istorijska ucestalost i prostorna raspodela ... - MeteoPlaneta

Istorijska učestalost i prostorna rapodela zemljotresa na teritoriji jugoistočne Evrope i Mediterana
Dubina ognjišta je veoma značajna za jačinu i dimenzije trusnih pokreta. Na osnovu
položaja ognjišta izdvajaju se tri grupe zemljotresa (slika 3):
1) plitki ili površinski zemljotresi imaju ognjište na dubini od 0-70 km. To su
najčešći zemljotresi i njima pripada 70-75% svih potresa;
2) zemljotresi srednjih dubina imaju ognjišta na dubini od 70-300 km ispod
površine. Ovoj grupi pripada oko 20% svih potresa;
3) duboki zemljotresi čija se ognjišta nalaze dublje od 300 km, računajući od
površine. Ima pouzdanih podataka da se ognjišta ovih zemljotresa nalaze i na 720 km
dubine. Potresi iz dubokih ognjišta su najređi i njima pripada 3% svih potresa.
20%
2.2.2 Elementi trusa
5% 0%
Aleksandar Zec 12
75%
Slika 3: Grafički prikaz dubine truseva
plitki zemljotresi
zemljotresi srednjih
dubina
duboki zemljotresi
Trusno ognjište iz kojeg se oslobađa energija i talasima prenosi na sve strane naziva
se hipocentar. Najčešće se nalazi na dubinama 10-60 km. Od udara koji nastaju
oslobađanjem energije nastaju trusni ili seizmički talasi koji se šire nejednakom brzinom.
Talasi najpre stižu na Zemljinu površinu neposredno iznad magmatskog ognjišta i to
je epicentar ili epicentralna oblast. Trusni talasi se zrakasto šire od hipocentra zatvarajući
koncentrične krugove.
Trusni talasi se dele na:
Longitudinalne (uzdužne) talase koji izazivaju vibraciju čestica u stenovitim masama
u pravcu svoga kretanja. Talasi se kreću velikim brzinama koje zavise i od fizičkih osobina
stena, naročito njihove gustine i otpornosti.
Transverzalne (poprečne) talase kod kojih se kretanje čestica odvija poprečno u
odnosu na pravac samih talasa. Kreću se sporije od uzdužnih talasa.