24.05.2016 Views

19.8cmx27.5-design

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sf7df8f}+ lh=k|sf=b=g+=M @)!÷)^^÷)^&<br />

u|]6/ g]kfn klAns]zg k|f=ln=åf/f k|sflzt<br />

o'lg6L EfjfO;<br />

/fli6«o dfl;s<br />

Unity Voice National Monthly<br />

jif{ &, c+s !!, Ho]i7 @)&#<br />

;Nnfxsf/<br />

8f= s]zj b]jsf]6f<br />

8f= zf:qbQ kGt<br />

bL3{/fh k|;fO{+<br />

k|wfg ;Dkfbs<br />

/fdz/0f kf08]<br />

lgb]{zs<br />

g"/ bf]hL{ z]kf{ -cf+Iff_<br />

pk–;Dkfbs<br />

O{Zj/L clwsf/L -O{zf_<br />

ljz]if Ao"/f]<br />

e"if0f >]i7<br />

Zofd clwsf/L<br />

l6sf 9'+ufgf<br />

k|ljg yfkf<br />

nlntf v8\sf<br />

pHhjn k/fh'nL<br />

;Dkfbs<br />

/fdrGb| v8\sf<br />

Journalistrc@gmaiil.com<br />

k|d'v Joj:yfks<br />

/fh' ljz+v<br />

hg;Dks{ k|d'v<br />

uh]Gb| kf08] -;'b"/klZrd_<br />

/fh]Gb| cfrfo{<br />

x]dbf; >]i7<br />

ltns af]x/f<br />

wg/fh :j0f{sf -dWoklZrd_<br />

cGt/f{li6«o Ao"/f]<br />

;'lj;'wf cfrfo{ -pk–;Dkfbs cd]l/sf_<br />

;'/]z/fh s6\jfn -ef/t_<br />

d]3/fh k'8f;}gL -n08g_<br />

/fh]z af]xf]/f -o"PO{_,<br />

s]zj cfrfo{ -d]l/Nof08 cd]l/sf_<br />

uf]kLs[i0f /fhynf -dn]l;of_<br />

cfj/0f n]–cfp6<br />

;'Gb/ >]i7 -$@@(%(()_<br />

kmf]6f]u|fkm/<br />

wd{/fh s]=;L<br />

d'b|0fM lk|G6 :sfO{, e'?ªv]n<br />

sfof{noM o'lg6L EjfO; -/fli6«o dfl;s_ sf=d=g=kf–#@, l8NnLahf/, sf7df8f}+, g]kfn<br />

kmf]g÷km\ofS;M )!–$!^&%&# email: unityvoice@gmail.com, web: www.bishalnepal.com<br />

;DkfbsLo<br />

l;+xb/af/ 3]/fp / ;/sf/<br />

oltv]/ d'n'ssf] k|zf;lgs s]Gb| l;+xb/af/ dw]zL bn /<br />

hghftLsf] gfddf v8f ePsf bnx?n] 3]/fp ul//xg'nfO{ ;/sf/sf]<br />

nfrf/Lkg b]lvPsf] 5 . kfFr dlxgf ;Dd l;dfdf cfGbf]ng ub}{<br />

cfPsf dw]zjfbL bnx?n] casf] cfGbf]ng b]zs} ;jf]{Rr k|zf;lgs<br />

If]q l;+xb/af/ 3]g{sf nflu kxf8L s]xL bnx?;Fu ;xsfo{ u/]sf<br />

5g\ . ;+ljwfgdf cfkm\gf] dfu ;dfj]; gul/Psf] eGb} l;dfdf gfsfaGbL<br />

;d]t u/fpFbf klg ;/sf/n] s'g} 6]/k'5\/ gnfPkl5 pgLx? lg0ff{os<br />

7fpFdf g} 3]/fjlGb ug{ k'u]sf] xf] . s]xL lglZrt JolQmx?sf] :jfy{k"lt{<br />

ug{sf nflu d'n'snfO{ g} aGws agfpFg] of] cfGbf]ngn] ;j{;fw/0f<br />

;fl:t dfq} xf]Og d'n'sn] g} 7"nf] Iflt Joxf]g'{kg]{ cj:yf b]lvPsf]<br />

5 . dxfljgfzsf/L e"sDkaf6 ynyn ePsf] cfkm\g} d'n'snfO{<br />

gfsfjGbL u/fP/ l5d]sL d'n'ssf] ;fxf/f lng' dw]zjfbL bnx?sf]<br />

7"nf] e"n /x]sf] /fhgLlts Pj+ j'l4hLljx?n] ljZn]if0f u/]sf 5g\ .<br />

kfFr dlxgf;Dd gfsfaGbL j]xf]/]sf] d'n'sn] ca d'n'ss} k|zf;lgs<br />

s]Gb| 7Kk kf/]/ cfd ;j{;fw/0fnfO{ b'Mv ;fl:t Joxf]g'{ sxfF;Ddsf]<br />

Gofof]lrt xf], o; ljifodf cfGbf]ng kIf / ;/sf/n] j]n}df ;f]r<br />

k'¥ofpg' h?/L 5 .<br />

dfgljo ;+j]bgfnfO{ cfGbf]ng/t kIf xf]; jf /fHo kIfg}<br />

gxf]; b'j}n] cjd"Nog ug{ yfn]sf b[i6fGtx? b]vf kg{ yfn]sf<br />

5g\ . kl5Nnf lbgx?df l;+xb/af/ 3]/fpsf] sfo{qmddf ha/h:tL<br />

ljb]zLnfO{ cfGbf]ngsf/Lsf] skmg jfg]/ ljjfbdf Nofpg] sfd eof] .<br />

h;n] ;fdfGo ?kdf s]xL gb]lvPtf klg ;DalGwt b]zsf] s'6gLltdf<br />

;d:of kfg]{ ;+s]tx? b]vfkg{ yfn]sf 5g\ . h;n] ubf{ ;fj{ef}d<br />

/ :jtGq elgPsf] g]kfnsf] ul/df cGt/f{li6«o hutdf w'ldn aGg]<br />

nIf0fx? b]lvPsf 5g\, of] ;a} x'gdf dw]zL df]rf{ To;;Fu cfj4<br />

ePsf] cfGbf]ng/t u7jGwg al9 lhDd]jf/ b]lvg yfn]sf 5g\ .<br />

o'lg6L EjfO; 1


g]kfnsf] cfGbf]ngdf<br />

a]nfotL cg'xf/<br />

8f= s]zj b]jsf]6f<br />

#<br />

ljb]zdf 6«sd} g]kfn af]s]/ lx8\5g\<br />

PgaL<br />

!*<br />

Jojl:yt j:tLsf] lglj{sNk vfFrf]<br />

– 8f= zf:q bQ kGt<br />

!)<br />

uf}td a'4 @!<br />

g]kfnLx?sf ;femf<br />

uf}/j<br />

–bL3{/fh k|;fO{<br />

2 o'lg6L EjfO;


