23.04.2013 Views

El modulo de adquisiciones en Aleph: su utilizacion en la ... - E-LIS

El modulo de adquisiciones en Aleph: su utilizacion en la ... - E-LIS

El modulo de adquisiciones en Aleph: su utilizacion en la ... - E-LIS

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>:<br />

<strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />

Verónica Mata Acosta*<br />

Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no**<br />

Silvia Cortés Girón***<br />

Introducción<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones,<br />

<strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> materiales bibliográficos<br />

es una función es<strong>en</strong>cial <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> biblioteca. Revisemos algunas<br />

<strong>de</strong>finiciones: "<strong>El</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones<br />

es un proceso que <strong>de</strong>be ser<br />

p<strong>la</strong>neado <strong>en</strong> función <strong>de</strong> los u<strong>su</strong>arios<br />

y servicios, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se re<strong>la</strong>cione el<br />

conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> colección actual,<br />

<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> información <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

comunidad y los difer<strong>en</strong>tes servicios<br />

que se ofrec<strong>en</strong>". 1<br />

<strong>El</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones <strong>en</strong><br />

bibliotecas académicas es "<strong>la</strong> adquisición<br />

p<strong>la</strong>neada <strong>de</strong> materiales <strong>en</strong><br />

todos los formatos para satisfacer<br />

<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza e<br />

investigación. La compra se ajusta a<br />

<strong>la</strong> situación financiera y a <strong>la</strong> oportunidad<br />

<strong>de</strong> recursos compartidos". 2<br />

Por <strong>su</strong> parte, Gorbea seña<strong>la</strong>: "La<br />

teoría <strong>de</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones<br />

Re<strong>su</strong>m<strong>en</strong><br />

Se <strong>de</strong>scribe el Módulo <strong>de</strong><br />

Adquisiciones <strong>de</strong>l Software para<br />

Automatización <strong>de</strong> Bibliotecas<br />

<strong>de</strong>nominado aleph y se pres<strong>en</strong>tan<br />

<strong>su</strong>s v<strong>en</strong>tajas y <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas. Se reún<strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s experi<strong>en</strong>cias <strong>de</strong> <strong>la</strong> utilización<br />

<strong>de</strong> este módulo <strong>en</strong> dos bibliotecas<br />

pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>tes al Subsistema <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Investigación Ci<strong>en</strong>tífica <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Universidad Nacional Autónoma<br />

<strong>de</strong> México (unam): el Instituto <strong>de</strong><br />

Astronomía y el Instituto <strong>de</strong><br />

Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, así como <strong>la</strong>s<br />

aportaciones <strong>de</strong>l Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong><br />

Adquisiciones <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección<br />

G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas (dgb), como<br />

responsable <strong>de</strong> <strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación<br />

<strong>de</strong> este módulo <strong>en</strong> <strong>la</strong> Universidad.<br />

Pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve: <strong>Aleph</strong>, Sistema <strong>de</strong><br />

Automatización para Bibliotecas, <strong>adquisiciones</strong><br />

bibliográficas, libros, Dirección<br />

G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, unam.<br />

Abstract<br />

The acquisitions software module for<br />

automation of libraries <strong>de</strong>nominated<br />

aleph is <strong>de</strong>scribed, and its advantages<br />

and disadvantages are pres<strong>en</strong>ted.<br />

Experi<strong>en</strong>ces with the use of this<br />

module are gathered based on two<br />

libraries of the Sci<strong>en</strong>tific Research<br />

Subsystem of Universidad Nacional<br />

Autónoma <strong>de</strong> México (unam): the<br />

Institute of Astronomy and the<br />

Institute of Nuclear Sci<strong>en</strong>ces; and<br />

also the contributions of Dirección<br />

G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas' Departm<strong>en</strong>t<br />

of Acquisitions responsible for the<br />

implem<strong>en</strong>tation of this system at the<br />

university.<br />

Keywords: <strong>Aleph</strong>, libraries automation<br />

software, library acquisitions,<br />

books, unam<br />

* Instituto <strong>de</strong> Astronomía, Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México (UNAM). Circuito Exterior, Ciudad Universitaria, 04510 México, D.F.<br />

veronica@astroscu.unam.mx<br />

** Instituto <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México (UNAM). Circuito Exterior, Ciudad Universitaria, 04510 México, D.F.<br />

rosas@nuclecu.unam.mx<br />

*** Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Adquisiciones Bibliográficas, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong> México (UNAM). Circuito<br />

