کتاب ژن خودخواه از ریچارد داوکینز

Recommendations

Info

خالصه کتاب ژن خودخواه ریچارد داوکینز تهیه:‏ علیرضا عیوضی نماگرد Namagard.com - بیشتر کتاب صرف مثال زدن در مورد از رفتارهای مختلف بسیاری از موجودات است که به ظاهر فداکارانه در جهت بقا ژنها است و با توجه به اینکه داوکینز مدعی است با این دید میتوان تمامی رفتارها را توضیح داد،‏ طیف وسیعی از مثالهای متفاوت را ارائه می دهد ‏)یکم هم خسته کننده میشه(‏ گاهی اوقات در طبیعت،‏ بر خالفِ‏ خواستۀ ژنِ‏ خودخواه،‏ عمل میشود ‏)مثل میمونی که بچه اش را از دست میدهد و بچه های میمونهای دیگر را میدزدد و بزرگ میکند(‏ گاهی اوقات ژنِ‏ خودخواه با تقلب به بقایِ‏ خود کمک میکند ‏)به عنوانِ‏ مثال،‏ فاخته ها سعی میکنند تخم هایِ‏ خود را به النه هایِ‏ پرندگانِ‏ دیگر برده تا آنها رویِ‏ تخم بنشینند(‏ گاهی اوقات ژنِ‏ خودخواه برایِ‏ بقا به خیانت رو می آورد ‏)مثال وقتی ماده ای میبیند که جفتش در نبرد با نرِ‏ دیگر مغلوب شده،‏ سریع به سمتِ‏ نرِ‏ پیروز رفته و با او جفت گیری میکند تا ژنِ‏ برتر حاصل شود(‏ گاهی اوقات ژنِ‏ خودخواه برایِ‏ بقا به تهدید رو می آورد ‏)جوجه ای که زیاد سر و صدا می کند تا دشمنان را صدا بزند و مادر را مجبور می کنند به اون غذای بیشتری بدهد(‏ این مثالها تا حدی پیش میرود که حتی اجتماعی بودن انسان را ناشی از نه عقل انسان بلکه از ژنها میداند.‏ مغز،‏ توانایی های اجرایی نسبتا وسیعی دارد،‏ ولی سیاست گذاری در سطح ژن ها انجام می شود.‏ نتیجه،‏ برتری مطلق و نهایی با ژن است.‏ یک نمونه جالب که علیه مخالفین تئوری کنترل رفتار فداکارانه توسط ژن ها ارایه می شود،‏ پرتاب کردن توپ به هوا و گرفتن اش هست.‏ آیا کسی که چنین بازی نسبتا پیچیده را اجرا می کند،‏ از محاسبات پیچیده ریاضی ذهنی لحظه ای اش استفاده می کند؟ واقعیت این است که تقریبا همه کارها توسط سطحی ناخودآگاه تنظیم می شود و فرد فقط از بازی لذت می برد.‏ در مورد رفتار دیگرخواهانه هم چنین است که کنترل بخش زیادی از آن در اختیار ژن هاست،‏ با اینکه فرد نسبت به انجام این رفتار،‏ آگاه است.‏ داوکینز حتی یک برنامه کامپیوتری با الگوریتم های مختلف و پیچیده ترتیب میدهد و طی آن بازی کننده،‏ هر بار که از رقیب خیانت می دید،‏ یک بار او را با لو دادن مجازات می کرد و در بار بعدی دوباره همکاری می کرد.‏ البته با بی نهایت شدن تعداد دفعات اجرا،‏ دو استراتژی مهربانی و بخشایندگی انتخاب مثبت می شدند:‏ ریشه های خیرخواهی و محبت در موجودات زنده،‏ به شکلی بی نقص توسط ژن خودخواه توضیح داده می شوند.‏ meme در فصل های انتهایی کتاب نیز یک مفهموم جدیدی در تکامل فرهنگی است که مِم ‏)با تلفظ میم در انگلیسی(‏ نام دارد.‏ تقریبا همهٔ‏ ایدههایی که ما اطرافمون میبینیم از نظریهٔ‏ تکامل تا موسیقی کالسیک و افسانهها و مکاتب فلسفی رو میشه مِم در نظر گرفت.‏ طبق نظریهٔ‏ انتخاب طبیعی مِم هایی که در کپی کردن خودشون موفقترند نقش بیشتری در فرهنگی که به ذهن ما شکل میده خواهند داشت و مثل ژنها اصیل بودن یا مفید بودن این مِم ها در میزان موفقیتشون تأثیری نداره و مهم تواناییشون در کپی شدنه.‏ مثل کلمه خواهر که اصالت آن خواهر است ولی نسخه خاهر نسخه موفق تر ‏)نه الزاما اصیلتر یا بهتر(‏ بوده.‏ پس در تکامل الزامی ندارد خود را صرفا به ژنها محدود کنیم.‏ بر خالف ژن،‏ میم در هر بار انتقال به فرزندان،‏ نصف نمی شود.‏ میم ها همیشه هم به مانند باورهای مذهبی،‏ احمقانه نیستند،‏ در واقع،‏ میم ها تولید مثل کننده های فرهنگی هستند.‏
