El modulo de adquisiciones en Aleph: su utilizacion en la ... - E-LIS
El modulo de adquisiciones en Aleph: su utilizacion en la ... - E-LIS
El modulo de adquisiciones en Aleph: su utilizacion en la ... - E-LIS
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>:<br />
<strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />
Verónica Mata Acosta*<br />
Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no**<br />
Silvia Cortés Girón***<br />
Introducción<br />
D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones,<br />
<strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> materiales bibliográficos<br />
es una función es<strong>en</strong>cial <strong>en</strong><br />
<strong>la</strong> biblioteca. Revisemos algunas<br />
<strong>de</strong>finiciones: "<strong>El</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones<br />
es un proceso que <strong>de</strong>be ser<br />
p<strong>la</strong>neado <strong>en</strong> función <strong>de</strong> los u<strong>su</strong>arios<br />
y servicios, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se re<strong>la</strong>cione el<br />
conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> colección actual,<br />
<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> información <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
comunidad y los difer<strong>en</strong>tes servicios<br />
que se ofrec<strong>en</strong>". 1<br />
<strong>El</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones <strong>en</strong><br />
bibliotecas académicas es "<strong>la</strong> adquisición<br />
p<strong>la</strong>neada <strong>de</strong> materiales <strong>en</strong><br />
todos los formatos para satisfacer<br />
<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza e<br />
investigación. La compra se ajusta a<br />
<strong>la</strong> situación financiera y a <strong>la</strong> oportunidad<br />
<strong>de</strong> recursos compartidos". 2<br />
Por <strong>su</strong> parte, Gorbea seña<strong>la</strong>: "La<br />
teoría <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones<br />
Re<strong>su</strong>m<strong>en</strong><br />
Se <strong>de</strong>scribe el Módulo <strong>de</strong><br />
Adquisiciones <strong>de</strong>l Software para<br />
Automatización <strong>de</strong> Bibliotecas<br />
<strong>de</strong>nominado aleph y se pres<strong>en</strong>tan<br />
<strong>su</strong>s v<strong>en</strong>tajas y <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas. Se reún<strong>en</strong><br />
<strong>la</strong>s experi<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> utilización<br />
<strong>de</strong> este módulo <strong>en</strong> dos bibliotecas<br />
pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>tes al Subsistema <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Investigación Ci<strong>en</strong>tífica <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Universidad Nacional Autónoma<br />
<strong>de</strong> México (unam): el Instituto <strong>de</strong><br />
Astronomía y el Instituto <strong>de</strong><br />
Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, así como <strong>la</strong>s<br />
aportaciones <strong>de</strong>l Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />
Adquisiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección<br />
G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas (dgb), como<br />
responsable <strong>de</strong> <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación<br />
<strong>de</strong> este módulo <strong>en</strong> <strong>la</strong> Universidad.<br />
Pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve: <strong>Aleph</strong>, Sistema <strong>de</strong><br />
Automatización para Bibliotecas, <strong>adquisiciones</strong><br />
bibliográficas, libros, Dirección<br />
G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, unam.<br />
Abstract<br />
The acquisitions software module for<br />
automation of libraries <strong>de</strong>nominated<br />
aleph is <strong>de</strong>scribed, and its advantages<br />
and disadvantages are pres<strong>en</strong>ted.<br />
Experi<strong>en</strong>ces with the use of this<br />
module are gathered based on two<br />
libraries of the Sci<strong>en</strong>tific Research<br />
Subsystem of Universidad Nacional<br />
Autónoma <strong>de</strong> México (unam): the<br />
Institute of Astronomy and the<br />
Institute of Nuclear Sci<strong>en</strong>ces; and<br />
also the contributions of Dirección<br />
G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas' Departm<strong>en</strong>t<br />
of Acquisitions responsible for the<br />
implem<strong>en</strong>tation of this system at the<br />
university.<br />
Keywords: <strong>Aleph</strong>, libraries automation<br />
software, library acquisitions,<br />
books, unam<br />
* Instituto <strong>de</strong> Astronomía, Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México (UNAM). Circuito Exterior, Ciudad Universitaria, 04510 México, D.F.<br />
veronica@astroscu.unam.mx<br />
** Instituto <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México (UNAM). Circuito Exterior, Ciudad Universitaria, 04510 México, D.F.<br />
rosas@nuclecu.unam.mx<br />
*** Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Adquisiciones Bibliográficas, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México (UNAM). Circuito<br />
Interior, Ciudad Universitaria, 04510 México, D.F. adquis@dgb.unam.mx<br />
1 NEGRETE, Ma. <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong>. "<strong>El</strong> papel <strong>de</strong>l bibliotecólogo <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones <strong>en</strong> <strong>la</strong> biblioteca universitaria". Investigación bibliotecológica, vol. 7 : 14, 1993 p. 6<br />
2 BIBLARZ, Dora, LADRÓN DE GUEVARA COX, Hel<strong>en</strong>. "La evaluación <strong>de</strong> colecciones: un <strong>en</strong>foque internacional" p. 125<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1, P. 23-33<br />
23
<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />
consi<strong>de</strong>ra a <strong>la</strong> colección como un<br />
<strong>en</strong>te dinámico, por medio <strong>de</strong>l cual<br />
se manifiesta un crecimi<strong>en</strong>to <strong>su</strong>st<strong>en</strong>table,<br />
ori<strong>en</strong>tado a garantizar <strong>la</strong>s<br />
necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> información <strong>de</strong> los<br />