Interior, Ciudad Universitaria, 04510 México, D.F. adquis@dgb.unam.mx<br />

1 NEGRETE, Ma. <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong>. "<strong>El</strong> papel <strong>de</strong>l bibliotecólogo <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones <strong>en</strong> <strong>la</strong> biblioteca universitaria". Investigación bibliotecológica, vol. 7 : 14, 1993 p. 6<br />

2 BIBLARZ, Dora, LADRÓN DE GUEVARA COX, Hel<strong>en</strong>. "La evaluación <strong>de</strong> colecciones: un <strong>en</strong>foque internacional" p. 125<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1, P. 23-33<br />

23


<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />

consi<strong>de</strong>ra a <strong>la</strong> colección como un<br />

<strong>en</strong>te dinámico, por medio <strong>de</strong>l cual<br />

se manifiesta un crecimi<strong>en</strong>to <strong>su</strong>st<strong>en</strong>table,<br />

ori<strong>en</strong>tado a garantizar <strong>la</strong>s<br />

necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> información <strong>de</strong> los<br />

u<strong>su</strong>arios <strong>en</strong> forma oportuna". 3<br />

En otras pa<strong>la</strong>bras, el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />

colecciones es <strong>la</strong> tarea <strong>en</strong>caminada<br />

a <strong>la</strong> selección, adquisición <strong>de</strong> material<br />

bibliográfico, <strong>de</strong> una manera<br />

p<strong>la</strong>neada no importando el formato,<br />

<strong>la</strong> conservación, preservación y<br />

<strong>de</strong>scarte, con el objetivo principal<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> satisfacción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> información <strong>de</strong> los u<strong>su</strong>arios<br />

<strong>de</strong> una comunidad <strong>de</strong>terminada.<br />

Para po<strong>de</strong>r llevar a cabo esta tarea<br />

se <strong>de</strong>b<strong>en</strong> tomar <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta varios<br />

factores como los sigui<strong>en</strong>tes:<br />

a) <strong>El</strong> objetivo <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca<br />

b) Servicios y políticas que se ofrec<strong>en</strong><br />

c) Características <strong>de</strong> <strong>su</strong>s u<strong>su</strong>arios<br />

d) Pre<strong>su</strong>puesto<br />

e) Colección disponible<br />

f) Idioma<br />

g) Temática <strong>de</strong> <strong>la</strong> colección<br />

h) Políticas <strong>de</strong> cooperación<br />

i) Políticas <strong>de</strong> donación<br />

j) Canje<br />

k) Descarte y preservación, <strong>en</strong>tre otros.<br />

Ahora bi<strong>en</strong>, <strong>la</strong> adquisición es una<br />

función que consiste <strong>en</strong> tramitar <strong>la</strong>s<br />

obras seleccionadas mediante tareas<br />

y rutinas para ser incluidas <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

3 GORBEA-PORTAL, Salvador. Uso <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los<br />

matemáticos <strong>en</strong> <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong> colecciones:<br />

teoría y método, p. 106.<br />

24<br />

colección por el procedimi<strong>en</strong>to más<br />

a<strong>de</strong>cuado. Ti<strong>en</strong>e como objetivo<br />

conseguir los materiales <strong>en</strong> <strong>la</strong> cantidad<br />

y calidad <strong>de</strong>seada al m<strong>en</strong>or<br />

costo y tiempo posibles.<br />

Antece<strong>de</strong>ntes<br />

<strong>El</strong> intercambio <strong>de</strong> experi<strong>en</strong>cias<br />