خالصه کتاب ژن خودخواه ریچارد داوکینز تهیه:‏ علیرضا عیوضی نماگرد Namagard.com - داوکینز اشاره میکند که مجموعه ژنهای ما در هر نسل یک دوم می شود و پس از چند نسل آنچنان از اهمیت آنها کاسته می شود که وجود ما در آن نسل به فراموشی سپرده می شود.‏ حتما در کنار عالقه بچه ها به پدر و مادرشان و حتی پدربزرگ و مادربزرگشان،‏ همزمان از بی مهری آنها نسبت به جد پنجم آنها با خبر هستید.‏ برعکس مجموعه ژنها،‏ مِم ها از بین رفتنی نیستند،‏ اگر در فرهنگی شریک شویم،‏ اگر فکر خوبی داشته باشیم،‏ مدتها بعد از اینکه مجموعه ژنی ما از بین رفت،‏ مِم ها با قدرت زنده می مانند.‏ چه کسی امروز از ژنهای ابن سینا یا خیام و ... حرفی میزند یا چه اهمیتی دارد آن ژنها باقی مانده باشند یا نه آنچه مهم است مِمی است که از آنها باقی مانده و خواهد ماند.‏ یکی از مثالهای جالب کتاب برای خودم،‏ مثال نحوه شکار بعضی از زنبورهای طالیی حفار است که ملخ ها را نیش زده تا بی حرکت شوند ‏)نمیمیرند(‏ و چند ملخ بی حرکت رادر کنار تخم های خود قرار می دهد تا هنگام بیرون آمدن زنبورهای تازه متولد شده،‏ برای بقا زنده زنده ملخ ها را بخورند.‏ همین شیوه خوفناک تغذیه،‏ داروین را واداشت تا بنویسد:‏ نمیتوانم بپذیرم که یک نیروی خیرخواه و پرقدرت چنین روش تغذیه ای را بسازد.‏ تابحال فکر کردیم چطور یک نیروی خیرخواه و مهربان می تواند جان مخلوقش را غذای مخلوق دیگر قرار دهد و گاهی این نوع تغذیه چنان وحشتناک است که قلب بی احساس ترین انسانها را ‏)چه مذهبی چه غیر مذهبی(‏ به درد می آورد.‏ تعریف درست خویشاوند:‏ 01 داوکینز با اصالح اشتباه ما در تعریف خویشاوند،‏ بیان می کند که هر دو عضو یک گونه چه به یک خانواده تعلق داشته باشند چه نه در بیش از درصد ژنها مشترک و خویشاوند هستند و آنچه ما به اشتباه آن را خویشاندی تعریف میکنیم،‏ شباهت بین آن 01 درصد باقیمانده است؛ بنابراین تمام اعضای یک گونه ‏)مثال انسانها(‏ با هم در سطحی پایینتر!!‏ از اعضای خانواده،‏ خویشاوند ما محسوب می شوند.‏ ژنهای کشنده و خویشاوندها قبال گفته شد بعضی از ژنها کشنده اند،‏ یعنی دارنده خود را می کشند ‏)بیمار می کنند(.‏ بسیاری از این ژنها مغلوب اند؛ یعنی با توجه به اینکه هر فردی از هر ژنی دو نسخه دارد ‏)یکی از هر والد(‏ بنابراین در صورتی که یک نسخه از ژن کشنده و نسخه دیگر سالم باشد،‏ آن فرد بیمار نمیشود یا نمیمیرد ولی در صورتی که دو نسخه آن ژن بیمار باشد،‏ محمل خود را می کشد.‏ معموال تعداد این ژنها در جمعیت کم است،‏ بخاطر اینکه محمل های خود را کشته اند.‏ با توجه به شباهت بیشتر ژنهای خویشاوندان،‏ ژنهای کشنده آنها نیز بیشتر به هم شبیه است و بنابراین احتمال مرگ ناشی از آمیزش خویشاوندی بیشتر است.‏ هر چه خویشاوندی بیشتر،‏ فاجعه شدیدتر خواهد بود.‏ مرگبارترین نوع آمیزش خویشاوندی،‏ آمیز والدین با فرزند،‏ یا فرزندان با یکدیگر است ‏)شباهت ژنتیکی ½(، بعد از آن آمیزش با خاله،‏ دایی،‏ عمه،‏ عمو ‏)شباهت ژنتیکی ¼( و پس از آن عمو زاده،‏ عمه و دایی و خاله زاده با شباهت ژنتیکی 1/8 است.‏ همین امر نیز فشار تکاملی ای در جهت عدم آمیزش با خویشاوندان بوجود آورده.‏ استراتژی ای که هزاران سال بعد انسان آن را پرهیز از ازدواج با محارم آن را به یک قانون تبدیل کرد.‏ ‏)برای بعضی ازدواج با عموزاده ها هنوز در آسمان نوشته شده است(‏ در صورتی که این ازدواج ضرری نصف ضرر ازدواج با خاله عمو دایی و عمه دارد.‏ کاش میفهمیدیم که نصف فاجعه هم خودش یک فاجعه س.‏ در معدود حاشیه روی ها علیه نادانی،‏ توضیح می دهد که فریب،‏ یک برتری واضح است که انگیزه های فرد را می پوشاند.‏ ولی در صورت موفقیت فریب،‏ به زودی،‏ همه اعضای آن گونه صاحب ش می شوند و بنابراین به خوبی نسبت به عالیم فیزیکی یا غیرفیزیکی ش مسلط می شوند و برتری فریب کاری از میان می رود چون فریب کار،‏ زود لو می رود.‏
Page 1 and 2: زنیکواد دراچیر هاو
Page 3: خالصه کتاب ژن خودخو

کتاب ژن خودخواه از ریچارد داوکینز

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?