 

อริกได้รับกำรต่อต้ำนมำกขึ้น ข่ำว กำรถูกตัดขำดจำกศำสนำแพร่มำถึงที่นั่นก่อนแล้ว คนที่เคย 

สนับสนุน พระองค์มำก่อน บัดนี้ปฏิเสธที่จะให้ควำมร่วมมือ เฟรเดอริกจึงต้องอำศัย กลุ ่ม 

อัศวินติวตันนิก ซึ่งในขณะนั ้นองค์กรอัศวินติวตันนิกอยู ่ภำยใต้กำร ควบคุมของเออร์แมนน์ 

ซำลซำ 

นอกจำกองค์กนนี้แล้วเฟรเดอริกมีกองทัพ ครูเสดชำวเยอรมันมีก ำลังไม่มำกนัก 

ดังนั ้น จักรพรรดิเฟรเดอริกจึงต้อง พยำยำมท ำทุกอย่ำงทำงกำรทูตอย่ำงเดียวเท่ำนั ้น กำรท ำ 

ควำมตกลงทำง กำรทูตกับอัลคำมิลแห่งอียิปต์จึงเกิดขึ้นในปี ค.ศ. 1229 เป็ นกำรต่อสู ้โดย วิธี 

เจรจำ ท ำควำมตกลงกันว่ำเยรูซำเลมกับเบธเลเฮม ถูกยกให้เป็ นของ รำชอำณำจักรแห่งเยรู 

ซำเลม ยกเว้นเฉพำะบริเวณวิหำร บริเวณโดมบน เทือกเขำและสุเหร่ำอัคซำ คงเป็ นของชำว 

มุสลิมต่อไป ควำมตกลงของ สนธิสัญญำนี้มีอำยุ 10 ปี

พระเจ้ำหลุยส์ที่ 9 (Louis IX, ) 

25 เมษายน ค.ศ. 1214 - 25 สิงหาคม 

ค.ศ. 1270) หรือ นักบุญหลุยส์ทรงเป็ น 

พระมหากษัตริย์ฝรั่งเศสแห่งราชวงศ์กา 

แประหว่างวันที่8 พฤศจิกายน ค.ศ. 1226 

จนเสด็จ สวรรคต เมื่อวันที่ 25 สิงหาคม 

ค.ศ. 1270 

นอกจากเป็ นพระมหากษัตริ ย์แห่ง 

ฝรั่งเศสพระองค์ก็ยังทรงใช้พระนามว่า 

“หลุยส์ที่ 2 เคานต์แห่งอาร์ตัว” ระหว่างปี 

ค.ศ. 1226 จนถึงปี ค.ศ. 1237 ในรัชสมัย 

ของพระองค์ ได้ทรงท างานร่ วมกับ 

รัฐสภาแห่งปารีสในการพยายามปรับปรุง 

เพื่อเพิ่มความมีประสิ ทธิภาพทางด้าน 

กฎหมาย 

พ ร ะ เ จ้า ห ลุ ย ส์ ที่ 9 แ ห่ ง ฝ รั่ ง เ ศ ส 

ทรงประกาศความตั ้งใจที่จะน า กองทัพครูเสด 

ครั ้ งใหม่ จนเมื่อ ทุกอย่างพร้อม ในเดือน 

สิงหาคม ค.ศ. 1248 พระเจ้าหลุยส์น ากอง ทัพ 

ออกจากฝรั่งเศสและเดินทางถึงไซปรัสใน 

เดือนกันยายน แต่ก็ พ่ายแพ้ และในการท า 

สงคราม ครั ้งใหม่กองทัพของพระเจ้าหลุยส์ขึ ้น 

บกที่แอฟริกาไม่นานนัก ก็ เกิดโรคระบาดพระ 

เจ้าหลุยส์สิ้น พระชนม์ ท าให้สงครามครูเสด 

ในครั ้งนี ้จบลง

สงครำมดอกกุหลำบในช่วงแรก 

ใน ค.ศ. 1455 ริ ชาร์ ด (Richard) 

ดยุค แห่งยอร์กได้น ากองก าลังบุกรุกลอนดอน 

และปะทะกับกองทัพของ พระเจ้า เฮนรี ที่ 

6(Henry Vl) ส่งผลให้มีบุคคลส าคัญของฝ่ าย 

แลงแคสเตอร์หลายคนเสียชีวิต จากนั ้นได้มีการ 

สงบศึกของสองฝ่ าย 

ใ น ค . ศ . 1458 โ ท มัส เ บ อ ร์ เ ชี ย ร์ 

พยายามไกล่เกลี่ยความขัดแย้ง แต่ก็ล้มเหลว จน 

เมื่อปี ค .ศ. 1460การรบที่ ยุทธภูมิเวคฟีลด์ 

กองทัพฝ่ ายแลงแคสเตอร์ได้รับชัยชนะ แต่ในการ 

ต่อสู้ครั ้ งนี ้ ส่ งผลให้ดยุคแห่ ง ยอร์ กเสี ยชีวิต 

เอดเวิร์ดเอิร์ลแห่งมาร์ช(Edward, Earl of 

March) จึงขึ ้นครองราชบัลลังก์ และมีชัยชนะ 

เหนือฝ่ ายแลงแคสเตอร์จากการรบที่เฮียร์เบด 

ฟอร์ด 

ราชวงศ์ทิวดอร์ ที่เป็นราชวงศ์ใหม่ที่เกิด 

จากการรวมราชวงศ์แลงแคสเตอร์ และ 

ราชวงศ์ยอร์คโดยการเสกสมรสระหว่าง 

เฮนรี ทิวดอรกับพระนางเอลิซาเบธ 

แห่งยอร์ก

กำรขึ้นสู ่บัลลังก์ของตระกูลยอร์ก 

ค.ศ. 1461เอ็ดเวิร์ด เอิร์ลแห่งมาร์ช ราชาภิเษก 

ขึ ้นเป็ นกษัตริย์ ทรงพระนามว่าพระเจ้าเอ็ดเวิร์ด ที่ 4 จน 

ใน ค.ศ. 1471การรบที่เมืองทิวค์สเบอรี เอ็ดเวิร์ด เจ้าชาย 

แห่งเวลส์รัชทายาทของ พระเจ้าเฮนรีที่ 6ของฝ่ ายแลงแค 

สเตอร์ได้เสียชีวิต ในสนามรบ พระเจ้าเฮนรีที่ 6 ถูกปลง 

พระชนม์ ราชบัลลังก์อังกฤษจึงตกเป็ นของพระเจ้า เอ็ด 

เวิร์ดที่ 4 ฝ่ ายตระกูลยอร์กอย่างเด็ดขาด 

ช่วงยุติศึกระหว่ างตระกูลแลงแคสเตอร์ กับ 

ตระกูลยอร์ก 

ตั ้ งแต่ค.ศ.1471เป็ นช่วงแห่งการยุติศึก ที่ 

ยาวนานจนกระทั่งพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 4สวรรคต ใน 

ค.ศ. 1483 แอนโทนี วู้ดวิลน้องชายของ เอลิซาเบธ 

ขึ ้นครองราชย์เป็ นพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 5ท าให้ ขุนนาง 

ส่วนใหญ่ไม่พอใจ วิลเลียมแฮสติงส์ ได้ส่งข่าวไปให้ 

เจ้าชายริ ชาร์ ดดยุคแห่ ง กลอสเตอร์ ยกทัพมาตี 

ลอนดอนโดยได้รับการ สนับสนุน 

จากยุคแห่งบักกิ้งแฮม ต่อมาทั ้ง 2 คน ได้ 

ช่วยกันก าจัดพระเจ้าเอ็ดเวิร์ดที่ 5 ปลายปี 1483ดยุ 

คแห่งบักกิ้งแฮมเกิดความขัดแย้ง กับพระเจ้าริชาร์ดที่ 

3 และก่อกบฏขึ ้ นที่เมือง เบรคอนในเวลส์โดยมี 

เป้าหมายที่จะ สนับสนุนเฮนรีทิวดอร์ แห่งตระกูลแลง 

แคสเตอร์ ขึ ้นสู่อ านาจแทนพระเจ้าริชาร์ดที่ 3แต่ก็ถูก 

ปราบ ปราม ได้ และ ดยุคแห่งบักกิ้งแฮมก็ถูกสังหาร

กำรขึ้นสู ่อ ำนำจของเฮนรี ทิวดอร์ 

เฮนรี ทิวดอร์ได้ยกกองทหารผสมระหว่างพวกอังกฤษที่ลี ้ภัยในฝรั่งเศสและ ทหาร รับจ้างชาว 

ฝรั่งเศสเดินทางเข้าสู่เวลส์ในปี ค.ศ. 1485ฝ่ ายแลงแคสเตอร์เปิ ดฉาก การรบกับกองทัพของพระเจ้าริชาร์ด 

ที่ 3 ที่ยุทธภูมิบอสเวิร์ธและได้รับชัยชนะ ส่งผลให้เฮนรี ทิวดอร์ขึ ้นครองราชย์เป็ นพระเจ้าเฮนรีที่ 7 และ 

ได้อภิเษกกับ เอลิซาเบธแห่งยอร์ก เพื่อความสมานฉันท์และรวมตระกูลแลงแคสเตอร์ กับตระกูลยอร์ก 

เป็ นหนึ ่งเดียว และเป็ นการเริ่มต้นสถาปนาราชวงศ์ทิวดอร์

Korean 

War 

1950-1953 

COMMUNISM 

FREE WORLD

ส ง ค ร า ม เ ก า ห ลี 

ค . ศ . 1 9 5 0 - 1 9 5 3 

สงครำมเริ่มต้น 

ในวันที่ 25 มิถุนายน ค.ศ.1950 กองทัพเกาหลีเหนือยกพลมายัง 

ดินแดนเกาหลีใต้ และเมื่อประธานาธิบดีแฮรี่ เอส.ทรูแมน (Harry S. 

Truman,1884-1972) ได้รับรายงานจากรัฐมนตรีต่างประเทศ 

สหรัฐฯ นายดีน อาชีสัน (Dean Acheson,1893-1971) จึงได้ 

ทราบข่าวการโจมตีของเกาหลีเหนือ แต่ประธานาธิบดีทรูแมนมี 

ความเห็นว่ายังไม่ต้องตอบโต้เพราะอาจเป็ นการโจมตีตามแนวพรมแดน 

ที่เกิดขึ ้นอยู่เสมอก็ได้ 

เมื่อปรากฏแน่ชัดว่าเป็ นการโจมตีด้วยกองทัพขนาดใหญ่ จึงได้แจ้ง 

ประธานาธิบดีทรูแมนอีกครั ้ง และท าให้เกิดการประชุมสภาความมั่นคง 

สหประชาชาติเป็ นกรณีพิเศษ มีมติเป็ นเอกฉันท์ ที่ต้องปฏิบัติการตอบโต้ 

เกาหลีเหนือในทันที จึงเกิดกองทัพสหประชาชาติขึ ้นและได้เดินทางไป 

รบกับกองทัพของค่ายคอมมิวนิสต์ในเกาหลี 

Harry S. Truman 

กรุงโซลแตก 

Douglas MacArthur 

Walton Walker 

นายพลดักลาส แมคอาเธอร์ (Douglas MacArthur,1880- 

1964)ผู้บัญชาการสูงสุดของกองทัพฝ่ ายพันธมิตรที่ยึดครองญี่ปุ ่ นอยู่ ได้รับ 

ค าสั่งจากประธานาธิบดีทรูแมน ให้ท าการอพยพชาวอเมริกันออกจากเกาหลี 

และป้องกันสนามบินในเกาหลีใต้ไว้เพื่อปฏิบัติการตลอดเวลา 

นับตั ้งแต่วันที่เกาหลีเหนือเริ่มบุกเกาหลีใต้ นายพลแมคอาเธอร์ยังไม่ 

สามารถหาวิธีขับไล่กองทัพของเกาหลีเหนือให้ออกไปจากเกาหลีใต้ได้ จนวันที่ 

28 มิถุนายน ค.ศ.1950 กรุงโซลตกอยู่ภายใต้การยึดครองของทหารเกาหลีเหนือ 

ประธานาธิบดีทรูแมนไม่ต้องการให้สงครามขยายตัวออกไป จึงปฏิเสธข้อเสนอ 

ของเจียงไคเชคในการที่จะส่งกองทหารจีนจากไต้หวันเข้าร่วมรบ ทรูแมนจึง 

ตัดสินใจส่งกองพลที่ 8 ไปช่วยกองทัพเกาหลีใต้ โดยอยู่ภายใต้การบังคับบัญชา 

ของนายพลวอลตัน วอล์คเกอร์ (Walton Walker,1889-1950) 

ในวันที่ 8 กรกฎาคม ค.ศ.1950 แมคอาเธอร์ได้รับแต่งตั ้งให้เป็ นผู้ 

บัญชาการทหารสูงสุดของกองทัพสหประชาชาติเพิ่มขึ ้นอีกต าแหน่ง ซึ ่งขึ ้นตรง 

ต่อประธานาธิบดีสหรัฐฯ เพียงผู้เดียว

แมคอำเธอร์ต้องกำรก ำลังพล 

ในวันที่แมคอาเธอร์ได้รับต าแหน่ง ได้ขอก าลัง 

พลเพิ่มขึ ้น เพื่อท าการบุกโดยวิธียกพลขึ ้นบนหลังแนว 

ทหารเกาหลีเหนือ แต่ค าขอได้ถูกปฏิเสธจากประธาน 

คณะเสนาธิการผสมของสหรัฐฯ ด้วยเหตุผลว่า การ 

ป้องกันเยอรมนีและยุโรปตะวันตกส าคัญกว่าการช่วย 

เกาหลีใต้ ท าให้แมคอาเธอร์ตัดสินใจน ากองทหารเกาหลี 

ใต้มารวมกับกองทหารสหรัฐฯ แล้วชักชวนให้ 

นายกรัฐมนตรีของญี่ปุ ่ น นายโยชิดะ(Shigeru 

Yoshida,1878-1967) จัดตั ้ง “กองก าลังส ารอง 

ต ารวจแห่งชาติ” เพื่อปฏิบัติหน้าที่ในญี่ปุ ่ นแทนทหาร 

อเมริกัน ท าให้แมคอาเธอร์สามารถดึงทหารอเมริกันไป 

รบในเกาหลีได้มากขึ ้น 

MacArthur ,and Yoshida 

ถอยกลับปูซำน 

ขณะที่กองทัพเกาหลีเหนือได้รุกคืบหน้าลงมาทาง 

ใต้เป็ นแนวกว้าง ได้ท าให้นายพลวอล์คเกอร์ผู้บัญชาการ 

ทหารสูงสุดในสมรภูมิในอยู่ในสถานการณ์ที่สิ้นหวัง จึงได้ 

รอคอยความหวังจากกองพลทหารราบที่ 25 ของพลตรี 

วิลเลียม ดีน (William F. Dean,1899-1981) 

กับกองพลทหารม้าที่ 1 ของพลตรีโฮบาร์ต อาร์เกย์ 

(Hobart R. Gay,1894-1983) ที่จะสามารถ 

ต้านทานข้าศึกตรงบริเวณเมืองเตจอนได้ แต่สถานการณ์ 

ของเมืองเตจอนในขณะนั ้นอยู่ในสภาพที่ไม่สามารถ 

ต้านทานข้าศึกได้ พลตรีดีนจึงพาทหารถอยออกจากเมืองเต 

จอนทันที หลังจากนั ้นกองทัพเกาหลีเหนือก็เข้ายึดเมืองเต 

จอนได้ส าเร็จ พลตรีดีนถูกจับตัวไว้ที่ค่ายเชลยศึกในฐานะ 

แขกของรัฐบาล 

ปลายเดือนกรกฎาคม ค.ศ.1950 นายพล 

วอล์คเกอร์ตั ้งเจตนาว่าจะต้องยึดแนวป้องกันปูซานไว้ 

ให้ได้ ถ้าหากปูซานถูกตีแตกก็จะเป็ นอันว่า 

สหประชาชาติเป็ นฝ่ ายแพ้สงคราม เพราะเป็ นทางหนี 

ออกจากเกาหลีใต้เพียงแห่งเดียว ในช่วงเวลาดังกล่าว 

ปูซานต้องการก าลังทหารมาเสริมแนวป้องกันสุดท้าย 

ในเกาหลีใต้โดยเร็วที่สุด กองทหารสหรัฐฯ จากแหล่ง 

ต่างๆ จึงเดินทางมาที่ปูซาน ท าให้ตอนปลายเดือน 

สิงหาคมกองทหารสหประชาชาติมีความเข้มแข็ง 

มากกว่าเดิมและพร้อมที่จะตีกลับขึ ้นไปทางเหนือ 

William F. Dean 

Hobart R. Gay

กำรยกพลขึ้นบกที่อินซอน 

แผนการบุกอินซอนของนายพลแมคอาเธอร์ได้รับอนุมัติ 

จากเพนตากอน ในวันที่ 29 สิงหาคม ค.ศ.1950 การยกพลขึ ้นบกที่ 

อินซอนได้เริ่มขึ ้นท่ามกลางพายุไต้ฝุ ่ น วันที่ 5 กันยายน กองเรือรบ 

เริ่มออกเดินจากญี่ปุ ่ น วันที่ 15 กันยายน ทหารนาวิกโยธินที่มากับ 

กองเรือรบขึ ้นบกที่ชายหาดแคบๆของเกาะวอลดี-โม ไม่นานเกาะ 

ได้รับการเคลียร์พื ้นที่จนเรียบร้อยและปลอดภัยจากข้าศึก และการ 

ยกพลขึ ้นบกระลอก 2 ในตอนบ่าย เกิดขึ ้น 2 ครั ้งที่ริมฝั่งทะเลของ 

เมืองอินซอน 

หลังจากนั ้นเกิดการสู้รับระหว่างทหารสหประชาชาติกับ 

ทหารเกาหลีเหนือ วันที่ 16 กันยายน กองทหารเกาหลีเหนือถูกขับ 

ออกจากเมืองอินซอนไปจนหมด เป้าหมายต่อไปคือการยึดกรุง 

โซลซึ ่งตอนนั ้นเป็ นป้อมปราการของทางทหารเกาหลีเหนือ 

กองทัพสหประชาชาติใช้เวลาเกือบ 2 สัปดาห์ในการยึดเมืองโซล 

คืน ในวันที่ 28 กันยายน เกาหลีเหนือถอนตัวออกไป 

พร้อมกับเชลยศึก วันที่ 29 กันยายน นายพลแมคอาเธอร์เดินทางมา 

ลงที่สนามบินกิมโป และในวันนั ้นได้มีการประชุมสมัชชาแห่งชาติ 

ของเกาหลีใต้เพื่อคืนกรุงโซลให้กับรัฐบาลเกาหลีใต้ตามเดิม 

บุกข้ำมเส้นขนำนที่ 38 

ประธานาธิบดีทรูแมน เพนตากอน และประเทศพันธมิตรในยุโรปของสหรัฐฯ มีความข้องใจว่าแมคอาเธอร์จะ 

บุกขึ ้นไปทางเหนือไปไกลแค่ไหน ทรูแมนจึงเชิญแมคอาเธอร์มาพูดคุยกันที่เกาะเวก แต่การพูดคุยก็ล้มเหลวเพราะต่างก็ 

ไม่ยอมรับฟังความคิดเห็นกัน หลังจากการเจรจาที่เกาะเวกผ่านไป 5 วัน กองทัพที่ 8 เดินทางมุ่งเข้าสู้เปี ยงยางเมืองหลวง 

ของเกาหลีเหนือทันที การยกพลขึ ้นบกที่วอนซานก็ด าเนินไปด้วยดี 

หลังจากนั ้นกองทัพของแมคอาเธอร์เข้ายึดเมืองเปี ยงยางไว้ได้แล้วประกาศว่า “การท าสงครามเกาหลีสิ้นสุดลง 

แล้ว” แต่แมคอาเธอร์กับนายพลวอล์คเกอร์ มีความวิตกกังวลในเรื่องที่จีนซุ่มจัดก าลังพลจ านวนมากไว้ในแมนจูเรีย กอง 

ก าลังของจีนดังกล่าวสามารถข้ามแม่น ้ายาลูเข้ามายังเกาหลีได้ ในเวลาต่อมาสงครามเริ่มขยายตัวออกไป ในสัปดาห์แรก 

ของเดือนพฤศจิกายน ปรากฏว่ามีทหารจีนคอมมิวนิสต์จ านวน 2 กองพลอยู่ในเกาหลี เป็ นการแสดงว่าจีนคอมมิวนิสต์เข้า 

ร่วมท าสงครามเกาหลีแล้ว

มุ ่งสู ่แม่น ้ำยำลู 

กองทัพสหรัฐฯ ในแนวหน้าบางหน่วยบุกขึ ้นไปถึง 

แม่น ้ายาลู นับว่าเป็ นการเคลื่อนทัพที่รวดเร็วเกินไปและทิ้ง 

ช่วงห่างจากแนวส่งก าลังบ ารุงมาก กองทัพจีนคอมมิวนิสต์จึง 

เริ่มโอบล้อมกองทัพสหรัฐฯ ส่วนนี ้ไว้ แต่ทหารสหรัฐฯส่วน 

ใหญ่สามารถตีฝ่ าวงล้อมออกมาได้ 

สถานการณ์ของสงครามเกาหลีเริ่มรุนรุนแรงขึ ้น 

วันที่ 25 พฤศจิกายน ค.ศ.1950 กองทัพที่ 8 ค่อยๆรุกคืบหน้า 

ไปอย่างช้าๆ ค าสั่งของแมคอาเธอร์ขัดแย้งกับนายพลวอล์ค 

เกอร์ เมื่อ นายพลหลินเปี ยวผู้บัญชาการรบของกองทัพจีนสั่ง 

เพิ่มก าลังกองทัพจีนเพื่อสู้กับกองทัพที่ 8 และเหล่านาวิก- 

โยธิน ในที่สุดแมคอาเธอร์จึงจ าใจอนุมัติให้กองทัพที่ 8 และ 

หน่วยนาวิกโยธินถอยทัพกลับ พอถึงตอนปลายเดือน 

Chinese Soldiers crossing the Yalu River 

พฤศจิกายนกองทัพสหประชาชาติต้องถอยร่นมาทางใต้เรื่อยๆ 

เพราะถูกกองทัพจีนรุกไล่หนัก 

วันที่ 5 ธันวาคม ค.ศ.1950 เมืองเปี ยงยางตกอยู่ในความยึดครองของเกาหลีเหนือตามเดิม หลังจากนั ้นแมคอา 

เธอร์ต้องการให้กองทัพสหประชาชาติถอยมาตั ้งหลักตรงบริเวณเส้นขนานที่ 38 ซึ ่งประธานาธิบดีทรูแมนเห็นด้วย แต่ 

ไม่ยอมส่งทหารจากสหรัฐฯมาเพิ่ม สถานการณ์เลวร้ายลงไปอีกเมื่อกองทัพสหประชาชาติไม่สามารถต่อสู้ก าลังของ 

กองทัพจีนที่รุกไล่เข้ามาได้ จึงต้องถอยมาตั ้งหลักใหม่ ขณะเดียวกันเพนตากอนมีนโยบายตัดสินใจว่าจะไม่โจมตีจีน ซึ ่ง 

