Wprowadzanie substancji aktywnych w głąb skóry przez liposomy ...

Wprowadzanie substancji aktywnych w głąb skóry przez liposomy
Liposomy są to mikroskopijne pęcherzyki zbudowane z podwójnej warstwy fosfolipidów i fazy wodnej, która znajduje się
wewnątrz tego pęcherzyka. Błony komórkowe również składają się z fosfolipidów. Do produkcji liposomów stosuje się składniki
naturalne, ulegające biodegradacji, czyli lecytynę (fosfatydylocholinę), fosfatydyloetanoloaminę, fosfatydyloserynę. Zamyka się w ich
wnętrzu hydrofilowym różne substancje czynne. W produktach kosmetycznych stosuje się między innymi: peptydy (kolagen, elastyna,
wyciąg ze śledziony, wyciąg z grasicy, wyciąg z płodu, proteiny), wyciągi roślinne (aloes, chmiel, propolis, tymianek, kiełki pszenicy,
wyciąg z czosnku, ginkgo biloba ), związki syntetyczne ( kofeina, kwas hialuronowy, witaminy-A-retionol-zwiększona synteza
kolagenu,redukcja zmarsczek, B, C, E, tyrozyna, pantenol, alantoina, dihydroksyaceton), inne substancje ( koenzym Q10, aminokwasy,
glutation, heparyna, karnityna, fibronektyna, ATP ). Zamykana w liposomach biotyna, witamina E, kofeina, pantenol, kwas linolowy,
wchodzi w skład preparatu na wzrost włosów, który został objęty patentem przez firmę ROVI Cosmetics. Wyniki są potwierdzone
badaniami klinicznymi.Pęcherzyki te mają zdolność wniknięcia do warstwy rogowej naskórka. Następnie ulegają degradacji, a z ich
wnętrza uwalnia się substancja aktywna.
Wyróżnia się 5 klas liposomów :
1. MLV ( multi lamellar vesicles), chylomikrony- pęcherzyki lipidowe- wielowarstwowe,
1 µm
2. SUV ( small unilamellar vesicles), mikroemulsje- pęcherzyki lipidowe- niewielkie jednowarstwowe, 20 nm
3. LUV (large unilamellar vesicles), proliposomy - pęcherzyki lipidowe- duże jednowarstwowe, 200 nm
4. MW ( multi-vesicular vesicles), wielopęcherzykowe liposomy , które składają się z kilku
małych pęcherzyków otoczonych wspólną dwuwarstwą fosfolipidową
5. GUV (giant unilamellarvesicles) liposomy olbrzymie
Różnią się one ilością dwuwarstw fosfolipidowych, które budują liposom oraz wielkością środowiska wodnego zamknietego w liposomie.
Właściwości liposomów stosowanych w preparatach kosmetycznych:
1. Wnikają do warstwy rogowej naskórka. Są w nim rozkładane przez enzymy.
2. Podczas ich degradacji wydzielana jest woda oraz substancje aktywne, które pozostają
w warstwie rogowej.
3. Przyłączają się do warstwy rogowej i regulują równowagę wodno-lipidową naskórka.
4. Substancje wprowadzane do wnętrza liposomu są dokładnie sprawdzane pod względem toksyczności ponieważ migrują w
głąb skóry.
Zjawiska, które zachodzą między liposomem a komórką skóry :
1. Adsorpcja liposomów na powierzchni naskórka i rozproszenie w warstwie rogowej lub głębiej. Powoduje to ochronę skóry
przed czynnikami atmosferycznymi.
2. Fuzja polega na wtopieniu składników błony pęcherzyka, w którym znajduje się substancja aktywna z błoną komórki.
Podczas tych dwóch zjawisk następuje upłynnienie błon komórkowych. Umożliwia to przeniknięcie substancji aktywnych hydrofilowych.
Zjawisko to umożliwia stosowanie pustych liposomów w celu poprawy funkcji transportowych skóry, odzyskania ochrony skóry oraz jej
regeneracji.
Naukowe badania sugerują, że penetracja liposomów w głąb skóry uzależniona jest od ich rodzaju:
1. liposomy ciekłe- penetrują do bardzo glębokich warstw skóry
2. liposomy DMPC- penetrują wyższe warstwy skóry
3. uwodornione liposomy- pozostają na powierzchni skóry
Naukowcy poszukują liposomów, które będą przenikać głębsze warstwy skóry i uwalniać substancje aktywne pod wpływem konkretnej
temperatury, promieniowania UV lub tez pod wpływem zmiany pH.
Liposomy w biologii, medycynie, kosmetologii stosuje się w:
• kosmetykach pielęgnacyjnych
• kosmetykach samoopalających z dihydroksyacetonem, tyrozyną
• kosmetykach po goleniu
• olejkach na rozstępy
• transporcie leków przez warstwę rogową
• lekach przeciwnowotworowych dożylnie
• badaniach właściwości białek błonowych
• wbudowywaniu nowych składników do błony komórkowej
• wzmocnieniu odpowiedzi immunologicznej
W medycynie liposomy stabilizowane ( trudno fuzują z błonami komórek) wstrzykuje się. Można w nich umieszczać
roztwory lub zawiesiny wodne różnych substancji-leki (leczenie raka okrężnicy u myszy), DNA( przenosi się gen do komórek w celach
leczniczych).
Artykuł przeglądowy opracowała mgr kosmetolog Agnieszka Godek
Bibliografia:
1. Journal of the Polish Society of Cosmetic Chemists, Wiadomości polskiego towarzystwa kosmetologów, vol.10 (2) 2007 pp.61-112,
Joanna Główczyk- Zubek,Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej, Wyższa Szkoła Zawodowa Kosmetyki i Pielęgnacji Zdrowia,
Trwałość witaminy A w preparatach kosmetycznych.
2. Dominika Bartosiewicz, Arkadiusz Kozubek
Zakład Lipidów I Llpasomów, Wydział Biotechnologii, Uniwersytet Wrocławski, Kierownik Zakładu: prof dr hab. Arkadiusz Kozubek,

Liposomy w dermatologii i kosmetyce.
3. Dermatologia Estetyczna, nr 6 (29)/listopad-grudzień 2003, Bariera naskórkowa a problem penetracji leków.
4. Journal of the Polish Society of Cosmetic Chemists, Wiadomości polskiego towarzystwa kosmetologów, vol. 6 Nr 2 wrzesień 2003,
Gabrielle Blume, Michael Sacher, Dirk Teichmuller, Ulrich Schafer, ROVI GmbH&Co.,Niemcy, Universitat des Saarlandes, Saarbrucken,
Niemcy, Znaczenie liposomów i perspektywy ich nowych zastosowań.
5. Kosmetologia i farmakologia skóry, Marie- Claude Martini, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, Systemy nośnikowe, str.
432- 443.
6. Rynek Chemiczny, 3/2007, Systemy przenoszenia substancji aktywnych w głąb skóry
7. Głos z probówki, Naukowe Koło Chemików
Uniwersytetu Jagiellońskiego, maj 2005, Nowoczesne zastosowanie liposomów
8. www.biotechnolog.pl/artykul-182.htm Ania Dudka, 2005-03-05, Liposomy jako alternatywna forma leków
przeciwnowotworowych