cfj/0f<br />

g]kfnsf] cfGbf]ngdf a]nfotL cg'xf/<br />

8f= s]zj b]jsf]6f<br />

n]Vg;Dd klg nfh nfUbf]<br />

laifo 5 ls ca x'Fbf<br />

x'Fbf g]kfnsf /fhgLlts elgPsf<br />

cfGbf]ngx?df k|s6 ?kdf g} a]nfotL<br />

cg'xf/x? b]lvg yfn]sf 5g\ .<br />

o;n] g]kfnsf s]xL ;d"xx? ljZj<br />

;fd|fHojfb / la:tf/jfbaf6 ;~rflnt<br />

/x]sf] s'/fnfO{ k'li6 u/]sf] 5 . pgLx?<br />

g]kfndf cl:y/tf dRrfP/ l5b|x?<br />

agfpg] / ljb]zLx?nfO{ v]Ng ;lhnf]<br />

kfl/lbg] vfnsf ultljlwx? ul//x]sf<br />

5g\ eGg]s'/f klg ca lbgsf] 3fd h:t}<br />

v'n]ofd b]lvg yfn]sf 5g\ . xfn}<br />

s]xL dw]zL bn / hftLo ;d'xx?n]<br />

l;+xb/jf/ 3]g]{ gfddf cfof]hgf<br />

u/]sf wgf{ sfo{qmdx?af6 a]nfotL<br />

To;sf] d"n clek|fo<br />

g]kfndf ;+3Lotfsf] c:q<br />

k|xf/u/]/ ef/t / rLgnfO{<br />

;d]t laefhgdf k'¥ofpg]<br />

lyof] . Tof] /x:o a'em]kl5<br />

g]kfnsf ;fy} rLg /<br />

sltko cj:yfdf hftLo<br />

;+3Lotfsf] dfdnfdf<br />

ef/taf6 ;d]t la/f]w<br />

ePsf] lyof] . To;kl5<br />

dfcf]jfbLx? s]xL k5fl8<br />

x6]sf lyP .<br />

gful/s kqmfp k/]kl5 cfGbf]ng<br />

ug'{sf] cf}lrTo, To;sf] k5fl8 /x]sf]<br />

zlQm / cfGbf]ngsf/Lx?sf] c;nL<br />

cg'xf/ :ki6 x'g k'u]sf] 5 . g]kfnsf<br />

dw]zL ;d"xx?nfO{ lbNnL / hftLo<br />

;d"xx?nfO{ a]nfotn] nufgL u/]/<br />

prfn]sf] rrf{ rln/x]s} a]nf @)&# sf]<br />

h]7 # ut] dw]zL / hftLo ;d"xsf]<br />

wgf{af6 Ps a]nfotL gful/s kqmfp<br />

k/]sf lyP eg] cGo efu]sf] atfOPsf]<br />

lyof] . dw]zL / hftLo u7aGwgsf]<br />

l;+xb/af/ 3]/fp sfo{qmddf emG8f /<br />

km]6f;lxt pkl:yt ePsf a]nfotLnfO{<br />

k|x/Ln] kqmfp u/]sf] lyof] . kqmfp<br />

k/]sf a]nfotLn] cfkm\gf] gfd dfl6{g<br />

k]j/ ePsf] atfPsf lyP . tL a]nfotLn]<br />

o'lg6L EjfO; 3


cfkm\gf] /fxbfgL kf6gdf cfkm" a:g]<br />

7fpFdf /fv]sf] eg]sf lyP . Tof] 7fpF<br />

ltg} hftLo ;d"xsf g]tfx?sf] lgjf;<br />

lyof] . l;+xb/af/sf] xg'dfgyfg /<br />

dfOtL3/ d08nfdf dw]zL / hftLo<br />

u7aGwgn] cfof]hgf u/]sf] cfGbf]ngdf<br />

o'/f]k]nL d'n'ssf ljb]zL;d]t ;xefuL<br />

/x]sf] :ki6 b]lvPkl5 sf7df8f}sf]<br />

:yfgLo k|zf;gsf] Wofgfs[i6 ePsf]<br />

lyof] .<br />

u7aGwgsf] l;+xb/af/ 3]/fp<br />

sfo{qmddf emG8f, Aofg/ / km]6f;lxt<br />

pkl:yt ePsf ljb]zLnfO{ ;/sf/n]<br />

sf/afxL k|lqmof cufl8 a9fPsf]<br />

atfPklg vf;} s]xLug{ ;s]sf] b]lvPsf]<br />

5}g . u[x dGqfnosf clwsf/Lx?n]<br />

h]7 @ / # ut]sf] cfGbf]ngsf qmddf<br />

s]xL ljb]zLx?sf] ;d]t ;+nUgtf<br />

ePsf] ;"rgfsf cfwf/df dGqfnon]<br />

cg';Gwfg cufl8 a9fPsf] hfgsf/L<br />

lbg'eP klg s] / s:tf] sf/afxL eof]<br />

eGg] :ki6 ePsf] 5}g . Ps lsl;dsf]<br />

k|j]zf1fdf cfP/ g]kfnsf] ljjfbf:kb<br />

cfGbf]ngdf ;xeflutf g} hgfpg'<br />

uDeL/ ePsf] atfpFb} pgLx?nfO{<br />

k|j]zf1f vf/]h;Ddsf] sf/afxL x'g;Sg]<br />

clwsf/Lx?sf] egfO{ lyof] .<br />

x'gt o;cl3 klg Pshgf<br />

Sofg]l8og gful/sn] g]kfnd} a;]/<br />

g]kfn / g]kfnL la?4 laB'tLo<br />

;~rf/ dfWodddf cgu{n k|rf/ u/]sf]<br />

kfOPkl5 pgnfO{ b]zlgsfnf ul/Psf]<br />

lyof] . oL k|ltlglw / ;fjwfgLsf]<br />

sdhf]/Ln] jflx/ cfPsf s]xL 36gfx?<br />

dfq x'g\ . g]kfndf ljb]zL x:tIf]k olt<br />

al8;s]sf] 5 ls oxfFsf ?v?v /<br />

kftkftdf ;d]t ljb]zL x:tIf]ksf] uGw<br />

b]lvg yfn]sf] 5 . of] ;a} g]kfnLx?n]<br />

g} u/fPsf x'g\ . ca o;sf] kl/0ftL<br />

xfdL ;a}n] ef]Ug' kg]{ lglZrtg} 5 .<br />

@)#^ ;fnsf] cfGbf]ngdf klg ljb]zL<br />

4 o'lg6L EjfO;<br />

cg'xf/x? gb]lvPsf xf]Ogg\ .<br />

Tolta]nf vf;u/L ef/tLo g]tf<br />

rGb| z]v/x? ;z/L/g} sf7df8f}df<br />

cfP/ Tolta]nfsf g]sf+ / jfd kf6L{sf<br />

s]xL g]tfx?nfO{ prfNg] sfd<br />

u/]sf lyP . Tolta]nf pgLx?n]<br />

g]kfndf k|hftGq k'g:yf{kgf u/fpg<br />

;xof]u u/]sf] 7flgPsf] lyof] . t/<br />

s] b]lvof]eg] k~rfot 9n]/ ax'bnLo<br />

;+;bLo Aoj:yf k'g:yf{kgf ePkl5<br />

pgLx? g} g]kfnsf] /fhgLltdf<br />

xfla eP . g]kfnsf zf;sx?nfO{<br />

g]kfnsf gbL / d'b|f;d]t ;femf agfpF<br />

eGg];Ddsf] cj:yfdf k'¥ofP . ljb]zLsf]<br />

x:tIf]k olt;Dd a9\of] ls pgLx?s}<br />

sf/0f g]kfndf 7"N7"nf sf08x? eP .<br />

h;sf] xfn;Dd /fd|/L 5fljg;Dd klg<br />

x'g;ls/x]sf] 5}g . x'Fbfx'Fbf ax'bnLo<br />

;+;bLo Aoj:yf g} c;kmn x'gk'Uof] .<br />

@)$^ sf] /fhgLlts kl/jt{gkl5<br />

ef/tLox? g]kfnsf] /fhgLltdf xflj<br />

ePsf] b]lvPsf] lyof] . To;kl5 g]kfnsf<br />

s]xL ;d"xx?n] a]nfot / cd]l/sf;Dd<br />

cfkm\gf] kx'Fr la:tf/ u/] . g]kfnnfO{<br />

hftLo / If]qLo?kdf laefhg u/fP/<br />

5f8\g] pgLx?sf] kl/of]hgf kfl/t eof]<br />

/ @)^# sf] kl/jt{gsf] cfwf/ tof/<br />

eof] . g]kfnnfO{ ;w} cl:y/ agfP/<br />

/fVg] / k/]sf] v08df laefhg u/fpg<br />

;Sg] cr's c:qsf ?kdf ;+3Lo<br />

zf;gsf] kl/sNkgf ul/of] .<br />

hf] g]kfnL hgtfn] s'g}klg<br />

cfGbf]ngx?df dfu]sf lyPgg\ /<br />

;+3Lo zf;gdf hfg] ls ghfg] eg]/<br />

;+ljwfg;efn] :jtGq ?kdf hgtfsf]<br />

dt lnP/ lg0f{o ug{;d]t kfPg .<br />

olta]nf ;+3Lo zf;g g]kfnsf nflu<br />

dxf/f]u g} ePsf] 5 . s]xL AolQm /<br />

;d"xx? g]kfn cfdfnfO{ of] dxf/f]u<br />

;NsfP/ cfgGb dgfp ul//x]sf 5g\ .<br />

jf:tjdf g]kfndf ;+3Lotf sxfFaf6<br />

cfof] / o;sf] leqL p2]Zo s]5 <<br />

eGg] s'/f vf]hLsf] laifo /x]sf] 5 .<br />

x'g klg of] g]kfnsf] xfjfkfgL /<br />

df6f] ;'xfpFbf] df}lns /fhgLlts Joj:yf<br />

xf]Og . eGg] ul/G5 g]kfnsf nflu of]<br />

Joj:yf hd{gdf hlGdof],a]nfotdf k'Uof]<br />

/ ef/tx'Fb} g]kfn cfOk'Uof] . g]kfnnfO{<br />

;+3Lo zf;gdf nfFbf ef/tnfO{<br />

oxfFsf] t/fO{ lgNg ank'Ug], ef/tdf<br />

lano ePsf] dWob]zsf gful/snfO{<br />

cNdNofpg ;lhnf] x'g], u|]6/ g]kfn<br />

cfGbf]ngnfO{ /f]Sg;lsg] / a]nfot<br />

/ cd]l/sfnfO{ rLgsf] ;Ldf;Dd<br />

k'Ug / ToxfF cl:y/tf a9fpg ;xh<br />

x'g] ePsf sf/0f pgLx?n] o;nfO{<br />

;+o'Qm kl/of]hgfsf ?kdf g} cufl8<br />

a9fPsf 5g\ . h;sf nflu caf}{ 8n/<br />

lgsfzf ePsf] ePs} 5 . Tof] /sd<br />

k|fKtug{sf nflu of] / Tof] xfO{g k|foM<br />

;a} kf6L{sf 6f7f af7fx? t5f8d5f8<br />

u/]/ bf}8L/x]sf 5g\ . h;df ;xof]u<br />

ug]{x?sf nflu ef/tLo b"tfjf;sf]<br />

9f]sf rf}la;} 306f v'Nnf 5 eg] sf6{/<br />

;]G6/h:tf ;+:yfsf sfof{nox?<br />

vf]n]/ g]kfnsf s]xL JolQmx?nfO{<br />

k|f]T;fxg eQf lat/0fug]{ sfo{ klg<br />

lg/Gt/ x'Fb}cfPsf] 5 .<br />

ToxL laz]if k|f]T;fxg eQfsf<br />

sf/0f g]kfnnfO{ laefhg ug]{ v'n]ofd<br />

pb\3f]if ug]{ ;Ls] /fptx?n] af]Ng<br />

kfpg' dfgj clwsf/sf] s'/f xf] eGg]<br />

jfdkGyL n]vsx? klg b]lvP, cfh<br />

t/fO{nfO{ ha/h:t dw]z gfdfs/0f<br />

u/]/ cfGbf]ngsf] cfj/0fdf ljWj+z<br />

dRrfpg] / lav08gsf/L ultlalw<br />

ug]{x?sf dfu k"/f x'g'k5{ eGg]x? klg<br />

k|z:t} e]l6g yfn]sf 5g\ .<br />

s'g}lbg kxf8] / dw]zLsf] ljjfb<br />

dRrfP/ t/fO{ -vf;u/L aL/u~h,<br />

hgsk'/ / g]kfnu~h_ af6 g]jf/nfO{<br />

v]b\g]x?nfO{ cfh kb\d/Tg t'nfw/


fh]Gb| >]i7x?n] sfFbdf af]s]/<br />

/fhwfgL;Dd NofPsf 5g\ . 7Ls<br />

lakl/t zf]rePsf dw]zL / s]xL hftLo<br />

;d"xx?nfO{ s:n] sfo{ut Pstfdf<br />

k'¥ofof] < To;af/] w]/}n] cg'dfg dfq<br />

u/]sf lyP, ca cfP/ a]nfotLx?n]<br />

;z/L/ cfGbf]ngsf sfo{qmdx?df<br />

cfkm} pkl:yt eP/ ;a}nfO{ :ki6<br />

ul/lbPsf 5g\ . x'gt dfcf]jfbL<br />

o'4 sfndf /f]Nkf / ?s'dsf las6<br />

lhNnfx?df k'u]/ u'l/Nnf tflnd lbg]<br />

klg pgLx?g} lyP .<br />

h;n] kl5Nnf] ;dodf cfkm"x?n]<br />

dfcf]jfbLnfO{ ;xof]u u/]sf] eg]/ leqL<br />

/x:o 5tf5'Nn klg kfl/lbP . g]kfndf<br />

;+3Lo zf;gsf] l/oN;n x'Fb}ubf{<br />

a]nfot, cd]l/sf / Sofg]8fn] laleGg<br />

uf]li7sf] cfof]hgf u/]/ g]sf+, Pdfn] /<br />

dfcf]jfbL nufotsf kf6L{sf g]tfx?nfO{<br />

n08g, jfl;+6g / dlG6«on af]nfP/<br />

tflnd lbPsf 36gfx? klg tfh}<br />

/x]sf 5g\ . g]kfndf l8PkmcfO8Lh:tf<br />

;+:yfn] ;+3Lo zf;gsfaf/]df<br />

k|rf/ug{sf nflu vGofPsf] /sdsf]<br />

vf]nf] klg sf]xL s;}af6 l5k]sf] 5}g .<br />

g]kfnnfO{ ;+3Lo zf;gdf nu]/ s'g<br />

pDd]b k"/fug{ vf]lhPsf] xf] < eGg]<br />

s'/f z'?sf lbgdf 3l6t 36gfx?n]<br />

:ki6 u/]sf lyP .<br />

gf6sLo ?kdf tTsfnLg<br />

dfcf]jfbLx?sf] ;f}hGodf<br />

dw]z cfGbf]ngsf] /rgf u/]/ cGtl/d<br />

;+ljwfgdf klg gf6sLo?kdf g} ;+zf]wg<br />

u/fO b]znfO{ ;+3Lo zf;gdf nfg]<br />

k|fjwfg ha/h:t 3';fOPsf] lyof] .<br />

To;kl5 Ps};fy dw]zL bnx?n] Ps<br />

dw]z k|b]z / dfcf]jfbLx?n] 5'l§P/<br />

hfgkfpg] u/L hftLo / If]qLo<br />

;+3Lotfsf] cjwf/0ff cufl8 NofPsf<br />

lyP . dfcf]jfbLn] t 7"nf] tfdemfdsf<br />

;fy hftLo k|b]zx?sf] 3f]if0ff ug'{sf<br />

…<br />

t/ s] b]lvof]eg] k~rfot<br />

9n]/ ax'bnLo ;+;bLo<br />

Aoj:yf k'g:yf{kgf<br />

ePkl5 pgLx? g}<br />

g]kfnsf] /fhgLltdf xfla<br />

eP . g]kfnsf zf;sx?nfO{<br />

g]kfnsf gbL / d'b|f;d]t<br />

;femf agfpF eGg];Ddsf]<br />

cj:yfdf k'¥ofP . ljb]zLsf]<br />

x:tIf]k olt;Dd a9\of] ls<br />

pgLx?s} sf/0f g]kfndf<br />

7"N7"nf sf08x? eP .<br />

…<br />

;fy} cfkm\gf] kf6L{ ;+/rgfnfO{ g} ;f]<br />

cg';f/ ?kfGt/0f u/]sf] b]lvPsf]<br />

lyof] . To;sf] d"n clek|fo g]kfndf<br />

;+3Lotfsf] c:q k|xf/u/]/ ef/t /<br />

rLgnfO{ ;d]t laefhgdf k'¥ofpg]<br />

lyof] . Tof] /x:o a'em]kl5 g]kfnsf<br />

;fy} rLg / sltko cj:yfdf<br />

hftLo ;+3Lotfsf] dfdnfdf ef/taf6<br />

;d]t la/f]w ePsf] lyof] . To;kl5<br />

dfcf]jfbLx? s]xL k5fl8 x6]sf<br />

lyP . cfh Pdfcf]jfbLn] cfkm\gf] kf6L{<br />

;+/rgfnfO{ hftLo k|b]zaf6 x6fPklg<br />

sltko dfcf]jfbL ;d"xx?n] hftLo<br />

k|b]z cg';f/ kf6L{sf] ;+/rgf sfodg}<br />

/fv]sf 5g\ . cfhklg dw]zL bnx?n]<br />

dw]z b'O{ k|b]z x'g'kg]{ eg]sf 5g\ eg]<br />

gofF zlQmsf ;+of]hs afa'/fd e§/fO{<br />

nufotn] To;sf] ;dy{g ug'{n] klg<br />

oyfy{tfnfO{ :ki6 u/]sf] 5 . To;}sf<br />

nflu pgLx? clxn]g} kxf8 / t/fO{sf]<br />

;Ldf :ki6 5'6\ofOg'kg]{ dfu ul//x]sf<br />

5g\ .<br />

Pp6} b]zdf sfuhdf wsf{<br />

sf]/]h:tf] u/]/ ;Ldf 5'6\ofOg' k5{<br />

eGg'sf] s] cy{ 5 < b]znfO{ ;+ljwfgt<br />

;+3Lo zf;gdf nlu;s]kl5 ef]nL sfd<br />

ub}{hfFbf c;xh eof] eg] ;Ldf, k|b]zsf]<br />

;+Vof / gfddf x]/km]/ ug{ ;lsg]<br />

s'/fx? 5Fb} 5g\ . h;/L o;cl3<br />

lhNnf / c~rnx?sf] gfd x]/km]/<br />

ul/Psf] lyof] . sltko uflj;x?<br />

ld;fOsf lyP / sltko uflj;x?nfO{<br />

ld;fP/ gu/kflnsf agfOPsf]<br />

lyof] . dw]zL bnx?n] clxn]g} ;Ldf<br />

5'6\ofpg' k5{ eg]/ lhls/ug'{ /<br />

s]xL hftLo / dfcf]jfbL ;d"xx?n]<br />

pgLx?nfO{ ;3fpg'sf] vf; sf/0f<br />

s] 5 < To;}n] ;d:ofsf] jf:tljstf<br />

:ki6 x'G5 . s] b]lvPsf] 5 eg] ljZj<br />

;fd|fHojfb / lj:tf/jfbsf] of]hgf<br />

cg';f/ g]kfnsf ;d"x?n] sfd ug{klg<br />

;Sb}gg\ / g;s]s} sf/0f nufgLstf{<br />

a]nfotLx? cfkm} ;z/L/ g]kfnsf<br />

cfGbf]ngx?df pkl:yt x'g'kl//x]sf]<br />

5 . o:tf cfGbf]ngdf a]nfotL dfq<br />

xf]Og ef/tLox?sf] klg 7"nf] ;+Vof<br />

/x]sf] x'g'k5{ .<br />

;/sf/n] h;sf] klxrfgug]{ k|of;<br />

g} u/]sf] 5}g . t/fO{df kfFr dlxgf<br />

nfdf] gfsfaGbL xF'bf ef/tLox? g]kfnL<br />

e"dLdf cfP/ cfGbf]ngdf ;xefuL<br />

ePsf] / cGTodf ef/tLo gful/sx?n]<br />

g} g]kfnsf] t/fO{df dw]z cfGbf]ng<br />

ug]{x?nfO{ s'6]/ nv]6\g'sf ;fy}<br />

cfGbf]ngsf/Lsf kfndf cfuf] nufPkl5<br />

dw]zL cfGbf]ng ;dfKt ePsf] ;a}n]<br />

b]v]÷hfg]sf] s'/f xf] . g]kfnsf] d'Vo<br />

;d:of eg]s} ljb]zL x:tIf]k ePsf]<br />

s'/fdf cj ljjfb ul//xg'kg]{ laifo<br />

ePg . o;sf] ;dfwfg pgLx?sf]<br />

g]kfn gLlt s] xf] < pgLx?sf g]kfnL<br />

Ph]G6 sf] sf] x'g\ < / s] s] s'/f<br />

pgLx?n] k"/f u/fP / ca s] s] k"/f<br />

u/fpg vf]Hb}5g\ eGg] s'/fsf] vf]hL<br />

u/]kl5 dfq x'g;Sb5 . g]kfnsf]<br />

b]zeQm zlQmn] o;tkm{ ;dodf g}<br />

Wofg lbg' h?/L 5 .<br />

o'lg6L EjfO; 5


g]kfnLsf dgdf g]kfn ef/t ;DaGw<br />

;<br />

Qfsf nflu<br />

zf;sg]tfx? ef/t<br />

k/:t eP . zf;sg]tfx?s} sf/0fn]<br />

ef/tsf] cGofo k"0f{ lyrf] ldrf]<br />

z'? eof] . ef/tn] x]Kof] . ;/sf/<br />

/ zf;sg]tfx?n] k|ltjfb ug]{<br />

x}l;ot /fVg ;s]gg\ eGg] hgu'gf;f]<br />

eP klg afWotfn] ubf{ leq leq}<br />

lrQ b'vfpFb} cfPsf vfF6L g]kfnL<br />

gful/sx? xfn cfP/ v'Nnf?kdf<br />

ef/tLo k|j[lQsf] lj/f]wdf cfjfhx?<br />

lgsfNg yfn]sf 5g\ . oL / o:tf<br />

hgcfjfhx? ;+u7Lt x'g jf<br />

JolQmut x'g cg'dfgsf e/df egL<br />

xfNg sl7g g} 5 .<br />

t/ o:tf cfjfhx? Ps<br />

sfg b'O{sfg d}bfg x'b}5g\ . oL<br />

cfjfhx?nfO{ /f]Sg;Sg]<br />

jf Jofks agfpg ;Sg]<br />

x}l;otsf] /fhg]tf xfn;Dd<br />

g]kfnL d}bfgdf b]lvPsf] 5}g . leq<br />

leq} 5 eg] eGg ;lsGg . oL / o:t}<br />

hgcfjfhx?nfO{ ljutdf<br />

b]z leq} 36]sf 7"nf 7"nf<br />

36gf;+u hf]8]/ x]g{ ;lsG5 .<br />

sf/0f cfuf]sf] ;fgf] lemNsfn] jg}<br />

88fpFg g;Sg] sxfF xf] / <<br />

g]kfnnfO{ ls g]kfnLnfO{ ef/t<br />

ls ef/tLox?n] lyrf] ldrf] u/]/<br />

x]k]sf] xf] < of] ljj]Ro laifo aGg<br />

k'u]sf] xf] t/ ;lx tl/sfn] ljj]rgf<br />

ePsf] 5}g . g g]kfnaf6 eof] g<br />

ef/taf6 . ef/t / ef/tLox?sf]<br />

g]kfn / g]kfnL k|ltsf] wf/0ff s] xf]<br />

< s] eGg vf]h]sf] xf] < s] ug{ jf<br />

u/fpg vf]h]sf] xf] < x]k]s} xf] eg]<br />

s] s] sf/0fn] x]k]sf] xf] < ;fRr} g}<br />

6 o'lg6L EjfO;<br />

æd'08 d'08 ljrf/ s'08 s'08 kfgLÆ<br />

– 8L /fh sf]O/fnf<br />

t/ klg sltko g]kfnL<br />

/ ef/tLo lbUuhx?n] t<br />

k|dfl0ft ;lGw ;Demf}tf<br />

tyf Oltxf;nfO{ n'sfp“b}<br />

g]kfn / ef/tsf aLrsf]<br />

cfFgflbsfnb]lv g}<br />

;'dw'/ ;DaGw /xb}<br />

cfPsf] 5 eGg] / n]Vg]<br />

u/]sf 5g\ .<br />

zf;sg]tfx?s} sf/0fn] x]lkg' k/]sf]<br />

xf] t < xf]Og eg] g]kfn / g]kfnL<br />

gful/sx?n] lsg x]lkg' k/]sf] xf] <<br />

ljutb]lv xfn;Ddsf laleGg ljrf/<br />

/ jfbsf cfwf/df ag]sf] g]kfn<br />

;/sf/n] o;} sf/0fn] x]lkg' k/]sf]<br />

xf] eg]/ ;fj{hlgs gu/]sf] x'Fbf eGg<br />

;lsGg . l5d]sdf ;'dw'/ ;DaGw<br />

x'g' kg]{ xf] t/ To:tf] eg] k6Ss}<br />

b]lvb}g .<br />

g]kfnLx?sf] ef/t k|ltsf]<br />

wf/0ffsf] rrf{ ubf{ æd'08 d'08<br />

b[li6sf]0f<br />

– l8=/fh sf]O/fnf<br />

ljrf/ s'08 s'08 kfgLÆ s}<br />

cj:yf b]lvG5 . s;}n] g]kfnsf]<br />

hn>f]t / kfgL xTofpg] ef/tLo<br />

p2]Zo xf] eg]sf 5g\ . s;}n]<br />

l;lSsdLs/0fsf] ef/tLo k|of; xf]<br />

eGg] u/]sf 5g\ . s;}n] g]kfnsf]<br />

k//fi6« ljefu sAhfu/]/ e'6fg<br />

b]z h:t} agfpg vf]h]sf] xf] eg]/<br />

lx8\b}5g . s;}n] ef/ts} /0fgLltn]<br />

ef/tLo d"nsf] dx]Gb| rf}w/LnfO{<br />

ælkmhLÆ klt agfP em} g]kfndf<br />

klg ef/tLo d"ns} dfG5]nfO{<br />

æg]kfnÆ klt agfpg] rfn xf] eGg]<br />

a'lem/x]sf 5g\ . s;}n] g]kfnsf]<br />

;Dk'0f{ t/fO{ OnfsfnfO{ ef/tn]<br />

dw]zsf gfdaf6 dw]zLnfO{ cnu<br />

k|fGt lbnfpg vf]h]sf] xf] eGg]<br />

rrf{ ul//x]sf 5g\ . s;}n]<br />

t/fO{nfO{ g]kfnaf6 vl08t<br />

u/L cnu b]z agfpg<br />

vf]h]sf] xf] eGb} cfPsf<br />

5g\ .<br />

s;}n] /fhtGq /<br />

/fh;+:yf Ao'Femfpg] ef/tLo<br />

k|ofz xf] eGg] a'em]sf 5g .<br />

s;}n] wd{ lg/k]Iftfsf] ;§f<br />

lxGb"wd{ :yfkgf ug{ vf]h]sf] xf] eGg]<br />

cy{ nufPsf 5g . s;}n] o'qm]gsf]<br />

qm]dlng k|fGtnfO{ hgdt;+u|xsf<br />

gfdaf6 /l;ofn] SjfKNofSs}<br />

lgn]em} t/fO{nfO{ ef/tdf ljno<br />

u/fpg] ef/tLo v]n xf] eGg]<br />

a'em]sf 5g\ . s;}n] ef/tsf] 7f8f]<br />

x:tIfkn] g]kfnsf zf;sg]tfx?nfO{<br />

sfg ;dft]/ p7a; u/fpFb}<br />

ylst kf/]kl5 3'F8f 6]sfP/ /fVb}<br />

pgLx?s} dfWodaf6 g]kfnnfO{<br />

cfkm\gf] clwg:y b]z agfpg] ef/tLo


0fgLlt xf] eg]/ a'em]sf 5g\ . oL<br />

/ o:t} sf/0fx?sf cfwf/df eGg' xf]<br />

eg] g]kfn / :jtGq ef/tsf aLrsf]<br />

;DaGw z'?b]vL g} ;'dw'/ 5}g .<br />

t/ klg sltko g]kfnL / ef/tLo<br />

lbUuhx?n] t k|dfl0ft ;lGw ;Demf}tf<br />

tyf Oltxf;nfO{ n'sfpFb} g]kfn /<br />

ef/tsf aLrsf] cfFgflbsfnb]lv g}<br />

;'dw'/ ;DaGw /xb} cfPsf] 5 eGg]<br />

/ n]Vg] u/]sf 5g\ . o:tf egfO /<br />

n]vfOnfO{ g]kfnL dgsf leqL cfFvfn]<br />

x]bf{, g]kfnL lbUuhx?n] ef/tnfO{ v';L<br />

/fVg / ef/tLo lbUuhx?n] g]kfnnfO{<br />

n6\k6\ofpgsf nflu k'/f0fsf syfdf<br />

hf]8]/ k|dfl0ft ug]{ k|ofz dfq u/]sf<br />

x'g eGg cfOtaf/ afg{' gknf{ .<br />

otf g]kfndf /f0ffx? / ptf<br />

la|l6z Ol08ofdf c+u|]h ;/sf/sf<br />

aLrsf] ;DaGwsf] JofVof w]/}n] u/]sf<br />

5g . t/ :jtGq ef/t / k|hftGq<br />

kl5sf] g]kfnsf ;DaGwsf] rrf{<br />

u/fOdf eg] b]z, sfn, ;Qf, ;/sf/,<br />

kf6L{, g]tfsf :jfy{ cflb cg]sf}<br />

b[Zo, cb[Zo, ;txL / s[ltd Pjd\<br />

cg'dflgt hl6n kl/l:yltsf gfddf<br />

zf;sx?sf efjgf cg'?kg} JofVof<br />

eP u/]sf] kfOG5 . ;/sf/af6} g]kfnL<br />

gful/sx?nfO{ cg'zf;g / s'6g}lts<br />

dof{bfsf] kfngf u/fpFg] sfd ePsf]<br />

x'Fbf g g]kfn ef/t ;DaGwsf] oyfy{tf<br />

g} k|sflzt eof] g JofVof u/fOdf<br />

Ps?ktf cfof] <<br />

jf:tjdf g]kfn ef/t ;DaGwsf]<br />

;xL JofVof gx'g / ahf/efp ptf/<br />

r9fj eP h:t} ;txL cfwf/df l5dfn]<br />

JofVof x'g'n] g]kfn ef/t ;DaGw ;'dw'/<br />

x'g glbg] tTj dfq} aGg k'u]sf] 5 .<br />

;To s'/f n'sfP/ zf;sx?n] u/fPsf]<br />

/ ;/sf/sf tfj]bf/x?n] u/]sf] ;txL<br />

JofVofn] æ9fF6]sf] s'/f sf6] ldNb}gÆ<br />

eGg] k|dfl0ft x'g cfOk'u]sf] b]lvG5 <<br />

c+u|]hn] xfnsf] :jtGq<br />

ef/t gagfpFGh]n ef/t sltj6f<br />

lyP < c+u|]hn] gfd /flvlbPsf] l;Ëf]<br />

/fi6« g]kfn slt efudf ljeQm lyof] <<br />

b]j e"ld g]kfn / ef/tjif{, b'j} b]zsf]<br />

kf}/fl0fs gfd r} kSs} xf] t/ ef/t aif{<br />

leq y'k|} b]zx? eP em} xfnsf] g]kfn<br />

leq klg y'k|} b]zx? lyP .<br />

kf}/fl0fs g]kfn eg]sf] r}<br />

rf/eGHofª\ leqdfq} lyof] eGg] s'/f<br />

k'/fgf b:tfj]hn] k|dfl0ft u/]s} 5 .<br />

afO{;], r}fla;], kNnf] ls/ft, jNnf]<br />

ls/ft, dfem ls/ft, du/ft, td'jfg,<br />

y?jfg, v;fg, h8fg, sflGtk'/<br />

nlntk'/, eQmk'/ cflbsf Oltxf;<br />

5Fb}5g\ eg] s'g ef/t;+u s'g g]kfnsf]<br />

cfFgflb sfnb]lvsf] ;DaGw lyof]<br />

xf]nf t <<br />

t/ cg'dfgsf e/df xfnsf] l;Ëf]<br />

g]kfn /fi6«sf–xfnsf] l;Ëf] ef/t;+u<br />

cfFgflbsfnb]lvs} ;'dw'/ ;DaGw xf]<br />

eg]/ k|dfl0ft lnlvt tYo n'sfpFb}<br />

;f]/} cfgf dgu9Gt] JofVoftfx?nfO{<br />

g]kfn ;/sf/sf tkm{af6 k|bfg<br />

ul/Psf] dfg ;Ddfgsf] cfwf/df<br />

tYout oyfy{ n'sfpg]x?sf] dfq<br />

sb/ eO/x]sf] b]lvPsfn] oyfy{tfaf6<br />

cgle1 agfOPsf g]kfnL gful/sx?n]<br />

ca cfP/ ;Tos'/fsf] vf]hLdf nfu]sf]<br />

b]Vbf g]kfn / ef/tsf zf;sg]tfx?<br />

g} crDddf kg{' eg]sf] klg la8Dagf<br />

g} xf] .<br />

o:tf dgu9Gt] JofVof ug]{x?df<br />

k|fo h;f] ef/teQm zf;sg]tfx?<br />

tyf g]kfnsf eP gePsf ultljwLx?<br />

ef/tLo kIfnfO{ k|ToIf / k/f]If?kdf<br />

a'emfP/ b[Zo–cb[Zo >f]taf6 ef/tsf]<br />

u'g ufpg' kg]{ afWosf/L hflu/]x? g}<br />

b]lvG5g .<br />

To;}n] klg xf]nf jf:tljs<br />

Pltxfl;s tYo tyf k|dfl0ft ;lGw<br />

;Demf}tfsf cWo]tfx?n] eg] g]kfn /<br />

ef/tsf aLrsf] ;DaGw eg]sf] cTof;<br />

nfUbf], 8/nfUbf] / vtgf{s æu'j]{ ufF7f]Æ<br />

5 eGg] u/]sf 5g\ .<br />

of] vtgf{s u'j]{ ufF7f] eg]sf] s]<br />

xf] < To; tkm{ nfuf} . Pltxfl;s<br />

tYo tyf k|dfl0ft ;lGw ;Demf}tfx?<br />

lgofn]/ x]bf{ g]kfn ;/sf/ / ef/t<br />

;/sf/sf aLrsf] ;DaGw ;'dw'/ x'g<br />

glbg] vtgf{s æu'j]{ ufF7f]Æ eg]sf] g]kfn<br />

ef/t d}qL tyf zflGt ;lGw #! h'nfO{<br />

!(%) g} xf] . of] ;lGwsf] wf/f * n]<br />

ef/tsf tkm{af6 la|l6z ;/sf/n] u/]sf<br />

;a} k'/fgf ;lGwx? vf/]h u/]sf] 5 .<br />

k'/fgf ;lGw eg]sf @ l8;]Da/ !*!%<br />

sf] ;'uf}nL ;lGw, !! l8;]Da/ !*!^<br />

sf] ;'uf}nL ;lGwsf b'O{j6f wf/f dfq<br />

kl/jt{g ub}{ c? wf/fx?nfO{ dfGotf<br />

lbb} oyfjt /fv]sf] ;lGw, ;'uf}nL<br />

;lGwnfO{ s]xL ;+;f]wg ;lxt dfGotf<br />

lbPsf] !% gf]e]Da/ !*^) sf] ;lGw,<br />

tyf @ l8;]Da/ !*!% sf] ;'uf}nL<br />

;lGwnfO{ dfGotf lbb} @! l8;]Da/<br />

!(@# df ePsf] ;lGw ;d]tsf] uxg<br />

cWoog / ;xL JofVof xfn;Dd ePsf]<br />

5 h:t} 5}g .<br />

;lGw cWoog / cWoog<br />

kl5 tYo k|sfz ug]{ jf:tljs<br />

a'l4hLjLx?sf] g]kfndf clgsfn g}<br />

x'g k'u]sf] b]lvG5 . ;fob tyfslyt<br />

a'l4hLljx?n] zf;sg]tfx?sf<br />

Ozf/fdf a'l4 g} lalqm u/]/<br />

hLjLsf rnfPsf x'gfn] klg c;nL<br />

a'l4lhjLx?sf] clgsfn k/]sf] x'g<br />

;S5 . of]uL g/xl/gfy nufot s]xL<br />

/fi6«jfbLx?n] u/]sf] k|ofz klg g]kfnL<br />

zf;sg]tfx?sf ;fd' PSnf] a[x:klt<br />

em'§f x'g k'u]s} xf] .<br />

;lGwsf ;DaGwdf xfdL h:nfO{<br />

a'l4hLjL eG5f} jf:tjdf pgLx?<br />

k9]n]v]sf a'l4 laqm]tf dfq x'g k'u]sf<br />

b]lvG5g of] s;} k|lt cf/f]k geP/<br />

ljut / jt{dfgn] o;} eG5 . g]kfnsf<br />

n]vs laZn]ifs / kqsf/x?sf] s'/}<br />

o'lg6L EjfO; 7


5f]8f} . ;/sf/, zf;sg]tf, laåfg,<br />

k//fi6«ljb\, Oltxf;ljb\ ;d]tsf<br />

gfdwf/Lx?n] uxg cWoog g} gu/L<br />

jf ef/tnfO{ v';L kf/L lghL :jfy{<br />

dfq k'/f ug]{ p2]Zon] k|]l/t eP/ jf<br />

xr'jfsf e/df ef/t;+usf] %) sf]<br />

;lGw c;dfg xf] c;dfg ;lGw vf/]h<br />