u<strong>su</strong>arios <strong>en</strong> forma oportuna". 3<br />
En otras pa<strong>la</strong>bras, el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />
colecciones es <strong>la</strong> tarea <strong>en</strong>caminada<br />
a <strong>la</strong> selección, adquisición <strong>de</strong> material<br />
bibliográfico, <strong>de</strong> una manera<br />
p<strong>la</strong>neada no importando el formato,<br />
<strong>la</strong> conservación, preservación y<br />
<strong>de</strong>scarte, con el objetivo principal<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> satisfacción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> información <strong>de</strong> los u<strong>su</strong>arios<br />
<strong>de</strong> una comunidad <strong>de</strong>terminada.<br />
Para po<strong>de</strong>r llevar a cabo esta tarea<br />
se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> tomar <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta varios<br />
factores como los sigui<strong>en</strong>tes:<br />
a) <strong>El</strong> objetivo <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca<br />
b) Servicios y políticas que se ofrec<strong>en</strong><br />
c) Características <strong>de</strong> <strong>su</strong>s u<strong>su</strong>arios<br />
d) Pre<strong>su</strong>puesto<br />
e) Colección disponible<br />
f) Idioma<br />
g) Temática <strong>de</strong> <strong>la</strong> colección<br />
h) Políticas <strong>de</strong> cooperación<br />
i) Políticas <strong>de</strong> donación<br />
j) Canje<br />
k) Descarte y preservación, <strong>en</strong>tre otros.<br />
Ahora bi<strong>en</strong>, <strong>la</strong> adquisición es una<br />
función que consiste <strong>en</strong> tramitar <strong>la</strong>s<br />
obras seleccionadas mediante tareas<br />
y rutinas para ser incluidas <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
3 GORBEA-PORTAL, Salvador. Uso <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los<br />
matemáticos <strong>en</strong> <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong> colecciones:<br />
teoría y método, p. 106.<br />
24<br />
colección por el procedimi<strong>en</strong>to más<br />
a<strong>de</strong>cuado. Ti<strong>en</strong>e como objetivo<br />
conseguir los materiales <strong>en</strong> <strong>la</strong> cantidad<br />
y calidad <strong>de</strong>seada al m<strong>en</strong>or<br />
costo y tiempo posibles.<br />
Antece<strong>de</strong>ntes<br />
<strong>El</strong> intercambio <strong>de</strong> experi<strong>en</strong>cias<br />
<strong>en</strong>tre <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>l Instituto <strong>de</strong><br />
Astronomía y el Instituto <strong>de</strong><br />
Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, junto con el<br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Adquisiciones<br />
Bibliográficas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección<br />
G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas (DGB), nos<br />
motivó a <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r el pres<strong>en</strong>te trabajo<br />
con el propósito <strong>de</strong> <strong>de</strong>scribir <strong>de</strong><br />
manera breve el módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong><br />
<strong>de</strong>l sistema ALEPH 300 y<br />
seña<strong>la</strong>r principalm<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas,<br />
<strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas y <strong>su</strong> utilización <strong>de</strong>ntro<br />
<strong>de</strong>l Sistema Bibliotecario <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong><br />
México (UNAM).<br />
A partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> liberación <strong>de</strong>l módulo<br />
<strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong>, <strong>la</strong> DGB capacitó al<br />
personal <strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas para el<br />
uso <strong>de</strong>l sistema con el propósito <strong>de</strong><br />
ayudar a establecer un control <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>s nuevas <strong>adquisiciones</strong> y <strong>de</strong>l pre<strong>su</strong>puesto<br />
asignado para <strong>la</strong> compra<br />
<strong>de</strong> libros con <strong>la</strong> partida 521.<br />
Algunas bibliotecas que han trabajado<br />
el módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> son:<br />
Instituto <strong>de</strong> Astronomía, Instituto <strong>de</strong><br />
Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, Instituto <strong>de</strong><br />
Investigaciones Históricas, Facultad <strong>de</strong><br />
Filosofía y Letras, Facultad <strong>de</strong> Estudios<br />
Superiores Iztaca<strong>la</strong>, Facultad <strong>de</strong><br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
Estudios Superiores Cuautitlán, C<strong>en</strong>tro<br />
Universitario <strong>de</strong> Investigaciones Bibliotecológicas,<br />
C<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> Enseñanza para<br />
Extranjeros, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong><br />
Servicios <strong>de</strong> Cómputo Académico y<br />
Posgrado <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería, <strong>en</strong>tre otras.<br />
La adquisición <strong>de</strong> este software por<br />
parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> DGB data <strong>de</strong> 1996 cuando<br />
se dio a <strong>la</strong> tarea <strong>de</strong> evaluar un sistema<br />
que cumpliera con <strong>la</strong>s características<br />
y soporte para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l<br />
Proyecto <strong>de</strong> Automatización <strong>de</strong> <strong>la</strong> red<br />
<strong>de</strong> bibliotecas <strong>de</strong> <strong>la</strong> UNAM. Cabe seña<strong>la</strong>r<br />
que <strong>la</strong> Universidad cu<strong>en</strong>ta actualm<strong>en</strong>te<br />
con 138 bibliotecas que correspon<strong>de</strong>n<br />
a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>de</strong> los<br />
<strong>su</strong>bsistemas: <strong>de</strong> <strong>la</strong> Investigación<br />
Ci<strong>en</strong>tífica, <strong>de</strong> <strong>la</strong> Investigación <strong>en</strong><br />
Humanida<strong>de</strong>s, Escue<strong>la</strong>s y Faculta<strong>de</strong>s,<br />
<strong>de</strong> Bachillerato y <strong>de</strong> Administración y<br />
