Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
lh=k|=sf=sf= b=g+= ($÷@)^)÷)^!<br />
d=If]=x'=lg= b=g+= @)÷)^(÷&)<br />
d"No ?= $)÷–<br />
…cljlR5Gg k|sfzg<br />
eO/x]sf] ;flxlTos<br />
klqsf zAb–;+of]hg<br />
dfl;sÚ<br />
vf]hL vf]hL<br />
k9\g'xf];\Ú .
z'ef/De<br />
k|f= s]zj ;'j]bL<br />
xfdLn] xfd|f] ;+ljwfg agfPafkt cGt/f{li6«o lgod sfg'gsf] Go"gtd\ dof{bf;d]t<br />
g/fvL xfd|f] b]zdf gfsfaGbL nufOof] . To;sf lj?4 xfdLn] /fli6«o Pstfsf]<br />
efjgf k|s6 u/\of}F t/ To;nfO{ vf]qmf] /fi6«jfb elgof] Û xfdLn] xfd|f] :jfy{ /<br />
cl:dtfsf gf/fx¿ nufpg' vf]qmf], gSsnL / dw];lj/f]wL /fi6«jfb xf] eg]<br />
c¿n] eGg] u/]sf] ;Rrf / vFlbnf] /fi6«jfb s] xf] < b]z n}grf}/af6 xf]Og<br />
l;+xb/jf/af6 rNg'k5{ eGg' gSsnL /fi6«jfb xf] eg] ;SsnL /fi6«jfbsf]<br />
:j¿k s:tf] x'G5 < cfkm\gf hgk|ltlglwdfkm{t ;+ljwfg agfPafkt zq' /fi6«sf<br />
gful/s;/x g]kfnLx¿sf] gfsd'v y'Gg' pko'St ePg eGg' vf]qmf] /fi6«jfb xf]<br />
eg] el/nf] /fi6«jfb s] xf] < xfd|f /fhgLlts ;d:ofx¿n] lgsf; kfpg] af6f]<br />
v'n]sf] 5 / ca xfdLn] ;d[l4sf] dxfg\ ofqf yfNg'k5{ eGg' gSsnL /fi6«jfb<br />
xf] eg] ;SsnL /fi6«jfb s] xf] < b]zsf] k|d'v k|ltkIfL kf6L{n] cfkm\gf s'/f<br />
hgtf;dIf /fVg t/fO{–dw];s]lGb|t /fli6«o cleofg rnfpg' vf]qmf] /fi6«jfb<br />
xf] eg] vFlbnf /fi6«jfbLx¿n] ug{] /fhgLlts cEof; s:tf] x'G5 < xfdLn] xfd|f]<br />
zf;gJoj:yf cfkmF} rnfpg'k5{ c¿sf] tf]scfb]zaf6 rNg] xf]Og eGg' gSsnL<br />
/fi6«jfb xf] eg] ;SsnL /fi6«jfb vf]Hg sxfF hfg] xf] < o:t}o:tf cg]sf}F k|Zgx¿<br />
g]kfnL hgdfg;df k}bf ePsf 5g\ .<br />
-;+:s[lt, cª\s !@, @)&# af6 ;fef/ _<br />
1÷zAb–;+of]hg
vfN8}vfN8fo'St /fhwfgL / k|wfgdGqLsf] lgb{]zg<br />
/fhwfgL eg]sf] d'n'ssf] s]Gb|ljGb'<br />
xf] . /fhwfgL eg]sf] ;du| b]zsf]<br />
kl/rosf] ljDa xf] . d'n'ssf ;Dk"0f{<br />
s]Gb|Lo lgsfo /fhwfgLdf cjl:yt<br />
x'G5g\ . ;+;f/sf ;a} d'n'saf6 kfx'gf<br />
cfpFbf xf];\, eL=cfO{=kL=x¿ cfpFbf xf];\<br />
:jfut /fhwfgLn] g} u/]sf] x'G5, ub{5<br />
To;}n] /fhwfgLnfO{ d'n'ssf] klxrfgsf]<br />
klxnf] ljDa dflgG5 . ;+;f/sf<br />
x/]s d'n'sn] cfkm\gf] Ifdtfn] EofP;Dd<br />
b]zsf ;a} e"efunfO{ ;d'Ggt kfg{] k|of;<br />
u/]sf x'G5g\, To;df klg /fhwfgLnfO{<br />
;s];Dd lrl6Ss, /fd|f], ;kmf kf/]sf<br />
x'G5g\ . ;/sf/sf] of] bfloTj klg xf] .<br />
/fhwfgLn] ;du| b]zsf] klxrfg / kl/ro<br />
af]s]sf] x'g]x'Fbf ;s];Dd /fd|f], lrl6Ss,<br />
;kmf, ;'U3/ kfg{' /fHosf] k|yd\ bfloTo<br />
x'G5 eg] gful/ssf] klg TolQs} bfloTj<br />
/x]sf] x'G5 .<br />
;du| b]zsf] ;d[l4sf] nflu /fHosf<br />
gful/sn] cfk"mn] ug{] cfocfh{gaf6<br />
/fHonfO{ s/ lt/]sf x'G5g\ . ;Dk"0f{<br />
Joj;foLn] cfk"mn] u/]sf] Joj;fosf<br />
dfWodaf6 /fHonfO{ cfos/, d"No<br />
clej[l4 s/, ;jf/L s/, ;DklQ s/,<br />
dfnkf]t, kfl/>lds s/nufotsf s/x¿<br />
lt/]sf x'G5g\ . /fHosf cleGg cª\u<br />
dflgPsf ;a} If]qsf kfl/>lds k|fKt<br />
ug{] sd{rf/Lx¿n] klg cfkm\gf] cfoaf6<br />
/fHonfO{ s/ lt/]sf x'G5g\ / ToxL b]zsf<br />
;Dk"0f{ hgtfn] lt/]sf] s/af6 Odfgbf/<br />
;/sf/ eP b]zsf] ljsf;df vr{ u/]sf]<br />
zAb–;+of]hg÷2<br />
;DkfbsLo<br />
x'G5, /fi6«;]jssf gfddf sd{rf/L kfn]sf]<br />
x'G5, ltgLx¿nfO{ kfl/>ldssf gfdaf6<br />
e/0fkf]if0f u/]sf] x'G5, ljsf;lgdf{0fsf<br />
nflu ah]6 ljlgof]hg u/]sf] x'G5,<br />
ljsf;lgdf{0fsf / dd{t;Def/sf of]hgf<br />
agfPsf] x'G5 clg tL ;a}sf] Odfgbf/<br />
sfof{Gjogsf dfWodaf6 b]zsf] ljsf;<br />
x'G5 . xfd|f] b]zsf nflu dfq xf]Og<br />
;+;f/el/ oxL s'/f nfu" x'g] xf] / eO/x]sf]<br />
5 .<br />
Hofb} lj8Dagfsf] s'/f dfGg'k5{, xfd|f]<br />
b]zdf rflxF ;/sf/ gfdsf] d'n'snfO{<br />
s;/L n'6\g ;lsG5 eGg] Pp6f ;+oGq 5<br />
Û :yfoL ;/sf/ dflgg] 7'n} le8ef8 klg<br />
5 Û x/]s jif{ of]hgf klg aG5g\, ah]6<br />
klg lgdf{0f x'G5 Û t/ crDdsf] s'/f – g<br />
of]hgfd'tflas sfd x'G5 Û g ljlgof]hg<br />
u/]sf] ah]6 vr{ x'G5 Û g ljsf;lgdf{0fsf<br />
sfd oyf;dodf ;DkGg x'G5g\ Û obfsbf<br />
;DkGg ul/Psf sfd klg g lgM:jfy{<br />
;DkGg x'G5g\ Û g /fHosf]ifaf6 tna<br />
vfg] clg /fHosf] of]hgfd'tflas sfd<br />
gug{] sfdrf]/ tyf d'n'sdf/fnfO{ /fHon]<br />
sf/jfxL u5{ Û of]eGbf ult5f8f, nDk6<br />
k|j[lQ c¿ s] x'g;S5 < d'n'sjf;Ln]<br />
/ut / kl;gfsf] c+zsf ¿kdf /fHonfO{<br />
lt/]sf] /sd vr{;Dd ug{g;Sg], of]hgf<br />
sfof{Gjogsf Odfgbf/ k|oTg;Dd klg<br />
gug{], sfd ul/xfn] klg :jfy{k/s,<br />
a]OdfgLo'St, e|i6frf/hGo sfd ug{]<br />
O;f/fjfbL, nDk;f/jfbL, d'n'sdf/f of]<br />
b'isd{ bl08t x'g' t stf xf] stf emg\
k'/:s[t eO/xg], nDk;f/jfbL /fhgLlts<br />
a]Odfgx¿sf jl/kl/ 3'd]/ ;+/If0f k|fKt<br />
ul//xg] / hgtf rflxF hlxn] klg pk]lIft<br />
eO/xg] of] k|j[lQ slxn];Dd df}nfO/xg] xf]<br />
< slxn];Dd d'n's / hgtfn] of] lgolt<br />
ef]lu/xg'kg{] xf] < hgtfsf] /utkl;gfsf]<br />
c+z hDdf ul/Psf] /fHosf]if n'6]/ …<br />
pNkmfsf] wg k'mk'sf] >f4Ú h;/L<br />
cf;]kf;], rDrf / rf6'sf/nfO{ dgkl/<br />
9ª\un] /sd afF8\g] clg s/ ltg{] hgtf<br />
eg] ;8ssf vfN8fdf k'l/g'kg{], sltv]/<br />
sxfF dl/G5 eg]/ 8/fO{ 8/fO{ ;8s¿kL<br />
kf]v/Ldf t}l/Fb} ofqf ug'{kg{] cj:yfsf]<br />
cGt slxn] x'G5 < ;/sf/¿kL n'6]/faf6<br />
n'l6gaf6 d'n's slxn] hf]luG5 <<br />
/fi6«;]js eGg] zAbnfO{ abgfd u/]/<br />
cfkm\gf] bfloTj lgjf{x gu/L ah]6 vr{<br />
ug{g;Sg] / cfly{s jif{sf] cGTodf cfP/<br />
6fn6'n] sfd u/L ah]6 dfq ;Sg] clg<br />
lan agfP/ /fi6«sf] 9's'6L em\jfd kfg{]<br />
t/ ;fpg nfUbfgnfUb} c;f/ d;fGtdf<br />
ul/Psf] 6fn6'n km]l/ vfN8fv'N8Ldf<br />
kl/0ft eOxfNg] cj:yfsf] cGt slxn]<br />
x'G5 < /fHosf]if eg]sf] h;/L klg<br />
n'6\g] dfq / n'6]/ vfg] dfq s'/f xf] eGg]<br />
n'6]/f dfgl;stfsf] cGt slxn] x'G5 <<br />
sfd gug{]n] b08 / ug{]n] k'/:sf/ kfpg]<br />
Joj:yfsf] yfngL slxn] x'G5 <<br />
/fHosf] :yfoL ;+oGqn] sfd<br />
gug{], /fhgLltsf kl5 kl5 bf}8g] /<br />
;+If0f k|fKt ug{], 6fn6'n] gLlt lng] /<br />
e|i6frf/df lnKt x'g], b08ljxLgtfsf]<br />
cj:yf …o'l/of xfn]sf] d'nf em}F df}nfpg]Ú<br />
ljBdfg cj:yfsf] cGt slxn] xf]nf <<br />
unt sd{ / k|j[lQnfO{ ;+/If0f ug{], ub{}<br />
hfg] / ul//xg]Ù csf{sf] O;f/fdf sfd<br />
ug{], c/fPsf] dfq sfd ug{], d'n'ssf]<br />
lxteGbf cGoqsf] lxtdf nDk;f/<br />
kg{] k|j[lQ sd{rf/LtGqdf ;d]t ;/]/<br />
uPsf sf/0f g} lhDd]jf/Laf6 6f9f<br />
efUg], cfkm\gf] :jfy{cg's"n dfq<br />
sfo{;Dkfbg ug{], d'n'ssf] lxtdf ;f]Rb}<br />
g;f]Rg] cj:yfdf k'u]sf] xf] eGg] cfwf/<br />
/fhgLltn] g} to ul/lbPsf] 5 . cyf{t\<br />
xfd|f] d'n'ssf] k|foM /fhgLlt hgtfsf<br />
k|lt Odfgbf/ g/x]sf], O;f/fdf rn]sf],<br />
nDk;/fjfbL ePsf], cfkm\gf] d'n'ssf]<br />
lxteGbf c¿sf] lxtdf sfd ul//x]sf]<br />
h:tf b'isd{n] cg'zf;gxLg, e|i6frf/L<br />
/ 5f8ftGq df}nfO/x]sf] 5 . …d'xfg ;kmf<br />
ePg eg] l;ª\uf] gbL b"lift x'G5Ú eGg]<br />
s'/f k|dfl0ft eO/x]sf] 5 . unt lgot<br />
ePsf, hgtfsf nflu /fhgLlt ul//x]sf<br />
5f}F eGg] e|d km}nfpg] t/ csf{sf] :ki6<br />
O;f/fdf sfd ul//x]sf :jfyL{,<br />
e|i6frf/L, kbnf]n'k, nDk;f/jfbL /<br />
n'6]/f /fhgLlt1n] d'n's ;~rfngsf]<br />
lhDdf kfPsf / …hgtf tyf d'n'ssf]<br />
;]jf eg]sf] /fhgLlt xf]Ú eGg] oyfy{af]w<br />
gu/]sf sf/0f /fhgLlt emg\ emg\ b"lift<br />
eO/x]sf] / hgtfn] b'Mv kfO/x]sf] oyfy{<br />
3fdhlQs} 5n{ª\u 5 .<br />
/fHo;~rfngsf] lhDdf lnPsf /<br />
sd{rf/LtGqsf] ;jf{]Rrf;gdf a;]sf<br />
JolStx¿n] sDtLdf klg /fHon] agfPsf<br />
of]hgf sfof{Gjog eP ls ePgg\ <<br />
sfof{Gjog ePgg\ eg] s] slt sf/0fn]<br />
ePgg\ < /fHosf] ljlgof]lht ah]6<br />
vr{ eof] ls ePg < ePg eg] s]<br />
slt sf/0fn] ePg < ;Dkfbg ul/Psf<br />
sfo{x¿ u'0f:t/o'St eP ls ePgg\ <<br />
u'0f:t/o'St sfd ug{sf nflu cfjZos<br />
3÷zAb–;+of]hg
kg{] cg'udg eof] ls ePg < cg'udg<br />
ePg eg] s] slt sf/0fn] ePg <<br />
cg'udg ug{] bfloTj /fHo;+oGqsf] xf]<br />
ls xf]Og < of] bfloTj lgjf{x gug{]n]<br />
bl08t x'g'kYof{] ls kb{}gYof] < b08 lbg]<br />
nDk;f/jfbLx¿n] xfd|f dfG5] eg]/ sfvL<br />
RofKg] clg e|i6frf/LnfO{, sfdrf]/nfO{,<br />
n'6]/fnfO{ / Hofgdf/fnfO{ sf/jfxL ug{'sf]<br />
;6\6f k|efj jf bafadf k/]/ ;+/If0f lbg'<br />
emg} 7'nf] ck/fw xf] ls xf]Og < oL<br />
ofat k|Zgsf] hafkm hgtfnfO{ s;n]<br />
lbg] < clg of] df}nfO/x]sf] c/fhstf<br />
/ b08xLgtfsf] cj:yfnfO{ 6'n' 6'n' x]/]/<br />
hgtfn] slxn];Dd a:g'kg{] < of] Hofb}<br />
g} uDeL/ / k]lrnf] ljifo ag]sf] 5 .<br />
jf:tjd} g]kfnL hgtfn] of] cj:yfnfO{<br />
Hofb} g} uDeL/tfsf ;fy lng'kg{] j]nf<br />
eO;s]sf] 5, cem l9nf] g} eO;s]sf] 5 .<br />
;/sf/ …sf]eGbf sf] sdÚsf] z}nLdf<br />
d'n's n'6\g p4t /x]sf] b]lvG5 . cfkm\gf<br />
cf;]kf;], rDr] / sfd gu/L n'6]/ vfg<br />
kNs]sfx¿nfO{ ;xof]usf] gfddf<br />
/fHosf]if n'6fpg] sfo{df ;/sf/ k|d'vx¿<br />
s;n] a9L n'6fpg;S5 eg]/ Pskl5<br />
csf{] ub{} xf]8afhL ul//x]sf 5g\ / e/v/}<br />
labf ePsf] ;/sf/n] /fHosf]ifaf6 ;q<br />
s/f]8 afF8]sf] ;fj{hlgs klg ePsf]<br />
5 . oqf] /sdn] b]z / hgtfsf] lxtdf<br />
ljsf;sf 7'n} sfd ug{;lsGYof] eGg]<br />
Go"gtd\ g}lts lhDd]jf/Laf]w;d]t gu/L<br />
/fHosf]if lgn{Hh¿kdf n'6]/ vfg' eg]sf]<br />
r/d a]OdfgL xf], clgoldttfsf] k/fsfi7f<br />
xf], lgn{Hhtfsf] xb xf], v'Nndv'Nnf<br />
8s}tL xf] . s8f P]g lgod lgdf{0f gug{'Ù<br />
P]g lgodsf sdLsdhf]/Laf6 kmfObf<br />
zAb–;+of]hg÷4<br />
p7fP/ unt sfd ug{', kf/bzL{9ª\un]<br />
sfd gug{', lgot g} vf]6f] / a]Odfg x'g'<br />
;/sf/df a;]sfx¿sf] ljz]iftf g} ag]sf]<br />
5 .<br />
/fhwfgL gfdsf] of]<br />
;x/df /fHo;+oGqn] sfd gu/]sf],<br />
of]hgfx¿ cnkq k/]sf, ;8slgdf{0fsf]<br />
7]Ssfcjlw nfdf] ePsf] / ;f] cjlwdf<br />
klg 7]s]bf/n] sfd gu/]sf]], klxn] g} 3';<br />
VjfP/ 7]Ssf lnPsf], cg'udg ug{]n]<br />
3fF6L;Dd cfpg] u/L 8sf/]/ 7]Ssf k|bfg<br />
u/]sfn] cg'udg gePsf], sfd gug{]n]<br />
b08 kfpg'kg{]df emg\ k'/:sf/ kfO/x]sf],<br />
ck/fwLn] pGd'lSt kfPsf sf/0f hgtfn]<br />
lt/]sf] /utkl;gfsf] c+zsf]<br />
;b'kof]u gePsf] oyfy{ x\jfª\u} ePkl5<br />
clg /fhwfgLs} ;8sdf lbgbxf8}<br />
dfG5] 8'a]/ / au]/ dg{ yfn]kl5 hgtfsf<br />
cfFvfdf 5f/f] xfNgsf nflu k|wfgdGqLn]<br />
;8slgdf{0f;Fu ;DalGwt lgsfosf<br />
k|d'vx¿nfO{ af]nfP/ vfN8f k'g{ lgb{]zg<br />
lbPsf] xf:of:kb Pjd\ asdk'm;] ;dfrf/<br />
;fj{hlgs x'Fbf hgtf emg\ ddf{xt ePsf<br />
5g\ . k|wfgdGqL h:tf] ;jf{]Rr JolStn]<br />
;8ssf] b'/fj:yf lg/LIf0f u/]sf e/df /<br />
;8ssf vfN8fv'N8L k'g{" eGg] lgb{]zg<br />
hf/L u/]sf e/df ;d:ofsf] ;dfwfg<br />
vf]Hg' eg]s} r/d u}/lhDd]jf/L xf]Og / <<br />
cfh k'/]sf] vfN8f] ef]ln p:t} x'G5 . of]<br />
:yfoL ;dfwfg xf] t < l56f]eGbf l56f]<br />
:yfoL ;dfwfg ug{ / bL3{sfnLg<br />
sfo{;Dkfbg geP sfg'gadf]lhd s7f]/<br />
b08sf] eflubf/ x'g'k5{ eGg] lgb{]zg;Dd<br />
lbgg;Sg'af6 s] ck]Iff ug{;lsG5 <<br />
emf/f 6fg{] lgb{]zgsf] s] cy{ x'G5 <<br />
/d]z kf]v/]n
o; cª\sdf<br />
ljz]if ;+jfb<br />
h;n] === –>Lxl/ km'ofFn÷!#<br />
sljtf<br />
k|ltalGwt === – e'jgxl/ l;Ub]n÷@!<br />
k|tLIff=== – k|zfGt v/]n÷#%<br />
s:tf]=== – d's'Gb kf]v/]n÷$%<br />
cfwf/e"t===– dw'z"bg kf}8]n÷%)<br />
kf}/vL=== – ob'gfy j;Gtk'/]÷%%<br />
38L=== – s] kL cGhfg n'OF6]n÷%^<br />
cg'jfb÷sljtf<br />
/ft – gjn gjn÷#^<br />
gLnd – 8f= efjgf÷#&<br />
syf÷n3'syf<br />
cNnf/]=== – 8f= ljb'/ rfln;]÷@@<br />
eljiojf0fL=== – /fddl0f kf]v/]n÷$^<br />
o; k6s<br />
clgtf nfdf÷*<br />
bz{g÷lgaGw÷;dfnf]rgf÷<br />
b[li6sf]0f÷hflt kl/ro<br />
cfsf+Iff – cf/ dfgGw/÷!*<br />
PS;g– k|]d/fh l;njfn÷!(<br />
u'?===– ;ldgf vgfn÷@#<br />
;+:s[lt===– /fd ljgo÷#*<br />
r]kfª===– zLtn lu/L÷%@<br />
km6\ofOF===– 8f= /ljnfn clwsf/L÷%&<br />
:yfoL :tDe<br />
lzv/ JolQmTj<br />
u':tfa ˆnf]a]c/÷&<br />
;dfrf/ ÷^#<br />
cg"e"lt<br />
k|f=8f= dxfb]j cj:yL÷^$<br />
zAb–;+of]hg<br />
-dfl;s ;flxlTos k|sfzg_ jif{ !$ cª\s % k"0ff{ª\s !^)÷@)&$ ebf}+<br />
lhk|sfsf b=g+= ($÷@)^)÷)^!<br />
;Nnfxsf/M 8f= df]bgfy k|l>t, k|f= 8f= hLj]Gb| b]j lu/L, /fd ljgo<br />
k|f= s]zj ;'j]bL, O{= dx]Gb| u'?ª<br />
;flxTo ;GWofsf nflu k|sfzs÷;+/IfsM jf;'b]j clwsf/L<br />
k|wfg ;DkfbsM /d]z kf]v/]n<br />
sfo{sf/L ;DkfbsM ;'dL nf]xgL<br />
;DkfbsM ¿ks cnª\sf/<br />
snfM u0f]zs'df/ hL=;L= cfj/0f ;f}HGoM u'un -/fh]Gb| /fjt_<br />
k|ltlglwM k'0ok|;fb v/]n-emfkf_, xl/k|;fb ltldlN;gf -g]kfnuGh_, gd'gf zdf{ -lrtjg_<br />
Email : s_samyojan@yahoo.com Website : www.shabdasamyojan.com<br />
d'b|0fM kmDof{6 lk|lG6ª k|];, eTs]sf] k'n xfFl8ufpF, sf7df8f}F<br />
;fh;HhfM 6r lqmP;g k|f= ln=<br />
5÷zAb–;+of]hg
…xfdL g]kfnLx¿df h'g;'s} If]qdf klg sfd<br />
u/]/ b]vfpg;Sg] cj:yf 5 / ;kmn klg<br />
x'g;lsG5 . gofF k|ljlw / gofF If]qx¿df<br />
xfdL hfg}k5{ . d'VotM xfdLdf k|ltj4tf,<br />
nugzLntf, cfF6 / ;fx; rflxG5 .Ú<br />
g]kfn ;/sf/<br />
;"rgf tyf ;~rf/ dGqfno<br />
;"rgf ljefu
lzv/ JolQmTj<br />
u':tfa ˆnf]a]c/<br />
Oltxf;df<br />
km|fG;sf] pkl:ylt cToGt<br />
ljZj;flxTosf]<br />
x:tIf]ksf/L 5 . km|fG;n] w]/}<br />
ljZjk|l;4 ;flxTosf/x¿ hGdfPsf] 5 .<br />
tL dxfg\ ;flxTosf/dWo u':tfa km\nf]a]c/<br />
klg Ps x'g\ . oyfy{jfbL pkGof; n]vgdf<br />
u':tfan] a]Un} klxrfg agfPsf 5g\ .<br />
dfbfd af]ef/L pgsf] ax'rlr{t pkGof;<br />
xf] . ;g\ !*@! l8;]Da/ !@ df km|fG;sf]<br />
?cfF eGg] 7fpFdf hGd]sf u':tfasf afp<br />
8fS6/ lyP . afpsf] /fd|f] cfDbfgL ePs}<br />
sf/0f u':tfasf] afNosfn ;'vdo g}<br />
/x\of] .<br />
afNosfnb]lv g} kf7\ok':tsdf eGbf<br />
cGo lstfa k9\gdf ?lr /fVg] u':tfan]<br />
cfkm\gf] ;Dk"0f{ hLjg n]vgdf g} latfP .<br />
ljz]iftM cfkm\gf] cfnf]rgf ;'Gg g;Sg]<br />
u':tfa PsfGtk|]dL lyP . pgL n]v]/<br />
k};f sdfpg x'Gg eGg] klg 7fGy] . pgn]<br />
cfkm\gf] hLjg hGd:yfgdf g} latfP Tof]<br />
klg afpn]g} lslglbPsf] 3/df ;g\ !**)<br />
d] * df pgsf] b]xfGt eof] / km|fG;sf]<br />
?cfFdf g} pgsf] cGTo]li6 ul/of] .<br />
u':tfa km\nf]a]c/n] ;flxTosf w]/}<br />
ljwfdf snd rnfP ofqf ;+:d/0f, gf6s,<br />
syf, pkGof; pgsf lk|o ljwf x'g\ .<br />
pgn] cfkm\gL k|]ldsfnufotnfO{ n]v]sf<br />
kqx¿;d]t ;flxlTos u'0fn] ;DkGg 5g\<br />
To:tf lr7Lx¿ klg ;flxlTos s[ltsf<br />
¿kdf k|sflzt 5g\ . ofqf ;+:d/0f,<br />
gf6s / syf ljwfdf klg pgsf s[ltx¿<br />
k|sflzt 5g\ t/ pgnfO{ ljZjljVoft<br />
agfpg] ljwf eg] pkGof; g} xf] . dfbfd<br />
af]ef/L, gf]efa|F, ;fnfFDaf], efj'stfk"0f{<br />
lzIff, ;Gt cfFTjfgsf] k|nf]eg, a'ef/ b]<br />
k]s'z] h:tf pkGof; u':tfan] n]v]sf<br />
5g\ . ;+;f/n] dfbfd af]ef/LnfO{ a9\tf<br />
lrg] tfklg u':tfa eg] efj'stfk"0f{ lzIff<br />
gfds s[ltnfO{ cAan dfGy] .<br />
u':tfan] /f]dfG;]nL sfNklgstfdf<br />
x/fO/x]sf] km|fG;]nL ;flxTo hut\nfO{<br />
oyfy{ w/ftndf cf]/fNg] sfd u/] .<br />
cfkm}+n] b]v]sf, ef]u]sf / cg'ej u/]sf<br />
ljifonfO{ lgs}a]/ tf}n]/ dfq pgL /rgfdf<br />
ptf5{g\ . hLjgsf] JofVof ug{] / csf{nfO{<br />
pkb]z lbg]eGbf klg ;dfhsf] jf:tljs<br />
lrq kf7s;fd' /flvlbg] pgsf] k|j[lQn]<br />
g} pgnfO{ ljZjrlr{t oyfy{jfbL<br />
pkGof;sf/sf ¿kdf :yflkt ul/lbPsf]<br />
xf] .<br />
u':tfa km\nf]a]c/n] ljifoj:t'sf]<br />
oyfy{ k|:t'ltdf Wofg lbP tfklg<br />
pgsf] z}nL eg] lgs} kl/isf/k"0f{<br />
dflgG5 . cnª\sf/ / cg'k|f;df<br />
lkml6Ss} Wofg glbg] pgL k|;ª\ufg's"nsf]<br />
zlQmzfnL uBefiffsf] lgdf{0fdf eg] lgk'0f<br />
dflgG5g\ . pgsf ljrf/df ;flxTosf/sf]<br />
sfd c¿nfO{ ;'wfg{] jf hLjgsf] JofVof<br />
u/]/ lgSof{]n lgsfNg] geO{ hLjg /<br />
hut\sf] jf:tljstfsf] oyfy{ ¿k k|:t't<br />
ug'{ xf] .<br />
¿ks cnª\sf/<br />
7÷zAb–;+of]hg
o; k6s<br />
clgtf nfdf<br />
lj=;+=@)#! r}q # ut] sfe|]knfGrf]s lhNnfsf] d]R5] uf=lj=;=df dftf sfG5L -dfof_<br />
nfdf / lktf sfG5f nfdfsL ;'k'qLsf ¿kdf hlGdPsL clgtf nfdfn] ;dfh–zf:q ljifodf<br />
:gftsf]Q/;Ddsf] z}lIfs of]Uotf xfl;n u/]sL 5g\ . ljleGg kqklqsfdf ;flxlTos Pjd\<br />
;fdflhs ¿kfGt/0f cleofg;Fu ;DalGwt y'k|} n]v/rgf k|sflzt u/fO;s]sL clgtfsf …<br />
cg'/fuÚ sljtf;ª\u|x @)%* / …ck{0fÚ sljtf;ª\u|x @)&) k|sflzt eO;s]sf 5g\ . @)^*<br />
r}qdf tTsfnLg u'?s'n k'/fgf] afg]Zj/df Psn sljtfjfrg ul/;s]sL pgn] @)&@ ;fndf<br />
df]u{g sn]h a;'Gw/fdf …sljtf ;+jfb sfo{qmdÚ;d]t ;~rfng ul/;s]sL 5g\ . pgsf Pp6f<br />
sljtf;ª\u|x / Pp6f cfn]vsf] ;ª\u|x k|sfzf]Gd'v cj:yfdf /x]sf 5g\ . zf:qLo ;ª\uLtdf<br />
k|jL0ftf k|df0fkq tx pQL0f{ clgtfn] ljleGg ;df/f]xdf :6]h k|:t'lt;d]t lbO;s]sL 5g\ .<br />
pb\3f]if0f snfsL hfgsf/ clgtf g]kfnL, cª\u|]hL, g]jf/L, lxGbL / tfdfª efiffsL hfgsf/<br />
klg x'g\ . emds l3ld/] ;flxTo–snf k|lti7fgnufot em08} cfwf bh{g ;flxlTos–;fdflhs<br />
;ª\3;+:yfdf ;lqmotfk"j{s ;+nUgtf b]vfO/x]sL clgtf xfn a'9fgLns07 gu/kflnsf j8f<br />
g+=$ df :yfoL a;f]jf; ub{l5g\ . ;fdflhs ¿kfGt/0f cleofgsL cleoGtf;d]t /x]sL clgtf<br />
;flxTol;h{gf / ;dfh;]jfdf ;dfg¿kdf ;lqmo /x]sL l5g\ . ;dfhdf JofKt cGofo, cTofrf/,<br />
zf]if0f / lje]bsf] lj/f]wÙ ;dtfd"ns ;dfh lgdf{0fsf kIfdf ;zQm Pjd\ lgeL{s cleJolSt<br />
;Dk|]if0fÙ ;/ntfsf dfWodaf6 uDeL/ efj cleJoSt ug{] sf}zn clgtf nfdfsf sljtfsf<br />
ljz]iftf /x]sf kfOG5g\ . ;flxTo / ;fdflhs–/fhgLlts cleofgnfO{ ;Fu} n}hfg] log} ;lqmo<br />
;|i6fsf tLgcf]6f sljtf xfdLn] …o; k6sÚ :tDedf k|sflzt u/]sf 5f}F .<br />
…x\of/L, cf:ofª / ;flxafÚ zLif{ssf] klxnf] sljtfdf cefju|:t hLjg afFr]sf >ldsx¿sf]<br />
kL8f cleJoSt ePsf] 5 . hf] >d u5{g\, lbg/ft gegL kl;gf aufpF5g\ pgLx¿sf] hLjg:t/<br />
sxfnLnfUbf] /x]sf] 5, cefj / kL8fdf afFr]sf 5g\ clg cfln;fg dxndf a:g]n] dhb'/sf]<br />
kl;gf / /ut ldl;P/ ag]sf] 3/ xf] eGg] e'n]sf], s[tWg ag]sf] oyfy{ tl:a/ lvlrPsf] 5<br />
/ ;dfhsf] of] lje]b¿kL kvf{n geTsfpFbf;Dd ;dtfd"ns ;dfh lgdf{0f x'gg;Sg] ;Gb]z<br />
WjGofy{df ;Dk|]if0f ul/Psf] 5 . …:j:yfgL ;fª\u]Ú zLif{ssf] bf];|f] sljtfdf :j:yfgLsf] j|t<br />
u/]/ kltldng x'G5, b'Mv x6]/ hfG5 eGg] cGwljZjf;sf syf k9]/ cefj / ul/aLsf sf/0f<br />
k/b]l;Psf kltsf] ;':jf:Yo / bL3f{o'sf] sfdgfsf ;fy :j:yfgL j|t s;]sL dlxnfn] afs;df<br />
aGb eP/ nf]Ug]sf] d[t nf; a'em'g'kbf{sf] kL8f / cGwljZjf;df ?dlnPsf] ;dfhsf] oyfy{<br />
tyf ddf{Gt kL8f Ps};fy cleJoSt ub{} e|d / ?l9jfbaf6 d'St gx'Fbf;Dd / a]/f]huf/sf]<br />
;d:of ;dfwfg gubf{;Dd hLjg ;'vL x'gg;Sg] b[li6sf]0f ;Dk|]if0f ul/Psf] 5 . …d';'l/ofÚ<br />
zLif{ssf] t];|f] sljtfdf cefjk"0f{ hLjg afFRg] ljkGg ju{sf lgd'vf hgtfn] afFr]sf] si6;fWo<br />
hLjgJoyfnfO{ phfu/ ul/Psf] 5 clg j0f{, hftsf cfwf/df ul/g] ;fdflhs lje]b / pgLx¿n]<br />
ef]Ug afWo cefjk"0f{ hLjgsf] ddf{Gt kL8f cleJoSt ePsf] 5 .<br />
zAb–;+of]hg÷8
Xof/L, cf:ofª / ;flxaf<br />
p;sf] nf]slk|o gfd Xof/L<br />
;fFrf] gfd x/]/fd<br />
x/]/fd k|To]s laxfg k'U5<br />
kvf{n nufpg / 9nfg ug{<br />
;x/df w/x/f 9Nof] e'OFrfnf]n]<br />
t/ p;sf] prfO emg\ clUnof]<br />
pm dfly dfly<br />
w/x/feGbf cem dfly<br />
afF;sf] vl6ofdf em'QL v]N5<br />
OF6fsf] kvf{n cUnfpF5<br />
;dfgfGt/ l;wf :s]n h:tf]<br />
d;nfsf] 3f]n pafpFb}<br />
pm ;':t u'Gu'gfPsf] ;'lgG5<br />
t/ a'lemFb}g p;sf] ufgf .<br />
pm vfhf c8{/ u5{–<br />
ad, rgf / b'O{ sk u'lnof] lrof Û<br />
g;f/f]un] cf]R5\ofg k/]sL<br />