ug{' k5{ eGb}, ;txL n]v n]Vg] /<br />

g]kfnL gful/snfO{ lbUe|ldt kfg]{ sfd<br />

dfq} ub}{ cfPsf] b]lvG5 .<br />

o:tf ;txL JofVoftfx?sf<br />

ayfgdf lgs} klxn]b]lv ;+:yfsf<br />

gfdaf6 ;txdf cfPsf s]xL ;d'xx?sf]<br />

ljj]sn] klg ;fljssf] xr'jf k/Dk/fnfO{<br />

3'dfp/f] kf/fn] lg/Gt/tf lbb} k|dfl0ft<br />

;lGw ;Demf}tfnfO{ j]jf:tf u/L n'sfpFb}<br />

;'uf}nL ;lGw eg]sf] $ dfr{ !*!^ sf]<br />

xf] Û $ dfr{ !*!^ sf] ;'uf}nL ;lGw<br />

ca vf/]h ug{' k5{ Û eGb} gf/f h'n';<br />

nfpg], ?k abn]/ g]kfnsf] laifodf<br />

lalGtkq xfNg ef/tLo /fh b"tfjf;<br />

/ la|l6; /fh b"tfjf; wfpg], ljgf<br />

cy{sf] xNnf u/]/ k|x/Laf6 kqmfp<br />

vfg], clb sfd u/L of] sfd dfq ;xL<br />

/fi6«jfbL sfd xf] eGg] ;"rgfsf] k|jfx<br />

ub}{ g]kfnL gful/sx?nfO{ lbUe|ldt<br />

kfl/lx8\g] s]xL ;d'xx?n] klg g]kfn<br />

ef/t ;DaGwdf xr'jfs} e/df s6ld/f]<br />

/fhgLlt u/L cfPs} b]lvG5 .<br />

g]kfn ;/sf/ / la|l6; ;/sf/n]<br />

ljutb]lv g} dfGotf lbb} cfP/ ;g\<br />

!(%) df vf/]h ;d]t ul/;s]sf] @<br />

l8;]Da/ !*!% sf] ;'uf}nL ;lGwnfO{,<br />

;'uf}nL ;lGw eg]sf] $ dfr{ !*!^ sf]<br />

xf] Û pQm ;'uf}nL ;lGw vf/]h x'g' k5{<br />

eGb} ljgfcy{sf sfd ul/lx8\g]x?sf]<br />

pb]Zodf ef/tn] g]kfnnfO{ lkmtf{<br />

ug{' kg]{ l6i6f sf+u8f leqsf] e"efu<br />

x:tfGt/0f gu/L krfpg] ef/tLo<br />

lgotnfO{ 3'dfp/f] kf/fn] hfgL hfgL<br />

;xof]u u/]sf] xf] < jf ef/tLo Ozf/fdf<br />

o:tf] sfd ePsf] xf] < jf ;bf;j{bf<br />

8 o'lg6L EjfO;<br />

sfod /xg] lr/GhLjL /fhgLlt u/]sf]<br />

xf] < laleGg gfdsf ;+3 ;:yfx?n] g}<br />

hfg'g\ jf xfnsf cWoogl;n g]kfnL<br />

gful/sx?n] g} hfg'g\ jf g]kfn<br />

;/sf/n] g} hfgf]; . .<br />

ef/tn] g]kfndf of] of] sfd dfq<br />

u5{ of] of] sfd ub}{g / o:tf] sfd<br />

ckm"n] gu/L 5fgL 5fgL ;fRr}sf /}yfg]<br />

g]kfnL gful/s tyf g]kfn ef/t d}qL<br />

tyf zflGt ;lGwsf] wf/f & sf ef/tLo<br />

gful/sx? -h:nfO{ zf;sg]tfx?n]<br />

pQm ;lGw n'sfP/ vfF6L g]kfnL<br />

agfPsfn] b]zsf] zf;gdf xfnLd'xfnL<br />

ub}{ cfPsf ef/tLox?_ af6 u/fpFb}<br />

cfPsf] s'/f ;fj{hlgs ePs} xf] .<br />

ef/tn] g]kfndf o;} u5{ xf]nf eGg]<br />

s'g} lglZrt ;Ldf g} 5}g .<br />

g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf :jLsf/ u/]/<br />

ePsf] g]kfn ef/t d}qL tyf zflGt<br />

;lGw ;g\ !(%) sf] wf/f ! df k|i6<br />

n]lvP klg ef/tn] g]kfndf s'6g}lts<br />

dof{bf kfng u5{ ub}{g eGg] s'/f<br />

;a}n] hfg]s} xf] . oL / o:t} sf/0fn]<br />

ef/tn] cg]sf} if8\oGq /r]/ r'6\sLsf<br />

e/df g]kfnLx?sf aLrdf /f0fftGq,<br />

k|hftGq, ;+ljwfg;ef, ax'bntGq,<br />

/fhtGq, kGrfottGq k'g ax'bntGq<br />

clg ;+ljwfg;ef ;+3Lotf / u0ftGqsf<br />

;fy} klxrfg ;lxtsf] /fhg}lts<br />

clwsf/sf gfddf hft, wd{, j0f{, lnË,<br />

If]q, clbsf cltl/Qm kf6L{sf gfdaf6<br />

;d]t g]kfnL gful/snfO{ ck;df km"6<br />

u/fpFb} NofPsf pbfx/0f P]gf h:t}<br />

5n{Ë g} 5g\ .<br />

ef/t :jtGq ePkl5 #! h'nfO{<br />

!(%) df g]kfn;+u d}qL tyf zflGt<br />

;lGw u/]sf] s]xL ;dokl5b]lv g}<br />

ef/tLo lbUuhx?n] c+u|]h h:t} ag]/<br />

c+u|]h z}nLdf g]kfnnfO{ af/} dlxgf<br />

r}la;} 306f c:tJo:t kf/]/ ;w}<br />

ef/tdfly g} lge{/ agfpg] sfd ul//x]s}<br />

5g\ . ef/tsf] of] u|f08l8hfOgnfO{<br />

s]xL 7"nf–a8f g]kfnL g]tfx?sf] k|ToIf<br />

/ k/f]If?ksf] ;xof]u / ;xdlt ePsf]<br />

s'/f cb]vf ;RrfO xf] .<br />

/ klg cem} To:tf 7"nfa8f<br />

g]tfx?sf cjz]ifsf?kdf /x]sf<br />

nfna'emSs8x?n] oyfy{nfO{ jf:t}<br />

gu/L æ;f}tfsf l/;n] kf]Osf sfvdf<br />

xUg]Æ gLlt lnP/ ef/tn] g]kfnk|lt<br />

h] u/]sf] 5 ;f]/} cfFgf 7Ls u/]sf]<br />

5 . ef/tLo ;xof]u ljgf g]kfn afFRg}<br />

;Sb}g . ef/tsf] lrQ b'vfpg' x'Fb}g .<br />

rLg;+u u/]sf] kf/jxg ;lGw unt<br />

xf] . cJojxfl/s ;lGw xf] . ef/tnfO{<br />

lr9\ofpg] ;lGw xf] . ef/tnfO{<br />

lr9\ofpg] sfd ug{' eGbf ef/tnfO{<br />

v';L kf/]/ sfd agfpg' g} pQd<br />

xf];Dd eGg] u/]sf 5g .<br />

g]kfnL zf;sg]tf, g]kfnL laåfg,<br />

g]kfnL /fhgLlt1, g]kfnL Oltxf;ljb\,<br />

g]kfnL s'6gLlt1, s]xL g]kfnL kqsf/<br />

tyf /fhgLlts ljZn]ifsx?sf a'emfOdf<br />

/ g]kfnL gful/sx?sf a'emfOdf g]kfn<br />

/ ef/tsf aLrsf] ;DaGwdf Ps?ktf<br />

cfpg ;s]sf] 5}g / dfly pNn]lvt<br />

sf/0fx?n] ubf{ cfpg] ;Defjgf klg<br />

b]lvb}g .<br />

h'g ;dodf g]kfn / ef/t<br />

;/sf/sf aLrdf d}qL tyf zflGt<br />

;lGw ePsf] lyof] Tof] a]nfdf g]kfnsf<br />

k|wfgdGqL >L # df]xg ;dz]/ ha/f<br />

/ ef/tLo k|wfgdGqL k+= hjfx/nfn<br />

g]x?sf aLrdf syfsf gfd'b 7ux?n]<br />

æbfkdf /fv]sf] sf7sf] v's'/L / km]bdf<br />

uf]a/ dflydfq 3Lpm ePsf] xk]{Æ ;f6]<br />

h:tf] nfUg' :jefljs} nfU5 . sf/0f<br />

df]xg ;dz]/sf :jfy{df -bfhL{lnª\sf]<br />

uf]vf{ lnu kf6L{sf 8Da/l;ª\ u'?ª\<br />

;lxtsf k|ltlglwx?sf] e"efu;+u}<br />

g]kfndf cfpF5f} eGg] cfu|x;d]tn]<br />

etelt dgkf]n]sf]n] klg x'g ;S5_


;'uf}nL ;lGwn] u'd]sf] ;Dk"0f{ e'efu<br />

j}wflgs?kn] lkmtf{ lng' dfq lyof] xf]nf<br />

eg] g]x?sf :jfy{df 7"nf] hgz+Vofdf<br />

ePsf ef/tLox?n] g]kfndf hfg kfP<br />

eg] ;fgf] hgz+Vofsf g]kfnLx?nfO{<br />

ljnfpg ;lsg] tyf ef/tsf] pQ/<br />

tkm{sf] ;Ldfgf lxdfno agfpg ;lhnf]<br />

x'g] eGg] /0fg}lts p2]Zo lnPsf] lyof]<br />

xf]nf eGg sl7g 5}g .<br />

;+;f/df g} pbfpFbf] cy{tGq,<br />

>f]t;fwgn] ;DkGg, c0f'k/df0f'n]<br />

o'Qm ePsf] ef/t;+u ;g\ !*!% eGbf<br />

cl3 la/uf]vf{x?n] gfnfkfgL, h}ys,<br />

cNdf]8f eLdkm]bL dsjfgk'/ l;Gw'nL<br />

cflb 7fpFx?df n8]sf] o'4 / v's'/Lsf]<br />

ufyfnfO{ s]xL g]kfnL gful/sx?n]<br />

sy]sf lut ufPs} e/df ef/t aHb}g .<br />

oL / o:tf o'4 la/uf]vf{ hfltn] uf]vf{<br />

ePsf ;dodf n8]sf] Oltxf; 5<br />

t/ g]kfnL agfOP kl5 o'4 n8]sf]<br />

Oltxf; 5}g . of] tYonfO{ v08g ug{<br />

k9]n]v]sf l8u|Lwf/L nfna'emSs8x?n]<br />

hDa' sflZd/, ckmuflg:yfg, kmsNof08<br />

cflbdf g]kfnLx?n] o'4 n8]sf]<br />

s] xf] t eGb} rf]/cf}Fnf 78\ofpg<br />

;Snfg < t/ lab]zLx?sfnflu<br />

nl8lbg]x? xfd|f gj o'jsx? uf]vf{<br />

eP/ n8]sf x'g g]kfnL eP/ n8]sf<br />

xf]Ogg\ eGg] s'/f ! d] !($& sf]<br />

qLkIfLo ;Dem}tfn] k|i6;+un] af]n]sf] 5<br />

eGg] s'/fsf] km'd g/x]/ klg To:tf]<br />

af]n]sf] x'g;S5 ;S5 .<br />

To;}n] g]kfnn] lkmtf{ kfpg' kg]{ /<br />

ef/tn] lkmtf{ lbg' kg]{ ;'uf}nL ;lGwsf]<br />

wf/f # / wf/f % df pNn]lvt lkmtf{<br />

x'g afFsf] /x]sf] ;Dk"0f{ e"efu s]xL<br />

g]kfnL g]tfx?sf] ;xof]udf ef/tn]<br />

krfpg] lgot /fv]sf] x'gfn] ef/tn]<br />

;lhn} lkmtf{ ub}{g . of] hl6n sfdsf<br />

afwssf?kdf s]xL g]kfnL g]tfx?<br />

g} ef/tsf] ;xof]uL aGb} cfPs} 5g\<br />

eg] oL g]tfx?n] la|l6zn] rLgnfO{<br />

xª\sª\ lkmtf{ u/]sf] pbfx/0f lbg'sf]<br />

;§f ef/t / e'6fgsf] pbfx/0f lbg] /<br />

ef/taf6 gfgf kl/sf/sf] Zofjf;L /<br />

k'/:sf/ lng] u/]sf] s'/f klg c;To<br />

r} xf]Og . e'6fg;+u -lnh_ ef8fdf<br />

lnPsf] sfn]a'ª\ 8'j;{ / c;fd 8'j;{sf]<br />

e"efu cg]s s'6gLlt k|of]u u/]/ e'6fg<br />

b]znfO{ ef/t ;/sf/n] x]/]sf] x]/]O<br />

agfOlbPsf] s'/f huhfx]/ g} 5 .<br />

of] oyfy{nfO{ ;d]t dgg u/]/<br />

ef/t;+usf] d}qL tyf zflGt ;lGwn]<br />

lkmtf{ u/]sf] e"efu lkmtf{ lngsfnflu<br />

g]kfnsf] ;/sf/n] cGt/f{i6«Lo sfg"gsf<br />

hfgsf/x?sf] k/fdz{ lnP/ ef/tn]<br />

xfd|f] e"efu lkmtf{ lbPg, cg]s vf]r]<br />

yfk]/ g]kfnnfO{ ;w} c:tJo:t kf/]/<br />

b'vdfq lbg] u/]sf] 5, ePsf<br />

;lGwx?sf k|df0fx? x]/]/ cGt/f{i6Lo<br />

sfg"g adf]lhd xfd|f] e"efu ef/taf6<br />

lkmtf{ u/fO kfFp, egL ef/tnfO{ lakIfL<br />

agfO cGt/f{i6«Lo cbfnt æb x]udfÆ<br />

d'2f xfNg h?/L / cfFgfjfo{ b]lvg<br />

cfPsf] 5 .<br />

To;f] xf]Og eg] g]kfn ef/t<br />

d}qL tyf zflGt ;lGw eg]sf] g]kfnL<br />

gful/sx?sfnflu æ>L v08Æ xf] eg]<br />

of] ;lGw zf;sg]tfx?sfnflu æv'kf{sf]<br />

laF8Æ h:t} x'g k'u]sf] b[Zo g]kfnL<br />

gful/sn] slt lbg 6'n' 6'n' x]g{' <<br />

of] :jtGq ef/t;+usf] klxnf] /<br />

d"n;lGw ePsfn] Jofkf/, afl0fHo,<br />

kf/jxg xftxltof/ o;} ;lGw;+u<br />

ufl;Psf 5g\ . of] ;lGw k'g/fjnf]sg<br />

ug]{ gfddf pQm ;lGwsf] wf/f !) nfO{<br />

zf;sx?sf] :jfy{df nTofP/ st}<br />

pNn]v gePsf] rf/ hgf k|a'4 ju{sf]<br />

dgf]gog eg]sf] wf]vf xf] . ;lGwk|lt<br />

ckdfg xf] . ck/fw xf] /fi6«k|lt wft<br />

xf] . To;}n] ;lGwsf] x' ax' kfngf ug}{<br />

k5{ . of] ;lGw v]nfFrL geP/ vt/f<br />

xf] . 8/nfUbf] ;lGw xf] eGg] s'/f a'em]/<br />

g]kfn ;/sf/ cl3a9\g' k5{ . o;<br />

sfdsfnflu g]kfnL gful/ssf] k"0f{<br />

;xof]u / ;dy{gdf s'g} sdL cfpFg]<br />

5}g .<br />

o:tf] dxfg\ sfo{ ug]{ lxDdt<br />

jt{dfgsf] cnL ;/sf/df 5 ls<br />

5}g < olb cnL ;/sf/n] sd/]8<br />

k|r08 nufot;+usf] ;xsfo{df ;/sf/<br />

;~rfng u/] h:t} /fli6«olxtdf cfkm\<br />

gf] u'd]sf] e"efu lkmtf{ lng] d'2fdf<br />

cu|;/tf b]vfof] eg] ;DdfggLo<br />

k|wfgdGqL v8\uk|;fb cf]nL g]kfnsf]<br />

Oltxf;df k[YjLgf/fo0f zfx g} aGg]<br />

5g . g]kfnLx?sf Åbodf k|]dk"j{s<br />

;bf;j{bf /xg] 5g cyf{t cd/<br />

x'g]5g . htf tt} pGsf zflns aGg]<br />

5g . o;df z+sf 5}g .<br />

olb of] sfd ug{ ;s]gg\ eg] /<br />

b]z leqsf k'/fgf ;dZof ;dfwfg<br />

ug{'sf] ;f6f] g]kfnL gful/sx?nfO{<br />

cNdNofpg emg emg hl6n gofF<br />

gofF s[ltd ;d:ofx? tof/ u/L<br />

k'/fgf ;dZofnfO{ 9fs5f]k ub}{<br />

cZjf;g afFl8lx8\g] sfd dfq u5{g<br />

eg] sd/]8 cnL klg ef/t k/:tg}<br />

/x]5g pGsf] æef/tsf ;fd' em'lSbgÆ<br />

eGg] /fi6«jfb vf]qmf] /x]5 eGg s;}n]<br />

5]Sb}g . zf;sg]tfx?n] l6i6f sfª\<br />

u8f lkmtf{ lng] s'/fdf ;fdfGo g]kfnL<br />

gful/sx?sf d'vn] æh'g hf]uL cfP<br />

klg sfg} lr/]sf]Æ eGg] zAbn] dgdg}<br />

l/; kf]v]/ a:g]5g eGg] dfq ;f]r]/<br />

;/sf/ cl3 ga9]sf] v08df dfly<br />

pNn]lvt ævtgf{s u'j]{ ufF7f]Æ laikmf]6<br />

x'g k'Uof] eg] r} < o; laifodf<br />

klg ;/sf/sf] ;f]rfO x'g h?/L 5 .<br />

;/sf/ / zf;sg]tfx? n] ca klg<br />

;f]r]gg\ eg] ævtgf{s u'j]{ ufF7f]n]Æ<br />

cfkm\gf] v]nf b]vfpg a]/ gnfpnf <<br />

9Lnf] l56f] dfq} xf] . g]kfndf ljutdf<br />

36]sf 36gfx?n] klg o;} eG5g\ .<br />

o'lg6L EjfO; 9


;dfh<br />

Jojl:yt j:tLsf] lglj{sNk vfFrf]<br />

– 8f= zf:q bQ kGt<br />

dfG5] ;bf ;'vbfoL / ;'Gb/<br />

l;h{gf rfxG5 . c;'Gb/<br />

l;h{gfsf s'F dfgjnfO{ kRb}g . To;}n]<br />

dflg;n] ;a} c;'Gb/ rLh eTsfpFb5,<br />

tf]8\b5, csf]{ 7fpFdf ;fb{5 / gofF<br />

;'Gb/ l;h{gf ub{5 . cfFvf laemfpg]<br />

j:t'nfO{ cfFvf /;fpg] j:t'df kl/0ft<br />

ub{5 . ljlwljwfg Gofo vf]Hg]<br />

af6f] dfq xf]Og lgif]wx? :jLsfg]{<br />

klg xf] . To;}sf/0fn] t ;/sf/n]<br />

lqk'/]Zj/b]lv sf]bf/L /fhdfu{df /<br />

b]ze/sf /fhdfu{e/ ag]sf c;'Gb/<br />

e2f /rgfx? 3/, 6x/fx? wdfwd<br />

eTsfO/x]sf] 5 . xfd|f] b]zsf ;d:t<br />

k'/fgf j:tLx? klg cj/f]ws,<br />

c;lhnf / s'?k a:tL x'g\ . ltgLx?<br />

;a}nfO{ ;'Gb/, ;'ljwfo'Qm ;+/rgfdf<br />

nu]/ ;d:t b]zsf] :t/ p7fpg<br />

;lsG5 . ;Dk"0f{ r]tgf clej[l4 u/]/<br />

k"0f{ /f]huf/lt/ clej[l4 ug{ klg j:tL<br />

Jojl:yt kfg'{ g} ljsf;sf] klxnf]<br />

r/0fsf] sfd x'g cfpFb5 .<br />

;a}vfn] dfgjLo b'Mv tyf<br />

;d:ofsf sf/0fx?, k5f}6] kg,<br />

c1fgtf, cr]tgtf / cljsf;sf<br />

sf/0fx?sf sf/0f cJojl:yt a:tL<br />

g} xf] eGg]s'/f xfdLn] a'lem;s]sf 5f}F .<br />

ca oxfF Jojl:yt ug'{kg]{ sf/0fx?,<br />

Jojl:yt ubf{ x'g] kmfObfx? tyf gu]{<br />

k|lqmofx?sf] k|:tfj ul/G5 .<br />

sf/0fx? M<br />

Jojl:yt a:tLsf] dfWodaf6<br />

ufpFsf] ljsf; ug{'kg]{ lgDg sf/0fx?<br />

5g\ M<br />

!= ztk|ltzt gful/snfO{ ;dfg<br />

cj;/ k|bfg ug{ M<br />

• ;dfg u'0f:t/sf] lzIff ;]jf lbg .<br />

• ;dfg :t/ / Ps} ?kaf6 Jojl:yt<br />

:jf:Yo ;]jf (Systematic, Referal<br />

Health Scheme) lbg .<br />

• vfg]kfgL, ljB't, 9n, OGwg phf{,<br />

;+rf/, oftfoft ;]jfx? k|bfg<br />

ug{ .<br />

• kz'k+IfL, v]tLkftLnfO{ cfjZos<br />

;]jfx? lbg .<br />

• /fHo4f/f lbOg] ;a} ;]jfx? ;dfg<br />

?kn] lbg .<br />

@= zt k|ltztnfO{ Ifdtf cg';f/<br />

/f]huf/ pknAw u/fpg M<br />

• s[lifhGo /f]huf/x? .<br />

• u}/ s[lifhGo /f]huf/x? .<br />

• ztk|ltztnfO{ hgr]tgf hfu/0f<br />

(Awareness) sfo{qmd<br />

;~rfng u/fpg .<br />

• b]znfO{ ;'s'Daf;L ljxLg agfpg .<br />

• rflxg] tYo tYof+s t'?Gt kfOg]<br />

u/fpg .<br />

• b]zsf] ;a} e"efunfO{ ;dfg<br />

csif{0fsf s]Gb| agfpg .<br />

10 o'lg6L EjfO;


• pTkfbsTjsf] clej[l4 u/fpg] .<br />

• b}jL k|sf]ksf] kL8faf6 x6fpg<br />

-slds/0f, lgoGq0f ug{_<br />

• jftfj/0f ;Gt'ng ug{, ;+/If0f<br />

ug{ .<br />

• ;8s lgdf{0fsf] If]q ;Ldfs+g<br />

ug{ .<br />

• $% ) eGbf efly clgjfo{ ?vhGo<br />

v]tL ug{ .<br />

• #) ) –$% ) le/fnf] kxf8df j:tL<br />

a;fpg .<br />

• #) ) eGbf sd le/fnf]df dfq<br />

cGgv]tL ug{ .<br />

• ljsf; sfo{qmdsf] bf]xf]/f]kg<br />

x6fpFg .<br />

• hg;xeflutf a9fpg .<br />

• kfl/jfl/s pTkfbsTj a9fpg .<br />

• ;fd'bflos ljsf;sf ;fj{hlgs<br />

sfddf tLa|tf NofpFg .<br />

• s'/LtL x6fpg .<br />

• cfkm\gf] wd{;+:sf/ ;+:s[ltsf] ;xL<br />

j}1flgs k|of]u ug{, hu]gf{ ug{ .<br />

• ;|f]t ;b'kof]u / kl/rfng ug{<br />

tyf >d / ;|f]tsf] e/k'/ jrt<br />

ug{ .<br />

• dfgj ;|f]t, ;Lk, >dsf] k"/f<br />

;b'kof]u ug{ .<br />

• k|fs[lts ;|f]tsf] ;xL / bLuf]<br />

;b'kof]u ug{ .<br />

• ljb]zL ;xof]u glnOsg cfkm\g}<br />

;|f]t / ;Lkn] cfTdlge{/ x'g .<br />

• of] ;a}eGbf ;:tf] ljsf; sfo{qmd<br />

xf] egL ljsf;f]Gd'v b]znfO{<br />

;fljt ul/lbg .<br />

• ko{6sLo b[li6n] ljZjs} gd"gf<br />

aGg / cu|u0o e"ldsf lgefpg .<br />

• k"jL{o k4lt k|efjsf/L, lbuf]<br />

dfgjjfbL, Jofjxfl/s / zflGtufdL<br />

xf] egL ;fljt ug{ .<br />

• zf]if0fsf] d"n sf/0fsf] cGTo ug{ .<br />

• zt k|ltzt e"ldsf] cToflws<br />

k|of]u ug{ .<br />

‣ e" k|of]hg gS;f tof/ ug{ .<br />

‣ rsnfaGbL ug{ .<br />

‣ gS;f adf]lhd e"–k|of]hg ug{ .<br />

‣ kmfF6 v]tL (Block framing)<br />

ug{ .<br />

‣ hUuf Jojl:yt (Land pulling)<br />

ug{ .<br />

‣ rfpsf (Plot) ljsf; ug{ .<br />

‣ :ki6 / bLuf] of]hgf tof/ ug{ .<br />

‣ kz'kfngnfO{ cfw'lgs / Jojl:yt<br />

ug{ .<br />

‣ sfof{Gjogsf ;a} s'/f k|efjsf/L<br />

agfpg .<br />

‣ df5f kfng Jojl:yt ug{ .<br />

‣ kmnkm"n v]tL Jojl:yt ug{ .<br />

‣ jgv]tL Jojl:yt ug{<br />

‣ gub]afnLsf] ljsf; ug{ .<br />

‣ s[lifhGo pBf]u a9fpg .<br />

#= :yfgLo PsfOnfO{ zlQm<br />

ljs]Gb|Lt u/L :jlg0f{o–;Ifd<br />

agfpg M<br />

– ufpFsf] cfk"lt{ Joj:yf ldnfpg .<br />

– ufpFsf] cfoft ahf/ Joj:yf<br />

ldnfpg .<br />

– ufpFsf] lgof{t ahf/ Joj:yf<br />

ldnfpg .<br />

– k|ljlw, ;Lk, ljsf; / bIftfsf]<br />

clej[l4 ug{ .<br />

– s[lifsf] lge{/tfaf6 u}/ s[lif<br />

/f]huf/df ?kfGt/0f ug{ .<br />

– k|zf;gnfO{ ljsf;d'vL u/fpg .<br />

– j8f, ufpF÷gu/, Onfsf, lhNnf,<br />

c~rn, If]q / s]Gb|df :ki6 sfo{<br />

ljefhg ug{ .<br />

$= u/Lj b]zsf] lglj{sNk<br />

of]hgf M<br />

Jojl:yt a:tLaf6<br />

/fi6«sf ;af{lË0f ljsf; ug]{ k4lt<br />

clzlIft, u/La cNkljsl;t /<br />

ljsf;f]Gd'v d'n'ssf nflu xf] .<br />

s;}sf] ;xof]uljgf klg k|lt:kwL{ aGg<br />

;lsG5 .<br />

%= ljb]zL ;xof]u grflxg] M<br />

of] cToGt ;:tf] k4lt<br />

xf] . o;df ljb]zL ;xof]u cyjf<br />

bfgsf] cfjZostf kb}{g . /fi6«sf]<br />

;xsf/L / ljsf;f]Gd'v of c;+nUg<br />

b]zx?sf] ;xsf/L ljsf; a}+s g}<br />

kof{Kt x'G5 .<br />

^= hg;xeflutfdf cfwfl/t M<br />

of] hg;xeflutfdf cfwfl/t<br />

k4lt xf] . cfkm"cfkm" ldn]/ cfkm\gf]<br />

cfjZostf cg';f/ cfkm}+n] cfkm\gfnflu<br />

u/]/ k/hLjL aGg' gkg]{ k4lt xf] .<br />

&= tnaf6 dfly p7\g]<br />

(Bottom-up approach) :<br />

of] k4lt ljBdfg k4ltsf] 7Ls<br />

pN6f] …lzt cf]efP/ 3}nf eg{]Ú l;4fGtdf<br />

cfwfl/t 5 . o;df ;–;fgf s'/f, ;|f]t<br />

;fwg / cfjZostfsf cfwf/df ;+k"0f{<br />

hgtfnfO{ /f]huf/ lbP/ tyf u/]/<br />

ug{ l;Sg] k4ltdf ;Lk ljsf; u/]/<br />

s'6L/ pBf]uaf6 lj:tf/} dWod / 7"nf<br />

pBf]u;Dd k'Ug] nIo /xG5 . o;sf]<br />

klxnf] nIo cfot k|lti7fkg ug'{<br />

x'G5 . To;a]nf;Dd /fHon] pBf]unfO{<br />

;+/If0f lbg'kb{5 .<br />

*= ;xL sfo{ ljefhg M<br />

o'lg6L EjfO; 11


xfn;Dd s]Gb|sf] sfd s] xf]<br />

eGg] s'/f s]Gb| ;/sf/nfO{ yfxf 5}g .<br />

s]Gb| clt ;fgf s'/fdf cndlnPsf]<br />

5 . /fi6«sf] k|zf;g s;n] sxfF slt<br />

ug]{ eGg] s'/fdf :ki6tf 5}g . of]<br />

k4lt cg';f/ s]Gb|sf ;a} sfd :ki6<br />

x'g k'Ub5g\ . o;n] tNnf] tx j8f<br />

PsfOb]lv dflyNnf] tx s]Gb|;Dd<br />

bf]xf]/f] gkg]{ u/L ljs]Gb|Ls/0fsf]<br />

l;4fGtsf] j}1flgs cfwf/ cg'?k<br />

k|zf;g k4ltnfO{ :ki6 kfb{5 .<br />

(= t+b'?:t /fli6«o clen]v M<br />

o; gofF Joj:yf cg';f/<br />

tYofs+ ctl/Qm dGqfno jf<br />

ljefudf 5'§} sd{rf/L rflxFb}gg\ . /fli6«<br />

hgu0fgf, dtbftf ;"rL, s[lif jf pBf]u<br />

h:tf ;a}sf] s6f}tL ug{ ;lsG5 .<br />

o;f] x'Fbf cg'Tkfbs k|zf;lgs vr{<br />

s6f}tL x'G5 . ;xL tYof+s ;xL ;dodf<br />

k|fKt x'G5 . o;f] ePkl54 dfq ;a}<br />

:t/sf of]hgf Jojxf/d"ns x'G5g\ .<br />

To;sf cltl/Qm /fi6«nfO{ rflxg] ;a}<br />

tYofs+x? x/]s dlxgf k|sflzt ug{<br />

;Dej x'G5 .<br />

o; of]hgf cg';f/ :yfgLo<br />

ljsf;n] ult lnG5 . ;|f]tsf] ;b'kof]u<br />

x'G5 . e|i6frf/sf] cGTo g} x'G5 .<br />

!)= e|i6«frf/sf] cGTo ug]{ M<br />

o; k4ltaf6 b]zsf]<br />

e|i6«frf/sf] sld x'g] dfq xf]Og<br />

lgoGq0f g} x'g k'Ub5 . k|:tfljt<br />

clen]v k4ltn] 3"; vfg jf vfPsf]<br />

3"; n'sfpg ;lsb}g . e+;f/ 5n]/ jf<br />

lab]zaf6 sdfP/ NofPsf] ;DklQ ;d]t<br />

kf/bzL{ x'G5 . s;}n] slxF n'sfpg jf<br />

unt k|of]u ug{ ;Sb}g . lsgeg] M<br />

‣ k|To]s 3/sf] k|To]s aif{sf] rn<br />

crn ;+klQ kf/bzL{ x'G5 .<br />

‣ lt/f] ltbf{ gjLs/0f x'G5 .<br />

‣ Tof] bz aif]{ kmf/ddf eg'{kb{5 .<br />

12 o'lg6L EjfO;<br />

‣ k|To]s cfosf] k|dfl0ft ;|f]t<br />

rflxG5 .<br />

‣ ;a} 3/sf] cfosf] clen]v /flvg]<br />

x'gfn] c? s;}sf] gfddf n'sfpg<br />

ldNb}g .<br />

‣ :jLs[lt glnO{ tyf kf/bzL{<br />

gul/sg lab]zL a}+sdf /fv]sf]<br />

;+klQ /fli6«s/0f x'g] sfg"gn] ubf{<br />

s;}n] lab]zdf /fVb}g .<br />

‣ ;"rgf lbgn] %) Ü kfpg] x'gfn]<br />

yfxf gkfpg] vftf x'g ;Sb}g .<br />

‣ clen]v k|To]s ufpF PsfOdf /xg]<br />

x'gfn] clen]v b'?:t ug{ ufx|f]<br />

x'b}Fg .<br />

‣ clen]v uf]Ko /flvg] x'gfn]<br />

j}olQms :jtGqtfsf] xssf] xgg<br />

x'b}Fg .<br />

o; s'/fnfO{ gLlt lzIffdf ;dfj]z<br />

u/] kl5 t Ps k':tfkl5 t s;}sf]<br />

dgdf ;d]t cg}lts sdfO{ k|lt dg<br />

;Dd hfg ;Sb}g . Pp6f ;To o'u<br />

x'G5, Pp6f cfbz{ ;dfh x'G5 .<br />

!!= ;Gt'lnt ljsf; M<br />

;+;f/sf c? s'g} d'n'sdf gePsf]<br />

s]Gb| / ufpFj:tL aLrsf] Jofks<br />

tyf lje]bk"0f{ c;Gt'lnt ;dfhnfO{<br />

;Gt'lnt ?kdf Ps}rf]6L k'¥ofO{ ;dli6<br />

ljsf; ug{ Jojl:yt a:tL afx]s csf]{<br />

s'g} ljsNk 5}g .<br />

!@= l56f]÷Psgf;] M<br />

of] Jojl:yt j:tL of]hgf l56f]<br />

5l/tf] 5 . o;df sxLF bf]xf]l/g] / sxLF<br />

x'Fb} gx'g] x'g} ;Sb}g . o;df Psgf;]<br />

ljsf; x'G5 .<br />

!#= 3gf j:tLdf tLa| ult M<br />

/fhwfgL / cGo ;b/d'sfdsf<br />

j:tLx? 3gf ePs} sf/0fn] ToxfF<br />

;]jf ;'ljwf k'Ug ;Dej ePsf] xf] .<br />

ufpFdf s]xL x'g g;Sg'df Jojl:yt /<br />

3gf j:tLsf] cefj afx]s c? s]xL<br />

sf/0f xf]Og . ctM b]zsf] ;dli6ut /<br />

;dfg ljsf;sf nflu 3gf / Jojl:yt<br />

j:tLsf] clgjfo{ ljsf; ug{' cfhsf]<br />

vfFrf] ePsf] 5 . 3gf / Jojl:yt<br />

j:tL cfhsf] hg–dfu xf], hg efjgf<br />

klg xf] . Jojl:yt df]8]nsf] sfo{Gjog<br />

ug'{ eg]sf] hg efjgfsf] sb/ ug'{<br />

xf] . hg efagfsf] sb/ ug'{ eg]sf]<br />

k|hftGqsf] sb/ ug'{ xf] . ctM of]<br />

k4lt ljsf;f]Gd'v b]zsf nflu<br />

lgla{sNk vfFrf] xf] .<br />

!$= jftfj/0fLo ;+t'ng M<br />

Jojl:yt a:tLaf6 ufpF ljsf; ug]{<br />

of] sfo{qmd g} jftfj/0f ;Gt'lnt ug]{<br />

Ps dfq pkfo xf] . bLuf] ljsf;sf]<br />

Ps dfq dfWod xf] .<br />

!%= tgfj 36fpg tyf zflGt<br />

sfod ug{ (Reduce Stress &<br />

Maintain Peace) :<br />

ljkGgtf / c1fgtf tgfa tyf<br />

4G4sf d"n sf/0f x'g\ . oL b'a}nfO{<br />

Jojl:yt a:tL ljsf; df]8]nn] Ps}<br />

;fy cGTo ub{5 . tgfa 36]kl5<br />

/f]u nfUb}g, cfo' a9\b5 tyf<br />

;f]r ;sf/fTds x'G5 . ;sf/fTds<br />

;f]rn] cft+s cyjf c;fdflhs cyjf<br />

bfgjLo s[Tox?nfO{ la:tf/} x6fpFb5<br />

h:n] ;dfhdf zflGt sfod agfO<br />

/fVb5 .<br />

!^= ;j{lxtsf/L cfof]hgf M<br />

a:tL l5tl/Psf] sf/0fn] ;a}nfO{<br />

x'g] u/L s'g} klg ljsf; cfof]hgfx?<br />

;~rfng ug{ ;lsFb}g . cfof]hgf<br />

;~rfng gx'Fb} ljjfb pTkGg x'G5 .<br />

9'Ëf vfgL xf];\ jf kmf]x/ Joj:yfkg<br />

cyjf pBf]u ;+rfng htftt} x'g]<br />

slrËn o; k4ltdf /xb}+gg\ . of]hgf<br />

:ofxf/ ;+ef/sf] cefjdf To;} cnkq<br />

x'Fb}g . /fli6«o ;DklQ g ufOsf y'gdf<br />

/xg] g afR5f]sf] k]6df kg]{ h:tf oL<br />

;a} ;d:of of] df]8]nn] Ps} ;fy xn<br />

ub{5, bLuf] ?kdf .