ขัดแย้งกับข้อเสนอของแมคอาเธอร์ทั ้งสิ้น 

Walker’s wrecked jeep 

วันที่ 23 ธันวาคม ค.ศ.1950 นายพลวอล์คเกอร์ได้เสียชีวิตจากอุบัติเหตุรถคว ่าบนถนนน ้าแข็ง ผู้ด ารง 

ต าแหน่งแทนคือนายพลแมทธิว บี. ริดจ์เวย์ (Matthew B. Ridgway,1895-1993) นายพลผู้นี ้มี 

ความเชื่อมั่นและซื่อสัตย์ต่อเพนตากอนมากกว่านายพลแมคอาเธอร์ อย่างไรก็ตามแมคอาเธอร์มีความเชื่อมั่นใน 

ความสามารถของนายพลริดจ์เวย์ในด้านการรบ นายพลริดจ์เวย์ได้รับอนุมัติให้ถอยทัพออกจากกรุ่งโซลมาตั ้งแนว 

ป้องกันที่แม่น ้าฮัน วันที่ 14 มีนาคม ค.ศ.1951 ก็สามารถยึดกรุงโซลกลับคืนมาได้

ปลดแมคอำเธอร์ 

Truman sacks MacArthur 

ในที่สุดประธานาธิบดีทรูแมนและเพนตากอนมีความเห็นตรงกันว่า สมควรปลดนายพลแมคอาเธอร์ออก 

จากต าแหน่งผู้บัญชาการรบสูงสุด มีสาเหตุ 2 ประการ คือ ค าวิจารณ์ของแมคอาเธอร์ต่อนโยบายสงครามเกาหลีของ 

ประธานาธิบดีทรูแมนนั ้นล้มเหลวจึงไม่ชนะสงคราม อีกประการหนึ ่งคือการฝ่ าฝื นค าสั่งและกลัวว่าแมคอาเธอร์จะ 

บุกขึ ้นเหนือโดยพลการ เมื่อนายพลแมคอาเธอร์พ้นจากต าแหน่งไปแล้ว ในวันที่ 11 เมษายน ค.ศ.1951 นายพลริดจ์ 

เวย์ได้รับการแต่งตั ้งให้ด ารงต าแหน่งแทน ชีวิตทางทหารของนายพลแมคอาเธอร์จึงสิ้นสุดลงหลังจากที่ได้ 

ปฏิบัติงานรับใช้ชาติด้วยสามารถที่ยอดเยี่ยม 

Time to End The Korean War 

ฝ่ ายคอมมิวนิสต์ท าการรุกใหญ่ถึง 2 ครั ้ง ครั ้งแรกในตอนปลายเดือนเมษายนและครั ้งที่สองตอน 

ปลายเดือนพฤษภาคม ค.ศ.1951 กองทัพสหประชาชาติถูกรุกไล่ให้ถอยร่นลงมาทางใต้แต่ยังคงรักษากรุง 

โซลไว้ได้ พอถึงเดือนกรกฎาคมกองทัพสหประชาชาติสามารถยึดพื ้นที่ที่สูญเสียไปเมื่อครั ้งก่อนกลับคืน 

มาได้หมด และมีการเริ่มต้นเจรจาสงบศึกที่เมืองเกซองระหว่างเกาหลีเหนือและจีนฝ่ ายหนึ ่งกับผู้แทนของ 

สหประชาชาติอีกฝ่ ายหนึ ่ง 

ต่อมาการเจรจาสงบศึกย้ายไปอยู่ที่ปันมุนจอม การเจรจาสงบศึกด าเนินต่อเนื่องไปเป็ นเวลานาน 

ถึง 2 ปี ระหว่างช่วงเวลา 2 ปี การรบตามบริเวณแนวหน้ายังคงด าเนินไปเรื่อยๆแต่ไม่รุนแรงมาก อย่างไรก็ 

ตามชาวอเมริกันเริ่มเบื่อหน่ายสงครามเกาหลี เพราะตั ้งแต่นายพลแมคอาเธอร์ถูกปลดออกจากต าแหน่ง 

แล้ว การรบยังมองไม่เห็นช่องทางที่ฝ่ ายสหประชาชาติจะชนะโดยเด็ดขาด การเจรจาสงบศึกครั ้งสุดท้าย 

ในวันที่ 27 กรกฎาคม ค.ศ.1953 สงครามเกาหลียุติอย่างเป็ นทางการภายในวันนั ้น

คริสตศตวรรษที่ 15 

Prince Henry the Navigatorได้จัดตั ้ง 

โรงเรียนราชนาวีขึ ้นที่แหลมซาเกรส 

ชายฝั่งทางใต้ของประเทศเพื่อเป็ น 

ศูนย์กลางของการเรียนรู้วิทยาการ 

ใหม่ๆของการเดินเรือ และเป็ นแหล่ง 

รวบรวมข้อมูลเส้นทางการเดินเรือ 

ค.ศ. 1434 

Gil Eanes ได้แล่นเรือรอบอ่าว 

CaboBojador เขาได้เดินทางไป 

ตามชายฝั่งของแอฟริกา ซึ ่งเป็ น 

จุดเริ่มต้นของการส ารวจของ 

โปรตุเกส 

ค.ศ.1488 

Bartolomeu Dias สามารถ 

เดินเรือเลียบชายฝั่งทวีปแอฟริกา 

จนผ่านแหลมกู๊ดโฮปได้ส าเร็จ 

ค.ศ.1427 

Prince Henry ค้นพบเกาะ Azores 

ค.ศ. 1460 

ชาวโปรตุเกสตั ้งที่มั่นทางการค้าขาย 

ตามแนวฝั่งตะวันตกของแอฟริกา

ค.ศ.1498 

Vasco da Gama นักเดินเรือชาวโปรตุเกส 

สามารถแล่นเรือในทะเลแห่งความมืด เขาเดินเรือ 

ตามเส้นทางของ ไดแอสจนถึงเอเชีย และขึ ้นฝั่ง 

ที่เมืองกาลิกัต ประเทศอินเดีย สามารถซื ้อ 

เครื่องเทศ เช่น กานพลู อบเชย ขิง พริกไทย สี 

ย้อมผ้า ผ้า ฯลฯ ได้โดยตรง ท าให้นครเวนิสไม่ 

สามารถผูกขาดสินค้าเครื่องเทศและสินค้าจาก 

ตะวันออกได้อีกต่อไป 

ค.ศ.1503 

โปรตุเกสยึดโกชินเป็ นอาณา 

นิคมแห่งแรกของชาติ 

ตะวันตกในอินเดีย 

ค.ศ. 1519 

Ferdinand Magellan ได้เดินทางไป 

ทางทิศตะวันตกของมหาสมุทร 

แอตแลนติกผ่านช่องแคบที่ภายหลังตั ้ง 

ชื่อว่า แมกเจลลัน ทางตอนใต้ของทวีป 

อเมริกาใต้ ข้ามมหาสมุทรแปซิฟิ ก 

มายังทวีปเอเชีย นับเป็ นเรือ ล าแรกที่ 

แล่นรอบโลกได้ส าเร็จ 

ค.ศ.1500 

Pedro Alvares Cabral ได้เดินทางไป 

ตามเส้นทางของกามาเพื่อจะไปอินเดีย 

แต่พลัดจากเส้นทางจนไปถึงชายฝั่ง 

บราซิลและอ้างสิทธิในการครอบครอง 

บราซิลแก่กษัตริย์แห่งโปรตุเกส ซึ ่งท า 

ให้บราซิลพูดภาษาโปรตุเกส 

ค.ศ.1510 

Afonso de Albuquerque ได้ยึดเมืองกัวซึ ่งเป็ นศูนย์ 

บัญชาการของสันนิบาตมุสลิมและใช้เป็ นเมืองหลวงของ 

จักรวรรดิโปรตุเกสในตะวันออก นอกจากนี ้ยังสามารถ 

ขยายอ านาจและแผ่อิทธิพลจนถึงเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ 

และเข้ายึดครองมะละกาซึ ่งเป็ นชุมทางของเรือสินค้าจาก 

อินเดีย อาหรับ อียิปต์ และทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ท าให้ 

อินดีส-ตะวันออกทั ้งหมดตกอยู่ใต้อิทธิพลของโปรตุเกส 

สร้างความมั่งคั่งให้มหาศาลจากการผูกขาดสินค้าพวก 

เครื่องเทศ และภาษาโปรตุเกสยังกลายเป็ นภาษากลางที่ใช้ 

สื่อสารทั ้งในการค้า รวมถึงในราชส านัก

สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย(Alexandrina 

Victoria; 24 May 1819 – 22 January 1901) ขึ ้น 

ครองราชเป็ นพระราชินีนาถแห่งประเทศอังกฤษ ณ 

วันที่ 20 มิถุนายน ค.ศ.1837 

ให้ผ่าศพของตนเพื่อจะได้รู้ความจริง ผลปรากฏ 

ออกมาว่าเลดีฟลอร่าไม่ได้ตั ้งครรภ์แต่เป็ นเนื ้อร้ายใน 

ท้อง เลดี ฟลอร่าเป็ นหญิงสาวเก่าแก่ซึ ่งเป็ นพรรค 

การเมืองทอรี่ ด้วยเหตุเช่นนี ้แล้วจึงท าให้สมเด็จพระ 

ราชินีนาถวิกตอเรีย มีคะแนนชื่อเสียงตกต ่าลง 

Sir James Clark, Bt 

1840 Queen Victoria by Sir David Wilkie 

หน้าร้อน ค.ศ.1839 เกิดเหตุการณ์ที่ท าให้ 

สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย เสื่อมเสียชื่อเสียงลง 

โดยเหตุการณ์ที่เกิดคือการเสียชีวิตของสตรีสาวผู้ดี 

นาม เลดี ฟลอร่า เฮสติ้ง (Lady Flora Elizabeth 

Rawdon-Hastings;11 February 1806 – 5 July 1839) 

มีต าแหน่งเป็ นนางห้องพระบรรทม โดยสิ่งที่เกิดขึ ้น 

คือ เลดีฟลอร่าเกิดท้องโตขึ ้น(ลักษณะคล้ายคนมี 

ครรภ์) จึงเกิดการนินทากันในพระราชส านัก 

ปัญหำคู ่ครอง 

ค.ศ.1839 คนในพระราชวังเกิดปัญหา 

ถกเถียงกันเรื่องที่ว่าใครจะเป็ นคู่ครองของสมเด็จ 

พระราชินีนาถวิกตอเรีย ผู้ที่คู่ควรทางฝ่ ายมารดา 

ได้แก่ เจ้าชายอัลแบตหรืออัลเบิตโอรสองค์ที่ 2 ขอ 

งดยู๊กแอ้นซ์ หรือ เออเนส เจ้าผู้ครองนครซักส์-โค 

บวก-โกธา(Prince Albert of Saxe-Coburg and 

Gotha ,Francis Albert Augustus Charles Emmanuel; 

26 August 1819 – 14 December 1861) 

พอข่าวลือไปถึงหูของสมเด็จพระราชินีนาถ 

วิกตอเรีย สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียก็เชื่อ 

ในทันทีว่าตั ้งครรภ์ จึงสั่งให้แพทย์หลวงประจ าราช 

ส านัก เซอร์เจมส์คล้าก ตรวจเลดีฟลอร่า เซอร์เจมส์ 

คล้าก(Sir James Clark, 1st Baronet, ;14 December 

1788 – 29 June 1870)เพียงแต่มองดูก็เขียนรายงาน 

ยืนยันว่าตั ้งครรภ์ เมื่อเลดีฟลอร่าอ่านรายงานแล้วก็ถึง 

แก่อับอายจนเสียชีวิต และ ได้เขียนหนังสือทิ้งไว้ว่า

Albert Portrait by Winterhalter, 1859 

ได้มีการส่งจดหมายถึงกันและกันระหว่าง 

สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรีย และ เจ้าชายอัลเบต 

แห่งซักส์-โคบวก-โกธา และแล้ว สมเด็จพระราชินี 

นาถวิกตอเรีย ได้ทรงกระท าพิธีอภิเสกสมรสกับ 

เจ้าชายอัลเบตแห่งซักส์-โคบวก-โกธา ณ วิหาร 

หลวงในพระราชวังเซ็นต์เจมส์(St James's Palace)ใน 

วันที่ 10 กุมภาพันธ์ ค.ศ.1840 

สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียให้ประสูติ 

พระราชธิดาองค์แรก วันที่ 21 พฤศจิกายน ค.ศ.1840 

ได้รับพระราชมานนามว่า วิกตอเรีย และมีพระยศ 

เป็ น ปรินเซลรอยัล(Victoria Adelaide Mary Louisa; 

21 November 1840 – 5 August 1901) และ ในปี 

ต่อมาใน วันที่ 9 พฤศจิกายน ค.ศ.1841 ก็ได้ให้ 

ประสูติพระราชโอรสพระองค์แรก พระราชประทาน 

ประนามว่า อัลเบิด เอ๊ดเวิด(Edward VII (Albert 

Edward; 9 November 1841 – 6 May 1910)) ตรัส 

เรียกเล่นๆว่า เบอตี ้ ด ารงพระยศเป็ น ปรินส์ออฟ 

เกรตบริเตนแอนด์ ไอร์แลนด์ ดยู๊กออฟคอนวอลล์ 

เกรตสจ็วดออฟสก๊อตแลนด์ เอิลออฟแคริค บารอน 

เร็นฟริว ลอร์ดออฟดีไอลส์ เอิลออฟดับบลิน และ ดยู๊ 

กออฟซักโซนี ปรินส์ออฟเวลส์ เอิลออฟเชสเตอร์ 

ฯลฯ และทรงใช้พระนามว่า ลอร์ดเร็นฟริว เมื่อเสด็จ 

ประพาสแคนาดาและสหรัฐอเมริกาใน ค.ศ. 1861 

เป็ นต้น 

Marriage of Victoria and Albert 

painted by George Hayter 

Edward VII Portrait by Sir Luke Fildes, 1901

เมื่อวันที่12 พฤษภาคม ค.ศ. 1842 พระ 

ราชินีนาถโปรดให้มีบอลล์ หรืองานเต้นร าที่ใหญ่โต 

และหรูหราที่สุดที่กษัตริย์แห่งราชวงศ์ฮันโนเวอร์ 

ทรงจัดให้มัขึ ้นที่ พระราชวังบั คกิงฮัม(Buckingham 

Palace) งานนี ้พระราชทานนามว่า Plantagenet Ball 

The Plantagenet Ball at Buckingham Palace 

สู ่อันตรำย 

หลังจากที่พระราชินีทรงอภิเษกสมรสกับ 

เจ้าชายได้ไม่นานนัก ก็ได้ถูกลอบยิงถึง 4 ครั ้ง ครั ้ง 

แรกโดยเด็กหนุ่มสติไม่สมประกอบคนหนึ ่งชื่อ 

เอ๊ดเวิดอ๊อกสฟอร์ด (Edward Oxford ;19 April 1822 

– 23 April 1900) 

ครั ้งที่ 3 ในวันที่3 กรกฎาคม ค.ศ. 1842 

ขณธที่พระราชินีประทับรถม้าพระที่นั่งคู่กับพระ 

เจ้าเลโอโปลด์ที่ 1 แห่งเบลเยี่ยมพระเจ้าน้าซึ ่งเสด็จมา 

ประทับอยู่เป็ นแขกเมืองก็มีเด็กขาพิการสติไม่ 

สมประกอบชื่อจอนวิ-ลเลี่ยม บีน(John William 

Bean) พยายามจะปลงพระชนม์ด้วยปื น 

ครั ้งที่ 4 ขณะที่ประทับรถม้าพระที่นั่งกับ 

พระสวามี บริเวณเดียงกับครั ้งแรก ผู้ร้ายมีนามว่า 

จอนฟ-รานซิส(John Francis) ถูกตัดสินประหาร 

ชีวิต แต่ด้วยพระมหากรุณาธิคุณของพระราชินี 

ฟรานซิสไม่ถูกแขวนคอเพียงถูกส่งตัวไปกักไว้ที่ 

ประเทศออสเตรเลย นอกจากนี ้ ครั ้งหนึ ่งมีคนบ้าชื่อ 

โจนส์แอบดอดเข้าไปอยู่ในพระราชวังบั คกิงฮัม เพื่อ 

จะจุดไฟเผาพระราชวังแต่ถูกจับได้ 

John Francis 

Edward Oxford's attempt to assassinate Victoria, 

1840 

ค.ศ. 1843 เจ้าชายอัลเบิตทรงสังเกตุเห็นว่า 

พระราชวังมีการท างานที่ไม่เป็ นระเบียบอย่างมาก จึง 

ทรงรับอาสาพระราชินีเป็ นผู้ดูแลราชส านักไม่ให้ 

หมดเปลืองโดยไม่จ าเป็ น ให้เลิกท าอะไรที่ 

ประหลาดๆ และ ให้ผู้คนอยู่ในระเบียบ รับผิดชอบ 

ในหน้าที่แต่ละหน้าที่ของตน 

ครั ้งที่ 2 เป็ นวันหลังจากงานเต้นร าแฟนซี 

ในวันที่ 29 พฤษภาคม ค.ศ. 1842 มีคนร้ายเป็ นช่าง 

ไม้ชื่อจอนบาร์เล็ตต์(John Barrett)

วันที่ 28 มิถุนายน ค.ศ. 1843 พระญาติสนิทของพระ 

ราชินีนาถเจ้าหญิงออกัสต้า(Princess Augusta of 

Cambridge (19 July 1822 – 5 December 1916)) 

พระธิดาองค์ใหญ่ของดยู๊กออฟเคมบริจ จะทรงเสก 

สมรสกับเจ้าชายเฟรเดอริก แกรนด์ดยู๊กแห่งเม๊ 

กเล็นบวก-สเตรลิตซ์(Frederick William (17 October 

1819 – 30 May 1904)) พระราชินีโปรดเกล้าฯให้ 

กระท าพิธี ณ พระราชวังบั คกิงฮัม 

พระราชินีทรงอภิเสกสมรสกับเจ้าชายมา 

ตั ้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 1840 มีพระราชธิดาปี 

แรก พระราชโอรสรัชทายาทปี่ 2 เจ้าฟ้าหญิงอลิส 

(Princess Alice of the United Kingdom ,Alice Maud 

Mary; 25 April 1843 – 14 December 1878)ในปี 

1843 และในปี ค.ศ.1844 ก็ทรงมีพระราชโอรสอีก 

พระองค์หนึ ่ง พระราชทานนามว่าอัลเฟรด((Alfred 

Ernest Albert; 6 August 1844 – 30 July 1900)) 

Victoria's family in 1846 by Franz Xaver 

Winterhalter. 

Left to right: Prince Alfred and the Prince of Wales; 

the Queen and Prince Albert; Princesses Alice, 

Helena and Victoria 

พระราชกรณียกิจที่ส าคัญในปี 1844-1845 

คือการรับรองพระเจ้าแผ่นดินต่างประเทศเป็ นทาง 

ราชการ คือจักรพรรดิแห่งประเทศรัสเซีย พระเจ้า 

กรุงฝรั่งเศส และพระเจ้าแผ่นดินเมืองซักโซนี่การ 

รับแขกเมืองครั ้งนี ้กระท าให้มิตรภาพระหว่าง 

ประเทศเหล่านั ้นและประเทศอังกฤษแน่นแฟ้นขึ ้น 

ครั ้นถึงวันที่ 6 มิถุนายน ค.ศ. 1845 พระ 

ราชินีก็โปรดเกล้าฯให้มีงานเต้นร าหรืองานบอลล์ 

ใหญ่ขึ ้นอีกวาระหนึ ่ง ณ พระราชวังบั คกิงฮัมงาน 

เต้นร าครั ้งนี ้พระราชทานนามว่า Powder Ball พระ 

ราชประสงค์ในการที่ทรงจัดงานเต้นร าอันมโห าร 

ครั ้งนี ้ ก็เพื่ออุดหนุนร้านค้าและสินค้าต่างประเทศ

เหตุกำรณ์ต่อมำ 

พระราชโอรสธิดาเพิ่มจ านวนจาก 4 

พระองค์ เป็ น 9 พระองค์ พระองค์ที่ 5 เป็ นหญิง 

พระราชทานนามว่า เฮลีนาวิกตอเรีย(Princess 

Helena of the United Kingdom ,Helena Augusta 

Victoria; 25 May 1846 – 9 June 1923) พระองค์ที่ 6 

เป็ นหญิง พระราชทานนามว่าหลุยส (Princess 

Louise, Duchess of Argyll, Louise Caroline Alberta; 

18 March 1848 – 3 December 1939) ประสูติพระ 

ราชโอรส พระราชทานนามว่าอาเธ่อร์(Prince 

Arthur, Duke of Connaught and Strathearn, Arthur 

William Patrick Albert; 1 May 1850 – 16 January 

1942) ประสูติพระราชโอรสอีกพระองค์หนึ ่งพระ 

ราชททานนามว่าเลโอโปลด์(Prince Leopold, Duke 

of Albany, Leopold George Duncan Albert; 7 April 

1853 – 28 March 1884) ค.ศ. 1857 จึงประสูติพระ 

ราชธิดาพระองค์สุดท้ายคือเจ้าฟ้าหญิงเบียทริส 

(Princess Beatrice of the United Kingdom, Beatrice 

Mary Victoria Feodore; later Princess Henry of 

Battenberg; 14 April 1857 – 26 October 1944) 

โปรดตั ้งแต่ขนบธรรมเนียม ประเพณี เครื่องแต่งกาย 

การเต้นร าจนกระทั่งเครื่องดนตรี 

ในปี 1844 พระราชินีได้ทรงเช่าบ้านบัล 

มอรัล ซึ ่งเป็ นบ้านเล็กๆอยู่ใกล้เบรมาร์ อยู่ในที่เปลี่ยว 

ของดีนเชียร์ในสก๊อตแลนด์ 4 ปี ภายหลังได้ทรงซื ้อ 

บ้านนั ้นและที่ดินใกล้บริเวณ โปรดให้รื ้อบ้านเก่า 

ออกเสียโปรดให้เจ้าชายทรงจัดการคิดแบบสร้าง 

ต าหนักขึ ้นใหม่ และให้ตบแต่งข้างในแต่จะทรง 

เห็นสมควร เจ้าชายเลยทรงจัดการให้สร้างต าหนัก 

ใหม่เป็ นแบบปราสาทสก๊อตโบราณ(Balmoral 

Castle) มีป้อมสูงร้อยฟุตสามารถเห็นวิวภูเขารอบ 

ข้าง และเห็นแม่น ้าดีด์ สร้างเสร็จใน ค.ศ. 1855 

Balmoral Castle 

เซอร์รอเบิตพีล( 

Sir Robert Peel, 2nd 

Baronet, 5 February 1788 – 2 July 1850) ได้แนะน า 

ให้พระราชินีทรงซื ้อที่ดินแห่งหนึ ่งที่ isle of Wight 

จึงโปรดเกล้าฯให้สร้างพระราชวังขึ ้นใน ค.ศ. 1846 

พระราชทานนามว่า Osborne ณ ที่นี่พระราชินีมัก 

เสด็จมาประทับในฤดูใบไม้ผลิและฤดูร้อน 

พระราชินีโปรดสก๊อตแลนด์มาก เพราะ 

เจ้าชายเป็ นผู้ที่โปรดความงามตามธรรมชาติ พระ 

ราชินีโปรดทั ้งภูมิประเทศและพลเมืองของเขา

หลังจากที่ได้เสด็จไปเปิ ด อัลเบิตด๊อก(albert dock) 

ที่เมืองลิเวอพูลแล้วเจ้าชายทรงมีความคิดที่จะจัดให้มี 

การแสดงสรรพสินค้าและศิลป์ ขึ ้นในกรุงลอนดอน 

เรียกว่า The Great Exhibition ซึ ่งจะก่อสร้างอาคาร 

ชั่วคราวขึ ้นที่ไฮดป๊ าร์ก พระราชินีได้เสด็จพระราช 

ด าเนินไปทรงกระท าพิธีเปิ ด The Great Exhibition 

ซึ ่งเจ้าชายทรงจัดให้มีขึ ้นที่คริสตัลแพเลส(Crystal 

Palace)ณ ไฮดป๊ าร์ก 

หลังการนั ้นไม่นานก็เกิดสงครามไครเมีย 

(The Crimean War)ขึ ้น ระหว่างรัสเซียข้างหนึ ่ง กับ 

ตุรกีและสัมพันธมิตรของตุรกีคืออังกฤษ ฝรั่งเศส 

และชาติเนียร์อีกข้างหนึ ่ง ผู้ที่ทราบพงศวดารตอนนี ้ 

คงจะจ าได้ว่าฝ่ ายรัสเซียแพ้ เซบัสโตโพลที่มั่นของ 

รัสเซียถูกตีแตก ลงนามในสัญญาสงบศึกกันที่กรุง 

ปารีสใน ค.ศ. 1856 แต่ฝ่ ายชนะไม่ได้ประโยชน์ 

อะไรนักจากชัยชนะครั ้งนั ้น 

The Crystal Palace in Hyde Park, London, in 1851. 