la/fdL >LdtL / b'O{ gfgLx¿sf] hf]xf]<br />
;DemFb}<br />
3'6'Ss ;'sf{pF5 lrof<br />
l/lQP5 rgfsf] Kn]6<br />
l/lQP5 uf]hL Û<br />
eGg] u5{ Xof/L –<br />
of] afF; r9]sf] yfxfePb]lv<br />
dbf{;Dd rflxg] oxL t xf]<br />
a? o;}df em'l08d\ ls s] xf] <<br />
n' vf t Psaf/sf] hLjg<br />
slt b'Mvlhnf] v]Kg'<br />
9÷zAb–;+of]hg
kf/lbd\ ls vQd <<br />
cf:ofª,<br />
l;d]G6 / afn'jfsf] 9fs/<br />
v'Oo ub}{ 9f8df t];f{pF5<br />
9Nnf 9Nnf h:tf] yy{/fpF5<br />
/ ;lxafn] ydfpF5] .<br />
l;d]G6, lu6L, afn'jf<br />
kfgL ld;fPsf] 3f]n<br />
cf:ofª v'a l56f] agfpF5<br />
/ 9nfg Knf:6/ ;'Gb/ ;hfpF5<br />
5f]/f5f]/L b'aO, dn]l;of<br />
Gffltgf b'O{ ;fyL 5f8]/<br />
cf:ofªsL hxfgn] wtL{ 5f8]sf]<br />
5 jif{ eof] /]<br />
zfnLg cf:ofª<br />
d';'Ss d':s'/fpFbf<br />
Xof/Ln] r'/f]6 Vof/{ ;NsfpF5<br />
;flxaf ufnL u5]{<br />
Gfvfg' cf:ofª slt eGg'<br />
Kfmf]S;f] lau|]/ d]/f] cAaf lat]sf]<br />
cl:t h:t} nfU5<br />
gvfg';\ s] cf:ofª Û<br />
…cf:ofªsf] v';L<br />
ToxL r'/f]6 t xf]<br />
Tof] klg lsg glbg'
:j:yfgL ;fª\u]<br />
Ps 5fs vfPsL 5] s] eGg'<br />
rD;'/sf] /;eGbf bf]Aa/<br />
5f]/Ln] b'w tfg]sL 5] ltgsf]<br />
t}klg dWofx\g u'Xo]Zj/L<br />
a]lnk'ik lnP/<br />
b}lgs 8'Ag k'u]sL 5] .<br />
z]ifgfusf bDklQ ldng em}F<br />
pgsf] bDklQldng<br />
vf]O{ lsg emg\ emg\ a]kQf 5<br />
cfh :j:yfgL ;fª\u] x'g]jfnf 5<br />
vf]O{ uf]dfsf] rvf{ s:tf] lyof] <<br />
hLjgsf] rvf{ pgsf]<br />
cnfk 5,<br />
s]jn lanfk 3'D5 rvf{df<br />
k]6 nfUbfsf] dlxgfd}<br />
dn]l;of efl;Psf] Kof/f] v;d;Fu}<br />
k|]d/fusf] ;To s;d efl;Psf]<br />
cfh tLg jif{ a9L eof]<br />
/ l7s Ps jif{ eof]<br />
uf]df a|fx\d0fL k9\g yfn]sL<br />
clg dg}dgdf kfn]sL –<br />
æPs lbg rGb|fjtLnfO{ em}F<br />
8f]n] k7fpg] 5g\ gj/fhn]<br />
gj/fh /fhfnfO{ em}F<br />
Nffj0o lbg] 5 xl/x/n]====Æ<br />
cfh ltgn]<br />
ci6f]t/;o /f]6L ksfOg\<br />
a]nLk'ik, cIftf, b'af] 5'6\ofOg\<br />
u0f]zyfgsf] n8\8' lnP/<br />
t;nfdf n'sfOg\<br />
afn'jfsf] lzjlnª\u 78fOg\<br />
w'k, bLk, k|;fbL, a:q r9fOg\<br />
:j:yfgL dlxdf ufpFb} 306 ahfOg\<br />
cfh :j:yfgL ;fª\u]<br />
cfFvf lrDn]/ WofgdUg agfOg\<br />
ta k|s6 eof] xl/x/<br />
;'gf}nf] t;nf kmf]8]/<br />
lgl:sof] a/bfg –<br />
k|fks M ;'gs];/L<br />
k|]ifs M dn]l;of b'tfaf;<br />
d[tssf] gfd M xl/x/ Û<br />
;lsof] :j:yfgL ;fª\u]<br />
;lsof] xl/x/sf] klg ;fª\u] ÛÛ<br />
11÷zAb–;+of]hg
d';'l/of<br />
d';'l/of a6fl/Psf] la; ¿k}ofF<br />
/ ;fgf] af]tn lbG5]<br />
…b; ?lksL lrgL<br />
b; ?lksL e'6'gÚ<br />
;fgf] njh lg:sG5<br />
Kfftnf] sn]6L cf]7 yf]/} v'N5<br />
pgL h:t} d]/f] lszf]/Ljosf]<br />
:d[lt klg v'N5 –<br />
Aff]tn af]s]/ l7s o;}u/L<br />
kfFr ?k}ofFsf] t]n,<br />
b; ?k}ofFsf] d';'/f]<br />
cfdfn] 7\ofª\ 7\ofª\ bd lbg]<br />
lqv'6\6] kx]Fnf] :6f]e<br />
8]SrLdf 5\ofª\ª cg'xf/ b]lvg]<br />
d';'/f] bfn .<br />
e't'Ss} dgk¥of] dnfO{ d';'l/of<br />
d]/f] pm j]nfsf] /<br />
logsf] of] j]nfsf] ul/aLsf]<br />
x'?Ss} Hofg nfg]u/L dfof hfUof]<br />
t/ bu'b}{ a:tLleq} lanfO{ d';'l/of .<br />
d k;nsL cfdfnfO{ ;f]W5' –<br />
b; ?k}ofFsf] lrgL slt cfdf <<br />
…pgnfO{ kfFr k6s lrof k'Ug]Ú<br />
d';'l/ofsf] slt 5fsnfO{ k'U5<br />
Tof] e'6'gn] <<br />
…HfltnfO{ lg k'¥ofpF5] xf]nf<br />
o;f] ;'F3fpF5g\ a/f<br />
gfgL Û xfdL h:tf] t]n} vfg] xf] /
ljz]if ;+jfb<br />
h;n] afFRg hfg]sf] x'G5<br />
ToxL g} Ho"Fbf] dflg; xf]<br />
>Lxl/ km'of“n<br />
@)!% ;fn dª\l;/ * ut] ssgL ufpFkflnsf j8f<br />
gDa/ !, g'jfsf]6df lktf gGbk|;fb km'ofFn tyf dftf<br />
tLns'df/Lsf sf]vaf6 hlGdg'ePsf >Lxl/ km'ofFnn]<br />
g]kfnLdf Pd=P=;Ddsf] lzIff k|fKt ug{'ePsf] 5 . jl/i7<br />
;flxTosf/ tyf ax'd'vL k|ltefsf wgL / ;jf{lws rrf{df cfO/xg]<br />
>Lxl/ km'ofnFHo"n] sljtf;ªu|x tLg, v08sfJo tLg, dxfsfJo<br />
b'O{, syf;ª\u|x Ps, pkGof; Ps, ;dfnf]rgf b'O{, g'jfsf]6]nL<br />
;flxTosf] Oltxf; Ps, d'Qms;ªu|x Ps / xfOs';ª\u|x Ps;d]t<br />
u/L nueu 8]9 bh{g k':tsx¿ k|sflzt ul/;Sg'ePsf] 5 . emG8}<br />
b'O{ bh{g hlt ;Ddfg / k'/:sf/ klg k|fKt ul/;Sg'ePsf / clxn]<br />
klg lg/Gt/ ;flxTo;fwgfdf nflu/xg'ePsf >Lxl/ km'ofFnHo"l;t<br />
;Dkfbs ;'dL nf]xgLn] lng'ePsf] cGtjf{tf{sf] ;f/;ª\If]k oxfF<br />
k|:t't ul/Psf] 5 .<br />
13÷zAb–;+of]hg
;'dL M clxn] tkfO{Fsf] :jf:Yol:ylt s:tf]<br />
5 <<br />
>Lxl/ M clxn] d]/f] :jf:Yol:ylt<br />
;fdfGo cj:yfd} 5 . cfheGbf<br />
Ps jif{cufl8 af6f]df lxF8\bflxF8\b}<br />
!! lbgsf] lardf % k6s;Dd ;'u/<br />
nf] eP/ 9fNof] . To; j]nf dnfO{ 8/<br />
nfu]sf] lyof] . ca afFlrb}g Sof/] eg]/<br />
d}n] cfkm"nfO{ cf; dfl/;s]sf] lyPF .<br />
cfkmGtx¿n] o:tf] x'g'df d'6'sf] ;d:of<br />
klg x'g;S5 eg]/ zª\sf u/] . To;n]<br />
ubf{ dnfO{ emg\ 8/ nfUof] / d]l8s]o/<br />
c:ktfndf hrfpg uPF . ToxfF sfo{/t<br />
8fS6/ ljz]if1 cjgLe"if0f pkfWofol;t<br />
d]/f] klxn]b]lv g} lrgfhfgL lyof] . pgL<br />
;flxTosf/sf] gftfn] dnfO{ lgs} dfof<br />
uy{] . d}n] pg};Fu r]s u/fpFbf pgn]<br />
lghfdtL c:ktfndf sd{rf/Lx¿nfO{<br />
cln ;:tf] x'g]x'Fbf lel8of] PS; /],<br />
Ol;hL, Osf], OG8f]:sf]kL, /Qm k/LIf0f<br />
cflbsf nflu lghfdtL c:ktfndf<br />
k7fP / d}n] tL ;a} k/LIf0fx¿ ToxfFaf6<br />
g} u/fPF . To;}u/L 8fS6/ cjgLe"if0fn]<br />
l6Pd6L=/ Pg=hL=cf]=u|fkmsf nflu<br />
uª\ufnfn c:ktfn k7fP / ToxfF pko'Qm<br />
;a} s'/fx¿sf] k/LIf0f eof] . cGo<br />
:jf:Yo k/LIf0f eg] d]l8s]o/ cktfndf<br />
g} ul/of] . Tolt ubf{ ^%–&) xhf/ ?lkofF<br />
hlt vr{ eof] . cfˆgf] z/L/df klxn]b]lv<br />
g} ePsf pRr /Qmrfk, pRr dw'd]x o'l/s<br />
Pl;8, sf]n]:6«f]n, Uofl:6«s, cDnlkQ<br />
zAb–;+of]hg÷14<br />
/ 9f8sf] /f]ub]lv afx]s c¿ /f]u<br />
s]xL b]lvPg . clxn] cDnlkQb]lv c¿<br />
/f]ux¿nfO{ cf}ifwL ;]jgaf6 g} sG6«f]n<br />
ul//fv]sf] 5' . laxfgb]lv a]n'sf;Dd gf}<br />
y/L cf}ifwL vfO/x]sf] 5' . j]nf j]nfdf<br />
OGh]S;gn] z/L/df 3f]lr/x]sf] 5' . To;}n]<br />
clxn]nfO{ eg] d]/f] :jf:Yol:ylt ;fdfGo<br />
g} /x]sf] 5 . tkfOF{x¿ h:tf d]/f y'k|}<br />
z'e]R5'sx¿sf :jf:Yonfesf] sfdgfn]<br />
dfq d aflrF/x]sf] 5' .<br />
;'dL M tkfOF{sf] afNosfn s;/L lat]sf]<br />
lyof] <<br />
>Lxl/ M afNosfn eg]sf] ;a}hgfsf]<br />
p:t} p:t} k|sf/sf] x'G5 . xfF:g', v]Ng',<br />
/dfpg' / kfvfkv]/fdf 8'Ng', lxpFb<br />
dlxgfdf r/fx¿sf u'F8 u'F8df k'u]/ dfpn]<br />
aRrfx¿nfO{ rf/f v'jfPsf] x]g'{, kfgL<br />
k/]sf] j]nfdf vf]nf / vf]N;fx¿df<br />
af9L pln{Psf] x]g{', lglZrGt eP/ ufpg',<br />
gfRg', v]Ng', /dfpg' cflb . d g'jfsf]6<br />
lhNNffsf] cf]v/kf}jf hn'lsgL ufpFdf<br />
hlGdPsf] dflg; x'gfn] kfvfkv]/f<br />
8'n]/ / a'afcfdf clg xh'/cfdfsf]<br />
sfvkf]N6fdf x'ls{Psf] x'F . cln 7'nf]<br />
ePkl5 vfgLvf]nf, ;fFvnfª, ;]lknf],<br />
lxn], vx/] / lrxfg 8fF8fdf ;fyLx¿sf]<br />
;fy;fy} ufO{afv|f lnP/ r/fpg hfg'<br />
ljleGg lsl;dsf v]n v]Ng', 7'nf]<br />
vf]nf / ;fFvnfª\sf 5fFuf / 5x/fx¿<br />
x]b}{ / kfvfkv]/fdf 8'Nb} kf]v/Ldf kf}8L<br />
v]Nb}, sfnLdf6L d'5]/ df]6/ agfO{ 8f]/Ln]
tfg]/ ;8sdf u'8fpg', 3'dlkm/ h:tf<br />
lqmofsnfkx¿ u/]/ g} d]/f] jfNosfn<br />
lat]sf] lyof] .<br />
;'dL M tkfOF{ ;flxTo l;h{gfdf s;/L<br />
cfslif{t x'g'eof] <<br />
>Lxl/M Toltv]/ d]/f bfO an/fdk|;fb<br />
km'ofFn sf7df8f}Fdf 8]/f lnP/ k|eft<br />
:s'ndf k9\g yfNg'eof] . pxfF k|To]s<br />
jif{ hf8f]sf] lxFpb] labfdf cln nfd}<br />
labf lnP/ 3/ hfg] ug{'x'GYof] . hf8f]<br />
ofd ePsf]n] k|foM xfd|f kl/jf/x¿<br />
cFu]gfsf] cf]l/kl/ a;]/ cfuf] tflk/x]sf<br />
x'Gy] . Tolt j]nf d]/f bfOn] u'?k|;fb<br />
d}gfnLsf syfx¿, eLdlglw ltjf/Lsf]<br />
…sfDof] n'Un'u Tof] ===Ú gfdsf] sljtf,<br />
b]jsf]6fsf] d'gfdbg, dfwj l3ld/]sf] uf}/L<br />
h:tf ;flxlTos s[ltx¿ k9]/ JofVof /<br />
ljZn]if0f ub}{ ;'gfpg'x'GYof] . tL s[ltsf]<br />
sf?l0fs sfJofTds cleJolQmn]<br />
x[bo 5f]Pkl5 xfd|f] cfFvfaf6 cfF;'<br />
a;{GYof] . dnfO{ Toltv]/b]lv g}<br />
;flxTon] lgs} k|efljt kf/]sf] lyof]<br />
clg dnfO{ klg ;flxTol;h{gf ug{;S5'<br />
xf]nf t < eGg] v'Nb'nL rNg yfNof] .<br />
la:tf/} la:tf/} d d]/} bfOsf] ;'emfj /<br />
;Nnfxcg';f/ sljtf n]Vg yfn]F /<br />
To;kl5 :s'n / sn]hx¿df j]nf j]nfdf<br />
x'g]u/]sf k|ltof]lutfTds sljuf]i7Lx¿df<br />
dnfO{ klg klxnf / bf];|f k'/:sf/<br />
k|fKt x'gyfNof] . o;/L d cfˆg} bfOsf]<br />
k|]/0ffaf6 g} ;flxTol;h{gfdf cfslif{t<br />
xF'b} hfg yfn]sf] x'F .<br />
;'dL M clxn] s] n]Vt} x'g'x'G5 <<br />
>Lxl/ M clxn] d w]/}h;f] ;flxlTos<br />
;df/f]x tyf uf]i7L / ;ª\uf]i7Lx¿df Jo:t<br />
x'g]u/]sf] 5' . To;sf] cnfjf ljleGg<br />
7fpFx¿af6 ;flxlTos /rgfx¿sf] dfu<br />
cfpF5 . To;sf nflu /rgf tof/ u5{'<br />
/ lbG5' . cem} km';{b ePsf] v08df eg]<br />
cfTdhLjgLnfO{ cufl8 a9fpg yfn]sf]<br />
5' . a]km';{bLsf sf/0fn] ubf{ hLjgLn]vg<br />
eg] lgs} wLdf ultdf cufl8 a9]sf] 5 .<br />
;'dL M tkfOF{ s'g s'/fdf afFRg'sf] ;fy{stf<br />
b]Vg'x'G5 <<br />
>Lxl/M cfˆgf] ufpF, ;dfh / /fi6«sf]<br />
nflu /fd|f] sfd u/]/ cyjf /rgfTds<br />
Pjd\ l;h{gfTds sfd u/]/ b]zsf] ;]jf<br />
ug{'df g} afFRg'sf] ;fy{stf /xG5 . cfˆgf]<br />
JolQmut nfesf nflu t ;a}n] s]xL g<br />
s]xL u/]s} x'G5g\ . To; sfo{nfO{ Tolt<br />
7'nf] 7fGg ;lsGg cyf{t\ cfˆgfnflu t<br />
;a}n] u/]s} x'G5g\, c¿sf] nflu ug{' g}<br />
dxfgtf xf] . d]/f] egfOsf] tfTko{ s] xf] eg]<br />
h;n] b]z / hgtfsf] nflu /fd|f s'/fx¿<br />
u/]/ ch/ / cd/ ag]sf x'G5g\ . ToxL<br />
s'/f g} afFRg'sf] ;fy{stf xf] . o:t}df d<br />
afFRg'sf] ;fy{stf b]Vt5' .<br />
;'dLM tkfOF{ s:tf] dflg;nfO{ HoF"bf] dflg;<br />
dfGg'x'G5 <<br />
>Lxl/M of] k|Zgsf] ;fdfGo pQ/ t<br />
cluNnf] pQ/df g} uO;s]sf] 5 . cem}<br />
eGg'kbf{ h;n] afFRg hfg]sf] x'G5 ToxL g}<br />
15÷zAb–;+of]hg
Ho"Fbf] dflg; xf] . h'g;'s} If]qdf nfu]sf]<br />
dflg; xf];\ / h;n] …;j{hg lxtfoÚ eGg]<br />
s'/fnfO{ Wofgdf /fv]/ /fd|f /fd|f / slxNo}<br />
klg ggfl;g] sfdx¿ ub{5 ToxL g} Ho"Fbf]<br />
dflg; xf] . pbfx/0fsf] nflu b]jsf]6f,<br />
n]vgfy, ;d, aneb| s'Fj/, eLd;]g<br />
yfkf, elQmyfkf, cd/l;+x yfkf, lakL<br />
sf]O/fnf, dgdf]xg clwsf/L, db/ 6]/];f,<br />
DoflS;d uf]sL{, n]lgg, dfS;{, ufGwL,<br />
ljleGg j}1flgsx¿ h:tf ljZjsf cGo<br />
w]/} c;n / dxfg\ dflg;x¿nfO{ g} d<br />
Ho"Fbf dflg; dfG5' . cfh tL dflg;x¿sf]<br />
kfly{j z/L/ of] ;+;f/df 5}g tfklg tL<br />
dflg;x¿ cfˆgf cljgfzL sLlt{x¿af6<br />
cgGt sfn;Dd Ho"Fbf eP/ afFlr/x]sf<br />
5g\ . log} / o:tf dflg;x¿nfO{ g} d<br />
Ho"Fbf] dflg; dfGb5' .<br />
;'dLM tkfOF{ ;flxTon] ;dfhdf s:tf]<br />
e"ldsf v]Ng'k5{ eGg] 7fGg'x'G5 <<br />
>Lxl/M ;flxTonfO{ ;dfhsf] P]gf xf]<br />
eGg] ul/G5 . Tof] s'/f l7s xf] . ;flxTon]<br />
;dfhsf ljleGg s'/fx¿nfO{ P]gfn]<br />
h:t} u/L 5n{ª\u kfl/lbg ;Sg'k5{ .<br />
lbdfunfO{ 1fg, a'l4 / ljj]sn] el/lbg<br />
;Sg'k5{ . Tolt dfq xf]Og, ;flxTon]<br />
;dfhdf ljBdfg /x]sf ljs[lt<br />
,lj;ª\ult, cGofo, cTofrf/, b'/frf/,<br />
cgfrf/ / ei6«frf/sf] e08fkmf]/ ub}{ Pp6f<br />
;';+:s[t ;dfhsf] lgdf{0f / ¿kfGt/0fsf<br />
nflu 7'nf] e"'ldsf v]Ng'kb{5 . af6f]<br />
la/fPsf dflg;sf nflu ;xL dfu{df<br />
zAb–;+of]hg÷16<br />
n}hfg pTk|]/0ff hfu[t u/fpg' ;flxTosf]<br />
wd{ xf], cGoyf ;flxTo n]Vg'sf] s'g}<br />
cy{ /xFb}g . d ;flxTon] ;dfhdf o:t}<br />
e"ldsf v]Ng'kb{5 eGg] 7fGb5' .<br />
;'dLM g]kfnL ;flxTonfO{ ljZj;flxTosf]<br />
bfFhf]df k'¥ofpg s] ug{'knf{ <<br />
>Lxl/M tkfOF{n] lgs} dxTTjk"0f{ s'/f<br />
ug{'eof] . g]kfnL ;flxTo klg ljZjsf]<br />
s'g} ;flxToeGbf sd 5}g . g]kfnL<br />
;flxTonfO{ ljZj;flxTosf] bfFhf]df<br />
k'¥ofpg cg'jfbsnfsf] ljsf; / lj:tf/<br />
ug{'k5{ . oxfF cToGt yf]/} dfqfdf tyf<br />
guGo dfqfdf cg'jfb ePsf] b]lvG5 .<br />
cfhsf] ;d;fdlos ;flxTonfO{ g]kfnL<br />
;flxTosf] d"n dd{ gi6 gx'g] u/L tyf<br />
df}lnstf gd]l6g] u/L cg'jfb ePsf]<br />
kfpg uf/f] 5 . cg'jfbsx¿ Tolt w]/}<br />
b]lvPsf 5}gg\ . g]kfnL ;flxTonfO{ w]/}<br />
/fd|f cg'jfbsx¿sf] vfFrf] v8\lsPsf]<br />
5 .<br />
;'dLM tkfOF{n] ;flxTosf/, snfsf/,<br />
;ª\uLtsf/ tyf ;dfhsf s'g} klg<br />
k|a'4 ju{sf] hLljt sfnd} ;Ddfg ul/<br />
g'k5{ egL bz jif{;Dd ljz]if cleofg<br />
rnfpg'ePsf] lyof] . To; cleofgsf]<br />
af/]df s]xL k|sfz kfl/lbg'xf];\ g .<br />
>Lxl/M afFr]sf] If0fdf ;|i6f JolQmTjsf]<br />
jf:tf gug{] d/]kl5 eg] uf]xLsf cfF;'<br />
r'xfpFb} zf]s;ef u/]/ Pp6f cf}krfl/stf<br />
k"/f ug{] k/Dk/f xfd|f] ;dfhdf ljBdfg<br />
/xFb} cfPsf] 5 . Toltn] dfq ;|i6f
JolQmTjsf] ;Ddfg x'g] xf]Og . To;} eP/<br />
d}n] ;flxTosf/, snfsf/, ;ª\uLtsf/<br />
tyf ;dfhsf k|a'4 ju{sf] hLljt<br />
sfnd} ;Ddfg ul/g'k5{ eg]sf] x'F .<br />
;f]xL !) a;{] cleofgcGtu{t d}n] slj<br />
e/t/fh kGt, slj s]bf/dfg Jolyt /<br />
s[i0fk|;fb k/fh'nLsf] ljz]iffª\s u|Gy<br />
;Dkfbg, k|sfzg / ;|i6f JolQmTjsf]<br />
eJo ;df/f]xsf lar 5'§f5'§} jif{df<br />
clegGbg u/]sf] lyPF . To;}u/L kfl/hft<br />
/ ab/Lgfy e6\6/fO{nfO{ klg lq=lj=df<br />
cWoog ug{] ljBfyL{x¿dfkm{t ;flxTo<br />
s'~haf6 -@)$*_ ;fndf clegGbg<br />
u/fPsf] lyPF . afFr'Gh]n;Dd jf:tf<br />
ul/b}g eg] d/]kl5 t emg\ s;n] ;Demnf<br />
/ < eg]/ g} d}n] Tof] cleofg rnfPsf]<br />
x'F . To;sf] clek|fo afFr]sf If0fdf eGbf<br />
d[To' kZrft\ emg\ w]/} ;|i6f JolQmTjsf]<br />
;Ddfg ul/g'k5{ eGg] g} xf] . hLljtsfnd}<br />
;Ddfg ug{] k/Dk/f rnfOof] eg] d/]kl5<br />
t emg\ w]/} ;Ddfg ug{] k/Dk/f rNb} hfnf<br />
ls < eGg] cfzon] d}n] pQm cleofg<br />
rnfPsf] lyPF .<br />
;'dLM afn;flxTodf tkfO{Fsf] l;h{gf<br />
s:tf] /Xof] <<br />
>Lxl/M d}n] g]kfnL afn;flxTosf<br />
If]qdf sljtfafx]s cGo ljwfdf snd<br />
rnfPsf] 5}g . afn sljtf eg] k|fo M<br />
;a}h;f] klqsfx¿df k|z:t k|sflzt<br />
ub{] cfPsf] 5' t/ k':tsfsf/ ¿kdf eg]<br />
clxn];Dd klg k|sflzt x'g;s]sf] 5}g .<br />
;'dLM tkfO{FnfO{ cfk"m s'g :t/sf]<br />
;flxTosf/ x'F eGg] nfu]sf] 5 <<br />
>Lxl/M of] s'/f cfk"mn] cfkmF}nfO{<br />
s'g :t/sf] eGg] xf]Og . cfh;Ddsf]<br />
d]/f] ;flxlTos of]ubfgsf] cfwf/df<br />
tkfOF{x¿n] / ;dfnf]rs JolQmTjx¿n]<br />
d]/f] d"Nofª\sg u/]/ :yfg lgwf{/0f ug{]<br />
s'/f xf] . dnfO{ olt;Dd yfxf 5 ls<br />
d}n] !! jif{sf] pd]/b]lv clxn];Dd<br />
lg/Gt/ snd rnfpFb} cfPsf] 5' . d]/f<br />
l;h{gfx¿ slt;Dd :t/Lo 5g\ eg]/<br />
To;sf] d"Nofª\sg klg tkfOF{x¿ /<br />
;dfnf]rsx¿n] g} ug{] s'/f xf] .<br />
;'dLM s'g} j]nf tkfOF{sf] hLjgdf<br />
lg/fzfsf] lbg klg cfof] ls <<br />
>Lxl/M d]/f hLjgdf lg/fzfsf lbgx¿ t<br />
k|z:t cfP . hLjgb]lv g} jfSs nfu]/<br />
klg cfof] . t}klg d}n] x/]; eg] vfOgF .<br />
s'g k|]/0ffn] hufpFYof] s'lGg Û s]xL lbg<br />
j}/fu nfu]/ ;':tfP klg km]l/ hfu[t eP/<br />
nugzLn eO{ d cfˆgf] nIodf cufl8<br />
al9/x]F / al9/xsf] 5' .<br />
;'dLM efUodf slQsf] ljZjf; ug{'x'G5 <<br />
>Lxl/M EffUodf t d slQ klg ljZjf;<br />
ulb{g . efUo eg]sf] cfkm"n] g} agfpg]<br />
xf] . efUodf eP h] sfd klg x'G5<br />
eg]/ a:of] eg] To;sf] cj:yf gfh's<br />
x'G5 . ldlxg]t u/]kl5 Psfw ckjfbafx]s<br />
cjZo} To;sf] kmnk|flKt x'G5 eGg] dnfO{<br />
nfUb5 . kmnsf] dfqf s]xL a9L36L lsg<br />
gxf];\, kmn k|fKt x'G5, x'G5 . d]/f] efUo<br />
17÷zAb–;+of]hg
alnof] 5 eg]/ c3f]/sf] kx/f]af6 xfd<br />
kmfNof] eg] sf] kf] afFRg ;Snf / < ctM<br />
efUo eg]sf] s'/f hGdb} Nofpg] xf]Og<br />
cfkm}Fn] cfkm\gf] efUo agfpg] xf] .<br />
;'dLM tkfO{Fsf] ljrf/df hLjg s] xf] <<br />
>Lxl/M hLjg k|s[ltsf] ;'Gb/ l;h{gf<br />
xf] . hLjgsf] cl:tTj a'em]/ nugzLn<br />
eP/ ;lqmotf;fy ;Tdfu{df cufl8<br />
a9\g' g} ;'Gb/ hLjgsf] ultzLntf xf] .<br />
ToxL ultzLntfnfO{ hLjg elgG5 .<br />
hLjgsf] cl:tTj a'em]/ sfo{ ug{;s]g<br />
eg] Tof] Ho"Fbf] eP klg d/]t'No x'G5 .<br />
h;n] ;dosf] dxTTj a'em]/ /fd|f] sfo{<br />
ub{5 . Tof] dflg; d/]/ klg afFlr/x]sf]<br />
x'G5 . ToxL g} hLjg xf] eGg] dnfO{<br />
nfUb5 .<br />
;'dLM d[To' eg]sf] s] xf] lg <<br />
>Lxl/M d[To' hLjgsf] clGtd ;To xf] .<br />
hLjgsf] zlQm ;fdYo{ IfL0f x'Fb} uPkl5<br />
x'g] rL/lgb|f g} d[To' xf] . dflg;sf]<br />
zf/Ll/s cjoj df6fdf uP/ ldn]kl5<br />
kfly{j z/L/ ljnLg x'G5 . ToxL g} d[To'<br />
xf] .<br />
;'dLM w]/} s'/fx¿ /flvlbg'eof] wGojfb<br />
5, cGTodf tkfO{FnfO{ s]xL eGg' 5 ls <<br />
>Lxl/M eGg] s'/fx¿ t hLjgdf slt<br />
5g\ slt eg]/ ;fWo 5}g . tkfOF{n] d]/f]<br />
;flxlTos hLjgsf w]/} s'/fx¿ ;f]w]/<br />
d]/f ljrf/x¿ xfd|f lk|o kf7s;dIf<br />
k'¥ofOlbg'eof], To;sf nflu tkfOF{<br />
/ zAb–;+of]hg kl/jf/nfO{ w]/} w]/}<br />
wGojfb Û<br />
bz{g<br />
cf/ dfgGw/<br />
cfsfª\Iff<br />
clj/fd s'lb/x]sf] 5 lgb|}df klg dflg;, gfgfyl/sf<br />
cfsfª\Iffn] tflg+b} .<br />
cfk"mnfO{ cs}{ agfpg slt dfq cft'/ dflg; <<br />
cfk"mnfO{ ljlzi6 egfpg] slt lgs[i6 OR5f<br />
dflg;sf] <<br />
k|z+;fsf] nfn;fn] cfk"m lylrg;S5 .<br />
:jfy{jz rflng] kfOnfdf cfk"m gc6\g ;S5 .<br />
xfd|f] lj:t[ltsf] lj:tf/ ;[li6sf] :jefj xf] .<br />
;[li6n] xfdLnfO{ xn'ª\uf]l;t prfNb} 5 . xfdL<br />
cfkm\g} ef/n] lub}{ 5f}+ .<br />
;[li6 lg/Gt/ rNbf] 5 — k|ltkn gofF eP/ . pm slQ<br />
klg d}dQ 5}g .<br />
Hff] :jTjl;t tfbfTDo 5, p;nfO{ s'g} ljz]iftf klg<br />
vNnf] nfU5 .<br />
…cljlR5Gg k|sflzt<br />
eO/x]sf] ;flxlTos<br />
klqsf<br />
zAb–;+of]hg<br />
dfl;sÚ<br />
k9g'xf];\ .<br />
zAb–;+of]hg÷18
lgaGw<br />
PS;g<br />
k|]d/fh l;njfn<br />
k| lg/Gt/ k|s[ltn] glbP afFlrGg .<br />
s[ltn] PS;g u/]/ g} xfdL afFRg<br />
;s]sf 5f}F . 3fd, xfjf, kfgL<br />
of] lqmof p;n] ug{] PS;g xf] . afFRg]n]<br />
rdTsf/ b]Vg;S5 . aRrfn] b]vfpg]<br />
PS;gd} cfdfn] p;nfO{ b'w r';fpFl5g\ .<br />
b'w r':g gkfPsf] afns afFRg] ;Defjg<br />
sd x'G5 . dfG5] hGd]b]lv g} PS;g u/]/<br />
g} afFr]sf] x'G5 . h;/L cTolws hfF8<br />
vfFg] hF8\ofxfnfO{ /S;Ln] 5'Fb}g To;/L g}<br />
dfG5]n] ug{] cGo lqmofdf ;d]t l/PS;gsf]<br />
c;/ Ps xb;Dd nfU5, To;kl5 Tof] sd<br />
eP/ jf ¿k ablnP/ hfG5 . sfo{nfO{<br />
cª\u|]hLdf PS;g elgG5 . PS;g g} s'g}<br />
sfo{ xf] . sfof{nodf a;]/ jf ga;]/<br />
dfG5]n] cfkm\gf] k|sf/sf] PS;g ul/ g}<br />
/x]sf] x'G5 . ;/sf/L sd{rf/L sDKo'6/df<br />
u]d v]n]/ lahL af]8{ ´'GofpFg] ub{5g\ t/<br />
o;df eg] l/PS;g x'Gg . lj1fgdf elGfG5,<br />
…s'g} klg PS;gsf] k5fl8 l/PS;g x'G5 .Ú<br />
lgjf{rg Pp6f PS;g xf] eg] To;sf]<br />
kl/0ffd:j¿k lht–xf/sf] l:ylt ag]/<br />
s;}n] dfnf klx/g' l/PS;g xf] . Jofkf/Ln]<br />
s/ 5Ng', v]nf8Ln] Dofr lkmlS;ª ug'{,<br />
rf]/L ug'{, rSsfhfd ug'{ PS;g xf] .<br />
s/ 5Nbf b08 / hl/jfgf x'G5 . b]]zsf<br />
lj¿4 Dofr lkmlS;ª ubf{ /fi63ft<br />
x'G5 . rSsfhfd ubf{ k|x/Lsf] s'6fO e]6\g<br />
;lsG5 jf lg/Gt/ rSsf hfd ub{} uP<br />
rlr{t eP/ kl5 dGqL klg aGg] ;Defjgf<br />
x'G5 . oL ;a} cfkm\gf vfnsf l/PS;g<br />
g} x'g\ . l/PS;g gx'Fg] s'g} sfo{ x'Gg .<br />
lj1fgn] lgbfPsf] klg l/PS;g b]V5 .<br />
d/]sf] nf;n] ;d]t cfkm\gf] lqmof u5{ .<br />
lqmof rln/xg' g} k[YjL xf] . ultjfg\ aGg'<br />
g} hLjg xf] . hLjg /x]/ dfq s'g} sfd ug{<br />
;lsG5 . hLjg g} g/x]kl5 s]xL /xGg .<br />
:ju{ / gs{sf s'/f Pp6f cb[Zo sxfgL<br />
xf] . sxfgLn] hLjgdf k|efj kfb{5 . s'g}<br />