;DaGw<br />

g]kfndf ef/tLo cfk|jf;g<br />

sfg'gsf] sfof{Gjog<br />

– km0fLGb| g]kfn<br />

s'g} klg b]zdf al;/x]sf]<br />

hg;d"xnfO{ gful/stfsf<br />

b[li6n] x]bf{ Tof] hg;d"xdf /x]sf<br />

JolQmx? of t gful/s x'G5g\ ls t<br />

u}/gful/s . Pp6f 3/df kl/jf/sf]<br />

Ps ;b:osf] hlt x}l;ot x'G5,<br />

aflx/af6 cfPsf] JolQmsf] To:t}<br />

x}l;ot x'g ;St}g . 3/kl/jf/sf]<br />

;b:on] 7]sLsf] bxL klg xft xfn]/<br />

vfg ;S5 t/ aflx/af6 cfPsf] JolQm<br />

-kfx'gf_ n] vfhf vfg klg ;f]Wg'k5{,<br />

dfUg'k5{} jf slta]nf b]nfg\ elg<br />

kv{g'kb{5 . cyf{t\ tL b'O{ y/LaLrsf]<br />

clwsf/ / st{Jodfq xf]Og ltgn]<br />

lng'kg]{ bfloTj / kfpg] ;'ljwf klg<br />

km/s–km/s x'G5 . To:t} lsl;dn]<br />

Pp6f /fi6«leq gful/s / u}/gful/ssf]<br />

Pp6} ;dfg >]0fL x'g ;St}g . gful/s<br />

Tof] b]zsf] :yfoL afl;Gbf xf] t/<br />

u}/gful/ssf] a;fO c:yfoL / cNk<br />

cfjlws egL ;'lglZrt ul/Psf]<br />

x'G5 . g]kfnn] eg] u}/gful/s ef/tLo<br />

cfk|jf;Lx?nfO{ clgolGqt / clgoldt<br />

9+un] t/ lgaf{w ?kdf k|j]z lbFb}<br />

cfPsf] 5 . @)!% ;fndf<br />

ljb]zLx?;DaGwL P]g nfu" eP klg<br />

ljb]zL eGgfn] u}/ef/tLonfO{ dfq<br />

dfGg] ul/Psf] kfOG5 . olb pQm P]g<br />

ef/tLosf] xsdf nfu" x'Fb}g eg] g]kfndf<br />

l5/]sf ef/tLox? g]kfnL sxnfOg'<br />

s'g} c:jfefljs s'/f ePg . dw];df<br />

a:g] g]kfnL / ef/tLo cfk|jf;Lsf]<br />

kl/rodf k[ystfeGbf a9\tf ;dfgtf<br />

kfOg] x'Fbf pgLx? ljb]zL dflggaf6<br />

;'/lIft /xFb} cfPsf 5g\ . ;g\ !(*!<br />

df /fli6«o of]hgf cfof]un] u/]sf] Ps<br />

;j]{If0fcg';f/ g]kfndf a;fOF ;g]{x?df<br />

($=$ k|ltzt ef/taf6 dfq cfPsf<br />

lyP . o;/L ef/tLox?sf] k|j]zb/<br />

/ ;+Vof tLa|t/ x'g' / ltgn] g]kfndf<br />

;lhn} gful/stf kfpg'n] g]kfnsf]<br />

/fli6«o ;'/Iff / cl:tTjdf vt/f k'Ug]<br />

lglZrt 5 . t;y{ ljb]zLx?;DaGwL<br />

sfg'gdf ljb]zL eGgfn] ef/tLo klg<br />

k5{g\ eGg] s'/fnfO{ :ki6 ls6fg ug'{<br />

cToGt h?/L ePsf] 5 .<br />

cfk|jf;L a9]s} sf/0f b]zsf]<br />

cfly{s ljsf; x'g g;s]sf] / ofjt\<br />

ljsf;–k|of;x? ;kmntfsf] 6'ª\uf]df<br />

k'Ug g;s]sf x'g\ eGg] tYok|lt cfFvf<br />

lrDng' eg]sf] ;TonfO{ em"7sf] hfdf<br />

klx/fpg'dfq xf] . olt ljlw pT;flxt<br />

eP/ ljb]zLx? -vf; u/L ef/tLox?_<br />

nfO{ hyfefjL gful/stf afF8L g]kfn<br />

lsg sfg'gL ?kdf cfTdxTof ug{ vf]Hb}<br />

5, of] w]/} sd g]kfnLnfO{ dfq yfxf<br />

5, t/ of] b'ef{Uok"0f{ sbd g/f]Sg' /<br />

b]zk|lt pQ/bfloTj / st{Josf] af]w<br />

s'g} hgk|ltlglwnfO{ gx'g' ef]lnsf]<br />

g]kfnsf] qf;bL xf] . t;y{ g]kfn<br />

;/sf/n] t/fO{df h;/L o'4:t/df<br />

gful/stfsf] k|df0fkq afF8\g] …kf}/vÚ<br />

u/]sf] 5, Tof] g]kfndf g]kfnLnfO{ g}<br />

cNkdtdf kf/]/ ljb]zLnfO{ g]kfnLsf]<br />

zf;g ;'lDkg] b'/le;lGwdfq xf] .<br />

To;sf/0f of] sflnbf;Lo d"v{tfaf6<br />

g]kfn / g]kfnLnfO{ arfpg] xf] eg]<br />

t/fO{df afFl8Psf gful/stfsf] a}wtfsf]<br />

k/LIf0f x'g'k5{ . o;sf lglDt c?<br />

sfd–s'/f yftL /fv]/ ;/sf/n]<br />

tTsfn …ljb]zLx?;DaGwL sfg'gÚ–@)!%<br />

;+zf]wg u/L To;sf] sfof{Gjog<br />

ug'{k5{ . To;kl5 ;f]xL sfg'gsf<br />

cfwf/df gful/s / u}/gful/s 5'§\<br />

ofO{ t/fO{sf jf:tljs gful/snfO{<br />

lgj]bgsf cfwf/df gful/stfsf]<br />

k|df0f–kq pknAw u/fpg'k5{ .<br />

rLg / ef/tsf aLrsf] g]kfnh:tf]<br />

;fgf] d'n's ljb]zL / cfk|jf;Lx?k|lt<br />

olt nlrnf] gLlt lnP/ a:g' cfkm\g}<br />

v'§fdf aGr/f] k|xf/ ug'{ xf] t/ b'Mvsf]<br />

s'/f Tof] aGr/f] lxhf]b]lv cfh;Dd<br />

xfdLdfly g} lg/Gt/ k|xf/ e}/xFbf klg<br />

xfdL k|ltlqofz"Go ?kdf al;/x]sf<br />

5f}+ . olb cem} klg b[9tfk"j{s cfk|jf;L<br />

sfg'gsf] sfof{Gjog u/]/ ltgLx?dfly<br />

s8f lgoGq0f gug]{ xf] eg] Tof] aGr/f]<br />

g]kfnLsf] v'§fdf dfq xf]Og lz/dfly<br />

g} alh|g] lglZrt 5 . t/ 3/ glkmls{g]<br />

kfx'gfx? kfNbf kfnwgLnfO{ pFm6n]<br />

kfnaf6 aflx/ lgsfn]s} kl/l:ylt s'g}<br />

klg a]nf lgdf{0f x'g;S5 eGg] x]Ssf<br />

xfdLn] g/fVg' lj8Dagfk"0f{ 5 .<br />

hg;+Vofsf] a[l4b/<br />

g]kfnsf] lj=;+= !(^* df u/]sf]<br />

k|yd hgu0fgfdf oxfFsf] hg;+Vof<br />

%%,&#,&** lyof] . of] hg;+Vof !(&*<br />

df @ nfv 36\of] eg] rf}yf] hgu0fgfdf<br />

o'lg6L EjfO; 13


of] ;+Vof ! nfv krxQ/ xhf/ 36\<br />

of] . lj=;+= @)!* df 5}7f}+ hgu0fgf<br />

x'Fbf of] b]zsf] hg;+Vof *% nfv !%<br />

xhf/ dfq lyof] . of] hg;+Vof @)!*<br />

af6 @)@* df ! s/f]8 !% nfv k'Uof]<br />

eg] @)%* df a9]/ @ s/f]8 %! nfv<br />

k'Uof] .<br />

hg;+Vof a[l4sf] of] tYofs+<br />

x]bf{ o;/L a9]sf] hg;+Vofdf ef/tLo<br />

cfk|jf;Lsf] 3';k}7sf] of]ubfg slt 5,<br />

cg'dfg ug{ s'g} cK7\of/f] kb}{g . o;/L<br />

x]bf{ /fHokIfsf] cb"/blz{tf, a]OdfgL /<br />

v'nf l;dfgf tyf ef/tsf] ;'lgof]lht<br />

/0fgLltsf sf/0f g]kfnsf] s'n<br />

hg;+Vofdf sl/a &% nfv hlt<br />

ef/tLox? ylkg k'u]sf] cg'dfg 5 .<br />

cfk|jf;gsf] k|jfx<br />

g]kfnsf] klxnf] hgu0fgf ;g\<br />

!(!! -lj=;+= !(^*_ df ul/P tfklg<br />

;g\ !(@) -lj=;+= !(&*_ sf] hgu0fgfdf<br />

dfq ef}uf]lns k|b]zcg';f/ hg;+Vofsf]<br />

ljt/0fsf] :ki6 tl:a/ kfOG5 .<br />

cfheGbf *^ jif{cl3 %%,&#,&** s"n<br />

hg;+Vof ePsf] g]kfndf cfh #<br />

s/f]8sf] xf/fxf/Ldf Tof] ;+Vof k'Ug'<br />

:jfefljs xf] egL ljZjf; ug{ ufx|f]<br />

k5{ . t/fO{sf] ck]Iffs[t clws hGdb/<br />

/ ToxL If]qdf tLj| ?kdf ePsf]<br />

ef/tLo cfk|jf;gsf sf/0f o;/L x\<br />

jfQ} hg;+Vof a9]sf] geGg' tYofs+nfO{<br />

ldYofs+g ug'{ xf] .<br />

Ps ;|f]tcg';f/ ;g\ !(^&–^* df<br />

g]kfnsf kfFr lhNnfsf (( ufpFsf]<br />

5gf]6 k|0ffnLdf ul/Psf] ;j]{If0fdf<br />

t/fO{df emG8} ^) k|ltzt a;fOF;?jf<br />

-cfk|jf;L_ ef/tLo d"nsf lyP .<br />

g]kfn / ef/taLr a;fOF–;f/fOsf] of]<br />

k|lqmofn] eljiodf /fhgLlts ;d:ofsf]<br />

?k lng ;Sg] tYok|lt a]n}df ;r]t<br />

geP/ g]kfn cfkmFn} aLhf/f]k0f u/]sf]<br />

of] ;+s6n] t/fO{df cfkm\gf] jf:tljs …<br />

rl/qÚ b]vfpg yfln;s]sf] 5 .<br />

14 o'lg6L EjfO;<br />

g]kfnsf] df}lns cl:tTj g} ;dfKt<br />

x'g] u/L nuftf/ eO/x]sf] ef/tLo<br />

cfk|jf;gsf] k|jfxnfO{ ;w}F clgolGqt<br />

/fVg' g]kfnsf] ;j{gfzsf] :ki6 ;+s]t<br />

xf] . t/ o;k|lt clnslt klg uDeL/<br />

/ s7f]/ gx'g] cfTd3ftL pbf/tfn]<br />

Oltxf;df slxNo} k/fwLg g/x]sf]<br />

g]kfnnfO{ lr/sfnko{Gt :jfwLg /fVg<br />

;tt / s7f]/ ;hutf ck]lIftdfq<br />

xf]Og ckl/xfo{ ePsf] 5 .<br />

clwsf/ / ;'ljwfsf b[li6n]<br />

;+;f/sf s'g} klg /fi6«n] cfkm\gf<br />

gful/s / u}/–gful/s -cfk|jf;L_nfO{<br />

;dfg x}l;otdf /fv]sf 5}gg\ t/<br />

g]kfndfq o:tf] b]z ePsf] 5, h;n]<br />

cfk|jf;LnfO{ clgolGqt /xg lbP/<br />

cfkm\gf] /fli6«o cl:dtf n'6fpg k|ToIf–<br />

ck|ToIf e"ldsf v]n]sf] 5 . oxfFsf]<br />

;/sf/ ljb]zLsf] nfrf/ 5fofFdfq x'g<br />

lsg ljjz 5 , o;sf] pQ/ ;a}<br />

g]kfnLn] a]nf 5Fb} gvf]Hg] xf] eg]<br />

;fFemdf g]kfnLsf ?kdf ;'t]sf xfdLx?<br />

ef]lnkN6 gful/stfRo't eO{ Oltxf;sf]<br />

lwSsf/ vfgsf nflu dfq Ao"Fem]sf x'g<br />

;S5f}F .<br />

/fli6«o ;'/Iffsf] d'2f<br />

g]kfnL pTklQ / /fli6«otf<br />

ePsfx?sf] hg;+Vof a9\bf /fli6«o<br />

;'/Iffsf b[li6n] lglZrGt /xg ;lsP<br />

klg ljb]zLx?sf] cfk|jf;gsf sf/0f<br />

hg;+Vof a9\g'rflxF /fli6«o ;'/Iffsf<br />

b[li6n] lrGtf / cfklQsf] s'/f]<br />

xf] . g]kfnaf6 ef/tdf a;fOF ;g]{x?sf]<br />

/fhgLlts dxTjfsfª\Iff cToGt} sd<br />

ePsf] / ltgdf g"gsf] ;f]emf] ug]{ k|j[lQ<br />

ljBdfg /x]sf] x'Fbf tL a;fOF;?jf<br />

g]kfnLx? ef/tsf] ;'/Iffsf lglDt<br />

vt/f xf]Ogg\ t/ g]kfndf cfPsf<br />

ef/tLo cfk|jf;LdWo] slt t g]kfnsf]<br />

;+;b\df k'uL dGqL;d]t ePsf 5g\ eg]<br />

c? sltko cfk|jf;Lx? g]kfnnfO{<br />

tx;g;x ug]{ ef/tLo u'Ktr/ ;]jfsf<br />

5b\de]ifL sd{rf/L klg x'g ;S5g\ .<br />

hf8f]df sdnsf] cfuf] tfKbf em\<br />

ofn9f]sf y'g]h:t} /fli6«otf phfu/<br />

ug{ /fi6«sf] kl/lw lgwf{/0f ug'{kb{5<br />

eGg] 8f= xs{ u'?ªsf] egfOdf<br />

;fj{ef}d;Qf;DkGg / :jfwLg JolQmTj<br />

af]s]sf] /fi6« x'g /fli6«o kl/lw rflxG5<br />

eGg] cy{ Wjlgt x'G5 . /fli6«o kl/lwsf]<br />

lgdf{0f eg]sf] /fhgLlts ;Ldfsf]<br />

/]vfs+g xf] . o;df cGt/f{li6«o l;dfgf<br />

:ki6 ?kdf kl/nlIot x'g'k5{ .<br />

l;dfgfsf cfwf/df g]kfnsf] cGt/<br />

f{li6«o JolQmTj 3'D6f] cf]9]sL :jf:gL<br />

dfG5]sf] cg'xf/h:t} c:ki6 5 . g]kfn<br />

/ ef/taLrsf] cGt/f{li6«o l;dfgfnfO{<br />

s]n] 5'§ofpF5 egL uf}/ ubf{ To:tf]<br />

s'g} ljefhs kl/rfos a:t' km]nf<br />

kb}{g, h;n] g]kfn / ef/tsf] cGt/<br />

f{li6«o l;dfgf k|:6\ofcf];\ . g]kfn /<br />

ef/taLr ;Fw / l;dfgfsf] Jojl:yttf<br />

ef/tsf Ps–csf{ k|fGtaLrsf]<br />

hlt klg 5}g eGbf s'g} cTo'lSt<br />

x'Fb}g . To;n] ef/taf6 g]kfn k|j]z<br />

ul//x]sf] s'g} klg JolQmn] l;dfgfsf]<br />

k|j]z4f/df g]kfnsf] /fli6«o JolQmTj<br />

vf]Hof] eg] TO;n] lg/fzl;afo c?<br />

s]xL kfpFb}g . k"j{df kz'kltgu/–<br />

sfFs8fleQfb]lv klZrtdf ;'gf}nL x'Fb}<br />

dx]Gb|gu/;Ddsf ;Ldfgfsfx?af6<br />

g]kfn l5g]{ Tof] ofq'nfO{ ca d<br />

g]kfndf 5' eGg] dgf]lj1fgl;afo c?<br />

To:tf] s'g} j:t'ut k[ys\kg b[li6uf]r/<br />

x'Fb}g . lsg <<br />

lsgeg] hxfF xfdL /fi6«sf]<br />

df}lnstf vf]Hb} x'FG5f}F, ToxLF /fli6«o<br />

kl/lw elTsPsf] kfpF5f}F . /fli6«otfsf]<br />

cg'e"lt To;sf j:t'ut ;Tox?n]<br />

u/fpF5g\, To;}n] Pp6f kl/lwdf cfa4<br />

lglZrt e"–efu /fli6«otfsf] cfwf/e"t<br />

;t{ xf] . hgtf g} /fi6« xf] eg] klg<br />

tL hgtfsf] jf; / hLjgsf ofjt\<br />

ultljlw df6f]df g} rnodfg x'g] x'g\ .


To;}n] tL hgtfn] klg ha /fli6«o<br />

cl:tTj vf]H5g\, ltgLx?;Fu cfkm\<br />

gf] df6f] ePs} x'g'k5{ . hldg Pp6f<br />

/fi6« x'g'sf] klxnf] lg0ff{os tTj xf],<br />

gq lsg /fi6«x?sf aLrdf /utsf]<br />

;fFw nfUYof] < g]kfn eGg] /fi6«sf]<br />

l;dfgf klg uf]vf{ hfltsf] t/af/sf]<br />

wf/df nfu]sf] /utn] sf]/]sf] /]vf<br />

xf] . To;}n] g]kfnsf] Ps OGr hldg<br />

u'dfpg' eg]sf] of] /fi6«sf lgdf{tfx?sf]<br />

/utsf] ckdfg xf] . /fli6«otf To;}n]<br />

:jfledfgsf] /Ifsf] d'2f xf] .<br />

/fli6«otf Ps /fhgLlts efjgf<br />

xf], h;df ;fj{ef}ldstf To;sf]<br />

kl/rfos tTjsf ?kdf /x]sf] x'G5 .<br />

;fj{ef}d;Qf /fli6«otfsf] Tof] hLjGt<br />

pmhf{ xf], h;n] Pp6f /fi6«nfO{<br />

…/fi6«Úsf ?kdf hLjGt /fVg k|f0fjfo'<br />

k|bfg u5{ .<br />

clxn] g]kfn /fli6«otfsf] ;+s6df<br />

5 . of] ;+s6sf] d"n sf/0f g]kfndf<br />

ljut ^ bzsb]lv tLj| ?kdf x'Fb}<br />

cfPsf] ef/tLo cfk|jf;g xf] . g]kfnn]<br />

cfkm\gf] If]qLo kl/lw Jojl:yt ug{<br />

g;s]sfn] of] ;+s6 pTkGg ePsf] xf] .<br />

cgful/sx?nfO{ cfjZos k|>o lbP/<br />

kfn]sf] kl/0ffd xf] of] .<br />

ha kfx'gfx? cfkm\gf] 3/ gkmls{g]<br />

u/L cfpF5g\, lglZrt 5, h'g 3/df<br />

tL a:5g\, Tof] 3/sf] b'b{zf x]g{ w]/}<br />

lbg s'g'{kb}{g . kfx'gf hlt;'s} Kof/f]<br />

xf]cf];\, pm Tof] 3/sf] ;b:o xf]Og<br />

/ h'g JolQm Tof] 3/sf] ;b:o xf]Og<br />

pm Tof] 3/sf] lxt}ifL / z'efsfª\IfL<br />

cjZo xf]Og . t/ of] r]t cemF} xfdLdf<br />

knfPsf] 5}g .<br />

…x] O{Zj/ Û dnfO{ d]/f ldqx?af6<br />

arfpmÚ eg] em}F g]kfnn] klg cfkm\g}<br />

ldqaf6 aRg] pkfox?sf] vf]hL<br />

ug'{k5{ . ;fd|fHojfbL / lj:tf/jfbLx?<br />

dT:oGofodf ljZjf; ug]{ x'Fbf cfk|jf;L<br />

;d:ofaf6 g]kfnn] csNkgLo ;d:of<br />

ef]Ug'kg]{ lbg l5§} cfpFg]5 . g]kfnn]<br />

o;sf] x]Ssf /fVg'k5{ .<br />

o;/L g]kfnsf] PsLs/0fsf]<br />

cleofgdf ljljw ;d'bfosf] ;xeflutf<br />

/ e"ldsf /x]sf] a'lemG5 . k[YjLgf/fo0f<br />

zfx :jo+n] klg cfkm\gf] lbJof]kb]zdf<br />

cfkm"n] k"j{ / klZrdsf b'lgofFnfO{ xft<br />

lnP/ g]kfnsf] PsLs/0f u/]sf] s'/f<br />

af]n]sf 5g\ . o;}u/L k[YjLgf/fo0f<br />

zfxn] hgtfsf] ;xof]uaf6 a8f] b'Mvn]<br />

PsLs/0f u/]sf] g]kfn /fi6«nfO{ rf/<br />

j0f{ 5lQ; hftsf] km"naf/Lsf] ;+1f<br />

lbP/ o; ;femf km"naf/Lsf] ;+/If0f /<br />

;+j4{g ug]{ bfloTj g]kfnL hgtfnfO{<br />

;'Dk]sf 5g\ .<br />

jf:tjdf g]kfnL hgtfn]<br />

k[YjLgf/fo0f zfxnfO{ lgldQ agfP/<br />

g]kfnsf] PsLs/0f / cfw'lgs g]kfn<br />

/fi6«sf] lgdf{0f u/]sf x'g\ . k[YjLgf/fo0f<br />

zfxn] cfkm\gf k"j{jtL{ /fhfx¿sf<br />

uNtLnfO{ bf]xf]of{Pgg\ . hLjgsf]<br />

clGtdsfndf pgsf efOx¿ pgL;Fu<br />

lrl9P/ uf]/vfaf6 aflxl/P t/<br />

k[YjLgf/fo0f zfxn] To;sf] s]xL<br />

klg jf:tf gu/L g]kfnsf] s'g} e"efu<br />

s;}nfO{ klg c+za08f / bfg bftJodf<br />

glbO{ g]kfnsf] /fli6«o cv08tfnfO{<br />

sfod /fv]sf lyP .<br />

o'4df hok/fho x'G5 . lhtf/<br />

/ x¿jf x'G5g\ . k[YjLgf/fo0f zfxsf]<br />

lqmofsnfk o'4 geP/ g]kfn /fi6«sf]<br />

PsLs/0fsf] cleofg xf] . To;sf/0f<br />

g]kfnsf] PsLs/0fsf] cleofgdf lhtf/<br />

/ x¿jf eGg] e]b x'Fb}g . ;a} g]kfnLx¿<br />

Ps x'g\, lsgeg] g]kfn /fi6«sf]<br />

lgdf{0fdf ;a} g]kfnLx¿sf] ;dfg<br />

;xeflutf /x]sf] 5 . g]kfn /fi6« xfd|f<br />

k'vf{x¿sf] w/f]x/ xf] . ctM g]kfnsf]<br />

PsLs/0fsf] k[i7e"ld / k[YjLgf/fo0f<br />

zfxsf] cfbz{ Pjd\ dof{bfnfO{ ÅboËd<br />

u/]/ g]kfn /fi6«sf] ;'b[9Ls/0f Pj+<br />

g]kfnL /fli6«otfsf] ljsf;sf nflu<br />

cu|;/ x'g' ;Dk"0f{ g]kfnLx¿sf] k/d<br />

st{Jo xf] .<br />

– 8f= hudfg u'?ª<br />

o'lg6L EjfO; 15


;dfrf/<br />

16 o'lg6L EjfO;<br />

e'O{+rfnf]df k/L d[To' x'g]x?nfO{ >4fGhnL<br />

@)&@ ;fn a}zfv !@, !# /<br />

@( ut] uPsf] dxfljgfzsf/L<br />

e'sDkdf kl/ d[To' x'g]x?sf nflu<br />

aflif{s >4f~hnL :d[lt JoQm ul/Psf]<br />

5 . l;Gw'kfNrf]s lhNnf af8]ufpFm<br />

uf=lj=;= j8f g+= % Pj+ /fli6«o k|hftGq<br />

kfl6 lhNnf cWoIf afa'/fd v8\sfsf]<br />

kxndf >4f~hnL ck{0f ul/Psf] xf] .<br />

dxfe'sDkdf kl/ l;Gw'kfNrf]sdf<br />

dfq} #%&) hgfsf] d[To' ePsf] lyof]<br />

eg] b]ze/ e'sDkdf kl/ *((* hgfsf]<br />

d[To' ePsf] ;/sf/L tYof+s 5 . ;Dk"0f{<br />

g]kfnL bfh'efO tyf s]xL ljb]zLx?sf]<br />

;d]t >4f~hnL lbg @)&# ;fn<br />

a}zfv !@ ut] ;fFem l;Gw'kfNrf]ssf]<br />

;b/d'sfd rf}tf/f 6'l8v]n kl/;/df<br />

lhNnfsf k|d'v ;/sf/L sd{rf/Lx?,<br />

/fhg}lts bnsf lhNnf g]tfx?sf]<br />

;d]t pkl:ylt ;d]t /x]sf] lyof] .<br />

pQm >4f~hnL :d[lt ;efdf rflxg]<br />

cfjZos ;fdfu|L th'{df cWoIf v8\<br />

sfn] u/]sf lyP .<br />

To;}u/L sf7df8f}+sf] rfjlxn &<br />

l:yt ;fttNnf rf]sdf /x]sf] dlGb/df<br />

;d]t a}zfv #! ut] kl08t /fds[i0f<br />

cfrfo{sf] g]t[Tjdf a|fDx0fx?n]<br />

k'hfkf7 ul/ >4f~hnL :d[lt ul/Psf]<br />

lyof] . xf]d, ?lb|, :jlyzflGt ul/<br />

d[ts cfTdfx?sf] lr/zflGtsf] sfdgf<br />

;d]t ul/Psf] lyof] . >4f~hnL<br />

;s]kl5 :d[lt ;ef sfo{qmd a]n'sf<br />

d[ts cfTdfx?sf] lr/zflGtsf] sfdgf<br />

ub}{ lbk k|Hjng ul/Psf] lyof] .<br />

a}zfv !@ ut]s} dxfe'sDkdf kl/ pQm<br />

;fttNnf 3/df @& hgfn] Hofg<br />

u'dfPsf lyP .<br />

l;Gw'kfNrf]s lhNnf cWoIf<br />

afa'/fd v8\sfn] e'sDk k|efljt<br />

If]q l;Gw'kfNrf]ssf] ljleGg uf=lj=;=df<br />

JolQmut / cfkm\gf] kxndf vfBfGg,<br />

lqkfn, dlG8 nufot ;fdfu|L ljt/0f<br />

u/]/ lkl8t JolQmx?nfO{ /fxt pknAw<br />

u/fPsf lyP . cfkm\gf] lhNnfdf dfq<br />

geP/ v8\sfn] lzj/fqLdf cfPsf<br />

afaf;Gtx?nfO{ sDdn, lj:s'6 Pj+<br />

gub ljt/0f u/]sf lyP . ljut nfdf]<br />

;dob]lv l;Gw'kfNrf]ssf] /fhgLlts<br />

Pj+ ;fdflhs If]qdf cfxf]/q vl6/x]sf<br />

v8\sfsf] of] sfo{nfO{ l;Gw'kfNrf]s<br />

b]lv sf7df8f}+;Ddsf ljleGg /fhg}lts<br />

bn tyf ;j{;fw/0fx?n] k|z+;f u/]sf<br />

5g\ .


fhgLlt<br />

lasfp g]tfM<br />

cefuL g]kfn n]08'k]x?n] el/Psf] g]kfn<br />

– k|jL0f clwsf/L<br />

g]kfnsf] laut ^% aif{sf]<br />

Oltxf; k|hftGq, nf]stGq,<br />

u0ftGqsf] gfddf o; d'n'sf] >f]t /<br />

;Dkbfx? a]lrPsf] sfnv08 xf] Û of]<br />

;+3if{sf] sfnv08 xf]Og hfnem]n, ;Qf<br />

/ zlQmsf] nflu k|hftGq / nf]stGqsf]<br />

;kgf b]vfP/ n]+b'k] pTkfbg ug]{,<br />

ePsfsf] ;+/If0f ug]{, g]kfnsf] cl:dtf<br />

n'6fpg] sf]O/fnf a+zsf] /fhgLlts<br />

pbo u/fOPsf] sfnv08 xf] .<br />

/fhfnfO{ ufnL ub}{ k|hftGqsf] b'xfO{<br />

lbg], /fhgLlts 6§' / u'08f kfNg],<br />

pkmfg]{, y]rfg]{ / /fi6« eQmx?sf] lagfz<br />

ug]{ sfd o} sfnv08df ul/of] Û<br />

b]zb|f]xL, u2f/ ;a} sf+u|];Lx? o;}<br />

sfnv08sf pTkfbg x'g\ Û ;Qf l6sfpg<br />

b]z a]Rg] g]tf o} sfnv08df hlGdP Û<br />

g]kfnL sf+u|]; hGd sfnb]lvg} n]08'k]<br />

k|j[lQn] b'u{lGwt lyof], 5 / g]kfn<br />

/x] /xg]5 Û o; sfndf sf+u|];n]<br />

qmflGtsf] gfpdf ef/tLo z}lgs dfq<br />

l5/fPg -d'lQm ;]gf_ g]kfnsf] k//fi6«<br />

/ ;'/Iff, cfGtl/s ;'/Iff, gbLgfnf /<br />

;fa{ef}d;Qf cf}krfl/s ?kd} ef/tnfO{<br />

;'DKof] Û ef/tLo ;]gf, ef/tLo<br />

k|zf;lgs sd{rf/L dfq leTof{Pg<br />

g]kfnsf] ;+;bdf ef/tLo k|ltlglwsf]<br />

8]/} /fvLlbof] Û g]kfn rfOgf l;dfgfdf<br />

!$ j6f r]skf]i6 dfq /fv]g @)!%<br />

;fnd} g]x?nfO{ l/emfpg ef/tLo<br />

;+;bdf g]kfnsf] nflu b'Ol;6 dfuL<br />

lbof] Û )$^ ;fnsf] cfGbf]ng ug{<br />

!% s/f]8 lnPsf] sf+u|];n] %) nfv<br />

ef/tLonfO{ gful/stf lbnfpg] 3f]if0ff<br />

/ sfof{Gjg u/]/ u'g ltof]{ Û hftLo<br />

/fHosf] td;'s dfq u/]g 5'§} dw]z<br />

k|b]z lbg] saf]n klg uof]{ Û dxGy<br />

7fs'/ b]lv /fh]Gb| dxtf] x'Fb} a[h]z<br />

u'Ktf / clvn]z ;Dd o;} sfnv08df<br />

g]kfnL gful/s agfOP Û<br />

sf+u|];n] u/]sf] b]z b|f]xL ;GwL /<br />

;Demf}tfM<br />

!= sf]zL ;Demf}tf, -dft[sf k|;fb<br />

sf]O{/fnf_<br />

@= u08s ;Demf}tf, -lj lk<br />

sf]O{/fnf_<br />

#= sfnfkfgLdf ef/tLo ;}lgs /fVg]<br />

;Demf}tf, -lj lk sf]O{/fnf_<br />

$= zflGt, ;]gf / xftxltof/ ;DaGwL<br />

;Demf}tf, -lj lk sf]O{/fnf _<br />

%= 6gsk'/, dxfsfnL ;lGw -lul/hf<br />

k|;fb sf]O{/fnf ± dfwj s'df/<br />

g]kfn ± z]/ axfb'/ b]pjf_<br />

^= dflyNnf] s0ff{nL -lul/hf k|;fb<br />

sf]O{/fnf ± ;'zLn sf]O{/fnf _<br />

&= klZrd ;]tL -lul/hf k|;fb<br />

sf]O{/fnf_<br />

*= c?0f–# -lul/hf k|, sf]O{/fnf ±<br />

;'zLn sf]O{/fnf_<br />

o'lg6L EjfO; 17


ljb]z<br />

ljb]zdf 6«sd} g]kfn af]s]/ lx8\5g\<br />

PgaL<br />

O{Zj/L clwsf/L -Ozf_<br />

bfªdf hlGdPsf PgaL 6G8g ljut<br />

!! jif{ b]lv Sofg8fdf /xFb} cfPsf<br />

5g\ . pgn] 8«fOe/sf] k]zf cFufNb}<br />

cfPsf 5g\ . pgL cGo d'n'sdf /x]/<br />

8«fOe/sf] k]zf cFufn]tf klg cfkm\gf]<br />

b]z g]kfn / g]kfnsf] /fli6«otfnfO{<br />

lgs} dfof ub{5g\ . 8«fOe/sf] k]zfaf6}<br />

pgL ljut # aif{ b]lv cfkm\gf] b]zsf]<br />

/fli6«otf emNsfpg] sfd klg ;Fu;Fu}<br />

ul//x]sf 5g\ . cd]l/sf / Sofgf8f<br />

3'Dg] @( nfv 6«s 5g\ . tLdWo]<br />

Pp6f 6«s pgn] rnfpF5g\ / pgsf]<br />

6«s c? eGbf 5'§} b]lvG5, pgsf]<br />

6«sdf leq ;fdfg x'G5 eg] jflx/<br />

l;+uf] g]kfn af]s]/ lx8\5g\ . pgsf]<br />

6«sdf ;u/dfyf, :joDe", n'lDagL, a'4,<br />

kz'kltgfy / g]kfnsf] em08f ;'Gb/<br />

9+un] s'FlbPsf] 5, h'g b[Zon] x/]s<br />

JolQmnfO{ nf]Eofpg] ub{5 . cd]l/sL /<br />

Sofgl8ogx?n] pgnfO{ ;f]Wg] ub{5g\<br />

…s] xf] of]


