Vandkraftens kulturarv - Kulturstyrelsen
Vandkraftens kulturarv - Kulturstyrelsen
Vandkraftens kulturarv - Kulturstyrelsen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Vandkraftens</strong> <strong>kulturarv</strong>
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
1
2 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
3
4 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
5
6 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
7<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
8 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
9<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
10 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
11<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Mølle<br />
<br />
molinamolere<br />
<br />
kvarnmillMühle<br />
moulin
12 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
13<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Til venstre: <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Til højre:
14 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
15<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Vandhjulets udvikling<br />
Horisontalhjul:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Strømhjul: <br />
<br />
<br />
<br />
Underfaldshjul:<br />
<br />
brystfaldshjulet<br />
<br />
<br />
<br />
Overfaldshjul:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Turbine:
16 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
17<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
18 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
19<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
110<br />
100<br />
90<br />
80<br />
70<br />
60<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Vandkraftudnyttelse i Ribe og Vejle amter<br />
Kornmøller<br />
Kornmøller, højt estimat<br />
Industrimøller<br />
Elværker<br />
1100 1200 1300 1400 1500 1600 1700 1800 1900 2000<br />
år<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
20 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
21<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
22 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
Møllen som kraftstation<br />
<br />
<br />
Direkte udnyttelse: <br />
<br />
Stenkværn: <br />
<br />
Kollergang:<br />
<br />
Stampe og hammer:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Savmøller:<br />
<br />
Dynamo:<br />
<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
23
24 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
25<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
26 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
27
Engvandingsanlæg<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Stuvningsanlæg: <br />
<br />
<br />
<br />
Overrislingsanlæg:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
28 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
29<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
30 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
31<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
GIS-data om vandkraft og anlæg ved vandløb<br />
<br />
Frednings- og beskyttelsesdata<br />
Fredede fortidsminder:<br />
<br />
Fredede bygninger: <br />
Bevaringsværdige bygninger:<br />
<br />
Udpegede kulturmiljøer:<br />
Baggrundsdata<br />
Møller 1688:<br />
Vandmøller 1800:<br />
Fund og fortid:<br />
Andre registreringer:<br />
32 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
33<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
34 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
35<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
36 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
37<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
Gode råd til bevaring af det enkelte anlæg<br />
Den landskabelige sammenhæng:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Vandtilførsel:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Bygningsskader:<br />
<br />
<br />
<br />
Lyden af vand: <br />
<br />
<br />
<br />
Damme:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Spor og elementer:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
38 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
39<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
40 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
41<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
Vandløb i lovgivningen<br />
Ca. 1241: <br />
<br />
1683: <br />
1737: <br />
<br />
1790: <br />
<br />
<br />
1846: <br />
<br />
<br />
1859: <br />
<br />
1880: <br />
<br />
<br />
<br />
1949: <br />
<br />
1963: <br />
<br />
<br />
1983: <br />
<br />
1992: <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
42 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
43
44 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
45<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
46 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
47<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
48 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
49<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
Omløb<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
50 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
51<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
52 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
Eksempel Kommune Resume<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
53
54 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
55<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fakta og tilstand for Odense Å
56 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
57<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
Fordele<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ulemper
58 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
59<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fakta og tilstand for Hårby Å
60 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
61<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
Fordele<br />
<br />
<br />
<br />
Ulemper<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fordele<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ulemper
62 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
Giber Å ved Fulden Mølle<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
63
64 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
65<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fordele<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ulemper
66 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
67<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Giber Å ved Skovmøllen
68 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
69<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fordele<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ulemper
70 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
71<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Skærup Å ved Børkop Vandmølle
72 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
73<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fordele<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ulemper
Harteværket ligger<br />
i Alpedalen øst for<br />
Kolding. Her ses bagsiden<br />
af maskinhallen<br />
med de hvidmalede<br />
småsprossede støbejernsvinduer<br />
i forskellig<br />
udformning.<br />
Foto: Morten Stenak<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
74 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
75<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Vester Nebel Å nedstrøms Ferup Sø
76 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
77<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Fordele<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Ulemper
78 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
vandkraftens <strong>kulturarv</strong><br />
79
Museumslovens bilag 1 <br />
Kapitel 1: Fortidsmindetyper, der er omfattet<br />
af beskyttelsen, hvis de er synlige i terrænet:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Kapitel 2: Fortidsmindetyper, der er omfattet<br />
af beskyttelsen, når ejeren har modtaget meddelelse<br />
om deres tilstedeværelse:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
80 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
81<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
Vandrammedirektivet<br />
EU’s rammedirektiv for vand fra år 2000<br />
reformerede Europas vandforvaltning. De<br />
centrale krav i direktivet er:<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
82 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
83<br />
vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
84 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>
84 vandkraftens <strong>kulturarv</strong>