เมื่อในวันที่ 1 พฤษษภาคม ค.ศ. 1851 งาน 

นี ้เป็ นผลส าเร็จอย่างดีมากต้องเปิ ดอยู่จนเดือนตุลาคม 

จึงย้ายสิ่งก่อสร้างชั่วคราวนั ้นไปที่ Sydenham เงิน 

ก าไรที่ได้ใช้ในการซื ้อที่ดินที่เซาวท์เคนชิงตัน 

ส าหรับสร้างพิพิธภัณฑ์ถาวร(พิพิธภัณฑ์วิกตอเรีย 

และอัลเบิตในปัจจุบัน) ต่อไปก็ขยายให้มีโรงเรียน 

ส่งเสริมศิลปะ 

Crimean War 

The Great Exhibition 1851

ตอนหนึ ่งทั ้งฝ่ ายอังกฤษและฝ่ ายปรัสเซียมีความเห็น 

ว่าความสัมพันธ์ระหว่างประเทศทั ้ง 2 ไม่สู้จะแน่น 

แฟ้นนัก วิธีแก้คือ จัดให้เจ้านายในราชวงศ์ทั ้ง 2 เป็ น 

ทองแผ่นเดียวกัน คือให้พระเจ้าหลานเธอของ 

กษัตริย์ปรัสเซีย ทรงกระท าพิธีเสกสมรสกับพระธิดา 

พระองค์ใหญ่ของพระราชินีนาถอังกฤษ 

ตอนนั ้นเจ้าฟ้าหญิงวิกตอเรีย ปรินเซสรอยัล 

มีพระชันษายังไม่ถึงสิบห้าปี แต่เมื่อเจ้าชายฟรีดริช 

วิลเฮล์ม โอรสเจ้าฟ้าวิลเลี่ยมพระราชอนุชารองจาก 

พระเจ้าเฟรเดอริกวิลเลี่ยมที่ 4 กษัตริย์รัสเซียใน 

ขณะนั ้น ซึ ่งเป็ นชายหนุ่มพระชันษา 24 เสด็จมา 

ประทับเป็ นแขกของพระราชินีนาถวิกตอเรียอยู่ที่ 

ปราสาทบัลมอรัลสก๊อตแลนด์ไม่นาน ก็มีประกาศ 

หมั ้นขึ ้นระหว่างเจ้านายทั ้ง 2 พระองค์ พอปรินเซ 

สรอยัลมีพระชันษาได้ 17 ปี ทาง ปรัสเซียก็ 

ตระเตรียมการจะให้ปรินเซสรอยัลเสด็จข้ามไปทรง 

กระท าพิธีเสกสมรสกับเจ้าชายซึ ่งเป็ นพระเจ้าหลาน 

เธอของกษัตริย์ของ ณ กรุงเบอร์ลิน 

พระราชินีนาถวิกตอเรีย ได้ทรงทราบข่าวว่า 

เขาเตรียมการเช่นนั ้น ก็กริ้วยิ่งนักมีลายพระหัตถ์ถึง 

เสนาบดีว่าการต่างประเทศของพระองค์ให้น าความ 

ไปบอกราชทูตปรัชเซียประจ าราชส านักอังกฤษโดย 

ด่วนว่า ปรินเซสรอยัลจะไม่เสด็จข้ามไปทรงกระท า 

พิธีเสกสมรสที่เบอร์ลินเป็ นอันขาด ควรที่เจ้าชายเฟร 

เดอริกวิลเลี่ยมจะต้องเสด็จมาลอนดอนต่างหาก 

เจ้าชายเฟรเดอริกวิลเลี่ยมแห่งปรัสเซีย เสด็จ 

ข้ามมาอังกฤษเพื่อประกอบพิธีมงคลสมรสกับปริน 

เซ-สรอยัล ณ วิหารหลวง พระราชวังเซ็นต์เจมส์ ใน 

วันที่ 25 มกราคม ค.ศ. 1858 

Victoria's wedding, by John Phillip 

เมื่อเสร็จพระราชพิธีแล้ว ก็มีงานใหญ่ฉลอง 

บังเอิญเวลานั ้นเป็ นเวลาที่คณะราชทูตไทย มีราชทูต 

3 คน และหม่อมราโชทัยล่ามหลวง อัญเชิญพระราช 

สาส์นและเครื่องราชบรรณาการจากพระบามสมเด็จ 

พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและพระบาทสมเด็จพระปิ่ น 

เกล้าเจ้าอยู่หัว ไปเจริญทางพระราชไมตรีตอบแทน 

พระราชินีนาถวิกตอเรีย ยังอยู่ในลอนดอน จึงได้รับ 

พระราชทานเชิญมาในงานนี ้ด้วย มีการแต่งกลอน 

เป็ น นิราศลอนดอน ของหม่อมราโชทัย เล่าเรื่องพระ 

ราชพิธีมงคลสมรสระหว่างเจ้าชายเฟรเดอริกวิลเลี่ยม 

แห่งรัสเซีย และปรินเซสรอยัลแห่งประเทศอังกฤษ 

อันเจ้าฟ้าหญิงวิกตอเรียปรินเซสรอยัลนี ้ 

เมื่อทรงเสกสมรสกับเจ้าชายเฟรเดอริกวิลเลียม ซึ ่ง 

ภายหลังทรงเลื่อนพระยศเป็ นเจ้าฟ้าพระยุพราช 

แห่งปรัสเซีย เมื่อพระบิดาขึ ้นครองราชย์ต่อจากพระ 

เชษฐาและเสด็จไปประทับเมืองรัสเซียหรือปรูชา 

ตามที่หม่อมราโชทัยเล่าในนิราศลอนดอนแล้ว ต่อมา 

ปรินเซสรอยัลก็ได้ด ารงพระยศเป็ นไกเซอรินคือเอม 

เพรสหรือจักรพรรดิราชินีนาถแห่งประเทศเยอรมัน 

พระสวามีทรงราชย์เป็ นพระเจ้าจักรพรรดิหรือไก 

เซอร์เฟรเดอริกที่ 3 ต่อจากพระราชบิดาพระเจ้าวิ 

ลเลี่ยม 1 ราชวงศ์ อังกฤษกับราชวงศ์เยอรมันจึงเกี่ยว 

ดองกันสนิทสนมด้วยประการฉะนี ้

ในปี 1860 เมื่อเจ้าฟ้าหญิงอลิส พระราช 

ธิดาพระองค์ที่ 2 ทรงมีพระชนมายุได้ 17 ปี ก็ได้ทรง 

พบกับชายหนุ่มผู้หนึ ่งมีนามว่าหลุยส์(Louis IV 

(Friedrich Wilhelm Ludwig Karl) (12 September 

1837 – 13 March 1892))ในราชส านัก ชายหนุ่มผู้นี ้ 

เป็ นเจ้าราชบุตรของแกรนดยู๊กผู้ครองนครเฮสส์ 

John Bowring in 1826 

เมื่อ ค.ศ.1855 พระราชินีนาถวิกตอเรียได้ส่ง 

พระราชสาส์นและเครื่องราชบรรณาการที่มีค่ายิ่งให้ 

ราชทูตอังกฤษเซอร์จอนบาวริง(Sir John Bowring, 

พระยาสยามมานุกูลกิจ สยามมิตรมหายศ,17 October 

1792 – 23 November 1872)อัญเชิญมาถวาย 

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทั ้ง 2 พระองค์ที่ 

กรุงเทพฯ เป็ นการเจริญทางพระราชไมตรี อีกราว 2 

ปี ต่อมา พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและ 

พระบาทสมเด็จพระปิ่ นเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดเกล้าฯ 

ให้ราชทูตไทยอัญเชิญพระราชสาส์นและเครื่องราช 

บรรณาการไปถวายพระราชินีนาถแห่งกรุงอังกฤษ 

เป็ นการตอบแทนพระราชไมตรี ซึ ่งในระหว่างที่ 

เดินทางได้มีการกล่าวในพงศาวดารว่า วันที่ 14 

พฤศจิกายน ค.ศ. 1857 ข่าวราชส านักของอังกฤษ 

ประกาศว่า การรับทูตของไทยต้องเลื่อนไป เนื่องด้วย 

การสิ้นพระชนม์ของดัชเชสเดอเนมูร์ส์ 

ในปี 1856-58 อังกฤษรบกับจีน และต้องส่ง 

ทหารไปปราบกบฏที่อินเดียเนืองๆ จนถึงปี 1858 จึง 

โอนการปกครองประเทศอินเดียจากบริษัทอินเดีย 

ตะวันออกมาเป็ นของรัฐบาล พระราชินีนาถจึงด ารง 

พระยศเป็ นพระราชินีนาถแห่งประเทศอินเดียด้วย 

เมื่อเจ้าชายหลุยส์แห่งเฮสส์ได้ 

ทอดพระเนตรเห็นกุหลาบแรกแย้มของพระราชวัง 

วินด์เซอร์เป็ นครั ้งแรก ก็พอพระทัยนักยิ่งได้ทรงรู้จัก 

มักคุ้น ก็ยิ่งต้องพระอัธยาศัย จึงพยายามเลียบเคียงหา 

โอกาสคุยกับเจ้าหญิงตามล าพัง 

เจ้าชายอัลเบิตทอดพระเนตรเห็นท่าทีของ 

เจ้าชายหนุ่มก็เข้าพระทัยทันที ทรงเห็นว่าเจ้าชาย 

หลุยส์ผู้นี ้ มีตระกูลสูงพอสมควรกับพระราชธิดา 

พระองค์ที่ 2 จึงโปรดให้สืบประวัติส่วนพระองค์ของ 

เจ้าชาย ได้ความเป็ นที่พอพระทัย แล้วก็ลองรับสั่ง 

เลียบเคียงถามเจ้าชายหลุยส์ถึงเจ้าฟ้าหญิงอลิสอยู่ 

เสมอ วันหนึ ่งเจ้าชายอัลเบิตเดินสวนทางกับเจ้าชาย 

หลุยส์ เจ้าชายอัลเบิตได้ให้ก าลังใจแก่เจ้าชายหลุยส์ 

ในคืนนั ้นเองเจ้าชายหลุยส์และเจ้าฟ้าหญิงอลิสก็ได้ 

ท าการหมั ้นกัน 

Princess Alice in 1861

Alice with Louis and two of their children – 

Princess Victoria and Princess Elizabeth in 1866–67 

อันเจ้าชายหลุยส์แห่งเฮสส์ซึ ่งต่อมาไม่นาน 

ก็ได้ทรงเสกสมรสกับเจ้าฟ้าหญิงอลิสนี ้ ภายหลังได้ 

ด ารงพระยศเป็ นแกรนด์ดยู๊กหลุยส์ที่ 4 ผู้ครองนคร 

เฮสส์ 

แกรนด์ดยู๊กหลุยส์กับแกรนด์ดัชเชสอสิสมี 

พระโอรสธิดา 6 องค์ องค์หนึ ่งสิ้นพระชนม์ตั ้งแต่ 

ทรงพระเยาว์ ที่เหลือ 5 องค์เป็ นองค์ชายองค์เดียว 

ทรงนามว่าเออเนสหลุยส์ ซึ ่งภายหลังเป็ นแกรนด์ 

ดยู๊กผู้ครองนครเฮสส์ต่อจากพระบิดา อีก 4 องค์เป็ น 

หญิงทั ้งสิ้นคือ 

Photograph by Alexander Bassano, c. 1878 

1. เจ้าหญิงวิกตอเรียอลิส( Princess Victoria 

of Hesse and by Rhine, later Victoria Mountbatten, 

Marchioness of Milford Haven (Victoria Alberta 

Elisabeth Mathilde Marie; 5 April 1863 – 24 

September 1950)) ทรงเสกสมรสกับเจ้าชายหลุยส์ 

แห่งบัตเตินแบร์ก(Admiral of the Fleet Louis 

Alexander Mountbatten, 1st Marquess of Milford 

Haven, formerly Prince Louis Alexander of 

Battenberg, 24 May 1854 – 11 September 1921) 

เจ้าชายหลุยส์กับเจ้าหญิงวิกตอเรียอลิสมีโอรสธิดา 

ด้วยกันอย่างละคู่โอรสองค์โตนามจอช(Captain 

George Louis Victor Henry Serge Mountbatten, 2nd 

Marquess of Milford Haven, 6 December 1892 – 8 

April 1938) อีกองค์หนึ ่งนามหลุยส์เมาวนแบตเทิ่น 

(Admiral of the Fleet Louis Francis Albert Victor 

Nicholas Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of 

Burma, Prince Louis of Battenberg; 25 June 1900 – 

27 August 1979) ธิดาทั ้ง 2 องค์ องค์หนึ ่งนามหลุยส์ 

(Louise Alexandra Marie Irene Mountbatten, 

Princess Louise of Battenberg; 13 July 1889 – 7 

March 1965) ทรงอภิเสกสมรสกับพระเจ้ากุสตา 

ฟอดอฟที่ 6 แห่งสวีเดน(Gustaf VI Adolf ,Oscar 

Fredrik Wilhelm Olaf Gustaf Adolf; 11 November 

1882 – 15 September 1973) ทรงเป็ นพระราชินีแห่ง 

ประเทศสวีเดน อีกองค์หนึ ่งทรงนามว่า อลิส 

(Princess Alice of Battenberg ,Victoria Alice 

Elizabeth Julia Marie; 25 February 1885 – 5 

December 1969) ทรงเสกสมรสกับเจ้าชายแอนดรู 

แห่งกรีส(Prince Andrew of Greece and Denmark; 2 

February 1882– 3 December 1944) มีธิดา 4 องค์ 

โอรสหนึ ่งองค์คือเจ้าชายฟิ ลิปดยู๊กออฟเอดินเบรอะ 

(Prince Philip, Duke of Edinburgh,born Prince 

Philip of Greece and Denmark, 10 June 1921- 

Present) พระราชสวามีของพระราชินีนาถเอลิซะเบธ 

ที่ 2 แห่งประเทศอังกฤษ(Elizabeth II ,Elizabeth 

Alexandra Mary;21 April 1926-Present)

14 August 1862 – 20 April 1929) พระราชโอรสไก 

เซอร์เฟรเดอริกที่ 3 

Grand Duchess Elizabeth Feodorovna of Russia 

2. เจ้าหญิงเอลิซะเบธ( Princess Elisabeth of 

Hesse and by Rhine, Grand Duchess Elizabeth 

Feodorovna of Russia, Elizabeth Feodorovna 

Romanova; 1 November 1864 – 18 July 1918) ทรง 

เสกสมรสกับแกรนด์ดยู๊กเชอกิอุสแห่งรัสเซีย(Grand 

Duke Sergei Alexandrovich of Russia; May 11, 

1857 – February 17, 1905) ถูกปลงพระชนม์เมื่อเกิด 

กบฏนองเลือดของบอลเชวิก(bolshevik revolution) 

ในเดือนกันยายน ค.ศ.1918 

Princess Irene of Hesse and by Rhine during her 

youth 

4. ทรงนามว่าอเล็กซานดรา( Alexandra 

Feodorovna; 6 June 1872 – 17 July 1918) ภายหลัง 

เติมเฟโอโดโรวนาท้ายพระนาม แต่เรียกกันว่าอลิกส์ 

ทรงอภิเสกสมรสกับพระเจ้าซาร์นิโคลัสที่ 2 แห่ง 

รัสเซีย(Nicholas II or Nikolai II, Nikolay 

Alexandrovich Romanov; 18 May 1868 – 17 July 

1918)) 

Bolshevik forces marching on the Red Square 

3. ทรงนามไอรีน( Princess Irene of Hesse 

and by Rhine ,Irene Luise Marie Anne, Princess of 

Hesse and by Rhine, 11 July 1866 – 11 November 

1953) ทรงเสกสมรสกับเจ้าฟ้าชายเฮนรี่แห่งปรัสเซีย 

(Prince Henry of Prussia ,Albert Wilhelm Heinrich, 

Alexandra Feodorovna, 1908

The Russian Imperial Family, 1913. 

พระเจ้าซาร์กับซารีน่าอลิกส์มีพระราชธิดา 

4 พระองค์ก่อนจึงมีพระราชโอรสเป็ นทายาท ทรง 

พระนามว่า แกรนด์ดยู๊กอเล็กซิส(Alexei 

Nikolaevich; 12 August 1904 – 17 July 1918) ด ารง 

พระยศเป็ นซาระวิชคือพระยุพราช ซาระวิชเป็ นเด็กที่ 

อ่อนแอมาก เพราะพระโรคและความอ่อนแอของ 

พระราชโอรส ซารีน่าผู้ที่รักและเป็ นห่วงพระโอรส 

ยิ่งนัก เลยตกอยู่ใต้อ านาจของรัสปุติน(Grigori 

Yefimovich Rasputin 21 January 1869 – 30 

December 1916) ชาวนาซึ ่งเรียกตนเองว่า ผู้วิเศษ 

รักษาซาระวิชด้วยการสะกดดวงจิตร 

Rasputin in 1916 

ขณะที่เกิดสงครามโลกใหม่ๆ 

ภายในประเทศก าลังเกิดการระส ่าระสาย แต่พระเจ้า 

ซาร์ก็มิได้ทรงแก้ไข ซารีน่าใฝ่ พระทัยอยู่เพียงแต่การ 

รักษาพระราชโอรสด้วยการให้รัสปุตินสะกดดวง 

จิตร เมื่อเกิดกบฏบอลเชวิกขึ ้นใน ค.ศ. 1918 พระเจ้า 

ซาร์จึงถูกพวกกบฏจับพระองค์ได้และน าพระองค์ไป 

ขังไว้พร้อมด้วยซารีน่า ซาระวิชและพระราชธิดาทั ้ง 

4 จนกระทั ้งคือที่ 16 กรกฎาคม จึงมีผู้มาปลุกบรรทม 

ให้ลุกขึ ้นเสด็จลงไปในห้องเก็บของใต้ดิน แล้วก็ถูก 

พวกกบฏยิงทะลุพระเศียรสิ้นพระชนม์ต่อพระพักตร์ 

พระมเหษี และพระราชโอรสธิดาทั ้ง 5 ครั ้นแล้วองค์ 

อื่นๆ ก็ถูกปลงพระชนม์ที่ละองค์ ที่ละองค์ ต่อไป 

พวกกบฏก็น าศพทั ้ง 7 ไปกองไว้กับพื ้นดินตรงที่ 

เปลี่ยว ไม่ไกลจากเมือง Ekaterinburg ใช้น ้ามัน 

เบนซินราดแล้วจุดไฟเผาไหม้เป็ นจุณไป หลังจากที่ 

ได้ปลงพระชนม์พระเจ้าซาร์ พระมเหสีและพระราช 

โอรสธิดาของท่านใน ค.ศ. 1918 แล้วราชอาณาจักร 

รัสเซียก็เลยกลายเป็ นโซเวี-ยตรัสเซีย ประเทศบอลเช 

วิกหรือคอมมูนิสต์ 

ในระหว่างเวลา 20 ปี ที่เจ้าชายอัลเบิตอยู่ใน 

ราชส านักในฐานะเป็ นพระสวามีของพระราชินีนาถ 

เหตุการณ์ในประเทศอังกฤษก็เปลี่ยนแปลงไปต่างๆ 

รัฐบาลเปลี่ยนใหม่หลายครั ้งอัครมหาเสนาบดีต่อจาก 

ลอร์ดเมลบ้อร์น(William Lamb, 2nd Viscount 

Melbourne; 15 March 1779 – 24 November 1848) 

คือเซอร์รอเบิตฟิ ล ต่อมาก็ลอร์ดจอนรัสเซิลล์(John 

Russell, 1st Earl Russell, 18 August 1792 – 28 May 

1878) ลอร์ดดาบี ้(Edward George Geoffrey Smith- 

Stanley, 14th Earl of Derby; 29 March 1799 – 23 

October 1869) ลอร์ดอะเบอดีน(George Hamilton- 

Gordon, 4th Earl of Aberdeen; 28 January 1784 – 

14 December 1860) แล้วก็ลอร์ดปาเมอสตัน(Henry 

John Temple, 3rd Viscount Palmerston; 20 October 

1784 – 18 October 1865)