j}b]lzs<br />

j}b]lzs<br />

/f]huf/, /]ld6\of; /<br />

;fdflhs Joj:yf<br />

– /fgLzdf{ ltjf/L<br />

s'g} klg JolQmnfO{ b}lgs<br />

cfjZostf kl/k"lt{sf nflu<br />

/f]huf/Lsf] cfjZoQmf kb{5 . /f]huf/L<br />

klg ;s];Dd cfkm\g} ufpF3/ jf zx/df<br />

rfxG5 . geP cfkm\g} b]zsf] s'g} 7fpFdf,<br />

hxfF of t kl/jf/;Fu a:g kfcf];\ jf<br />

a]nf df}sfdf ;lhn} 3/ kl/jf/nfO{<br />

e]6\g kfcf];\, cfk\mg} ;dfhdf a;]/<br />

sfd ug{ kfcf];\ . t/ g]kfndf<br />

/f]huf/Lsf] kof{Kt cj;/ l;h{gf x'g<br />

g;Sbf nfvf}+ o'jfx¿ /f]huf/Lsf nflu<br />

ljb]lzg' k/]sf] cj:yf 5 .<br />

cgf}krfl/s tYofª\sx¿n]<br />

/f]huf/Lsf nflu ljb]lzg] g]kfnL<br />

o'jfsf] ;+Vof krf; nfv eGbf dfyL<br />

/x]sf] cg'dfg u/]sf 5g\ . o;dWo]<br />

Go"g ;+Vofdf dfq bIf sfdbf/sf<br />

¿kdf uPsf 5g\ . cem k|f]km]zgn jf<br />

ljz]if1 :t/df ljb]zdf /x]sf g]kfnLsf]<br />

;+Vof lgs} sd 5 . bIf sfdbf/ jf<br />

OlGhlgo/, 8fS6/, h:tf k|f]km]zgn<br />

;]jfdf sfd ug{ ljb]lzPsfx¿n]<br />

kl/jf/nfO{ ->LdtL 5f]/f 5f]/L_ ;d]t<br />

lnP/ hfg] / ;Fu} /fVg] cj:yf 5 .<br />

t/ cbIf sfdbf/sf ¿kdf ef/t, vf8L<br />

d'n's nufotsf 7fpFdf hfg]x¿n]<br />

cfkm";Fu kl/jf/ n}hfg] Joj:yf /<br />

cj:yf b'j} 5}g .<br />

/fHosf] Wofg :jb]zdf /f]huf/L<br />

j}b]lzs /f]huf/af6<br />

cfPsf] k};faf6 ;'vL<br />

h:tf] b]lvg] 3/<br />

kl/jf/sf] cfkm\g} kL8f<br />

klg 5 . k};fn] ef}lts<br />

;'v ;'ljwf t NofPsf]<br />

5, t/ cfkmGtnfO{ 6f9f<br />

agfPsf] 5 .<br />

l;h{gf ug'{eGbf j}b]lzs /f]huf/<br />

k|j4{gdf nfu]sf] 5 . dfgf}+ /fHosf]<br />

p2]Zo g} ef8fsf sfdbf/ pTkfbg<br />

ug]{ b]zsf] ¿kdf g]kfnnfO{ kl/lrt<br />

u/fpg' xf] . ;fdfGo ¿kdf x]bf{ j}b]lzs<br />

/f]huf/Ln] ;dfh ;d[4 x'Fb} uPsf]<br />

k|ltt x'G5, t/ o:tf] ;d[l4n] cfkm";Fu}<br />

NofPsf] gsf/fTds kIf klg ljrf/<br />

ug'{kg]{ cfjZoQmf 5 .<br />

b]zdf /f]huf/sf] cj:yf g/x]sf]<br />

sf/0f ljb]lzPsf g]kfnL sfdbf/x¿n]<br />

ljb]zaf6 sdfP/ k7fPsf]÷NofPsf]<br />

/]ld6]G;n] s]xL xb;Dd cfd hLjgdf<br />

pHofnf] NofPsf] k|ltt x'G5 . df6f]<br />

jf v/sf 3/x¿ kSsL 3/df kl/0ft<br />

x'Fb} uPsf 5g\, 3/df Pn=O=8L= 6L=eL=,<br />

3/sf ;b:osf] xftdf df]afO{n kmf]g,<br />

OTofbLsf] pknAwtf a9]sf] 5 . vfgkfg<br />

nQfsk8fsf] :t/df ;d]t ;'wf/<br />

cfPsf] 5 . clwsf+z ljb]lzPsfx¿n]<br />

s]xL hUuf hldg, 38]/L klg hf]8]sf<br />

5g\ .<br />

;du|df /f]huf/Lsf nflu ljb]lzPsf<br />

g]kfnLsf] kl/jf/sf] hLjg:t/df kSs}<br />

;'wf/ cfPsf] k|ltt hf] sf]xLn] u/]sf<br />

5g\ . ljb]zLPsfx¿sf] cfly{s cj:yfdf<br />

cfPsf] ;'wf/af6 k|efljt o'jfx¿<br />

g]kfndf ePsf] cj;/nfO{ klg a]jf:tf<br />

ub}{ ljb]z hfg sl:;Psf] cj:yf<br />

klg /x]sf] 5 . s]xL ljb]lzPsf o'jfn]<br />

:jb]zdf kms]{/ ljb]zdf sdfPsf] k};f<br />

nufgL u/]/ cfk\mg} /fd|f] Joj;fox¿<br />

klg ;+rfng u/]sf 5g\ . t/ o:tf<br />

o'jfsf] ;+Vof gu0o 5 .<br />

clwsf+z o'jfn] ljb]zdf sdfPsf]<br />

k};f 38]/L÷hUuf vl/b, kSsL 3/<br />

o'lg6L EjfO; 19


agfpg / ljb]z hfFbf ;fx'af6 lnPsf]<br />

C0f ltg{ vlr{G5g, clg afFsL k};f<br />

df]6/;fOsn, df]afO{n / 6L=eL=df<br />

vlr{G5g\ . km]l/ ljb]z hfg' cufl8<br />

;fx';Fu rsf]{ Aofhdf C0f lng'<br />

ljb]zaf6 g]kfn kms]{sfx¿sf] lgolt g}<br />

ag]sf] 5 .<br />

j}b]lzs /f]huf/Ln] /fHosf]<br />

a]/f]huf/Lsf] lrGtfnfO{ sd dfq<br />

u/]sf] 5}g clwsf+z lgDg ju{ / lgDg<br />

dWodju{sf g]kfnLsf] lhjg :t/ /<br />

cfly{s cj:yfdf ;'wf/ NofOlbPsf]<br />

5 .<br />

j}b]lzs /f]huf/n] kl/jf/, ;dfh<br />

/ b]zdf pHofnf] dfq NofPsf] 5}g .<br />

j}b]lzs /f]huf/Lsf sltko gsf/fTds<br />

kIf klg 5g\ . j}b]lzs /f]huf/Lsf<br />

cFWof/f] kIfx¿ klg 5g\ . /]ld6]G;n]<br />

NofPsf] v'zLsf k5fl8 ljb]zdf sfd<br />

ug]{ g]kfnLsf] 7"nf] b'Mv / kL8f n's]sf]<br />

5 . cfk\mgf] 3/ kl/jf/, ;dfh /<br />

b]zaf6 6f9f /x]/ sfd ug'{ cfk}mdf<br />

sd kL8fbfoL 5}g .<br />

To;df klg clwsf+z g]kfnLn]<br />

vfl8 d'n'sdf lgs} k|lts'n cj:yf<br />

-PS;l6«d slG8zg_ df sfd ug'{<br />

kl//x]sf] cj:yf 5 . hf]lvd df]n]/<br />

sdfPsf] k};fn] 3/ kl/jf/ rnfpg]b]lv<br />

;DklQ cfh{g ;d]t ug'{ k/]sf] 5 .<br />

jiff}+{;Dd 3/ kl/jf/;Fu e]63f6 gx'Fbf<br />

x'g] kL8f / PSnf]kgsf] cg'e"lt cfk\mgf]<br />

7fpFdf 5Fb}5 .<br />

nfdf] ;do 3/ kl/jf/af6 6f9f<br />

/xFbf cfk;L nufj sd x'g] / kfl/jfl/s<br />

3lgi6tf -a08_ ;d]t sdhf]/ x'Fb}<br />

hfg] cj:yf l;h{gf eO/x]sf] 5 .<br />

o;af6 ;DaGw ljR5]bsf 36gf / cem<br />

ljb]zaf6 kmls{Fbf >LdtL g} c¿l;t<br />

3/hd ul/;s]sf] cj:yfx¿ klg<br />

k|sfzdf cfO/x]sf 5g\ . Tolt dfq<br />

xf]O{g 5f]/f 5f]/L;Fu klg efjgfTds<br />

eGbf klg k};f lbg] JolQmsf] ¿kdf<br />

20 o'lg6L EjfO;<br />

k|fljlws ;DaGw ljsf; eO{/x]sf] 5 .<br />

cem ljjfx u/]/ >LdtL leq\ofPsf]<br />

s]xL xKtf jf dlxgfd} /f]huf/Lsf nflu<br />

ljb]z hfg] k|rng / afWotfn] >Ldfg<br />

>LdtLsf] lardf efjgfTds ;DaGw jf<br />

nufj g} /fd|f];Fu aGg kfpFb}g . csf]{<br />

tkm{ ljjfx ePsf] s]xL ;dod} jiff{}+sf<br />

nflu lj5f]l8g' k/]kl5 To;n] csf]{<br />

gsf/fTds k|efj lgDTofpF5 .<br />

o'jf tyf ckl/kSs pd]/ / >Ldfg<br />

>LdtL lar efjgfTds ;DaGw ljsf;<br />

x'g g;s]sf] sf/0f ljsNksf] vf]hL<br />

ug]{ cj:yfx¿ b]lvPsf 5g\ . o;n]<br />

;fdflhs ljs[ltx¿ ;d]t lglDt/x]sf<br />

5g\ . h;sf sf/0f ljb]zdf sdfpg<br />

uPsf] JolQm :jb]z kmls{Fbf p;Fu<br />

gsdfPsf] ;DklQ g t kl/jf/ x'g]<br />

sltko 36gf aflx/ cfPsf 5g\ .<br />

j}b]lzs /f]huf/af6 cfPsf] k};faf6<br />

;'vL h:tf] b]lvg] 3/ kl/jf/sf] cfkm\g}<br />

kL8f klg 5 . k};fn] ef}lts ;'v<br />

;'ljwf t NofPsf] 5, t/ cfkmGtnfO{<br />

6f9f agfPsf] 5 . s]6fs]6Ln] afj'af6<br />

kfpg] k|ToIf dfof / ddtfsf] cg'e"lt<br />

ug{ gkfPsf] cj:yf 5 . o;af6 afn<br />

dgdf afj';Fu x'g'kg]{ nufj jf k|]dsf]<br />

efjgf sdhf]/ x'G5 . c¿sf] afj'n]<br />

u/]sf] dfof b]Vbf ljb]lzPsfsf] afn<br />

aRrfsf] dgdf :jfefljs ¿kdf kL8f<br />

x'G5 g}, p;n] cfkm"nfO{ sdhf]/ dxz';<br />

u5{ . To:t} afj' cfdfn] a'9];sfndf<br />

5f]/f5f]/Lsf] ;fldKotf vf]Hg] / ;]jf<br />

rflxg] a]nf 5f]/fx¿ ;fydf g/xFbf j[4<br />

j[4fsf] dgdf x'g] kL8f klg cfk\mgf]<br />

7fpFdf 5 . csf]{ tkm{ ljb]lzPsfn]<br />

klg af cfdfsf] :ofxf/ ug{ gkfpFbf<br />

dg b'V5 g} .<br />

j}b]lzs /f]huf/sf nflu<br />

uPsfx¿sf] 3/df /x]sL kTgLsf]<br />

cj:yf cem b'MvbfoL 5 . >Ldfg;Fu<br />

jiff}{+ 6f9f a:g' kg]{ afWotf t 5Fb}5,<br />

p;}dfyL s]xL kbf{ sf];Fu ;xof]u dfUg]<br />

eGg] ;d]t ;d:of 5 . csf]{ tkm{ PSnL<br />

dlxnfnfO{ xfd|f] ;dfhdf lu4] b[li6<br />

nufpg]x¿sf] klg sdL 5}g . PSnL<br />

dlxnfn] 3/ aflx/ dfq xf]Og 3/ leq<br />

klg ljleGg lsl;dsf oftgf / tgfj<br />

;xg'kg]{ cj:yf 5 .<br />

of}g pTkL8gsf] k|oTg ug{]n] lj/f]w<br />

ubf{ ljb]zdf /x]sf] >LdfgnfO{ aft<br />

nufO{lbg] wDsL lbg] u/]sf ljleGg<br />

36gf ;d]t k|sfzdf cfPsf 5g\ .<br />

sltko cj:yfdf o:tf wDsL lbg]<br />

/ of}g pTkL8g ug]{df kl/jf/s} k'¿if<br />

kfqx¿ /xg] u/]sf 5g\ . Tolt dfq<br />

xf]Og ljb]zaf6 kmls{Psf >Ldfgn] aft<br />

nufOPsf] jf z+sfsf] e/df kTgLdfyL<br />

cljZjf; u/L kTgLnfO{ ;DaGw ljR5]b<br />

u/]sf] 36gf ;d]t ePsf 5g\ .<br />

/f]huf/Lsf nflu ljb]z hfg'<br />

g]kfnL o'jfsf] afWotf xf] . j}b]lzs<br />

/f]huf/Ln] s]xL ;d[l4 NofP klg<br />

o;n] ;dfhdf NofPsf gsf/fTds<br />

c;/ k|lt ;r]t x'g cfjZos 5 .<br />

j}b]lzs /f]huf/Ldf hfg]n] klg ;Fw}sf<br />

nflu j}b]lzs /f]huf/LnfO{ g} cfk\<br />

mgf] lgotL agfpg' eGbf Ps k6s<br />

ljb]zaf6 sdfP/ NofPsf] k};fn] 3/<br />

hUuf, / ;f]vsf ;fwg h'6fpg' eGbf<br />

klg :j/f]huf/sf] Joj:yf u/]/ g]kfnd}<br />

a:g] tkm{ Wofg lb'g' k5{ .<br />

csf]{ tkm{ /fHon] b]zdf<br />

pBf]u wGbfsf] ljsf;sf] jftfj/0f<br />

agfO{ j}b]lzs /f]huf/L Go"gLs/0f<br />

ug'{kb{5 . ljb]z hfg]n] klg /fd|f] tna<br />

k|fKt ug]{ / kl/jf/ ;d]t ljb]zdf uP/<br />

a:g ;Sg] cj:yfsf] l;h{gf ug{ bIf<br />

sfdbf/ pTkfbgdf hf]8 lbg' kb{5 .<br />

cGoyf j}b]lzs /]ld6fG;n] NofPsf]<br />

;d[l4n] ;dflhs Joj:yfnfO{ hh{/<br />

agfpFb} n}hfg] kSsf 5 . -n]vs,<br />

t/fO{ dw]z ;b\efjgf kf6L{ g]kfnsL<br />

pkfWoIf x'g\ ._ -dw]z bk{0f lkmr/<br />

;]jf_


;+:s[lt<br />

uf}td a'4<br />

g]kfnLx?sf<br />

;femf uf}/j<br />

–bL3{/fh k|;fO{<br />

uf}td a'4sf] hGd holGt<br />

xfdL g]kfnLx? tyf<br />

ljZjdf /x]sf af}4x?sf] nflu ;femf<br />

uf}/jdo ;fem lbj;sf] lbg xf] . uf}td<br />

a'4sf] hGdholGtdf xfdL g]kfnLx?<br />

tyf ljZjsf af}4x? uf}td a'4sf<br />

dxfg of]ubfg / dxfgtf af/]df lrGtg<br />

ug]{ u5f}{ . of] ;fn a'4sf] @%%( gf}+<br />

hGd holGt xf] . cfheGbf @%%(<br />

gf}+ aif{ cufl8 a}zfv k"l0f{dfsf] lbg<br />

uf}td a'4sf] hGd ePsf] lyof] . uf}td<br />

a'4sf] hGdynf] n'lDagL g]kfnsf] dWo<br />

blIf0fsf] t/fO{df k5{ . pgL hGd]sf] ;ftf}+<br />

lbgdf cfdf dfofFb]aLsf] d[To" ePkl5<br />

sfG5L cfdf k|hfktL uf}tdLn] pgsf]<br />

nfngkfng u/]sL lyOg\ . ;f]x|aif{sf]<br />

pd]/df uf}tdsf] lajfx ;'k|a'4sL 5f]/L<br />

ozf]w/f;Fu eof] / @* aif{sf] pd]/df<br />

pgsf] 5f]/f /fx'nsf] hGd eof] . a}zfv<br />

k"l0f{df uf}td a'4sf] hGd x'g', a}zfv<br />

k"l0f{dfsf lbg d}+ uf}td a'4n] af]lw;Tj<br />

k|fKt ug'{' / ToxL a}zfv k"l0f{dfsf]<br />

lbgdf *) aif{sf] pd]/df, leIf' cfgGb<br />

tyf cGo eQmhgx?;Fu jftf{nfe<br />

ubf{ub}{, s'zLgu/df a'4sf] :juf{/f]x0f<br />

x'g'n] …a}zfv k"l0f{dfÚ uf}td a'4sf]<br />

nflu Ps c;fwf/0f b}jLs tLlysf]<br />

?kdf b]lvG5 . l;4fy{ uf}tdn] #%<br />

aif{sf] pd]/df a}/fUo eP/ >LdtL,<br />

5f]/f, kl/af/, b/af/, /fhkf7 5f]8]/<br />

1fgsf] vf]hLdf nfUg' eof] . w]/}lbgsf]<br />

1fgsf] vf]hLkl5 uf}td a'4n]<br />

af]lwa[Ifdf tk:of u/]/ pgn] a'4Tj<br />

k|fKt u/] . ;Dk"0f{ v/faLaf6 d'Qm /xg',<br />

dgnfO{ :j:t /fVg', h] /fd|f] nfU5<br />

Tof] ug'{ eGg] ljrf/df cfwfl/t eP/<br />

;Dos\ b[li6, ;Dos\ ;+sNk, ;Dos\<br />

arg, ;Dos\ sd{, ;Dos\ hLj, ;Dos\<br />

Jofofd, ;Dos\ :d[lt, ;Dos ;dflw<br />

cflb pkb]zx? uf}td a'4df l;l4<br />

jfFl0fx? x'g\ . pkb]zx?nfO{ 7Ls;Fu<br />

k|of]u ug{ clek|]l/t u/fpg uf}td<br />

a'4n] cfkm|gf eQm af}4 leIf'x?nfO{<br />

;+;f/df wd{ k|rf/ ug{ wd{b"t ?kdf<br />

k7fpg] rng rnfP .<br />

a'4n] atfPsf pkb]zx?nfO{<br />

lnlvt?kdf ptfl/Psf] lyPg .<br />

a'4sf] z]ifkl5 pgsf cg'ofO{x?n]<br />

af}4 ;Dd]ng u/]/ To;kl5 af}4<br />

pkb]zsf] ;+u|x u/] . klxnf, bf];|f] /<br />

t];|f] k6s ul/Psf] ;Dd]ngaf6 tof/<br />

ePsf] u|ynfO{ …lqlk6sÚ elgG5 . oxL<br />

lqlk6ssf] cfwf/df a'4wd{sf] cfwf/<br />

u|Gy tof/ eof] . lqlk6ssf tLgj6f<br />

gfd eP ;'Q lk6s, ljgo lk6s, /<br />

clewDd lk6s eP . a'4sf pkb]zx?<br />

…wDdkbÚ df ;+u|xLt 5g\ . wDdkb<br />

a'4sf pkb]zsf k|l;4 ;+u|x dflgG5 .<br />

;Dos\ Jofofd cGtut ljkZogf Wofg<br />

uf}td a'4åf/f b]lzt lrQ ljzf]wg<br />

ljlw xf] . o;nfO{ a'4 of]u eg] klg<br />

x'G5 . uf}td a'4 afFlr/x]sf] cj:yfdf<br />

a'4 wd{ af/] s'g} ljjfb p7]sf] lyPg .<br />

a'4sf] cy{ xf] 1fg k|fKt u/]sf] JolQm<br />

xf] . ;+;fl/s b'Mvaf6 :jtGq ag]/<br />

uf}td a'4n] af]lw;Tj k|fKt ul/;s]kl5<br />

uf}td a'4sf] 1fgåf/f k|efljt ePsf<br />

af}4 ;+3sf dflg;x?n] cf–cfkm\g}<br />

o'lg6L EjfO; 21


kf/fn] a'4sf pkb]zx?nfO{ cy{<br />

nufpg yfn] . o;n]ubf{ af}4wd{<br />

ck/Dkf/ eu;fu/ h:tf] nfU5 . ;do<br />

kl/l:yltn] a'4wd{ xLgofg, dxfofg<br />

cflbdf ljeQm eof] . lqlk6sdf<br />

pNn]lvt pkb]zx?sf cg'ofO{x?<br />

xLgofgL eP . xLgofgLx?nfO{ y]/jfbL<br />

af}4 dflgG5 . y]/jfbLx? a'4wd{n]<br />

af]wL1fgnfO{ d'Vo cfwf/ dfGg] u5{g\ .<br />

y]/jfbLx? af}4 afx]s c? wd{;Fu<br />

;+jGw hf]8\g rxfFb}gg\ . xLgofg cyf{t<br />

y]/jfbLx?sf] klx/g s]xL kx]+nf] /<br />

skfn d'8'nf] x'G5 eg] dxfofgjfbLx?<br />

s]xL sn]hL /Ësf] klx/g k|of]u u5{g\ .<br />

skfn gsf6\g], zfsfxf/L, dfG;fxf/L,<br />

b]jL b]jtfsf] ;d]t k"hfcf/wfgf ug]{<br />

x'G5g\ . u'afh'x? dxfofgjfbL x'g\ .<br />

kx]nf] jf /ftf] n'uf gunfpg] hftsf<br />

g]kfnLx? klg sltko af}4 wd{sf<br />

kfns 5g\ . a'4sf pkb]zx?;Fu<br />

k|efljt leIf', leIf'0fLx? nufot a'4<br />

wd{ / ;+3nfO{ cfTd;fy u/L …a'4+<br />

z/0f+ uR5fld, wd{+ z/0f+ uR5fld, ;+3+<br />

z/0f+ uR5fldÚ eG5g\ .<br />

af}4 wd{df ;Dos\sf] 7"nf] dxTj<br />

5 . ;Dos\sf] cy{ xf]–/fd|f] xf]; u/]/<br />

ug]{ sd{ xf] . uf}td a'4n] atfP<br />

cg';f/ k|f0fL lx+;f gug'{, grfg'{,<br />

a|Dxrfo{ kfng ug'{, em"7f] gaf]Ng',<br />

nfu'kbfy{ ;]jg gug'{, s'a]nf ef]hg<br />

gug'{, km"ndfnf cflb ;'ulGwt a:t'x?<br />

wf/0ff gug'{, pRrf;gdf a:g], ;'Tg]<br />

gug'{, ;'grfFbL h:tf d"Nojfg wft'sf]<br />

nf]e gug'{ eGg] pkb]zsf cg'ofoLx?<br />

y]/jfbL dflgG5g\ . >Ln+sf, yfONof08.<br />

Dofgdf/ -adf{_, sDk'rLof, nfcf];,<br />

eLotgfd cflbdf /x]sf leIf'x? y]/jfbL<br />

x'g\ eg] rLg, ?;df /x]sf af}4x?<br />

dxfofgjfbL x'g\ . af}4x?n] tLy{<br />

tyf wfdsf] ?kdf n'lDagL, af]wuof,<br />

;f/gfy, s'lzgu/nfO{ dfG5g\ . a'4sf]<br />

hGdynf]sf] ?kdf n'lDagL, tk:of<br />

:ynsf] ?kdf af]wuof, 1fg k|fKtLkl5<br />

22 o'lg6L EjfO;<br />

;j{k|yd leIf'x?nfO{ pkb]z lbPsf]<br />

:ynsf] ?kdf ;f/gfy / b]x Tofu<br />

u/]sf] :yn s'lzgu/ x'g\ . oL klaq<br />

:yn dflgG5g\ . uf}td a'4sf lktf<br />

z'4wg lxGb' ;+:sf/df x's]{sf / uf}td<br />

a'4 klg lxGb' ;+:sf/df kl/lrt<br />

ePsfn] xLgofgx? lxGb' tyf af}4<br />

aLrdf cGt/ ;+jGw sfod /fVg hf]8<br />

lbG5g\ . lxGb\ / af}4x?aLr cToGt<br />

;f}xfb{tfsf;fu wfld{s ;f+:s[lts<br />

;+jGw sfod 5 . j}lbs lxGb' tyf<br />

af}4x?df dGq, tGq / oGq aLrdf<br />

ulx/f] ;+jGw 5 .<br />

lnR5ljsfndf g]kfnsf /fhfx?n]<br />

af}4wd{nfO{ 7"nf]<br />

dfGotf uy]{ . lnR5lj<br />

/fhf hob]jn] kz'klt<br />

clen]vsf] j+zfjnLdf<br />

a[ifb]j /fhfnfO{ …<br />

af}4wd{sf] kIfkft ug]{Ú<br />

eGb} k|;G;f ul/Psf] 5 .<br />

dfgb]j k|ydsf kfnfsf]<br />

rfjxLnsf] clen]vdf<br />

lsGg/L eGg] cfOdfO{n]<br />

af}4;Fusf eQmx? /<br />

eujfg a'4sf] k"hfsf<br />

nflu v]t bfg u/]sf]<br />

s'/f atfOPsf] 5 . /fhf<br />

lzjb]j k|ydn] cfkm\<br />

gf] gfpFdf lzjb]j laxf/<br />

/fv]sf / c+z'jdf{sf]<br />

;dodf blIf0fsfnLsf]<br />

e]slt/ leIf'x?sf]<br />

pkof]usf] nflu wf/f]<br />

agfPsf aofg clen]vdf<br />

kfOG5 . lnR5ljsfndf<br />

g}+ ltAat;Fu af}4 wd{s}<br />

sf/0fn] ;f+:s[lts ;+jGw<br />

a9fPsf] lyof] . ltAat<br />

t dxfofgL af}4x?sf]<br />

cf/fwgf s]Gb| g}+ ag]sf]<br />

5 t/ rLgsf] a]OhLªdf<br />

klg g]kfnsf c/lgsf]n]<br />

lgdf{0f u/]sf] af}4 r}To If]q, nfdf<br />

6]Dkn If]qdf leIf'x? oGqtGq<br />

b]lvG5g\ . …cf]d kB] x'F+Ú dGq rf}tkmL{<br />

l/sl8Ëaf6 klg u'~hodfg u/fOG5 .<br />

r}q / @)&! ;fnsf] a}zfv dxLgfdf<br />

cfkm"n] rLgsf] e|d0f u/]/ rLgdf<br />

af}4wd{k|ltsf] cf:yf a9]sf] b]Vg<br />

kfOof] . o;/L af}4 wd{n] cGt/fli6o«<br />

hutdf k|efj a9\g nfu]sf] lyof] .<br />

dNn /fhfx? lxGb' tyf af}4 b'a}<br />

wd{nfO{ cfkm\gf] dfq[wd{ h:tf] dfGotf<br />

uy]{ . k[YjLgf/fo0f zfxn] /fli6«o<br />

PsLs/0fkl5 sf7df08f}+ pkTosf<br />

nufot g]kfndf cjl:yt u'Daf, ljxf/


x?sf] ;+/If0f ug]{ gLlt lnPsf lyP .<br />

/fhf dx]Gb|n] @)!# ;fnsf] n'lDagL<br />

e|d0fkl5 a'4sf] hGdynf] n'lDagLdf<br />

sf6df/ gug]{ lgb]{zg lbP/ o;nfO{<br />

clgjfo{ agfP .<br />

a'4sf pkb]z, AofVof / af}4wd{sf<br />

l;4fGt clxn]sf] ;+;f/df olt Aofks<br />

ePsf] 5 ls cg]sf]} lsl;dn] klg<br />

a'4sf] ;Ddfg ug{ ;lsG5 . g]kfnsf<br />

ah|ofgL af}4x? b]jL b]jtfsf] k'hf<br />

u5{g\ / bz}df klg k"hfcfhf u/L rf8<br />

dgfpF5g\ . af}4x? a'4sf] d"lt{ /fVg],<br />

a'4nfO{ ;Ddfg ug]{ ePtf klg af}4x?<br />

d"lt{ k"hs xf]Ogg\ . zflGt / Psfu|tfsf]<br />

nflu a'4 d"lt{ v8f ug'{sf] dTnj xf] .<br />

af}4x? b'O[ k|sf/sf 5g\ . kf}/fl0fs<br />

a'4 / zfSod'gLsf pkb]z cg'z/0f ug]{<br />

a'4 . uf}td a'4 eGbf cufl8 g}+ lkkZjL<br />

a'4, lzvL, ljZje", qms'R5Gb a'4,<br />