s'g} ¿l9jfbL dfG5] /ftf cIftf w;]/ :ju{<br />
k'lug] sNkgfdf afFr]sf x'G5g\ . dfG5]sf]<br />
hLjgdf c;/, k|efj, bjfj, cu|;/tf,<br />
Ifdtf, bIftf, tTk/tf lbg] p;sf] leqL<br />
cfsfª\Iffn] xf] . cyf{t\ dfG5]nfO{ p;sf]<br />
dgn] kufNf]/ n}hfG5 . s'g sfo{ ug{] s'g<br />
gug{] eGg] s'/f p;nfO{ cfkm\g} leqL dgn]<br />
lgb{]z u5{ . dgnfO{ km]l/ aflx/L tTTjn]<br />
k|efljt u5{ . dg nfu]kl5 s;}n] /f]Sg<br />
19÷zAb–;+of]hg
sl7g x'G5 . s'g} s]6f];Fu efUg l7Ss<br />
k/]sL s]6LnfO{ s;}n] klg /f]Sg ;Sb}g .<br />
ha/h:tL /f]Sg ;s] klg p;sf] leqL<br />
dg efFl8Psf] x'G5 . hLjgb]lv lg/fz<br />
eP/ 8f]/Ldf n8\lsg nfu]sf]nfO{ arfpFg<br />
t ;lsG5 t/ p;sf] dgl:ylt eg] Ps<br />
k|sf/n] vnan ePs} x'G5 . dfG5]n]<br />
ug{] x/]s PS;gdf aflx/L k|efj, bafa,<br />
c;/, nf]e, 8/, wDsL, OR5f, cfsfª\Iff,<br />
rfxgf, clenfiffn] sfd u/]s} x'G5 . s'g}<br />
OR5f, rfxgf, cf;f, 8/ljgf dfG5]n]<br />
;fdfGotof s]xL ub{}g . r'gfj n8\g] klg<br />
s'g} rfxgf, nIon] g} xf] . nIodf k'Ugsf<br />
nflu dfG5]n] cg]s xs{t, sfo{, s'sfo{,<br />
;'sfo{, ljlw / ultljlw u/]sf] x'G5 .<br />
;/sf/ ;~rfng ug{] Pp6f PS;g xf] .<br />
hgtfn] /fxtsf] cg'e"lt dx;'; u5{g\<br />
eg] Tof] ;sf/fTds l/PS;g xf] .<br />
Oltxf;b]lv dfgj hLjg g}<br />
PS;gn] cl3 a9]sf] b]lvG5 . rfN;{<br />
8flj{gb]lv sfn{dfS;{sf] P]ltxfl;s<br />
ljsf;sf] kl/efiff x]bf{ dfG5]n] PS;g<br />
u/]/} cl3 a9]sf] b]lvG5 . /fhgLltsf<br />
l;4fGtsf/x¿sf wf/0ff x]bf{ PS;g g}<br />
PS;g b]lvG5 . uf}td a'4sf] cfkm\g}<br />
PS;g Yof}/L lyof] . dxfTdf ufGwL<br />
zflGtjfbL lyP . 9'ª\ufn] xfGg]nfO{ klg<br />
k"mnn] xfg]/ lhTg ;lsG5 eGg] PS;g<br />
Yof}/L pgsf] lyof] . PS;g eP/ g} /f0ff<br />
zf;g 9Nof] . ax'bn cfof] . hgtfsf]<br />
PS;gn] b]znfO{ u0ftGqdf nUof] .<br />
To;kl5 hgtfn] To;sf] l/PS;g vf]Hg<br />
yfln;s]sf 5g\ . of] lgtfGt ;xL xf] .<br />
s'g} lqmof u/]kl5 To;sf] k|ltkmn vf]Hg'<br />
hfoh xf] . ds} 36\6df lkg]kl5 lk7f]sf]<br />
cf; ul/G5 . vfPkl5 c3fpg] cf;f<br />
/flvG5 . vfP/ klg k]6 ef]s} x'G5 eg]<br />
s] ug{] < hlt vfP/ klg c3fpg ;lsGg<br />
eg] s] ug{] < kSs} s'g} v/faL 5 . hlt<br />
vfP klg k]6 el/Gg eg] Tof] k]6df v/faL<br />
5 jf st}af6 r'lxPsf] x'g'k5{ . of] 7'nf]<br />
cfzª\sfsf] ljifo xf] . hltvfP klg<br />
gk'Ug]nfO{ …cul:tÚ dfG5] eG5g\ dfG5]x¿<br />
Û dfG5] w]/} k|sf/sf x'G5g\ . s/fP/,<br />
af]n]/, lrRrfP/ gyfSg]x¿ . s';L{df<br />
a;]/ gc3fpg]x¿ . b]zsf] /fhZjsf]<br />
k};f e|i6frf/ u/]/ k'Uof] eGg g;Sg]x¿ .<br />
af6f]3f6f] aGb u/]/ cfGbf]ngsf] gf/fdf<br />
hgtfnfO{ b'Mv lbP/ gyfSg]x¿ klg<br />
5g\ / Toltn] gk'u/] g]kfnsf] gful/stf<br />
af]s]/ ljb]zL e"lddf uO{ g]kfntkm{ g}<br />
9'ª\uf a;f{pg]x¿ klg 5g\, tL sf] x'g\ <<br />
ltgsf] PS;g s:tf] k|sf/sf] PS;g xf] <<br />
ha/h:tL kfgL dy]/ gf}gL lgsfNg k|of;<br />
ug{]x¿ s'g PS;g ul//x]sf x'G5g\ < s'g}<br />
klg s'/fsf] xb x'G5 . pdfNg a;fn]sf]<br />
kfgL pDn]kl5 klg pdfln/xG5 eg] Tof]<br />
efF8f]df kfgL a:b}g . kfgL xfjfdf p8]/<br />
hfG5 . xfjfdf p8]sf] kfgLsf] pkof]lutf<br />
slt xf] < /Tgkfs{sf] k]6Ldf lbge/<br />
;'t]/ latfPsf] hLjgsf] d"No slt xf] <<br />
;8sdf 6fo/ afn]/ lg:sg] w'jfFsf] d"No<br />
s] xf] < s] Tof] w'jfFdf s'g} ;sf/fTds<br />
zlQm x'G5 < cjZo w'jfFsf] d':nf]n] ug{]<br />
l/PS;g eg]sf] k|b"if0f dfq xf] . k|b"if0fn]<br />
laufg{] jfo'n] s;}nfO{ kmfObf ub{}g .<br />
zAb–;+of]hg÷20
kmfObf gUfg{] b]lvPsf] PS;g<br />
ug{ lsg dfG5]n] cfkm\gf]<br />
hLjg nufpF5 < hGd]sf<br />
s'g} klg afnssf] hLjgsf]<br />
7'nf] cy{ / d"No x'G5 . Pp6f<br />
afnsn] k|s[lt;Fu h'w]/<br />
cl3 a9\b} afFr]/ w]/} ug{<br />
;S5 . afnsdf k|ltefsf]<br />
vfgL x'G5 . s] yfxf Tof]<br />
afns j}1flgs, OlGhlgo/,<br />
jlsn, 8fS6/, kfOn6,<br />
>lds, c;n ;dfh;]jL,<br />
/fhg]tf h] klg t x'g ;S5 .<br />
s;}sf] :jfy{k"lt{sf] PS;gn]<br />
afnssf] k9\g], a9\g] /<br />
afFRg] clwsf/ l5Gg ldN5<br />
/ < pgLx¿nfO{ Tof] clwsf/<br />
s;n] lbof] < hLjgdf ul/g]<br />
kf]h]l6e PS;gn] dfgj<br />
agfpF5 eg] g]u]l6e PS;gn]<br />
bfgj . dfG5]n] h:t} j:t'n]<br />
klg PS;g u5{g\ . Pp6f<br />
kmnfdsf] s'6f] TolQs}<br />
yGsfP/ /fv]df lvof<br />
nfU5 . rnfP/ v]tdf pTkfbg<br />
u/fpg nufPdf df6f]n] ;'g<br />
lbgyfN5 . ;'g¿kL cgfhn]<br />
k]6 e/]kl5 dfG5]n] rfx]sf]<br />
ug{;S5 . cflv/ vfP/ g}<br />
afFlrG5 . afFr]/ dfq x/]s<br />
kl/j{tg b]Vg;lsG5 . x]g'{<br />
cfkmF}df Pp6f PS;g xf] . k[YjL<br />
/ k|s[ltn] xfdLnfO{ l;sfPsf]<br />
;To oxL xf] .<br />
e'jgxl/ l;Ub]n<br />
sljtf<br />
k|ltalGwt<br />
afns<br />
cIf/ oL lsg 3f]Sg'k/\of] slt gfd ljz]if0f /6\g'k/\of]<br />
lgTo laxfg p7L bu'/L lsg O:s'n wfpg v6\g'k/\of]<br />
b}lgs h]n 5 of] l7Fu'/f ck/fwljgf lsg ;8\g'k/\of]<br />
afFb/n] gk9] lg x'g] d e'/f] hs8L lsg k9\g'k/\of] Û !<br />
hª\unsf xl/of nx/f a6'nL ;'?nL ca v]Ng'k/\of]<br />
¿v r9L lkª dflkms of] rrx} rrx} a? k]Ng'k/\of]<br />
sfkmn P]+;n'sf e/df 5x/f kx/flt/ r9\g'k/\of]<br />
sf]lsnn] gk9]/ x'g] t/ afnsn] lsg k9\g'k/\of] Û @<br />
cIf/ z'4 ePg c/] u[xsfo{ ;du| u/]g c/]<br />
k|Zg / pQ/ leGg c/] slt sf]i7 lx;fa ldn]g c/]<br />
oL slt 5]s / af/ vk"F lsg k':ts dfq /u8\g'k/\of]<br />
a[4 lhaf gk9]/ x'g] lrlrnf] d v6L lsg k9\g'k/\of] < #<br />
nfU5 ?3f dndf tF gv]n\ cldnf] tF gvf kl5 b'V5 unf<br />
kmf]x/ nfUb5 r~rn e} sk8f wldlnG5 lxnf] grnf<br />
bf}l8g' x'Gg c/] nl8g] 8/ x'G5 eofgs 3fp x'g]<br />
kf}l8g' x'Gg c/] 8'lag] clgolGqt aGg st} gx'g] Û $<br />
Gofpn rFfr/ 9'Ss'/n] cldnf] dl8nf] slt vfO;s]<br />
l5FSs u/] slxn] ltgn] 5 lgoGq0f afnsdf lsg P<br />
bf}l8g' hLjg xf] h;sf] d[u lrQn v} t n8]/ d/] <<br />
kf}l8g' k5{ ;b}j eg] /hxfF; ;'lgGg 8'a]/ d/] Û %<br />
21÷zAb–;+of]hg
n3' syf<br />
cNnf/] r]t<br />
8f= ljb'/ rfln;]<br />
cfhsn km]l/ csf{ ] of]hgf agfpg a'ª\a'lª\t r'/f]6sf] w' Fjf 5f]8\b}<br />
:j}/ sNkgfdf t/lËt 5 .<br />
Ps lbgsf] s'/f xf] . cfh d}n]<br />
hLjgsf] ;a}eGbf b'vL dflg;nfO{<br />
e]6]F . pm efj'stfk"j{s cfFvfel/<br />
cfF;' aa{/fpFb} 3f]lK6Psf] lyof] . pm<br />
dgel/sf kL8f eGg eSsflgP/ d'v<br />
vf]Ng vf]HYof] . t/ kl/l:yltn] p;nfO{<br />
;dft]sf] lyof] . pm uDeL/ lyof] t/ ;Gtfkdf<br />
?dlnPsf] lyof] . p;n] cfkmGtnfO{<br />
u'xf¥of] . l5d]sLnfO{ eGof] . gft]bf/nfO{<br />
;'gfof] . lghL ldqx¿nfO{ v';fdt u¥of] .<br />
cGTodf eujfg\nfO{ klg k'sf¥of] . 3/<br />
kl/jf/ 5f]/f 5f]/L ;a}nfO{ d';f¥of] . p;n]<br />
s;}nfO{ a'emfpg ;s]g cfˆgf] kl/:yltsf]<br />
kL8f . h;n] zAb ;'g] ltgn] cg]s y/L<br />
ctL{, pkb]z, ljrf/ / a'l4 lbP . pm<br />
cfFvfaf6 cfF;' emg v;fnL ?GYof] .<br />
jftfj/0fdf b]lvPsf] pbf/f] ;To / lgoldt<br />
c;Tolardf p;n] cfkm"nfO{ ;N6\ofpg<br />
;s]g . p;n] Ps lbg ;f]Rof] ca cfafh<br />
glgsfNg] u/L 5'§} t/ r'krfk af6f]sf]<br />
ofqf . ha a]cfafhsf] af6f]df lxF8\b}<br />
lyof] . pm s'/f a'em] em}F u/L v'a xfF:Yof]<br />
t/ pkb]z ljrf/ / ctL{ lbg] bfz{lgsx¿<br />
zAb–;+of]hg÷22<br />
cfTdkL8fn] cf]OnfpFy] lsgeg] dflg;<br />
Jojxf/eGbf p8Gt] cfj]udf lghTj<br />
;f6\y] . kl5Nnf] ;dodf ha p;nfO{<br />
s'g} 36gfn] 7]; k'Uof] . pm emNof:;<br />
eof] / cfˆgf c;n ldqx¿sf] cfafh<br />
sfgdf u'Ghfpg yfNof] . ha km]l/ gofF<br />
cfjZostfn] ;do cufl8 a9\of] . p;n]<br />
;f]Rof] gofF cfOl8of . pm km]l/ kmTkmtfpFb}<br />
cufl8 a9\of] hghLjgdf Pp6f<br />
cNnf/]sf] ¿kdf . pm cfhsn km]l/ csf{]<br />
of]hgf agfpg a'ª\a'lª\t r'/f]6sf] w'Fjf<br />
5f]8\b} :j}/sNkgfdf t/ª\lut 5 . n}j/L<br />
n}, n}j/L n} sf] g[Todf, bz{sx¿ v'a<br />
h'd{'/fPsf 5g\, dgf]cfgGbsf nflu .
;dfnf]rgf<br />
u'? d}gfnLsf<br />
syfdf gf/Lkfq<br />
;ldgf vgfn<br />
;f/;+If]k<br />
u'¿k|;fb d}gfnLåf/f lnlvt syfx¿sf] Ps dfq ;ª\u|x …gf;f]Ú syf;ª\u|x xf] .<br />
o; ;ª\u|xdf hDdf P3f/cf]6f syfx¿ /x]sf 5g\ . oL P3f/cf]6} syfx¿df<br />
gf/Lkfq /x]sf 5g\ . tL gf/Lkfqx¿sf] af/]df 5'6\6f5'6\6} lsl;dn] cWoog ug]{<br />
k|of; oxfF ul/Psf] 5 .<br />
zAbs'l~hsf<br />
dl:tis, pk]lIft, cfTdfg'e"lt, c;t\ rl/q, pQ/bfloTj, k|lts"ntf cfbzf]{Gd'v .<br />
!= ljifok|j]z<br />
u'¿k|;fb d}gfnL -hLjgsfnM lj=;+=<br />
!(%&–@)@*_ g]kfnL ;flxTodf<br />
cfw'lgs syfsf k|jt{s x'g\ . sfzL/fh<br />
d}gfnL tyf sfzL¿kfsf t];|f] ;Gtfgsf]<br />
¿kdf u'¿k|;fbsf] hGd wgs'6fdf ePsf]<br />
lyof] . pgsf] Pp6f dfq syf;ª\u|x …gf;f]Ú<br />
k|sflzt 5 . …gf;f]Ú syf;ª\u|xdf hDdf<br />
P3f/ cf]6f syfx¿ /x]sf 5g\ . u'¿k|;fb<br />
d}gfnLnfO{ k|yd cfw'lgs g]kfnL<br />
syfsf/ x'g] >]o Oltxf;n] lbPsf] 5<br />
->]i7, @)%&M#&_ . pgL cfbzf]{Gd'v<br />
oyfy{jfbL wf/fsf syfsf/ x'g\ . d}gfnL<br />
g]kfnL u|fdL0f ;dfhsf] oyfy{ lrq0f<br />
ug]{ klxnf] syfsf/ x'g\ pgLeGbf cl3<br />
s;}n] klg g]kfnL u|fdL0f ;dfhnfO{<br />
syfdf ;dfj]z u/]sf] kfOFb}g . d}gfnLsf]<br />
cfudgk"j{ g]kfnL syfsf If]qdf<br />
syftTTj / lzNk;f}Gbo{k|wfg ;ª\ul7t<br />
syf l;h{gf ePsf] kfOFb}g -zdf{,<br />
@)^&M!%#_ . d}gfnLsf syfn]<br />
l;w} dgnfO{ 5'G5, x[bonfO{ rnfodg<br />
u/fpF5 . cfFvfcl3 rnlrq em}F syfj:t'<br />
gflr/xG5 . logsf ;a} syfn] dgsf]<br />
t/]nL x'Fb} cfFvfsf] bx eg{ ;kmn eP em}F<br />
nfU5 . cfbz{jfg\ / g}ltsjfg\ ;dfhn]<br />
ck]Iff ul//xg] kfq x'g\ eGg] efj logsf<br />
syfdf kfOG5 . To;}n] s?0ff / cfbz{sf]<br />
;dGjo d}gfnLsf] ;kmntf xf] .<br />
@= u'¿k|;fb d}gfnLsf syfdf gf/L kfq<br />
u'¿k|;fb d}gfnLsf] …gf;f]Ú syf;ª\u|xdf<br />
hDdf P3f/cf]6f syfx¿ 5g\ . tL P3f/cf]6}<br />
syfx¿df gf/L kfqx¿sf] pkl:ylt<br />
/x]sf] kfOG5 . …gf;f]Ú syfdf hDdf tLg<br />
gf/Lkfqx¿ -;'eb|f, gf}nL / nIdL_ /x]sf<br />
5g\ . …l5d]sLÚ syfdf u'dfg]sL :jf:gL<br />
/x]sL 5g\ . To;}u/L …k|folZrtÚ syfdf<br />
y'k|} gf/L kfqx¿ -uf}/L, uf]ljGbsL alxgL,<br />
cK;/f h:tf ;'Gb/Lx¿, rd]nL 6f]nsf<br />
cfOdfO{x¿ uf]laGbsL cfdf, uf}/LsL<br />
23÷zAb–;+of]hg
efph", sfG5L, uf}/LsL cfdf_ /x]sf<br />
5g\ . …kfksf] kl/0ffdÚ syfdf dª\unL<br />
Ps dfq gf/L kfq /x]sL 5g\ . …labfÚ<br />
syfdf cf7 hgf gf/L kfqx¿ -k|ef,<br />
d]hgL{ a'9L, wfO{cfdf, wfO{ cfdfsL 5f]/L,<br />
gf]sgL{, dfO{x¿, a'9L dfO{_ /x]sf 5g\ .<br />
…k/fnsf] cfuf]Ú syfdf hDdf rf/ hgf<br />
gf/L kfqx¿ -uf}FynL, sf]sn]sL cfdf,<br />
sf]sn]sL alxgL, h'7]sL :jf:gL_ /x]sf<br />
5g\ . o;}u/L …cefuLÚ syfdf hDdf cf7<br />
hgf gf/L kfqx¿ -uª\uf, vlqgL a'9L,<br />
/fgL ;fx]j, g]jfgL{ a'9L, s?0ff, af6'nL,<br />
7'nL, uf}/LgfysL :jf:gL_ /x]sf 5g\ .<br />
…;lxbÚ syfdf hDdf b'O{ hgf -8NnL /<br />
;fFlxnL_ gf/Lkfqx¿ /x]sf 5g\ . …st{JoÚ<br />
syfdf kfFr gf/L kfqx¿ -d'/nLw/sf<br />
b'O{ 5f]/Lx¿, sdnf, b'nxL, /df_ / s]xL<br />
cfOdfO{x¿ /x]sf 5g\ . …k|TofudgÚ syfdf<br />
s]xL gf/Lkfqx¿ -zf]ef, 6f]nl5d]ssf<br />
cfOdfO{, hL cfdf b'nxL aHo}, j;'wf,<br />
efG;] afx'gL, /fd'sL b'nxL, b'O{ hgf<br />
cfOdfO{, t?0fL cfOdfO{, b'nxLsL d'df_<br />
/x]sf 5g\ eg] …lrtfsf] HjfnfÚ syfdf<br />
hDdf b'O{ gf/L kfqx¿ -zzL / xl/sL<br />
efph"_ /x]sf 5g\ . o;/L d}gfnLsf<br />
syfx¿df ePsf gf/L kfqx¿sf] cWoog<br />
ug]{ sf]l;; ul/Psf] 5 .<br />
@=! ;'eb|f<br />
…gf;f]Ú syfsL d'Vo gf/Lkfq ;'eb|f x'g\ .<br />
pgL cwa}F;] gf/L kfqsf] ¿kdf pkl:yt<br />
5g\ . pgL pRrdWod juL{o kl/jf/sL<br />
afFemL u|fdL0f dlxnfsf] ¿kdf plePsL<br />
5g\ . pgL lqmofzLn, ldlxg]tL / k|ltli7t<br />
eP/ klg ck'tf]kgsf] kL8fn] lklN;PsL<br />
;t\ kfqsf] ¿kdf lrlgG5g\ .<br />
syfsf] k"jf{w{;Dd ;'eb|f ldlxg]tL, u'0fL,<br />
kltk/fo0ff / cfbz{ u[lx0fLsf] ¿kdf<br />
plePsL 5g\ . pgsf] hLjgsf] of}jgsf]<br />
k|yd efu cfwf 3/u[x:yL, ;fdflhs,<br />
dfgk|lti7f / v]tLkftLsf] ;d[l4df /<br />
cfwf efu kltsf] ;ª\ut xndf lat]sf]<br />
b]lvPsf] 5 h;af6 pgL cfbz{ u[lx0fL /<br />
kTgL lyOg\ eGg] s'/f k|:6 x'G5 . ha pd]/<br />
k'u]/ klg pgL lg;Gtfg x'lG5g\ ta pgsf]<br />
hLjgsf] cfwf/:tDe lj:tf/} sdhf]/<br />
kfb}{ hfG5 . of] h}ljs aGWofkgaf6 pgsf]<br />
gf/L JolQmsf] k|fs[lts k/fho x'g k'Uof] /<br />
pgsf] dft[Tj / jfT;Nor]tsf] of] ck"0f{tf<br />
pgsf] gf/LTjsf] dfq geP/ u[lxl0fTj<br />
/ kTgLTjsf lglDt Ps k|Zglrx\g aGof]<br />
-e§, @)^)M#)_ . tTsfnLg u|fdL0f<br />
;dfhsf] oyfy{ pgn] ;Gtfgk|flKtsf]<br />
nflu tLy{ j|t, wfdL emfFqmL cflb cg]s<br />
pkfo ckgfP klg ;kmn x'g g;s]kl5<br />
pgsf] gf/L r]tn] xf/ :jLsf/ ug{yfNof] .<br />
dft[Tjsf] k/fhosf sf/0f ;'eb|fn] rfx]/<br />
grfx]/ klg b]jL/d0fnfO{ bf];|f] ljjfxsf]<br />
cg'dlt lbg'k¥of] . gf/Lx¿ sxfF sxfF<br />
xfg{ afWo x'G5g\, of] ;'eb|fsf] rl/qn]<br />
b]vfPsf] 5 . oxL dft[Tjsf] k/fhosf<br />
ljGb'af6 k}bf ePsf] gf/LTjsf] k/fhon]<br />
;'eb|fsf] rfl/lqs cGtlj{sf; b]vfpF5 .<br />
;f}tf s:tf x'G5g\ eGg] ;f]lrg;s]sL<br />
;'eb|fnfO{ gf}nLn] k"jf{g'ef; u/fOlbPsL<br />
lyO{ . …t}klg, ;f}tf eg]sf] d'6'sf] ax xf],<br />
cfh} cf]5\ofg 5f]8\g'k¥of] ef]ln 3/} 5f]8\<br />
g'k5{ ls s] hflg;Sg' 5 / ÛÚ -d}gfnL,<br />
@)&!M$_ . cflv/ nIdLn] 5f]/f]<br />
zAb–;+of]hg÷24
hGdfPkl5 lj:tf/} kfsL gf}nLsf] syg<br />
;fljt x'Fb} cfof] . 5f]/fsL cfdf, gofF<br />
b'nxL nIdLsf] k|e'Tj 3/df a9\b} uPkl5<br />
;'eb|fn] kltdflysf] cfkm\gf] clwsf/<br />
cyf{t\ kTgLTjsf] bfaLdf dfq geO{<br />
u[lx0fLTjsf] k|e'Tj klg lj:tf/} u'dfpFb}<br />
hfg'k¥of] . ;DejtM ;'eb|fn] s'l07t<br />
gf/L dfgl;stf -;"Id¿kdf of}gr]tgf_<br />
ef]Ug'k¥of] . b]jL/d0f ufpFn];Fu tLy{ofqf<br />
hfFbf nIdL / ;'zLnnfO{ lnP/ lxF8] .<br />
;'eb|fn] cfkm" 5f]/f] klg hGdfpg g;s]sf]<br />
/ pd]/ klg 9Nb} uP/ pk]lIft x'gk/]sf]<br />
dx;'; ul/g\ . o;/L nIdL;Fu ;r]t cr]t<br />
k|lt:kwf{df Gofo kfpg ;lsgg\ / r'krfk<br />
u[xTofu u/L kz'kltsf] uf}/L3f6df km'k";Fu<br />
a:g k'lug\ . o; kl/k|]Iodf ljrf/ ubf{<br />
…gf;f]ÚsL ;'eb|f afFemL /xgfsf sf/0fn]<br />
;f}tf kfO{ qmdzM 5f]/f]sL cfdf ePsL<br />
;f}tfaf6 cjx]lnt eO{ kltaf6 klg<br />
Gofo kfpg ;lsgg\ / cf};t k/Dk/fut<br />
g]kfnL gf/Lx¿sL k|ltlglw h]7L kTgLsf<br />
¿kdf o; syfdf lrlqt l5g\ tfklg<br />
pgsf ;Dk"0f{ lqmofsnfksf] lg/LIf0f<br />
ubf{ pgn] afFemL h]7L kTgL eP/ klg<br />
GofoeGbf cGofo ef]Ug'k/]sf] 5 . pgn]<br />
Ps kTgLsf]eGbf u[lx0fLsf] bfaLdf<br />
cfkm"dfly cGofo k/]sf] cg'ej u/]sL<br />
5g\ . vf;u/L tLy{ofqfsf] k|;ª\ub]lv<br />
cfkm\gf] kTgLTj ckdflgt ePsf] cg'ej<br />
u/]sL 5g\ .<br />
pgsf cfGtl/s åGå, cGtd'{lvtf /<br />
j}olQmstf syfsf] clGtd df]8df cfP/<br />
;t\ k|j[lQ / cfbz{sf] ljGb'df kl/jlt{t<br />
ePsf 5g\ . gf}nLn] 3/ kms]{kl5 ;'eb|fsf]<br />
af/]df yfxf lbPkl5 b]jL/d0f cfkm}FnfO{<br />
lwSsf5{g\ . gf}nLnfO{ 3/ lhDdf nufP/<br />
;'eb|fnfO{ lng hfg] s'/f ub}{ubf{ ;'eb|f<br />
3/leq kl:5g\ . nf]Ug] / ;f}tfsf ;f/f<br />
dfg ckdfgsf s'/f lau|Fbf] 3/ u[x:yL<br />
/ klt, ;f}tf / afns ;'zLnk|lt<br />
st{Joaf]w;lxt 3/ kms{g' / a9L<br />
:jfledfg lng'nfO{ cfkm\gf] 3f]/ uNtL jf<br />
e'n 7fGg', nIdLn] ToxfF ;fx|} s8f rf]6<br />
nfu]sf] 5 ÛÚ -u'¿k|;fb, @)&!M!)_ egL<br />
Ifdf dfUb} 5f]/f] lhDdf nufpgfn] / dgf{n]<br />
;'eb|fsf] lht ePsf] 5 .<br />
pgL k"0f{tM ;kmn kfq g/x] klg c;kmn<br />
eGg klg gldNg] kfq /lxg\ . ;dfhdf<br />
;f}tfaLr x'g] åGå hf] :jfefljs<br />
nfU5 . olt x'Fbfx'Fb} klg ;'eb|f ;xgzLn,<br />
st{Jolgi7 cfbz{ rl/qsf] ¿kdf /xg<br />
;kmn b]lvlG5g\ . pgdf /x]sf] Pp6} l/Qmtf<br />
hf] afFemf]kg lyof], Tof] klg ;f}tfsf]<br />
d[To'kZrft\ gf;f]sf] ¿kdf k|fKt ;f}tfsf]<br />
5f]/f]n] k"0f{ ul/lbPsf] 5 . pgsf rl/qdf<br />
lglxt pT;u{ / clwstd\ ;xgzLntf tyf<br />
cfTdfg'e"ltsf] ljZn]if0f cfkm"nfO{ pQL0f{<br />
u/fO{ b}jL ljwfgsf cfbzL{s/0fcGtu{t<br />
cfkm\gf] gf/LTj / u[lx0fLTjnfO{ k'gM k|fKt<br />
u/]sf] oxL sf]0faf6 ;'eb|fsf] rl/qnfO{<br />
s;L nufpg ;lsG5 .<br />
@=@ nIdL<br />
nIdL …gf;f]Ú syfsL ;xgflosfsf]<br />
rl/qsf] ¿kdf k|:t't ePsL 5g\ .<br />
pgsf] rl/qnfO{ cNk dfqfdf j0f{g /<br />
;"rgfåf/f k|sfz kfl/Psf] 5 . o;<br />
syfdf pgnfO{ b]jL/d0fsL sfG5L kTgL,<br />
;'eb|fsL ;f}tf / ;'zLnsL hGdlbg]<br />
cfdfsf] ¿kdf pEofOPsf] 5 . cgd]n<br />
ljjfx / ;f}t]gL dfdnfdf afFlwPsL eP<br />
25÷zAb–;+of]hg
klg cfkm\gf] kTgLTjnfO{ …;'zLnÚ 5f]/f]<br />
hGdfP/ ;fy{s t'NofPsL 5g\ nIdLn] .<br />
dft[Tjdf ;kmn ;fljt ePkl5 lj:tf/}<br />
u[lx0fLTjsf] cl:dtf hfu[t x'G5 /<br />
pgn] ;Ifd u[lx0fL cfkm"eGbf kl/kSj<br />
;f}tf ;'eb|f;Fu k|lt:kwf{ ug'{k5{ . To;<br />
k|lt:kwf{df 5f]/fsL cfdf, gofF b'nxLsf<br />
:jfledfgsf ltvf cleJolQm ;'eb|fsf<br />
lglDt ;}x\o geP klg Ps gf/Lsf ¿kdf<br />
nIdLsf b[li6sf]0faf6 c:jefljs<br />
nfUb}gg\ . ;f}tf;Fu Jojxfl/s x'gg;s]sL<br />
nIdLnfO{ ;'eb|fn] 3/ 5f8]kl5 k|fKt<br />
cs'l07t u[x:jfldTj 3fts l;4<br />
x'gk'U5 . ;'eb|fn] 3/ 5f]8]kl5 3/sf] ;Dk"0f{<br />
lhDd]jf/L 3/, klt / afns 5f]/f]nfO{<br />
;dfNg'kg]{ rsf]{ bfloTj axg ug'{kgf{n]<br />
pgnfO{ ?U0f t'NofOlbG5 . hLjgsf] clGtd<br />
cj:yfdf k'u]kl5 pgnfO{ oL ;a lrh<br />
lg/y{s dxTTjxLg nfu]sf] 5 . cfkm"n]<br />
hGdfPsf] 5f]/f] klg cfkm";Fu ;f}tfsf]<br />
gf;f]sf] ¿kdf /x]sf] cg'ej ub}{ ;'eb|f<br />
3/ kms]{kl5 p;}nfO{ lhDdf nufPsL<br />
l5g\ / cfkm" lbjª\ut ePsL l5g\ . o;/L<br />
nIdLn] klg tTsfnLg ;dfhdf ;f}tfk|lt<br />
/xg] b[li6sf]0fcg'¿ks} rl/q lgwf{/0f<br />
u/]sL 5g\ . hLjgsf] clGtd r/0fdf<br />
cfbzf]{Gd'v aGg] rl/qsf] ¿kdf nIdL<br />
/x]sL 5g\ .<br />
@=# gf}nL<br />
…gf;f]Ú syfdf /x]sL csL{ ;xfos kfq<br />
gf}nL x'g\ . hf] syfel/df hDdf tLg<br />
7fpFdf pkl:yt ePsL b]lvlG5g\ . Ps<br />
7fpFdf syfsf/ d}gfnLn] gf}nLsf] kl/ro<br />
lbPsf 5g\ eg] cGo b'O{ 7fpFdf pgL :jod\<br />
cfkm\gf] ;+jfb dfkm{t\ pkl:yt ePsL<br />
zAb–;+of]hg÷26<br />
5g\ . lj=;+= !((@ ;Dd g]kfndf sfod<br />
/x]sf] sl/ofk|yfsL sdf/L gf}nL cfkm\gf]<br />
To; ju{sL k|ltlglw rl/q x'g\ -e§,<br />
@)^)M#$_ . gf}nL ljlzi6 u'0f ePsLn]<br />
b]jL/d0fsf] 3/df pgnfO{ s;}n] klg<br />
gf]sgL{sf] h:tf] Jojxf/ ub}{g lyof] . x]bf{<br />
;fdfGo rl/qsL h:tL b]lvP klg gf}nL<br />
eljiob|i6f h:tL b]lvPsL 5g\ . ;'eb|fsL<br />
;'vb'MvsL ;fyL ;'ebfnfO{ eljiosf]<br />
;ª\s]t j]n}df ug{ EofPsL l5g\ . ;fy}<br />
b]jL/d0fsL cToGt glhssL lxt]R5's<br />
klg / b]jL/d0fsf] kl/jf/df ;'vb'Mv<br />
b'a}df a/fa/ ;fd]n ePsL kfq<br />
x'g\ . syfdf ;fdfGo gf]sgL{sf] x}l;otdf<br />
/x]sL b]vfO Ptfklg pgsf k|To]s ;+jfb<br />
dxTTjk"0f{ ePsf 5g\ . pgnfO{ hLjg<br />
/ hut\ clg dfgjJojxf/sf] 1fg 5 .<br />
To;}n] ;'eb|fnfO{ eljiok|lt ;r]t u/fpg]<br />
p2]Zon] g} klg ;f}tf eg]sf] d'6'sf] ax<br />
xf], ;f]emf] afª\lug a]/ nfUb}gÆ -d}gfnL,<br />
@)&!M$_ . pgnfO{ k"j{ / k'gh{Gddf<br />
ljZjf; 5 . æah} Û hGde/ csf{sL<br />
bf;L eP/ a:g'k¥of], rf/f]6f cIftf eP<br />
klg 5/]/ cfpmF eg]/ afh];Fu la;} lbgsf]<br />
labf dfu]/ cfPsLÆ -d}gfnL, @)&! M<br />
(_ . pgnfO{ ;Tsd{ st{Jolgi7f / wfld{s<br />
cfr/0fdf k"/f ljZjf; 5 . pgsf log}<br />
u'0fn] ubf{ b]jLd/0f ;'eb|fsf] vf]hLdf<br />
hfFbf ;Dk"0f{ s'/fsf] lhDd]jf/L lbg<br />
l7Ss kb{5g\ . o;/L gf}nL cf+lzs¿kdf<br />
k|ltlglw b]lvP klg d"n ¿kdf ljlzi6<br />
rl/q x'g\ .<br />
@=$ u'dfg]sL :jf:gL<br />
u'dfg]sL :jf:gL …l5d]sLÚ syfdf uf}0f<br />
kfqsf] ¿kdf k|:t't ePsL 5 .