จำกกันทั ้งรัก 

เมื่อ ค.ศ. 1857 พระราชินีมีพระราชเสาวนีย์ 

ให้ทางราชการประกาศตั ้งเจ้าชายเป็ น ปรินส์คอน 

สอต ซึ ่งก็มิได้กระท าให้เจ้าชายทรงยินดียินร้ายอะไร 

นัก คงประทับพระขนองโกงท างานหนักเกินพระ 

ก าลังอยู่เรื่อยๆ 

พอถึงปลายเดือนพฤศจิกายน ซึ ่งเริ่มต้น 

หนาวจัด ฝนตกพร าๆตลอดวันตลอดคืน แต่เจ้าชายก็ 

เสด็จร าฝนไปที่แซนด์เฮิสเพื่อทอดพระเนตรตึกที่เขา 

สร้างใหม่ส าหรับนักเรียนนายร้อยตาม 

หมายก าหนดการ 

เป็ นผู้เขียน ถ้าส่งค าสั่งนั ้นไปถึงอเมริกา ก็จะต้องเกิด 

สงครามเป็ นแน่แท้ พระราชินีทรงขอให้เจ้าชายออก 

ความเห็น เจ้าชายทรงสดับข้อความโดยตลอดก็มี 

ความเห็นทันทีว่า ถ้าเขียนค าสั่งใหม่ โดยเปลี่ยนค า 

บางค าประโยคบางประโยคเท่านั ้น ถึงแม้จะใช้ 

ใจความเก่า แต่ก็จะเลี่ยงสงครามได้ อังกฤษไม่ต้อง 

เข้าไปวุ่นวายรบกับรัฐบาลของลินคอล์นที่อเมริกา 

ในคืนนั ้นเองเจ้าชายก็ฝื นเขียนจดหมายจนเสร็จท าให้ 

อาการประชวรหนักกว่าเดิม 

หลังจากวันที่เสด็จไปแซนด์เฮิสเพียง 3 วัน 

เนื่องด้วยพระยุพราชซึ ่งเสด็จไปทรงศึกษาอยู่ ณ ที่ 

นั ้นตั ้งแต่ปี ก่อน ทรงท าเหตุวุ่นวายขึ ้น 

เมื่อเจ้าชายเสร็จพระธุระที่เคมบริจเรียบร้อย 

แล้วก็เสด็จกลับวินด์เซอร์ แต่เคราะห์ร้ายโดนฝน 

กว่าจะถึงที่ประทับก็รู้สึกครั ้นพระองค์เหมือนจะ 

ประชวรไข้หวัดผสมกับพระโรคเดิมคือรูมาติซั่ม 

อ่อนเพลีบและบรรทมนอนไม่หลับ 

ระหว่างที่เจ้าชายทรงพักผ่อนอยู่เงียบๆ 

สงครามภายในได้ระเบิดขึ ้นในอเมริการะหว่างรัฐ 

ทางเหนือและทางใต้(The Trent Affair) ดูคล้ายๆกับ 

ว่าอังกฤษซึ ่งไม่ได้ใคร่ถูกกับรัฐทางเหนือนัก ก าลัง 

จะถูกทางใต้ดึงไปเข้าสงครามช่วยทางใต้รบกับทาง 

เหนือด้วย เสนาบดีว่าการต่างประเทศคือลอร์ด 

จอนรัสเซิลล์ ได้ส่งค าสั่งที่จะมีไปถึงราชทูตอังกฤษที่ 

อเมริกามาถวายทอดพระเนตร ขอความทรง 

เห็นชอบด้วยก่อน พระราชินีทอดพระเนตรค าสั่งก็ 

ทรงทราบทันทีว่าลอร์ปาเมอสตัน อัครมหาเสนาบดี 

Photograph by J. J. E. Mayall, 1860 

พระอาการประชวรของเจ้าชายออกจะเป็ น 

ที่ห่วงใยและวิตกของคนทั่วไป โดยเฉพาะรัฐบาล 

คณะเสนาบดีก็ประชุมกันตกลงมอบให้ลอร์ดปา 

เมอสตันมีจดหมายทูลพระราชินีขอให้มีการประชุม 

แพทย์ แต่หมอคล้ากทูลแนะพระราชินีว่า ไม่จ าเป็ น 

พระราชินีก็ทรงเห็นว่า ไม่จ าเป็ น ตามหมอ

แต่เจ้าฟ้าหญิงอลิสทรงเห็นว่ามีความจ าเป็ น 

อย่างยิ่ง จึงวิงวอนพระราชมารดาขอให้มีการประชุม 

แพทย์ การประชุมแพทย์จัดขึ ้นในวันที่ 12 ธันวาคม 

ณ พระราชวังวินด์เซอร์ นายแพทย์เซอร์เฮนรี่ 

ฮอลแลนด์(Sir Henry Holland, 1st Baronet; 27 

October 1788 – 27 October 1873)และนายแพทย์ 

ทอมัสวัตสัน(Sir Thomas Watson, 1st Baronet; 1792 

– 11 December 1882) ได้รับเลือกเข้ามาช่วยหมอ 

ตรวจพระอาการเจ้าชาย 

Sir Thomas Watson 

Sir Henry Holland 

ด้วยความที่หมอคล้ากมีความมั่นใจใน 

ตัวเองสูง คิดว่าพระอาการของเจ้าชายเป็ นเพียงแค่ 

ไข้หวัด ท าให้ไม่ได้ท าการรักษาตั ้งแต่เริ่มแรก 

แพทย์ทั ้งสองเมื่อได้ตรวจพระอาการของ 

เจ้าชายโดยตลอดแล้ว นายแพทย์ทั ้งสองต่างมี 

ความเห็นพ้องกันว่าอาการหนักเกินกว่าเขาคิดไว้และ 

ตามรายงานแพทย์หลวงประจ าวันให้เขาได้อ่านทุก 

วันมาก 

พระโรคของเจ้าชายที่รายงานของหมอ 

คล้ากเรียกเพียง ไข้พระนาภีเสีย นั ้น แพทย์ทั ้ง 2 

แน่ใจว่าเป็ นถึง ไข้ไทฟอย นายแพทย์ทั ้งสองรู้ตัวว่า 

เขามาช้าเกินไปมากไม่มีหนทางจะเยียวยาเลย 

ดูบรรทมนิ่ง สงบ ทลงคิดว่าบางทีความร้ายแรงของ 

โลกอาจจะผ่านพ้นไปแล้ว แต่แล้วตอนบ่ายพระ 

อาการก็กลับหนักขึ ้นมาอีก 

พระราชินีทรงมีพระราชเสาวนีย์ให้พระ 

ยุพราชซึ ่งประทับอยู่ที่ Cambridge รีบเสด็จกลับมา 

วินด์เซอร์โดยด่วน เมื่อพระยุพราชเสด็จมาถึง พระ 

ราชินีก็รับสั่งให้หาพระราชโอรสพระราชธิดาทุก 

พระองค์ ให้เข้ามาเฝ้าทูลลาพระบิดาเป็ นครั ้งสุดท้าย 

แต่แล้วในตอนกลางคืนวันเดียวกันนั ้นเอง 

เวลาราว 4 ทุ่มครึ ่ ง พระราชินีก็ทอดพระเนตรเห็น 

ทันทีว่ามีการเปลี่ยนแปลงขึ ้นในอาการของเจ้าชาย 

จึงรีบเสด็จเข้ามาพบพระชานุอยู่ติดกับพระแท่น พระ 

เนตรจ้องพระราชสวามีจนแทบลืมกระพริบ ขณะที่ 

เจ้าชายหายพระทัยแรงขึ ้นแล้วก็ค่อยๆเบาลง จนใน 

ที่สุดหยุดนิ่งประพัฒน์กลายเป็ นหน้ากาก พระราชินี 

ก็ส่งพระสุรเสียงร้องกรี ดออกมาอย่างอดไม่ไหว พระ 

สุรเสียงของพระราชินีดังหวีดแหลมก้องจนท าให้เกิด 

เสียงสะท้อนไปทั่วทั ้งปราสาทหินโบราณที่ใหญ่ 

มหึมา 

ครั ้นแล้วพระราชินีก็ทรงทราบและเข้าผัด 

ไทยความจริงที่แสนจะร้ายกาจ ที่แสนจะเชือดเฉือน 

พระราชหฤทัย ให้เจ็บปวดร้าวยิ่งไปกว่าถูกคมหอก 

คมดาบว่าเจ้าชายสิ้นพระชนม์เสียแล้ว เวลา 4 ทุ่ม 45 

นาทีวันที่ 14 ธันวาคม ค.ศ. 1861 รวมพระชนมายุได้ 

เพียง 42 

ในตอนเช้าวันที่ 14 ธันวาคมพระราชินีทรง 

มีความรู้สึกว่า พระราชสวามีทรงค่อยยังชั่วขึ ้น เพราะ

มืดมน 

หลังจากวันที่เจ้าชายสิ้นพระชนม์ พระ 

ราชินีแต่งพระองค์ด ามืดไปทางพระองค์จนสิ้น 

รัชกาล ทรงพระมาลาแม่หม้าย มีผ้าด าหรือขาวคุม 

พระเศียร เลิกทรงกี าทุกชนิด เลิกกระท าพระองค์ 

อย่างเดิม ทรงพระสรวล ไม่ทรงยอมพบใครนอกจาก 

พระราชโอรสธิดา พระญาติสนิทบางพระองค์ 

เลขานุการของเจ้าชาย นางพระก านัลและข้าราช 

ส านัก หรืออย่างดีก็เสนาบดีที่มีธุระส าคัญต้องเข้าเฝ้า 

นอกจากนั ้นแล้วไม่เสด็จออกให้ใครได้เห็นเลย งาน 

แม้ว่าจะเป็ นราชพิธีก็ดี รัฐพิธีก็ดี ไม่เสด็จเกือบทั ้งสิ้น 

ให้พระยุพราชทรงกระท าหน้าที่แทนพระองค์ 

Victoria photographed by J. J. E. Mayall, 1860 

โคกเป็ นพวงรอบพระองค์ ซ ้าพระราชินียังทรงถือ 

พระรูปเจ้าชายไว้ให้เห็นอีกด้วย 

พระราชินีได้มีพระราชเสาวนีย์มิให้มีการ 

เปลี่ยนแปลงห้องส่วนพระองค์ของเจ้าชายเลย เคยอยู่ 

อย่างไรก็ให้เก็บไว้อย่างนั ้นตลอดเวลาที่พระราชินี 

ทรงมีพระชนม์อยู่ 

เมื่อพระราชินีจะทรงลงพระปรมาภิไธยใน 

หนังสือราชการที่ส าคัญก็มักหันไปท ารูปปั ้ นครึ ่ งองค์ 

ของเจ้าชายซึ ่งตั ้งอยู่ใกล้พระองค์ว่า ทรงเห็นด้วยไหม 

ยอดรัก ก่อนแล้วจึงจะยอมลงพระปรมาภิไธย 

ทั ้งทั ้งที่พระราชินีทรงเศร้าโศกแล้วหลบคน 

ไม่เสด็จไปไหนหรือเกี่ยวข้องกับความเป็ นไปนอก 

พระราชวัง แต่ก็ไม่ได้ละทิ้งหน้าที่ของพระองค์เลย 

ตรงกันข้าม กับทรงท างานหนักไปกว่าเดิมทีเพราะ 

ต้องท าพระองค์เดียวไม่มีเจ้าชายคอยช่วยถวาย 

ค าแนะน าอีกแล้ว แต่กระนั ้นพระราชินีก็ทรงกระท า 

ราชการงานเมืองไม่บกพร่อง ทรงทราบเรื่องราวและ 

การเป็ นไปทั ้งภายในและภายนอกประเทศอย่าง 

กว้างขวางและถี่ถ้วน เพราะทรงฟังรายงานและฟัง 

ความเห็นของเสนาบดีหรือคนอื่นๆอยู่เสมอ 

เจ้าฟ้าหญิงอลิส พระราชธิดาองค์ที่ 2 ที่ทรง 

หมั ้นไว้กับเจ้าชายหลุยส์ออฟเฮสส์ ครั ้นถึงก าหนดที่ 

จะต้องทรงเสกสมรส ในหน้าร้อน 6 เดือนเศษ 

หลังจากที่พระบิดาสิ้นพระชนม์นั ้นเองคือในวันที่ 1 

กรกฎาคม ค.ศ. 1861 

ภายหลังพระราชพิธี พระราชินีทรงยอม 

ประทับถ่ายภาพร่วมกับคู่สมรสด้วย ทุกพระองค์ทรง 

สีด าอย่างทุกข์หนัก มีพระราชินีพระราชโอรสธิดาที่ 

เจริญพระชันษาแล้ว เจ้าบ่าวเจ้าสาวและรูปปั ้ นหิน 

อ่อนครึ ่ งพระองค์ของเจ้าชายอัลเบิต มีดอกกุหลาบ

จอนเบรำวน์ 

John Brown (8 December 1826 – 27 

March 1883) เป็ นมหาดเล็กรับใช้กลางแจ้ง 

โดยเฉพาะตอนทรงม้าเสด็จประพาส John Brown 

เป็ นคนที่พูดคุยกับราชินีแบบเป็ นมิตรไมตรีไม่ใช้ค า 

ราชาศัพท์จึงท าให้คนในราชส านักส่วนมากไม่ชอบ 

เขา John Brown มักจะยุ่งเรื่องของราชินีและน าไป 

บอกต่อคนอื่นๆ 

Victoria and John Brown at Balmoral, 1863. 

Photograph by G. W. Wilson. 

ครั ้งหนึ ่ง John Brown เคยช่วยพระราชินีไว้ 

ให้พ้นจากการถูกลอบปลงพระชนม์ในกรุงลอนดอน 

ขณะที่พระราชินีประทับรถพระที่นั่งแลนดอเปิ ด 

ประทุน ก็มีเด็กหนุ่มชาวไอริชผู้หนึ ่ง นามว่าอาเธอร์ 

โอคอนเน่อร์(Arthur O'Connor; 4 July 1763 – 25 

April 1852) ปลอมตัวเป็ นคนสวนแอบอยู่ในบริเวณ 

พระราชวัง พอรถพระที่นั่งแล่นจะเข้าจอดหน้าพระที่ 

นั่งพระราชินีก็ทอดพระเนตรเห็นเด็กหนุ่มผู้นั ้นยืนอยู่ 

ใกล้ประตูรถพระที่นั่ง ดวงตามีแววประหลาดไม่น่า 

ไว้ใจก าลังจ้องพระองค์เขม้ง ทันใดนั ้นเขาก็ยกมือขึ ้น 

พระราชินีทรงเห็นไม่ได้การก็รีบหมอบลงกับเบาะรถ 

และเสียงว่า ช่วยด้วย 

เจ้าฟ้าชายอาเธ่อร์พระราชโอรสองค์ที่ 3 ซึ ่ง 

โดยเสด็จมาในรถพระที่นั่ง ทอดพระเนตรเห็นดังนั ้น 

ก็กระโดดลงมาจากรถจะตองเข้าแย่งปื น แต่ไม่ทัน 

John Brown ผู้ยืนมาหลังรถพระที่นั่งจึงเห็นคนร้าย 

ก่อนผู้อื่น กว่าเจ้าฟ้าจะโดดลงไปถึงพื ้น John Brown 

ได้โจนลงไปชนคนร้ายล้มลงโดยแรง จนปื นกระเด็น 

ไปจากมือ ครั ้นแล้วทั ้งเจ้าฟ้าแล้ว John Brown ก็ 

ช่วยกันจับโอคอนเน่อร์กดลงกับพื ้น 

การที่ชาวไอริชเกิดเหี ้ยมหาญลอบจะปลง 

พระชนม์พระราชินีครั ้งนี ้ก็เพราะเวลานั ้นเมือง 

ไอซ์แลนด์กับอังกฤษก าลังมีเรื่องบาดหมางกัน 

ในทางการเมือง 

John Brown ได้ชื่อเสียงในความกล้าหาญ 

ของนี ้มากถึงแก่ได้รับพระราชทานเหรียญทองเป็ น 

เกียรติยศ ตั ้งแต่นั ้น John Brown ก็ยิ่งได้รับความไว้ 

วางพระราชหฤทัย พระราชินีโปรดปราน John 

Brown มากถึงแก่เมื่อJohn Brown ตายลงในค.ศ. 

1883 ก็ได้ทรงเขียนประกาศข่าวราชส านักด้วย 

พระองค์เองเรื่องการตายของJohn Brown ในหนังสือ 

พระราชนิพนธ์ชื่อ More leaves from the journal of 

our life in highlands

พระยุพรำช 

ปรินส์ออฟเวลส์หรือพระยุพราช ทรงเสก 

สมรสกับเจ้าฟ้าหญิงอเล็กซานดรา(Alexandra of 

Denmark , Alexandra Caroline Marie Charlotte 

Louise Julia; 1 December 1844 – 20 November 

1925) พระราชธิดาพระองค์ใหญ่ของพระเจ้ากรุง 

เดนมาร์กเมื่อวันที่ 10 มีนาคม ค.ศ.1863 ที่วิหารเซนต์ 

จอช พระราชวังวินด์เซอร์ 

พระยุพราชมีพระโอรสธิดากับ 

เจ้าฟ้าหญิงอ-เล็กซานาดรา 6 พระองค์ คือ 

1. เจ้าชายอัลเบิต วิกเตอร์ ดยู๊กออฟแคล 

เรนซ์ (Prince Albert Victor, Duke of Clarence and 

Avondale, Albert Victor Christian Edward; 8 

January 1864 – 14 January 1892) 

Photograph by W. & D. Downey, 1891 

Edward and Alexandra on their wedding day, 1863 

ความงามอย่างหยดย้อยของเจ้าฟ้าหญิงอเล็ก 

ซานดราเป็ นที่เลื่องลือ ชื่นชมและเลื่อมใสไปทั่ว 

ราชอาณาจักร จนกระทั่งลอร์ดเทนนิซันกวีหลวง 

(Alfred Tennyson, 1st Baron Tennyson; 6 August 

1809 – 6 October 1892) อดทนไม่ได้ ต้องเขียน 

กลอนยอพระเกียรติถวาย ชื่อว่า Welcome to 

Alexandra 

2. เจ้าชายจอช ดยู๊กออฟยอร์ก(George V, 

George Frederick Ernest Albert; 3 June 1865 – 20 

January 1936) 

State portrait by Sir Luke Fildes, 1911 

The Landing of HRH The Princess Alexandra at 

Gravesend, 7 March 1863, by Henry Nelson O'Neil

3. เจ้าหญิงหลุยส วิกตอเรีย(Louise, 

Princess Royal and Duchess of Fife, Louise Victoria 

Alexandra Dagmar; 20 February 1867 – 4 January 

1931) 

Maud following her coronation, wearing the 

Queen's Crown, and holding a sceptre and orb 

Princess Royal, Duchess of Fife 

4. เจ้าหญิงวิกตอเรีย อเล็กซานดรา แมรี 

(Princess Victoria of the United Kingdom, Victoria 

Alexandra Olga Mary; 6 July 1868 – 3 December 

1935) 

และองค์สุดท้าย เจ้าชายอเล็กซานเด้อจอน 

(Prince Alexander John of Wales) ประสูติเมื่อ1871 

และสิ้นพระชนม์ในวันรุ่งขึ ้น 

อีกหลายปี ภายหลังได้มีวัน อเล็กซานดรา 

ขึ ้นในประเทศอังกฤษ โดยมีผู้อาสาสมัครช่วยกัน 

ออกเที่ยวขายดอกกุหลาบไปตามถนน เก็บเงิน 

รายได้บ ารุงโรงพยาบาล 

เจ้าฟ้าหญิงพระองค์นี ้ ภายหลังได้เป็ นพระ 

ราชินีแห่งประเทศอังกฤษ ทรงมีพระชนม์อยู่จน 

ค.ศ. 1925 

Princess Victoria 

5. เจ้าหญิงม้อต(Maud of Wales, Maud 

Charlotte Mary Victoria; 26 November 1869 – 20 

November 1938) 