<strong>en</strong>tre <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>l Instituto <strong>de</strong><br />

Astronomía y el Instituto <strong>de</strong><br />

Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, junto con el<br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Adquisiciones<br />

Bibliográficas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Dirección<br />

G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas (DGB), nos<br />

motivó a <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r el pres<strong>en</strong>te trabajo<br />

con el propósito <strong>de</strong> <strong>de</strong>scribir <strong>de</strong><br />

manera breve el módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong><br />

<strong>de</strong>l sistema ALEPH 300 y<br />

seña<strong>la</strong>r principalm<strong>en</strong>te <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas,<br />

<strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas y <strong>su</strong> utilización <strong>de</strong>ntro<br />

<strong>de</strong>l Sistema Bibliotecario <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong><br />

México (UNAM).<br />

A partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> liberación <strong>de</strong>l módulo<br />

<strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong>, <strong>la</strong> DGB capacitó al<br />

personal <strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas para el<br />

uso <strong>de</strong>l sistema con el propósito <strong>de</strong><br />

ayudar a establecer un control <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s nuevas <strong>adquisiciones</strong> y <strong>de</strong>l pre<strong>su</strong>puesto<br />

asignado para <strong>la</strong> compra<br />

<strong>de</strong> libros con <strong>la</strong> partida 521.<br />

Algunas bibliotecas que han trabajado<br />

el módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> son:<br />

Instituto <strong>de</strong> Astronomía, Instituto <strong>de</strong><br />

Ci<strong>en</strong>cias Nucleares, Instituto <strong>de</strong><br />

Investigaciones Históricas, Facultad <strong>de</strong><br />

Filosofía y Letras, Facultad <strong>de</strong> Estudios<br />

Superiores Iztaca<strong>la</strong>, Facultad <strong>de</strong><br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

Estudios Superiores Cuautitlán, C<strong>en</strong>tro<br />

Universitario <strong>de</strong> Investigaciones Bibliotecológicas,<br />

C<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> Enseñanza para<br />

Extranjeros, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong><br />

Servicios <strong>de</strong> Cómputo Académico y<br />

Posgrado <strong>de</strong> Ing<strong>en</strong>iería, <strong>en</strong>tre otras.<br />

La adquisición <strong>de</strong> este software por<br />

parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> DGB data <strong>de</strong> 1996 cuando<br />

se dio a <strong>la</strong> tarea <strong>de</strong> evaluar un sistema<br />

que cumpliera con <strong>la</strong>s características<br />

y soporte para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong>l<br />

Proyecto <strong>de</strong> Automatización <strong>de</strong> <strong>la</strong> red<br />

<strong>de</strong> bibliotecas <strong>de</strong> <strong>la</strong> UNAM. Cabe seña<strong>la</strong>r<br />

que <strong>la</strong> Universidad cu<strong>en</strong>ta actualm<strong>en</strong>te<br />

con 138 bibliotecas que correspon<strong>de</strong>n<br />

a <strong>la</strong>s <strong>de</strong>p<strong>en</strong><strong>de</strong>ncias <strong>de</strong> los<br />

<strong>su</strong>bsistemas: <strong>de</strong> <strong>la</strong> Investigación<br />

Ci<strong>en</strong>tífica, <strong>de</strong> <strong>la</strong> Investigación <strong>en</strong><br />

Humanida<strong>de</strong>s, Escue<strong>la</strong>s y Faculta<strong>de</strong>s,<br />