@=% uf}/L<br />
o; …k|folZrtÚ syfdf d'Vo rl/qsf]<br />
¿kdf uf}/L /x]sL 5 . syfsf] k|d'v<br />
rl/q ePsL sf/0f uf}/L k"/} syfel/<br />
5fO/xG5] . uf}/L afnljwjf a|fx\d0f<br />
kl/jf/sL o'jtL xf] . cfdfafa'sf] d[To'<br />
eO;s]sL pm bfh'sf] cf>odf dfOtLdf<br />
a;]sL 5 . ljwjf x'g' p;sf] bf]if xf]Og<br />
t/ klg dfG5]sf] d[To' ljz]if u/L kltsf]<br />
d[To' kTgLsf] cnlIf0fsf sf/0f x'G5 eGg]<br />
?l9u|:t ;dfhsL Pp6L k|ltlglw kfq<br />
x'f] uf}/L . cGwk/Dk/fn] ufFh]sf] g]kfnL<br />
;dfhdf ljwjfnfO{ /fd|f] nufpg], ld7f]<br />
vfg', dgf]/~hgdf /dfpg alh{t 5 / ;f]<br />
s'/faf6 of}jg cj:yfd} ljwjf x'gk'u]sL<br />
uf}/L klg al~rt x'g k'u]sL 5 . p;sf]<br />
x[bodf h}ljs rfxgf / c¿ dgf]/~hgdf<br />
/dfpg] rfxgf dgdf ;'if'Kt cj:yfdf /x]<br />
tfklg pd]/;Fu} a9\b} uPsf] 5 . c¿sf]<br />
bfDkTo hLjg b]Vbf cfkm\gf] ;'dw'/ bfDkTo<br />
hLjgsf] sNkgf ug]{ kfqsf] ¿kdf uf}/L<br />
/x]sL 5 . Psflt/ j}wJo hLjg latfpg<br />
kg]{ afWotf / csf]{lt/ of}jgfj:yfsf]<br />
k|fs[lts h}ljs cfjZostflar<br />
uf}/Lsf] dgdf åGå dlRr/xG5 . ;dfhn]<br />
agfPsf] lgi7f / lgod Psflt/ 5 h}ljs<br />
cfjZostf jf;gf csf]{lt/ xfjL ePsf]<br />
5 . ;wjfx¿sf] dfq 7flgPsf] bfDkTo<br />
;'v / ;f}efUonfO{ ljwjfn] ckgfPdf<br />
;fdflhs / sfg'gL s7f]/ b08 ef]Ug afWo<br />
x'g'k5{ eGg] s]xL yfxf gkfPsL o'jtL<br />
uf}/L bfDkTo hLjg / k'?ifsf] ;fldKosf]<br />
rfxgfn] cfslif{t eP/ uf]ljGbsf] /fd|f]<br />
Jojxf/, ld7f] af]nLdf ljZjf; u/]/ km:g<br />
k'u]sL 5 .<br />
uf]ljGbn] p;nfO{ b]vfPsf] u[lx0fL<br />
x'gkfpg] ld7f] ;kgfsf sf/0f uf]ljGb;Fu<br />
g} afFsL hLjg laTg] cfzdf uf]ljGb|k|lt<br />
k"0f{¿kn] ;dlk{t x'g k'u]sL 5 . ha uf}/L<br />
ue{jtL x'G5] ta uf]ljGb p;nfO{ e]6\<br />
g;Dd 5f]l8lbG5 To;kl5 uf}/Lsf] ;kgf<br />
rsgfr'/ ePsf] 5 . ¿k, s]xL lzIff /<br />
gf/L;'ne ljljw u'0fn] kl/k"0f{ eP/ klg<br />
afnljwjf ePsL pm ;dfhdf u[lx0fL aGg<br />
cof]Uo 7xl/G5] . uf]ljGbsf] å}w rl/q<br />
lrGg g;s]sL uf}/L uf]ljGb;Fu cfkm\gf]<br />
k'glj{jfx x'g] ljZjf; ub{5] . ;dfh,<br />
kl/jf/ / :jod\ uf]ljGbn] klg p;}dfly<br />
bf]if yf]kg]{ kSsf ePkl5 k|folZrtsf]<br />
gfddf cfTdxTof u5{] . p;df g]kfnL ;/n<br />
/ clzlIft gf/Ldf em}F ;fdflhs r]tgf<br />
gePsfn] cfkm\gf] lj/f]w cGofok"0f{<br />
¿kn] 86]/ ;dfh / sfg'glj?4 cfafh<br />
p7fpg ;lSbg / cfkm" lgbf]{if 5' eGg] 1fg<br />
klg x'Fb}g . o;/L uf}/LnfO{ s]xL cGtd'{vL,<br />
ultzLn / oyfy{ ¿kdf pEofOPsf] 5 .<br />
@=^ uf]ljGbsL alxgL<br />
uf]ljGbsL alxgL …k|folZrtÚ syfdf<br />
uf}0f kfqsf] ¿kdf pkl:yt ePsL 5 /<br />
o; syfdf p;sf] ljjfx ePsf] k|;ª\u<br />
p7fOPsf] 5 .<br />
@=& cK;/f h:tf ;'Gb/Lx¿<br />
o; …k|folZrtÚ syfdf cK;/f h:tf<br />
;'Gb/Lx¿ eg]/ ljDasf] ¿kdf ;f}Gbo{sf]<br />
aofg ubf{ k|of]u ul/Psf] 5 .<br />
@=* rd]nL<br />
o; …k|folZrtÚ syfdf rd]nL uf]ljGbsL<br />
3/sL gf]sgL{sf] e"ldsfdf /x]sL<br />
27÷zAb–;+of]hg
]vfOPsf] 5 .<br />
@=( 6f]nsf cfOdfO{x¿<br />
o; …k|folZrtÚ syfdf 6f]nsf cfOdfO{x¿<br />
uf}0f kfqsf ¿kdf pkl:yt ePsf 5g\ .<br />
@=!) uf]ljGbsL cfdf<br />
uf]ljGbsL cfdf o; …k|folZrtÚ syfdf<br />
csL{ gf/Lkfqsf] ¿kdf /x]sL 5g\ . pgsf]<br />
e"ldsf yf]/} /x]sf] 5 . yf]/} e"ldsfdf<br />
klg dxTTjk"0f{ pkl:ylt /x]sf] 5 . uf}/L<br />
/ uf]ljGbsf] hLjgdf 7'nf] afws ePsL<br />
uf]ljGbsL cfdf g]kfnL ;dfhdf …gf/Lsf<br />
zq' gf/L g} x'G5g\Ú eGg] egfOnfO{ rl/tfy{<br />
ug]{ rl/q xf] . lognfO{ uf}/L / 5f]/f]<br />
uf]ljGbaf/] s]xL 1fg 5 / uf}/L ue{jtL<br />
ePsf] klg yfxf 5 . cfkm\gf] 5f]/fsf]<br />
uNtLnfO{ 9fSg uf}/Lsf] ckdfg ub{l5g\ .<br />
…sf] < uf}/L a]:o] xf] ls < of] lg5'{nL /fF8<br />
Psftf/} xfd|f 3/df lsg cfO/xG5] xF <<br />
o;sf huN6f e'TNofP/ lgsfNb] rd]nL<br />
Û cnlR5gLn] laxf ePsf dlxg] lbgdf<br />
kf]O 6f]sL, ca s;nfO{ 6f]Sg cfF6]sL xf]<br />
ÛÚ -d}gfnL @)&!M@@_ . o;/L tTsfnLg<br />
u|fdL0f ;dfhdf kfOg] Pp6L 5f]/fsL<br />
cfdfsf] e"ldsfdf uf]laGbsL cfdf<br />
;kmn b]lvPsL 5g\ .<br />
@=!! uf}/LsL efph"<br />
uf}/LsL efph"sf] e"ldsf Psk6ssf]<br />
;Gbe{df dfq syfdf cfPsf] 5 . o; …<br />
k|folZrtÚ syfdf pgn] kl/jf/sL ;b:o<br />
eP/ klg uf}/LnfO{ Gofo lbnfpg ;s]sL<br />
5}gg\ . uf]ljGbsL cfdfsf] b'j{rgn] cfxt<br />
ePsL uf}/Lsf sfgdf logsf] p;k|ltsf]<br />
cfnf]rgfTds jfSon] cfuf]df £o" yKg]<br />
sfd u/]sf] 5 . uf}/LsL efph" c;t\<br />
rl/q geP klg pbf/, TofuL / ;fdflhs<br />
r]t ePsL b]lvFb}gg\ . logL k/Dk/fjfbL<br />
b[li6sf]0f ePsL k|ltlglw kfq x'g\ .<br />
@=!@ sfG5L<br />
o; …k|folZrtÚ syfdf sfG5L uf}/LsL<br />
efph"sL alxgL eP/ uf}0f kfqsf] ¿kdf<br />
pkl:yt /x]sL kfOG5 .<br />
@=!# uf}/LsL cfdf<br />
o; …k|folZrtÚ syfdf uf}/LsL cfdf uf}/L<br />
cr]t ePsf] cj:yfdf pkl:yt ePsL<br />
l:y/ kfqsL ¿kdf /x]sL kfOG5 .<br />
@=!$ d+unL<br />
…kfksf] kl/0ffdÚ syfdf Ps dfq<br />
gf/L rl/q dª\unL /x]sL 5 . ul/a /<br />
kL5l8Psf] ;dfhsL Ps dfq kl/>dL<br />
gf/L kfq dª\unL xf] . pm zf]liftkLl8t<br />
gf/Lkfqsf] ¿kdf plePsL 5 . ufpFsf]<br />
d'lvofsf] zf]if0f p;nfO{ yfxf eP klg<br />
s]xL ug{;lSbg . pm ul/a ePs} sf/0f<br />
lj/f]wsf] cfafh lgsfNg ;lSbg . Hj/f]n]<br />
a]xf];\ ePsf j]nfdf eg] pm sfGt]sf]<br />
lj/f]wdf a/fa/fPsL kfOG5 . …u'xf/ Û<br />
sfGt]n] vf]k|fdf cfuf] ;NsfOlbof] Û nf]Ug]<br />
89]/ d/], 5f]/f5f]/L lklN;g nfu]sf] 5g\<br />
ÛÚ -d}gfnL, @)&!M$#_ . pm oyfy{jfbL<br />
kl/>dL ;t\kfq xf] .<br />
@=!% k|ef<br />
k|ef o; …labfÚ syfsL gflosf x'g\ .<br />
To;}n] ;Dk"0f{ syf k|efsf] jl/kl/ 3'd]sf]<br />
kfOG5 . k|ef dWodjuL{o vqLs'ndf<br />
hlGdPsL ¿k, of}jg / wgn] ;DkGg<br />
o'jtL x'g\ . pgL s]xL lzlIft klg 5g\ .<br />
tTsfnLg ;dodf la; jif{sf] pd]/;Dd<br />
zAb–;+of]hg÷28
klg ljjfx gePsf] t/ cfkm\gf ;fyL;ª\lt<br />
;a}sf] ljjfx eO;s]sf]n] cb[Zo¿kdf<br />
pgdf ljjfxsf] rfxgf a9]sf] 5 . h;sf<br />
sf/0f afa'sf] OR5fljk/Lt :jo+j/ u/]/<br />
b[9 rl/q ePsL gf/L kfqsL ¿kdf o;<br />
syfdf pkl:yt ePsL l5g\ .<br />
afa'sf] OR5fljk/Lt cfkm\gf] k|]dL g/]Gb|;Fu<br />
hLjg latfpg] clenfiffn] k|efn]<br />
cfkm\gf] hGd3/ 5f]8]sL l5g\ ha pgnfO{<br />
cfkm\gf] kfl/jfl/s dof{bfljk/Lt kfOnf<br />
rfn]/ cfkm" 3/ g 3f6sL ePsf] 1fg<br />
x'G5 ta pgnfO{ lrGtfn] 3]g{ yfN5 . o;<br />
j]nf k|efsf] cGtd'{vL rl/q b]lvG5 .<br />
g/]Gb|n] pgs} cfFvf cufl8af6 ljlwk"j{s<br />
hGtLsf ;fy ljjfx u/]/ gofF b'nxL<br />
nu]sf] b]v]kl5 pgsf] cxd\n] g/]Gb|sf]<br />
wf]sfk"0f{ k|]dnfO{ TofUg] lg0f{o lnG5 /<br />
pgL c1ft 7fpFdf bf]lhof cj:yfdf<br />
k|:yfg ub{l5g\ . k|efsf] of] lg0f{o ;dfh<br />
/ g/]Gb| b'a}sf] cGofok|ltsf] ck|ToIf<br />
lj/f]w / lj/lQm xf] . :jod\ g/]Gb|n] wf]sf<br />
lbPsf] / ;dfhn] klg g/]Gb|sf] j}w kTgL<br />
:jLsf/ gu/]sf]n] pgL hf]lugL x'Fbf klg<br />
pgsf] cg'xf/df eLif0f g}/fZo / pTs6<br />
j]bgf emlNsPsf] kfOG5 .<br />
o; syfsL k|d'v gflosf k|efsf] rl/q<br />
uf]nf] ¿kdf lrq0f ePsf] 5 . pgL sf]dn<br />
x[bo ePsL ultzLn rl/q x'g\ . g/]Gb|sf]<br />
k|]ddf cfkm\gf] ;Dk"0f{ hLjg pT;u{ u/]sL<br />
pgL cfbz{ rl/q x'g\ . syfsf/n] k|efsf<br />
cfGtl/s / afx\o b'a} kIfnfO{ /fd|f];Fu<br />
phfu/ u/]sf 5g\ . of] syf k|efs}<br />
;]/f]km]/f]df cl8Psf] 5 .<br />
@=!^ d]hgL{ a'9L<br />
…labfÚ syfdf g/]Gb|sL cfdfsf] e"ldsfdf<br />
d]hgL{ a'9L /x]sL kfOG5 . logL uf}0f kfq<br />
x'g\ .<br />
@=!& wfO{ a'9L<br />
…labfÚ syfdf 3/a]6L wfO{ a'9Lsf] e"ldsf<br />
Go"g /x]sf] 5 . tTsfnLg ;fdflhs<br />
hLjgsL PSnL gf/L k|ltlglw x'g\<br />
pgL . b/af/df a;]/ wfO{ sfd u/]sL pgL<br />
s]xL ;DklQ cfh{g u/]/ PSnf] hLjg<br />
latfO/x]sL l5g\ . ljwjf / ;GtfgxLg<br />
tL gf/L lg/fz hLjg ljtfpg afWo<br />
l5g\ . pgsf] rl/qnfO{ s?0ff / c¿k|lt<br />
;xfg'e"lt /fVg] kfqsf] ¿kdf b]vfOPsf]<br />
5 . æPsrf]l6 t cFTofOxfNof} af Û ca<br />
s:tf] 5
eP/ a:bf w]/} ;xof]u ul5{g\ . k|efsf]<br />
5f]/f] pgs} cf>ddf hGdG5 . pgL<br />
;f+;fl/s dfofhfnaf6 pDsg PsfGt<br />
uª\uflsgf/fdf s'6Ldf a;]sL ;t\ rl/q<br />
x'g\ . pgdf cfkm\gf] ;+:sf/cg'¿k /ftsf]<br />
kfx'gfsf] ;Tsf/ ug]{ / ;ª\s6df k/]sfnfO{<br />
d2t ug]{ r]tgf kfOG5 .<br />
@=@@ uf}+FynL<br />
uf}FynL rfd]sL kTgLsL ¿kdf o;<br />
…k/fnsf]Ú syfdf pkl:yt /x]sL 5 .<br />
uf}FynL ufpFn] kl/j]zsL lgZrn / ;kmf<br />
rl/qsL kfq xf] . pm d'vfn] / l56\6}<br />
k|ltlqmof JoQm ug]{ o'jtLsf ¿kdf lrlqt<br />
5 . ufpFn] gf/Lx¿df kfOg] gfrufg,<br />
/dfOnf] ljjfx, d]nf cflbdf rfv /fVg]<br />
/ efu lng] rl/qsf] ¿kdf pEofOPsf]<br />
5 . o;/L dgf]/~hgdf e'ln/xFbf ;do<br />
lat]sf] kQf] gkfpg] :jfefljs k|j[lQ<br />
uf}FynLdf kfOG5 . syfsf/n] uf}FynLsf]<br />
rl/qsf] oyfy{k/s lrq0f u/]sf 5g\ .<br />
pm tTsfnLg u|fdL0f gf/Lx¿sL k|ltlglw<br />
kfq ag]sL 5 . rfd]sf] l/;fxf afgL /<br />
uf}FynLsf] d'vfn] afgLn] ;w}F 3/ emu8f<br />
x'G5 . cfOdfO{sf] afFr'Gh]n a:g] 3/<br />
nf]Ug]s} 3/ xf] eGg] efjgf p;df kfOG5 .<br />
pm :jfefljs kfq xf] .<br />
@=@# sf]sn]sL cfdf<br />
sf]sn]sL cfdf syfdf PskN6 k|j]z<br />
u/]sL 5 . ha rfd]sf] e}F;Ln] p;sf]<br />
af/Lsf] ev{/ uf]8]sf] ds} ;f]Q/ kfl/lbof]<br />
clg p;nfO{ ;Qf];/fk ug]{ r]fyfn]<br />
u|fdL0f dlxnf kfqsf] ¿kdf …k/fnsf]<br />
cfuf]Ú syfdf /x]sL 5 .<br />
@=@$ sf]sn]sL alxgL<br />
…k/fnsf] cfuf]Ú syfdf sf]sn]sL<br />
zAb–;+of]hg÷30<br />
alxgLnfO{ uf}0f kfqsf] ¿kdf pkl:yt<br />
u/fOPsf] 5 . rfd]sf] e}F;Ln] ds} ;f]Q/<br />
kf/]sf] va/ sf]sn]nfO{ k'¥ofpg] kfq oxL<br />
xf] .<br />
@=@% h'7]sL kTgL<br />
h'7]sL kTgL o; …k/fnsf] cfuf]Ú syfsL<br />
uf}0f kfq xf] . syfsf] k"0f{ c+zdf sxLF<br />
st} dfq h'7]sL kTgLsf] pkl:ylt<br />
u/fOPsf] 5 . h'7]sL kTgL h'7]sf]<br />
cfbz{df lxF8\g] kfqsf] ¿kdf cl8PsL<br />
5 . h'7]sL kTgLnfO{ ;xgzLn rl/qsf]<br />
¿kdf pEofOPsf] 5 . d'vfn] afgL /<br />
l/;fxf :jefjn] 3/u[x:yLdf czflGt<br />
NofpF5 eGg] s'/f a'em]sL h'7]sL kTgL<br />
Pp6f cfbz{sf] ¿kdf syfsf/n] syfdf<br />
pEofPsf 5g\ .<br />
@=@^ uª\uf<br />
…cefuLÚ syfdf uª\uf ;xfos gf/L<br />
kfqsf] ¿kdf /x]sL kfOG5 . uª\uf l:y/<br />
kfq xf] .<br />
@=@& vlqgL a'9L<br />
vlqgL a'9L …cefuLÚ syfdf bofn'<br />
:jefjsL 5g\ . pgL s[i0fnfO{ dfof<br />
ul5{g\ æeft vfO;\ ls vfOg;\ lg < ;s]<br />
o; j]nf;Dd d'v wf]Psf] klg xf]cf]Og<br />
-d}gfnL, @)&!M^*_
@=@( s?0ff<br />
k|:t't …cefuLÚ syf ;xfos kfq s?0ff<br />
gfos afnkfq s[i0fsL ljdftf xf] .<br />
p;}sf] sf/0f s[i0fsf] hLjg gi6 ePsf]<br />
5 . ;dfhn] ;f}t]gL cfdfnfO{ h:tf]<br />
lsl;dn] lrq0f u5{ To:t} rl/qsf]<br />
;fy{s ¿k s?0ff xf] . s?0ff gfdsf] l7s<br />
ljk/Lt rl/q s?0ffn] wf/0f u/]sL 5 .<br />
cfdf 7fg]/ s[i0f glhs x'gvf]Hbf ;f}t]gL<br />
efjn] kG5fpFb} nUb5] . ha cfkm" 5f]/fsL<br />
cfdf aG5] clg …;f}tfsf] 5f]/f] em8\s]nf]Ú<br />
eg] em}F s[i0fnfO{ 3/af6 lgsfNg] bfpdf<br />
nfu]sL h:tL b]lvG5] . s?0ffs} sf/0f<br />
b;}Fh:tf] 7'nf] rf8df klg s[i0f]n] gofF<br />
n'uf nufpg kfpFb}g / ld7f] vfg klg<br />
kfpFb}g . 6'x'/f] afnsk|lt bof / :g]xsf]<br />
abnf rf]/Lsf] bf]if nufP/ lk6\b}, ufnL ub}{<br />
/ nv]6\b} ug]{ s?0ffdf g]kfnL kl/jf/df<br />
;f}t]gL 8fxfn] u|l;t ePsf dlxnfx¿df<br />
kfOg] b'u'{0f kfOG5 .<br />
@=#) af6'nL<br />
af6'nL …cefuLÚ syfsL uf}0f kfq x'g\ .<br />
pgL l:y/ kfPsf] ¿kdf /x]sL 5g\ .<br />
@=#! 7'nL<br />
7'nL …cefuLÚ syfsL csL{ uf}0f afnkfq<br />
xf] .<br />
@=#@ g]jfgL{ a'9L<br />
o; …cefuLÚ syfdf g]kYodf /x]sL kfq<br />
g]jfgL{ a'9L xf] .<br />
@=## uf}/LgfysL :jf:gL<br />
o; …cefuLÚ syfsL l:y/ gf/L kfq<br />
uf}/LgfysL :jf:gL xf] .<br />
@=#$ 8NnL<br />
8NnL …;lxbÚ syfdf g]kYodf /x]sL gf/L<br />
kfq xf] .<br />
@=#% ;flxFnL<br />
;flxFnL klg …;lxbÚ syfdf uf}0f kfqsf<br />
¿kdf /x]sL gf/L kfq xf] .<br />
@=#^ d'/nLw/sf b'O{ 5f]/Lx¿<br />
…st{JoÚ syfdf /x]sf d'/nLw/sf b'O{<br />
5f]/Lx¿ uf}0f kfq x'g\ .<br />
@=#& sdnf<br />
sdnf d'/nLw/sL kTgLsf] ¿kdf<br />
o; …st{JoÚ syfdf pkl:yt ePsL<br />
5g\ . d'/nLw/sf] st{Jokydf afws<br />
aGgvf]Hg] ;fwf/0f kfl/jfl/s hLjgsf<br />
dlxnfx¿sf] k|ltlglw gf/Lsf ¿kdf<br />
j0f{g ul/PsL 5g\ . pgs} sf/0fn]<br />
d'/nLw/n] afa';Fu 5'l6\6g'k/]sf] b]lvG5<br />
/ kl5 zzLw/sf] lax]df st{Jo ;Dem]/<br />
hfgnfu]sf d'/nLw/nfO{ e8\sfpg /<br />
/f]Sg pgL w]/} k|oTg ul5{g\ . æef], d t<br />
df/] klg hfg lbGgF . pgnfO{ bfHo' efpHo"<br />
grflxPkl5 xfdLn] dfq} lsg cFufnf]<br />
xfNb} lxF8\g] -d}gfnL, @)&!M(#_
kTgL, efph" / cfdfsf] ¿kdf k|:t't<br />
ul/Psf] 5 . zf]ef lgd{nsL kTgL x'g\<br />
eg], xl/ / j;'wfsL cfdf x'g\ . o;}u/L<br />
/fd'sL ;f}t]gL efph" . /fd' ;fgf] 5Fb}<br />
p;sf afa'cfdf b'a}sf] d[To' eO;s]sf]<br />
x'G5 / To;kl5sf] nfngkfng zf]efn]<br />
g} u/]sL x'lG5g\ . zf]ef / lgd{nsf]<br />
cfTdLo Jojxf/n] g} /fd'n] afO;<br />
jif{sf] pd]/df Pd=P;=;L=df k|yd eP/<br />
sn]hdf k|fWofks x'g] df}sf kfpF5 .<br />
/fd'sf] hLjgsf] pHHjn eljio lgdf{0fdf<br />
zf]efsf] cljid/0fLo of]ubfg ePsfn] tL<br />
b'O{sf lar cfdf / 5f]/fsf] :g]x ufFl;Psf]<br />
x'G5 .<br />
pgL cGtd'{vL / ;xgzLn rl/qsL<br />
ePsLn] ;a} ;x]/ a:g] vfnsf] rl/q<br />
ePsL kfq x'g\ . cfkm"n] c3fb :g]x u/]/<br />
x'sf{Psf] b]j/n] cfkm"nfO{ nTofpFbf;Dd<br />
klg s]xL gaf]Ng] zf]ef, ToxL b]j/ l;ls:t<br />
ePsf] ;'g]kl5 dg yfDgg;s]/ b]j/sf]<br />
;]jfdf nflU5g\ / b]j/nfO{ lgsf] kfl5{g\ .<br />
o;/L zf]efsf] rl/qdf st{Jok/fo0ftf,<br />
;]jfefj, lgisfd k|]d / cfbz{ Jojxf/<br />
kfpg;lsG5 . zf]ef ;t\kfqsf] ¿kdf<br />
syfdf pkl:yt ePsL l5g\ . s]xL<br />
dfqfdf cGtd'{vL eP klg w}o{zLn /<br />
IfdfzLn rl/qsf] ¿kdf ;Dk"0f{ syfel/<br />
zf]efsf] pkl:ylt /x]sf] 5 .<br />
@=$@ 6f]nl5d]ssf cfOdfO{<br />
…k|TofudgÚ syfdf 6f]nl5d]ssf<br />
cfOdfO{x¿ uf}0f kfqsf] ¿kdf /x]sf 5g\ .<br />
@=$# hL cfdf<br />
hL cfdf …k|TofoudgÚ syfsL uf}0f kfq<br />
x'g\ .<br />
@=$$ b'nxL aHo}<br />
b'nxL aHo} klg …k|TofoudgÚ syfsL<br />
uf}0f kfq x'g\ .<br />
@=$% j;'wf<br />
j;'wf, afnkfq xf] . …k|TofudgÚdf<br />
zf]efsL 5f]/L ePsL p;sf] o; syfdf<br />
s]xL e"ldsf 5}g .<br />
@=$^ efG5] afx'gL<br />
/fd'n] zf]efnfO{ sfd ;3fpgsf] nflu<br />
NofOlbPsL …k|TofudgÚ syfsL uf}0f kfq<br />
efG5] afx'gL x'g\ .<br />
@=$& /fd'sL b'nxL<br />
b'nxL o; …k|TofudgÚ syfsL csL{<br />
gf/Lkfq x'g\ . wgL 3/sL 5f]/L b'nxL sk6L<br />
/ b'i6 rl/q ePsL kfqsf] ¿kdf o;<br />
syfdf k|:t't ul/Psf] 5 . pgL cgfbz{,<br />
:jfyL{ / cg'Q/bfoL :j¿ksL k|ltlglwsf<br />
¿kdf b]vfk/]sL l5g\ . …gf/Lsf cg]s<br />
¿k x'G5g\Ú eGg] s'/fnfO{ rl/tfy{ ug]{<br />
sfd b'nxLn]] u/]sL 5g\ . /fd'sf] zfGt /<br />
;'vdo 3/nfO{ pgL etfe'ª\u kfl5{g\ . pgL<br />
pQ/bfloTj jxg gug]{ cfdf / kTgLsf]<br />
¿kdf /x]sL l5g\ . l;ls:t la/fdL klt /<br />
;fgf] 5f]/fnfO{ 5f]8]/ cfdf;Fu blIf0fsfnL<br />
uPsf] 36gfn] of] s'/fsf] k'li6 u/]sf] 5 .<br />
pgL s]xL sk6L / b'i6 rl/qsL ePsL<br />
klg k|:6 x'G5 . lgd{nsf] 3/df h]7fgL;Fu}<br />
a:bf pgsf cg]s b'Zrl/qtf b]lvG5g\<br />
h:t} –l5d]sLsxfF uP/ vfg glbP/<br />
dfg{ nfuL eGg', lbge/ pkGof; k9\g' jf<br />
knªdf kN6]/ ;'lt/xg' / em\ofndf a;]/<br />
sn]haf6 kms]{sf ljBfyL{x¿ / hfqf x]g'{<br />
/ /flt nf]Ug]nfO{ grflxFbf s'/f nufpg'<br />