พระยุพราชทรงได้รับการศึกษาอบรมเตรียม 

ที่จะเป็ นกษัตริย์ตั ้งแต่ททรงเยาว์ ในปี 1859 ได้เสด็จ 

ประพาสอิตาลีและสเปน โดยใช้พระนามว่า ลอร์ด 

เร็นฟริว ต่อจากนั ้นก็เข้าประจ ากรมทหารที่ 

ไอร์แลนด์ ในปี 1861 ก็ได้เสด็จประพาสตะวันออก 

ใกล้ คือ ยะรู-ซาเลมและเมืองต่างๆที่มีความส าคัญ 

ทางศาสนาคริส-เตียน เสด็จเลยไปถึงตะวันออกไกล 

มีดีนสแตนลีแห่งเวสมินสเตอร์(Arthur Penrhyn 

Stanley; 13 December 1815 – 18 July 1881)ตาม 

เสด็จ

ในปี 1863 ทรงเริ่มกระท าหน้าที่ โดยเสด็จเข้าสภา 

เฮาส์ออฟลอร์ดส์ในฐานะเป็ นดยู๊กออฟคอนวอลล์ 

ในปี 1868-69 พระยุพราชและพระชายาได้เสด็จ 

ประพาสไอร์แลนด์ ประเทศต่าง ๆในยุโรป เสด็จเลย 

ไปถึงประเทศไอยคุปต์ หรือ อียิปต์ 

ในปี 1871 พระยุพราชประชวรหนักด้วย 

พระโรคไทฟอยด์ แพทย์ที่มีชื่อเสียงทั่วพระราช 

อาณาจักได้มาช่วยกันถวายการรักษา พระอาการจึง 

ค่อยๆ กระเตื ้องขึ ้นทีละเล็กทีละน้อย 

ในวันที่ 2 มกราคม พระราชินีก็เสด็จ 

กลับไปยังพระราชวงัวินด์เซอร์ ฝ่ ายพระยุพราชก็มี 

พระอาการค่อยๆดีขึ ้นจนหายาสนิท 

ในวันที่ 27 กุมภาพันธ์ พระราชินีกับพระ 

ยุพราชก็เสด็จพระราชด าเนินโดยกระบวนแห่พยุหยา 

ตราจากพระราชวังบั คกิงฮัมไปวัดเซ็นต์พอลเพื่อทรง 

กระท าพิธี Thankgiving 

พระยุพราชเสด็จลงเรือพระที่นั่งจากอังกฤษ 

เมื่อวันที่ 11 ตุลาคม ค.ศ. 1875 เมื่อเสด็จถึงบอมเบย์ 

ลอร์ดนอธบรุ๊คไวสรอยมารับเสด็จที่เมืองบอมเบย์ 

พระยุพราชได้ทรงรู้จักกับเจ้านายชาวอินเดียหลาย 

องค์ ซึ ่งทรงคุ้นเคยด้วยยิ่งขึ ้นเมื่อทรงรับเชิญไปเป็ น 

แขกของเจ้านายเหล่านั ้นที่ราชส านักเมืองต่างๆ 

ระหว่างเวลา 17 สัปดาห์ที่ประทับอยู่ในประเทศ 

อินเดีย 

Edward (front centre) in India, 1876 

เวลาล่วงไป พระราชโอรสและพระราชธิดา 

ของพระราชินีนาถวิกตอเรียททั ้งเก้าพระองค์ทรงเสก 

สมรสหมดทุกพระองค์ พระราชินีททรงมีโอรสเขย 5 

พระองค์ พระราชสุนิสา 4 พระองค์ ในปี 1859 พระ 

ราชนัดดาองค์แรกประสูติต่อจากนั ้นก็เพิ่มจ านวนขึ ้น 

ทุกที ครั ้นถึงปี 1882 ก็ทรงมีพระราชปนัดดาเป็ น 

องค์แรก 

ในปี 1865 พระเจ้าเลโอโปลดี่ 1แห่ง 

ประเทศเบลเยี่ยม พระเจ้าน้า ก็สิ้นพระชนม์ลง เป็ น 

เหตุให้พระราชินีทรงเศร้าโศกหนักขึ ้น 

การเสด็จประพาสของพระยุพราชครั ้งนั ้น 

เป็ นผลส าเร็จและส าคัญยิ่งนักในทางการเมือง 

จนกระทั่งเป็ นเหตุการณ์ให้พระราชินีนาถวิกตอเรีย 

ได้เฉลิมพระยศเป็ นจักรพรรดิราชินีนาถ หรือเอม 

เพรสแห่งอินเดียในปี 1876

ในปี 1865 พระเจ้าเลโอโปลดี่ 1แห่งประเทศเบลเยี่ยม 

พระเจ้าน้า ก็สิ้นพระชนม์ลง เป็ นเหตุให้พระราชินี 

ทรงเศร้าโศกหนักขึ ้น 

ในปี 1878 เจ้าฟ้าหญิงอลิส พระราชธิดา 

พระองค์ที่สองซึ ่งทรงเสกสมรมกับเจ้าชายหลุยส์แห่ง 

เฮสส์ในปี 1862 ก็ประชวรโรคคอตีบ ติดธิดา 

พระองค์เล็กซึ ่งสิ้นพระชนม์ก่อน เจ้าฟ้าหญิงอลิส 

สิ้นพระชนม์เมื่อวันที่ 14 ธันวาคม ตรงกับวัน 

สิ้นพระชนม์ของเจ้าชายอัลเบิต 

นิสา พระราชนัดดา พระเจ้าแผ่นดินหรือผู้แทน 

พระองค์พระเจ้าแผ่นดินประเทศที่มีไมตรีกับเมือง 

อังกฤษ แล้วพระราชินีก็เสด็จไปทรงกระท าพิธีที่ 

โบสถ์เวสมันสเตอร์ 

Queen Victoria's Golden Jubilee Service, 

Westminster Abbey, 21 June 1887 (1887–1890) by 

William Ewart Lockhart 

Alice in the 1870s 

ในปี 1881 ลอร์ดเบคอนสฟี ลด์ อัคร 

เสนาบดีคนโปลดก็ตายลง ในปี 1884 เจ้าฟ้าชายเลโอ 

โปลด์ดยุ๊กออฟอัลบนี พระราชโอรสพระองค์ที่ 4 ก็ 

สิ้นพระชนม์อีกองค์หนึ ่ง ภายหลังที่ได้เสกสมรสกับ 

เจ้าหญิงเฮเลนแห่งวัลเด็กไม่นานนัก มีธิดาองค์หนึ ่ง 

ททรงนามว่าอลิสแมรี่ พระโอรสทรงนามชาลส์ 

เอ๊ดเวิด 

ใน ค.ศ.1888 พระราชินีทรงเสด็จข้ามไปประเทศ 

เยอรมันเพื่อเยี่ยมประชวรพระเจ้าเฟรเดอริกที่ 3 พระ 

ราชโอรสเขยพระองค์ใหญ่ ซึ ่งเสด็จขึ ้นเสวยราชย์ 

เป็ นกษัตริย์เยอรมันต่อจากพระราชบิดาพระเจ้า 

วิลเฮล์มหรือวิลเลียมที่ 1 เพราะเวลานั ้นพระเจ้าเฟรเด 

อริกประชวรหนัก เป็ นมะเร็งที่พระศอ ต้องผ่าตัด 

หลายครั ้ง และแอมเปรสคือปรินเซสรอยัลพระราช 

ธิดาองค์ใหญ่ของพระราชินีทรงกระท าพระองค์เป็ น 

ศัตรูต่อเจ้าชายบิสมาร์ก อรรคมหาเสนาบดีเหล็ก ของ 

เยอรมัน 

ใน ค.ศ. 1887 พระราชินีทรงครองราชย์ 

ครบ 50 ปี ครั ้นถึงเดือนมิถุนายนก็โปรดเกล้าฯให้มี 

งานฉลองใหญ่ เรียกว่า สุวรรณาภิเษก หรือ โกลเด็น 

จูบิลี พระราชินีเสด็จพระราชด าเนินโดยกระบวนแห่ 

พยุหยาตราพร้อมด้วยคนส าคัญของประเทศ พระราช 

โอรสธิดาของพระองค์ พระราชโอรสเขย พระราชสุ

การที่เอมเปรสทรงกระท าพระองค์เป็ นศัตรู 

ต่อ บิสมาร์กและไม่ลงรอยกับพระราชโอรสกับรัช 

ทายาท คือ เจ้าฟ้าชายวิลเฮล์มตอนที่พระเจ้าเฟรเด 

อริกก าลังประชวรหนักจวนสิ้นพระชนม์เช่นนั ้น 

พระราชินีนาถวิกตอเรียทรงเห็นว่า ไม่เป็ นการ 

กระท าที่ฉลาดเลยจึงเสด็จจากอังกฤษข้ามไปเยี่ยม 

ประชวรพระเจ้าแผ่นดินเยอรมันและเพื่อทรงหา 

โอกาสเจรจากับบิสมาร์กและพระราชนัดดา เพื่อให้ 

ความสัมพันธ์ระหว่างทั ้งสองกับ เอมเฟรสจะได้ค่อย 

ดีขึ ้น 

เมื่อพระเจ้าเฟรเดอริกที่ 3 สิ้นพระชนม์ลง 

ในวันที่ 15 มิถุนายนปี 1888 นั่นเอง เจ้าฟ้าชาย 

วิลเฮล์มรัชทายาทก็เสวยราชสมบัติเป็ นไกเซอร์แทน 

ทรงพระนามว่า ไกเซอร์วิลเฮล์มที่ 2 

อันไกเซอร์พระองค์เดียวกันนี ้ ก็ได้เข้าร่วม 

ให้เกิดสงครามโลกครั ้งที่ 1 ขึ ้น คือเยอรมัน ฯลฯ ฝ่ าย 

หนึ ่งอังกฤษ ฝรั่งเศส รัสเซีย ฯลฯ คือสัมพันธมิตรอีก 

ฝ่ ายหนึ ่ง ตอนนั ้นพระยุพราชซึ ่งเสด็จขึ ้นครองราชย์ 

ต่อจากพระราชมารดาเป็ นพระเจ้าเอ๊ดเวิดที่ 7 

สิ้นพระชนม์แล้ว พระราชโอรสของพระองค์พระเจ้า 

ยอจที่ 5 เสวยราชสมบัติเมืองอังกฤษแทน ไกเซอร์ 

และพระเจ้ายอชที่ 5 เยอรมันเป็ นฝ่ ายแพ้ไกเซอร์จึง 

ต้องทรงสละราชสมบัติ เสด็จไปประทับอยู่ที่เมือ 

งดอร์นประเทศฮอลันดา ประทับอยู่ที่ปราสาทเมือ 

งดอร์นจนสิ้นพระชนม์ เมื่อวันที่ 4 มิถุนายน ค.ศ. 

1946 พระศพของอยู่ ณ เมืองนั ้นจนกระทั่งทุกวันนี ้ 

นับได้ว่าทรงเป็ นพระเจ้าจักรพรรดิองค์สุดท้ายที่มี 

อ านาจของประเทศเยอรมัน ผู้มีอ านาจในเยอรมัน 

ภายหลังสงครามโลกครั ้งที่ 1 คือฮิตเลอร์ผู้เผด็จการ 

ผู้เป็ นต้นเหตุให้เกิดสงครามโลกครั ้งที่ 2 ขึ ้น

Victoria and Abdul 

เมื่อ John Brown มหาดเล็กชาวเขาถึงแก่ 

กรรมไปแล้ว ไม่นานต่อมาพระราชินีก็ทรงมีมหาต 

เล็กคนใหม่ มหาดเล็กคนใหม่นี ้เป็ นชาวอินเดีย แต่ง 

กายโพกศรีษะแบบชาวอินเดียเต็มยศ ที่เรียกกันใน 

ราชส านักว่า The Munshi 

พัชรำภิเษก 

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้า 

เจ้าอยู่หัวเสด็จพระราชด าเนินถึงประเทศอังกฤษ 

ในพ. ศ. 2440 พระราชินีนาถวิกตอเรียกทรงต้อนรับ 

อย่างมโห ารสมพระเกียรติยศ เชิญเสด็จให้ประทับ 

แรมอยู่ ณ พระราชวังบั คกิ้งฮัม 

Victoria and the Munshi Abdul Karim 

ครั ้นพระราชินีทรงนึกสนุก ใคร่จะทรงทราบภาษา 

ใหม่อีกภาษาหนึ ่งคือภาษาฮินดี ดนตรีและการวาด 

รูปทรงละเลยมานาน ตั ้งแต่เป็ นหม้ายพระราชสวามี 

ก็ทรงฟื ้ นฟูขึ ้นมาใหม่ 

ในปี เดียวกับปี ที่พระราชินีนาถวิกตอเรียทรงต้อนรับ 

พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวของเรา 

นั ้นเองเป็ นปี ที่พระราชินีนาถทรงครองราชสมบัติ 

ครบ 60 ปี จึงโปรดเกล้าฯให้มีงานฉลองใหญ่ 

พระราชทานนามพระราชพิธีว่า ดายมั่นจูบิลี หรือ 

พัชราภิเษก 

Victoria in her official Diamond Jubilee 

photograph by W. & D. Downey

สู ่สวรรคำลัย 

พอถึงปลายปี 1900 พระราชินีทรงรู้สึก 

พระองค์ว่าพระก าลังถอยลงทุกที แต่กระนั ้นก็ยัง 

เสด็จพระราชด าเนินไปออสบ้อร์นเพราะเป็ นฤดูที่เคย 

เสด็จ เพื่อฉลองเทศกาลคริสต์มาสร่วมกับพระประยูร 

ญาติ ถึงตอนนี ้พระราชินีเสมอไม่ค่อยได้บรรทมไม่ 

ค่อยหลับแล้ว จนกระทั่งวันที่ 14 มกราคม 1901 ทั ้งๆ 

ที่พระราชินีทรงรู้สึกอ่อนเพลียเต็มทน แต่กระนั ้นก็ 

อุตส่าห์แข็งพระทัยเสด็จออกรับลอร์ดรอเบิตส์ ผู้ 

กลับจากสงครามที่แอฟริกาใต้พร้อมด้วยชัยชนะ 

พระราชินีทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ลอร์ดรอ- 

เบิร์ตเฝ้าถึงชั่วโมงเต็มๆ เมื่อลอร์ดรอเบิร์ตถวาย 

บังคมลากลับแล้ว พระราชินีทรงเหน็ดเหนื่อยถึงแก่ 

ประชวรพระวาโย 3 วันต่อจากวันประกาศของราช 

ส านัก คือในวันที่ 22 มกราคม พระราชินีก็เสด็จ 

สวรรคาลัยท่ามกลางพระราชโอรส พระราชธิดา 

พระราชโอรสเขย พระราชสุนิสา พระราชนัดดาฯ 

แม้ไกเซอร์วิลเฮล์มก็ได้เสด็จข้ามจากเบอร์ลินมา 

ประทับอยู่กับสมเด็จพระอัยยิกาในวาระสุดท้าย 

ค.ศ. 1840 เป็ นเครื่องหมายให้ระลึกถึงเจ้าชายพระ 

ราชสวามี 

เขาเชิญพระศพพระราชินีนารถลงเรือพระที่ 

นั่งจากไอล์ออฟไว้ตกลับไปเมืองหลวง มีเรือรบแล่น 

ขนาบสองข้าง เรือรบของราชนาวีอังกฤษซึ ่งยิงสลูต 

ถวายความเคารพพระศพกึกก้องไปทั่วน่านน ้า 

ในกรุงลอนดอน ประชาชนนับล้านแต่งด า 

ยืนเฝ้าสองข้างขณะที่หีบพระศพ หุ้มด้วยธงอังกฤษ 

ตั ้งบนรถปื นใหญ่มีทหารเรือลากผ่านช้าๆไปตาม 

ถนน ด้วยความเศร้าและเสียดาย พระศพออกจาก 

ลอนดอนตรงไปวินด์เซอร์ แล้วก็เลยไปที่ฟร้อกมอร์ 

เขาเชิญพระศพพระราชินีนาถมาฝังไว้เคียง 

คู่พระศพพระราชสวามี ณ สุสานหลวง หรือ 

Mausoleum ที่ฟร้อกมอร์ พระศพทั ้งคู่ยังฝังอยู่ 

ด้วยกันที่เดิมนั ้นจนกระทั่งทุกวันนี ้ ใครที่ไปเยี่ยม 

พระศพมาอดที่จะคิดไม่ได้ว่า บัดนี ้พระราชินีนาถ 

วิกตอเรียคงจะทรงมีความสุขแล้ว 

Queen Victoria aged 80, 1899 

เมื่อเสด็จสวรรคาลัยแล้ว เขาก็แต่งพระองค์ 

ราชินีนาถด้วยเครื่องทรงของแม่หม้าย แต่ที่พระเศียร 

ให้ทรงเวลของเจ้าสาวซึ ่งทรงเมื่ออภิเษกสมรสใน 

Poster proclaiming a day of mourning 

in Toronto on the day of Victoria's funeral

ค.ศ. 

ค.ศ. 

สงครามโลกครั ้งที่ 1 เรียกอีกอย่างหนึ ่งว่า มหาสงคราม 

คือ สงครามแห่งความขัดแย้งระดับโลกที่เกิดขึ ้นระหว่าง 

ค.ศ.1914 ถึงค.ศ.1918 ระหว่างฝ่ ายพันธมิตรกับฝ่ าย 

มหาอ านาจกลาง 

จุดเริ่มต้นของสงคราม 

ความไม่มั่นคงทางการเมืองของยุโรปในส่วนของ 

คาบสมุทรบอลข่าน 

ชาตินิยมการแข่งขันประเทศต่างๆ 

การขาดจินตนาการของนักการเมือง บุคคลในราชวงศ์ 

และเหล่านายพลเกี่ยวกับการท าสงครามขนาดใหญ่

กำรก่อตัวของสงครำม 

ฝ่ ำยมหำอ ำนำจไตรภำคี 

ฝ่ ำยมหำอ ำนำจกลำง 

ไม่ฝักใฝ่ ฝ่ ำยใด 

1 

3 

2 

ฝรั ่งเศส อังกฤษ รัสเซีย และประเทศอาณานิคม จักรวรรดิ 

ญี ่ปุ ่ น อิตาลี และสหรัฐอเมริกา 

จักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี จักรวรรดิเยอรมนีและ 

ดินแดนอาณานิคม จักรวรรดิออตโตมาน และ 

บัลแกเรีย 

เนเธอร์แลนด์ สเปน และประเทศตามคาบสมุทร 

สแกนดิเนเวีย 

Schlieffen Plan 

• เคาท์ อัลเฟรด วอน ชไรฟ์ เฟน 

(Count Alfred von Schlieffen) 

(28 February 1833 – 4 January 

1913) นายพลด้านยุทธการ 

ทหารผู้วางแผนนี ้ 

• แผนชไรฟ์ เฟน เป็ นกลยุทธ์ที่ซับซ้อนที่ใช่ใน 

การยกทัพโหมบุกผ่านเบลเยี่ยม เข้าสู่ฝรั่งเศส 

และโจมตีรัสเซียพร้อมๆกัน โดยไม่ทันตั ้งตัว 

• แผนนี ้เพื่อให้เยอรมนีเปิ ดศึกได้สองด้าน 

เนื่องจากรัสเซียเคลื่อนพลช้า

้ 

กำรลอบปลงพระชนม์ที่ซำรำเยโว 

อาร์ชดยุกฟรันซ์ แฟร์ดินันด์ (Franz Ferdinand,18ธันวาคม 

ค.ศ.1863- 28 มิถุนายน ค.ศ.1914) และดัชเชส โซฟี 

(Sophie Chotek 1 มีนาคม ค.ศ.1869- 28 มิถุนายน 

ค.ศ.1914) พระชายาทรงถูกลอบปลงพระชนม์ที่เมืองซาราเยโว 

ซึ ่งขณะนั ้นยังเป็ นส่วนหนึ ่งของจักรวรรดิออสเตรีย-ฮังการี ทั ้ง 

สองพระองค์ถูกลอบปลงพระชนม์โดยกาฟรีโล พรินซิป หนึ ่ง 

ในสมาชิกกลุ่มแบล็คแฮนด์ ซึ ่งการลอบปลงพระชนม์ครั ้งนี 

น าไปสู่สงครามโลกครั ้งที่ 1 

Franz Ferdinand 

เปิ ดฉากสงคราม 

‣ กองทัพเยอรมนีรวมตัวกันอยู ่นอกเบล 

เยี่ยมเพื่อเตรียมตัวบุก 

กองทัพเยอรมนีบุกฝรั่งเศสลักเซมเบิร์กและ 

เบลเยียมเมื่อต้นเดือนสิงหาคมเป็ นการละเมิด 

สนธิสัญญากรุงลอนดอนซึ ่งประกันความเป็ นกลาง 

ของเบลเยี่ยม อังกฤษจึงเข้าสู่สงครามวันที่ 4 

สิงหาคม 

ส่งทหารมาถึงฝรั่งเศสและเข้าร่วมยุทธการ 

เมืองมองส์แต่ต้องถอยกลับเพราะการรุกคืบอย่างมี 

ประสิทธิภาพของกองทัพเยอรมันที่ประสบชัยชนะ 

ในการบุกเข้าสู่กรุงปารีสตามที่ ไชฟ์ เฟนวางแผนไว้ 

เยอรมันวางแผนจะโจมตี ในวันที่ 16 

สิงหาคม ภายใต้การน าของนายพล อเล็กซาน 

เดอร์ วอน คลุก (Alexander von 

Kluck,20 May 1846 – 19 

October 1934)