sfZod'gL / sfZok a'4sf] cjtf/sf]<br />

ljifodf :joDe" k'/f0fdf pNn]v 5 ls<br />

sf7df08f}= pkTosfdf kfgLn] el/Psf]<br />

cj:yfdf oL a'4x?sf] cfudg ePsf]<br />

lyof] . ljkZjL a'4n] Ps sdnsf]<br />

aLh :joDe"df /f]k] . :joDe" Hof]ltdf<br />

k|s6 x'g nfu]kl5 d~h'>Lsf] g]kfndf<br />

cfudg eof] . :joDe"df zfSod'gL<br />

a'4x? klg k"hf u5{g\ . elgPsf] klg<br />

5– …af]lw;To dxf;To, :ooDe" r}To<br />

gdfDox+ .Ú<br />

t/ ;dosfn kl/l:yltn] af}4<br />

;+3df /x]sf leIf' tyf leIf'f0fLx?<br />

aLrdf ;Dks{ a9]/ aRrf kmfNg],<br />

dfg]{ cflb OlToflb laxf/df a'4wd{<br />

leq b'/frf/ a9\g yfn]sf] cj:yfdf<br />

z+s/frfo{sf] g]kfndf e|d0f eof] . To;<br />

e|d0fsf] a]nf z|s/frfo{n] af}4 leIf',<br />

leIf'0fL aLrdf ;fdf~h:otf Nofpg<br />

af}4wd{leq ;Gof;L cf>d / u[x:yf>d<br />

x'G5g\ eGg] kl/efiff u/]sf] a]nfb]lv<br />

af}4 wd{df ;Gof;f>d / u[x:yf>dsf]<br />

ljsf; ePsf a]nfb]lv af}4 wd{ ljZj<br />

AofkL x'g uof] . To;a]nf sltko<br />

cgleIf JolQmx?n] cfqmf]lzt x'Fb}<br />

z+s/frfo{n] ;Dk"0f{ af}4 u|Gy hnfP<br />

eg]/ cfIf]k nufP hjls To;a]nf af}4<br />

uGyx? ;'/Iffy{ kz'kltgfydf /fv]sf<br />

lyP . To;a]nfb]lv leIf' x'g'af6<br />

6f8f /x]sfx? u[x:t agL ah|ofg<br />

l;4fGt ckgfP . o;/L xLgofgjfbL/<br />

dxfofgjfbL cf–cfkm\gf] ;+sNk tyf<br />

kf/f cg';f/ af}4 wd{ kfng ug{<br />

pT;'s aGg k'u] . g]kfndf af}4<br />

wd{df cfj4 hft hfltx?df zfSo,<br />

Hofk', dfgGw/, ah|frfo{ cflb / z]kf{,<br />

tfdfª, ysfnL, yf? / sltko du/,<br />

u'?ªx? af}4wd{nfO{ cfkm\gf] cflb wd{<br />

dfG5g\ . hg;+Vofsf b[li6n] g]kfndf<br />

lxGb'x?sf] ;+Vof *% k|ltzt eGbf w]/}<br />

ePtf klg af}4k|lt lxGb'x? gsf/fTds<br />

x'Fb}gg\, 5}gg\ .<br />

;+:s[ltljb\ 8f+ hudfg u'?ª<br />

eG5g\–…oxL sf7df08f}+ cf]l/kl/ cf7j6f<br />

lzjlnË 5g\ . oL lzjlnËx?nfO[<br />

oxfFsf af}4x?n] ci6 a}t/fu cyf{t<br />

/fu;lxt ci6 af]lw;Tjsf ?kdf<br />

dfG5g\ . z}jx? lzjsf ?kdf dfG5g\,<br />

af}4x? ci6 af]lw;Tjsf ?kdf<br />

cr{gf u5{g\ . rf};7\7L lzjlnË<br />

dWo] b'Dhfdf s'z]Zj/ dxfb]j 5g\,<br />

h'g sf8df08f}+sf af}4dfuL{ zfSo–<br />

ah|f{rfo{x?sf s'nb]jtf x'g\ . x/]saif{<br />

sflt{s z'Sn ci6dLsf] lbgnfO{ g]jf/L<br />

efiffdf d'vfci6dL elgG5 . To;lbg<br />

eujfg kz'kltnfO{ af}4fcjtf/sf<br />

?kdf eujfg a'4sf] k~r a'4 d's'6<br />

klx¥ofP/ k'hfug]{ rng 5 .Ú af}4<br />

wd{df ;Dos k"hf dgfpg pQm k"hfdf<br />

/fhfsf] ;+nUgtf u/fOG5 . ;Dos<br />

k"hfdf xhf/f}+ eQmhgx?sf] e]nfdf<br />

ef]h ;d]tsf] Joj:yf ul/G5 . eujfg<br />

a'4nfO{ lai0f'sf] cjtf/sf] ?kdf<br />

dflgG5 . o;/L af}4x? kz'kltgfynfO{<br />

3f]nfªjfs5o"s eg]/ dfG5g\,<br />

u'x]Zj/LnfO{ kmfdf8f]n5o"s eG5g\ .<br />

g]kfn ;jf]{bo af}4 wd{ ;+3af6 k|sflzt<br />

tLns axfb'/ g]uLsf] lj;+ @)#(<br />

;fndf k|sflzt k'l:tsf cg';f/<br />

zfSod'gL a'4n] s'zLgu/sf] ;fn<br />

agdf leIf' cfgGb;Fusf] ckzf]rk"0f{<br />

lh1fzfsf] hjfkmdf eg]sf] s'/f klg<br />

oxfF lrGtgLo 5 . a'4n] To;a]nf<br />

eg]sf lyP– …d cf7aif{kl5 ljdn<br />

;/f]j/sf] kB laIfdf cb\e"t / >]i7<br />

a'4 ag]/ hGd lng] 5'Ú eg]/ ;+emfPsf]<br />

lyof] . a'4n] eg]em}+ cf7aif{sf] afnssf]<br />

?kdf u'? kB;Dejsf] hGd ePsf]<br />

elgG5 . u'? kB ;+ejn] ltAat, rLg,<br />

d+uf]nLof nufot w]/} b]zx?df a}4wd{<br />

k|rf/ u/] . ç dl0f kB] x'F o;}sf] ?k<br />

xf] . af}4sf ljxf/x?sf dfg]x?df /<br />

af}4 em08fx?df oxL d+qnfO{ ljleGg<br />

efiffx?df pNn]v u/]/ em08f :j?k<br />

kmx/fPsf] x'G5 .<br />

ls/ftsfndf uf}tda'4 hlGdPsf]<br />

7fpF kQf nufP/ P;feGbf #)) aif{<br />

cufl8 ef/taif{af6 /fhf czf]s g]kfn<br />

cfP/–…oxfF eujfg hlGdPsf lyPÚ eg]/<br />

7"nf] 9'Ëfsf] :tDe v8f u/]sf] s'/f<br />

n'lDagLsf] czf]s :tDen] atfpF5 .<br />

duwsf /fhf czf]sn] p;a]nf a+ufnsf]<br />

vf8Lsf] glhs} /x]sf] sln+u /fHodf<br />

xdnf u/sf lyP] . o'4df /utsf]<br />

vf]nf] aUof] . Tof] ljeT;tf b]v]/ /fhf<br />

czf]s e/lËP/ ;Gof; lng] c7f]6ub}{<br />

eujfg a'4sf] hGde"ld n'lDagLdf cfO{<br />

a'4wd{ u|x0f u/L n'lDagLdf :tDe<br />

v8f u/]sf lyP . ls/ftsfndf<br />

/fhf :y'ª\sf] n'lDagLdf e|d0f x'Fbf<br />

pgn] cfkm\gf] /fHosf] e"efu dfly<br />

cfqmd0f ePsf] 7fg]/ czf]s :tDe<br />

9fn]sf lyP . To;a]nfb]lv w]/}aif{;Dd<br />

;'z'Kt cj:yfdf /x]sf] n'lDagLsf]<br />

czf]s :tDenfO{ ;g\ !((% df hd{gsf<br />

k'/ftTjljb 8f= kmo"//, ef/tsf 8f=<br />

kL=;L= d'shL{ / kfNkfsf a8fxflsd<br />

v8\u zD;]/sf] k|of;af6 pTvgg\ u/L<br />

78fofPsf] lyof] . czf]ssf k|efjn]<br />

ef/tdf xhf/f}+ dflg;x? leIf' leIf0fL<br />

o'lg6L EjfO; 23


ag] . t/ ef/tsf s]xL JolQmx?n]<br />

s]xL aif{b]lv a'4 ef/tdf hlGdPsf<br />

lyP eg]/ cg]sf}+ ckmjfx km}nfpg<br />

yfn]sf] cj:yfdf g]kfnsf g}+ s]xL<br />

JolQmx?n] a'4 ef/tdf hGdsf lyP<br />

eg]/ e|d v8f ug{ yfn] . of] b'Mvsf]<br />

s'/f xf] . o:t} @)%( ;fn ebf}+ !(<br />

ut]sf] sflGtk'/df sDo'lgi6 g]tf df]xg<br />

ljqmd l;+xn] a'4 ef/tsf] pl8zfdf<br />

hGd]sf x'g\ eg]/ n]v] . hjls<br />

pl8zfs} k|l;4 Oltxf;sf/ k|f]km];/<br />

s?gf ;fu/ a]x]/fn] n]v]–…a'4 ef/tsf]<br />

pl8zfdf hGd]sf klg xf]Ogg\ / pgsf]<br />

hLjgsfndf pgn] pl8zfsf] e|d0f<br />

klg u/]gg\ .Ú<br />

g]kfndf hlGdPsf uf}td a'4sf]<br />

hGd:ynnfO{ ljjfbdf Nofpg h;/L<br />

;TonfO{ c;To agfpg] vf]lhof]<br />

To;n] uf}td a'4sf] hGdynf]sf]<br />

lzjk'/L /fli6«o lgs'~hsf<br />

jf8]{g sdnh+u s'Fj/sf<br />

sf/0f zf] lgs'~hn] rr]{sf] dWojlt{<br />

If]qsf :yfgLo jfl;Gbf cft+lst ag]sf<br />

5g\ . s'Fj/ kl5Nnf lbgdf krf;f}+<br />

aif{b]lv j;f]jf; ub}{ cfPsf :yfgLosf]<br />

3/6x/f lgs'~h If]qdf kg]{ sf/0f b]vfpFb}<br />

eTsfOlbg yfn]sf 5g\ . lr;fkfgL If]qdf<br />

s]lxlbg klxn] dfq pgsf] cfb]zdf<br />

b'O{j6f 3/ eTsfP/ pQm 3/df j;f]jf;<br />

ub}{ cfPsf gfafns b]lv aof]a[4 ;Ddsf]<br />

ljrNnL kfl/Psf] 5 . dfgljo ;+j]bgfnfO{<br />

;d]t s'lNrP/ b|Jo df]xs} sf/0f s'Fj/n]<br />

:yflgonfO{ cftls+t agfpg] sfd ug]{<br />

u/]sf] kfOPsf] 5 . ;/sf/n] 3f]if0ff<br />

u/]sf] dWojtL{ If]qsf 3/6x/f eTsfpg<br />

yfn]kl5 :yfgLon] s'Fa/nfO{ af3 / lrt'jf<br />

eGbf 8/nfUbf] hGt'sf ?kdf lrq0f ug{<br />

yfn]sf 5g\ . ;/sf/sf] d'vkq /fhkqdf<br />

@)&@ r}t !% ut] s]lx /fhg}lts bnsf<br />

k|ltlglwx?sf] lg0f{onfO{ k|sflzt ug]{<br />

ljjfbn] uf}td a'4 / pgsf pkb]zx?<br />

emg\ emg\ ljZje/ / g]kfnLx?sf] 3/<br />

cfugdf nf]slk|o ag]sf 5g\ . ;+o'Qm<br />

/fi6« ;+3 nufot ;+;f/sf cg]sf}<br />

jf}l4s JolQmx?af6 To;sf] e|T;gf<br />

x'g uof] . t/ uf}td a'4 dfly dfq<br />

cfqmd0f xf]Og, clxn] t g]kfns}<br />

kf6L{leqsf s]xL b]zb|f]xL JolQmx?<br />

prfn]/ g]kfnsf] ;fj{ef}d;Qf dfly<br />

g}+ rf}tkmL{ xdnf x'g nfu]sf] 5 .<br />

o;cj:yfdf uf}td a'4 dfly af}4<br />

leIf', leIf0fL jf dxfofgjfbL af}4 jf<br />

u|x:t cf>dLx? h:n] a'4 dfly >4f<br />

/fV5 p;n] a'4sf s]xL g s]xL pkb]z<br />

kfng ug{ ;Sg'k5{ . g]kfn clxn]<br />

@)^# ;fnkl5sf g]kfns} g]t[Tjju{sf<br />

s'zf;gsf sf/0fn] /fli6«otf /<br />

lxGb' tyf af}4wd{ ;+s6df km;fpg<br />

vf]lhPsf] 5 . klZrdfx?sf] kf/fdf<br />

lzjk'/L lgs'~hdf s'“j/ cft+s<br />

sfd u/]/ ;f] If]qdf a;f]jf; ub}{ cfPsf<br />

xhf/f}+ :yflgonfO{ cfxft k'Ug] sfd ePsf]<br />

:yfgLo ch'{g dfna'nn] o'lg6 EjfO;nfO{<br />

atfP .<br />

/fhkqdf k|sflzt ;'rgf / s'Fa/sf]<br />

HofbtLsf lj?4 Ps h'6 ePsf :yfgLon]<br />

jg dGqL cUgLk|;fb ;fksf]6fnfO{ ;d]t<br />

cfkm\gf ;d:ofsf ljifodf 1fkg kq<br />

a'emfO;s]sf 5g\ . jg dGqfno dftxtsf]<br />

sfo{nosf k|d'v s'Fa/n] eg] :yfgLon]<br />

a'emfpg vf]h]sf] 1fkgkq a'em\g gdfg]sf]<br />

sf/0f x'nfs dfkm{t k7fOPsf] ;dfrf/<br />

nfu]/ g]kfnsf ;Qf;Lgx? k};f vfP/<br />

g]kfnsf] lxGb' tyf af}4 wd{ gi6 u/fP/<br />

O;fO{s/0f u/fpg cfkm|gf klxrfgx?<br />

a]Rg nfu]sf 5g\ . o:tf b]zb|f]xLsf]<br />

la?4 cj xfdL g]kfnLx? n8\g<br />

h'?Ss p7\g' k5{ . xfdL g]kfnLx?<br />

dg'io xf} ls ldl;g xf}+ o;s'/fsf]<br />

lg0f{o xfdL cfkm}n] ug{ ;Sg'k5{ .<br />

a'4n] klg eg]sf 5g\–…cfkm|gf] lxt x'g]<br />

s'/f cfkm} lg0f{o u/ .Ú To;}n] xfdLn]<br />

o; cj;/df a'4sf] pkb]z– …cg}lts<br />

/ c;+odL eP/ ;oaif{ afFRg' eGbf<br />

;bfrf/L / WofgL ag]/ Ps lbg hLpg'<br />

hftL 5Ú eGg] 1fgnfO{ cfTd;fy u/]/<br />

g]kfnnfO{ o'uo'ufGt/;Dd ;fj{ef}d<br />

/fi6«sf] ?kdf arfO/fVg /fh;+:yfsf]<br />

lg/Gt/tfsf;fy g]kfnnfO{ lxGb' tyf<br />

af}4 /fi6« 3f]if0ff ul/g' k5{ .<br />

Email:dirgharajprasai@gmail com<br />

– /fh' ljz+v<br />

:yfgLon] k|]l;t u/]sf 5g\ . :yfgLonfO{<br />

cftls+t agfpFb} d]/f] clwsf/ k|of]u u5'{<br />

al9 x'g]nfO{ h]n xflNbG5' eGg] h:tf<br />

wDsLk"0f{ z}nLnfO{ cufl8 a9fpFb} u/]sf<br />

s'Fa/sf lj?4 :yfgLojfl;x? kl5Nnf<br />

lbgdf yk Psh'6 x'g yfn]sf 5g\ .<br />

24 o'lg6L EjfO;


ef}uf]lns<br />

b]zsf] ef}uf]lns k'g;{/rgf<br />

– cd/ s]=;L=<br />

/fHo Joj:yfdf k|0ffnLsf]<br />

:j?kdf PsfTdstf /<br />

;+3Lo /fHo k|0ffnLaf6 /fHosf<br />

;+/rgfx? ePsf x'G5g\ . o;sf]<br />

ljz]iftfnfO{ d'Votof b]zsf] /fhg}lts,<br />

ef}uf]lns, ;fdflhs If]qsf] cfwf/df<br />

/fHo Joj:yfsf] ;Gt'ng ;d[l4 /<br />

ljsf;sf nflu ;+/rgf tyf lgdf{0f<br />

ul/Psf] x'G5 . /fHodf s'g} klg<br />

;+/rgfdf To;sf] cf}lrTo / ckl/xfo{tf<br />

/xg'kg]{ d'2fx?nfO{ /fhg}lts,<br />

ef}uf]lns / ;fdflhs b[li6n] ;Gt'lnt<br />

agfPsf] x'g'kb{5 .<br />

s'g} klg l;4fGt jf jfbdf cfwfl/t<br />

/x]/ dfq hgtfsf] ;d[l4 ug]{ cfwf/<br />

lgdf{0f x'g ;Sb}g . To;sf/0f ;+3Lo<br />

/fHosf] cjwf/0ffn] dfq ;du| /fi6«sf]<br />

ljsf; ug{ ;lsG5 eGg] tYo k/s<br />

s'g} cfwf/ dfGg ;lsG5 eGg] klg<br />

xf]Og . ;+3fTds k|0ffnLleq /fhg}lts<br />

;Gt'ng gePdf o;af6 ljv08g,<br />

cl:y/tf / cGTodf /fi6« ljefhg x'g]<br />

vt/f ;d]t k}bf x'g ;S5 . ;fdflhs<br />

åGb / c;Gt'ng cj:yf pTkGg ePdf<br />

u[xo'4sf] ;Defjgf k}bf ub{5 .<br />

ef}uf]lns ;Ldf ljjfbsf sf/0f<br />

;du| ljsf; tyf lgdf{0f sfo{df<br />

cj/f]w k}bf ug{ ;Sb5 . ;+3Lo k|0ffnL<br />

cToGt vlr{nf] / ljljw ;d:ofsf]<br />

ynf] klg xf] To;sf/0f ;+3Lo /fHosf]<br />

cjwf/0ffdf ;fj{ef}d /fi6«df kfg{ ;Sg]<br />

b"/ufdL k|efjnfO{ ljrf/ u/L /fHosf]<br />

;+/rgfdf ;+3Lo /fHosf] cl:tTj<br />

:jLsf/ ug'{kb{5 .<br />

;+3Lo /fHosf] cjwf/0ffsf]<br />

cf}lrTonfO{ ;a} kIfaf6 ;Gt'ng gu/L<br />

/fhg}lts :jfy{sf nflu dfq /fHonfO{<br />

;+3Lo ;+/rgfdf :yflkt ul/G5 eg]<br />

o; sfo{af6 b]z ljefhg x'g lglZrt<br />

5 . ;+3Lo /fHosf] k'g{;+/rgfsf]<br />

ax; ;+u;+u} cfTd lg0f{osf] clwsf/,<br />

k|fs[lts ;|f]t ;fwgdf ;+3Lo /fHosf]<br />

:jfldTj tyf /fhg}lts / cfly{s<br />

If]qsf] x:tIf]kaf6 s]Gb|Lo ;/sf/sf]<br />

clwsf/ :yflkt ul/of] eg] ;+3Lo<br />

u0f/fHon] qmdzM pklgj]zsf] dfGotf<br />

k|fKt ug{ pGd'v /xg ;Sg] k|jn<br />

;Defjgfx? b]vf kg{ ;Sb5 .<br />

o;af6 b]z ljefhg ug{ ;Sg]<br />

if8oGq / rnv]n z'? x'g] ;Sg]<br />

;DefjgfnfO{ klg b'/ufdL / j[xQ/<br />

?kdf lrGtg ug{ ;Sg'kb{5 . j}b]lzs<br />

;xof]u / cg'bfg tyf l5d]sL d'n'ssf]<br />

/fhg}lts k/fdz{sf] cfwf/df /fhg}lts<br />

cfGbf]ngnfO{ /fi6«n] y]Ug ;s]g eg]<br />

/fi6«df vl08t / ljefhgsf] lznlznf<br />

z'? x'g ;S5 . t;y{ zf;sLo :j?k<br />

tyf /fHo Joj:yfsf] k'g;+{/rgfdf<br />

/fli6«o ;befjnfO{ pRr d'Nof+sg u/L<br />

o'lg6L EjfO; 25


nf]s ;DdtL cg's'n /fli6«o dxTjsf<br />

ljifodf /fHo ;+oGqleq plrt afF8kmfF8<br />

ug{ ;Sg'kb{5 .<br />

/fi6«sf] cfGtl/s /fi6«jfb sdhf]/<br />

ePdf hfthflt efiff / ljleGg<br />

;Dk|bfox?n] /fhg}lts clwsf/df<br />

ljjfb / ljv08gjfbL ;f]rnfO{ phfu/<br />

ug{ vf]Hb5g . h;sf sf/0f<br />

/fli6«o Pstf / hgtfsf] ;fdflhs<br />

P]Soj4tf qmdzM e+u x'Fb} hfG5 .<br />

hftLo ;fDk|bflos e"uf]n :yfkgfsf<br />

nflu k[ys zlQmsf] ?kdf :yflkt ug{<br />

vf]Hb5g\ . h;n] ubf{ /fhg}lts /<br />

;fdflhs If]qdf cfGtl/s b"/L a9\g] /<br />

å]z Sn]z pTkGg x'g ;Sb5 . /fli6«o<br />

Pstfsf] zlQm / ;'qnfO{ :jLsf/<br />

gug]{ / ljljwtfsf] kIfkftLsf]<br />

;xf/faf6 hgtfnfO{ Ps cfk;df<br />

ljefhg ug]{ if8oGqx? df}nfpFb} hfg]<br />

ub{5 . /fhg}lts ljt08fsf] bjbjfdf<br />

hgtfnfO} /}tL agfP/ pk]IfLt /<br />

lgolGqt u/L :jfyL{ sfo{df cu|;/<br />

/xg] lqmofsnfkx?n] b]z u[x o'4sf]<br />

e'd/Ldf km:g uO{ /fli6«o cl:tTj /<br />

:jflwgtf ;d]t u'Dg ;Sg] vt/f k}bf<br />

x'g ;Sb5 .<br />

oBkL /fi6«df ;+3Lotf / hflto<br />

d'lQmsfnflu ul/Psf hgljb|f]xn]<br />

;du| /fhg}lts ;Gt'ngnfO{ vl08t<br />

ub}{ gofF /fhg}lts ?kfGt/0fsf] nflu<br />

cfTd;fy ug]{ k|of; e}/x]sf 5g\ .<br />

oBkL o;sf sf/0f /fi6«df pTkGg<br />

x'g ;Sg] ef}uf]lns cl:y/tf /<br />

hftLo åGbsf] k|efjnfO{ ;d]t plrt<br />

d'Nof+sg ul/g' kb{5 . /fli6«o lxt /<br />

/fli6«o Pstfsfnflu eGbf hftLjfbsf]<br />

k|e'TjnfO{ /fhg}lts dxTj k|bfg<br />

ul/Psf] v08df /fli6«o ;b\efj eGbf<br />

hftLo kIfkftLsf] k|fb'ef{j b]vf kg{<br />

;Sb5 .<br />

sfnfGt/df o;af6 pTkGg x'g;Sg]<br />

;fDk|bflos ljt08fn] /fi6«df czflGt<br />

/ ljv08gsf] ljhf/f]k0f x'g ;Sg]<br />

vt/f klg TolQs} b]vf kg{ ;Sb5 .<br />

o;sf/0f /fhgLlts If]qaf6 ;fdflhs<br />

If]qsf ;d:ofx?nfO{ ;fdflhs lxtsf<br />

nflu /fli6«o Pstfsf] ;'qdf cfj4<br />

x'g ;Sg] u/L ;fdflhs xs clwsf/<br />

/ :jtGqtf k|bfg ul/g' kb{5 . h;df<br />

;fdflhs d'lQmsf nflu ul/Psf<br />

k|of;x?nfO{ ;d]t ;Daf]wg ug{<br />

;lsof];\ .<br />

ljutdf ePsf hgjfbL qmflGt<br />

dfkm{t ;fdflhs kl/jt{gsf ;fy}<br />

/fhgLlts cu|flwsf/sf] ;'lglZrtf<br />

k|bfg ug{] p2]Zon] ;fdflhs If]qdf<br />

dte]b pTkGg x'g uO{ /fi6«nfO{ ljv08g<br />

ug{ ;Sb5 eGg] ;f]r k'Ug g;Sg'<br />

/fi6«sf] b'ef{Uo xf] . hftLo /fhgLlt<br />

kl/j]zsf] k/fsfi7fsf] ljhf/f]k0f<br />

u/]/ /fhgLlt :jfy{sf] cf8df /fli6«o<br />

;befj dfly /fhgLlt v]njf8n]<br />

g]tfx?sf] /fhgLlts ckl/kSjtf /<br />

b'/ufdL lrGtgsf] cefj k|i6 ?kdf<br />

b]vf kl//x]sf] 5 .<br />

hftLo :jfy{df cfkm\gf] clei6<br />

k'/f x'g ;Sb5 eGg] dfGotf /fv]/<br />

;du| /fi6«sf] ;fdflhs ;befjsf]<br />

d"No / dfGotfnfO{<br />

kG5fpFb} /fhgLlt<br />

;Qf / zlQm<br />

xTofpg] k|ljlQaf6<br />

b]zdf hftLo<br />

4G4sf] vt/fnfO{<br />

gh/ cGbfh ug'{<br />

/fhg}lts ;ls0f{tf<br />

dfq xf] .<br />

g]kfnsf]<br />

jx'hftLs ax'eflifs<br />

wd{ ;+:s[ltsf]<br />

Pstfsf] uf}/j<br />

/ ;befjnfO{<br />

etfe'Ë ug{<br />

vf]Hg] c;fdflhs<br />

tTjx?n] cfkm'nfO{<br />

kl/jt{gsf]<br />

;+jfxssf] ?kdf b]vfpg vf]Hg' Tof]<br />

s'r]i6f dfq x'g ;Sb5 . obL s;}n]<br />

hftLo cfwf/df /fhgLlt ug{ vf]Hb5<br />

eg] To;n] hftLo k|e'Tjsf] kmfl;jfbL<br />

lrGtgaf6 ax'njfbL ;dfhsf]<br />

;+/rgfnfO{ Wj:t ug{ k'Ub5 . tTkZrft<br />

hftLo ljv08gn] b]zsf] ;fdflhs<br />

;+/rgf leq 4G4nfO{ :yflkt u/fpg<br />

kl'Ub5 . To;sf/0f Psn hftLo<br />

efjgfsf] cfj]zdf hftLo ljv08gjfbL<br />

;f]rnfO{ phfu/0f ug'{ x'b}g . ctM<br />

;d[l4sf] ljsNk ;+3Lotf dfq x'g<br />

;Sb}g . ;du| b]zsf] ljsf; lgdf{0f<br />

/ ;d[l4sf nflu /fHo Joj:yfn]<br />

ljs]Gb|Ls/0fsf] dfWodaf6 clwsf/<br />

k|Tofof]hg u/L ljleGg /fHosf<br />

k|sf;lgs ;+oGqsf] lgdf{0f ug'{ kb{5 .<br />

ljs]Gb|Ls/0f jf :yfgLo :YfoQflwsf/sf]<br />

dfkb08 leq :yfgLo hgtfn] ;du|<br />

ef}uf]lns jgfj6 / ef}lts cj:Yfsf<br />

;fy} dfgjLO hLjgrof{sf] ;xhtfsf<br />

nflu / sfo{ Joj:yfsf] dfkb08nfO{<br />

plrt tj/af6 ljt/0f ul/g' kb{5 .<br />

;Gt'lnt ljs]Gb|Ls/0fsf] d'No<br />

/ dfGotf / kl/efiffnfO{ /fhgLlt<br />

s[ifs ju{x?nfO{ cg'/f]w<br />

s[lif ;fdu|L sDkgL ln=n] cfoft u/]sf] pRr<br />

u'0f:t/sf] o"l/of, l8=P=kL= / kf]6f; dn<br />

sDkgLsf lhNnfl:yt sfof{nox?af6<br />

wdfwd laqmL ljt/0f e}/x]sf] x'Fbf pQm dn k|of]<br />

u u/L pTkfbg a[l4 u/f}+ . pQm dn<br />

vl/b ubf{ tf}n Plsg u/L dfq vl/b ug'{<br />

x'g ;d]t cg'/f]w ub{5f}+ .<br />

s[lif ;fdfu|L sDkgL lnld6]8<br />

Agriculture Inputs Company Ltd.<br />

(An undertaking of Government of Nepal)<br />

26 o'lg6L EjfO;