cflb . b'nxL alxd'{vL c;t\ / l:y/<br />
zAb–;+of]hg÷32
l/q x'g\ . pgsf] rl/qdf j0f{g, ;+jfb /<br />
l6Kk0fLåf/f k|sfz kfl/Psf] 5 .<br />
@=$* b'O{ hgf cfOdfO{<br />
/fd'sL b'nxLn] dfOtLaf6 sf];]nLkft<br />
NofpFbf p;};Fu cfPsf …k|TofudgÚ<br />
syfsf uf}0f kfqx¿ x'g\ .<br />
@=$( t?0fL cfOdfO{<br />
zf]efnfO{ /fd' la/fdL ePsf] va/<br />
lbgcfpg] …k|TofudgÚ syfsL gf/L kfq<br />
t?0fL cfOdfO{ xf] .<br />
@=%) b'nxLsL d'df<br />
b'nxLsL d'df…k|TofudgÚdf uf}0f kfqsf]<br />
¿kdf pkl:yt /x]sL kfq x'g\ .<br />
@=%! zzL<br />
o; …lrtfsf] HjfnfÚ syfsL<br />
d'Vo kfq zzL /fd|L, lx:;L k/]sL<br />
;f}Gbo{n] el/k"0f{ gf/L kfqsf] ¿kdf /x]sL<br />
l5g\ . zzLsf] afn;vf xl/nfO{ g} zzLn]<br />
cfkm\gf] eljiosf] kltsf]] ¿kdf x]g{<br />
yfn]sL x'lG5g\ . xl/s} lhl4n] ubf{ afns<br />
sfnb]lv g} xl/n] zzLnfO{ cfkm";Fu lax]<br />
u5'{ egL eGgnufpg] u/]sf] x'Fbf zzLn]<br />
xl/nfO{ g} cfkm\gf] hLjg;fyLsf] ¿kdf<br />
x]/]sL x'lG5g\ t/ ;do / kl/l:yltsf]<br />
k|lts"ntfsf sf/0f ;'Gb/L / u'0fL o'jtL<br />
zzLsf] lax] hft, s'n / wgL ef/bf/sf]<br />
vf]qmf] cf8Da/sf] vf]n cf]9]sf] b'Zrl/q<br />
JolQm;Fu pgsf] OR5flj?4 x'gk'U5 .<br />
;dfhsf] kmf];|f] cf8Da/sf] l;sf/ ag]sL<br />
zzL b'O{ kL8f xl/;Fusf] ljof]u / b'/frf/L<br />
kltsf] k|tf8gf vKg g;s]/ 7'nf] /f]usf]<br />
l;sf/ aGbl5g\ / d[To'sf] glhs} k'Ubl5g\ .<br />
zzLnfO{ k|]d / st{Jo b'a} s'/fdf efUon]<br />
;fy lbFb}g . pgsf] k|]d ;dfh / kl/jf/sf]<br />
sf/0f ;kmn x'Fb}g eg] 3/ / kltk|ltsf]<br />
st{Jo k"/f ug{ b'Zrl/q kltsf sf/0f<br />
;Dej x'Fb}g . cgd]n ljjfxsf] alnj]bLdf<br />
pgsf] hLjg cfx'lt aGgk'U5 . zzLsf]<br />
rl/q lgd{n / cfbz{jfbL 5 . g]kfnL<br />
;dfhsf gf/Lx¿sf] oyfy{ hLjgsf] d"t{<br />
:j¿ksf ¿kdf klg pgnfO{ pEofPsf<br />
5g\ . ?l9 / k/Dk/fsf] l;sf/ gf/L g} aGb}<br />
cfPsf] / pgLx¿ lzIff / ljjfx h:tf<br />
dxTTjk"0f{ ljifodf k/flwg ePsf] ;To<br />
zzLsf] rl/qaf6 pb\3fl6t ePsf] 5 .<br />
@=%@ xl/sL efph"<br />
xl/sL efph" klg ;fdfGo u[lx0fL<br />
gf/Lx¿sf] k|ltlglwTj ug]{ g]kfnL dlxnf<br />
x'g\ . pgLaf6 xl/n] zzLsf] af/]df s'/fx¿<br />
yfxf kfPsf 5g\ . xl/sL efph" ;/n<br />
/ ;fdfGo cfd gf/Lsf] ¿kdf …lrtfsf]<br />
HjfnfÚ syfdf k|:t't ul/PsL gf/L kfq<br />
x'g\ .<br />
lgisif{<br />
u'¿k|;fb d}gfnLsf] …gf;f]Ú<br />
syf;ª\u|xdf hDdf P3f/cf]6f syfx¿<br />
/x]sf 5g\ . gf/Lsf ¿k cg]s eg]<br />
em}F syfn] dfu]cg';f/sf ljleGg rl/qdf<br />
gf/L kfqx¿nfO{ pEofOPsf] 5 . pd]/sf<br />
lx;fan] ;'eb|f, gf}nL cwa}F;] 5g\ eg]<br />
nIdL sd pd]/sL 5 . w]/} h;f] syfx¿df<br />
u|fdL0f ;dfhsf gf/Lkfqx¿ e]l6G5g\ eg]<br />
Go"g ¿kdf ;xl/of kfq /x]sf b]lvG5g\ .<br />
k|efn] ;xl/of kfqsf] k|ltlglwTj u/]sL<br />
5 . uf}/L / k|efnfO{ tTsfnLg cj:yfdf<br />
klg lzlIft gf/Lkfqsf] ¿kdf b]vfOPsf]<br />
5 . ljjflxtf, cljjflxtf, ;b'jf /<br />
33÷zAb–;+of]hg
ljwjf u/L gf/Lsf ;a} ¿ksf kfqx¿sf<br />
¿kdf kfq rog ul/Psf] 5 . sf]xL gf/L<br />
kfq cfbzf]{Gd'v 5g\ eg] sf]xL O{iof{n'<br />
:jefjsf 5g\ . ;'eb|f, gf}nL, a'9L dfO{,<br />
3/a]6L wfO{, h'7]sL kTgL, vlqgL a'9L,<br />
zf]ef cflb cfbz{ kfqsf] ¿kdf /x]sf<br />
5g\ eg] nIdL, uf]laGbsL cfdf, b'nxL<br />
s?0ff cflb c;t\ kfqsf] ¿kdf /x]sf<br />
5g\ . o;/L sxLF gf/Lx¿ ;/n, c;n<br />
5g\ eg] st} O{iof{n', 3/ efF8\g] lsl;dsf]<br />
rl/qsf ¿kdf /x]sf 5g\ . …gf;f]Ú<br />
syfb]lv …lrtfsf] HjfnfÚ;Dd cfOk'Ubf<br />
;dfhsf ljleGg ju{nfO{ k|ltlglwTj ug]{<br />
g]kfnL gf/L kfqx¿nfO{ d}gfnLn] oyfy{<br />
¿kdf k|:t't u/]sf 5g\ . h;nfO{ tnsf]<br />
tflnsfdf pd]/ lzIff, e"ldsf, rl/q,<br />
kfq -ultzLn / l:y/_ kl/j]z cflbsf<br />
cfwf/df b]vfpg] k|of; ul/Psf] 5 .<br />
;Gbe{;fdu|L<br />
e§, ;'zLnf -@)^)_, u'¿k|;fb d}gfnLM<br />
JolQm / s[lt, sf7df8f}F M g]kfn k|1f<br />
k|lti7fg .<br />
d}gfnL, u'¿k|;fb -@)&!_ gf;f], la;f}F ;+:s/0f,<br />
nlntk'/ M ;femf k|sfzg .<br />
zdf{, xl/k|;fb -@)^&_, syfsf] l;4fGt /<br />
ljj]rgf, nlntk'/ M ;femf k|sfzg .<br />
>]i7, bof/fd -@)%&_, g]kfnL syf efu rf/,<br />
nlntk'/ M ;femf k|sfzg .<br />
pd]/ lzIff e"ldsf rl/q kfq kl/j]z<br />
Affns hjfg cwa} F;] j[4 lzlIft clzlIft d'Vo ;xfos uf}0f ;t\ c;t\ l:y/ ultzLn u|fdL0f ;xl/of<br />
/df<br />
d'/nLw/sf b'O{<br />
5f]/Lx¿<br />
7'nL<br />
af6'nL<br />
nIdL<br />
uf}/L<br />
k|ef<br />
uf}FynL<br />
h'7]sL kTgL<br />
s?0ff<br />
;flxFnL<br />
b'nxL<br />
zzL<br />
t?0fL cfOdfO{<br />
j;'wf<br />
;'eb|f<br />
gf}nL<br />
uf}/LsL efph"<br />
uª\uf<br />
sdnf<br />
zf]ef<br />
xl/sL efph"<br />
zAb–;+of]hg÷34<br />
uf]ljsL cfdf<br />
wfO{ a'9L<br />
a'9L dfO{<br />
sf] sn] sL<br />
cfdf<br />
vlqgL a'9L<br />
g]jfgL{ a'9L<br />
uf}/L<br />
k|ef<br />
b'nxL<br />
zzL<br />
j;'wf<br />
;'eb|f<br />
nIdL<br />
gf}nL<br />
u'dfg]sL :jf:gL<br />
uf]ljGbLsL cfdf<br />
uf}/LsL efph"<br />
dª\unL<br />
wfO{ a'9L<br />
a'9L dfO{<br />
uf}FynL<br />
sf]snLsL cfdf<br />
h'7]sL kTgL<br />
rfd]sL ;f;"<br />
uª\uf<br />
s?0ff<br />
;'eb|f<br />
uf}/L<br />
k|ef<br />
uf}FynL<br />
s?0ff<br />
zf]ef<br />
zzL<br />
nIdL<br />
gf}nL<br />
rd]nL<br />
uf]ljGbsL cfdf<br />
uf}/LsL efph"<br />
wfO{a'9L<br />
a'9L dfO{<br />
sf]sn]sL cfdf<br />
h'7]sL kTgL<br />
uª\uf<br />
sdnf<br />
/df<br />
b'nxL<br />
xl/sL efph"<br />
t?0fL cfOdfO{<br />
uf}/LsL cfdf<br />
7'nL<br />
af6'nL<br />
uf}/LgfysL :jf:gL<br />
/df<br />
/fd'sL b'nxL<br />
u'dfg]sL :jf:gL<br />
dª\unL<br />
rfd]sL ;f;"<br />
g]jfgL{ a'9L<br />
8NnL<br />
;flxFnL<br />
d'/nLw/sf<br />
5f]/Lx¿<br />
hLcfdf<br />
b'nxL aHo}<br />
efG;] afx'gL<br />
b'O{hgf cfO{dfO{<br />
j;'wf<br />
b'O{<br />
cK;/f h:tf<br />
;'Gb/Lx¿<br />
uf]ljGbsL alxgL<br />
6f]nsf cfOdfO{x¿<br />
sfG5L<br />
d]hgL{ a'9L<br />
wfO{ a'9LsL 5f]/L<br />
gf]sgL{<br />
dfO{x¿<br />
sf]sn]sL alxgL<br />
/fgL ;fx]a<br />
cfOdfO{x¿<br />
>Lw/sL b'nxL<br />
6f]nl5d]ssf cfOdfO{<br />
5/l5d]ssf cfOdfO{<br />
d'df<br />
;'eb|f<br />
gf}nL<br />
uf}/L<br />
k|ef<br />
wfO{ a'9L<br />
a'9L dfO{<br />
h ' 7 ] sL<br />
kTgL<br />
uª\uf<br />
zf]ef<br />
xl/sL<br />
efph"<br />
/df<br />
nIdL<br />
uf] ljGbsL<br />
cfdf<br />
uf}/LsL efph'<br />
b'nxL<br />
nIdL<br />
gf}nL<br />
rd]nL<br />
uf]ljGbsL cfdf<br />
uf}/LsL efph"<br />
wfO{a'9L<br />
a'9L dfO{<br />
sf]sn]sL cfdf<br />
h'7]sL kTgL<br />
uª\uf<br />
sdnf<br />
/df<br />
b'nxL<br />
xl/sL efph"<br />
t?0fL cfOdfO{<br />
uf}/LsL cfdf<br />
7"nL<br />
af6'nL<br />
uf} /LgfysL<br />
:jf:gL<br />
/df<br />
h'7]sL kTgL<br />
/fd'sL b'nxL<br />
vflqgL a'9L<br />
gf}nL<br />
nIdL<br />
nIdL k|ef<br />
gf}nL uf}/L<br />
rd]nL /fd' sL<br />
uf]ljGbsL cfdf b'nxL<br />
uf}/LsL efph"<br />
wfO{a'9L<br />
a'9L dfO{<br />
sf]sn]sL cfdf<br />
h'7]sL kTgL<br />
uª\uf<br />
sdnf<br />
/df<br />
b'nxL<br />
xl/sL efph"<br />
t?0fL cfOdfO{<br />
uf}/LsL cfdf<br />
7"nL<br />
af6'nL<br />
uf} /LgfysL<br />
:jf:gL<br />
/df<br />
;'eb|f<br />
uf}+ynL<br />
s?0ff<br />
zf]ef
sljtf<br />
k|tLIff anjfg\<br />
;dosf]<br />
k|zfGt v/]n<br />
;x/el/ df}gtfn] ufFh]sf] j]nf<br />
/ftsf] ;Ggf6f lr/]/ s/fpFb} lxF8]sf<br />
:ofnsf] x'OFofFn] cftª\lst eP/<br />
uNnL uNnL / rf]s rf]sdf<br />
c8\8f hdfP/ /fh u/]sf<br />
/}yfg] s's'/x¿ cgof; n'Kt ePsf] j]nf<br />
st} 6f9faf6 ;'lgPsf] ;fF9]sf] xf]Ssfdf klg<br />
/fli6«otfsf] uGw cfpFbf]/x]5 Û<br />
cfsfzel/ ;NanfPsf afhx¿n]<br />
;]tf k/]jfnfO{ emD6L emD6L dfl//xFbf<br />
q:t eP/ aRrf sf]/Ng g;sL<br />
sfld/x]sL s'v'/Ln]<br />
/ftdf a'9f] nf6f]sf];]/f] b]Vbf<br />
;xf/fsf] 7'nf] cf;f knfpFbf]/x]5 Û<br />
cfuf] ;NsfP/ ufpFkfvfel/<br />
v/fgL a]Rg lxF8]sf x6f? b]v]/<br />
eoeLt eflu/x]sf] afns<br />
6Ss /f]lsG5 d':s'/fpFb}<br />
3fOt] af3sf] 5]pdf k'u]/<br />
dfofn] ;'D;'DofpFb} 3fpnfO{<br />
n]kg ub{} 5 h8La'6Ln] Û<br />
xf], d]/f] b]z cfh df}g 5, rsdGg 5<br />
;x/el/ :ofnsf] rsrsL 5<br />
cfuGt's gZnsf afhx¿n]<br />
cfsfz 9fs]sf 5g\<br />
/}yfg] lrnx¿ lj:yflkt 5g\<br />
ufpF, kfvf / hª\unel/<br />
89]nf] nufOPsf] 5<br />
lIflthdf st} w'ldn cfs[ltsf]<br />
lx+;|s l;+x ulh{/x]sf] 5<br />
nKnkfPsf] p;sf]<br />
/Qm/l~ht lha|f] / ltvf bfFtx¿<br />
k|:6 b]lvPsf 5g\ Û<br />
rsdGg 5, ;'g;fg 5 ;do<br />
lj/f]wdf Pp6f a'9f] /f]uL ;fF9]<br />
cgj/t 8'lqmFb} 5 s's'/x¿ hufpFb}<br />
Pp6L sdhf]/ s'v'/L<br />
aRrf sf]/Ng k|of;/t 5]<br />
/ lge{o eP/ lgZ5n afns<br />
:ofxf/ ub{} 5 /}yfg] 3fOt] af3<br />
Pp6f anjfg\ ;dosf] k|tLIffdf .<br />
-of] sljtf k"0ff{ª\s !%( df k|sflzt ePsf]df clGtdsf !@ x/km ;]l6ªsf j]nf 5'6\guPsf<br />
sf/0f k'gM k"/} k|sflzt ul/Psf] 5 . c;fjwfgLjz ePsf] q'l6sf nflu Ifdfofrgf ub{5f}F ._<br />
35÷zAb–;+of]hg
cg'jfb÷sljtff<br />
/ft<br />
gjn gjn<br />
ef/t<br />
/ft 5, d 5', sdn 5, zAb 5<br />
zAbdf ;d]l6Psf cg]s cy{ 5g\<br />
/ftsf] lg:tAwtfdf<br />
d pgsf] cfafh ;'G5'<br />
snd pgsf] cfafhnfO{ lnlka4 u5{<br />
zAbsf] ToxL dfq t cy{ x'Fb}g<br />
h'g xfdL hfGb5f}F, k9\5f}F jf ;'G5f}F<br />
Tof] dfq dfWod x'G5 ;+jfbsf nflu<br />
zAb s]jn Tolt x'Fb}g<br />
hlt xfdL To;nfO{ hfGb5f}F<br />
h;/L …cfdfÚ Pp6f zAb dfq x}g<br />
Tof] Ps ;|f]t xf]<br />
h;;Fu hf]l8Psf x'G5g\<br />
p;sf cg]s ;Gbe{, ax'–cfofd<br />
cfdfsf] dtna<br />
s] l;km{ hGdfpg] dfbf dfq xf] <<br />
/ftsf] gL/jtf klg t lgMzAb x'Fb}g<br />
To;n] ha cfkm\gf] lgh{gtfdf s]xL eG5<br />
xfdLn] hfg]sf zAbn]<br />
To;sf] cleJolQm ug{ ;Sb}g<br />
cfdf clgb} l5g\ d]/f] hfu|fddf<br />
dnfO{ zAbsf] d"n;Dd k'¥ofpFb}<br />
pgLx¿sf] syf, Oltxf; ;'gfpFb}<br />
;Gbe{ atfpFb}<br />
clg dnfO{ nfU5<br />
ls zAb cfdf h:t} x'G5g\<br />
h;n] xfdLnfO{<br />
cfkm\gf] cl:tTj lrgfpF5g\<br />
c¿;Dd k'Ug d2t u5{g\<br />
lxGbLaf6 cg'jfbM ;'dL nf]xgL<br />
zAb–;+of]hg÷36
cg'jfb÷sljtf<br />
gLnd<br />
8f= efjgf<br />
ef/t<br />
d]/f] l5d]sLsxfF<br />
sfd u5]{<br />
Pp6L caf]w aRrL<br />
…gLndÚ<br />
p;sf] cf]7df ha gfR5<br />
dgdf]xs d':sfg<br />
ta emg} wkSs aN5<br />
p;sf] d'v d08n<br />
gf}gL h:t} sf]dn p;sf xft<br />
cylst cgj/t rN5g\<br />
d]l;g h:t}<br />
p;sf] oxL ;+odn]<br />
ljjz u5{ dnfO{ ;f]Rg<br />
olt ;fgf] pd]/d}<br />
sxfFaf6 cfof] p;df<br />
r6\6fg h:t} ;xgzLntf<br />
d}n] ;f]w]F –<br />
ltdLnfO{ dg nfUb}g<br />
c¿ aRrf h:t}<br />
k'tnLsf] kl5 bf}l8g <<br />
:s'n hfg, v]Ng <<br />
lgZ5n p;n] egL–<br />
olb d :s'n uPF eg]<br />
s;n] lbG5 xfdLnfO{ b'O{ 5fs vfg <<br />
cfdfsf] cf}ifwLsf] vr{ <<br />
cfª 9fSg] n'uf < ===
[li6sf]0f<br />
;+:s[lt /<br />
¿kfGt/0f<br />
/fd ljgo<br />
s= ljifo k|j]z<br />
;+:s[lt / ;EotfnfO{ ;Fu} /fv]/ x]bf{<br />
;Eotf ef}lts lgdf{0faf6 b]lvg] cj:yf<br />
xf] eg] ;+:s[lt dfgjLo ;f]r, wf/0ff,<br />
/xg;xg / Jojxf/af6 emlNsg] cj:yf<br />
xf] . cem 5f]6s/Ldf eGbf æ;Dotf eg]sf]<br />
ef}ltstf xf] . ;+:s[lt eg]sf] dfgl;stf<br />
xf] .Æ DoflS;d uf]sL{n] klg eg]sf<br />
5g\,æ;+:s[lt dfgjlgld{t k|j[lQ xf] .Æ<br />
dflg;sf] klxrfg ;+:s[ltaf6<br />
x'G5 . dflg; hlGdbf ;+:s[ltljxLg<br />
x'G5 . of] Ps dfgl;stf xf] . dflg;sf]<br />
h}ljs cfjZostfk"lt{sf] ;fydf ;+:s[lt<br />
lgdf{0fsf] cfwf/ tof/ x'G5 . ;+:s[lt<br />
lgdf{0fsf cf}hf/x¿ h:t} vfgf, gfgf,<br />
5fgf, afgf cflbnfO{ dflgG5 . pTkfbgsf]<br />
;Gbe{df ;+:s[lt abln/xG5 . ¿kfGt/0f<br />
eO/xG5 . o;}sf] ;]/f]km]/f]df cfhsf]<br />
ljifo k|:t't x'g] 5 .<br />
v_ e|dsf] ;+:s[lt / jf:tljstf<br />
ljZjdf xfn;Dd b]vfk/]sf] ;aeGbf<br />
dxTTjk"0f{ bz{g …åGåfTds P]ltxfl;s<br />
ef}ltsjfb xf] .Ú …xfn;Dd cl:tTjdf<br />
/x]sf ;a} ;dfhx¿sf] Oltxf; ju{<br />
;ª\3if{sf] Oltxf; xf]Ú eg]/ sDo'lg:6<br />
3f]if0ffkq k|sflzt ePkl5 tTsfnLg<br />
;Qfwf/Lx¿ ;fDojfbL e"tb]lv tl;{Psf<br />
lyP . ;fdGtjfbaf6 k'FhLjfblt/ nfu]sf<br />
tTTjx¿n] cToGt lgDg juL{o ;j{xf/f<br />
ju{df ;Qfdf hfg] r]tgf b]v]/, ;j{xf/f<br />
clwgfosTjsf] 8/ b]v]/, cem ;f]leot<br />
;ª\3sf] !(!& sf] cS6f]a/ qmflGtaf6<br />
t;]{/ To;nfO{ /f]Sg, bafpg / Wj:t kfg{<br />
k'FhLklt, k'FhLjfbLx¿sf] Ps tKsfn]<br />
kmfF;Ljfbsf] hGd u/fof] . gfh{fjfbsf]<br />
ljsf; u¥of] . ltgLx¿n] n]lggjfbL<br />
;fª\u7flgs ;+/rgfsf] cg's/0f u/]/<br />
-rf]/]/+_ cfˆgf] ;Qfsf] ;+/rgf agfP/<br />
rnfP . t/ h] h:tf] u/] klg cyf{t\<br />
ljZjo'4 rsf{P klg ltgLx¿ c;kmn<br />
eP . k|ultjfbLs]f laho eof] . To;kl5<br />
klg dfS{;jfbsf] lj/f]wdf ljZjdf<br />
ljleGg vfn] ljrf/ / jfbx¿ b]vf k/] .<br />
o'/f]k]nL k/Dk/fdf lgT;] g} To:tf<br />
JolQm x'g\ h;n] O{Zj/sf] d[To'sf] 3f]if0ff<br />
u/] . lgT;] o'/f]k]nL k/Dk/fdf klxnf]<br />
bfz{lgs x'g\, h;n] Pp6} kf7sf ax'cy{<br />
x'G5g\ eg] . pgnfO{ jt{dfg cj:yfdf<br />
pQ/ cfw'lgstfjfbsf hgs klg<br />
dflgG5 . pgsf] k|efj ;flxTo, ;+:s[lt /<br />
zAb–;+of]hg÷38
z{gsf] cWoogk4ltdf k/]sf] b]lvG5 .<br />
em6\6 x]bf{ æ;+;f/ O{Zj/ljxLg<br />
5 . x/]s s'/fsf] d"No lgwf{/s tTTj<br />
dflg;sf] cfTdf1fg dfq xf]Æ eGg]<br />
cjwf/0ffaf6 wd{ lg/k]IftfjfbL lrGtgn]<br />
d"t{¿k lnPsf] xf] . of] ;s/fTds /<br />
k|ultzLn sbd h:tf] b]lvP tfklg of]<br />
cfnf]rgfTds ;Ldf;Dd p7\g g;s]sf]<br />
cj:t'afbL lrGtg g} xf] . =-DoflS;d<br />
uf]sL{_ ljlgdf{0fjfbL Hofs 8]l/8f, pQ/<br />
;+/rgfjfbL k'msf] / cl:tTjjfbL hFf kfn<br />
;fq{sf] ef}lts w/ftn lgT;]sf] bz{gdf<br />
l6s]sf] 5 . elgG5, …p;sf] dxfdfgj<br />
-hf] z'4 gZnaf6 lgld{t x'G5_sf]<br />
;f]rn] d';f]lngLsf] kmfF;Ljfb / lx6n/sf]<br />
gfhLjfbsf] hGd eof] . h;n] ljZjdf<br />
cflwkTo hdfpg] of]hgf u/]/ k|e'Tjafbsf]<br />
e"ldsf lgjf{x u¥of] . lgT;]bz{gsf] unt<br />
JofVof u/]/ cfˆgf]cg's"n /fhgLltdf<br />
ltgLx¿n] k|of]u u/] . To;sf] gsf/fTds<br />
kl/0ffd :ki6 eO;s]sf] 5 . pQ/<br />
cfw'lgstfjfbLx¿sf] ;ff]rn] k|ultjfbL<br />
If]qdf ;d]t ghflgbf] lsl;dn]<br />
/f]u nfUg yfn]sf] b]lvG5 . o:tf] unt<br />
;+:s[ltsf] lj/f]wdf k|ultjfbLx¿ ;r]t<br />
x'g' cfjZos 5 . pTkfbgsf] ;Gbe{df<br />
;+:s[lt jbln/xG5 . j}1flgs9ª\usf]<br />
¿kfGt/0fsf] ;+:s[lt g} jf:tljs ;+:s[lt<br />
aG5 . of] ckl/xfo{ 5 .<br />
u= ;f+:s[lts cltqmd0f<br />
g]kfndf o'uf}F klxn]b]lv ax';+:s[ltdf<br />
cfwfl/t ;f+:s[lts ;b\efj sfod<br />
/lxcfPsf] 5 . xfd|f] ;+:s[lt zf;s ju{sf]<br />
r]k'jfdf k/]sf] P]ltxfl;s tYo xf] . ;'uf}nL<br />
;lGwcl3 klg ef/tLo ;fdGtL zf;s /<br />
lxGb'jfbL lrGtgdf cfwfl/t ;+:s[ltn]<br />
g]kfnL ;dfhdf cf}kgLj]lzstf sfod<br />
u/]sf] lyof] . lxGb'wd{sf] cjtf/jfbL<br />
lrGtg, sd{sf08jfbL k4ltn] g]kfnL<br />
;dfhdf cfqmd0f u/]sf] lyof] . ;'uf}nL<br />
;lGwn] g]kfnL :jfledfgnfO{ 3'F8f 6]Sg<br />
afWo kf¥of] . jL/ /;sf] ;6\6fdf lg/fzf,<br />
z[[ª\ufl/s / zf;ssf] u'0fufgsf] ;flxTo,<br />
snf, ;+:s[lt rNg yfNof] . lg/ª\<br />
s'z zf;glj/f]wL ;+:s[ltsf] bdg<br />
x'gyfNof] . To;}sf] rª\u'ndf g]kfnsf]<br />
;+:s[lt km:g k'Uof] . ;g\ !*$^ lt/<br />
cª\u|]hL ;fd|fHojfbLsf] O;f/fdf<br />
g]kfndf hª\axfb'/ /f0ffn] sf]tkj{ u/L<br />
/fHozlQm cfˆgf] xftdf kf/] . pgL<br />
a]nfotL cf}klgj]lzs zf;ssf c;nL<br />
kx/]bf/ ag] . To;}n] sfn{dfS;{n] …gf]6;<br />