กำรก่อตัวของสงครำมน ำไปสู ่ควำมขัดแย้งรูปแบบใหม่ 

• ต้ นปี ค.ศ. 1915 ท ำให้ เห็ น 

สงครำมอย่ำงแท้จริง กำรเคลื่อน 

ทัพอย่ำงรวดเร็วที่มำจำกพลเรือน 

มำกเท่ำกับอังกฤษระดมกองทัพ 

อำสำสมัคกองทัพของคิทเชนเนอร์ 

เอำผู ้ หญิงมำผลิตอำวุธและส่ ง 

ผู ้ชำยไปออกรบ 

• แกลลิโปลี ค.ศ.1915 วินสตัน 

เชอร์ชิลล์(Winston Leonard 

Spencer-Churchill) เลือกโจมตี 

แกลลิโปลี เพรำะหวังจะสกัดกั ้น 

พันธมิตรของเยอรมนีจำก 

สงครำมแต่ปฏิบัติกำรทำงเรือ 

ของฝ่ ำย 

• สัมพันธมิตรล้มเหลว เรือรบถูก 

จมไปหลำยล ำ ท ำให้เกิดกำรบุก 

รุกทำงบกตำมมำ แต่ผิดพลำด 

กองทหำรอังกฤษ ฝรั่งเศสและ 

กองก ำลังอันซัค ติดอยู ่ที่ชำยหำด 

ยุทธการที่มาร์นและการล่าถอยของเยอรมนี 

การรุกอย่างรวดเร็วของเยอรมันท าให้ทหารเหนื่อยล้า กองทัพมีปัญหา 

และวันที่ 5 กันยายน กองทัพฝรั่งเศสและอังกฤษ โจมตีกองทัพเยอรมันทางด้าน 

แม่น ้ามาร์น ยุทธการนี ้เป็ นที่รู้จักกันในชื่อ ยุทธการที่ 1

์ 

แวร์เดิง สนามรบที่นองเลือดที่สุดของสงคราม สู้รบกันตั ้งแต่วันที่ 21 

กุมภาพันธ์ถึง 18 ธันวาคม 1916 เป็ นยุทธการที่มีขนาดใหญ่และยืดเยื ้อที่สุดครั ้ง 

หนึ ่งในสงครามโลกครั ้งที่หนึ ่ง 

บนแนวรบด้านตะวันตกระหว่างกองทัพเยอรมันและฝรั่งเศส นายพล 

อีริค วอน ฟอลเคนไฮน์ เลือกโจตีแวร์เดิงเพราะมีนโยบานลดจ านวนข้าศึก เขา 

เพียงแค่ท าให้ฝรั่งเศสอ่อนก าลังลงแค่นั ้น 

นายพล โจเซฟ จอฟฟรี (12 มกราคม 1852 – 3 มกราคม 

1931) ผู้บัญชาการทหารฝรั่งเศสมั่นใจว่าป้อม ดูโอมองท์ 

(Douaumont)โวซ์(Vaux)เทียโอมองท(Thiaumont) สามารถ 

ต้านการโจมตีได้ ถึงขนาดให้รื ้อที่ก าบังออกและย้ายปื นออกก่อนการรบ 

สมรภูมิศักดิ ์สิทธิ 

21 กุมภาพันธ์ ปี 1916 เยอรมนีถล่มแนวรบของฝรั่งเศส 

ด้วยการใช้ปื นใหญ่ยิงหนึ ่งล้านลูก ท าให้ป้อมดูโอมองท์แตก 

นายพล จอฟฟรี ถูกย้ายทันที และให้นายพล ฟิ ลิปป์ เปเทน เป็ น 

ผู้บัญชาการแทน 

จุดนี ้ ท าให้ แวร์เดิงกลายเป็ นสัญลักษณ์ความมุ่งมั่นที่ 

ฝรั่งเศสต้องยืนหยัดและมีชัยชนะให้ได้ และการโจมตีไปมา 

ของทั ้งสองฝ่ ายรุนแรงเพิ่มมากขึ ้น ใช้ทั ้งปื นใหญ่ เครื่องบิน 

การปาคบเพลิง และก๊าซพิษ มากไปกว่านั ้น ยังไม่มีฝ่ ายใดชนะ 

การรบกลายเป็ นการท าลายทหารทั ้งสองฝ่ าย 

• สมรภูมิศักดิ ์สิทธิ ์

้ 

Battle of the Somme 

เมื่อกองทัพของเครือจักรภพอังกฤษและฝรั่งเศสปะทะกับกองทัพจักรวรรดิเยอรมันที่บริเวณ 

แม่น ้าซอมโดยในระยะเวลาเพียง 5 เดือนของยุทธการนี 

เป็ นผลเปลี่ยนแปลงมาจากการถูกโจมตีที่ แวร์เดิง 

เพราะกองก าลังทหารฝรั่งเศสถูกดึงก าลังออกมาจากซอมบ์ 

มาช่วยที่แวร์เดิง ซึ ่งถูกบัญชาการโดย เซอร์ เฮนรี รอว์ลิน 

สัน ผลที่ได้รับคือความหายนะส่วนหนึ ่งมาจากแผนการรบ 

ที่แตกต่างกัน 

รอล์ลินสัชอบการรบแบบ กัดแล้วยึด คือถล่มยิงปื น 

ใหญ่และทหารเข้าบุกรุกยึดพื ้นที่ แต่ลอร์ด เฮก (ผู้บัญชาการ 

กองก าลังเฉพาะกิจของอังกฤษ) เขาเห็นต่างเขาเชื่อว่าน่าจะ 

ใช้ทหารราบน าก่อนแล้วตามด้วยกองก าลังยานเกราะที่ 

เคลื่อนตัวไปอย่างรวดเร็วท าให้เกิดความสับสนในการรบ 

ของทหาร

สงครำมทะเล 

เมื่อสงครามเริ่มต้น จักรวรรดิเยอรมันมี 

เรือลาดตระเวนกระจัดกระจายอยู่ทั่วโลก ซึ ่งเรือ 

บางล าในจ านวนนี ้ได้ถูกใช้โจมตีการเดินเรือ 

พาณิชย์ฝ่ ายสัมพันธมิตร 

ต่อมาฝ่ ายราชนาวีอังกฤษได้พยายามตาม 

ล่าเรือรบเหล่านี ้อย่างเป็ นระบบ แต่ก็ยังอับอาย 

จากความไร้ความสามารถในการคุ้มครองการ 

เดินเรือฝ่ ายสัมพันธมิตร เช่น เรือลาดตระเวนเบา 

เยอรมนี เอสเอ็มเอส เอมเดน เป็ นส่วนหนึ ่งของ 

กองเรือเอเชียตะวันออก ประจ าการอยู่ในเมือง 

ท่าชิงเตา ได้ยึดหรือท าลายเรือพ่อค้า 15 ล า 

ตลอดจนเรือลาดตระเวนเบารัสเซียและเรือ 

พิฆาตฝรั่งเศสอย่างละล าด้วย 

อังกฤษปิ ดล้อมทำงทะเลต่อเยอรมนี 

หลังสงครามปะทุไม่นาน อังกฤษก็ได้ท าการ 

ปิ ดล้อมทางทะเลต่อเยอรมนี ซึ ่งเป็ นยุทธศาสตร์เห็น 

ผลแล้วว่ามีประสิทธิภาพ โดยการปิ ดล้อมได้ตัด 

เสบียงของทั ้งทหารและพลเรือนที่ส าคัญของเยอรมนี 

และพฤติกรรมดังกล่าวจะเป็ นการละเมิดกฎหมาย 

นานาชาติซึ ่งได้รับการยอมรับและประมวลขึ ้นผ่าน 

ความตกลงระหว่างประเทศหลายครั ้ง 

ในช่วงสองศตวรรษที่ผ่านมาก็ตาม กองทัพเรือ 

อังกฤษยังได้วางทุ่นระเบิดในเขตน่านน ้าสากลเพื่อ 

ป้องกันมิให้เรือล าใดออกสู่เขตมหาสมุทร ซึ ่งเป็ น 

อันตรายแม้แต่กับเรือของประเทศที่เป็ นกลาง

ค.ศ. 1916 ยุทธนาวีจัตแลนด์ทวีความรุนแรงขึ ้นเป็ นยุทธนาวีครั ้ง 

ใหญ่ที่สุดในสงคราม และครั ้งใหญ่ที่สุดครั ้งหนึ ่งในประวัติศาสตร์ ซึ ่งเป็ น 

การปะทะกันเต็มอัตราศึกของกองทัพเรือทั ้งสองฝ่ าย ซึ ่งกินเวลาสองวัน คือ 

31 พฤษภาคมและ 1 มิถุนายน ค.ศ. 1916 ในทะเลเหนือนอก 

คาบสมุทรจัตแลนด์ 

กองเรือทะเลหลวงของกองทัพเรือเยอรมัน ภายใต้บังคับบัญชาของ 

พลเรือโทไรนาร์ด เชร์ ประจัญกับกองเรือหลวงของราชนาวีอังกฤษภายใต้ 

การน าของพลเรือเอก เซอร์จอห์น เจลลิโค ผลของยุทธนาวีนี ้ไม่มีฝ่ ายใดแพ้ 

หรือชนะ เมื่อฝ่ ายเยอรมันสามารถหลบหนีจากกองเรืออังกฤษที่มีก าลัง 

เหนือกว่า และสร้างความเสียหายแก่กองเรืออังกฤษมากกว่าที่ตนได้รับ 

ในทางยุทธศาสตร์แล้ว ฝ่ ายอังกฤษแสดงสิทธิ ์ ในการควบคุมทะเล 

และกองเรือผิวน ้าส่วนใหญ่ของเยอรมนีถูกกักอยู่แต่ในท่ากระทั่งสงครามยุติ

กำรปฏิวัติรัสเซีย 

สาเหตุการปฏิวัติรัสเซีย 

1. ชนกลุ่มน้อยต้องการสิทธิในการ 

การเมืองการปกครอง 

ความไม่พอใจกับการชี ้น าสู่สงครามของรัฐบาล 

รัสเซียเพิ่มมากขึ ้น ความส าเร็จถูกบ่นทอนโดยความไม่ 

เต็มใจของนายพลคนอื่นที่ส่งก าลังของตนเข้าไป 

สนับสนุนให้ได้รับชัยชนะ 

กองทัพสัมพันธมิตรและรัสเซียฟื ้ นฟูชั่วคราว 

เฉพาะเมื่อโรมาเนียเข้าสู่สงครามเมื่อวันที่ 27 ส.ค. 

กองทัพเยอรมันเข้าช่วยเหลือกองทัพออสเตรีย-ฮังการี 

พร้อมรบในทรานซิลเวเนียและบูคาเรสต์เสียให้แก่ฝ่ าย 

มหาอ านาจกลางเมื่อวันที่ 6 ธันวาคม 

ขณะเดียวกัน ความไม่สงบเกิดขึ ้นในรัสเซีย 

ระหว่างที่ซาร์ยังคงประทับอยู่ที่แนวหน้า การปกครอง 

อย่างขาดพระปรีชาสามารถของจักรพรรดินีอเล็กซานด 

ราน าไปสู่การประท้วง และการฆาตกรรมคนสนิทของ 

พระนาง รัสปูติน เมื่อปลายปี ค.ศ. 1916 

2. รัสเซียยังคงเข้าร่วมสงครามโลกครั ้งที่ 

1 ท าให้เศรษฐกิจตกต ่า ประชาชนเบื่อ 

หน่ายสงคราม 

3. เกิดความขัดแย้งของรัฐบาลชั่วคราวกับ 

ทหาร ท าให้รัฐบาลชั่วคราวอ่อนแอ เป็นเหตุ 

ให้พวกบอลเชวิคท าการท าการปฏิวัติใน 

เดือน ต.ค. ค.ศ.1917 โดยมีเลนินที่เดินทาง 

มาจากฟิ นแลนด์เข้ามาเพื่อเป็ นผู้น าการ 

ปฏิวัติ โดยมอบหน้าทางการทหารให้กับ 

ทรอสกี ้ ซึ ่งผลก็คือฝ่ ายบอลเชวิคเป็นฝ่ าย 

ได้รับชัยชนะ

้ 

วันสงบศึก 

กำรรุกของเยอรมนีที่ล้มเหลวและควำมคืบหน้ำในควำมส ำเร็จของฝ่ ำยสัมพันธมิตรผ่ำนเขตดินเฮ 

นเบิร์ก ท ำให้กองทัพเยอรมนีเสียขวัญ แม้แนวเขตเยอรมันจะไม่ถูกล่วงล ้ำ แต่วันที่ 3 ตุลำคม เจ้ำชำย 

แม็กซ์ วอน บำเดน มีรำชสำส์นถึงประธำนำธิบดี วูดโลว์ วิลสัน ขอให้สหรัฐอเมริกำเป็ นผู ้แทนมนกำร 

สงบศึก 

ในวันที่ 6 พฤศจิกำยน เยอรมนีลงนำมในสัญญำสงบศึกบนตู ้รถไฟที่กอมปิ แองน์ ซึ่งมีผลบังคับใช้ 

เวลำ 11.00 นำฬิกำ วันที่ 11 พฤศจิกำยน ปี 1918 เยอรมันตกลงถอนทหำรออกจำกเขตที่ยึดครอง 

ทั ้งหมด จำกนั ้นในวันที่ 1 ธันวำคม ฝ่ ำยสัมพันธมิตรเข้ำยึดครองไรน์แลนด์ทำงตะวันตกของเยอรมันท ำ 

ให้สำมำรถควบคุมจุดยุทธศำสตร์ของประเทศได้ทั ้งหมด สงครำมยุติแล้ว 

สนธิสัญญาแวร์ซายส์ 

เมื่อวันที่ 28 มิถุนายน ปี 1919 ผู้น าของกองก าลังฝ่ ายสัมพันธมิตรรวมตัวกันเพื่อ 

ก าหนดข้อสัญญาในการตกลงสันติภาพ เยอรมนีผู้แพ้สงครามไม่ได้รับอนุญาตในการ 

โต้แย้งข้อสัญญาและถูกบังคับให้ยอมรับเงื่อนไขทุกข้อที่เสนอมา ภายใต้สนธิสัญญานี 

เยอรมันต้องรับผิดชอบในฐานะผู้ริเริ่มการกระท าสงครามและถูกบังคับให้ชดใช้ค่าเสียหาย 

เป็ นเงินกว่า 6,000 ล้านปอนด์

HISTORY 

‣ สมรภูมิแกลลิโปลี 

7 พฤษภาคม 

เรือด าน ้าของเยอรมนีจม 

10-13 มีนาคม 

ยุทธการที่เนิฟ ชาเปลล์ 

ฝ่ านสัมพันธมิตรชนะได้ 

ยึดครองพื ้นที่ 

22 เมษายน-27 

พฤษภาคม 

เริ่มยุทธการที่ 2 ที่อิปร์ส 

เยอรมนีใช้ก๊าซพิษ 

1915 

OF THE 

WORLD WAR I 

1914 

28 มิถุนำยน 

อาร์คยุค เฟอร์ดินันท์ ถูกลอบปลงพระชนม์ 

ที่กรุงเซราเยโว 

3 สิงหำคม 

ทหารเยอรมนียึดลักเซมเบิร์ก 

4 สิงหำคม 

อังกฤษประกาศสงครามกับเยอรมัน 

5-6 สิงหำคม 

ประชนในเมือง Herve ในเบลเยี่ยม ถูก 

ทหารเยอรมนีสังหารเพื่อแก้แค้น 

5-10 กันยำยน 

ยุทธการลุ่มแม่น ้ามาร์น 

กันยายน-ตุลาคม 

สงครามสนามเพลาะเริ่มขึ ้น 

ธันวาคม 

พักรบช่วงคริสมาสอย่างไม่เป็ นทางการ 

‣ สภาพเมืองที่แม่น ้ามาร์นหลังสงครามสงบ

‣ Chateau Wood ระหว่าง 

ยุทธการที ่ 3 ที ่อิปร์ส 

กรกฎาคม 

อังกฤษโจมตีกองทัพเยอรมัน 

ที่ปาสส์ซองดาลล์ 

31 กรกฎาคม-18 

สิงหาคม 

อังกฤษเริ่มโจมตีเป็นระลอก 

ท่ามกลางสภาพอากาศ 

แปรปรวน 

20 ถึง 25 กันยายน 

ยุทธการที่ถนนเมแนง 

ประสบผลส าเร็จบ้าง 

31 กรกฎาคม 5 

พฤศจิกายน 

เริ่มยุทธการที่ 3 ที่อิปส์ที่ 

ปาร์คซองดาลล์ 

1917 

HISTORY 

OF THE 

WORLD WAR I 

1916 21 กุมภาพันธ์ 

เยอรมนีส่งกองทหารปืนใหญ่ระดมยิงที่แวร์เดิง 

22-29 กุมภาพันธ์ 

เยอรมนียึดป้อมดูโอมองท์ 

24 มิถุนายน 

ฝ่ายสัมพันธมิตรเริ่มยิงปืนใหญ่ใส่แนวรบของ 

เยอรมนี ในยุทธการซอมม์ 

1 กรกฎาคมอังกฤษและฝรั่งเศสเริ่มการโจมตี 

แนวสนามเพลาะของเยอรมัน 

12 กรกฎาคม - 27 สิงหาคม ฝ่าย 

สัมพันธมิตรเข้าโจมตีและเยอรมนีโจมตีกลับ 

15 - 22 กันยายน ยุทธการที่เฟอร์ ครูเซลล์ 

เล็ต การโจมตีของฝ่ายสัมพันธมิตรไม่ได้ 

เกิดผลประโยชน์อันใด 

25 กันยายน - 19 พฤศจิกายน ยุทธการที่ 

อองเคร ฝ่ายสัมพันธมิตรล้มเหลวไม่สามารถ 

ฝ่าแนวรบของเยอรมนีได้ 

‣ Battle of the Ancre

HISTORY 

OF THE 

WORLD WAR I 

1918 3 ตุลาคม 

เยอรมนี ขอให้ประธานาธิบดีวูดโรว์ 

วิลสัน แห่งสหรัฐอเมริกาเป็นผู ้แทน 

เจรจาในการขอสงบศึก 

6 พฤศจิกายน 

เยอรมันนีลงนามในสัญญาสงบศึก 

11 พฤศจิกายน 10.58 น. 

พลทหาร Private George 

Price ของแคนาดาเป็นหนึ่งใน 

เหยื่อคนสุดท้ายของสงคราม 

11 พฤศจิกายน 11.00 น. 

สัญญาสงบศึกมีผลบังคับใช้ 

28 มิถุนายน 

สนธิสัญญาแวร์ 

ซายยุติสงคราม 

1919

ค.ศ.1939-ค.ศ.1945 

สงครามโลกครั ้งที่สอง เป็ นความขัดแย้งในวงกว้าง 

ครอบคลุมทุกทวีปและประเทศส่วนใหญ่ในโลก เริ่มต้นในปี 

ค.ศ. 1939และด าเนินไปจนกระทั่งสิ้นสุดในปี ค.ศ. 1945 ได้ชื่อ 

ว่าเป็ นสงครามที่มีขนาดใหญ่และท าให้เกิดความสูญเสียครั ้ง 

ใหญ่ที่สุดในประวัติศาสตร์โลก 

ฝ่ ายอักษะ มีแกนน าหลัก คือ เยอรมนี อิตาลี และ ญี่ปุ ่ น มี 

วัตถุประสงค์หลักว่าเพื่อต่อต้านขบวนการคอมมิวนิสต์ สากล 

ฝ่ ายพันธมิตร มีแกนน าหลัก คือ สหราชอาณาจักร 

สหภาพโซเวียต และ สหรัฐอเมริกา จีน และ ฝรั่งเศส 

ประเทศที่มีส่วนร่วม 

ในสงครำม 

• สีฟ้า ฝ่ ายอักษะ 

• สีเขียว ฝ่ ายสัมพันธมิตร

‣ สาเหตุการเกิด 

• ความไม่เป็ นธรรมของสนธิสัญญาแวร์ซายส์และสัญญาสันติภาพฉบับอื่นๆ ซึ ่งเยอรมันและชาติผู้ 

แพ้สงคราม ถูกบังคับให้ลงนามในสัญญาที่ตนเสียเปรียบ 

• ความล้มเหลวขององค์การสันนิบาตชาติ การท าหน้าที่รักษาสันติภาพไม่ประสบผลส าเร็จ 

• ความขัดแย้งในอุดมการณ์ทางการเมือง แนวความคิดของผู้น าประเทศที่นิยมลัทธิทางทหาร คือ ฮิต 

เลอร์ ผู้น าลัทธินาซีของเยอรมนี และเบนนิโต มุสโสลินี ผู้น าลัทธิฟาสซีสม์ ของอิตาลี ทั ้งสอง 

ต่อต้านแนวความคิดเสรีนิยม และระบบการเมืองแบบรัฐสภาของชาติยุโรป แต่ให้ความส าคัญกับ 

พลังของลัทธิชาตินิยม ความเข้มแข็งทางทหาร และอ านาจผู้น ามากกว่า 

สมรภูมิตะวันตก 

สมรภูมิรบในสงครำม 

• สมรภูมิในทวีปยุโรปตะวันตก ได้แก่ ในฝรั่งเศส ออสเตรีย-ฮังการี 

• สมรภูมิในทวีปยุโรปตะวันออก ได้แก่ ในโปแลนด์ กรีซ (บางส่วน) ยูโกสลาเวีย โรมาเนีย และ 

สหภาพโซเวียต 

• สมรภูมิริมขอบของทะเลเมดิเตอร์เรเนียน ได้แก่ ในไซปรัส กรีซ (บางส่วน) ลิเบีย และอียิปต์ 

สมรภูมิทำงตะวันออก 

• สมรภูมิในจีน 

• สมรภูมิในแปซิฟิ คและเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

สงครามฤดูหนาว 

จอมพลมำนเนอร์ไฮม์ (Mannheim,4 ส.ค. 

1944 – 11 มี.ค. 1946) 

สงครามฤดูหนาว หรือสงครามโซเวียต (Winter war) เป็ น 

สงครามระหว่างสหภาพโซเวียตกับประเทศฟิ นแลนด์ เกิดในช่วงต้น ๆ 

ของสงครามโลกครั ้งที่สอง เมื่อฟิ นแลนด์ปฏิเสธไม่ยอมยกดินแดน 

บางส่วนและไม่ยอมให้โซเวียตสร้างฐานทัพเรือในดินแดนของตน 

การโจมตีเริ่มขึ ้นเมื่อวันที่ 30 พฤศจิกายน ค.ศ. 1939 เมื่อทหารใน 

กองทัพบุกเข้าจู่โจมตามแนวรบหลายจุดบริเวณพรมแดนระหว่าง 

สหภาพโซเวียตกับฟิ นแลนด์ กองทัพฟิ นแลนด์บัญชาการโดย จอมพล 

มานเนอร์ไฮม์ (4 สิงหาคม 1944 – 11 มีนาคม 1946) สามารถต่อต้านการ 

โจมตีได้ดี แม้ว่าจะมีก าลังพลน้อยกว่าฝ่ ายโซเวียตมาก 

ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ ทหารรัสเซียเข้าไปในฟิ นแลนด์ได้ส าเร็จ 

หลังใช้ปื นใหญ่ระดมโจมตีแนวป้องกันตามคอคอดคาเรเลียซึ ่งอยู่ทางทิศ 

ใต้ของฟิ นแลนด์รวมทั ้งการโจมตีทางอากาศตามเมืองส าคัญต่างๆ 

สงครามสิ้นสุดลงในวันที่ 12 มีนาคม ค.ศ. 1940 เมื่อมีการลง 

นามในสัญญาสันติภาพมอสโก โดยฟิ นแลนด์ยอมยกดินแดนบางส่วน 

ให้โซเวียตและยอมให้โซเวียตก่อสร้างฐานทัพเรือบนคาบสมุทรฮัง 

โก การรุกรานฟิ นแลนด์ในครั ้งนี ้ท าให้สหภาพโซเวียตถูกขับออกจาก 

สันนิบาตชาติ เพราะละเมิดสนธิสัญญาที่จะไม่รุกรานฟิ นแลนด์

ยุทธการที่ฝรั่งเศส 

ยุทธกำรที่ฝรั่งเศส ในสงครำมโลกครั ้งที่สอง เป็ นกำรบุกครอง 

ฝรั่งเศสและเนเธอร์แลนด์ เบลเยี่ยม ลักแซมเบิร์ก ของเยอรมัน 

สงครำมเริ่มวันที่ 10 พฤษภำคม ค.ศ. 1940 โดยเอำชนะก ำลังฝรั่งเศส 

เป็ นหลัก ยุทธกำรมีสองปฎิบัติกำร คือ ปฏิบัติกำรแรก ฟัลล์ เกลบ์ 

หน่วยยำนเกรำะของเยอรมนีผลักดันผ่ำอำร์เดนเนสเพื่อตัดและล้อม 

หน่วยสัมพันธมิตรที่รุกเข้ำสู ่ประเทศเบลเยียม เมื่อก ำลังอังกฤษและ 

ฝรั่งเศสที่ติดกันถูกผลักลงทะเลโดยปฏิบัติกำรของเยอรมนีที่ 

คล่องตัวสูงและจัดระเบียบอย่ำงดี รัฐบำลอังกฤษตัดสินใจอพยพ 

ก ำลังรบนอกประเทศอังกฤษ ตลอดจนหลำยกองพลของฝรั่งเศสที่ 

ดันเคิร์กในปฏิบัติกำรไดนำโม 

หลังก ำลังรบนอกประเทศอังกฤษถอนออกไป เยอรมนีเริ่ม 

ปฏิบัติกำรที่สอง ฟัลล์ รอท (กรณีแดง) เริ่มเมื่อวันที่ 5 มิถุนำยน ค.ศ. 

1940 ท ำให้เกิดสมัยกำรหลบหนีที่โกลำหลของรัฐบำลฝรั่งเศสและยุติ 

กำรต้ำนทำนทำงทหำรของฝรั่งเศสที่มีกำรจัดระเบียบอย่ำงชะงัด 

สุดท้ำยผู ้บังคับบัญชำของเยอรมนีประชุมกับข้ำรำชกำรฝรั่งเศสใน 

วันที่ 18 มิถุนำยน มีเป้ำหมำยให้รัฐบำลใหม่ของฝรั่งเศสสงบศึกกับ 

เยอรมนี ผู ้น ำรัฐบำลใหม่คนหนึ่ง คือ จอมพล ฟิ ลิป เปแตง (24 

เมษำยน 1856 – 23 กรกฎำคม 1951) 

วันที่ 22 มิถุนำยน มีกำรลงนำมกำรสงบศึกระหว่ำงฝรั่งเศส 

กับเยอรมนี ซึ่งส่งผลให้มีกำรแบ่งประเทศฝรั่งเศส ซึ่งเยอรมนีจะยึด 

ครองภำคเหนือและตะวันตก ส่วนอิตำลีควบคุมเขตยึดครองอิตำลี 

ขนำดเล็กทำงตะวันออกเฉียงใต้ และเขตที่ไม่มีกำรยึดครองปกครอง 

โดยัฐบำลวิชีที่เพิ่งตั ้งโดยมีจอมพลเปแตงเป็ นผู ้น ำ แม้ฝรั่งเศสจะพ่ำย 

แพ้สงครำมครั ้งนี้ แต่นำยพลชำลส์ เดอ โกล (22 พฤศจิกำยน 

ค.ศ.1890– 9 พฤศจิกำยน ค.ศ.1970)แห่งกองทัพฝรั่งเศสได้ 

หลบหนีไปอยู ่กรุงลอนดอน ได้ตั ้งแนวร่วมปลดปล่อยฝรั่งเศส เพื่อ 

ต่อต้ำนนำซีและรัฐบำลวิชีฝรั่งเศส ประเทศฝรั่งเศสอยู ่ภำยใต้กำรยึด 

ครองของฝ่ ำยอักษะเรื่อยมำกระทั่งกำรปลดปล่อยหลังกำรยกพลขึ้น 

บกของฝ่ ำยสัมพันธมิตรใน ค.ศ. 1944

ยุทธกำรบำร์บำรอสซำ (Operation Barbarossa) 

22 มิถุนำยน 1941 เยอรมนีรวมไปถึงกลุ ่ม 

ประเทศฝ่ ำยอักษะในทวีปยุโรปได้ยกพลเข้ำโจมตี 

สหภำพโซเวียตในปฏิบัติกำรบำบำรอสซำ ซึ่งเป็ น 

กำรกระท ำที่เหนือควำมคำดหมำย มีเป้ำหมำยหลัก 

คือกำรเชื่อมต่อแนวทะเลระหว่ำงทะเลบอลติกและ 

ทะเลขำว เป็ นกำรท ำลำยล้ำงระบอบคอมมิวนิสต์และ 

อ ำนำจทำงกำรทหำรของสหภำพโซเวียต รวมถึง 

เพื่อที่จะได้ครอบครองแหล่งทรัพยำกร 

Battle of Okinawa 

• เป็ นการรบครั ้งใหญ่ที่สุดในช่วงสุดท้ายของสงครามโลกครั ้งที่ 2 ตั ้งแต่ 1 เมษายนถึง 22 มิถุนายน 

1945 โดยฝ่ ายสัมพันธมิตรวางแผนที่จะใช้เกาะโอกินาว่า เป็ นฐานปฏิบัติการในการบุกแผ่นดินใหญ่ 

ของญี่ปุ ่ น 

• พลเรือนชาวโอกินาว่าที่เป็ นผู้บริสุทธิ ์ ต้องโดนลูกหลงจากการโจมตีของทางฝั่งสัมพันธมิตร 

รวมถึงการบังคับให้ฆ่าตัวตายจากกองทัพจักรวรรดิญี่ปุ ่ นเอง โดยไม่ได้รับการเหลียวแลจากรัฐบาล 

