23.04.2013 Views

El cultivo del fique en el Departamento de Santander - Banco de la ...

El cultivo del fique en el Departamento de Santander - Banco de la ...

El cultivo del fique en el Departamento de Santander - Banco de la ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

En 1880 <strong>el</strong> Comisario <strong>de</strong> Agricultura Nacional informaba al po<strong>de</strong>r<br />

ejecutivo que <strong>en</strong> Santan<strong>de</strong>r “Se produc<strong>en</strong> anualm<strong>en</strong>te tres millones <strong>de</strong><br />

kilos <strong>de</strong> hi<strong>la</strong>za que se v<strong>en</strong>d<strong>en</strong> a 12 ½ c<strong>en</strong>tavos <strong>el</strong> kilo; se <strong>en</strong>vían a Boyacá<br />

y V<strong>en</strong>ezu<strong>el</strong>a dosci<strong>en</strong>tos mil kilos y <strong>el</strong> resto se fabrica <strong>en</strong> los sigui<strong>en</strong>tes<br />

artefactos: Cinco millones <strong>de</strong> pares <strong>de</strong> alpargatas que se v<strong>en</strong>d<strong>en</strong> a 1.12 ½<br />

c<strong>en</strong>tavos cada uno; tresci<strong>en</strong>tos mil pares <strong>de</strong> sacos que se v<strong>en</strong>d<strong>en</strong> a 50<br />

c<strong>en</strong>tavos cada uno y un millón <strong>de</strong> <strong>la</strong>zos <strong>de</strong> 4 metros que se v<strong>en</strong>d<strong>en</strong> a 35<br />

c<strong>en</strong>tavos cada uno”.<br />

Des<strong>de</strong> sus inicios <strong>la</strong>s hojas se <strong>de</strong>sfibraban <strong>de</strong> forma manual, este proceso<br />

aun se sigue aplicando <strong>en</strong> muchos lugares y consiste simplem<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />

frotar <strong>la</strong>s hojas <strong>en</strong>tre piedras o hacer<strong>la</strong>s pasar a presión <strong>en</strong>tre dos palos.<br />

Su hi<strong>la</strong>do se hace a mano y se reteje artesanalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> t<strong>el</strong>ares <strong>de</strong><br />

cintura o <strong>en</strong> t<strong>el</strong>ares verticales, <strong>de</strong>stinando <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong> fibras para<br />

<strong>la</strong> <strong>el</strong>aboración <strong>de</strong> cor<strong>d<strong>el</strong></strong>ería y re<strong>de</strong>s.<br />

A<strong>de</strong>más <strong>de</strong> utilizar <strong>el</strong> <strong>fique</strong> como fibra textil, los indíg<strong>en</strong>as lo<br />

aprovechaban como medicam<strong>en</strong>to humano y veterinario, y aun como<br />

alim<strong>en</strong>to, con <strong>el</strong> jugo <strong>d<strong>el</strong></strong> tronco preparaban bebidas y comían los<br />

bulbillos tiernos.<br />

Con <strong>la</strong> introducción <strong>de</strong> t<strong>el</strong>ares horizontales, los españoles proporcionaron<br />

un avance tecnológico <strong>en</strong> <strong>la</strong> tejeduría. Los indíg<strong>en</strong>as, <strong>de</strong> manera rápida<br />

apr<strong>en</strong>dieron a manipu<strong>la</strong>rlos, <strong>de</strong>stacándose los <strong>de</strong> <strong>la</strong> cultura Guane,<br />

grupo indíg<strong>en</strong>a localizado <strong>en</strong> lo que geográficam<strong>en</strong>te hoy correspon<strong>de</strong> a<br />

<strong>la</strong>s provincias <strong>de</strong> Guan<strong>en</strong>tá y Soto <strong>d<strong>el</strong></strong> <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Santan<strong>de</strong>r.<br />

<strong>El</strong> increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> pob<strong>la</strong>ción, <strong>la</strong> fundación <strong>de</strong> ciuda<strong>de</strong>s y <strong>el</strong> creci<strong>en</strong>te<br />

comercio <strong>en</strong>tre <strong>el</strong><strong>la</strong>s, aum<strong>en</strong>tó <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> cor<strong>d<strong>el</strong></strong>ería, sacos y<br />

alpargatas, <strong>el</strong>aborados con esta resist<strong>en</strong>te fibra apta para <strong>el</strong> transporte<br />

<strong>de</strong> carga y movilización <strong>de</strong> productos agríco<strong>la</strong>s.<br />

Los talleres artesanales fueron <strong>de</strong>sarrollándose cada vez más y a medida<br />

que se rompía <strong>el</strong> ais<strong>la</strong>mi<strong>en</strong>to <strong>en</strong>tre provincias, que utilizaban para <strong>el</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!