Ext<strong>en</strong>sión Universitaria.<br />
La DGB, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> adquirir el software,<br />
proporcionó a <strong>la</strong>s bibliotecas una<br />
lic<strong>en</strong>cia institucional para el módulo<br />
<strong>de</strong>l OPAC (Catálogo público <strong>en</strong> línea),<br />
mi<strong>en</strong>tras que algunas bibliotecas<br />
<strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tales adquirieron <strong>la</strong>s<br />
lic<strong>en</strong>cias conocidas como "staff" para<br />
<strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más<br />
módulos que integran el sistema <strong>de</strong><br />
acuerdo a <strong>su</strong>s propias necesida<strong>de</strong>s.<br />
Sistema <strong>Aleph</strong><br />
<strong>El</strong> sistema <strong>Aleph</strong> (Automated<br />
Library Expandable Program) es un<br />
software integral que nació <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
necesidad <strong>de</strong> automatizar <strong>la</strong>s bibliotecas<br />
universitarias, con el apoyo
<strong>de</strong> un grupo <strong>de</strong> especialistas <strong>en</strong><br />
bibliotecología y cómputo. Su <strong>de</strong>sarrollo<br />
se llevó a cabo a principios <strong>de</strong><br />
los años 80 <strong>en</strong> <strong>la</strong> Universidad<br />
Hebrea <strong>de</strong> Jerusalén, Israel y es<br />
distribuido por <strong>la</strong> empresa ExLibris.<br />
Entre <strong>la</strong>s características <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong> se<br />
<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>su</strong> arquitectura cli<strong>en</strong>teservidor,<br />
<strong>la</strong> realización <strong>de</strong> transacciones<br />
por medio <strong>de</strong> correo electrónico,<br />
acceso a través <strong>de</strong>l WWW y compatibilidad<br />
con <strong>la</strong> norma Z39.50.<br />
Funciona bajo <strong>la</strong> p<strong>la</strong>taforma UNIX,<br />
corre <strong>en</strong> equipos DEC ALPHA, IBM<br />
RS/6000, HP9000, SUN, VAX/VMS y<br />
soporta millones <strong>de</strong> registros y más<br />
<strong>de</strong> 1,000 u<strong>su</strong>arios concurr<strong>en</strong>tes.<br />
Módulos <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong><br />
Los módulos que integran el sistema<br />
<strong>Aleph</strong> son: OPAC (catálogo público <strong>en</strong><br />
línea), catalogación, publicaciones<br />
periódicas, catálogos <strong>de</strong> autoridad,<br />
circu<strong>la</strong>ción, <strong>adquisiciones</strong>, utilerías,<br />
préstamo interbibliotecario y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> c<strong>la</strong>ves. (Figura 1)<br />
Opac (Catálogo publico <strong>en</strong> línea).<br />
D<strong>en</strong>ominado así por <strong>su</strong>s sig<strong>la</strong>s <strong>en</strong><br />
inglés (Online Public Access<br />
Catalogue) permite t<strong>en</strong>er acceso a<br />
<strong>la</strong>s colecciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas<br />
realizando búsquedas por autor,<br />
título, <strong>en</strong>cabezami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> materia,<br />
c<strong>la</strong>sificación, serie, etc. La UNAM<br />
cu<strong>en</strong>ta con difer<strong>en</strong>tes catálogos<br />
4 Machine Readable Cataloging<br />
electrónicos <strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s bibliotecas<br />
pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>tes al Sistema<br />
Bibliotecario, como son LIBRUNAM<br />
(catálogo <strong>de</strong> libros), SERIUNAM<br />
(catálogo <strong>de</strong> revistas), TESIUNAM<br />
(Catálogo <strong>de</strong> tesis), MAPAMEX (catálogo<br />
<strong>de</strong> mapas), EUTERPE (catálogo<br />
<strong>de</strong> partituras), <strong>en</strong>tre otros.<br />
CC (catalogación). En el caso <strong>de</strong><br />
LIBRUNAM, se importan los registros<br />
bibliográficos <strong>en</strong> formato MARC 4 , los<br />
cuales se validan contra los catálogos<br />
<strong>de</strong> autoridad <strong>de</strong>finidos por <strong>la</strong> institución,<br />
con lo que se van actualizando<br />
<strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong>s bibliotecas para <strong>su</strong> con<strong>su</strong>lta posterior<br />
a través <strong>de</strong>l OPAC. Gracias a<br />
esta característica <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos<br />
LIBRUNAM pudo importarse <strong>de</strong> otro<br />
sistema utilizado anteriorm<strong>en</strong>te. Este<br />
Verónica Mata Acosta<br />
Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />
Silvia Cortés Girón<br />
Figura 1. Módulos <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong><br />
módulo permite también trabajar con<br />
"cargos remotos", es <strong>de</strong>cir que si un<br />
libro ya fue catalogado y c<strong>la</strong>sificado<br />
<strong>en</strong> el Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Procesos<br />
Técnicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> DGB y el registro<br />
bibliográfico ya se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
base <strong>de</strong> datos, el personal <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
biblioteca <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tal pue<strong>de</strong> llevar<br />
a cabo un proceso para que el<br />
sistema g<strong>en</strong>ere el número <strong>de</strong> adquisición<br />
y <strong>en</strong> el registro bibliográfico<br />
aparezca <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca.<br />
Actualm<strong>en</strong>te, más <strong>de</strong> ci<strong>en</strong> bibliotecas<br />
realizan cargos remotos.<br />
SER (Publicaciones Periódicas). <strong>El</strong><br />
Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Suscripciones <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> DGB está trabajando con este<br />
módulo <strong>la</strong> tramitación, registro,<br />
compra y rec<strong>la</strong>maciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />
revistas que se adquier<strong>en</strong> para <strong>la</strong><br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
25
<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />
UNAM, don<strong>de</strong> también se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra<br />