เลยแม้แต่น้อย 

• เหตุการณ์ฆ่าตัวตายหมู่เกิดขึ ้นหลังจากที่ทหารอเมริกันเริ่มจับชาวโอกินาว่าไปเป็ นเชลย ซึ ่งทาง 

กองทัพญี่ปุ ่ นได้ประกาศถึงความเลวร้ายที่จะเกิดขึ ้น หากพวกเขาตกไปเป็ นเชลย จะต้องถูกทรมาน 

อย่างแสนสาหัส

ระเบิดนิวเคลียร์ที่ฮิโระชิมะและนะงะซะกิ 

การทิ้งระเบิดนิวเคลียร์ที่ฮิโระชิมะและนะงะซะกิ เป็ นการโจมตีจักรวรรดิ 

ญี่ปุ ่ นด้วยอาวุธนิวเคลียร์ของสหรัฐอเมริกา เมื่อปลายสงครามโลกครั ้งที่สอง โดย 

ค าสั่งของประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกา แฮร์รี เอส. ทรูแมน เมื่อวันที่ 6 สิงหาคม 

และวันที่ 9 สิงหาคม ค.ศ.1945 หลังจากการโจมตีทิ้งระเบิดเพลิงตามเมืองต่าง ๆ 

67 เมืองของญี่ปุ ่ นอย่างหนักหน่วงเป็ นเวลาติดต่อกันถึง 6 เดือน สหรัฐอเมริกาจึง 

ได้ทิ้ง "ระเบิดปรมาณู"ใส่เมืองฮิโระชิมะในวันจันทร์ที่ 6 สิงหาคมค.ศ.1945 ลูกที่ 

สองใส่เมืองนะงะซะกิโดยให้จุดระเบิดที่ระดับสูงเหนือเมืองเล็กน้อย นับเป็ น 

ระเบิดนิวเคลียร์เพียง 2 ลูกเท่านั ้นที่น ามาใช้ในประวัติศาสตร์ 

การท าสงครามการระเบิดท าให้มีผู้เสียชีวิตที่ฮิโระชิมะ และที่นะงะซะกิเป็ น 

จ านวนมากและมีผู้เสียชีวิตด้วยการบาดเจ็บหรือจากการรับกัมมันตรังสีที่ถูก 

ปลดปล่อยออกมาจากการระเบิดอีกนับหมื่นคน หลังการทิ้งระเบิดลูกที่สองเป็ น 

เวลา 6 วัน ญี่ปุ ่ นประกาศตกลงยอมแพ้สงครามต่อฝ่ ายพันธมิตรเมื่อวันที่ 15 

สิงหาคมค.ศ.1945และลงนามในตราสารประกาศยอมแพ้สงครามมหาสมุทร 

แปซิฟิ กที่นับเป็ นการยุติสงครามโลกครั ้งที่สอง อย่างเป็ นทางการในวันที่ 2 

กันยายน ค.ศ.1945 

‣ แผนที ่แสดงต าแหน่งเมืองฮิโระชิมะและนะงะ 

ซะกิ ประเทศญี ่ปุ ่ นที ่ถูกทิ้งระเบิดปรมาณู 

‣ ผู ้เสียชีวิตจากสารกัมมันตรังสี

การปะทะกันทางภาคพื้นทะเล ญี ่ปุ ่ นได้ใช้กลยุทธ์ “กามิกาเซ่” ครั้งใหญ่ถึง 7 ครั้ง 

โดยใช้เครื ่องบินมากกว่า 1,500 ล า ส่งผลให้กองทัพเรือสหรัฐสูญเสียมากที ่สุด 

มากกว่าการสู ้รบอื ่นๆ ในสงคราม 

การยุติลงของสงครามโลกครั้งที ่ 2 

ใน ค.ศ. 1943 สัมพันธมิตรได้ประชุมโดยมีวัตถุประสงค์คือ กองก าลังของสัมพันธมิตรจะบุก 

เข้าไปถึงใจกลางของเยอรมนีและท าลายกองทัพเยอรมนีลงให้ได้ โดยมีนายพลไอเซนเฮาว์ 

(Eisenhower) เป็ นผู้บัญชาการของสัมพันธมิตรในยุโรปตะวันตก การปฏิบัติการโอเวอร์ลอร์ด 

(Operation Overlord) นับเป็ นการบุกฝรั่งเศสครั ้งส าคัญที่สุดในประวัติศาสตร์ ฝ่ ายสัมพันธมิตร 

ประกอบด้วยทหารสหรัฐอเมริกา อังกฤษ แคนาดา และฝรั่งเศส จ านวน 155,000 คน บุกขึ ้นฝั่งนอร์มัง 

ดี ทางเหนือของฝรั่งเศส ในวันที่ 6 มิถุนายน 1944 เรียกว่าวัน D – Day (Decision Day) 

• สัมพันธมิตรยกพลขึ ้นบกที่ ชายฝั่งแคว้นนอร์มังดี วัน D-DAY 

• สงครามโลกในยุโรปสิ้นสุดลงเมื่อกองทัพสัมพันธมิตรบุกเข้าเบอร์ลินในเดือนมิถุนายน 

ค.ศ.1944 

• เมื่อสหรัฐอเมริกาทิ้งระเบิดปรมาณูที่เมืองฮิโรชิมาและเมืองนางาซากิ ในวันที่ 6และ 9 สิงหาคม 

ค.ศ.1945

TIME LINE 

Sep 1 เยอรมันบุกโปแลนด์ 

Sep 3 อังกฤษ กับ ฝรั่งเศส ประกาศสงครามกับเยอรมัน 

Sep 17 รัสเซียบุกรุกโปแลนด์ 

Sep 27 ทหารในกรุงวอร์ซอประกาศยอมแพ้ 

Oct 6 ทหารโปแลนด์ ประกาศยอมแพ้ 

Nov 30 รัสเซียบุกรุก ฟิ นแลนด์ 

1939 

Mar 12 สงครามรัสเซียฟิ นแลนด์สิ้นสุด 

Apr 8 เยอรมันบุกเดนมาร์ก พร้อม นอร์เวย์ 

May 10 บุกรุกเยอรมนีฝรั่งเศส, ฮอลแลนด์, เบลเยียม, 

ลักเซมเบิร์ก 

วินสตันเป็ นนายกรัฐมนตรีของสหราชอาณาจักร 

Jun 9 Norway ประกาศยอมแพ้ 

Jun 10 อิตาลีประกาศสงครามกับฝรั่งเศสและอังกฤษ 

Jun 14 ทหารเยอรมันเดินขบวนในกรุงปารีส 

Jun 22 ฝรั่งเศสประกาศยอมแพ้ 

Jul 10 "Battle of Britain สงครามกลางเวหา" 

เริ่มต้น 

Sep 27 ญี่ปุ ่ นประกาศเข้าร่วมกับฝ่ ายอักษะ 

Oct 23 สเปนปฏิเสธข้อเสนอของฮิตเลอร์เข้าร่วมสงคราม 

และยังคงเป็ นกลาง 

Oct 28 อิตาลีบุกกรีซบ จากแอลเบเนีย แต่ไม่ค่อยประสบ 

ความส าเร็จ 

Nov 20 ฮังการีและโรมาเนีย จ ายอมเข้าร่วมในฝ่ ายอังษะ 

Dec 9 กองทัพอังกฤษในอียิปต์โจมตีสวนกลับกองทัพอิตา 

เลียนประสบความส าเร็จ 

1940

TIME LINE 

Mar 3 Rommel โจมตีกองทัพอังกฤษในแอฟริกาเหนือ 

Apr 6 Germany บุกรุกยูโกสลาเวียและกรีซ 

Apr 13 ทหารญี่ปุ ่ นและรัสเซียลงนามสนธิสัญญาไม่รุกราน 

Jun 22 กองทัพ Germany บุกรุกรัสเซีย ค าสั่งฮิตเลอร์" 

โหดร้ายสูงสุด"ต่อพลเรือน 

Oct 2 กองทัพเยอรมันโจมตี Moscow ใน 

ยุทธการณ์ Typhoon 

Oct 16 รัฐบาลรัสเซียเดินทางออกจากกรุง Moscow, เยอรมัน 

ครอบครอง Odessa 

Oct 17 นายพล Tojo เป็ นนายกรัฐมนตรีญี่ปุ ่ น 

Oct 26 เยอรมันครอบครอง Kharkov 

Nov 15 สภาพที่ ้เลวร้าย ของ อากาศช่วยชะลอ การบุกของ 

เยอรมันไว้ได้ 

Dec 7 กองทัพเรือ The Japanese ถล่มกองเรือสหรัฐ ที่อ่าว 

Pearl Harbour พร้อมกับ ยกพลบุกไทย และ 

ฟิลิปิ นส์ สหรัฐประกาศสงครามกับญี่ปุ ่ น 

Dec 11 เยอรมนีและอิตาลีประกาศสงครามกับสหรัฐอเมริกา 

Dec 19 ฮิตเลอร์แต่งตั ้งตัวเองเป้นผู้บัชญาการสูงสุด 

1941 

Jan 26 ทหารสหรัฐเริ่มเข้ามาในเกาะอังกฤษ 

Feb 15 สิงคโปร์ประกาศยอมแพ้แก่ญี่ปุ ่ น 

Mar 20 เริ่มมีการการทดลอง ก๊าซพิษ ใน Nazi death camps. 

Jun 4 "The battle of Midway" ท าให้เรือบรรทุกเครื่องบินของ 

ญี่ปุ ่ นจมถึง 4 ล า 

1942

TIME LINE 

Sep 3 พันธมิตรบุกแผ่นดินใหญ่ของอิตาลี 

Sep 8 อิตาลี ประกาศยอมแพ้ กองก าลังเยอรมันในภาคเหนือ 

และภาคกลางอิตาลีครอบครองเข้าครอบครอง 

Sep 25 รัสเซียปลดปล่อย Smolensk 

Oct Allied เรือด าน ้าป้องกันฐานก่อตั ้งขึ ้นใน Azores, กลาง 

ของมหาสมุทรแอตแลนติก 

Nov 6 รัสเซียปลดปล่อย Kiev 

1943 

Jun 19 "Battle of the Philippine sea“ 

Sep 8 จรวด V2 ของเยอรมัน ยิงใส่เกาะอังกฤษ 

Sep 17 พันธมิตรเข้าสู่ฮอลแลนด์ 

Oct 5 กองทัพอังกฤษเข้าสู่กรีซ 

Dec 16 โจมตีเยอรมันใน Ardennes เริ่มต้น(Battle of the 

Bulge) 

1944 

Mar 16 The battle of Iwo Jima สิ้นสุด 

Apr 6 กองทัพเรือยกพลสู่ Okinawa,ญี่ปุ ่ นสั่งทุกกองก าลัง 

ในการใช้กลยุทธ์การฆ่าตัวตายกามิกาเซ่ 

Apr 7 เรือประจัญบานยามาโต้ ถูกจมลงแถบ Okinawa 

Jun 21 Battle of Okinawa สิ้นสุด 

Jul 16 สหรัฐอเมริกาทดสอบระเบิดปรมาณูใน New 

Mexico 

Aug 6 ฮิโรชิมาถูกท าลายด้วยระเบิดปรมาณู 

Aug 8 Russia ประกศสงครามกับ Japan 

Aug 9 นางาซากิถูกท าลายด้วยระเบิดปรมาณู 

Aug 14 ญี่ปุ ่ น ประกาศยอมแพ้ สิ้นสุดสงครามโลกครั ้งที่ 2 

1945

สงครามเย็น นักสังคมนิยมชาวเยอรมันได้อธิบายการแข่งขันกัน 

ด้านอาวุธและสมรรถนะทางทหารระหว่างเยอรมนีกับประเทศเพื่อนบ้านว่า 

เป็ นเสมือน “สงครามเย็น” ในค.ศ.1945 ซึ ่งก็มีความหมายกว้างกว่าการแข่งขัน 

กันด้านอาวุธและสมรรถนะทางทหารเพราะเป็ นสภาวะที่นักประวัติศาสตร์ 

เห็นว่า “ เป็ นการปะทะขั ้นพื ้นฐานด้านอุดมการณ์และผลประโยชน์” 

ที่ส าคัญคือความแตกต่างทางอุดมการณ์การเมืองระหว่างสหภาพ- 

โซเวียตกับสหรัฐอเมริกาซึ ่งเป็ นประเทศอภิมหาอ านาจในช่วงหลังค.ศ.1945 

ทั ้งสองฝ่ ายต่างผลัดกันแพ้และชนะแต่ในท้ายที่สุดลัทธิคอมมิวนิสต์จะมีชัย 

ชนะ ความขัดแย้งและความแตกต่างด้านอุดมการณ์ทางการเมืองจึงเป็ น 

พื ้นฐานของสงครามเย็นที่ท าให้ความสัมพันธ์ระหว่างสองกลุ่มลัทธิตึงเครียด 

สงครามเย็นยังเป็ นผลสืบเนื่องจากสงครามโลกครั ้งที่2ความพ่ายแพ้ของเยอรมนี 

และความพินาศหายนะของยุโรปในช่วงระหว่างสงครามท าให้เกิด ช่องว่างแห่ง 

อ านาจ ขึ ้นในยุโรป ระหว่างค.ศ.1945-1949 ยุโรปถูกแบ่งเป็ นสองส่วนและใน 

ค.ศ.1949 เป็ นที่ประจักษ์ชัดว่ายุโรปถูกแบ่งเป็ นเขตคอมมิวนิสต์และเขตที่ไม่ใช่ 

คอมมิวนิสต์ในยุโรปตะวันออกสหภาพโซเวียตสถาปนาระบอบคอมมิวนิสต์ที่ถูก 

ควบคุมจากมอสโกเพื่อให้ยุโรปตะวันออกเป็ นเขตกันชนซึ ่งท าให้สงครามเย็นมี 

ลักษณะเป็ นสงครามขยายอาณาเขตทางการเมืองด้วย 

การเผชิญหน้าค.ศ.1945-1950 ประเทศมหาอ านาจพันธมิตรซึ ่งประกอบด้วยสหรัฐอเมริกา อังกฤษและ 

สหภาพโซเวียตได้จัดการประชุมหลายครั ้งเพื่อหาทางที่จะเอาชนะฝ่ ายอักษะและแสวงหาแนวทางที่ 

ธ ารงไว้ซึ ่งสันติภาพอันถาวร

กำรประชุมที่ยัลต้ำ 

กำรประชุมที่ยัลต้ำ (Argonaut Conference) ผู้น าสหภาพ 

โซเวียตมีจุดมุ่งหมายจะท าความตกลงเพื่อเผด็จศึกฝ่ ายอักษะโดยเร็ว 

ที่สุด ผลการประชุมที่ส าคัญครั ้งนี ้ คือ ความตกลงเกี่ยวกับสถาปนา 

องค์การสหประชาชาติโดยประเทศที่ได้รับการปลดปล่อยแล้วจะ 

ได้รับการส่งเสริมให้มีการปกครองในระบอบประชาธิปไตยตาม 

หลักการในกฏบัตรแอตแลนติก (Atlantic Charter) 

นับได้ว่าเป็ นชัยชนะและความส าเร็จทางการทูตของ 

สหภาพโซเวียตเพราะสหรัฐอเมริกาและอังกฤษต่างยอมรับรับอย่าง 

เป็ นทางการว่าสหภาพโซเวียตจะเป็ นประเทศที่เข้าไปปลดปล่อย 

ยุโรปตะวันออกจากการยึดครองของเยอรมนี 

กำรประชุมที่พอทสดัม (Potsdam Conference) 

เป็ นการหารือเกี่ยวกับการสร้าสันติภาพในยุโรป ผลการประชุมส าคัญมี 2 

เรื่องใหญ่คือความตกลงทั่วไปเกี่ยวกับเยอรมนีและประเทศบริวารและการ 

เจรจาสันติภาพกับญี่ปุ ่ น 

กำรประชุมที่พอทสดัม 

กำรประชุมสภำรัฐมนตรีต่ำงประเทศ (Foreign Ministerial 

Conference) ผู้แทนสหภาพโซเวียตพยายามเดินกลวิธีต่างๆเพื่อให้ 

ได้ประโยชน์มากที่สุดและเห็นความจ าเป็ นที่จะต้องช่วยยุโรปให้ 

รอดพ้นจากภัยคุกคามคอมมิวนิสต์ทุกวิธีทางที่จะท าได้ มักจบลง 

ด้วยการกล่าวหาซึ ่งกันและกันซึ ่งสะท้อนภาพความขัดแย้งของ 

ประเทศพันธมิตรตะวันตกกับสหภาพโซเวียตที่มีส่วนเพาะเชื ้อ 

ของสงครามเย็นให้เติบโตขึ ้น 

กำรเจรจำก ำจัดอำวุธทำงยุทธศำสตร์

ควำมขัดแย้งและกำรปรองดอง 

สหภาพโซเวียตฟื ้ นตัวจากสงครามโลกครั ้งที่ 2 อย่างรวดเร็ว เพราะพื ้นที่กว้างใหญ่ 

มีทรัพยากรธรรมชาติมาก สามารถผลิตอาวุธนิวเคลียร์ได้ส าเร็จ สหภาพโซเวียตต้องการเป็ นผู้น าใน 

การปฏิวัติโลกเพื่อสถาปนาระบบสังคมนิยม หลัง สงครามโลกครั ้งที่ 2 เกิดการเผชิญหน้าของสอง 

อภิมหาอ านาจในภูมิภาคต่างๆ เริ่มต้นจากปัญหาความมั่นคงในยุโรป สหภาพโซเวียตขยายอิทธิพล 

เข้าไปในยุโรปในระหว่างสงครามโลกครั ้งที่ 2 จนกลุ่มประเทศยุโรปตะวันออกกลายเป็ นกลุ่ม 

ประเทศคอมมิวนิสต์ 

วิกฤตกำรณ์เบอร์ลิน 

วิกฤตกำรคำบสมุทรเกำหลี 

วิกฤตกำรณ์คิวบำ 

สหรัฐอเมริกาด าเนินนโยบายสกัดกั ้นลัทธิคอมมิวนิสต์ด้วยการประกาศหลักการทรู แมน ในเดือน มีนาคม ค.ศ.1947 

ซึ ่งมีสาระส าคัญว่าสหรัฐอเมริกาจะได้ความช่วยเหลือแก่ประเทศต่างๆ เพื่อธ ารงไว้ซึ ่งเอกราชและอธิปไตยให้พ้นจากการ 

คุกคามของลัทธิคอมมิวนิสต์ ทั ้งภายนอกและภายในประเทศ รัฐสภาอนุมัติเงินและให้ความช่วยเหลือตุรกีและกรีกให้รอดพ้น 

จากเงื ้อมมือ ลัทธิคอมมิวนิสต์ ในปี เดียวกันสหภาพโซเวียตได้ตั ้งส านักงานข่าวคอมมิวนิสต์ (Cominform) ขึ ้นที่กรุงเบลเกรด 

ท าหน้าที่เผยแพร่ลัทธิคอมมิวนิสต์และเป็ นเครื่องมือของสหภาพโซเวียต เพื่อป้องกันมิให้โลกเสรีเข้าแทรกแซงในกลุ่ม 

ประเทศยุโรปตะวันออก เป็ นการตอบโต้หลักการทรูแมน การประกาศหลักการทรูแมนของสหรัฐอเมริกาถือว่าเป็ นการเริ่มต้น 

อย่างแท้จริง ของสงครามเย็นระหว่างสองอภิมหาอ านาจ

กำรผ่อนคลำยควำมตึงเครียด 

เป็ นการเปลี่ยนแปลงของความสัมพันธ์ทางการทูตระหว่างประเทศอภิมหาอ านาจในยุค 

สงครามเย็น คือ สหรัฐอเมริกา และ สหภาพโซวียต โดยทั ้งสองประเทศพยายามลดความตึงเครียด 

และความเป็ นปฏิปักษ์ต่อกันด้วยการหันมาปรับเปลี่ยนนโยบายการต่างประเทศที่มุ่งแข่งขันกันขยาย 

อ านาจและแผ่อิทธิพลตลอดจนสะสมอาวุธนิวเคลียร์ มาเป็ นการสร้างความสัมพันธ์ฉันมิตรต่อกัน 

และร่วมมือกันในด้านเศรษฐกิจ สังคม การค้าและวัฒนธรรม บรรยากาศอันตึงเครียดของสงคราม 

เย็น ในทวีปยุโรปและดินแดนส่วนอื่น ๆ ของโลกจึงผ่อนคลายลง 

เลโอนิด เบรจนิฟ แห่งสหภำพโซเวียต (ซ้ำย) และริชำร์ด นิกสัน แห่งสหรัฐอเมริกำ (ขวำ) ระหว่ำงกำรเยือน 

สหรัฐอเมริกำของเบรจเนฟในปี 2516 นับเป็ นหนึ่งในเหตุกำรณ์ส ำคัญในช่วงกำรผ่อนคลำยควำมตึงเครียด

กำรสิ้นสุดสงครำมเย็น 

กำรสิ้นสุดของสงครำมเย็น 

สิ้นสุดของทศวรรษ 1980 เป็ นการสิ้นสุดของยุคสมัย 

แห่ง “สงครามเย็น” ซึ ่งด าเนินมาเป็ นเวลาเกือบครึ ่ งศตวรรษภายหลัง 

สงครามโลกครั ้งที่ 2 

เหตุการณ์ส าคัญที่ท าให้การขัดแย้งทางอุดมการณ์และ 

การแข่งขันกันเป็ นผู้น าของโลกระหว่างสหรัฐอเมริกา และสหภาพโซ 

เวียตสิ้นสุดลงสืบเนื่องมาจากการล่มสลายของระบบ การปกครอง 

คอมมิวนิสต์ในยุโรปตะวันออก และความเปลี่ยนแปลงในสหภาพโซ 

เวียตอันเป็ นผลมาจากนโยบาย ปฏิรูปเศรษฐกิจและการเมืองซึ ่งนายมิ 

คาอิล กอร์บาชอฟ เห็นว่าเป็ นความ จ าเป็ นที่หลีกเลี่ยงไม่ได้การ 

ปรับเปลี่ยนนโยบายดังกล่าวท าให้เกิด ความไม่พอใจในกลุ่มผู้น า 

คอมมิวนิสต์หัวเก่าและน าไปสู่การปฏิวัติที่ล้มเหลวการหมดอ านาจ 

ของพรรคคอมมิวนิสต์ ประเทศบริวารของสหภาพโซเวียต ในยุโรป 

ตะวันออก ต่างแยกตัวเป็ นอิสระและท้ายที่สุดรัฐต่างๆ ในสหภาพ - 

โซเวียต ต่างแยกตัวเป็ นประเทศอิสระปกครองตนเอง 

กำรร่วมมือทำงเศรษฐกิจ 

มีผลท าให้สหภาพโซเวียต ล่มสลายลงในปี ค.ศ. 1991 

จากการล่มสลายของระบบคอมมิวนิสต์ในยุโรปตะวันออก 

ส่งผลให้มีการ สลายตัวของ “กลุ่มโซเวียต” และ“องค์การ 

สนธิสัญญาวอร์ซอ” รวมทั ้งองค์การโคมีคอน ซึ ่งเป็ น 

องค์การร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศ สังคมนิยม 

ปรากฏการณ์นี ้จึงท าให้การเผชิญหน้าระหว่างประเทศ 

มหาอ านาจตะวันออก–ตะวันตกได้สลายตัวลงด้วยเหตุการณ์ 

ที่เป็ นนับว่าเป็ นสัญลักษณ์ของการสิ้นสุดของ “สงครามเย็น” 