cg OlG8ofÚ gfds k':tsdf hª\uaxfb'/<br />
/f0ffnfO{ la|l6; ;fd|fHosf] kfNt' s's'/<br />
-/lgª +_ eg]sf 5g\ . …of] P]ltxfl;s<br />
tYon] xfd|f] /fhg}lts wf/ tof/ kfg{<br />
of]ubfg k'U5 . xfd|f] /fhg}lts wf/<br />
;fdGtjfb / ;fd|fHojfbsf] lj/f]w xf]Ú<br />
eg]/ sd/]8 k'iknfnn] JoQm ug'{ePsf]<br />
5 . cª\u|]h ef/taf6 kms]{ klg<br />
ef/tLo zf;sx¿n] g]kfndfly ToxL<br />
k/Dk/fsf] ;+:s[ltnfO{ sfod ul//fv]sf]<br />
5 . x:tIf]ksf] ;+:s[|ltnfO{{ oyfjt sfod<br />
/flv/fv]sf] 5 .<br />
39÷zAb–;+of]hg
;'uf}nL ;lGwkl5 cem vf;u/L uf]vf{<br />
etL{ s]Gb|df g]kfnLx¿ egf{ x'g yfn]kl5<br />
klZrdf ;+:s[ltn] O:6 OlG8of sDkgL x'Fb}<br />
g]kfndf Jofks k|efj kfg{yfNof] . clxn]<br />
xfd|f] g]kfndf ;f+:s[lts lj:tf/jfb<br />
/ ;fd|fHojfbn] x:tIf]k u/]sf] 5 .<br />
;f+:s[lts ;fd|fHojfbn] t];|f] ljZjdf<br />
ljZjk'FhLjfbsf] cfly{s, /fhg}lts<br />
:jfy{sf] ;+/If0f u/]sf] 5 . l5d]sL d'n'sdf<br />
ul/g] ef/tLo x:tIf]k o;} ;+:s[ltdf kg]{<br />
u/]sf] 5 .<br />
3= klZrdf ;+:s[ltsf] rxnkxn<br />
cfw'lgs ;"rgf, ;+rf/sf] k|ljlw /<br />
-;fOa/ ;+:s[lt;d]t_af6 xfd|f] d'n'sdf<br />
klg cGo d'n'sdf h:t} k'FhLafbL<br />
;+:s[ltsf ljs[lt lj;ª\ult / s'¿k<br />
;F+:s[ltsf] k|rf/k|;f/df Jofkstf cfPsf]<br />
5 . To;sf] lgof]lht9ª\uaf6 rxnkxn<br />
a9]sf] 5 . o;n] cNk ljsl;t d'n'sdf<br />
rn]sf] /fli6«o :jfwLgtf / hftLo<br />
d'lQm cfGbf]ngdf c;/ kf/]sf] 5 .<br />
o;n] hg;ª\3if{ / k|ultzLn j}rfl/s<br />
cfGbf]ngnfO{ ;dfKt kfg{ ;kmntf<br />
xfl;n ub{} uPsf] 5 . of]] cfˆgf] cfly{s,<br />
/fhg}lts :jfy{k"lt{ ug{sf] nflu<br />
pkef]QmfjfbL Jofkf/L :jfy{l;t ufFl;P/<br />
ljleGg d'n'sx¿df km}lnPsf] 5 . To;df<br />
klg ltgLx¿n] of] cleofg ;~rfngsf<br />
nflu gofF k|ljlwx¿ ljsf; / lj:tf/<br />
u/]sf 5g\ . /fli6«o tyf cGt{/fli6«o<br />
u}/;/sf/L ;+:yfx¿ dfkm{t g]kfndf<br />
ljleGg k|sf/sf ¿k / z}nLdf ;+f:s[lts<br />
/ ;"rgfsf If]qdf ;fd|fHoafbn]<br />
zAb–;+of]hg÷40<br />
g]kfnL ;dfhdf gkTofpFbf]9ª\un]<br />
cflwkTo hdfpg yfn]sf] 5 . g]kfnL<br />
;dfhsf] ;fdflhs, cfly{s 9fFrfdf<br />
pTkfbg;DaGw / pTkfbgk|0ffnL hf]l8g<br />
cfpg] eg]sf] ;+:s[ltsf dfWodaf6 g}<br />
xf] .<br />
cfly{s pbf/Ls/0fsf gfddf<br />
b]zdf l5d]sL ldq/fi6«x¿af6 :yfkgf<br />
ul/Psf / cfˆg} zlQmaf6 lgdf{0f<br />
ul/Psf pBf]uwGbfx¿ lghLs/0fsf]<br />
gfddf ;:tf]df j]lrP . pBf]uwGbfx¿<br />
Wj:t kfl/P . o'jfx¿ a]/f]huf/ eP/<br />
nfvf}Fsf] ;ª\Vofdf lab]l;g afWo<br />
eP . o;n] b]zdf o'jf zlQmsf] cefjdf<br />
w]/} k|sf/sf gf]S;fgL Joxf]g'{k/]sf]<br />
5 . To;}n] ubf{ xfd|f] ;dfhdf ljs[t<br />
;+:s[ltsf] babaf;d]t b]vfk/]sf] 5 .<br />
at{dfg r'gf}tLk"0f{ cj:yfdf ;f+:s[lts<br />
e|i6Ls/0faf6 g]kfnL ;dfhnfO{ d'lQm<br />
lbnfpg' lgs} g} r'gf}tLk"0f{ ePsf]<br />
5 . To;}n] klg gj r]tgfsf] cfjZostf<br />
/x]sf] 5 .<br />
ª= P]ltxfl;s g]kfnL ;+:s[lt<br />
g]kfnsf] P]ltxfl;s ;+:s[lt<br />
dxTTjk"0f{ 5 . jt{dfg g]kfnnfO{<br />
a'e\mg g]kfnsf] P]ltxfl;s ;+:s[ltsf]<br />
lgDgfg';f/ cWoog ug'{ cfjZos 5 M<br />
o;sf k|fuP]ltxfl;s ;Gbe{ .<br />
dft[;QfTds ;dfhaf6 ePsf]<br />
;+s|d0f .<br />
P]ltxfl;s ;Eotfx¿ .<br />
ljleGg dfgjhfltx¿sf] ;b\efjk"0f{<br />
a;f]jf; cflb cWoog ug{;lsg]
;f+:s[lts If]q x'g\ .<br />
o;sf ;fy} P]ltxfl;s ;Eotfx¿,<br />
g]kfn /fi6«sf] lgdf{0f / ljsf;qmd,<br />
cflbaf;L / cfk|jf;Lsf] a;fOÙ<br />
zf;s, pTkLl8t ju{, pTkL8ssf]<br />
ljZn]if0fÙ /fhg}lts kl/jt{g /<br />
k'FhLafbL kl/jt{gsf] ;ª\qmd0fsf]<br />
;+:s[lt / k|ultzLn ;+:s[lt<br />
cflbsf af/]df cWoog x'g'kg]{ ljifo<br />
b]vfkb{5g\ .<br />
r= /fhg}lts kl/jt{g / at{dfg<br />
cj:yf<br />
kl5Nnf /fhg}lts kl/jt{gaf6<br />
b]zsf] ;fdflhs tyf ;f+:s[lts If]qdf<br />
k/]sf k|efjx¿ o; k|sf/sf b]lvG5g\ M<br />
!= @)^@÷^# sf] /fhg}lts kl/at{gn]<br />
k'FhLjfbL÷hgjfbL qmflGt >dhLjL /<br />
a'h'{jf ju{sf] ;xsfo{af6 ;DkGg ePkl5<br />
b]zsf] kl/b[Zodf km/s jftfj/0fsf] ;[hgf<br />
ePsf] 5 . -;xdlt÷;xof]u÷;xsfo{_<br />
@= ;fdGtjfbaf6 b]z k'FhLjfbdf k|j]z<br />
u/]sf] 5 tfklg ;fdGtjfbsf ;f+:s[lts–<br />
;fdflhs cjz]ifx¿ sfod} 5g\ . tL<br />
cjz]ifx¿df –<br />
dlxnfdfly lje]b, pTkL8g<br />
/ lx+;fsf] ¿kdf af]S;Lk|yf,<br />
bfOhf]k|yf, afn ljjfx gx6]sf] .<br />
blntdfly 5'jf5'thGo lje]b,<br />
lx+;f / pTkL8gdf sdL gePsf] .<br />
sfg'gL¿kdf sd}ofk|yf<br />
cGTosf] 3f]if0ff ul/P tfklg<br />
sd}of, sdn/Lk|yf, aFw\'jf dhb'/L<br />
/ xlnof >dzf]if0f aGb gePsf] .<br />
goFf lsl;dn] a9\g yfn]sf]<br />
wfld{s lqmofsnfk, cGwljZjf;<br />
/ ?l9jfbdf sdL gePsf] .<br />
pQ/ cfw'lgsstfjfb, Hofs<br />
8]l/8fjfbsf] ljlgdf{0fjfbL<br />
bz{gsf] k|efjdf If]lqotfjfb,<br />
gZnjfb, hfltjfb, klxrfgsf]<br />
gfddf cGw/fi6«jfb, cGwwfld{s<br />
;ª\s'rg / ljv08gafbsf] /f]u<br />
b]zdf b]vfkg{yfn]sf] 5 .<br />
;ª\3Lo nf]stflGqs u0ftGqsf]<br />
:yfkgf ePsf] 5 . a'h'{jf ju{;Fu<br />
k|ltikwf{df pq]/ >]i7tf xfl;n ub}{<br />
>dhLjL ju{kIfLo /fHo agfpg,<br />
;fdflhs cfly{s ¿kdfGt/0f<br />
u/L cfly{s ;d[l4 xfl;n ub}{<br />
hgjfbL Joj:yfnfO{ ;'b[9 kfb}{,<br />
;dfhjfbL lbzf cjnDag ug]{<br />
cj:yfsf] ;[hgf ePsf] 5 .<br />
/flzkmn, a9\bf] Hof]ltifL–<br />
Jofkf/nufotsf] k/Dk/fut<br />
;f+:s[lts h8tf sfod} /x]sf]<br />
5 .<br />
o'jf a]/f]huf/Ln] ubf{ nfvfF}sf]<br />
;ª\Vofdf o'jfx¿ lab]l;g afWo<br />
5g\ .<br />
ul/aLsf] /]vfd'lg /x]sf<br />
hg;ª\VofnfO{ p7fpg ;lsPsf]<br />
5}g .<br />
5= qmflGtdf ;+:s[ltsf] e"ldsf<br />
!=k|ultzLn pTkfbs zlQm /<br />
oyfl:yltjfbL pTkfbg;DaGwsf<br />
41÷zAb–;+of]hg
lardf cGt/lj/f]wsf] ;[hgf x'G5 .<br />
To;}af6 qmflGtsf] k|lqmof ;'? x'G5 . o:tf<br />
kl/jt{gdf cfly{s ;DjGwn] lg0f{ofs<br />
e"ldsf v]N5 .<br />
@=;+:s[ltn] klg ;dfhsf] kl/jt{gsf]<br />
ultnfO{ ;s/fTds of gsf/fTds lbzf<br />
lbg;S5 .<br />
o o;n] kl/jt{gsf] ultnfO{ lta| jf<br />
dGb kf5{ .<br />
o kl/jt{gdf hgtfsf] ;xeflutf<br />
km/flsnf] jf ;fFu'/f] kfg{ klg<br />
o;n] e"ldsf v]N5 .<br />
#= ;+:s[ltsf] klg juLo cfwf/ x'G5 .<br />
ju{kIfw/ x'G5 .<br />
) ju{ lg/k]If ;+:s[lt eGg' jf<br />
lgjuL{o ;+:s[lttkm{ k|j]z ug'{<br />
eg]sf] lglZrt ju{sf] kIfdf nfUg'<br />
xf] .<br />
= ) ;Qfwf/L ju{sf] ;+:s[lt g} To;<br />
;dfhsf] ;Qfwf/L ;+:s[lt x'G5 .<br />
$= ;Qfdf /x]sf] ju{n] cfk"mnfO{ ;dfhsf<br />
;a} txsf lxtsf] k|ltlglwsf] ¿kdf,<br />
ltgLx¿sf efjgfsf] ;ªs]Gb|Ls/0fsf]<br />
¿kdf e|ldt kfg]{ k|of; u5{ / o;f]<br />
u/]/ p;n] cfˆgf] ;+:s[ltnfO{ l;ªu}<br />
;dfhsf] ;+:s[ltsf] ¿kdf k|:t't ug]{<br />
k|oTg u5{ . ;f+:s[lts jr{Zj sfod<br />
u5{ . -u|fD;L_<br />
h= k|ultzLn ;+:s[lt<br />
!= >dlhjL -u/L vfg]_ ju{n] ;dfhsf]<br />
a[xQ/ ;d'bfosf] lxtdf -kIfdf_<br />
k|ltlglwTj u5{ . cyf{t\ ax';ª\Vos<br />
hgtfx¿ o;df k5{g\ / ltgLx¿n] To;<br />
ar{Zjsf] ljsNk v8f ug{;Sg'kb{5 .<br />
@= gofF ju{ ha cfk"meGbf klxn] zf;g<br />
ug]{ ju{sf] 7fpFdf k'U5, To;n] cfˆgf]<br />
p2]Zo k"/f ug{ cfˆgf lxtx¿nfO{<br />
;dfhsf c¿ ;a} ;b:osf lxtsf ¿kdf<br />
k|:t't ug{ afWo x'G5 .<br />
#=p;n] cfˆgf] ljrf/nfO{ ;fj{ef}lds<br />
¿k lbg'k5{ / tL larf/x¿ dfq} plrt /<br />
;fj{fef}ls¿kn] a}w x'g\ eGg] b]vfpF5 .<br />
$= s|flGtdf ;+nUg /x]sf] ju{ ;'?b]lv g}<br />
Pp6f ju{sf] ¿kdf xf]Og, a? k"/} ;dfh tyf<br />
ju{sf] k|ltlglwsf] ¿kdf, Pp6f zf;s<br />
ju{sf] lj?4 ;dfhsf] k"/} hg;d'bfosf]<br />
¿kdf b]vfk5{ . -dfS;{÷Pª\u]u]N;_<br />
%= lg/Gt/ ultzLn ;+:s[lt<br />
k|s[lt;Fusf] ;ª\3if{ .<br />
ju{;ª\3if{ .<br />
larf/wf/fTds ;ª\3if{df<br />
dflg;sf] hLjgdf cfpg]<br />
kl/jt{g .<br />
p;n] k|of]u ug]{ cf}hf/ / k|ljlwsf]<br />
-kl/i6Ls/0f_ kl/dfh{g .<br />
;fdflhs ;DaGwdf<br />
cfpg] km]/abnn] p;sf]<br />
lrGtghut\df kfg]{ k|efjsf]<br />
kl/0ffd:j¿k ;f+:s[lts lrGtg,<br />
d"No, dfGotf / ;Dkbfx¿df klg<br />
lg/Gt/ kl/jt{g cfO/x]sf] x'G5 .<br />
;+:s[ltnfO{ lg/Gt/ ultzLn<br />
k|ju{sf] ¿kdf cWoog ug'{ /<br />
a'e\mg' cfjZos 5 .<br />
zAb–;+of]hg÷42
em= ;f+:s[lts If]qdf ul/g'kg]{<br />
sfo{x¿<br />
‣P]ltxfl;s c;n k/Dk/fsf] /Iff<br />
/ unt k/Dk/fsf] kl/Tofu ug]{ .<br />
‣ljZjsf cGo /fi6«x¿sf c;n<br />
;+:s[ltaf6 kf7 l;Sg] / unt<br />
ljs[t ;+:s[ltsf] tl/sf kl/Tofu<br />
ug]{ .<br />
‣/fli6«o Pstfsf] ;+:s[ltsf] lgdf{0f<br />
o ;ª\qmd0f sfnv08df hftLo,<br />
If]qLo, ;f+:s[lts cltjfb, ljå]if /<br />
ljt[i0ffnfO{ Go"g kfg]{ .<br />
o ;femf /fli6«o klxrfgnfO{ ;an kfg]{ .<br />
o ax'hftLo, ax'eflifs, ax';f+:s[lts<br />
;dfhdf …;lxi0f'tf, ;xcl:tTj<br />
/ ;b\efjgfdfly cfwfl/t goFf<br />
;+:s[ltsf] lrGtgÚn] /fi6«nfO{<br />
Pstfa4 kf5{ . To;sf] cledfgnfO{<br />
s[ofzLn kf/]/ a9fpg] . /fli6«o<br />
efjgfo'Qm nf]stflGqs, dfgjtfjfbL<br />
/ ;dfhjfbL cfbz{pGd'v ;+:s[lt<br />
lgdf{0fdf nfUg] .<br />
‣hftLo If]qLo /ª\ue]b, wfld{s,<br />
eflifs e]befjsf] cGTo ug]{ .<br />
‣lx+:ffnfO{ cfly{s :jfy{k"lt{sf]<br />
;fwg agfpg] nDk6 ;j{xf/f ;f]r /<br />
Jojxf/nfO{ lgif]w ug]{ .<br />
‣;f+:s[lts ;fd|fHojfbsf] k|ltsf/<br />
ug]{ .<br />
‣;fdGtL Joj:yf sfod ug{ agfOPsf<br />
;+:s[ltdf kl/jt{g NofP/ ;fdflhs<br />
¿kfGt/0f ug]{ / ;d[4 ;dfhsf]<br />
lgdf{0f ug]{ .<br />
‣k'FhLjfbsf] xf]Og, k'FhLsf] lgdf{0f<br />
ug]{ . pTkfbs zflQmnfO{ afwf<br />
kfg]{ tfgfzfxL ju{nfO{ kG5fpFb}<br />
cufl8 a9\g] .<br />
‣pTkfbgk|0ffnLdf cfjZos Joj:yf<br />
ug]{ .<br />
o Joj:yfkgk|0ffnL r':t, b'?:t kfg]{ .<br />
o Gofok|0ffnL ;'49 kfg]{ .<br />
o zflGt;'/Iffsf] lglZrttf ug]{ .<br />
-k|Tofe"t_<br />
‣/fli6«o :jfwLgtf, ;fj{ef}ldstf,<br />
ef}uf]lns cv08tfsf] /Iff cfhsf]<br />
;f+:s[lts cjwf/0ff xf], nDkf;f/jfbL<br />
;+:s[ltaf6 hf]lug] cjwf/0ff xf] .<br />
‣k/dk/fut ;+:sf/, ;+:s[ltdf ;'wf/<br />
u/L gofF ;+:s[ltsf] lgdf{0f ug]{ sfo{df<br />
bdgfTds tl/sfn] xf]Og, pTk|]/0ffTds<br />
lsl;daf6 cleofg yfngL<br />
ug]{ . ;fdflhs k/Dk/fut rf8af8,<br />
lrqsnf, d"lt{snf, efiffsnf,<br />
;fdflhs k|aGwsnf, Psn<br />
-Go'lSno/_ kl/jf/ / ;+o'Qm -HjfOG6_<br />
kl/jf/ ;+:s[ltdf ;'wf/ ug]{ .<br />
af]nLdf ef}ltsjfbL ;f]r / Aoaxf/df<br />
cfWoflTdsjfbL x'g' kfv08Lkg xf] .<br />
‣bz{gnfO{ syf agfP/ hgtfnfO{ e|d<br />
kfg]{ h:t} kfgL kfg]{ afbnnfO{ OGb|,<br />
ah| / P]/fjlt xfQLdf ;jf/ ePsf]<br />
eg]/ e|d lbg] ;+:s[lt unt xf] eg]/<br />
kl/Tofu ug]{ .<br />
‣dfgjhfltsf] nflu ;'v, zflGt /<br />
;d[l4sf] ;dfh lgdf{0f ug]{ ;f+:s[lt<br />
gLlt nfu" ug]{ .<br />
43÷zAb–;+of]hg
o ;fdflhs Pstfsf] ;+:s[ltnfO{<br />
a9fpg] .<br />
o ;fdflhs Pstf vnaNofpg],<br />
lx+;f å]if km}nfpg] ;+:s[lt xf]Og<br />
;fdGh:otf / ;dfgtfsf] ;+:s[lt<br />
cfhsf] cfjZostf xf] .<br />
‣cfˆgf] ePsf] c;n ;+:s[ltnfO{<br />
lj:yflkt u/]/ cfofltt ;+:s[ltnfO{<br />
:yflkt ug'{ unt xf] . k/Dk/fut >]i7<br />
-c;n_ ;+:s[ltsf] k|a4{g ug'{k5{ /<br />
unt k/Dk/fsf] lj36g ug'{kb{5 .<br />
‣xfd|f] :jtGq ;f]r, ljZn]if0f, ;+Zn]if0f<br />
/ lg0f{odf c¿n] x:tIf]k u/]sf]df<br />
k|ltsf/ ug'{k5{ . To:tf]vfn] x:tIf]k6<br />
d'Qm kf/]/ xfdL :jfledfgL9ª\uaf6<br />
cfˆgf] ;+:s[ltsf] lgdf{0f / ljsf;df<br />
nfUg'k5{ .<br />
`= ;f+:s[lts cleofg / bfloTj<br />
g]kfndf /fhgLlts kl/jt{gkl5<br />
;f+:s[lts If]qdf klg goFf b[Zox¿<br />
b]vfk/]sf 5g\ . ;fdGtL ;+:s[ltsf] 7fpFdf<br />
k'FhLjfbL ;+:s[ltsf] ;ª\qmd0f ;'? ePsf]<br />
5 . g]kfndf ;f+:s[lts ¿kfGt/0fsf]<br />
nflu hgkIfLo ;f+:s[lts ;+:yfx¿<br />
lgdf{0f tyf ljsf; ePsf 5g\ . ltgLx¿<br />
cfcfˆg} 9ª\uaf6 cleofgdf nfu]sf<br />
5g\ . hgtfdf k'Ug] hlt w]/} ;+:yfx¿<br />
eP Tolt g} w]/} k|ultzLn -hgkIfLo_<br />
k|ultjfbL ;f]r, wf/0ff, b[li6sf]0f<br />
/ Jojxf/ k|tIf jf ck|tIf¿kdf<br />
hgtf;dIf k'U5, c;/ kf5{, pTk]|/0f u5{ .<br />
ultnf] glthf k|fKt u5{ . of] g} o;sf]<br />
;s/fTds kIf xf] . o;sf] glhtf klg<br />
cjZo hgtfsf]] ;]jfdf k'Ug kmnbfoL<br />
x'G5 . ;f+:s[lts cleofgn] ;Dk"0f{<br />
;dfh, d'n'ssf] cj:yfdf ¿kfGt/0f<br />
ug{ cyf{t\ ;d[4 ;dfhsf] lgdf{0f /<br />
ljsf; ug{ ;3fpF5 . ;a}eGbf k|d'v s'/f<br />
b[li6sf]0f xf], Jojxf/ xf] . of] cleofg<br />
hgkIfLo 5 jf 5}g < o;n] hgtfsf]<br />
;]jf u5{ ls ub}{g < eGg] s'/f b[li6sf]0f /<br />
Joxf/df e/ k5{ . hglj/f]wL b[li6sf]0fn]<br />
hgtfsf] ;]jf / ¿kfGt/0f x'g;Sb}g .<br />
xfdLn] hgtfsf] kIfdf pleg'k5{ / ;]jfdf<br />
h'6\g'k5{ ta dfq ;f+:s[lts ¿kfGt/0fdf<br />
nfUg;S5f}F .<br />
¿kfGt/0f cleofgsf cleoGtfn]<br />
otflt/ ls ptflt/ eGg] e|ddf kg'{x'Fb}g .<br />
:ki6 x'g} k5{ . To;}n] k|ultjfbL slj<br />
Zofdk|;fb eGg'x'G5 –<br />
…ljjztf / afWotfsf] tfFtL b]vfO{<br />
cfˆgf] b'a{ntf n'sfpg vf]Hg] P ;fyL<br />
ltdLn] nfv ;kmfO lbP klg d]/f] dg<br />
k|efljt x'g ;Sb}g .<br />
nfdf] uGyg lems]/<br />
dnfO{ gcNdNofpm ;fyL Û<br />
;f/} 5f]6s/Ldf elgxfn–<br />
…o; Gofoo'4df ltdL stfk6\l6 5f}
sljtf<br />
s:tf] ldqtf <<br />
d's'Gb kf]v/]n<br />
d]/f] Pp6f ldqn]<br />
3lgi7tf ufF:g<br />
/;dfw'/Lsf] :j/<br />
r/fsf] ;ª\uLtdf<br />
u'~hfpg yfNof] .<br />
d pm;Fusf] ldqtfdf<br />
9'Ss xF'b}<br />
;xofqL klg ePF,<br />
/flqsf] af;,<br />
pm 5]pdf ;'Tof]<br />
pmeGbf leq d .<br />
p;n] 3r]6\b}<br />
d lgs6jtL{sf] ;'/Do<br />
kxf8} ;f/f}Fnf em}F u¥of]<br />
lsg 3r]6]sf] ldq < eGbf<br />
e"sDk cfof] ls Û eGof] .<br />
To:t} d dflylt/ hfFbf<br />
RofKk s7fnf] ;dfpFb}<br />
lsg l56f] < eG5<br />
tnlt/ cf]ln+{Fbf<br />
ws]Nb} lsg l9nf] < eG5 .<br />
/f]6L a]6Lsf] dfq lsg <<br />
dfgjLotf, cGt/{fli6«o sfg'g,<br />
d"NodfGotf<br />
clg vf]O{ t<br />
;fj{ef}ldstfsf s'/f <<br />
xg'dfg ;]gf dl:tis<br />
x'F8f/dgsf]<br />
Tof] s:tf] ldq <<br />
s:tf] ldqtf xf] <<br />
p;nfO{ d<br />
ofqLn] a; h:t}<br />
km]g{ t ;lSbg<br />
pm d]/f] l5d]sL xf] .<br />
t}klg d eG5'<br />
nx} ldq Û<br />
lbpF;} /ftkfb{}<br />
gfsfdf kmnfd]<br />
9f]sf y'Gb}<br />
eLidlktfdxemF}<br />
slt lbg ws]N5f} <<br />
45÷zAb–;+of]hg
zAb–;+of]hg÷46<br />
syf<br />
eljiojf0fL /<br />
nfkmL ;'g'jf/<br />
/fddl0f kf]v/]n<br />
ltd|L cfdf lat]sf] tLg dlxgfdf ltdL klg cfdfsf] kl5<br />
nfU5f} . vfg dg nfUof s'/f clxn]} vfg" . nf]e gu/,<br />
5f]/f afns 5g\ eGg kfpFb}gf} .<br />
b'<br />
u{d ufpFsf] Pp6f<br />
s'gfdf nfkmL<br />
;'g'jf/sf] 3/<br />
lyof] . pgsf]<br />
ufpFk"j{ ;fgf] lt/lt/] kfgL<br />
aUg] ;fgf] gbL lyof] .<br />
a8x/] vf]nf eGby] . To;<br />
vf]nfsf lsgf/df lyP<br />
;'g'jf/ hfltsf b;–kGb|<br />
3/ w'/L . ul/aLsf] /]vfd'lg lyP, tL<br />
;a} 3/ w'/Lx¿ . To} vf]nfs} gfdaf6<br />
k'sfl/GYof], Tof] ufpFnfO{ –a8x/] ufpF<br />
eg]/ . w]/} jif{ klxnfb]lv ;'g'jf/x¿<br />
of] ufpFdf cfP/ a;]sf lyP . k'/fgf]<br />
afl;Gbf ulgGy] ltgLx¿ .<br />
nfkmL ;'g'jf/sf 5f]/f5f]/L nf6f<br />
lyP . rt'/] ;'g'jf/ ;f]emf] lg/If/L<br />
JolQm lyof] . nfkmL / rt'/]sf] hf]8L<br />
Hofb} ldn]sf] 5 eGby] Tof] ufpFsf<br />
afl;Gbfx¿ . xf]rf] sbsf] df]6f] JolQm<br />
lyof] rt'/] ;'g'jf/ . p;sf] cg'xf/df<br />
kftnf sfnf bf/L xlNNf/x]sf x'Gy],<br />
;dodf bf/L sf6\g EofpFb}g lyof], of<br />
t hfFu/ lyPg . p;sf xftdf laF8Lsf]<br />
7'6f] Ps gf;n] yfldPsf] x'GYof] .<br />
k'm:; km':; laF8Lsf] w'Fjf 5fl8/xGYof]<br />
rt'/] . eftL hfF8sf] cDdnL lyof] pm .