<strong>de</strong> Bachillerato y <strong>de</strong> Administración y<br />

Ext<strong>en</strong>sión Universitaria.<br />

La DGB, a<strong>de</strong>más <strong>de</strong> adquirir el software,<br />

proporcionó a <strong>la</strong>s bibliotecas una<br />

lic<strong>en</strong>cia institucional para el módulo<br />

<strong>de</strong>l OPAC (Catálogo público <strong>en</strong> línea),<br />

mi<strong>en</strong>tras que algunas bibliotecas<br />

<strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tales adquirieron <strong>la</strong>s<br />

lic<strong>en</strong>cias conocidas como "staff" para<br />

<strong>la</strong> implem<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los <strong>de</strong>más<br />

módulos que integran el sistema <strong>de</strong><br />

acuerdo a <strong>su</strong>s propias necesida<strong>de</strong>s.<br />

Sistema <strong>Aleph</strong><br />

<strong>El</strong> sistema <strong>Aleph</strong> (Automated<br />

Library Expandable Program) es un<br />

software integral que nació <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

necesidad <strong>de</strong> automatizar <strong>la</strong>s bibliotecas<br />

universitarias, con el apoyo


<strong>de</strong> un grupo <strong>de</strong> especialistas <strong>en</strong><br />

bibliotecología y cómputo. Su <strong>de</strong>sarrollo<br />

se llevó a cabo a principios <strong>de</strong><br />

los años 80 <strong>en</strong> <strong>la</strong> Universidad<br />

Hebrea <strong>de</strong> Jerusalén, Israel y es<br />

distribuido por <strong>la</strong> empresa ExLibris.<br />

Entre <strong>la</strong>s características <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong> se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>su</strong> arquitectura cli<strong>en</strong>teservidor,<br />

<strong>la</strong> realización <strong>de</strong> transacciones<br />

por medio <strong>de</strong> correo electrónico,<br />

acceso a través <strong>de</strong>l WWW y compatibilidad<br />

con <strong>la</strong> norma Z39.50.<br />

Funciona bajo <strong>la</strong> p<strong>la</strong>taforma UNIX,<br />

corre <strong>en</strong> equipos DEC ALPHA, IBM<br />

RS/6000, HP9000, SUN, VAX/VMS y<br />

soporta millones <strong>de</strong> registros y más<br />

<strong>de</strong> 1,000 u<strong>su</strong>arios concurr<strong>en</strong>tes.<br />

Módulos <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong><br />

Los módulos que integran el sistema<br />

<strong>Aleph</strong> son: OPAC (catálogo público <strong>en</strong><br />

línea), catalogación, publicaciones<br />

periódicas, catálogos <strong>de</strong> autoridad,<br />

circu<strong>la</strong>ción, <strong>adquisiciones</strong>, utilerías,<br />

préstamo interbibliotecario y mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> c<strong>la</strong>ves. (Figura 1)<br />

Opac (Catálogo publico <strong>en</strong> línea).<br />

D<strong>en</strong>ominado así por <strong>su</strong>s sig<strong>la</strong>s <strong>en</strong><br />

inglés (Online Public Access<br />

Catalogue) permite t<strong>en</strong>er acceso a<br />

<strong>la</strong>s colecciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas<br />

realizando búsquedas por autor,<br />

título, <strong>en</strong>cabezami<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> materia,<br />

c<strong>la</strong>sificación, serie, etc. La UNAM<br />

cu<strong>en</strong>ta con difer<strong>en</strong>tes catálogos<br />

4 Machine Readable Cataloging<br />

electrónicos <strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s bibliotecas<br />

pert<strong>en</strong>eci<strong>en</strong>tes al Sistema<br />

Bibliotecario, como son LIBRUNAM<br />

(catálogo <strong>de</strong> libros), SERIUNAM<br />

(catálogo <strong>de</strong> revistas), TESIUNAM<br />

(Catálogo <strong>de</strong> tesis), MAPAMEX (catálogo<br />

<strong>de</strong> mapas), EUTERPE (catálogo<br />

<strong>de</strong> partituras), <strong>en</strong>tre otros.<br />

CC (catalogación). En el caso <strong>de</strong><br />

LIBRUNAM, se importan los registros<br />

bibliográficos <strong>en</strong> formato MARC 4 , los<br />

cuales se validan contra los catálogos<br />

<strong>de</strong> autoridad <strong>de</strong>finidos por <strong>la</strong> institución,<br />

con lo que se van actualizando<br />

<strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s bibliotecas para <strong>su</strong> con<strong>su</strong>lta posterior<br />

a través <strong>de</strong>l OPAC. Gracias a<br />

esta característica <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos<br />