คือ การท าลายก าแพงเบอร์ลิน ในปี ค.ศ. 1989 และการรวม 

ประเทศ เยอรมนีทั ้งสองเข้าเป็ นประเทศเดียวกัน ในปี 

ค.ศ. 1990 

กำรท ำลำยก ำแพงเบอร์ลิน

ยาสึโกะ นาอิโตะ 

ยาสึโกะ นะอิโตะ เกิดวันที่ 4 

ตุลาคม ค.ศ. 1933 เป็ นผู้หญิงญี่ปุ ่ นที่ 

แ ต่ ง ง า น กับ ส า มี ช า ว กัม พู ช า ซึ ่ ง มี 

ต าแหน่งเป็ นทูต 

ยาสึโกะมีลูกสองคนกับเขาและ 

เขามีลูกติดมาด้วยสองคนเช่นกัน 

ยาสึ โกะอยู่ในแวดวงนักการทูตอัน 

หรูหราสะดวกสบายจนกระทั่งเขมรแดง 

ยึ ด ก รุ ง พ น ม เ ป ญ แ ล้ ว เ ก ณ ฑ์ ค น มี 

การศึกษาออกจากเมืองไปท านาและเอา 

ไปฆ่าตามสถานที่ต่างๆ เช่น ทุ่งสังหาร 

ยาสึโกะต้องเร่ร่อนไปตามเมือง 

ต่างๆตามค าสั่งเขมรแดง ท างานอดๆ 

อยากๆ อยู่ถึง 4 ปี สามีและลูกของเธอ 

เสียชีวิต ส่วนเธอรอดชีวิตได้กลับญี่ปุ ่ น 

ต ล อ ด 4ปี ที่ ท ร ม า น ย า สึ โ ก ะ ไ ม่ มี 

ประจ าเดือนจนกลับญี่ปุ ่ นกินอาหารปกติ 

ประจ าเดื อนถึ งกลับมา แต่แล้วยา 

สึกโกะก็เสียชีวิตเพราะมะเร็งผลจากจาก 

ทรมานอย่างหนักช่วงเขมรแดงครอง 

เมือง

ถ้าพูดถึงสงครามพวกเราก็จะสนใจ 

เกี่ยวกับ ผลของการรบกันว่าฝ่ ายไหนเป็ น 

ฝ่ ายชนะ และฝ่ ายไหนเป็ นฝ่ ายที่แพ้ แต่กลับ 

ลืมไปว่าการที่มีการท าสงครามกันเกิดขึ ้น 

ชีวิตผู้คนที่อยู่ในเขตการท าสงครามนั ้นจะมี 

การใช้ชีวิตอย่างไร ในครั ้ งนี ้ ผมจะพาทุก 

ท่านมาท าความรู้จักกับ “ยาสึโกะ นะอิโตะ” 

ผู้หญิงที่ต้องทุกข์ทนทรมานในสงคราม 

เวียดนามถึง 4 ปี ซึ ่งเป็ นเหมือนนรกบนดิน 

ส าหรับเธอ 

15 เมษายน ค.ศ. 1975 

เมื่อเกิดเหตุการณ์อย่างนี ้ขึ ้นท าให้พวกทหารซึ ่งในเรื่องเขาจะถูก เรียกว่า “อีกา” มาสั่งให้ประชาชนที่อยู่ใน 

พนมเปญอพยพออกไปและเดินทางไปที่เปปนู ซึ ่งก็รวมถึงครอบครัวของยาสึโกะด้วย ท าให้การผจญกับ 

นรก 4 ปี ในเวียดนามของเธอจึงเริ่มต้นขึ ้น 


เมื่อพวกเธอเดินทางมาถึงเปปนูก็ได้พักผ่อนแต่วันรุ่งขึ ้นก็มีค าสั่งให้อพยพไปอีก เพราะ จะมีการโจมตี 

ทางอากาศของอเมริกา ท าให้ผู้คนต่างอพยพตามกันไป

้ 

9 พฤษภาคม ค.ศ. 1975 

เราก็เดินทางมาถึงที่วัด บริเวณภูเขาอุดรและก็ 

เข้าไปลึกอีกที่มีชื่อว่า “พิสะได หมายเลข 2” 

ซึ ่ งที่นี่นั ้นเป็ นที่ที่ยาสึโกะนั ้นสูญเสียลูกชาย 

คนโตที่ ก า ลังป่ ว ยอยู่ไป ท า ใ ห้เ ธ อแ ละ 

ครอบครัวเสียใจเป็ นอย่างมาก 

4 มิถุนายน ค.ศ. 1975 

สามีและโทนี่ซึ ่งเป็ นลูกไปน าไม้กระดานและไม้ 

ไผ่มาสร้างบ้าน และโทนี่นั ้ นก็เป็ นคนที่รับ 

หน้าที่ท างานแทนพ่อกับแม่ของเขา 


ภาพอันโหดร้ายที่เธอได้เห็น คือ หญิงคนหนึ ่งนอนอยู่ริม 

ถนน ศีรษะของเด็กแรกเกิดก าลังโผล่ออกมาจากผ้าถุง 

ของเธอ แล้วในระหว่างการเดินทางลูกชายคนโตของเธอ 

มีอาการปวดท้องอย่างเห็นได้ชัด และในช่วงสงครามนี 

เอง “เงิน” เป็ นสิ่งที่ไม่จ าเป็ นที่สุด การที่เราจะซื ้อข้าว 

หรือวัตถุดิบต่างๆก็ต้องเอาพวกเสื ้อผ้า นาฬิกา หรือไม่ก็ 

รองเท้าไปแรกมา 

25 พฤษภาคม ค.ศ. 1975 

พวกของยาสึโกะก็ต้องอพยพจากภูเขาอุดรไป จนไป 

ถึงหมู่บ้านโทระกัป ซึ ่งที่นี่มีน ้าที่อุดมสมบูรณ์ พวกเรา 

ได้อาศัยอยู่ที่นี่ 

23 กรกฎาคม ค.ศ. 1975 

แต่ความสุขมักจะอยู่กับเราได้ไม่นาน เมื่อโทนี่นั ้นตก 

ลงมาจากต้นตาลตอนที่ก าลังท างานออยู่ และก็ต้องมา 

ตามโทโมริที่เป็ นพี่ชายไป เหตุการณ์แบบนี ้มันเกิดขึ ้น 

บ่อยเกินไปแล้ว มันท าให้จิตใจของยาสึ โกะนั ้ น 

อ่อนแอลงเรื่อยๆ ได้แต่ขอภาวนาว่าอย่าให้มีใครต้อง 

มาตายจากเธอไปอีก

2 สิงหาคม ค.ศ. 1975 

แต่แล้วโชคชะตาก็เล่นตลกกับยาสึโกะอีกครั ้ ง 

เพราะว่าครั ้งนี ้สิ่งที่เกิดกับเธอก็คือ การจากไปของ 

ตีนี่ 

2 ธันวาคม ค.ศ. 1975 

อาการก็ไม่ดีขึ ้ นเลยถึงหมอจะรักษาอย่างไร 

อาการก็ไม่ดีขึ ้นเลย และจากนั ้นไม่นานสามีก็ทิ้ง 

เธอปอีกคน ตอนนี ้ ยาสึโกะรู้สึกเหมือนทรมาน 

ที่สุดในชีวิต เธอร้องไห้ออกมาราวกับว่าอดกลั ้น 

มานาน 

1 ตุลาคม ค.ศ. 1975 

ตอนนี ้นั ้นเหลือเพียงแค่สามีและยาสึโกะเท่านั ้น และเราก็ 

ได้เดินทางกันอีกครั ้ ง เมื่อมาถึงศรีโสภณสามีของเธอก็ 

เกิดอาการท้องเสี ยขึ ้ นและกินอะไรไม่ค่อยได้ ท าให้ 

ร่างกายของเขาค่อยซูบผอมไปทีละน้อย 


เมื่อเวลาผ่านไปยาสึโกะก็เดินทางต่อมาเรื่อยๆ มาจนถึง 

หมู่บ้านเมาและได้ใช้ชีวิตอยู่ที่นี่เป็ นเวลานานแต่ว่าพวก 

ทหารก็เข้ามา ท าให้เธอตัดสินใจหนีออกจากหมู่บ้านนั ้น 

ไปกับครูเรียง การหนีนั ้นเป็ นไปได้ยากล าบากแต่ว่าสวรรค์ 

ก็ยังไม่ทิ้งพวกเขา เพราะพวกเขาได้เจอกับทหารของ 

กองทัพอิสระ 

16 มิถุนายน ค.ศ. 1979 

ยาสึโกะได้กลับประเทศญี่ปุ ่ น

้ 

อเมริกาเป็ นประเทศที่เกิด 

ใหม่ ประชาชนรุ่นแรกๆนั ้นส่วน 

ใหญ่เป็ นพวกชาวอังกฤษที่อพยพ 

หลบหนีจากความขัดแย้งและการ 

กดขี่ไปยังโลกใหม่ อเมริกาเป็ น 

ประเทศที่เกิดขึ ้ นในยุคทุนนิยมที่ 

ก าลังเฟื่ องฟู ไม่เคยผ่านสังคมศักดิ 

นามาก่อนและเป็ นประเทศที่ไม่มี 

อาณานิคม ดังนั ้นการพัฒนาด้าน 

ต่างๆจึงไม่มีการหยุดชะงัก ท าให้ 

เ ศ ร ษ ฐ กิ จ ทุ น นิ ย ม จึ ง ส า ม า ร ถ 

เจริญรุ่งเรืองขึ ้นเหนือประเทศอื่นๆ 

ภาพ : อเมริกา-จอร์เจียลงนามข้อตกลงกระชับสัมพันธ์กลาโหม หวังสกัด 

อิทธิพลรัสเซีย 

สงครามโล กครั ้ งที่สอง 

อเมริกาในฐานะของผู้ชนะสงคราม 

ในขณะเดี ยวกันมหาอ านาจใน 

ยุโรปก็อ่อนล้าลงจากภัยสงคราม 

อ เ ม ริ ก า ก็ ยิ่ ง เ ข้า ไ ป แ ท ร ก แ ซ ง 

ประเทศต่างๆมากขึ ้นและเหตุการณ์ 

สงครามในตะวันออกกลางทั ้งหมด 

เป็ นเหตุหนึ ่งที่ท าให้เห็นถึงบทบาท 

ข อ ง อ เ ม ริ ก า ใ น โ ล ก ส มัย ใ ห ม่ 

หมายถึงประสิ ทธิภาพของระบบ 

เทคโนโลยีทางด้านการทหาร 

การทหาร ถือเป็ นเครื่ องมือส าคัญ ที่ 

ส าแดงถึงความมีอิทธิพลของอเมริกาต่อ 

ประเทศอื่นๆ แม้จะมีการมองกันหลาย 

แง่หลายมุมทั ้งเชิงลบและเชิงบวก 

โดยจะสามารถคาดการณ์ความ 

เ ป็ น ไ ป ข อ ง อ เ ม ริ ก า ใ น อ น า ค ต 

(เปรียบเทียบกับจีน) ได้ดังนี 

1. ในด้านการเมืองนั ้ น 

อเมริ กาน่ าจะยังคงมี บทบาท 

ส าคัญในการควบคุมการเมือง 

ของโล กอยู่ เนื่ องจาก สภาพ 

การเมืองภายในประเทศที่นิ่งอยู่ 

ตัว หากเปรียบเทียบกับจีน ซึ ่งถือ 

ว่ า เ ป็ น คู่ แ ข่ ง ที่ ขึ ้ น ม า ท้า ท า ย 

อิ ท ธิ พ ล ด้ า น นี ้ ข อ ง อ เ ม ริ ก า 

การเมืองของจีน ยังไม่ถือได้ว่า 

มั่นคง อเมริ กามีประสบการณ์ 

ด้านนี ้มายาวนาน

โดยการสะสมข้อมูลมาอย่าง 

ต่ อ เ นื่ อ ง ใ น ร ะ ย ะ ย า ว จ น 

ก ล า ย เ ป็ น ฐ า น ข้อ มู ล ส า คัญ 

น ามาใช้ในการเมืองระหว่าง 

ประเทศ ตลอดถึงการสามารถ 

น ามาใช้ในกรณีเกี่ยวข้องกับงาน 

ด้านความมั่นคงเป็ นอย่างดี 

ภาพ : มหาอ านาจทางเศรษฐกิจ การเมือง และการทหารของ 

สหรัฐ 

ภาพ : ด้านเศรษฐกิจสหรัฐอเมริกาอาจจะไม่ขยายขอบเขต 

แต่ไม่ได้หมายความว่าจะมีแนวโน้มที่จะตก 

2. ในด้านความมั่นคง อเมริกานั ้น 

มีบทบาทส าคัญต่อความมั่นคงในระดับ 

โลก ในเรื่ องการทหาร และการจัดตั ้ ง 

องค์กร ทั ้งในส่วนภายในของอเมริกาเอง 

แ ล ะ อ ง ค์ ก ร ภ า คี น า น า ช า ติ ต า ม ข้อ 

สนธิสัญญาความร่วมมือต่างๆ ซึ ่ งจะช่วย 

เสริมให้การด าเนินการในประเด็นความ 

มั่น ค ง เ ป็ น ไ ป อ ย่างมี ร ะ บ บ แ ล ะ เ กิ ด 

ประสิทธิภาพสูงสุด ขณะที่ฝ่ ายจีนนั ้น ยัง 

ไม่มีหน่วยงานทั ้งในและต่างประเทศที่ 

ท างานด้านความมั่นคงโดยเฉพาะ หรื อ 

งานด้านข้อมูลเชิงลึกโดยตรง 

ภาพ : ด้านการทหาร ความสัมพันธ์ด้าน 

การทหารของทั ้งสองประเทศ 

3. ในด้านเทคโนโลยี ทั ้ ง 2 

ป ร ะ เ ท ศ มุ่ ง แ ข่ ง ขั น กั น พั ฒ น า 

เทคโนโลยีด้านต่างๆ อย่างเข้มข้น 

ในช่วง 10 ปี ที่ผ่านมา จีนได้พัฒนา 

เ ท ค โ น โ ล ยี รุ ด ห น้ า ไ ป ม า ก ทั ้ ง 

เทคโนโลยีด้านการทหาร การบินและ 

อวกาศ รวมทั ้งเทคโนโลยีด้านอื่นๆ เพื่อ 

ก้าวให้ทันประเทศตะวันตกซึ ่งมีอเมริกา 

เป็ นแกนน า 

แม้ว่าเทคโนโลยีของจีนสามารถพัฒนา 

ให้ตามทันอเมริ กาได้ แต่ต้องใช้ระยะ 

เวลานาน อเมริ กาก็พัฒนา ต่อยอด 

เทคโนโลยีมากขึ ้นไปอีก 

ภาพ : ประเทศ 

อเมริกามีขนาด 

เศรษฐกิจใหญ่ 

ที่สุด

ภาพ : สัญลักษณ์ของ CIA 

4. ในด้านเศรษฐกิจ โลกของตะวันออก 

โดยเฉพาะ จีนกับอินเดีย ซึ ่ งมีขนาดเศรษฐกิจโต 

มากกว่าประเทศอื่นๆ จะกลายเป็ นผู้ทรงอิทธิพล 

ทางด้านเศรษฐกิจในอนาคต ทั ้ง 2 ประเทศเอเชีย มี 

อัตราการขยายตัวของเศรษฐกิจ โดยเฉพาะในภาค 

การลงทุนสูงมากที่สุดในโลก ขณะที่เศรษฐกิจของ 

อเมริกา ในช่วงราว 4-5 ปี ที่ผ่านมาอยู่ในสภาพย ่าแย่ 

มองกันว่า บทบาทของอเมริกาทางด้านนี ้จะลดลง 

5 . ใ น ด้า นวัฒ นธรรม ก า ร เผ ยแ พ ร่ 

วัฒนธรรมอเมริกันผ่านสื่อประเภทต่างๆ ความ 

จริ งวัฒนธรรมเอเชีย โดยเฉพาะของจีนเองมี 

แนวโน้มการเผยแพร่ที่ไม่ธรรมดาเช่นกัน เพียงแต่ 

ยังมีจ านวนสื่อและระบบการตลาดที่เป็ นรองฝ่ าย 

อเมริกัน ต่อไปคาดว่าจะสามารถพัฒนาได้มากขึ ้น 

ประเด็นวัฒนธรรมมี ความส าคัญ เนื่องจากเป็ น 

สิ่งที่แสดงถึง “อิทธิพลครอบง า” ความคิดและ 

จารีตของชาติอื่นๆ เป็ นเครื่องมือโฆษณาชวนเชื่อ 

ที่มีประสิทธิภาพสูงสุด

ประโยชน์ที ่คาดว่าจะได้รับจากการจัดท า 

1.ผู้จัดท ำมีควำมเข้ำใจในเนื้อหำควำมรู ้ทำงประวัติศำสตร์ของตนเองได้เป็ นอย่ำงดี และ 

สำมำรถอธิบำยเรื่องรำวของคนในกลุ ่มได้ 

2.ผู้จัดท ำได้ฝึ กทักษะที่จ ำเป็ นทั้งในด้ำนกำรคิดวิเครำะห์ ตีควำม กำรใช้ภำษำ เป็ นต้น 

3.ผู้จัดท ำสำมำรถบูนณำกำรควำมรู ้ที่ได้รับจำกกำรท ำนิตยสำรไปใช้ในกำรศึกษำต่อได้ 

อย่ำงเหมำะสม 

4.ท ำให้เข้ำใจทัศนคติของผู้อื่น กำรศึกษำประวัติศำสตร์ช่วยให้เรำเข้ำใจควำมคิด ควำมรู ้สึก 

ของคนในสังคมต่ำงๆในเวลำต่ำงกัน 

5.ท ำให้ได้บทเรียนจำกประวัติศำสตร์ เหตุกำรณ์หหรือพฤติกรรมของมนุษย์ในอดีตต่ำงมี 

ทั้งแง่บอกและแง่ลบ ซึ่งเรำสำมำรถพิจำรณำได้ว่ำพฤติกรรมใดที่น ำควำมเสียหำยมำสู ๋สังคม 

ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ซึ่งเป็ นบทเรียนที่ท ำให้เรำตระหนักและจดจ ำไว้เป็ นบทเรียน 

ส่วนเหตุกำรณ์หรือพฤติกรรมในทำงที่ดี เรำก็น ำมำเป็ นแบบอย่ำงในกำรประพฤติปฏิบัติ 

ได้อย่ำงเหมำะสม 

6.ผู้จัดท ำเห็นควำมส ำคัญของประวัติศำสตร์ ซึ่งประวัติศำสตร์เป็ นรำกฐำนของสำขำอื่นๆ 

เช่น สังคมศำสตร์ เศรษฐศำสตร์ ภำษำศำสตร์ เพรำะประวัติศำสตร์เป็ นกำรศึกษำเรื่องรำวใน 

อดีต 

ซึ่งเรำสำมำรถน ำไปพัฒนำต่อยอดได้ในอนำคต 

7.ผู้จัดท ำมีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับเพื่อนร่วมงำน รู ้จักใช้เหตุผลในกำรตัดสินปัญหำเพื่อแก้ไขงำน 

8.ผู้จัดท ำมีควำมรับผิดชอบมำกขึ้นต่องำนของตนเองและงำนกลุ ่ม

บรรณานุกรม 

• สงครามโลกครั้งที่ 1 : เขียน ปรีชำ ศรีวำลัย (พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ. 2542 

โรงพิมพ์โอเดียนสโตร์,กรุงเทพฯ 

• ประวัติศาสตร์ว่าด้วยเรื่องความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในสมัยสงครามโลก 

ครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 : เขียน ดร.สุตมัย ศรีสุข (พิมพ์ครั้งที่ 8) พ.ศ. 2520 

ธนำคำรกรุงเทพจ ำกัด,กรุงเทพฯ 

• สงครามโลกครั้งที่ 1 : เขียน Dr.Nicholas Saunders (พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ.2549 

ส ำนักพิมพ์ปำเจรจำ, กรุงเทพฯ 

• ประวัติศาสตร์จีน : เขียน Zhoujiarong แปล อ.วิไล ลิ่มถำวรำนันท์/อ.ศรีวิกำญจนนท์/ 

อ.เอกสัณห์ ชินอัครพงศ์ (พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ.2547 โรงพิมพ์โอเดียนสโตร์,กรุงเทพฯ 

• ประวัติศาสตร์อารยธรรมจีน เขียน เพ็ชรี สุมิตร (พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ.2518 โรงพิมพ์ 

มหำวิทยำลัยธรรมศำสตร์ ท่ำพระจันทร์,กรุงเทพฯ 

• The Genius of china ต้นก าเนิด 100 สิ่งแรกบนโลก เขียน ดร.พงศำล มีคุณสมบัติ 

(พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ.2554 ส ำนักพิมพ์มติชน,กรุงเทพฯ 

• ยุโรปในสงครามเย็น 1945-1991 เขียน สัญชัย สุวังบุตร (พิมพ์ครั้งที่ 1) 

พ.ศ.2542 กรุงเทพฯ. 

• ประวัติศาสตร์ยุโรป เขียน ธนู แก้วโอภำส พ.ศ. 2549 (พิมพ์ครั้งที่ 2) ส ำนักพิมพ์ 

สุขภำพใจ กรุงเทพฯ 

• 4 ปี นรกในเขมรปี 2518-2522 เขียน ผุสดี นำวำวิจิต (พิมพ์ครั้งที่ 12) พ.ศ.2553 

ส ำนักพิมพ์ผีเสื้อ กรุงเทพฯ 

• ท าไมคนถึงเกลียดอเมริกา เขียน ไซอุดดิน ซำดำร์ และเมอร์ริล ไวน เดวีนส์ แปล 

กรรณิกำร์ พรมเสำร์ (พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ. 2558 ส ำนักพิมพ์โกมลคีมทอง กรุงเทพฯ 

• พระราชินีนาถวิคตอเรีย เขียน วิภำวดี รังสิต (พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ. 2542 โรงพิมพ์โอ 

เดียนสโตร์ กรุงเทพฯ 

• ศตวรรษแห่งสงครามเหต ุการณ์ส าคัญในศตวรรษที่ 20 เขียน ธนู แก้วโอภำส 

(พิมพ์ครั้งที่ 1) พ.ศ.2542 ส ำนักพิมพ์สุขภำพใจ กรุงเทพฯ

บรรณาธิการ 

่ 

่ 

่ 

่ 

่ 

่ 

่ 

่ 

นาย ตะวัน วิจันทร์ตา เลขที 9 ม.5/1 

นาย นราวิชญ์ แสงศิริวุฒิ เลขที 12 ม.5/1 

นาย ยสินทร ลัคขณศิลป์ เลขที 17 ม. 5/1 

นาย ศุภกร เล้าอรุณ เลขที 20 ม.5/1 

นางสาว จุฑามาศ รัศมีจันทร์ฉาย เลขที 22 ม.5/1 

นางสาว ธนัชพร สาตนุรักษ์ เลขที 27 ม.5/1 

นางสาว อัญธิกา นาคนารี เลขที 37 ม.5/1 

นางสาว พิฐชญาณ์ ชัยศิริพาณิช เลขที 40 ม.5/1

หนังสือประวัติศาสตร์

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?