s6f/L ofnfxfgsf] ef/L af]Sg dfkfsf]<br />
lyof] . ef/L af]Sg] sfd gkbf{ 3/df<br />
a:tf s/d sf7sf ;fgf sf7]lk/f sf7<br />
nf5]/ of s'Fb]/ csf{] ufpFdf ljqmL ug{<br />
nfg] ub{lyof] . lgs} kl/>dL JolQm<br />
lyof] pm, xft vfnL slxNo} ga:g]<br />
agfpFYof] k'm;{bdf .<br />
nfkmL ;'g'jf/ 3/df eftL hfF8<br />
ksfpFyL . af6f] lx8\g] JolQmx¿ /<br />
dflyNnf] 6f]nsf ufpFn]x¿ nfkmLsf]<br />
3/df cfP/ hfF8 lkpFg] ub{y] . lbgx'F<br />
h:tf] dfbskbfy{ ;]jg ug{ cfpg]x¿sf]<br />
tfFtL nfUbYof] . dfbskbfy{ ;]jgug{<br />
cfPsf sf]xL sf]xL abdf; / pQfpnf<br />
JolQmx¿ nfkmLsL 5f]/L, nf6L eP<br />
klg z/L/sf] ;+j]bgzLn cª\u 5'g],<br />
b'Jo{jxf/ ug{] h:tf sfo{ ug{ kl5 kb{}g<br />
lyP . nf6LnfO{ Ps ?k}ofFsf] 9\ofs<br />
xftdf ydfOlbof] eg] nf6L z/L/sf<br />
h'g;'s} cª\u 5fDbf ;'d;'DofpFbf klg<br />
cfgGb dfg]/ xfF;L /xGyL, bfFofafFof<br />
sQ} gx]/L ple/xGyL . 3/glhs}<br />
s]/fsf] 3f/L lyof] . ToxLF nu]/ pleg<br />
eGby], o'jfx¿ nf6LnfO{ clg pm<br />
pleg tof/ x'GyL . p;sf] pd]/ To:t}<br />
lt;glhs lyof] . nf6Lsf] z/L/ :Kfz{<br />
u/]/ /dfpFg]x¿ ljj]sL x'g\ of cljj]sL<br />
x'g\ 5'6\ofpg uf/f] x'GYof] . ;fob ljk/Lt<br />
lnª\usf] cfsif{0f xf]nf . dfgjLo<br />
sdhf]/L eGbf klg x'g] . dfbskbfy{df<br />
nl6\7Pkl5 dflg; h:tf] unt sfd<br />
ug{ klg tof/ x'G5 . nf6L cljjflxt<br />
lyO{ . rt'/]sf] 5f]/f] nf6]sf] sfddf s'g}<br />
e/ lyPg . ef/L af]Sg] / v]t of af/Ldf<br />
uf]? nu]/ gfl/lbPkl5 Psf]xf]/f] eP/<br />
5Ssfn j]nf;Dd hf]lt/xGYof] . p;sf]<br />
z/L/nfO{ 3fdsf ls/0fn] kf]n]sf],<br />
z/L/ kl;gfn] lgy|'Ss leh]sf] kQf]<br />
kfpFb}gYof] . uf]? 3fdsf sf/0f ws]sf],<br />
¥ofn l;Fufg ePsf] d]nf] kfpFb}gYof] .<br />
rt'/] / nfkmL 3/d'lgsf s]/fsf<br />
la?jf /fd|/L uf]8d]n ub{y] . xftvfnL<br />
a:t}gy] . s]/f ljleGg k|sf/sf lyP .<br />
emk|L, dr{dfg, d'ª\u|], dfnef]u cflb<br />
k|To]s dlxgf tLg of rf/ 3/L s]/f<br />
kfs]s} x'Gy] . kfs]sf s]/f ;f]nLdf<br />
xfn]/ b'/b/fhsf ufpF;Dd laqmLsf<br />
nflu k'UblYfg\ nfkmL . s]/f laqmL<br />
ug{hfFbf k'u]sf k|To]s 3/kl/jf/sf<br />
;b:osf xft x]/]/ eljiojf0fL klg<br />
ub{lyg\ pgL .<br />
3/sf a'9fa'9L, 5f]/f5f]/L, a'xf/L,<br />
gfltgfltgf k|To]ssf xft x]/]/<br />
ljut, jt{dfg / eljio atfFplyg\ .<br />
ufpF lxF8\bf 3'Dbf af6f]df e]6 ePsf<br />
hf]sf]xL JolQmnfO{ dfdf, dfOh", xh'/af,<br />
xh'/cfdf gftf nufpg] ub{lyg\ . l/;<br />
p7\bf h]7f, dfOnf s] vfnf] ;f5f{}<br />
47÷zAb–;+of]hg
cflb zAbx¿ pgsf k]jfdfOtLaf6}<br />
NofPsL cyjf hGd} l;s]sf<br />
zAb lyP . l/; p7\bf xft agfP/<br />
b]vfpg] :jefj klg lyof] . ufpFdf<br />
pgnfO{ ;fOd'Gb|LljBf of OGb|hfn<br />
k9]sL 5 eGby] . xft x]g{] qmddf w]/}<br />
JolQmnfO{ pgLx¿n] ef]u]sf ljj/0faf/]<br />
efFhk'¥ofP/ eGblyg\ . xft x]/fpg]x¿<br />
jfNn k/]/ pgnfO{ x]b{y] . /dfP/ j9L<br />
s'/f cf]snf];\ eg]/ xf}:ofpFy] .<br />
v8\sf 6f]nsL dtfg] h]7L, cfd}<br />
/ d'lvof dfOnfnfO{ 7\ofSs} pgn]<br />
eg]s} lbg sfnn] l6k]/ nUof] . sfnsf]<br />
sfof{no s}No} aGb x'Fb}g eg]/ eGblyg\<br />
nfkmL ;'g'jf/ Û ufpFsf j'9fkfsf<br />
JolQmnfO{ hlt efO 5f]/f hGdfPsf<br />
eP klg dg{] j]nfdf ltdLnfO{ s'g}<br />
5f]/fn] e]6\b}gg\ bfuaQL lbg t tLg<br />
k':tfleqsf] elthf] g} cl3 ;g{k5{<br />
eGb} xfF;L xfF;L elglbg] pgsf]] afgL<br />
lyof] . ufpFsf nId0fHo"nfO{ nfkmLn]<br />
xft x]/]/ eg]sL lyOg\ . afp;fx]j, …<br />
ltdLnfO{ t tNnf] hftsL dlxnf;Fu<br />
n;k; u/]sf] aft nfu]sf] /x]5 . ltdL<br />
hf]luP5f}, wGo efUodfgL /x]5f} . gq<br />
hdgfcg';f/ ltdL sfl8g ;SYof} .Ú<br />
ufpFsf ljjfx x'g] pd]/ ePsf<br />
o'jtLx¿nfO{ eGg] ub{lyg\, …tF df]/Lsf]<br />
kf]O t k"j{ lbzfaf6 cfpF5 .Ú csL{{nfO{<br />
zAb–;+of]hg÷48<br />
eGblyg\, …t]/f] s]6f t blIf0faf6<br />
cfpF5 .Ú To;} klg pgsf] eljioaf0fL<br />
w]/} JolQmdf nfu" x'g] ub{Yof] .<br />
kfOl/ofn] e]6]sf kxF]nf bfFt<br />
lvl;Ss b]vfP/ ufpFsf s'g} o'jtLsf]<br />
xft ;dft]/ d':s'/fpFb} pgL eGg]<br />
ub{lyg\, …ltdL t tLg kf]On];Dd<br />
x'G5\of}, ltdLnfO{ cfˆg} b]j/;Fu aft<br />
nfU5, To} lgx'F agfP/ kf]On] 5f8\5 .Ú<br />
csL{ ufpFn] o'jtLnfO{ lvTsf 5f]8]/<br />
xfF:t} eGblyg\, …ltd|f] xftdf ;'v};'v<br />
n]v]sf] 5, ltdLnfO{ t l/; g} p7\b}g .<br />
s/n] jf /x/n] ltdL t cs{} kf]O vf]h]/<br />
lxF8\5\of} . bf];|f] kf]Olt/sf ;Gtfg t<br />
3/el/ x'G5g\Ú eGb} k]6 ldrL ldrL<br />
xfF:g] ub{lyg\ . c¿nfO{ xF;fpFlyg\ .<br />
ufpFsf] ljBfnodf k9fpg] Ps<br />
hgf lzIfs lyP –r]taxfb'/ gfdsf<br />
JolQm . tL JolQm dfG5] la/fdL<br />
k/]sf] 3/df hfg 8/fpFy] . dfG5] dbf{<br />
dnfdL hfg 8/fpFy] . Psf]xf]/f] zª\v<br />
km's]sf] cfafh sfgdf kg{]lalQs}<br />
pgsf] xf]; u'd x'GYof] . dfG5]x¿;Fu<br />
s'/f ug{] qmddf pgL cfˆgf] xft lk7\<br />
o'Fk5fl8 nu]/ em6\sf lbP/ bf}/fsf]<br />
km]/ tflg/xGy] . tL r]taxfb'/nfO{ Ps<br />
sf];f] s]/f vfglbP/ nfkmL ;'g'jf/n]<br />
pgsf] xft x]b{} eg]sL lyOg\, …ltd|L<br />
cfdf lat]sf] tLg dlxgfdf ltdL klg
cfdfsf] kl5 nfU5f} . vfg dg nfUof<br />
s'/f clxn]} vfg" . nf]e gu/, 5f]/f<br />
afns 5g\ eGg kfpFb}gf}Ú eg]/ lvTsf<br />
5f8]/ xfF;]sL lyOg\ .<br />
nfkmL ;'g'jf/n] eg]sf] of] egfO<br />
jf:tjdf Tof] kl/jf/sf nflu<br />
eljiojf0fL g} ePsf] lyof] . nfkmL<br />
;'g'jf/n] eg]sf] tLg dlxgfkl5 h]7L<br />
a'9L /0fdfofsf] d[To' ePsf] lyof] .<br />
To;sf] l7s tLg dlxgf k'Ug b'O{ lbg<br />
afFsL /xFbf r]taxfb'/n] o; wtL{af6<br />
labf lnPsf lyP . Tof] lbg wtL{ g}<br />
cFWof/f] eof] . ;"o{ b]jtfn] cfˆgf]<br />
ls/0f k[YjLnfO{ lbg} ;s]gg\ Û ufpFsf<br />
dlxnfx¿ nfkmL ;'g'jf/nfO{ eGg] ub{y],<br />
…efGhL Û ltdL t c¿sf] eljiojf0fL ub{}<br />
lxF8\5\of}, ltd|f] hLjgsf] eljiojf0fL<br />
klg ;'gfpmF g t Û xfdL klg ;'gfF} . tL<br />
ufpFn] dlxnfx¿sf s'/f ;'g]/ nfkmL<br />
;'g'jf/ lvlttL xfF:blyg\ / cfˆg} xft<br />
k;f/]/ b]vfpFblyg\ clg eGblyg\, …nf}<br />
x]/ df]/L xf], d d]/f] kf]O rt'/] / nf6L<br />
5f]/L t Ps};fy, Ps}k6s, xfdL :ju{<br />
hfG5f}F . xfdLnfO{ lng OGb| eujfgn]<br />
7'nf] cfFwL a]x/L / kfgLsf] jiff{ u/fP/<br />
nfG5g\ . ltdLx¿n] t b'O{ lbgkl5 yfxf<br />
dfq kfpF5f}Ú eg]/ unNf xfF:tlyg\ .<br />
ky] gfdsL Ps hgf ufpFn]<br />
dlxnfn] ;f]w]sL lyOg\, …To:tf OGb|<br />
eujfg l/;fP/ ltdLnfO{ lng slxn]<br />
dfG5] k7fpF5g\ t
;'g'jf/n] u]/sf] eljiojf0fLdf klg k/s<br />
k/]sf] b]lvPg . g]kfnL k':ts jfrg<br />
ug{g;Sg] Pp6L u|fdL0f dlxnfnfO{ of]<br />
xft x]g{] eljiojf0L ug{] zlQm jf Ifdtf<br />
s;n] s;/L lbof] xf]nf < s'g tTTjaf6<br />
kfOg\ xf]nf eg]/ ufpFsf dlxnfx¿ k|Zg<br />
;f]Wgdf v'nb'nL ub{y] . s] b}jLzlQm<br />
5 t <<br />
Olb nfkmL ;'g'jf/ h:tf dlxnfdf<br />
o:tf] cbe't Ifdtf 5 jf x'guof]<br />
eg] To} ;'g'jf/ kl/jf/sf cGo dlxnf<br />
k'?ifdf lsg To:tf] 1fg k|fKt ePg <<br />
1fgsf] s'/f 5f8f}F ;fdfGo af]nLrfnLdf<br />
klg bIftf k|fKt lyPg . emG8} Tof] ufpF<br />
;a} ;'g'jf/sf] ;fgf] s'/lnSs ufF8<br />
x'GYof] . tf]t] af]nL af]Nby] . cfdf<br />
eljiojf0fL ul/lx8\blyg\ t/ 5f]/L /<br />
5f]/f nf6f lyP . pgsf] 3/af6 s6f/L<br />
ahf/ g'g d6\l6t]n lng hfFbf af6f]df<br />
ysfO dfbf{ e]6ePsf dlxnf k'?ifsf]<br />
/ af; a;]sf 3/kl/jf/sf ;b:osf]<br />
klg xft x]/]/ eljiojf0fL ub{lyg\<br />
nfkmL Û ahf/df uf]8f k;f/]/ j:b} af6f]<br />
lxF8\g]sf] xft ;dfP/ x]b{lyg\ . log}<br />
nfkmL ;'g'jf/sf] %# jif{sf] pd]/df<br />
klx/f]n] k'l/P/ d[To' eof] cyf{t\ pgn]<br />
of] ;+;f/ 5fl8g\\ . clxn] klg ufpF 3/df<br />
tL nfkmL ;'g'jf/sf] rrf{ eO/xG5 .<br />
sljtf<br />
cfwf/e"t<br />
cfjZostf /<br />
xfd|f]<br />
uGtJo<br />
dw'z"bg kf}8]n } ]<br />
cfwf/e"t cfjZostf<br />
k|;jsfnsf] sx/ vfP/<br />
gjhft lzz' k|fKt ug]{ /x/ ePsL<br />
Pp6L k|;jGtLsf] j]r}gL h:t}<br />
ul/aL / pTkL8gaf6 d'Qm eP/<br />
dgf]jfl~5t hLjgj[lQsf nflu ;ª\3if{/t<br />
Ps ljjz dfG5]sf] Aofs'ntf xf] .<br />
dfG5]sf] cfwf/e"t cfjZostf<br />
clt ;+j]bgzLn x'G5<br />
hlt j]nf klg v8\lsg ;S5<br />
Tof] lgs} lj:kmf]6s klg x'G5<br />
cgk]lIft ;dodf k8\lsg ;S5<br />
To;sf] kl/k"lt{ Tolt sl7g 5}g<br />
tf ls ;f/f a|Xdf08 wfpg' k/f];\<br />
To;sf] kl/k"lt{ Tolt ;/n klg 5}g<br />
tf ls 8n/sf] k|jfxn] ;dfwfg u/f];\<br />
a? cfk"m cfk}Fm h:t} eP/ cl8g] :jledfg xf]<br />
cfˆg} jf:tljs :j¿ksf] klxrfg xf] .<br />
cfwf/e"t cfjZostfsf] dd{<br />
;'gsf l;Ssfaf6 eGbf<br />
zAb–;+of]hg÷50
g'gsf l9sfaf6 a'‰g ;lsG5 /<br />
cfwf/e"t cfjZostfsf] :j¿k<br />
lah'nLsf] lemnldndf eGbf<br />
h'gls/Lsf] lknlkndf b]Vg ;lsG5<br />
cfwf/e"t cfjZostfsf] k"lt{<br />
a]/f]huf/n] kfPsf] sfd h:tf] x'G5<br />
>ldsn] Hofnfdf kfPsf] bfd h:tf] x'G5<br />
df3 dlxgfsf] laxfgLsf] l;/]6f]kl5<br />
r/Ss nfu]sf] 3fd h:t} x'G5 .<br />
cfwf/e"t cfjZostf klxrfg ug{<br />
df]6/ / xjfOhxfhaf6 eGbf<br />
uf]/]6f / uN5+F]8faf6 ofqf to ug'{k5{<br />
df;' / eftsf] kl/sf/n] eGbf<br />
u'Gb|'s / cfF6f]n] k]6 eg'{k5{<br />
cfwf/e"t cfjZostfsf] kl/k"lt{sf nflu<br />
xfdLn] cfˆgf] df6f] lrGg ;Sg'k5{<br />
xfdLn] cfˆgf] af6f] lxF8\g ;Sg'k5{<br />
xfdL cfk}Fm xf];L x'g'k5{<br />
efUonfO{ bf]ifL 7fGg'x'Gg<br />
cfˆgf] x}l;otdf l6Sg ;Sg'k5{<br />
k|s[lthut\sf hLjhGt' / jg:kltx¿af6<br />
afFRg]snf l;Sg ;Sg'k5{<br />
gq eg] xfd|f] b]zsf] e"uf]ndf<br />
s;/L 9sdSs k'mNg ;Sy]<br />
cK7]/f kxf8df nfnL u'/fF;x¿ Û<br />
/ s;/L nx nx e'mNg ;Sy]<br />
a];Lsf 9'ª\u]au/x¿df xl/of sfF;x¿ Û<br />
cfwf/e"t cfjZostf<br />
;du| /fi6«sf] klg x'G5<br />
cfh b]znfO{ 7'nf] tf]8 k/]sf] 5<br />
cl3lNt/ / kl5lNt/ vt/fsf] df]8 k/]sf] 5<br />
c3f]lift / cd"t{ o'4 rln/x]sf] 5<br />
b]z /fhgLltsf] 89]nf]n] hln/x]sf] 5<br />
ca t of] clt eof] xfd|f] 7'nf] Iflt eof]<br />
cj b]zn] rL/ zflGt vf]lhx]sf] 5 .<br />
cfhsf] cfwf/e"t cfjZostf xf] –<br />
ca k|To]s /fi6«jLhn]<br />
b]z arfpg] ;ª\sNk lng'k5{ /<br />
g]kfnL dfqsf] ;xcl:tTjsf nflu<br />
dgf]ut, hftLo / If]qLo efjgfnfO{<br />
x[bob]lv ltnf~hnL lbg'k5{ .<br />
df6f]sf] dfofF g]kfnL x'g'sf] ;f/ xf]<br />
/fli6«o Pstf, ;xcl:tTjsf] cfwf/ xf] .<br />
51÷zAb–;+of]hg
zAb–;+of]hg÷52<br />
zLtn lu/L<br />
g]kfn rf/ hft 5lQ; j0f{sf] ;f´f<br />
km"naf/L xf] . of] /fi6« lgdf{tf k[YjLgf/fo0f<br />
zfxsf] lbJo pkb]z xf] . g]kfndf ljleGg<br />
hghfltx¿ 5g\ . ljleGg hghfltx¿sf]<br />
hGdynf] g]kfn xf] / oxfF hghfltsf]<br />
a;f]jf; 5 . b]zsf] lxdfnL k|b]zdf<br />
hghflt 5g\ . kxf8L k|b]z hghfltsf]<br />
hGdynf] xf] . t/fO{ e]udf hghflt<br />
a;f]jf; u5{g\ . hghgltsf cfcfˆg}<br />
k|sf/sf /Lltl/jfh 5g\ . e]ife"iff / njfO<br />
vjfO klg cfcfˆg} 5g\ . rfnrng klg<br />
km/s km/s 5g\ . ljleGg ;Dk|bfosf<br />
JolQmx¿n] a;f]jf; u/]sf] tyf<br />
cfcfˆg} k|sf/sf] ljzf]iftf kfOG5 t/<br />
klg logLx¿sf] Pscfk;df Hofb} g} d]n<br />
/x]sf] 5 . Psn] csf{nfO{ ;dfg¿kdf<br />
OHht ub{5g\ . Ps csf{sf] h'g;'s}<br />
s[ofsnfknfO{ klg 3[0ffsf] b[li6n] x]g]{<br />
ub}{gg\ . c´ egf}F o:tf ;a} hghfltx¿<br />
ldn]/ ;lqmo¿kdf b]zljsf;df<br />
dxTTjk"0f{ of]ubfg lbFb} cfPsf 5g\ .<br />
o:t} ljleGg hflt a:5g\ g]kfndf .<br />
xfd|f] b]zsf] s]xL efudf hghglt a:5g\ .<br />
hflt kl/ro<br />
r]kfª<br />
;f]´f / kL5l8Psf hfltx¿ klg 5g\ .<br />
g]kfndf 5'6\6} ¿kdf a;f]jf; ub}{ cfPsf<br />
y'k|} hflt 5g\ . ltgLx¿dWo] Pp6f<br />
hflt xf] r]kfª . o; hfltsf] cfˆg}<br />
k|sf/sf] cl:tTj 5 . r]kfª hfltsf]<br />
cfˆg} ljz]iftf 5 . ;fy} cfˆg} k|sf/sf]<br />
/xg;xg 5 . r]kfª ;f]´f] / kL5l8Psf]<br />
hflt xf] . pgLx¿sf] pTklQ, efiff, wd{,<br />
k];f tyf /xg;xgsf] af/]df oxfF rrf{ ug]{<br />
k|oTg ul/Psf] 5 .<br />
ltAjt]nL kl/jf/af6 g]kfn lelqPsf<br />
kl/jf/ x'g\ r]kfª . ls/ftL xfFufaf6 cnu<br />
/x]sf hflt x'g\ r]kfª . r]kfª hfltnfO{ …<br />
k|hfÚ / …;'gk|hfÚu/L b'O{ efudf ljefhg<br />
ul/Psf] 5 . h;cg';f/ …k|hfÚnfO{<br />
k's'GynL / …;'gk|hfÚnfO{ s5f/] eGg]<br />
ul/G5 . ljz]if u/L s';'G8fnfO{ klg o;}<br />
vnssf] dflgPsf] 5 t/ af]qmfsf] n'uf<br />
nufO{ wg' af]s]/ hª\undf l;sf/ v]Ng]<br />
ePsfn] o:tf s';'G8fsf] gfd lng]lalQs}<br />
r]kfªx¿ 8/fpg] ubf{ /x]5g\ t/ lxhf]cfh<br />
eg] s';'G8fx¿ k"0f{¿kn] nf]k eO;s]sf]<br />
dflgG5 . r]kfª hfltx¿sf] a;f]jf; eg]<br />
wflbªb]lv blIf0f, lrtjgsf] pQ/L v08<br />
tyf dxfef/tsf hª\un j/k/ k|z:t}}<br />
dfqfdf e]l6Psf] 5 . of]afx]s gjnk/<br />
f;Lsf] pQ/L e]u / uf]vf{ lhNnfdf klg<br />
pgLx¿sf] a;f]jf; 5 . cfkm" hlxn] klg<br />
5'6\6} ;dfhdf / ljz]if u/L hª\unL If]qdf
a;f]jf; ug]{ ePsf] x'Fbf ;fob logLx¿<br />
kL5l8Fb} uPsf] cg'dfg nufpg;lsG5 .<br />
r]kfª hfltsf] hLjgrof{ / ;fdflhs<br />
dfGotfx¿ pb]snfUbf] kfOG5 . r]kfª<br />
hfltsf] s'n hg;ª\Vof Ps nfvsf]<br />
xf/fxf/Ldf dfq 5 . ;fdfGo ´'k8L<br />
of 9'ª\ufsf] cf]9f/nfO{ af;:yfgsf]<br />
¿kdf k|of]u u5{g\ . logLx¿sf] d'Vo<br />
ef]hg hª\unL sGbd"n g} xf] . xf]rf]<br />
sb, ;/n klx/g, l;bf;fbf Jojxf/ ug]{<br />
u5{g\ . PsfGtlk|o :jefj, zfGt ldhf;<br />
of] hghfltsf] hftLo ljz]iftf xf]<br />
eg] clzIff / ul/aLdf lklN;/xg'<br />
ljBdfg;Ddsf] lj8Dagf xf] .<br />
hª\unj/k/ 6f9f 6f9f 5l/P/ /x]sf<br />
x'G5g\ r]kfª a:tL . r]kfªx¿ ;+o'Qm<br />
kl/jf/df a:g ¿rfpFb5g\ . ?vsf ljleGg<br />
:ofpnf, xfFuf, 8fF8fef6f, yfsnsf<br />
la¿jfx¿af6 e'OFtn] 5fk|f] agfO{ logLx¿<br />
hLjglgjf{x ub{5g\ . 6f]s/L, df6fsf<br />
efF8f tyf sf7af6 agfOPsf cGo<br />
j:t'x¿nfO{ logLx¿ b}lgs¿kdf k|of]u<br />
ug]{ ub{5g\ . o:tf hfltsf] af]nLarg eg]<br />
7\ofSs} /fO{ hflt;Fu ldNbf]h'Nbf] x'G5 .<br />
/fO{ hflt / logLx¿sf] efiffnfO{ ltAatL<br />
vnsaf6 lelqPsf] eg]/ eGg;lsG5 .<br />
nfh 5f]Kgsf nflu kf6sf sk8f a'g]/<br />
nufpF5g\ . r]kfª hflt lgi7f / sd{sf<br />
k'hf/L x'g\ . bf;k|yf cGTo ePkZrft of]<br />
hfltsf] gfd kl/jt{g u/L k|hf /flvPsf]<br />
xf] . k|hfx¿ cfkm"nfO{ /fdsf] 5f]/f nasf]<br />
;Gtfg eg]/ bfaL u5{g\ . s';'G8fx¿nfO{<br />
s'zsf] ;Gtfg eg]/ j+zzq'sf] b[li6n]<br />
Jojxf/ ub{5g\ . k|hf / s';'G8fsf] st}<br />
hDsfe]6 eOxfNof] eg] le8Gt klg<br />
kl/xfN5 . ´6\6 x]bf{ cfo{d"nsf h:tf<br />
b]lvg] of] hflt cfkm"nfO{ dª\uf]lnog<br />
ePsf] bfaL ub{5g\ . ¿l9u|:t k|hfhflt<br />
tGqdGq ljBfdf ljZjf; u5{g\ .<br />
lxGb" wd{ dfGg] r]kfªx¿ b]jLb]jtfsf<br />
d7dlGb/df hfFb}gg\ t/ wd{k|lt k|uf9<br />
cf:yf / ljZjf; ug]{ ub{5g\ . pgLx¿<br />
cfˆg} k|sf/sf] tflGqs ljlwåf/f lxGb"<br />
b]jtfsf] k"hfkf7 ub{5g\ . k"hfkf7,<br />
;+:sf/, la/fdL kbf{ cf]vtLd'nf]<br />
ubf{v]l/ r]kfª hfltsf kf08] eGg] wfdLn]<br />
ub{5g\ . kf08]nfO{ kl08t cyf{t\ u'?sf]<br />
¿kdf dfGb5g\ .<br />
lxGb" k/Dk/f h:t} b;}F–ltxf/nfO{<br />
d'Vokj{ dfGb5g\ . hftLo ljz]if kj{sf]<br />
¿kdf eg] GjfFuLnfO{ dfGb5g\ . GjfFuL kj{<br />
x/]s jif{ efb| dlxgfsf] t];|f] dª\unaf/sf<br />
lbg kb{5 . lkt[x¿nfO{ ;a}eGbf 7'nf b]jtf<br />
dfGb5g\ . k|hfx¿ clgsfn, ;xsfn,<br />
zs'g–ckzs'gtkm{ v'a lgGbf ub{5g\ .<br />
cGo hfltx¿eGbf logLx¿sf] j}jflxs<br />
;+:sf/ eg] Psbd km/s / cgf}7f] 5 .<br />
r]kfª ;d'bfodf 5f]/f5f]/LnfO{<br />
:s'n k7fpg] / lzlIft agfpg] k/Dk/f<br />
5}g . cfly{s cj:yf Hofb} bogLo<br />
5 . hlxn] klg vfg nfpgsf] nflu wf}<br />
wf} kb{5 of] hfltnfO{ . t;y{ cfˆgf<br />
5f]/f5f]/LnfO{ ;fg} pd]/b]lv lu6\7f,<br />
Eofs'/ h:tf sGbd"n tyf hª\unL<br />
53÷zAb–;+of]hg
kmnk"mn vf]Hg k7fpg] ul/G5 . ;fFRr}<br />
g} c¿ hflteGbf jghª\unsf s:tf<br />
7fpFx¿df lu6\7f, Eofs'/, sGbd"n x'G5g\<br />
eGg] s'/fsf] /fd|f] 1fg logLx¿nfO{ x'G5 .<br />
To;afx]s df5f df5{g\ / lzsf/ v]N5g\ .<br />
r]kfª hflt cfˆgf] ;aeGbf 7'nf] ;DklQ<br />
lrp/Lsf] af]6nfO{ 7fGb5g\ . k|To]s w'/Lsf]<br />
cfcfˆg} lrp/Lsf] af]6 /xg] u/]sf] 5 o;<br />
hghfltdf . lrp/Lsf] l3p lgsfN5g\ .<br />
Tof] l3p cGoq 7fpFdf a]r]/ cfˆgf] lgjf{x<br />
ug]{ ub{5g\ . kz'kfng / v]tLkftLsf] sfd<br />
r]kfª hfltn] lgs} kl5 dfq ;'? u/]sf]<br />
xf] . s[lif If]qdf c¿ hflteGbf kl5 /x]sf<br />
e]l6G5g\ . a]tafF;sf 6f]s/L a'Gg], sf7<br />
a]Rg], df5f dfg]{, l;sf/ v]Ng] k];fnfO{<br />
klxn]b]lv g} cFufNb} cfPsf] kfOG5 t/<br />
kl5 x'Fb} uPkl5 hª\un 5]p5fpdf ´f8L<br />
kmfF8]/ ;v/v08, df;, ds}, sf]bf] tyf<br />
cfn' klg s]xL dfqfdf nufpg] ug{yfn]sf<br />
5g\ .<br />
sf]bf] tyf ds}sf] hfF8 agfpF5g\ . ;'Fu'/<br />
/ aª\u'/sf] df;' vfg] rng logLx¿sf]<br />
5 . /fFuf, e}F;L cflbsf] df;' jif}{el/<br />
3/df /fVg dg k/fpF5g\ . oL hfltsf<br />
k'?ifx¿n] ;'?jfn, O:6sf]6 nufpF5g\ .<br />
dlxnfx¿ efª\u|f a]g]{ / kmnfdsf uxgf<br />
nufpg] ub{5g\ . logLx¿ dfbn, 8Dk'm<br />
/ afF;'/L ahfpg l;kfn' dflgPsf<br />
5g\ . r]kfª hflt ljz]if rf8kj{df gfRbf<br />
/]8OlG8ogn] lrnsf] KjfFv nufP/ gfr]<br />
´}F do'/sf] KjfFvn] l;Fufl/g] ub{5g\ .<br />
logLx¿sf] rf8kj{nfO{ …rf]gfdÚ elgG5 .<br />
efb| k"l0f{dfsf] lbg ufpFsf]<br />
zAb–;+of]hg÷54<br />
ysfnLsxfF hDdf eO{ gfrufg, ef]het]/<br />
cflb u/L rf]gfd rf8 dgfpg] ub{5g\ .<br />
pd]/ k'u]sf s]6fx¿n] cfkm"nfO{ dg k/]sL<br />
s]6L d]nf kft, 3fF; bfp/f, kfgLkFw]/f jf<br />
st} uPsf avt cj;/ 5f]k]/ 6kSs}<br />
l6k]/ cfˆgf] 3/df NofpF5g\ clg s]6L<br />
kIf;Fu ljjfxsf] jftf{ ;'? ul/G5 .<br />
s'/f] gldn];Dd s]6LnfO{ s]6fsf] 3/df<br />
gh/aGb /flvG5 . cln x'g] vfg] elgg]<br />
k|hfx¿n] eg] !@÷!# jif{d} dfuL ljjfx<br />
ub{5g\ . h'g;'s} k|sf/sf] ljjfx u/]<br />
klg of] hghfltsf] lax]df 5f]/LnfO{<br />
bfOhf]:j¿k lrp/Lsf] af]6 lbOG5 .<br />
cfˆgf] 3/jl/kl/ lrp/L /f]k]sf x'G5g\ .<br />
ljjfxkl5 of] lrp/Lsf] af]6 ltd|f] eof]<br />
eg]/ ;fd"lxs 3f]if0ff u/]kl5 Tof] af]6sf]<br />
kmn cfDbfgL ;a} 5f]/Lsf] x'G5 To;df<br />
c¿sf] xsbfaL nfUb}g .<br />
c¿ hfltdf h:t} o; hfltdf klg<br />
hGd, d[To' / ljjfxdf km/s /x]sf] 5 .<br />
5f]/f hlGdPsf] af/f}F lbgsf] lbg aRrfsf]<br />
gfd /flvG5 t/ 5f]/L hlGdPdf gfd /fVg]<br />
sfd ;ftf}F lbgdf ul/G5 . aRrfsf] gfd<br />
/fVbf 5f]/fnfO{ 3/sf] d'Vo k'?ifn] /fVg]<br />
ub{5 . 5f]/Lsf] gfd rflxF 3/sL d'Vo<br />
cfOdfO{n] /fVg] ub{5g\ . 5f]/f dfG5]sf]<br />
^ dlxgfdf / 5f]/LdfG5]sf] $ dlxgfdf<br />
kf:gL ul/G5 . af/ jif{df 5]j/ ubf{<br />
efGhfn] dfdfnfO{ 6Lsf nufP/ blIf0ff<br />
lbg] rng 5 . dfdfn] efGhfnfO{ efxL<br />
n'uf / k};f pkxf/ lbg'kb{5 .<br />
s]6f jf s]6L cGo hflt;Fu ljjfx<br />
ug{ ?rfpF5g\ . dª\unjf/sf] lbg kf/]/
s]6fsf afa' s]6Lsf] 3/ uO{ lax]sf]<br />
k|:tfj /fV5g\ . s'/f kSsf ePkl5 km]l/<br />
dª\unjf/s} lbg kf/]/ hGtL hfg] ub{5g\ .<br />
b'nxLnfO{ n'uf Pjd\ u/uxgf lnP/ hfg]<br />
sfd o; hfltdf b'nfxfsL alxgLn]<br />
ug]{ rng /x]sf] 5 . o; hfltsf]<br />
/Lltl/jfhcg';f/ b'nxLsf] h'7f] b'nfxfn]<br />
vfPkl5 dfq d'Vo ljlw ;lsG5 .<br />
ljjfxsf] ef]lnkN6 b'nfxfn] b'nxLnfO{<br />
cfˆgf] 3/ nu]/ l;Gb'/ nufOlbG5 .<br />
l;Gb'/ nufPkl5 Ps cfk;df<br />
hf]8n] 6fpsf] h'wfpg] rng 5 . eufP/<br />
NofPsL s]6Ln] ljjfx ug{ gdfg] 5f]l8g]<br />
ul/G5 . eufP/ NofPsf] xsdf s]6fsf<br />
cfdfafa'n] s]6Lsf cfdfafa'nfO{ b:t'/<br />
a'´fP/ 9f]ue]6 u/]kl5 dfq lax] dfGo<br />
x'G5 / dfOtLn] ;Dks{ /fVgldN5 t/<br />
b:t'/ ga'´fPsf] v08df :jf:gLsf]<br />
sfhlqmof;d]t ug{gldNg] Pjd\ lax]<br />
cdfGo x'g] ub{5 . dfG5] d/]kl5 o;<br />
hfltn] uf8\g] ub{5g\ . h'7f] rf]Vofpg<br />
s]jn kfFr lbg g'g t]n afg'{kg]{ k/Dk/f<br />
/x]sf] 5 . To;kl5 h'g 3/df dfG5] d/]sf]<br />
xf], To; 3/df :jl:tzflGt u/L d[tssf]<br />
gfddf tflGqs ljlw u/L vfg lbg] rng<br />
o; hfltdf /x]sf] 5 .<br />
ljjfxsf] ;fdflhs sfg'gcGtu{t<br />
lax] x'g] s]6fn] @@ ?lkofF gub bfd<br />
/fVg'k5{ . ;fydf Ps 7]sL /S;L<br />
s]6Lsf afa'cfdfnfO{ b:t'/sf ¿kdf<br />
a'´fpg'kb{5 . ta dfq lax]sf] l/t k"/f x'G5<br />
cGoyf k"/f x'Fb}g . b]zsf ;Lldt e]udf<br />
dfq kmf6k'm6¿kdf a;]sf 5g\ r]kfª . o;<br />