;+oGq;Fu hf]8]/ clt lju|xafbsf]<br />

pb08df km;]/ /fi6« / /fli6«otf<br />

dfly vt/f lgDtfpg ;Sg] e8\<br />

vfnf]n] ;+3Lotfsf] gfddf cGttM /fi6«<br />

ljv08g ug{ ;Sg] ;Defjgfx?nfO{<br />

;d]t phfu/0f ub{5 . /fli6«o ljsf; /<br />

;d[l4sf nflu ;Gt'lnt ljs]Gb|Ls/0fsf]<br />

dfkb08df ef}lts cj:yfsf] ;'wf/ :t/,<br />

k|ljlw, kl/>d / cfTd>d-:j/f]huf/_<br />

dfgjLo hLjgrof{df ;xhLs/0faf6<br />

t'ngfTds hg;d[l4sf] kl/sNkgf<br />

ug{ ;lsG5 . oBlk oL ;xh /<br />

;/nLs/0fsf ;Defjgfx?nfO{ s'g} klg<br />

sf]0faf6 dxTj k|bfg gu/L ljeflht<br />

/ ljt08jfbL dfgl;stfaf6 ;Qf<br />

:jfy{sf nflu /fhgLlts hLjgrof{<br />

/ zlQm jr{Zjsf nflu ;dfgfGt/<br />

cfjZostfx?nfO{ ;Gt'ngdf /fVg /<br />

/vfpg h;/L ljeflht dfgl;stfaf6<br />

hgtf km'6fpg] / 6'qmfpg] /fhgLlts<br />

if8oGqx? ;[hgf eP cfhsf] lbgdf<br />

To; k|sf/sf /fhgLlts rnv]n<br />

5n{Ë x'Fb} uO{/x]sf] 5 .<br />

;+3Lotfsf] ljz]iffy{nfO{ xn'sf<br />

?kdf lnP/ /fhgLlts jr{Zjtf, ;Qf /<br />

:jfy{sf nflu ul/g] /fhg}lts lg0f{on]<br />

b]zdf zs6sf ;fy} hftLo o'4nfO{<br />

;d]t lgDtfpg ;Sg] k|jn ;Defjgfsf<br />

;"qkft x'g ;Sb5 eGg] ljZn]if0f<br />

ljleGg d'n'sx? o'uf]:nfleof, ;'8fg<br />

gfO{h]l/of j'?l08, xfO6L / Olyof]lkof<br />

cflb d'n'sx?sf] /fhgLlts cj:yfn]<br />

phfu/0f u/]sf] x]g{ kfO{G5 . o;}u/L<br />

ef/tsf] cf;fd /fHodf ePsf] hftLo<br />

4G4sf sf/0f 7"nf] hgwgsf] Ifltsf<br />

;fy} nfvf}+ dflg;x? lj:yflkt x'g<br />

k'u]sf] 36gfx?nfO{ klg d'Nofs+g<br />

ug{ ;Sg' kb{5 . cfh To;/L hftLo<br />

;+3Lotfsf] gfddf /fhgLlts ljb|f]x<br />

ePsf /fi6«x? 4G4sf sf/0f hh{/<br />

cj:yfdf k'lu ;s]sf 5g\ . ;+3Lotf jf<br />

;+3Lo /fi6«sf] cjwf/0ff Pp6f /fhgLlt<br />

jfWOtf jf kl/l:ytL xf] . h;n] ;du|<br />

a'x/fli6«o b]zx?sf] ;fj{ef}d ;QfnfO{<br />

;+/If0f / ;Da4{g ug{sf nflu ljlzi6<br />

/fhgLlts ;xdlt, ;lGw / ;Demf}tfaf6<br />

ul/g] ;fd'lxs /fli6«otfsf] cjwf/0ff<br />

cGtu{t lgdf{0f x'g] k|lqmofnfO{<br />

cfTd;fy ub{5 . t;y{ g]kfndf To;<br />

k|sf/sf] ;fd"lxs /fli6«otfsf] s'g}<br />

klg /fhgLlts jftfj/0fx? pTkGg<br />

ePsf xf]O{gg\ / ljsf; / ;d[l4sf<br />

gfddf ;Gt'lnt ljs]Gb|Ls/0fsf]<br />

cjwf/0ffn] cu|ufdL af6f]nfO{ kR5fpg<br />

;Sg] cj:yfnfO{ 9fs5f]k ub}{<br />

ljb]zL / ljv08gjfbLx?sf] nf]e /<br />

nfnrdf km;]/ hgtfnfO{ ;+3Lotfsf]<br />

jx'dfqfTds cf}iflw v]jfPsf] h:tf]<br />

hgtfnfO{ hjh{:tL ;+3Lotf yf]kg{<br />

nufO{ /x]sf 5g\ . h;n] ljsf;sf]<br />

gfddf ljgfz / ;d[l4sf] ;§f, 4G4,<br />

csfn, ef]sd/L / ul/aLnfO{ cem<br />

lgDTofpg ;Sb5 .<br />

ljb|f]xL zlQm / /fhgLlts bnx?sf]<br />

cfd ;xdltaf6 c;dfg'kflts<br />

ljsf;qmdnfO{ eu+ ug]{ / b08lxgtf<br />

;[hgf ug]{ /fhgLlts jf u}/<br />

/fhgLlts tTjx?nfO{ ;dfKt ug]{ xf]<br />

eg] of] /fi6«n] ef/tsf] ljxf/ /fHon]<br />

h:t} /fhgLlts sfFr'nL kmb]{ oyflz3|<br />

;Gt'lnt /fhgLltssf] ult lng<br />

;Sb5 .<br />

To;sf/0f /fi6«, /fli6«otf /<br />

/fi6«jfbsf] kIfdf pleP/ cu|ufdL<br />

nf]stflGqs /fi6«jfbsf] dfWodaf6 nf]s<br />

sNof0fsf/L gLlt cg'?k ;Gt'lnt<br />

ljs]Gb|Ls/0fsf] dfWodaf6 ljlwsf]<br />

zf;g :yflkt u/L ;du| hgtfsf]<br />

nflu ;dfg'kflts ljsf;qmdsf]<br />

cjwf/0ff cGtu{t hg3gTj, ef}uf]lns<br />

jgfj6 / ef}lts cj:yfsf] d'Nofs+g<br />

/ hgtfsf] cfjZostf adf]lhd sfo{<br />

lbzf lgdf{0f u/L cuf8L a9g ;s]sf]<br />

v08df /fi6«n] ;lhnf] / ;xh ?kaf6<br />

cGt/f{li6«o If]qsf] t'ngfdf ;d[l4 k|fKt<br />

ug{ ;Sb5 eGg] cem} klg cfzf lng<br />

;lsg] cj:yf 5 .<br />

o2kL ljutdf ;du| /fi6«df<br />

ePsf c;dfg ljsf; / /fHo ;|f]t<br />

pk]Iff / lyrf] ldrf]df k/]sf plTkl8t<br />

ju{x?sf] ljikmf]6gsf sf/0f si6s/<br />

/ bogLo hghLljsfaf6 d'Qm x'gsf<br />

nflu ljb|f]xsf] lju'n ;Fu;Fu} ljleGg<br />

vfn] cfjfhx? c;Gt'lnt /fhgLlts<br />

;txdf b]vf kb}{ uPsf] 5 . l;ldt<br />

/fhgLlts :jfy{sf sf/0f ;fdflhs,<br />

cfly{s If]qdf k|xf/ tyf wfld{s<br />

l/lt/Ljfhdf u/]sf] x:tIf]kn] xfdL<br />

cfkmF} leqsf dxTjk"0f{ ;+/rgfx?nfO{<br />

kmut r'gf}lt lbO{/x]sf] tYonfO{ a'emg<br />

;Sg' kb{5 .<br />

b]zsf] ;fj{ef}d :jfwLg /x]sf<br />

;Dkbfx?nfO{ /fi6«3ftL ;Demf}tf dfkm{t<br />

l5d]sLx?nfO{ a'emfpFb} hfg] / b]znfO{<br />

gfd dfqsf] klxrfg jf ;fdYo{sf]<br />

cfwf/sf] axfgfdf ef}uf]lns ljefhg<br />

ug]{ xf] eg] klg of] b]zsf] ;+3Lotf<br />

vf]qmf] / sdhf]/ aGb5 . h;sf sf/0f<br />

ljb]zL k|e'Tjx?n] ;+3Lo /fHox?<br />

dfly ljleGg kl/jGbdf kfb}{ cfkm\gf]<br />

cg's'n :jfy{ yf]kg{ ;Sg]5g\ . h;sf<br />

sf/0f b]zdf zflGt / ;d[l4sf] ;§f<br />

4G4 / lk8f dfq hgtfsf] xft nfUg<br />

;Sg] 5 . o;af/] ;du| hgtf ;hu<br />

x'g' kb{5 .<br />

o'lg6L EjfO; 27


dgf]/~hg<br />

;'6'Ss ljjfx jGwgdf afFlwOg<br />

emf]nfÆ cleg]qL<br />

ul/df kGt<br />

g]kfnL rnlrq If]qsL rlr{t gflosf<br />

ul/df kGtn] ljjfx u/]sL 5g\ . pgn]<br />

cfkm}n] laxfg km];a'sdf :6f6; n]Vb} cfkm" xl/ zdf{<br />

yklnof;Fu ljjfxjGwgdf afFlwPsf] 3f]if0ff<br />

u/]sL l5g\ . t/ pgn] :6f6;df ljjfx<br />

eg] slxn] u/]sf] eGg] rfFlx v'nfPsL<br />

5}gg\ . To:t} ul/dfsf] ljjfx klxnf]<br />

eP klg pgsf klt xl/sf] eg] of]<br />

bf];|f] ljjfx xf] .<br />

pgLx? ljut s]lx jif{b]lv<br />

k|]d ;DaGwdf /x]sf lyP .<br />

xl/ zdf{ yklnof a]lNhodsf<br />

g]kfnL Joj;foL x'g\ . ul/dfn]<br />

a]lNhod k'u]kl5 ToxfFsf] Ps<br />

/]i6'/]G6sf] kmf]6f] kf]i6 ub}{ cfkm'Fn]<br />

gofF Joj;fo yfn]sf] atfPsL<br />

lyOg\ . pgL ut jif{ lkmNd pBf]usf<br />

s;}nfO{ yfx} glbO ;'6'Ss a]lNhod<br />

k'u]sL lyOg\ .<br />

pgn] cfkm\gf afa'cfdf<br />

OGb|axfb'/ kGt tyf dfof kGtsf]<br />

;+o'Qm gfddf ;ftnfv g]kfnL<br />

?k}ofF sf] æul/a h]xGbf/ ljBfyL{<br />

;xfotf cIfosf]ifÆ :yfkgf ug]{ klg<br />

lg0f{o u/]sL 5g\ . pgn] of] lg0f{o<br />

cfkm"n] k|fylds lzIff k|fKt u/]sf]<br />

>L ldqtf pRr df=la / pgsf]<br />

uf=la=;=l:yt >L dof{ª\bL ;fd'bflos<br />

ljBf dlGb/ lg=df=la =ljBfnosf<br />

nflu cIfosf]if :yfkgf ug]{l5g\ .<br />

of] lg0f{onfO{ ul/dfn] cfkm\gf]<br />

ljjfxnfO{ ;fdflhs sfo{;Fu<br />

klg hf]8]sL b]lvPsf] 5 . pQm<br />

/sd b'a} ljBfnon] a/fa/<br />

cfwf–cfwf kfpg]5g\ .<br />

28 o'lg6L EjfO;


Canon KPA Wedding<br />

Photo Award 2016 oxL<br />

h]7 !$ ut] – wd{ s]=;L<br />

sf7df08f} kmf]6f]u|fkm/ ;+3 n]<br />

cfof]hgf ug{ nfu]sf] Canon KPA<br />

Wedding Photo Award 2016 oxL<br />

h]7 !$ ut] sf7df8f}+df x'g] ePsf]<br />

5 . sf7df08f}+ pkTosfdf ;j} lsl;d<br />

/ txsf kmf]6f] Joj;fo ug]{ kmf]6f]u|fkm/<br />

x?nfO{ Pp6} ;f+u7lgs 5ftf d'lg<br />

cfj4 u/fO{ x/]s If]qdf k/:k/<br />

/x]sf] lyof] . To:t} @)!$ sf] t];|f]<br />

k|ltof]lutfdf %)) eGbf a9L k|ltof]uL<br />

;xefuL ePsf lyP .<br />

pQm k|ltof]lutfdf k|f]km]zgn<br />

:6'l8of] kmf]6f]u|fkm/ tyf :jtGq<br />

kmf]6f]u|fkm/x?n] efu lng kfpg]5g\ .<br />

Ps hgf kmf]6f]u|fkm/n] @ j6f ;Ddkmf]6f]<br />

;dfj]; ug{' kg]{5 . !)x!@ cyjf<br />

*x!@ ;fO{hdf kmf]6f] lk|G6 u/L ;f]<br />

kmf]6f]sf] Softcopysf] ;fydf kmf/d e/L<br />

a'emfpg' kg]{ 5 . kmf]6f] tyf kmf/d<br />

;dfrf/<br />

k|1f k|lt:yfg sdnfbLdf cfof]hgf<br />

ul/g]5 / pTs[i6 ;o kmf]6f] nfO{ h]7<br />

#), #! / #@ ut] tLg lbg ;Dd<br />

g]kfn snf kl/ifb\ (Art Council),<br />

aa/dxndf k|bz{gLdf /flvg]5 . ;fy}<br />

ljh]tf 3f]if0ff sfo{qmdsf] lbgdf<br />

sfo{qmd :yndf kmf]6f]u|fkmL ;DjlGw<br />

ljleGg ;fdfu|Lx?sf] k|bz{gL :6nx?<br />

klg /xg]5 .<br />

sf7df08f} kmf]6f]u|fkm/ ;+3<br />

uf]+ua', sf7df08f} l8lh6n kmf]6f]<br />

;xof]u, ;b\efj / efOrf/fsf] efjgf<br />

ljsf; u/L k]zfut :t/ dfly p7fpg<br />

sf]lz; ug]{ p2]Zon] :yflkt o; ;+3n]<br />

rf}yf] k6s Wedding Photographer<br />

x?sf] IfdtfnfO{ v'nf k|lt:kwf{sf<br />

?kdf ptfg]{ p2]Zosf ;fy o; kmf]6f]<br />

k|ltof]lutf tyf k|bz{gLsf] cfof]hgf<br />

u/]sf] hgfPsf] 5 .<br />

pQm k|lto]lutfdf em08} !))) hgf<br />

kmf]6f]ufkm/x? ;xefuL x'g] ck]Iff ;+3n]<br />

u/]sf] 5 . cl3Nnf] jif{x?df cfof]lht<br />

…s]lkP j]l8ª kmf]6f] slDkl;6;g @)!@<br />

dfÚ8]9 ;o k|ltof]uLsf] ;xeflutf<br />

lyof] eg] @)!# sf] bf];|f] k|ltof]lutfdf<br />

$)) eGbf a9L k|ltof]uLsf] ;xeflutf<br />

olx h]7 !$ut] leq a'emfpg'kg]{5 .<br />

o; k|ltof]lutfsf] ljhoL k|yd, lålto,<br />

tyf t[lQonfO{ qmdzM Canon EOS<br />

DSLR 70D Kit, Canon EOS DSLR<br />

750D Kit, Canon EOS DSLR 1300D Kit<br />

Sofd/f k|bfg ul/g]5 . ;fy} rf}yf]<br />

/ kfFrf} kmf]6f]nfO{ cfsif{s k'/:sf/<br />

/ aL;f}+ :yfg ;Ddsf nflu lukm\6<br />

ÅofDk/sf] Joj:yf ul/Psf] cfof]hs<br />

;+3n] hgfPsf] 5 . ;fy} bz{s 5gf}6<br />

kmf]6f] nfO{ Canon Selphy Compact<br />

Printer k|bfg\ ul/g]5 . bz{s 5gf}6<br />

kmf]6f]sf] nfuL ;+3sf] km];a's k]h<br />

k|of]u ul/g]5 . k|ltof]lutfsf] ljh]tf<br />

3f]if0ff sfo{qmd h]7 @& ut] g]kfn<br />

PS;k|]; ;fdfv'zL, kmf]6f] xlnj'8<br />

sdnfbL, ;'k/ l8lh6n afg]Zj/<br />

sn/ Nofjafg]Zj/, kmf]6f] sG;g{<br />

Go"/f]8, kmf]6f] KjfO{G6 Go"/f]8, SjLs<br />

l8lh6n sn/ NofjeQmk"/, l8lh6n<br />

jN8{ hfjnfv]n, kf]v/f kmf]6f]u|fkm/<br />

;+3 kf]v/f, lrtjg kmf]6f]u|fkmL ;+3<br />

gf/fo0fu9, / n'lDjgL kmf]6f]u|fkm/ ;+3<br />

a'6jn u/L P3f/ :yfgdf kmf/fd tyf<br />

kmf]6f] a'emfpg ;Sg] Joj:yf ul/Psf]<br />

5 . ;fy} ;+3sf] k]m;a's k]h www.<br />

facebook/kpanepal sf] Canon<br />

KPA Wedding Photo Award 2016<br />

Oe]G6df uP/ lj:t[t hfgsf/L tyf<br />

kmf/fd k|fKt ug{ ;lsg] 5 .<br />

o'lg6L EjfO; 29


t];|f] ;fgf zx/L vfg]kfgL tyf ;/;kmfO<br />

cfof]hgfsf] ;+lIfKt kl/ro<br />

kfgL dfgj tyf ;Dk"0f{ k|f0fL hutsf nflu lhjgsf] cfwf/ xf] . o;sf] cl:tTj ljgf dfgj hLjgsf] kl/sNkgf klg<br />

ug{ ;lsb}g . elgG5, kfgL lhjgsf] ;f/ xf], hxfF kfgL x'G5 ToxfF lhjg x'G5, hxfF kfgL x'Fb}g ToxfF lhjgsf] cl:tTj<br />

;Dej x'Fb}g . kfgLsf] ;d'lrt tyf :jR5 k|of]u x'g g;s]sf v08df b"lift kfgLsf] dfWodaf6 ljleGg k|sf/sf /f]u nfUg<br />

;S5g\Ù kmn:j?k wg, ;do / :jf:Yosf] aaf{bL t x'G5 g} csfndf d[To[sf] c+ufnf]df klg kg{ ;lsG5 . t;y{ :j:y hLjgofkg<br />

ug{ ;/;kmfO / :jR5 kfgLsf] cltcfjZos kb{5 .<br />

o;} tYonfO{ dWogh/ ub}{ k|yd ;fgf zx/L vfg]kfgL tyf ;/;kmfO cfof]hgfsf] ;kmn sfof{GJog kZrft, bf];|f] ;fgf zx/L<br />

vfg]kfgL tyf ;/;kmfO cfof]hgf @)^^÷)^& b]lv @)&@÷)&# ;Dd @! cf]6f ;fgf zx/x?df Pl;ofnL ljsf; a]+ssf] cg'bfg ;xof]<br />

udf ;DkGg x'g] qmddf 5g\ . oL cfof]hgfx? ;DkGg eP kZrft sl/a # nfv #% xhf/ @ ;o $^ hg;+VofnfO{ pRr:t/Lo÷<br />

dWod:t/Lo vfg]kfgL tyf ;/;kmfOsf] ;'ljwfg pknAw x'g] 5 eg] sl/a * xhf/ u/La tyf ljkGg 3/w'/Ldf k|ltkmndf cfwfl/t<br />

cg'bfgaf6 rkL{ tyf wf/f lgdf{0f x'g]5g\ . To;} u/L % cf]6f gu/df ;]km\6L 6}+saf6 lg:s]sf] kmf]x/ Joj:yfkg / @! cf]6f gu/df<br />

km]fxf]/ d}nf JOj:yfkg ;DaGwL sfo{qmd nfu' ug]{ k|fjwfg /x]sf] 5 . xfn klxnf] / bf];|f] ;fgf zx/L vfg]kfgL tyf ;/;kmfO cfof]<br />

hgfnfO{ lg/Gt/tf lbb}+ Pl;ofnL ljsf; a}+ssf] C0f ;xof]udf t];|f] ;fgf zx/L vfg]kfgL tyf ;/;kmfO cfof]hgf cf=a= @)&!÷)&@<br />

b]vL @)&&÷)&* ;Dd sl/j @^ cf]6f gu/x?df ;~rfng x'g uO/x]sf] 5 . h;sf] kmn:j?k # nfv () xhf/ hg;+Vofn]<br />

pRr:t/Lo÷dWod:t/Lo vfg]kfgL tyf ;/;kmfOsf] ;'ljwf k|fKt ug]{5g\ . To;}u/L o; cfof]hgfaf6 &* xhf/ 3/w"/Ldf cltl/Qm gLlh<br />

wf/f h8fg / ^(,^*) So'=ld= Ifdtf ePsf] @^ cf]6f k|zf]wg s]Gb| aGg]5g\ . o;}u/L k|ltkmndf cfwfl/t cg'bfgaf6 ul/j 3/kl/jf/df<br />

sl/j @) xhf/ # ;o cf]6f rkL{ / wf/f lgdf{0f x'g]5g\ . ;fy} @^ cf]6f ;]km\6L 6}+s ;d]tsf] ;fj{hlgs zf}rfno lgdf{0f x'g] k|fjwfg<br />

/x]sf] 5 . o;sf] cltl/Qm !$ cf]6f cfof]hgfx?df ;]km\6L 6}+saf6 lgSs]sf] kmf]x/ Joj:yfkg ;+ljwfg lgdf{0f / @ cf]6f @% ;o So'=ld=<br />

k|lt lbg Ifdtf ePsf] ljs]Gb|Lt v]/ uPsf] kfgL k|zf]wg ;'ljwf (DEWATS) sf] lgdf{0f ug]{ Joj:yf /x]sf] 5 .<br />

;fgf zx/L vfg]kfgL tyf ;/;kmfO cfof]hgfsf] cfwf/e"t cjwf/0ff M<br />

• g]kfn ;/sf/, :yfgLo pkef]Qmf / :yfgLo lgsfosf] ;xnufgL tyf nfut c;'nLdf cfwfl/t .<br />

• vfg]kfgL tyf ;/;kmfO{ cfof]hgfsf] lgdf{0f, ;+rfng / ;Def/df pkef]Qmsf] :jfldTjk"0f{ ;xeflutf .<br />

• ;]jf ;'ljwfsf] u'0f:t/df ;'wf/ / ;]jf:t/df a[l4 .<br />

• n}+lËs ;dtf / ;fdflhs ;dfj]zLs/0f .<br />

• ljkGg ju{nfO{ vfg]kfgL tyf ;/;kmfOdf ;'ljwf k'¥ofpg k|ltkmndf cfwfl/t cg'bfgsf] Joj:yf .<br />

• kf/bzL{tf / pQ/bfloTj .<br />

t];|f] ;fgf zx/L vfg]kfgL tyf ;/;kmfO cfof]hgf<br />

cfof]hgf Joj:yfkg sfof{no, kfgLkf]v/L, sf7df08f+}<br />

kmf]g g+= (&& ! $$@#*$* km\ofS; M (&& ! $$!#@*)<br />

Od]n M info@stwsssp.gov.np, j]j;fO6 M wwww.stwsssp.gov.np<br />

ljZj a}+ssf] cg'bfg tyf C0f ;xfotfdf ;+rflnt l;+rfO{ tyf hn;|f]t Joj:yfkg cfof]hgfsf] PsLs[t jfnL tyf hn Joj:yfkg<br />

sfo{qmd cGtu{t hn tyf e"ldsf] k|efjsf/L k|of]u ub}{ cfof]hgf nfu' ePsf l;+rfO{ k|0ffnLx?sf] s[lif pTkfbsTj, pTkfbg tyf<br />

s[lifsf] d'gfkmf a9fpg ;'b"/ klZrdf~rn, dWo klZrdf~rn / klZrdf~rn ljsf; If]qsf ;Dk"0f{ lhNnfx?, dWodf~rn ljsf; If]qsf]<br />

af/f / k;f{ tyf k"jf{~rn ljsf; If]qsf] ;'g;/L / emfkf u/L hDdf $$ lhNnfx?df ;DjlGwt lhNnf s[lif ljsf; sfof{nox?<br />

dfkm{t\ sfo{qmdx? ;~rfng eO/x]sf] 5 . lj:t[t hfgsf/Lsf] nflu ;DjlGwt lhNnfsf lhNnf s[lif ljsf; sfof{no jf cfof]hgf<br />

;+of]hssf] sfof{nosf] lgDg 7]ufgfdf ;Dks{ ug'{ x'g cg'/f]w 5 .<br />

l;+rfO{ tyf hn;|f]t Joj:yfkg cfof]hgf<br />

cfof]hgf ;Dks{sf] sfof{no<br />

s'df/Lkf6L, nlntk'/<br />

kmf]g g+= M )!–%%%#%#@, %%%#%##<br />

Od]n M iwrm@wlink.com.np,<br />

j]e;fO6 M www.iwrmp.gov.np<br />

30 o'lg6L EjfO;