LIBRUNAM pudo importarse <strong>de</strong> otro<br />

sistema utilizado anteriorm<strong>en</strong>te. Este<br />

Verónica Mata Acosta<br />

Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />

Silvia Cortés Girón<br />

Figura 1. Módulos <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong><br />

módulo permite también trabajar con<br />

"cargos remotos", es <strong>de</strong>cir que si un<br />

libro ya fue catalogado y c<strong>la</strong>sificado<br />

<strong>en</strong> el Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Procesos<br />

Técnicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> DGB y el registro<br />

bibliográfico ya se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

base <strong>de</strong> datos, el personal <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

biblioteca <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tal pue<strong>de</strong> llevar<br />

a cabo un proceso para que el<br />

sistema g<strong>en</strong>ere el número <strong>de</strong> adquisición<br />

y <strong>en</strong> el registro bibliográfico<br />

aparezca <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca.<br />

Actualm<strong>en</strong>te, más <strong>de</strong> ci<strong>en</strong> bibliotecas<br />

realizan cargos remotos.<br />

SER (Publicaciones Periódicas). <strong>El</strong><br />

Departam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Suscripciones <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> DGB está trabajando con este<br />

módulo <strong>la</strong> tramitación, registro,<br />

compra y rec<strong>la</strong>maciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

revistas que se adquier<strong>en</strong> para <strong>la</strong><br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

25


<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />

UNAM, don<strong>de</strong> también se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra<br />

<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>da <strong>la</strong> base <strong>de</strong> publicaciones<br />

periódicas SERIUNAM. A corto<br />

p<strong>la</strong>zo, <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tales<br />

también llevarán a cabo los cargos<br />

remotos <strong>de</strong> <strong>su</strong>s fascículos.<br />

MA (Catálogos <strong>de</strong> autorida<strong>de</strong>s). <strong>El</strong><br />

<strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to <strong>de</strong> Procesos Técnicos<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> DGB lleva a cabo esta actividad<br />

académica, <strong>en</strong> don<strong>de</strong> catalogar con<br />

control ext<strong>en</strong>sivo <strong>de</strong> autorida<strong>de</strong>s es<br />

<strong>la</strong> l<strong>la</strong>ve para el sistema ALEPH. La<br />

catalogación pue<strong>de</strong> ser estructurada<br />

o <strong>de</strong> forma libre. Las rutinas <strong>de</strong> validación<br />

manejadas por tab<strong>la</strong>s <strong>de</strong><br />

ALEPH mejoran el flujo <strong>de</strong> trabajo y<br />

aceleran el proceso <strong>de</strong> catalogación.<br />

CI (Circu<strong>la</strong>ción). Es el que permite<br />

contro<strong>la</strong>r los préstamos para saber<br />

si un libro está disponible o no y <strong>en</strong><br />

tal caso quién lo ti<strong>en</strong>e prestado, al<br />

igual que <strong>la</strong>s <strong>de</strong>voluciones <strong>de</strong>l<br />

material prestado. Funciona con<br />

una base <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> lectores que<br />

se interre<strong>la</strong>ciona con <strong>la</strong> base <strong>de</strong><br />

datos <strong>de</strong>l acervo <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca.<br />

ACQ (Adquisiciones). Módulo que<br />

permite llevar <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong> <strong>de</strong><br />

una forma autónoma <strong>de</strong> acuerdo a<br />

<strong>la</strong>s políticas <strong>de</strong> cada biblioteca.<br />

Este módulo será analizado más<br />

a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte con más <strong>de</strong>talle.<br />

PASS (Mant<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> c<strong>la</strong>ves).<br />