hfltn] ;Eo lzlIft JolQmx¿sf] kl/ro<br />
kfPsf 5}gg\ . c´ sltko :yfgx¿df<br />
t lzlIft JolQmx¿nfO{ b]Vbf logLx¿<br />
efUg] ub{5g\ . s;};Fu s'g} k|sf/sf]<br />
g/fd|f] Jojxf/ ub}{gg\ . logLx¿n] cfˆgf]<br />
xs lxt / clwsf/af/] cfafh p7fpg<br />
hfg]sf 5}gg\ .<br />
uf}/— *, /f}tx6<br />
xfn sf7df8f}F<br />
sljtf<br />
ob'gfy j;Gtk'/]<br />
kf}/vL xf] p7<br />
s] x'Gg nfu] 3/ of] g5f8f}F<br />
s] x'Gg yfn] gx6f}F gnqf}F<br />
o'jf p7] dfq ljsf; x'G5<br />
P Û kf}/vL xf] p7 hfu hfu .<br />
g]kfn of] ;'Gb/ b]Vg kfpFm<br />
g]kfnsf] uf}/j x]g{ kfpFm pm<br />
g]kfnd} kf}/v kf]Vg kfpFm<br />
g]kfnd} xfF:g / afFRg kfpFm .<br />
ljwfgsf] ;f/ l5rf]Ng'k5{<br />
ljrf/sf] kf/v lhTg'k5{<br />
af6f] / aQL t s'nfs'n];fn];f<br />
lgdf{0f ub{} ca a9\g'k5{ .<br />
55÷zAb–;+of]hg
sljtf<br />
38Lx¿sf] x8tfn<br />
s] kL cGhfg n'OF6]n<br />
ltdLn] pkxf/ lbPsf] aGb 38L<br />
;k|]d af]s]/ d<br />
;do ldnfpg 38Lk;nlt/ nfu]F<br />
ToxfF 38Lx¿ aGb lyP .<br />
;f]w]F<br />
38Lx¿ lsg aGb 5g\ <<br />
hafkm cfof]<br />
38Lx¿ x8tfndf 5g\ .<br />
lxhf] l/S;faf6 eml/;s]kl5<br />
cfwf ef8f 36fpg vf]Hof}<br />
d}n] nfu]sf] ef8f lbg'k5{ eg]F<br />
cl:t kfOG6 l;nfpFbf<br />
rf}yfO dfq Hofnf lbg vf]Hof}<br />
d}n] k'/fk'/ lbg'k5{ eg]F<br />
lji0f'ljnf; ljxf/L la|kms]; lnP/<br />
gful/stf lng cfof]<br />
d}n] To;/L lbg'x'Gg eg]F<br />
cfnL 7f]Sg] v]tfnfnfO{ Hofnf ebf{<br />
afª\uf] kfyL eg{ vf]Hof}<br />
d+}n] l;wf e/ eg]F<br />
c;f/df; cv'jf tbf{<br />
c9fOdgsf] 9fs/ au]kl5<br />
lbNkfnLnfO{ xhf{gf lt/fpg vf]Hof}<br />
d}+n] p;nfO{ gofF 9fs/ lslglbg'k5{ eg]F<br />
ksfpg] k:sg]sf] Ifltk"lt{ x'g'k5{ eg]F<br />
jo/jgdf af3n] afv|f df¥of]<br />
uf]7fnfnfO{ l;:g'kfgL nufof}<br />
d}n] ;Sg] eP af3nfO{ hl/jfgf u/ eg]F<br />
;a};a}df d}n] ;do lrGg ;lsFg eg]/ xf]nf<br />
d]/f] hGdlbgdf pkxf/ lbP5f} aGb 38L<br />
To;nfO{ ;k|]d af]s]/ d<br />
;do ldnfpg 306f3/lt/ nfu]F<br />
ToxfF klg 38L aGb lyof]<br />
;a}lt/ 38Lx¿ aGb lyP .<br />
;f]w]F<br />
;a}lt/ 38Lx¿ lsg aGb 5g\ <<br />
hafkm cfof] —<br />
dfG5]x¿sf gfnfosLlj?¢<br />
38Lx¿ x8tfndf 5g\ .<br />
x]6f}F8f– %, dsjfgk'/<br />
zAb–;+of]hg÷56
;dfnf]rgf<br />
km6\ofOF qmflGtsf/L<br />
;dfnf]rgf x'Fb}g<br />
8f= /ljnfn clwsf/L<br />
HofUbL vf]nfsf<br />
;fyLx¿n] k|sflzt<br />
:ofª\hf<br />
u/]sf] q}dfl;s<br />
klqsf …HofUbL vf]nfsf] t/ª\uÚ k"0ff{ª\s<br />
$ >fj0f–cflZjg @)&# df k|ultjfbL<br />
;dfnf]rs 8f=hubLzrGb| e08f/Lsf]<br />
æOltxf; r]tgf / dfS;{jfbL ;dfnf]rgfÆ<br />
zLif{ssf] ;dfnf]rgf k|sflzt ePsf] 5 .<br />
e08f/Ln] To; ;dfnf]rgfdf P]ltxfl;s<br />
r]tgfsf] e"ldsf pNn]v ub}{ g]kfnsf]<br />
k|ultjfbL ;dfnf]rgfsf] l:yltnfO{ af]w<br />
u/fpg] k|of; u/]sf] b]lvG5 . k|ultjfbL<br />
;flxTo / ;dfnf]rgf n]vgsf ;Gbe{df<br />
pxf“n] u/]sf] k|of; k|z+;gLo 5 t/<br />
Ps 7fp“df cfk"m / cfÏgf hTyfsf<br />
;dfnf]rsx¿ j:t'jfbL d"Nofª\sg<br />
ug{ ;IFd 5g\ / cfÏgf] hTyfafx]ssf<br />
k|ultjfbL ;dfnf]rsx¿ j:t'jfbL<br />
d"Nofª\sg ug{ ;St}gg\ eGg] b]vfpg<br />
efg'eStLo d"Nofª\sgsf] pbfx/0f eg]/<br />
Pp6f km6\ofO“sf] v]tL ug'{ePsf] 5 .<br />
pxf“sf v]tLsf] :j¿k o:tf] 5 -e08f/L,<br />
@)&#M@)_M<br />
dfS;{jfbL ;dfnf]rgfsf ;Gbe{df<br />
efg'eSt cfrfo{;DaGwL cfnf]rgfnfO{<br />
pbfx/0fsf ¿kdf /fVg;lsG5 . efg'eSt<br />
cfrfo{sf ;DaGwdf ul/Psf cfnf]rgfdf<br />
pgsf /rgfnfO{ x[borGb|l;+x k|wfg,<br />
uf]ljGb e§, r}tGo, lgg' rfkfufO+, df]bgfy<br />
k|l>t, /ljnfn clwsf/L, hubLzrGb|<br />
e08f/L, hLj]Gb| lu/Lnufotn] ;sf/fTds<br />
tyf gsf/fTds b'a} b[li6af6 x]/]sf<br />
5g\ . ljz]iftM eflifs cfwf/nfO{ dfq<br />
pRrtfsf] dfgs agfpg] df]bgfy k|l>t,<br />
/ljnfn clwsf/L, hLj]Gb|b]j lu/Ln]<br />
efg'eSt cfrfo{sf s[ltdf k|ultzLntf<br />
/ hgkIfLotf b]v]sf 5g\ eg] cGon] cw{<br />
;fdGtL tyf cw{ cf}klgj]lzs cfly{s<br />
;fdflhs Joj:yfsf] ljBdfgtfdf<br />
n]lvPsf cfrfo{sf /rgfdf eflifs<br />
tyf snfTds kIf ;sf/fTds /x] klg<br />
j}rfl/s ¿kdf cfrfo{ cWofTdjfbL<br />
tyf ;fdGt ju{sf kIf3/ /x]sf 5g\ eGg]<br />
lgrf]8 lgsfn]sf 5g\ .<br />
e08f/Lsf] o; p4/0fdf efg'eStsf]<br />
57÷zAb–;+of]hg
d"Nofª\ssg ubf{ df]bgfy k|l>t,<br />
/ljnfn clwsf/L, hLj]Gb|b]j lu/Ln]<br />
eflifs cfwf/nfO{ dfq pRrtfsf] dfgs<br />
agfP/ d"Nofª\sg u/]sf 5g\ / cGon]<br />
j}rfl/s kIfnfO{ klg cfwf/ agfP/<br />
j:t'jfbL d"Nofª\sg u/]sf 5g\ eGg]<br />
cy{ lbOPsf] 5 . x[borGb|l;+x k|wfg /<br />
uf]ljGb e§;d]tnfO{ cfÏgf ;ª\sL0f{<br />
lrGtgsf hTyfdf leœofpg] / cfÏgf]<br />
hTyf j:t'jfbL ePsf] e|d l;h{gf ug]{<br />
lgotn] pxf“n] df]bgfy k|l>t, /ljnfn<br />
clwsf/L / hLj]Gb|b]j lu/L j:t'jfbL<br />
5|}gg\ / cfÏgf hTyfsf ;a} j:t'jfbL<br />
5g\ eGg] cy{ a'emfpg'ePsf] 5 . o;<br />
;Gbe{df ;/f;/ e'm6f] s'/f] af]n]/ pxf“n]<br />
km6\ofO“ u/]sf] b]lvG5 . df]bgfy k|l>t,<br />
/ljnfn clwsf/L / hLj]Gb|b]j lu/Lsf<br />
;dfnf]rgf g} gk9L csf{n] eg]sf / ;'g]sf<br />
cfwf/df cyjf hfg]sf] eP klg k"jf{u|x<br />
af]sL cf“vf lrDn]/ pxf“n] e'm6f] s'/f]<br />
af]Ng'ePsf] 5 . …dfS;{jfbL ;dfnf]rgf<br />
/ efg'eStÚ eGg] k':ts n]Vg] ;Gbe{df<br />
nueu ;a} dfS;{jfbL ;dfnf]rssf<br />
;dfnf]rgf o; n]vsn] klg k9]sf] 5 .<br />
efg'eStsf efiffsf] ;/fxgf ug]{;Gbe{df<br />
lgg' rfkfufO{Fafx]s ;a} dfS;{jfbL<br />
;dfnf]rsx¿n] efg'eStsf efiffsf]<br />
;/fxgf ug'{ePsf] 5 . o;;Gbe{df of]<br />
n]vs c¿sf] rrf{ gu/L r}tGon] g}<br />
JoSt ug'{ePsf] efg'eStsf] efiff;DaGwL<br />
zAb–;+of]hg÷58<br />
wf/0fnfO{ dfq clu ;f5{ . r}tGosf] wf/0ff<br />
o; k|sf/ 5 -r}tGo, @)^%M!^$_ M<br />
efg'sf /rgfdf ljBdfg efiff<br />
cf]hk"0f{ b]lvG5 . s}of}F n]vsx¿n]<br />
efg'eStnfO{ efiffsf cfwf/df hftLo<br />
jf /fli6«o slj klg dfGb} cfPsf<br />
5g\ . of] Pp6f pNn]vgLo kIf xf] .<br />
efg'df cfp“bf v;, kj{t] / uf]vf{nL x'“b}<br />
g]kfnL efiffn] ;/ntf, nflnTo /<br />
kl/isf/sf b[li6n] Pp6f prfO xfl;n<br />
u/]sf] 5 . /fi6«sf] klxrfgsf] Ps k|d'v<br />
tŒj efiff xf] / efg'n] To;sf] ljsf;df<br />
dxTTjk"0f{ e"ldsf v]n]sf 5g\ . efg'sf]<br />
;dodf g]kfndf ;+:s[tsf kl08tx¿sf]<br />
jr{:j lyof] . pgLx¿n] g]kfnL efiffdf<br />
/rgf ug'{nfO{ ckx]ngfsf] b[li6n] x]g]{<br />
ub{y] . efg'n] ;+:s[t efiffsf] jr{:jjfb<br />
/ lxGbL efiffsf] k|efjsf] lj/f]w ub}{<br />
sfJosf] If]qdf g]kfnL efiffnfO{ :yflkt<br />
t'Nofpgsf nflu pNn]vgLo e"ldsf<br />
lgjf{x u/] . olt dfq xf]Og pgn] cfÏgf<br />
k"j{h / ;dsfnLg ;flxTosf/x¿sf<br />
t'ngfdf g]kfnL efiffnfO{ ;/n /<br />
kl/dflh{t agfpg] sfd klg u/] . o;/L<br />
g]kfnL efiffn] jf:tljs cf]hl:jtf<br />
efg's} sf/0fn] k|fKt ug{ ;Sof] .<br />
o; lsl;dn] efg'eStsf] eflifs<br />
of]ubfgsf] d"Nofª\sg ub}{ pxf“n] æbfz{lgs<br />
b[li6n] eGg'kbf{ cd"t{ lrGtgsf] If]qdf<br />
efiffsf] dxŒjk"0f{ e"ldsf x'G5 / of]<br />
sfddf klg efg'sf] of]ubfgnfO{ xfdLn]
cª\uLsf/ ug}{kb{5Æ eGg'ePsf] 5 -P]hg<br />
M !^%_ . efiffs} ;Gbe{df r}tGon]<br />
x[borGb|l;+x k|wfgn] efg'eStsf<br />
efiffnfO{ cfzLjf{b / clezfk eg]sf]<br />
hfgsf/L u/fp“b} ;/n efiffdf /fdfo0f<br />
n]v]/ elStjfbsf] k|rf/ ug]{ eP a? b'¿x<br />
lSni6 ;+:s[t efiffd} n]v]sf] eP x'GYof]<br />
eGg] uf]ljGb e§n] 3'dfO lkm/fO ;+:s[t<br />
efiffs} kIfkf]if0f ug{ vf]h]sf cfzo<br />
klg hfgsf/L u/fpg'ePsf] 5 . ælog}<br />
k|;ª\ux¿dfly Wofg lb“b} lgg' rfkfufO{Fn]<br />
ljifonfO{ ce}m tGsfP/ efg'sf] eflifs<br />
of]ubfgnfO{ k"/} gsfg{] sfd u/]sf 5g\Æ<br />
eGb} r]tGon] lgg'n] efg'eStsf] eflifs<br />
of]ubfgnfO{ gsf/]sf] ;Gbe{ klg pNn]v<br />
ug'{ePsf] 5 -P]hg_ .<br />
elg;lsPsf] 5– lgg' rfkfufO{Fafx]s<br />
cGo ;a} dfS;{jfbL ;dfnf]rsx¿n]<br />
efg'eStsf eflifs ;fdYo{sf] ;/fxgf<br />
ug'{ePsf] 5 . o; qmddf df]bgfy k|l>t,<br />
/ljnfn clwsf/L / hLj]Gb|b]j lu/Ln]<br />
klg efg'sf eflifs ;fdYo{sf] ;/fxgf<br />
ug'{ :jfefljs xf] . hxfF;Dd eflifs<br />
cfwf/nfO{ dfq pRr d"Nofª\sg ug]{<br />
;afn 5, Toxf“ df]bgfy k|l>t, /ljnfn<br />
clwsf/L / hLj]Gb|b]j lu/Ln] j}rfl/s<br />
kIfnfO{ a]jf:tf u/]/ efg'eStnfO{ 7'nf<br />
slj eg]sf] b]lvb}g . df]bgfy k|l>tn]<br />
æefg'eSt hgtfsf nflu clezfk<br />
of j/bfg tn]<br />
efg'eStnfO{ cWofTdjfbL g} eg]sf]<br />
b]lvG5 . æcWofTdjfbL bz{g;lxt g}<br />
eP klgÆ eGg] jfSof+zn] efg'eStnfO{<br />
ef}ltsjfbL eg]sf] cy{ lbb}g xf]nf . o;<br />
jfSof+zsf] cy{ a'‰g] xs e08f/LhLsf<br />
hTyfsf ljåfg\x¿nfO{ dfq geO{ cGo<br />
kf7snfO{ klg 5 . df]bgfyn] efg'nfO{<br />
k|ultzLn / hgkIfLo eGof] eGg]<br />
k"jf{u|x gaf]Sg]x¿n] h?/ klg k|l>tn]<br />
efg'eStnfO{ lrGtgdf k|ultzLn /<br />
hgkIfLo eg]sf] kfpg'x'g] 5}g . oxf“g]/<br />
zAb / sd{ cyjf lrGtg / Jojxf/sf<br />
;Gbe{nfO{ a'‰g'kg]{ x'G5 . zAb eg]sf]<br />
lrGtg xf] / sd{ eg]sf] Jojxf/ xf] . cfh<br />
zAb / sd{ Ps} ePsf k|ultjfbLx¿ sd<br />
59÷zAb–;+of]hg
]lvG5g\,Ú xfdL qmflGtsf/L k|ultjfbL<br />
xf}F eGg]x¿ grflxFbf] e|d lkmhfpg] e'm6sf]<br />
v]tL u/L ck|ultjfbL sfd ul//x]sf<br />
b]lvG5g\ . gfd -zAb_ k|ultjfbL / sfd<br />
-sd{_ ck|ultjfbL x'g' zAb / sd{sf]<br />
tfnd]n gldNg' xf] . To:t} zAb / sd{sf]<br />
tfnd]n gldn]sf] k|lqmof efg'eStsf<br />
ultljlwdf klg b]lvG5 t/ Tof] k|lqmof<br />
qmflGtsf/L k|ultjfbLx¿sf ljk/Lt<br />
zAb g/fd|f] / sd{ /fd|f] ePsf] lyof] .<br />
efg'eStsf] lrGtg k|ultzLn lyPg, pxf“<br />
cWofTdjfbL g} x'g'x'GYof] t/ pxf“sf] sfd<br />
k|ultzLn eOlbof] . hgtfsf] lxtfg's"n<br />
ePsfn] pxf“sf sfdnfO{ hgkIfLo klg<br />
elgPsf] xf] . k|l>tsf dflysf egfOdf<br />
s'g} lj/f]wfef; 5}g t/ k"jf{u|xLx¿n] o;<br />
egfOnfO{ aª\UofP/ k|l>tn] efg'eStnfO{<br />
ljrf/df k|ultzLn eGof], hgkIfLo eGof]<br />
eg]/ e'm6sf] v]tL dfq u/]sf x'g\ eGg]<br />
kf7s ju{n] ;xh} a'‰g ;Sg] s'/f] xf] .<br />
cfhsf kl/j]zdf k"jf{u|xL ;dfnf]rssf<br />
e/df dfq cf“vf lrDng] kf7s ju{ 5}g .<br />
@)%@ ;fndf s'nk|;fb vgfnn]<br />
…k|of]uÚ dfl;s jif{ ! cª\s # df<br />
æefg'eSto'u / ;flxTo ofqfdf<br />
pgsf gf/LkfqÆ zLif{ssf ;dLIffdf<br />
efg'eStsf] cjd"Nog ug{ vf]h]sf] b]vL<br />
æefg'eStLo sfJo ;fwgfsf] ljlzi6ftfÆ<br />
zLif{ssf] Pp6f ;dfnf]rgf o;<br />
n]vsn] klg k|of]us} kf“rf}F cª\sdf<br />
5kfPsf] lyof] . e08f/LhLn] To;df<br />
zAb–;+of]hg÷60<br />
klg efg'eStsf efiffsf] pRr<br />
d"Nofª\sg u/]sf] / ljrf/ k|ultzLn<br />
b]v]sf] kfpg'eP5 Û o; ;dfnf]rgfdf<br />
klg efg'eStnfO{ k|ultzLn b]v]sf] bf]if<br />
nufpg' e08f/LhLsf] k"jf{u|x xf] / e'm6sf]<br />
v]tL xf] . efg'eStsf ljrf/sf ;Gbe{dfM<br />
æpgsf] bfz{lgs k[i7e"ldnfO{ lrofp“bf<br />
pgL zª\s/frfo{sf k|efjdf j]bfGt<br />
bz{gaf6 /fd|/L k|efljt 5g\Æ eg]sf]<br />
5 -clwsf/L, @)%@M!(_ . r}tGon]<br />
eg]sf]–æbfz{lgs b[li6n] x]bf{ efg'sf]<br />
ljZjb[li6sf]0f cå}t j]bfGtdf cfwfl/t<br />
cWofTdjfb xf]Æ -r}tGo, @)^%M !^^_<br />
eGg] egfO / o; n]vssf] egfO Pp6}<br />
xf] cGo kf7ssf nflu t/ e08f/LhLsf<br />
hTyfsf nflu Pp6} xf]Og . …of] ;f/f ;[li6<br />
bf]ifL ljlwjz 5 eg] cfkmg} b[li6 bf]ifLÚ<br />
eg] em}F r}tGosf] ljZn]if0f j:t'jfbL / o;<br />
n]vssf] ljZn]if0f cWofTdjfbL x'G5 Û<br />
@)&) ;fn ;fpg !( ut]<br />
k|f=8f=hLj]Gbb]j lu/Ln] k|ultzLn<br />
n]vs ;ª\3sf] cfof]hgfdf cfof]lht<br />
sfo{qmddf æk|ultjfbL b[li6df efg'eStÆ<br />
zLif{ssf] sfo{kq k|:t't ug'{ePsf]<br />
lyof] . efg'eStsf] låztjflif{sLsf<br />
;Gbe{df k|:t't ul/Psf] To; sfo{kqdf<br />
klg lu/LhLn] cgfjZos s'/f] n]v]sf]<br />
b]lvb}g . æefg'eStsf cfWoflTds /<br />
j]bfGtL lrGtg, hfthflt / gf/Lk|ltsf<br />
b[li6sf]0f cflb cfhsf] PSsfO;f}F<br />
zTffAbLsf] o'udf cfnf]Ro x'g' :jfefljs
5Æ eGb} lu/Ln] ltgn] cfhsf] o'unfO{<br />
lgb]{z ug]{ s'/fsf] sNkgf klg ug{ ;lsb}gÆ<br />
eGg'ePsf] 5 -lu/L, @)&!M@#_ . o;/L<br />
cfhsf] o'u / lxhf]sf efg'eStsf<br />
ljrf/df tfnd]n gldNg] wf/0ff lu/Ln]<br />
/fVg'ePsf] 5 . P]ltxfl;s ;fk]Iftfsf]<br />
;Gbe{ p7fp“b} æhxf“;Dd ltgsf] o'u;fk]If<br />
d"Nofª\sgsf] s'/f 5 To; b[li6n] eg] tL<br />
cfÏg} o'usf ljlzi6 / k|efjsf/L /rgf<br />
x'g\Æ eGb} pxf“n] æOltxf;sf] ;Ddfg<br />
u/]/ dfq s'g} ;dfh cufl8 a9\g;S5Æ<br />
eGg'ePsf] 5 -P]hg_ . æOltxf;sf]<br />
ljlzi6 sfnv08sf pknlAwnfO{ ToxL<br />
kl/j]zsf] Vofn u/]/ ;dLIff ug'{ k|ultjfbL<br />
;flxTosf/sf] bfloTj xf]Æ eg]/ lu/LhLn]<br />
eg] klg e08f/LhLn] To; s'/fnfO{ pN6f]<br />
cYof{P/ lu/Ln] efg'eStnfO{ ljrf/df<br />
k|ultzLn eGof] eGg'ePsf] 5 / k|l>ts}<br />
kª\lQmdf /fVg'ePsf] 5 .<br />
8f=e08f/LhLn] efg'eQmsf] efiffsf]<br />
pRr d"Nofª\sg u/]/ ljrf/ kIfsf]<br />
Vofn} gug]{ elgPsf df]bgfy k|l>t,<br />
/ljnfn clwsf/L / hLj]Gb|b]j lu/Lsf<br />
efg'eStsf] bz{g / ljrf/sf ;Gbe{df<br />
JoSt ePsf wf/0ffsf gd'gf dfly<br />
k|:t't ul/Psf 5g\ . k"jf{u|xn] cGwf<br />
ePsf e08f/LhLsf hTyf afx]ssf<br />
cGo kf7sn] klg logLx¿sf] cWoog<br />
ug{;Sg'x'g] 5 . e08f/LhLn] e'm6sf]<br />
v]tL u/]/ km6\ofO“ ug'{ePsf] 5 . km6\ofO“<br />
9“6\ofO“ xf], ;xL ;dfnf]rgf x'g ;St}g,<br />
emg\ qmflGtsf/L ;dfnf]rgf t x'“b}x'“b}g .<br />
;xL ;dfnf]rgf n]Vg ;xL lrGtg / ;xL<br />
ljZn]if0f lbg'k5{ .<br />
;Gbe{ s[lt M<br />
clwsf/L, /ljnfn -@)%@_; æefg'eStLo<br />
sfJo;fwgfsf] ljlzi6tfÆ, k|of]u dfl;s,<br />
jif{ !, k"0f{ª\s % k[= !%–@%_<br />
lu/L, hLj]Gb|b]j -@)&!_; æk|ultjfbL b[li6df<br />
efg'eQmÆ, k|n];, jif{ !(, k"0ff{ª\s @!,<br />
k[&–@$ .<br />
r}tGo -@)^%_; æefg'eSt M Ps d"Nofª\sgÆ,<br />
;dLIff / ;f}Gbo{, 306f3/ M kf7\o ;fdfu|L<br />
k;n .<br />
k|l>t, df]bgfy -@)%*_; æefg'eSt hgtfsf<br />
nflu clezfk of j/bfg tsf ;ª\slnt /rgfx¿ v08 &,<br />
sf7df8f}“ M k}/jL a'S; P08 :6];g/L ;]G6/,<br />
k'tnL;8s .<br />
e08f/L, hubLzrGb| -@)&#_; æOltxf; r]tgf<br />
/ dfS;{jfbL ;dfnf]rgfÆ, HofUbL vf]nfsf]<br />
t/ª\u, k"0ff{ª\s $, k[= !@–@@ .<br />
a'4rf]s, kf]v/f–!)<br />
pkTosf aflx/ zAb–;+of]hg ;flxlTos dfl;s klqsf<br />
kfOg] :yfgx¿ xfn klqsf kfOg] k;nx¿M<br />
>]i7 a's PG8 Go'h ;]G6/–bds, emfkf, )@#–<br />
%*$!@%, e6\6/fO{ k':ts k;n–lj/f6gu/,<br />
df]/ª, )@!–%@$@$#, d'gfn k':ts e08f/–<br />
ufO{3f6, pbok'/, )#%–$@)*^$ Go' k/h'gf<br />
:6];g/L–l;Gw'nL, )$&–%@))@%, gf/fo0fL<br />
k':ts ;bg–gf/fo0f u9, lrtjg, )%^–<br />
%@!@*), ;'gufef a'S; PG8 :6];g/L–e/tk'/,<br />
lrtjg, )%^–%#!$&) s~rg k':ts k;n–<br />
kf]v/f, sf:sL, )^!–%@$$^^, l;6L a's PG8<br />
Go'h ;]G6/–a'6jn, ?kGb]xL, )&!–%$%@#^,<br />
Go' k|eft k':ts k;n–;'v]{t, )*#–%@))&%,<br />
ljlkg k':ts k;n–dx]Gb| gu/,s~rgk'/,<br />
)((–%@)!$*<br />
61÷zAb–;+of]hg
ahf/df s[lt<br />
k':ts<br />
ljwf<br />
k|sfzs<br />
d"No<br />
M uf]w"nL ;do<br />
M sljtf;ª\u|x<br />
M Hof]lt k|sfzg k|f=ln=<br />
M?=@)!.–<br />
k':ts M :d[ltdf 6]D;<br />
ljwf M lgofqf;ª\u|x<br />
n]vs M nIdL pk|]tL<br />
k|sfzs M /df–s[i0f ;[hgf k|lti7fg, sf7df8f}F<br />
d"No M ?=@!%.–<br />
zAb–;+of]hg÷62
skg–afg]Zj/ /fli6«o ;flxlTos<br />
;fKtflxssf] 5}6f}F jif{ k|j]zsf]<br />
pknIfdf /Tg/fHo p=df=lj=, dWo<br />
afg]Zj/df cfof]lht ljz]if<br />
;df/f]x ;DkGg eof] . pkGof;sf/<br />
z+s/ ef/tLsf] ;efkltTjdf ;DkGg<br />
ePsf] pSt ;df/f]xsf] ;~rfng<br />
lgaGw cfrfo{n] ug{'ePsf] lyof] eg]<br />
cltlysf ¿kdf 8f=/fdk|;fb 1jfnL,<br />
/Tg/fHosL k|frfo{ 8f=uLtf v/]n<br />
l;jfsf]6L, dw'ks{sf ;Dkfbs >Lcf]d<br />
>]i7 …/f]bgÚ, cflb pkl:yt ePsf] pQm<br />
;df/f]xdf ;flxTo l;h{gf;]jftkm{ rfnL{<br />
8]N6f a/fn, df]km;naf6 ;bfgGb cefuL,<br />
dlxnftkm{a6 clgtf e08f/L kf}8]n, afn<br />
/rgftkm{ s[kf af]u6L / ;flxlTos ;dfrf/<br />
;Ddfg zAb ;+of]hg ;flxlTos dfl;ssf<br />
k|wfg ;Dkfbs /d]z kf]v/]nnfO{ vfbf,<br />
;Ddfg–kq tyf gub ?=!,))%.–ck{0f<br />
;flxTo ;GWofsf] #&%cf} z[ª\vnf<br />
;DkGg eof] . sfo{qmddf lgofqfsf/<br />
kf]if rfkfufO{Fn] n]Vg'ePsf] lgofqf<br />
;ª\u|xsf] ;flxTosf/ k|bLk g]kfn / /fd<br />
ljgon] ;+o'Qm¿kdf nf]sfk{0f ug{'eof] .<br />
lgofqf k':tssf] af/]df k|f 8f=b]jL k|;fb<br />
;'j]bL ;dLIff ug{'eof] . g]skfsf ;+:yfks<br />
dxf;lrj s= k'iknfnsf] :d[ltdf ;flxTo<br />
;GWofsf] sfo{qmddf jl/i7 ;flxTosf/<br />
lgg' rfkfufO{Fn] / hg;flxlTos d~r,<br />
;dfrf/<br />
skg–afg]Zj/ /fli6«o ;flxlTos ;fKtflxssf]<br />
;Ddfg tyf k'/:sf/<br />
u/]/ ;Ddfg ul/Psf] lyof] . To;}u/L<br />
?=!,!),))).– cIfosf]ifdf /flvlbP/<br />
klqsfsf] k|yd ;+/Ifs /xg'ePsf x]d<br />
kf}8]n, >L/fd cfrfo{, ch{'g /fgf / ;Ltf<br />
cf]emfnfO{ vfbf nufP/ ;Ddfg–kq<br />
ck{0f ul/Psf] lyof] . To;}u/L skg–<br />
afg]Zj/ /fli6«o ;fKtflxssf] o:tf] ljz]if<br />
sfo{qmd ;DkGg ug{sf nflu ;xof]u ug{]<br />
;+:yf tyf JolStx¿ l/nfoG; af]l8{ª<br />
:s'n, ldng rf]s kf6L{ e]Go', 8f=efujt<br />
9sfn / ef/åfh ldqnfO{ klg ;Ddfg–<br />
kq ck{0f ul/Psf] lyof] .<br />
;flxTo ;GWofsf] #&% cf}+ z[ª\vnf<br />
g]kfnsf dxf;lrj ljgf]b dGhgn]<br />
k'iknfnsf] af/]df rrf{ ug{'eof] .<br />
/fd ljgosf] cWoIftfdf ;~rfng<br />
ePsf] sfo{qmdsf] pb\3f]if0f sf]iffWoIf<br />
uf]kfn s'df/ d}gfnLn] ug{'eof] .<br />
sl/a @^ hgf sljx¿n] sljtf kf7<br />
u/]sf] pQm sfo{qmddf jftfj/0f kqsf/<br />
df]xg d}gfnL, lgofqfsf/ kf]if rfkfufO{Fn]<br />
cfˆgf] dGtJo /fVg'ePsf] lyof].<br />
63÷zAb–;+of]hg
cg'e"lt<br />
cfnf]rgf / Joª\Uosf]<br />
pbfQLs/0f ug{'xf];\<br />
k|f= 8f= dxfb]j cj:yL<br />
s'<br />
g} klg dxfsfJosf/sf nflu<br />
dxfsfJon]vg r'gf}tLk"0f{ sfo{<br />
xf] / ;dLIff ug{' klg TolQs}<br />
r'gf}tLk"0f{ sfo{ xf], sl7g<br />
sfo{ xf] . ljåfgsf lrGtg / ljrf/nfO{<br />
;d]t ;d]6]/ uDeL/ cy{ ;Dk|]if0f ug{] ;|i6fn]<br />
dfq dxfsfJo n]Vg;S5 . clg sljn]<br />
eGg afFsL /fv]sf s'/f ;dLIfsn] eGg<br />
;Sg'k5{ . dxfsfJo l;h{gfsf] s'/f<br />
uf}/jsf] s'/f xf] . To:tf] uf}/j ;|i6fsf]<br />
kl/jf/sf] uf}/j xf], ;dfhsf] uf}/j xf] /<br />
;du| /fi6«sf] uf}/jsf] s'/f xf] . dxfsfJon]<br />
/fli6«o / hftLo uf}/jsf] s'/f ;d]6]sf]<br />
x'G5 . ;gftgsfnb]lvsf] ;fd|fHojfbL,<br />
pklgj]zjfbL, lj:tf/jfbL zlQmsf lj?4sf]<br />
/fi6«jfbL cfGbf]ng jf åGånfO{ 8f=/fdk|;fb<br />
1jfnLn] of] …:jKgb[li6Ú dxfsfJosf]<br />
ljifoj:t' agfpg'ePsf]] 5 tfklg cem}<br />
kl/isf/ eg] cfjZos 5 .<br />
cfw'lgs g]kfnL ;flxTosf pTs[i6 dflgPsf<br />
t?0f tk;L, zfs'Gtn, k|ldy; / d[To'~ho<br />
h:tf dxfsfJo;Fu of] dxfsfJonfO{ d}n]<br />
t'ngf u/]/ / cGo dxfsfJo;Fu ;d]t t'ngf<br />
u/]/ cWoog ubf{ o; dxfsfJon] pTs[i6<br />
dflgPsf dxfsfJo;Fu t'Notf /fVb5 .<br />
of] …:jKgb[li6Ú dxfsfJosf] ljifoj:t' klg<br />
lgtfGt sljsNkgfdf cfwfl/t 5 .<br />
…t?0f tk;LÚ klg sljsNkfgfd} cfwfl/t<br />
dxfsfJo xf] / of] ;jf{lws nf]slk|o<br />
klg 5 . ;flxTosf / ;flxToQ/ kf7sn]<br />
;"lQmdotfsf sf/0f n]vgfy kf}8\ofnnfO{<br />
;DemG5g\, pgsf l;h{gf kf7ssf<br />
d'v}df em'lG8G5g\ . dxfsfJsf/ 8f=/fdk|;fb<br />
1jfnLn] klg cfnf]rgf / Joª\Uosf]<br />
n]vgfyn] em}F pbfQLs/0f ug{'xf];\ To;kl5<br />
of] dxfsfJo pRr txsf] x'g;Sb5 . pRrt/<br />
:t/sf] dxfsfJo o; dxfsfJosf] efje"lddf<br />
/x]/ ca tkfO{F n]Vg'xf];\ / To;sf] e"ldsf<br />
klg cfkm}F n]Vg'xf];\, h;/L b]jsf]6fn]<br />
n]v]sf lyP . x'g klg l;h{gfdd{sf] ;a}eGbf<br />
a9L hfgsf/ ;|i6f dfq x'g;S5 . x'g t<br />
d}n] klg nfd} n]v]sf] 5' t/ nfdf e"ldsf<br />
g/fv]sf] /fd|f] . of] dxfsfJo snfTds,<br />
u'0fjQfk"0f{ /x]sf] 5 To;}n] 8f=1jfnLnfO{<br />
xflb{s wGojfb lbG5' . cfhsf] dxTTjk"0f{<br />
/ ul/dfdo ;df/f]xdf pkl:yt eP/ ;Dk"0f{<br />
ljåfgsf dfemdf cfkm\gf s'/f /fVg] cj;/<br />
k|fKt eof], o;n] dnfO{ uf}/jfg'e"lt ePsf]<br />
5 .<br />
-@)&$ c;f/ @% ut] zlgjf/ 8f=/fdk|;fb<br />
1jfnLsf] …:jKgb[li6Ú dxfsfJosf] nf]sfk{0f<br />
;df/f]xdf cleJoSt dGtJodf cfwfl/t_<br />
/d]z kf]v/]n<br />
zAb–;+of]hg÷64