Ho]i7 !^ df k|yd<br />

6fg nf+u6f+u<br />

-uf];fs'08 xfkm<br />

Dof/fyg_<br />

6«]ls+u Ph]G;L;\ P;f]l;P;g ckm<br />

g]kfn -6fg_ n] cfkm\gf] #* cf}+ :yfkgf<br />

lba;sf] cj;/ kf/]/ olx h]i7 !^ ut]<br />

k|yd 6fg nf+u6f+u -uf];fO{s'08 xfkm<br />

Dof/fyg @)!^ sf] cfof]hf ug]{ ePsf]<br />

5 .e"sDk kZrft tx;gx; ePsf]<br />

nf+u6f+u-uf];fO{s'08 If]qdf klxn] h:t}<br />

ko{6g ultlalw ;'rf? e};ss]sf] ;Gb];<br />

lbg] of] bf}8 cfof]hgf ug{ nfluPsf]<br />

xf] . bf}8 wfld{s tyf ko{6lso lx;fan]<br />

dxTjk"0f{ uf];fO{s'08 kl/;/af6 z'?<br />

e} nf}/Llagf, rf]nf+ukfl6, rGbgaf/L,<br />

b]p/fnL x'Fb} /;'jf ;b/d'sfd w'Gr]df<br />

;dfkg x'g]5 . !* jif{ dflysf :jb]zL<br />

tyf ljb]zL v]nf8Lx?nfO{ v'Nnf<br />

ul/Psf] o; xfkm Dof/fygdf k'?if<br />

tyf dlxnf :kwf{ x'g]5 . b'j} :kwf{sf<br />

k|yd, låtLo, / t[tLo :yfg xfl;n<br />

ug]{ v]nf8Lx?n] d]8n, k|df0fkq tyf<br />

gub ? %),))), ? #),))) / ?<br />

@),))) k'/:sf/ :j¿k kfpg]5g\ .<br />

OR5's v]nf8Lx?n] 6fg ;lrafno,<br />

dfnLufpF jf 6fgsf] l6D; sfpG6/,<br />

;ft3'DtL -7d]n_ df uO cfkm\gf] gfd<br />

btf{ ug{'kg]{5 . ;fy} 6fgsf] j]a;fO6 –<br />

www.taan.org.np df uO cgnfOg<br />

btf{ klg ug{ ;lsg]5 . btf{ z'Ns ?<br />

%,))) to ul/Psf] 5, v]nf8Lx?sf]<br />

cft]–hft] oftfoft, cfaf; tyf vfgf<br />

vr{ cfof]hsn] Joxf]g]{5 .cfufdL<br />

jif{x?df o; k|sf/sf] ;fxl;s ko{6g<br />

v]ns'b ;dod} 3f]if0ff ul/ :jb]z tyf<br />

ljb]zsf Jofj;flos v]nf8Lx?nfO{<br />

;xeflutf u/fpg] 6fgsf] of]hgf<br />

5 . xfkm Dof/fygsf cnfjf 6fgn]<br />

;+rf/sdL{x?nfO nf+u6f+u-uf];fO{s'08<br />

If]qsf] canf]sg e|d0f ;d]t<br />

u/fpFb}5 . o; e|d0fsf] d'Vo k|of]hg<br />

;+rf/sdL{x?nfO nf+u6f+u-uf];fO{s'08<br />

If]qsf] tfhf cj:yf canf]sg u/fpg'<br />

/x]sf] 5 . e|d0fk5L ;+rf/sdL{x?n]<br />

cfkm\gf] ;dfrf/ dfkm{t nf+u6f+uuf];fO{s'08<br />

If]q ko{6sx?sf] nfuL<br />

;'/lIft /x]sf] ;+b]z ljZje/ k|afx<br />

ug]{ 6fgn] ljZjf; lnPsf] 5 . ;fy}<br />

sfo{qmdsf] pTs[i6 ;dfrf/ ;fdu|L<br />

tof/ kfg]{ ;+rf/sdL{nfO gub ?<br />

!),))) k'/:sf/sf] Joj:yf ul/Psf]<br />

5 .<br />

xfkm Dof/fygnfO lxdfno<br />

sDo'lg6L k|f]h]S6n] d]l8sn ;xof]u<br />

lb+b}5 eg] nf]lhl:6s ;xof]uLsf] ?dkf<br />

nf+u6f+u-uf];fO{s'08-x]nDa' xf]6n<br />

;/f]sf/ ;ldlt /xg] 5 .<br />

/;'jfu9L dfgfsfdf<br />

dfnjxfs sG6]g/sf] cf]O/f]<br />

cfly{s<br />

e'sDk kl5sf] rLg;Fusf] sf/f]af/<br />

eO/x]sf] Ps dfq pQ/L gfsf /;'jfu9L<br />

gfsfdf clxn] ;fdfg af]Sg] dfnjfxs<br />

sG6]g/x?sf] cfjfudg qmlds ?kdf<br />

j[l4 x'Fb} uPsf] 5 . pQm gfsfaf6<br />

clxn] :ofp a9L dfqfdf lelqPsf] 5<br />

eg] tof/L / /f]n sk8f, h'Qf rKkn,<br />

ljB'tLo ;fdu|Lsf] ;d]t pNn]Vo<br />

dfqfdf cfoft eO/x]sf] 5 . 6«flkms<br />

k|x/Lsf cg';f/ b}lgs ?kdf %) eGbf<br />

a9L dfnjfxs sG6]g/x? sf7df8f}+<br />

tkm{ / Tolts} ;+Vofdf s]?ªtkm{ hfg]<br />

u/]sf] 5 . ut dlª\;/ !$ ut]b]lv<br />

xfn;Dd Ps ca{ #! s/f]8 /fh:j<br />

;+sng eO;s]sf] / s]?ªaf6 ;fdfg<br />

af]sL cfpg] sG6]g/nfO{ cf]x/bf]x/df<br />

;xhtf Nofpg d"nvs{ / ;fg'efv{'<br />

If]qdf ;8s ljefudfkm{t ;8s dd{t<br />

sfo{ cufl8 al9/x]sf] k|d'v eG;f/<br />

clws[t s]bf/ kg]?n] atfPsf x'g\ .<br />

/;'jfu9L If]q Jojl:yt kfg{ PsLs[t<br />

ejg lgdf{0fsf nflu ejg tyf ;x/L<br />

o'lg6L EjfO; 31


ljsf; ljefu Pjd\ uN5L–d}n'ª ;8s<br />

:t/f]Gglt ug{ ;8s ljefudfkm{t 7]Ssf<br />

k|lqmof clGtd r/0fdf k'lu;s]sf]<br />

atfpFb} k|d'v eG;f/ clws[t kg]?n]<br />

:ofk|m'a];L –d}n'ªv08sf] gofF ;8s<br />

lgdf{0f ug{ g]kfnL ;]gfaf6 l56f]5l/tf]<br />

sfd eO/x]sf] hfgsf/L lbP . ;8s<br />

;fF3'/f] ePsf sf/0f 6«flkms Joj:yfkg<br />

ug{ g]kfn k|x/L cxf]/fq v6fOPsf] tyf<br />

jiff{sf sf/0f s]xL lbgcufl8 cj?4<br />

g'jfsf]6–u]v{' uflj; Onfsfsf] ;8s<br />

PstkmL{ ?kdf v'nfOPsf] lhNnf k|x/L<br />

k|d'v cjb]z lji6n] hfgsf/L lbPsf<br />

5g\ .<br />

a}+sdf y'lk|Psf] k};f gofF<br />

If]qdf nufgL ug{ ueg{/n]<br />

lbP ;'emfj, ^) j6f n3'ljQ<br />

kfOknfOgdf<br />

g]kfn /fi6« a}+ssf ueg{/ 8f=<br />

lr/~hLjL g]kfnn] u|fdL0f If]qdf<br />

ljQLo kx'Fr k'{ofpg ljQLo ;+:yfn]<br />

nIodf /x]/ sfd ug{'kg]{ atfPsf<br />

5g\ . clxn]sf] ;dodf klg b'O{ rf}yfO<br />

g]kfnL ljQLo If]qsf] kx'Fr aflx/ /xg'<br />

la8Dagf ePsf] eGb} pgn] To;nfO{<br />

;'wf/]/ u|fdL0f If]qd'vL sfo{qmd ug{<br />

lgb]{zg lbP. a'6jndf s]Gb|Lo sfof{no<br />

/x]sf] rf}tf/L n3'ljQ ljQLo ;+:yfsf]<br />

zlgaf/ pb\3f6g ub}{ pgn] a}+ssf]<br />

d"n nIo ;a} hgtfnfO{ a}lsª kx'Frdf<br />

k'{ofpg] x'g'kg]{ atfP. pgn] u|fdL0f<br />

If]qsf] pTkfbgnfO{ cfly{s ljsf;df<br />

?kfGt/0f ug{ ljQLo ;+:yfsf] dxTjk"0f{<br />

e"ldsf x'g] atfP.gofF/gofF If]q klxrfg<br />

u/]/ a}+sdf y'lk|Psf] k};f nufgL ug{':,<br />

clxn] cj;/ 5, pgn] eg]. /fi6«<br />

a}+sn] ljQLo ;+:yf ;'wf/sf nflu<br />

gofF gofF gLlt agfpFb} uO/x]sf] pgn]<br />

hfgsf/L lbP. b]zsf] nflu klg s]xL<br />

ug{'k5{ eGg] ;f]rn] k};fsf] ;b'kof]u<br />

ub}{ /f]huf/Lsf] ljsf;df nfUg'kg]{<br />

;do cfPsf] pgn] pNn]v u/] .<br />

sfo{qmddf /fi6« a}+ssf sfo{sf/L<br />

lgb]{zs 8f ljgf]b cfq]on] !* k|ltzt<br />

hgtf ljQLo ;+:yfsf] kx'Fr aflx/<br />

/x]sf] eGb} To;nfO{ ;d]6\g] u/L gofF<br />

ljQLo ;+:yfsf] :jLs[lt lbg] ul/Psf]<br />

atfP. $! j6f n3' ljQn] ;]jf<br />

lbO/x]sf] / ^) eGbf a9L btf{ k|lqmofdf<br />

/x]sf] hfgsf/L lbFb} pgn] r'gf}ltnfO{<br />

;dfwfg ug{ ;s] /fd|f] k|ult ug{;Sg]<br />

atfP. sfo{qmddf /fi6« a}+ssf k"j{<br />

sfo{sf/L lgb]{zs efis/dl0f 1jfnL,<br />

e}/xjf zfvfsf Joj:yfks hut<br />

g]kfn, 8]enkd]G6 a}+s P;f]l;P;gsf<br />

pkfWoIf k|sfz kf}8]n, g]kfn n3'ljQ<br />

a}+s;{ ;‹sf cWoIf wd{/fh kf08],<br />

rf}tf/L ljQLo ;+:yfsf cWoIf<br />

hut kf]v/]n, sfo{sf/L clws[t<br />

dlgs/ sfsL{, ;~rfns nfnx/L<br />

kf08]nufotn] dGtJo lbPsf lyP. bz<br />

lhNnf sfo{If]q /x]sf] rf}tf/Ln] s]xL<br />

;docl3 sf/f]af/ ;'? u/]sf] lyof] .<br />

kfNkf, gjnk/f;L, /f]Nkfnufotsf<br />

lhNnfdf zfvf ;~rfngdf<br />

NofPsf] 5 .<br />

gjLg k|ljlwsf] cg';Gwfg / ljsf;nfO{ pkof]u u/]/ pBf]usf]<br />

:yfkgf / ljsf; ug{ OR5's JolQm jf kmd{n] o; Joj;fo ;Da4{g<br />

sfo{qmdsf] sfof{no lqk'/]Zj/ -kmf]g g+= )!–$@$(!!)_ sf ;fy}<br />

o;sf] j]e;fO6 www.incubation.gov.np af6 ;d]t hfgsf/L<br />

lng ;lsg]5 .<br />

3/]n' tyf ;fgf pBf]u ljefu<br />

Joj;fo ;Da4{g sfo{qmd<br />

lqk'/]Zj/, sf7df8f}+ .<br />

;8s ljefu<br />

k'n dxfzfvf<br />

rfs'kf6, nlntk'/<br />

;fj{hlgs ;"rgf<br />

!= k'nx?df hyfefjL lb;f, lk;fa / kmf]xf]/ gkmfnf}+ . o;n] k'nsf] cfo' 36fpF5 .<br />

@= k'nsf] tndfly vf]nfaf6 afn'jf, lul§, 9'ª\uf, df6f] cflb lemSbf k'n elTsg<br />

;S5 . k'nsf] %)) ld6/ tndfly df6f], afn'jf cflb glemsf}+ .<br />

#= k'ndfly ;se/ ;Lldt ultdf ;jf/L;fwg rnfpg] afgL a;fnf}+ .<br />

$= k'nx? xfd|f] ;kmf ;DklQ xf] . o;sf] ;+/If0f xfd|f] bfloTj xf] .<br />

%= dfgj z/L/df /x]sf] /Qm :gfo' tTt' h:t} k'n ;8ssf] cleGg c+u xf] . Ps<br />

7fpFdf /QmgnL sfl6g hfFbf kIf3ft ePh:t} k'n elTsg hfFbf ;8s pkof]luxLg<br />

x'G5 / dfgj hLjg c:tJo:t x'g ;S5 .<br />

dxfzfvf k|d'v<br />

32 o'lg6L EjfO;


Oltxf;<br />

gof“ g]kfnsf] cjwf/0ff<br />

g]kfn eGg] zAb / g]kfnL eGg]<br />

zAn p:tf p:t} k|fojfrL zAb h:t}<br />

nfU5g\, t/ To;f] xf]Og . g]kfn<br />

eGg] zAb g]kfnsf] e'uf]n ef}lts<br />

cfsf/nfO{ hgfpF5 . g]kfnL eGg]<br />

zAbn] g]kfndf a;f]af; ug{] hgtf,<br />

gful/s cyjf ljleGg hfthflt, wd{<br />

;+:sf/ / efiffdf /dfpg] dflg;x?sf]<br />

Ps} /fi6« xf] eGg] hgfpg] h:t} z/L/<br />

/ cfTdf eg] h:t} . cfTdfsf] z/L/nfO{<br />

Tofu] kl5 z/L/ nf;df ?kfGt/ eO{<br />

lgl:qmo x'G5 . cfTdfn] klg z/L/k|fKt<br />

gu/];Dd 7f]; sfo{ ug{ c;dy{<br />

x'G5 / jfo'sf] ?kdf /xG5 eGg]<br />

ljZjf; 5 . To:t} dflg;sf] a;f]jf;<br />

gePsf] lgh{g:yn ;'g;fg x'G5 ToxfF<br />

xnrn x'Fb}g . e'uf]n / dflg;x?sf]<br />

j;f]jf; eP klg ;dfhnfO{ ;'rf?<br />

?k;Fu ;+rfng ug{ zflGt ;'/Iff<br />

/ ljsf; lgdf{0f ug{ ;/sf/sf]<br />

cfjZos kb{5 . jt{dfg cj:yfdf<br />

;/sf/ u7g ug{ ljleGg /fhgLlts<br />

bnx? :yflkt eO{;s]sf] 5 . hgtf<br />

gful/s / dtbftfx?af6 lgjf{rgdf<br />

ax'dt k|fKt u/]sf bn jf bnx?n]<br />

;/sf/ u7g u/L zf;g ug{] clxn]sf]<br />

cj:yf xf] . ;a} hft hflt / If]qn]<br />

cfkm\gf] cg's"n ;+3Lo k|b]zx? lgdf0f{<br />

ug{] / a8L ;] a8L k|ltlglw ;+;bdf<br />

k7fpg kfP x'g] lyof] elg efua08f<br />

u/L /fv]sf 5g\ . o:tf] cj:yfdf<br />

g]kfnL gful/sx?n] /fhgLlt bnx<br />

eg]sf] k/sf/sf] k|f?k x'g\ . ;/sf/<br />

u7g ug{ k|ltgLlwx?sf] Aoj:yf ug{<br />

lgjf{rg ul/G5 . lgjf{rgaf6 a8L<br />

k|ltlglwx? k|fKt u/]sf] /fhgLlts<br />

bnn] d'n'sdf zf;g ub{5 .<br />

jt{dfg cj:yfdf g]kfnsf<br />

hgk|ltlglwx?sf] b'O{ k|sf/sf] bfloTj<br />

k'/f ug{ h?/L 5 . k|yd ;+ljwfg<br />

lgdf0f ug'{ bf];|f] zflGt ;'/Iff :yfkgf<br />

u/L ljsf; lgdf0f{nfO{ cufl8 a9fpg'<br />

xf] . cl3Nnf] k6ssf] ;+ljwfg<br />

;efaf6 ;+ljwfg cfpg g;s]sf]<br />

x'bfF jt{dfg ;+ljwfg ;efn] ;+ljwfg<br />

lbg'kg{] cfjZos k'/f u/]sf] 5 .<br />

;+ljwfg lgdf0f{ ug{] ;a}eGbf hl6n<br />

;d:of ;+3Lo k|b]zx?sf] lgdf0f{ ug'{<br />

g} xf], d}n] a'em]sf] 5' .<br />

s]Gb|Lo ;/sf/af6 ;a} If]qdf<br />

/]vb]v k'¥ofpg ;s]g / ;a} 7fFpdf<br />

;dfg ?kdf ljsf; gx'Fbf ;a}<br />

gful/sx?n] ;dfg ?kdf ;'ljwf<br />

k|fKt ug{ ;s]sf 5}gg\ . w]/} k|b]zx?<br />

agfP/ zf;gsf] las]Gb|Ls/0f u/L ;a}<br />

If]qsf] ;dfg ?kn] ljsf; u/L ;a}<br />

gful/sx?n] ;dfg ;'ljwf k|fKt ug{]<br />

p2]Zo g} ;+3Lo /fHo cyjf k|b]zsf]<br />

p2]Zo xf] / x'g' kb{5 .<br />

k|b]zsf] ;a} gful/sx?n]<br />

;dfg clwsf/ / ;'v, ;'ljwf k|fKt<br />

ug{] Aoj:yf eP kl5 hfthflt<br />

efiffefifL wd{, ;+:sf/ ;+:s[ltsf<br />

cfwf/df k|b]zsf] lgdf0f{ ug'{kg{]<br />

b]lvb+}g . jt{dfg cj:yfdf g]kfnsf]<br />

dtbftfx?n] /fhgLlts cf:yfs}<br />

cfwf/df ug{] ltg} cfkm"n] dtbfg u/]sf<br />

bnx?n] ;+~rfng u/]sf] sfo{qmd /<br />

gLlt dfly ljZjf; gu/]/ hftLo /<br />

If]qLo cfqf/df k|b]zx?sf] lgdf0f{<br />

ug'{ kb{5 egL dfu ug'{ pko'Qm ePsf]<br />

b]lvb}g . c?sf] s'/f ;lbcfF}b]lv<br />

g]kfnL hgtf cfk;df ldn]/ a;]sf<br />

5g\ . hft, wd{, ;+:sf/ / ;+:s[ltsf]<br />

cfwf/df dgd'6fj ePsf] yfxf 5}g .<br />

g]kfndf a;f]af; ug]{ gful/sx?sf]<br />

lrgf/L cyjf klxrfg eg]sf] g]kfnL<br />

eGg] zAb g} xf] . gful/stfdf ;a}nfO{<br />

g]kfnL elg ljb]zL;Fu kl/ro u/fPsf]<br />

5 .<br />

pQ/, blIf0f, k"j{ / klZrdaf6<br />

;do ;dodf dflg;x? cfP/<br />

g]kfnsf] e'lddf a;]sf dflg;x?sf]<br />

g]kfnL elgG5 / dflgG5 . s'g ;d'x<br />

/ ;dfh slxn] / sxfFaf6 cfPsf]<br />

xf] eGg] clen]v 5}g h:tf] nfU5 .<br />

;do ;dodf g]kfn lelqPsf ;d'x<br />

/ ;dfhdf ljleGg efiff wd{ ;+:sf/,<br />

;+:s[lt rf8kj{ lyof], ltgLx? cufl8<br />

a9]df r]tgf sd lyof] . ltgLx?n]<br />

k|ult / pGgtLdf ug{ ;s]gg\ / kl5<br />

k/] . 7'nf] df5fn] ;fgf] df5f vfPh:t}<br />

;r]t ju{n] r]tgf sd ePsfnfO{<br />

bafpg] / sdfpg] :jefljsh:t}<br />

lyof] . at{dfg cj:yfdf dfgj<br />

hfltsf] r]tgfsf] j[l4 ePsf] 5 .<br />

dfgj hflt Ps xf}, dfgj clwsf/<br />

dfgjn] dfgjsf] lx;+f ug{ x'Fb}g eGg]<br />

r]tgf hfu[lt cfO;s]sf] 5 .<br />

k'/fgf] ;fdlGt k|j[ltsf] ;/sf/<br />

lj36g eO{ hgdtsf] cfwf/af6<br />

;/sf/ u7g lju7g x'g] kl/kf6Lsf]<br />

ljsf; ;'?jft eO;s]sf] 5 . d'nssf<br />

;a} hgtfn] ;dfg ?kdf gful/s<br />

clwsf/ kfO;s]sf 5g\ . hft,<br />

wd{, efiff, If]q, ;+:sf/, ;+:s[ltsf]<br />

cfwf/df s;}nfO{ klg ;'ljwf /<br />

OG;fkmdf e]befj ug{ kfO{b}g eGg]<br />

;+ljwfg / sfg'gdf n]lvPsf 5g\ .<br />

/fhgLlt eg]sf] gLltdWo] ;jf{]Rr gLlt<br />

xf] . /fhgLlt ug{] dflg;n] cfkm"nfO{<br />

b]z / hgtfsf] ;a} eGbf 7'nf]<br />

;]js x'F eGg] efjgfaf6 pTk|]l/t eO{<br />

cfkm"nfO{ ;a}eGbf 7"nf] TofuL ;flat<br />

o'lg6L EjfO; 33


ug{] k|0f ug'{kb{5 t ckm;f]h g]kfnsf]<br />

/fhgLltsdL{x?n] /fhgLlt kmfF6nfO{<br />

Tofusf] xf]Og, sdfpg] / df]hdHhf<br />

u/L x}l;ot b]vfpg If]q agfPsf<br />

5g\ .<br />

g]kfnsf] e"dL pj{/f / ;'Gb/ 5<br />

t/, ;Ifd / TofuL g]tfsf] cefjn]<br />

ubf{ g]kfnL hgtfn] b'Mv kfO/fv]sf]<br />

5 / g]kfnsf] df]x/f pHhjn /<br />

rlDsnf] x'g ;s]sf] 5}g . ;fFRr} eGg]<br />

xf] eg] g]kfnL hgtf ;dembf/, ;f]emf<br />

zflGt / cg'zfl;t 5g\ . /fli6«o<br />

g]tfsf] cefjn] ubf{ g]kfnkl5 k/]sf]<br />

5 . ;OofdL, TofuL dxfg ePdf dfq<br />

g]t[Tj ug{ ;Sg]5, w}o{ zflGt e]befj<br />

gug{] ;a} hgtf / If]qnfO{ ;dfg<br />

?kn] x]g]{ cfkm";Fu ePsf] an, a'l4<br />

/ wg ;d]t b]z / hgtfsf] nflu<br />

;dk{0f ug{ ;Sg] g]tf g]kfndf sd<br />

5g\ .<br />

ef/t :jtGq x'g] a]nf a[l6z<br />

ue{g/ df]xfg a]6gsf] ;§fdf /fhuf]kfn<br />

cfrfo{nfO{ ef/tn] ueg{/ agfPsf<br />

lyP . t/ pgsf] gfd Oltxf;df<br />

;Lldt k|foM pgnfO{ lrGb}gg\ . Pp6f<br />

wf]tL / n7\7Lsf] e/df a[l6zaf6<br />

ef/tnfO{ cfhfbL ug{ cfGbf]ng ug{]<br />

dxfTdf ufFGwLn] s'g} klg ;/sf/L kb<br />

u|x0f u/]gg\ t/ ;+;f/sf dflg;n]<br />

dxfTdf ufGwLnfO{ g} lrG5g\ / ef/tsf<br />

hgtfn] pgs} k"hf u5{g\ . blIf0f<br />

clk|msfsf g]tf of]uL, ef]uL, b'MvL /<br />

/f]uL x'G5g\ . g]zgn d08]nfn] @(<br />

jif{ h]ndf a;L cfhfbL k|fKt u/L<br />

/fi6«klt eP klg pgn] zf;gdf a;L<br />

/fVg] OR5f g/fvL ;Qf 5f8]sf lyP .<br />

ljkIfLx?nfO{ klg ;Qfdf ;fd]n u/L<br />

zflGt / ;lxi0f'tfsf] pbfx/0f lbP/<br />

ljZjnfO{ dfu{bz{g u/]sf lyP . /fHo<br />

cleif]zsf] sfo{qmdnfO{ TofuL lktf<br />

/fhf bz/ysf] cf1f kfng u/L<br />

>L/fd agjf; uPsf] x'Fbf q]tfo'usf<br />

/fdnfO{ dflg;x?n] eujfg egL<br />

dfgL /fv]sf 5g\ . g]kfn ljleGg<br />

hflt, efifL, ;+:sf/ ;+:s[lt / cf:yf<br />

ePsfx?n] el/Psf] d'n's xf] .<br />

kf]zfs, uxgf vfg klg / rf8 kj{<br />

klg leGbf leGb} k|sf/sf 5g\ . leGbf<br />

leGb} ;d'xx?n] ^ j6} Ct'x?df<br />

k"hf kf7 / ;+:s[ltx? k|bz{g u/L<br />

/dfOnf] u/L g]kfn / g]kfnLnfO{<br />

/dfO{nf] u/fO/fv]sf 5g\ . rf8kj{<br />

dfGg /dfO{nf] ug{ labf dfU5g\ . w]/}<br />

rf8kj{x?df ljbf lb+bf ljsf; lgdf0f{<br />

tyf ;/sf/L sfdx?df afwf k'¥ofpF5<br />

eGg] dflg;x? klg gePsf xf]Ogg\<br />

t/ d]/f] ljrf/df rf8kj{n] ;dfhdf<br />

dflgx?nfO{ cfk;df e]63f6 / 3'nldn<br />

eP/ cfk;L ldqtfnfO{ clej[l4 ug{]<br />

/ Pstfdf cfj4 x'g'nfO{ rf8kj{<br />

u/]sf] d}n] cg'e"lt u/]sf] 5' .<br />

ef/t :jtGq ePkl5 hft<br />

wd{sf] cfwfdf ef/t 6'sfO{ kfls:tfg<br />

agfof] . lxGb'x?n] zlxi0f'tf ckgfP<br />

/ lxGb':tfgsf] /fi6«klt agfP . wd{<br />

lg/k]Ifsf] gLlt ckgfO{ wd{ /f]Hg]<br />

clwsf/ hgtfnfO{ lbof] / cfh<br />

ef/tn] k|ult u/]/ pGgtLzLn b]zdf<br />

ulgPsf] 5 . kfls:tfgn] wd{nfO{<br />

s§tfsf] gLltdf ;+rfng u/]sf] x'Fbf<br />

kmf6f]df k/L cfk; d} le8L/fv]sf<br />

5g\ / k|hftGq df}nfpg ;s]sf]<br />

5}g . adf{df af}4 wd{nfO{ /fHo wd{<br />

dfg]sf] x'bfF cu|b't dxfdfgj uf}td<br />

a'4sf cg'ofoLx? / d'l:nd wd{<br />

cjnlDjtx?sf] klZrddf ;+3if{ eO<br />

/fv]sf] 5 . xfd|f g]kfndf lxGb',<br />

af}4, d'l:nd / cfhef]nL afO{an<br />

dfGg]x?sf] ;+Vof klg a[l4 eO/x]sf]<br />

5 . o:tf] cj:yfdf xfdLxn] hflt<br />

wd{, efiff / If]qsf] cfwf/df<br />

k|b]zx?sf] u7g ug{] k|j[l4 b]lvof]<br />

elg xfd|f] cj:yf klg kfls:tfg /<br />

cGo b'lgofdf h:t} hft / wd{df<br />

cfwf/df cfk;df n8L ;d:ofdf<br />

gkm:nf eGg ;lsb}Fg . o'uf+}b]lv ldn]/<br />

a;]sf zflGtsdL{ g]kfnLx?nfO{ hft,<br />

wd{ cflbsf] cfwf/df ljefhg u/L<br />

km'6fpg] k|of; tLa| ultn] eO/x]sf]<br />

5 . g]kfnLx? ;ts{ / rgfvf] eO{<br />

cfkmgf] k/Dk/fnfO{ hf]ufO{ zflGt,<br />

w}o{tf / d]nldnfk sfod /fVg'kb{5<br />

eGg] d]/f] cg'/f]w 5 .<br />

– pHjn k|;fb k/fh'nL<br />

;"rgf Û ;"rgf ÛÛ ;"rgf ÛÛÛ<br />

g]kfnsf] ;+ljwfg @)&@ sf] efu # df}lns xs / st{Jo cGtu{t wf/f #%<br />

df :jf:Yo ;DaGwL xsdf Joj:yf eP cg';f/ æk|To]s gful/snfO{ cfwf/e"t<br />

:jf:Yo ;]jf lgMz'Ns k|fKt ug]{ xs x'g]5 / s;}nfO{ klg cfsl:ds<br />

:jf:Yo ;]jfaf6 alGrt ul/g] 5}gÆ egL Joj:yf eP adf]lhd g]kfn<br />

;/sf/n] ;"lrs[t u/]sf] &) k|sf/sf cf}iflwx? dWo] lhNnf c:ktfnaf6<br />

&), k|fylds :jf:Yo ;]jf s]Gb|af6 %* / :jf:Yo rf}sLaf6 #% k|sf/sf<br />

cf}iflw lgMz'Ns ljt/0f eO/x]sf]n] ;f] ;]jfsf] pkef]u ug'{x'g ;j{;fwf/0fx?nfO{<br />

hfgsf/L u/fOG5 .<br />

:jf:Yo ;]jf ljefu<br />

k|fylds :jf:Yo ;]jf k'ghf{u/0f dxfzfvf, sf7df8f<br />

34 o'lg6L EjfO;


;8sdf ;jf/L rnfpFbf /<br />

;8s tyf km'6kfy k|of]u ubf{<br />

lgDg s'/fx? Wofg k'¥ofpg<br />

x'g ;DalGwt ;a}nfO{<br />

cg'/f]w 5 .<br />

– b'O{ jf b'O{eGbf a9L n]g ePsf] ;8sdf ufnL<br />

rnfpFbf n]g cg'zf;gsf] kfngf u/f}+ . ;8sdf<br />

af6f] sf6\g'kbf{ h]a|f qml;ª, cfsfz] k'n, ;j–j]<br />

cyjf kf]lnsg aQL an]kl5 jf s'g} gePsf]<br />

7fpFdf ;'/lIft 7fpFaf6 dfq af6f] sf6\of}+ .<br />

– rf]s aQL ePsf] 7fpFdf k}bnofqLn],<br />

k}bnofqLsf nflu Joj:yf ul/Psf] xl/of] tyf<br />

;jf/L rfnsn] ;jf/L ;fwgsf nflu Joj:yf<br />

ul/Psf] xl/of] aQL an]kl5 dfq ;jf/L cufl8<br />

a9fcf}+ .<br />

– ;jf/L rnfpFbf jf af6f] sf6\bf slxNo} klg<br />

df]afOn kmf]gsf] k|of]u gu/f}F .<br />

– hyfefjL cf]e/6]s gu/f}+ . bflxg]kl§af6 cyjf<br />

cufl8sf] uf8Ln] ;+s]t lbPkl5 dfq cf]e/6]s<br />

u/f}+ . ljk/Lt lbzfaf6 cfpg] ;jf/L ;fwgsf]<br />

n]gdf k|j]z gu/f}+ . k}bnofqLn] hfg÷cGhfgdf<br />

af6f] sf6\g nfu]sf] b]v]df uf8L /fsf}+ /<br />

k}bnofqLnfO{ k|fyldstf lbpmF .<br />

– leGg Ifdtf ePsf -zf/Ll/s sdhf]/L tyf<br />

b[li6ljxLg_ gful/snfO{ k|fyldstf lbO{ ;8s<br />

k|of]udf ;xof]u u/f}+ .<br />

– tf]lsPsf] 7fpF -a; :6k jf 6]Dkf] :6k_ af6<br />

dfq ofq' cf]/fNg] r9\g] afgL a;fnf}+ .<br />

– ;8s laefusf] dfkb08 tyf ;jf/L ;fwgsf]<br />

IfdtfeGbf a9L cf]hg af]Sgdf /f]s nufcf}+ .<br />

;fj{lhgs lxtsf nflu<br />

g]kfn ;/sf/<br />

ef}lts k"jf{wf/ tyf oftfoft dGqfno<br />

;8s ljefu<br />

;8s tyf 6«flkms zfvf<br />

ltd|f] ;Demgfdf<br />

– ef]h /fh a:g]t<br />

cf]OnL hfg] km"n xf} ltdL, cfof} d]/f] dgdf<br />

km"Ng nfvf}+ sf]lz; u/] d}n], ;Sb} ;lsPg e'Ng<br />

/+uLg nfUg yfNof] ;+;f/, ha km"Nof} ltdL dgdf<br />

xNsf xNsf pdËsf], nfnL r9\g yfNof] tgdf<br />

b'O lbgsf] kfx'gf ltdL, lbnsf] b}nf] vf]Nb} cfof}<br />

klxnf] lbgd} lrg] h:t}, u/L xfF:b} af]Nb} cfof}<br />

;'gf}nf] d]/f] lhGbufgL, ;'uGwn] eg{ yfNof}<br />

km"nsf] dxn 5ftL leq, lbnsf] w8\sg a9\g yfNof]<br />

afF;'/Lsf] :j/ xf} ltdL, dL7f] uLt aHg yfNof}<br />

u'l~hP/ dg}e/L, ;Demgfdf a:g yfNof}<br />

55lNsb} ;f/f v'zL, kf]lvP/ aUg yfn]<br />

;Fu;Fu} latfPsf, dL7f kn aSg yfn]<br />

lkkn rf}tf/L xf} ltdL, lztn 5xf/L d} cfof}<br />

emflËP/ rf/}lt/, dgsf] s'gf s'gf 5fof}<br />

nSs' 8fnL v]Nb} d t, xfFuf xfFuf rfNg yfn]<br />

ag} ;f/f u'~hfpg], s'Ss s'Ss af]Ng yfn] .<br />

;"rgf Û ;"rgf Û ;"rgf Û<br />

g]kfn ef/t ;DaGw ljz]if c+s k|sfzg x'“b}5<br />

tkfO{+sf] ljrf/ n]v k7fOlbg' x'g :jb]z tyf ljb]zdf /<br />

xg' ePsf n]vs, ljåfg, k//fi6«ljb\ Pj+ sfg'gljb\x?nfO{<br />

xflb{s cg'/f]w ub{5f}+ .<br />

;Dks{M unityvoice@yahoo.com,<br />

kmf]gM )!–(*%!)*@!*$<br />

o'lg6L EjfO; 35


h]6 % / ^ ut] sf7df8f}+ x'g] cGt/f{li6«o af}4 uf]i7L /<br />

h]7 * ut] a'4 kl"0f{dfsf] lbg n'lDagLdf x'g]<br />

@%^) cf}+ a'4 hoGtL<br />

;df/f]x eJo ?kdf<br />

;kmn kf/f}+<br />

g]kfn ;/sf/<br />

;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno<br />

;"rgf ljefu<br />

36 o'lg6L EjfO;

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!