<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>da <strong>la</strong> base <strong>de</strong> publicaciones<br />
periódicas SERIUNAM. A corto<br />
p<strong>la</strong>zo, <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tales<br />
también llevarán a cabo los cargos<br />
remotos <strong>de</strong> <strong>su</strong>s fascículos.<br />
MA (Catálogos <strong>de</strong> autorida<strong>de</strong>s). <strong>El</strong><br />
<strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Procesos Técnicos<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> DGB lleva a cabo esta actividad<br />
académica, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> catalogar con<br />
control ext<strong>en</strong>sivo <strong>de</strong> autorida<strong>de</strong>s es<br />
<strong>la</strong> l<strong>la</strong>ve para el sistema ALEPH. La<br />
catalogación pue<strong>de</strong> ser estructurada<br />
o <strong>de</strong> forma libre. Las rutinas <strong>de</strong> validación<br />
manejadas por tab<strong>la</strong>s <strong>de</strong><br />
ALEPH mejoran el flujo <strong>de</strong> trabajo y<br />
aceleran el proceso <strong>de</strong> catalogación.<br />
CI (Circu<strong>la</strong>ción). Es el que permite<br />
contro<strong>la</strong>r los préstamos para saber<br />
si un libro está disponible o no y <strong>en</strong><br />
tal caso quién lo ti<strong>en</strong>e prestado, al<br />
igual que <strong>la</strong>s <strong>de</strong>voluciones <strong>de</strong>l<br />
material prestado. Funciona con<br />
una base <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> lectores que<br />
se interre<strong>la</strong>ciona con <strong>la</strong> base <strong>de</strong><br />
datos <strong>de</strong>l acervo <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca.<br />
ACQ (Adquisiciones). Módulo que<br />
permite llevar <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong> <strong>de</strong><br />
una forma autónoma <strong>de</strong> acuerdo a<br />
<strong>la</strong>s políticas <strong>de</strong> cada biblioteca.<br />
Este módulo será analizado más<br />
a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte con más <strong>de</strong>talle.<br />
PASS (Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> c<strong>la</strong>ves).<br />
<strong>El</strong> acceso a los módulos se establece<br />
<strong>de</strong> acuerdo a niveles <strong>de</strong> seguridad<br />
basados <strong>en</strong> contraseñas.<br />
26<br />
Uso <strong>de</strong>l módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong><br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />
A continuación se pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> <strong>de</strong>scripción<br />
<strong>de</strong> cada una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s bases <strong>de</strong> datos<br />
que constituy<strong>en</strong> el módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong>,<br />
seña<strong>la</strong>ndo <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas y <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas<br />
i<strong>de</strong>ntificadas <strong>en</strong> <strong>su</strong> utilización.<br />
<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> es muy<br />
completo ya que permite <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r<br />
bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> pre<strong>su</strong>puestos,<br />
proveedores, pedidos, facturas y<br />
tab<strong>la</strong> <strong>de</strong> monedas, <strong>la</strong>s cuales nos<br />
ayudan a contro<strong>la</strong>r pre<strong>su</strong>puestos,<br />
manejar ór<strong>de</strong>nes <strong>de</strong> compra, recepciones<br />
<strong>de</strong> pedidos parciales o completos,<br />
rec<strong>la</strong>maciones, cance<strong>la</strong>ciones<br />
<strong>de</strong> libros y revistas, principalm<strong>en</strong>te.<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
PRESUPUESTOS<br />
Figura 2. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> pre<strong>su</strong>puestos<br />
Permite crear y abrir pre<strong>su</strong>puestos<br />
<strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes tipos: regu<strong>la</strong>r, especial<br />
o <strong>de</strong> investigación, con los<br />
periodos <strong>de</strong> vig<strong>en</strong>cia, notas sobre<br />
<strong>de</strong> dón<strong>de</strong> provi<strong>en</strong>e el monto, <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to<br />
o nombre y c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
biblioteca. Ver figura 2.<br />
Cabe seña<strong>la</strong>r que <strong>en</strong> este módulo se<br />
pue<strong>de</strong> llevar el control <strong>de</strong> todos los<br />
pre<strong>su</strong>puestos que maneja <strong>la</strong><br />
Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong><br />
México, y que pue<strong>de</strong>n ser pre<strong>su</strong>puestos<br />
asignados a <strong>la</strong> biblioteca para <strong>la</strong><br />
compra <strong>de</strong> libros (técnicos, ci<strong>en</strong>tíficos<br />
y literarios), vi<strong>de</strong>ocasetes, discos compactos<br />
(CD-ROM) o <strong>de</strong> otros pre<strong>su</strong>puestos<br />
<strong>de</strong>rivados <strong>de</strong> programas <strong>de</strong>
apoyo como el Programa <strong>de</strong> Apoyo a<br />
Proyectos Instituciones para el Mejorami<strong>en</strong>to<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> Enseñanza (PAPIME),<br />
Programa <strong>de</strong> Apoyo a Proyectos <strong>de</strong><br />
Investigación e Innovación Tecnológica<br />
(PAPIIT), Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong><br />
Apoyo al Personal Académico (DGAPA),<br />
<strong>en</strong>tre otros.<br />
V<strong>en</strong>tajas:<br />
• Permite manejar varios pre<strong>su</strong>puestos<br />
al año ya sean globales,<br />
por proyecto o por <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to<br />
• Las c<strong>la</strong>ves <strong>de</strong>l pre<strong>su</strong>puesto se <strong>de</strong>fin<strong>en</strong><br />
librem<strong>en</strong>te utilizando caracteres<br />
alfanuméricos, lo cual permite<br />
t<strong>en</strong>er c<strong>la</strong>ves mnemotécnicas<br />
• <strong>El</strong> pre<strong>su</strong>puesto asignado pue<strong>de</strong><br />
corregirse <strong>en</strong> cualquier mom<strong>en</strong>to<br />
que sea requerido, esto es para<br />
asignaciones adicionales, cambios<br />
o movimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s partidas<br />
pre<strong>su</strong>puestales<br />
• Pres<strong>en</strong>ta el pre<strong>su</strong>puesto <strong>de</strong> manera<br />
<strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da mostrando el pre<strong>su</strong>puesto<br />
asignado, corregido, comprometido,<br />
monto facturado, gastado, liqui<strong>de</strong>z y<br />
resto real, lo que permite un a<strong>de</strong>cuado<br />
control pre<strong>su</strong>puestal<br />
• La c<strong>la</strong>ve para <strong>la</strong> asignación <strong>de</strong>l<br />
pre<strong>su</strong>puesto pue<strong>de</strong> ser actualizada<br />
cada año agregando un guión<br />
y cuatro cifras, que i<strong>de</strong>ntifiqu<strong>en</strong> el<br />
año <strong>de</strong> pre<strong>su</strong>puesto incluso con<br />
caracteres alfanuméricos.<br />
PROVEEDORES<br />
De acuerdo al Registro <strong>de</strong> Proveedores<br />
<strong>de</strong> Material Bibliográfico <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
UNAM, que aparece <strong>en</strong> el sitio web <strong>de</strong><br />
<strong>la</strong> Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas,<br />
se proce<strong>de</strong> a seleccionar los proveedores<br />
que <strong>la</strong> biblioteca <strong>de</strong>termine <strong>de</strong><br />
acuerdo a <strong>su</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> información,<br />
para no dar <strong>de</strong> alta el total<br />
<strong>de</strong> registros.<br />
La biblioteca proce<strong>de</strong> a registrar los<br />
datos <strong>de</strong>l proveedor: c<strong>la</strong>ve asignada<br />
por <strong>la</strong> UNAM, datos g<strong>en</strong>erales, tales<br />
como razón social, nombre <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
persona con <strong>la</strong> que se ti<strong>en</strong>e el contacto,<br />
país, tipo <strong>de</strong> material (nacional<br />
o extranjero), forma <strong>de</strong> <strong>en</strong>vío,<br />
p<strong>la</strong>zo para rec<strong>la</strong>mación, l<strong>en</strong>gua,<br />
monedas con <strong>la</strong>s que trabaja el proveedor,<br />
porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> <strong>de</strong>scu<strong>en</strong>to,<br />
datos <strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa como dirección,<br />
teléfono, fax y correo electrónico,<br />
los cuales se pue<strong>de</strong>n imprimir<br />
al realizar pedidos y rec<strong>la</strong>maciones.<br />
Ver figura 3.<br />
Verónica Mata Acosta<br />
Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />
Silvia Cortés Girón<br />
V<strong>en</strong>tajas:<br />
Figura 3. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> proveedores<br />
• Al ingresar los datos completos <strong>de</strong><br />
los proveedores se g<strong>en</strong>era una base<br />
<strong>de</strong> datos que pue<strong>de</strong> ser con<strong>su</strong>ltada,<br />
actualizada o corregida según<br />
<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca<br />
• Al realizar <strong>la</strong> captura <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones<br />
económicas conv<strong>en</strong>idas con los<br />
proveedores, éstas se reflejan automáticam<strong>en</strong>te<br />
al e<strong>la</strong>borar los pedidos,<br />
lo cual permite <strong>de</strong>tectar si los<br />
proveedores están cumpli<strong>en</strong>do con<br />
los conv<strong>en</strong>ios establecidos o no<br />
• Los libros que se recib<strong>en</strong> por donación<br />
se pue<strong>de</strong>n incluir para búsquedas<br />
posteriores y <strong>la</strong> lista se pue<strong>de</strong><br />
realizar por <strong>Aleph</strong>, creando un proveedor<br />
l<strong>la</strong>mado "donación", omiti<strong>en</strong>do<br />
el precio y <strong>en</strong> <strong>la</strong>s notas se<br />
pue<strong>de</strong> registrar el nombre <strong>de</strong> <strong>la</strong> persona<br />
o institución donante.<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
27
<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />
PEDIDOS<br />
Para realizar el pedido <strong>de</strong> un libro,<br />
<strong>en</strong> primer lugar se busca el título <strong>en</strong><br />
LIBRUNAM para verificar si ya existe<br />
el ejemp<strong>la</strong>r, <strong>en</strong> tal caso se toma el<br />
número <strong>de</strong> sistema y automáticam<strong>en</strong>te<br />
lo incorpora a <strong>la</strong> base <strong>de</strong><br />
<strong>adquisiciones</strong>. En caso contrario, se<br />
realiza una pre catalogación <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
pantal<strong>la</strong> que conti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s etiquetas<br />
MARC. Una vez que se ti<strong>en</strong>e el registro,<br />
el sistema le asigna un número.<br />
Se teclea el número asignado por<br />
el sistema (por ejemplo: pd 140) y<br />
se proce<strong>de</strong> a verificar los campos<br />
<strong>de</strong> número <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n, status, fecha<br />
<strong>de</strong> arribo estimado, método <strong>de</strong><br />
adquisición, urg<strong>en</strong>cia, <strong>en</strong>trega<br />
(correo aéreo o terrestre), y si concuerdan<br />
con los requerimi<strong>en</strong>tos<br />
estos campos pue<strong>de</strong>n saltarse y<br />
proce<strong>de</strong>r a registrar <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
biblioteca, el número <strong>de</strong> lector que<br />
solicitó el material (número asignado<br />
<strong>en</strong> el módulo <strong>de</strong> circu<strong>la</strong>ción),<br />
c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> proveedor, número <strong>de</strong><br />
ejemp<strong>la</strong>res solicitados, precio,<br />
moneda, código pre<strong>su</strong>puestal y<br />
notas. Ver figura 4.<br />
V<strong>en</strong>tajas:<br />
• Permite interactuar con otros<br />
módulos <strong>de</strong>l sistema para aprovechar<br />
información que ya existe,<br />
por ejemplo, <strong>de</strong>l catálogo bibliográfico<br />
se pue<strong>de</strong>n tomar registros<br />
bibliográficos y pasarlos a <strong>la</strong> base<br />
28<br />
<strong>de</strong> datos <strong>de</strong> pedidos, realizando<br />
los cambios que se requieran<br />
• Permite contar con información<br />
actualizada consi<strong>de</strong>rando todos<br />
los movimi<strong>en</strong>tos realizados, por<br />
ejemplo, una vez que un pedido<br />
es pagado, el pre<strong>su</strong>puesto comprometido<br />
disminuye y el pre<strong>su</strong>puesto<br />
ejercido aum<strong>en</strong>ta<br />
• Al realizar un pedido, <strong>la</strong> cantidad<br />
estimada se ve reflejada <strong>en</strong> el pre<strong>su</strong>puesto<br />
como "comprometido",<br />
el cual se modifica una vez que se<br />
da <strong>de</strong> alta <strong>la</strong> factura o el pago y<br />
pasa a pre<strong>su</strong>puesto "ejercido", lo<br />
que refleja cada uno <strong>de</strong> los movimi<strong>en</strong>tos<br />
que se llevan a cabo<br />
• Evita duplicidad <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong><br />
al hacer búsquedas por autor<br />
o título.<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
Figura 4. Pantal<strong>la</strong> para realizar pedidos<br />
• Se pue<strong>de</strong> hacer <strong>la</strong> captura <strong>de</strong> libros<br />
para difer<strong>en</strong>tes proveedores <strong>en</strong> cualquier<br />
mom<strong>en</strong>to ya que utiliza c<strong>la</strong>ves<br />
• La pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> pedidos proporciona<br />
información sobre el estado<br />
que guardan <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong>, es<br />
<strong>de</strong>cir si ya se realizó el pedido, si<br />
un libro está facturado, <strong>en</strong> espera,<br />
si se canceló, si ya se pagó o recibió<br />
y quién lo solicitó. Ver figura 5.<br />
Aquí se pue<strong>de</strong> observar que <strong>la</strong> solicitud<br />
140 fue realizada el 19 <strong>de</strong> julio<br />
<strong>de</strong>l 2002. La F indica que ya está<br />
facturado y <strong>la</strong> P que ya fue pagado.<br />
Si se quisiera obt<strong>en</strong>er más información<br />
sobre este libro, se teclea xp 1<br />
y se expan<strong>de</strong> <strong>la</strong> solicitud, don<strong>de</strong> se<br />
podrá ver con qué pre<strong>su</strong>puesto se<br />
pagó, cuántos volúm<strong>en</strong>es se pagaron,<br />
cuál fue el precio <strong>de</strong>l libro, a<strong>de</strong>
más <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fechas <strong>de</strong> cada movimi<strong>en</strong>to.<br />
En caso <strong>de</strong> cance<strong>la</strong>ción <strong>en</strong><br />
vez <strong>de</strong> CLS aparecerían <strong>la</strong>s sig<strong>la</strong>s<br />
CNB y cuando se hace <strong>la</strong> expansión<br />
se podrá ver <strong>en</strong> <strong>la</strong>s notas porqué se<br />
realizó ésta.<br />
REPORTES<br />
Figura 5. Ejemplo <strong>de</strong>l estado que guarda el pedido 140<br />
Para g<strong>en</strong>erar los reportes es necesario<br />
contar con una c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> acceso,<br />
posteriorm<strong>en</strong>te se <strong>de</strong>be realizar<br />
una conversión <strong>de</strong> fechas AAA-<br />
AMMDD (año, mes y día), ya que<br />
<strong>Aleph</strong> reconoce el número <strong>de</strong> días<br />
transcurridos <strong>en</strong> un cierto periodo,<br />
<strong>de</strong> esta manera se ingresa <strong>la</strong> fecha<br />
inicial y <strong>la</strong> fecha final <strong>de</strong>l reporte<br />
que se requiere, finalm<strong>en</strong>te el<br />
reporte pue<strong>de</strong> vi<strong>su</strong>alizarse <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />
pantal<strong>la</strong>. Ver figura 6.<br />
Verónica Mata Acosta<br />
Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />
Silvia Cortés Girón<br />
<strong>El</strong> sistema maneja varios reportes,<br />
<strong>en</strong>tre ellos: solicitu<strong>de</strong>s registradas<br />
(NEW), solicitu<strong>de</strong>s <strong>en</strong>viadas al proveedor<br />
(SV) y libros que ya han sido<br />
facturados y pagados (CLS).<br />
Otra manera <strong>de</strong> e<strong>la</strong>borar un reporte<br />
<strong>de</strong> nuevas <strong>adquisiciones</strong> es copiando<br />
los datos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong><br />
pedidos y pegándolos <strong>en</strong> un procesador<br />
<strong>de</strong> textos. Ejemplo:<br />
Beltskii, V. V<br />
Essays on the motion of celestial<br />
bodies Birkhäuser Ver<strong>la</strong>g,<br />
2001<br />
O a través <strong>de</strong>l registro capturado:<br />
Figura 6. Ejemplo <strong>de</strong> una or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> compra <strong>de</strong> libros que adquiere una<br />
biblioteca<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
29
<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />
No. Sist 0001211<br />
Autor Kelley, David H<br />
Titulo Exploring the anci<strong>en</strong>t skies<br />
Impresio Springer, 2002<br />
ISBN 0387953108<br />
V<strong>en</strong>tajas:<br />
• Los reportes se pue<strong>de</strong>n hacer<br />
por año, mes o el tiempo que se<br />
consi<strong>de</strong>re pertin<strong>en</strong>te<br />
• <strong>El</strong> sistema permite realizar varios<br />
reportes: para conformar una<br />
or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> compra, <strong>de</strong> libros solicitados<br />
al proveedor, <strong>de</strong> libros facturados<br />
y pagados, <strong>en</strong>tre otros<br />
• Permite e<strong>la</strong>borar un boletín <strong>de</strong><br />
nuevas <strong>adquisiciones</strong>.<br />
Desv<strong>en</strong>taja:<br />
• La e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> reportes <strong>en</strong><br />
<strong>Aleph</strong> requiere <strong>de</strong>l trabajo previo<br />
por parte <strong>de</strong> los programadores, <strong>de</strong><br />
tal manera que estos reportes se<br />
logr<strong>en</strong> vi<strong>su</strong>alizar conforme a <strong>la</strong>s<br />
necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca.<br />
LLEGADA DEL MATERIAL<br />
Cuando se recib<strong>en</strong> los libros, se van<br />
dando <strong>de</strong> alta como "llegadas" para<br />
que se observe el estado que guarda<br />
dicho material <strong>en</strong> <strong>la</strong> pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> pedidos.<br />
Las c<strong>la</strong>ves que asigna el sistema<br />
son: CMP para recepciones completas<br />
y PTL para parciales. Ver figura 7.<br />
V<strong>en</strong>tajas:<br />
30<br />
• Permite saber si el material solicitado<br />
ya llegó<br />
• Permite hacer anotaciones sobre<br />
<strong>la</strong> respuesta <strong>de</strong>l proveedor con<br />
re<strong>la</strong>ción a un libro solicitado<br />
•· Para avisar al u<strong>su</strong>ario <strong>de</strong> que ya<br />
llegó el libro solicitado, el registro<br />
pue<strong>de</strong> copiarse y <strong>en</strong>viarse por<br />
correo electrónico.<br />
FACTURAS<br />
<strong>El</strong> registro <strong>de</strong> facturas es importante<br />
para verificar <strong>la</strong> afectación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
información pre<strong>su</strong>puestal. De este<br />
modo se consigna el número <strong>de</strong><br />
factura, fecha, moneda, cantidad<br />
total, <strong>de</strong>scu<strong>en</strong>to adicional (que calcu<strong>la</strong><br />
automáticam<strong>en</strong>te el sistema),<br />
cantidad neta, número <strong>de</strong> cheque,<br />
contra-recibo, etc. Ver figura 8.<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
V<strong>en</strong>tajas:<br />
Figura 7. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l material<br />
• En cualquier mom<strong>en</strong>to se pue<strong>de</strong><br />
con<strong>su</strong>ltar el pre<strong>su</strong>puesto y verificar<br />
<strong>la</strong>s modificaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cantida<strong>de</strong>s<br />
<strong>de</strong> comprometido, facturado<br />
y gastado.<br />
• Una vez que se ll<strong>en</strong>an los datos<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> llegada <strong>de</strong> los libros y los<br />
datos <strong>de</strong> <strong>la</strong> factura, el pre<strong>su</strong>puesto<br />
cambia automáticam<strong>en</strong>te, quedando<br />
anotada <strong>la</strong> fecha <strong>en</strong> que<br />
llega, <strong>la</strong> fecha <strong>en</strong> que se paga <strong>la</strong><br />
factura y el número <strong>de</strong> cheque<br />
con que se pagó.
Desv<strong>en</strong>taja:<br />
• No consigna <strong>la</strong>s facturas que se<br />
pagaron con un cheque <strong>de</strong>terminado,<br />
ya que nos arroja un listado<br />
con <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> todos los<br />
años. Por lo que para saber qué<br />
facturas se han pagado y cuáles<br />
no, hay que ver todas <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s<br />
que se han hecho <strong>de</strong>s<strong>de</strong> que<br />
se com<strong>en</strong>zó a utilizar <strong>Aleph</strong>.<br />
Otras V<strong>en</strong>tajas:<br />
Figura 8. Pantal<strong>la</strong> para registrar una factura<br />
• <strong>El</strong> sistema incluye comandos,<br />
pantal<strong>la</strong>s y ayudas <strong>en</strong> español<br />
• <strong>El</strong> password <strong>de</strong>l módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong>,<br />
permite con<strong>su</strong>ltar <strong>la</strong> base<br />
local <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tal,<br />
<strong>la</strong> base LIBRUNAM y <strong>la</strong> base <strong>de</strong><br />
<strong>adquisiciones</strong> sin necesidad <strong>de</strong><br />
cambiarlo, lo que facilita <strong>la</strong> con<strong>su</strong>l-<br />
ta <strong>de</strong> cualquiera <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tres bases<br />
( LIBRUNAM, ADQ y <strong>la</strong> base local),<br />
para <strong>la</strong> localización <strong>de</strong> un registro<br />
bibliográfico.<br />
• En <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos ADQ se pue<strong>de</strong>n<br />
añadir <strong>la</strong>s notas o com<strong>en</strong>tarios<br />
que se crean conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes,<br />
por ejemplo: se le agrega <strong>la</strong> c<strong>la</strong>sificación<br />
provisional para po<strong>de</strong>r<br />
saber <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra un<br />
libro, mi<strong>en</strong>tras es catalogado y<br />
c<strong>la</strong>sificado por <strong>la</strong> DGB.<br />
Ejemplo:<br />
No. Sist. 0001483<br />
No. LC F1218.6/A73<br />
Autor Evans, Susan<br />
Titulo Arqueology of Anci<strong>en</strong>t<br />
Mexico and C<strong>en</strong>tral America<br />
Impresio Internacional Thompson,<br />
2001<br />
Verónica Mata Acosta<br />
Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />
Silvia Cortés Girón<br />
• Pue<strong>de</strong> hacerse cualquier anotación<br />
que <strong>de</strong> acuerdo a <strong>la</strong>s políticas<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca se le dé a los libros<br />
nuevos, para <strong>su</strong> rápida localización,<br />
cuando se solicite un libro se<br />
pue<strong>de</strong> buscar <strong>en</strong> <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos<br />
local y si no se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra se pasa<br />
<strong>la</strong> base <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> y se<br />
pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cir al u<strong>su</strong>ario si el libro<br />
solicitado ya llegó y <strong>en</strong> que fase<br />
<strong>de</strong>l proceso se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra.<br />
• En cualquier mom<strong>en</strong>to pue<strong>de</strong> actualizarse<br />
un registro utilizando los comandos<br />
concebidos para tal efecto.<br />
• Pue<strong>de</strong>n realizarse búsquedas <strong>de</strong><br />
pedidos, facturas, proveedores,<br />
pre<strong>su</strong>puestos, número <strong>de</strong> cheque,<br />
ya que consta <strong>de</strong> una amplia<br />
gama <strong>de</strong> índices <strong>de</strong> búsqueda y<br />
comandos. Ver figura 9.<br />
Desv<strong>en</strong>taja:<br />
• No permite e<strong>la</strong>borar <strong>la</strong> lista <strong>de</strong><br />
todos los libros solicitados <strong>en</strong> un<br />
año <strong>de</strong>terminado <strong>en</strong> <strong>su</strong> conjunto,<br />
sino una lista por cada proveedor.<br />
UTILERIAS<br />
En este apartado se pue<strong>de</strong>n hacer los<br />
cambios pertin<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> acuerdo al tipo<br />
<strong>de</strong> cambio <strong>de</strong>l peso con respecto a <strong>la</strong>s<br />
monedas extranjeras. Ver figura 10.<br />
Cu<strong>en</strong>ta con una amplia tab<strong>la</strong> <strong>de</strong><br />
monedas y carga los montos automáticam<strong>en</strong>te<br />
<strong>en</strong> moneda nacional <strong>de</strong><br />
acuerdo al tipo <strong>de</strong> cambio que se<br />
configure. Este módulo permite<br />
transferir ór<strong>de</strong>nes a otro pre<strong>su</strong>puesto.<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
31
<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />
Conclusiones y recom<strong>en</strong>daciones<br />
Las activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> selección y<br />
adquisición son fundam<strong>en</strong>tales<br />
para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s colecciones<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas y por ello<br />
constituy<strong>en</strong> un procedimi<strong>en</strong>to a<strong>de</strong>cuado<br />
que permite <strong>la</strong> compra <strong>de</strong><br />
libros, publicaciones periódicas,<br />
vi<strong>de</strong>os, etcétera, <strong>de</strong> relevancia para<br />
los u<strong>su</strong>arios. A<strong>de</strong>más, permit<strong>en</strong> un<br />
manejo a<strong>de</strong>cuado y control efici<strong>en</strong>te<br />
<strong>de</strong>l pre<strong>su</strong>puesto asignado a una<br />
biblioteca, necesarios para cumplir<br />
con el fin <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma: satisfacer<br />
los requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> información<br />
<strong>de</strong> los u<strong>su</strong>arios.<br />
La Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas<br />
dio un paso importante <strong>en</strong> <strong>la</strong> evaluación<br />
y puesta <strong>en</strong> marcha <strong>de</strong>l módulo<br />
<strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong>, ya que<br />
permite a <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tales<br />
contar con una herrami<strong>en</strong>ta<br />
útil para administrar <strong>su</strong>s <strong>adquisiciones</strong><br />
y pre<strong>su</strong>puestos.<br />
Son muchas <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas que se<br />
i<strong>de</strong>ntificaron <strong>en</strong> el módulo <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong>,<br />
<strong>la</strong>s cuales se pue<strong>de</strong>n re<strong>su</strong>mir <strong>en</strong><br />
que es un sistema que proporciona<br />
un control preciso sobre <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong><br />
<strong>en</strong> cuanto a pre<strong>su</strong>puesto y<br />
<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s colecciones.<br />
Debemos involucrarnos más <strong>en</strong> el<br />
manejo <strong>de</strong> este módulo para obt<strong>en</strong>er<br />
el máximo b<strong>en</strong>eficio, ya que es muy<br />
completo. Asimismo, <strong>de</strong>bemos estar<br />
motivados <strong>en</strong> utilizar <strong>la</strong>s herrami<strong>en</strong>tas<br />
32<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
Figura 9. Índice <strong>de</strong> pedidos<br />
Figura 10. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> conversión <strong>de</strong> monedas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s utilerías
tecnológicas que nos ayudan a mejorar<br />
nuestras activida<strong>de</strong>s.<br />
La DGB <strong>de</strong>berá trabajar un poco<br />
más <strong>en</strong> <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> reportes<br />
que cump<strong>la</strong>n con los requerimi<strong>en</strong>tos<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>l sistema.<br />
En <strong>la</strong> medida <strong>en</strong> que se utilic<strong>en</strong> los<br />
<strong>de</strong>más módulos <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong> podremos<br />
avanzar firmem<strong>en</strong>te hacia un<br />
sistema integral <strong>de</strong> automatización<br />
para <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong> <strong>la</strong> UNAM. <br />
Verónica Mata Acosta<br />
Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />
Silvia Cortés Girón<br />
Refer<strong>en</strong>cias Bibliográficas<br />
ALEPH : el <strong>su</strong>cesor natural. México : Sistemas Lógicos, [199?]. 4 p.<br />
ALEPH Overview 1996, características g<strong>en</strong>erales. México : Sistemas Lógicos,<br />
[199?]. 6 p.<br />
BIBLARZ, Dora, LADRÓN DE GUEVARA COX, Hel<strong>en</strong>. La evaluación <strong>de</strong> colecciones :<br />
un <strong>en</strong>foque internacional. En: SEMINARIO INTERNACIONAL SOBRE DESARROLLO DE<br />
COLECCIONES (1º : 1997 : México, D. F.). Primer Seminario Internacional sobre<br />
Desarrollo <strong>de</strong> Colecciones. México : UNAM, C<strong>en</strong>tro Universitario <strong>de</strong><br />
Investigaciones Bibliotecológicas, 1998, p. 121-134.<br />
Catálogo <strong>de</strong> proveedores autorizados <strong>de</strong> material bibliográfico 2001-2002.<br />
México : UNAM, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, 2001. 69 p.<br />
Estructura y procedimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l Módulo <strong>de</strong> Adquisiciones <strong>de</strong> ALEPH : curso.<br />
México : UNAM, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, 1998. [29 h.]<br />
GORBEA-PORTAL, Salvador. Uso <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los matemáticos <strong>en</strong> <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong><br />
colecciones : teoría y método. En: SEMINARIO INTERNACIONAL SOBRE<br />
DESARROLLO DE COLECCIONES (1º : 1997 : México, D. F.). Primer Seminario<br />
Internacional sobre Desarrollo <strong>de</strong> Colecciones. México : UNAM, C<strong>en</strong>tro<br />
Universitario <strong>de</strong> Investigaciones Bibliotecológicas, 1998, p. 83-110.<br />
NEGRETE, Ma. <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong>. <strong>El</strong> papel <strong>de</strong>l bibliotecólogo <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> biblioteca universitaria. Investigación Bibliotecológica, 1993, vol. 7,<br />
no. 4, p. 5-7.<br />
UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE MÉXICO. DIRECCIÓN GENERAL DE BIBLIOTECAS.<br />
Catálogo e instructivo <strong>de</strong> ejercicio pre<strong>su</strong>puestal, 2002. - México : UNAM,<br />
Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, 2002. 304 p.<br />
BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />
33