<strong>El</strong> acceso a los módulos se establece<br />

<strong>de</strong> acuerdo a niveles <strong>de</strong> seguridad<br />

basados <strong>en</strong> contraseñas.<br />

26<br />

Uso <strong>de</strong>l módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />

A continuación se pres<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> <strong>de</strong>scripción<br />

<strong>de</strong> cada una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s bases <strong>de</strong> datos<br />

que constituy<strong>en</strong> el módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong>,<br />

seña<strong>la</strong>ndo <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas y <strong>de</strong>sv<strong>en</strong>tajas<br />

i<strong>de</strong>ntificadas <strong>en</strong> <strong>su</strong> utilización.<br />

<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> es muy<br />

completo ya que permite <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r<br />

bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> pre<strong>su</strong>puestos,<br />

proveedores, pedidos, facturas y<br />

tab<strong>la</strong> <strong>de</strong> monedas, <strong>la</strong>s cuales nos<br />

ayudan a contro<strong>la</strong>r pre<strong>su</strong>puestos,<br />

manejar ór<strong>de</strong>nes <strong>de</strong> compra, recepciones<br />

<strong>de</strong> pedidos parciales o completos,<br />

rec<strong>la</strong>maciones, cance<strong>la</strong>ciones<br />

<strong>de</strong> libros y revistas, principalm<strong>en</strong>te.<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

PRESUPUESTOS<br />

Figura 2. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> pre<strong>su</strong>puestos<br />

Permite crear y abrir pre<strong>su</strong>puestos<br />

<strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes tipos: regu<strong>la</strong>r, especial<br />

o <strong>de</strong> investigación, con los<br />

periodos <strong>de</strong> vig<strong>en</strong>cia, notas sobre<br />

<strong>de</strong> dón<strong>de</strong> provi<strong>en</strong>e el monto, <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to<br />

o nombre y c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

biblioteca. Ver figura 2.<br />

Cabe seña<strong>la</strong>r que <strong>en</strong> este módulo se<br />

pue<strong>de</strong> llevar el control <strong>de</strong> todos los<br />

pre<strong>su</strong>puestos que maneja <strong>la</strong><br />

Universidad Nacional Autónoma <strong>de</strong><br />

México, y que pue<strong>de</strong>n ser pre<strong>su</strong>puestos<br />

asignados a <strong>la</strong> biblioteca para <strong>la</strong><br />

compra <strong>de</strong> libros (técnicos, ci<strong>en</strong>tíficos<br />

y literarios), vi<strong>de</strong>ocasetes, discos compactos<br />

(CD-ROM) o <strong>de</strong> otros pre<strong>su</strong>puestos<br />

<strong>de</strong>rivados <strong>de</strong> programas <strong>de</strong>


apoyo como el Programa <strong>de</strong> Apoyo a<br />

Proyectos Instituciones para el Mejorami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> Enseñanza (PAPIME),<br />

Programa <strong>de</strong> Apoyo a Proyectos <strong>de</strong><br />

Investigación e Innovación Tecnológica<br />

(PAPIIT), Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong><br />

Apoyo al Personal Académico (DGAPA),<br />

<strong>en</strong>tre otros.<br />

V<strong>en</strong>tajas:<br />

• Permite manejar varios pre<strong>su</strong>puestos<br />

al año ya sean globales,<br />

por proyecto o por <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>to<br />

• Las c<strong>la</strong>ves <strong>de</strong>l pre<strong>su</strong>puesto se <strong>de</strong>fin<strong>en</strong><br />

librem<strong>en</strong>te utilizando caracteres<br />

alfanuméricos, lo cual permite<br />

t<strong>en</strong>er c<strong>la</strong>ves mnemotécnicas<br />

• <strong>El</strong> pre<strong>su</strong>puesto asignado pue<strong>de</strong><br />

corregirse <strong>en</strong> cualquier mom<strong>en</strong>to<br />

que sea requerido, esto es para<br />

asignaciones adicionales, cambios<br />

o movimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s partidas<br />

pre<strong>su</strong>puestales<br />

• Pres<strong>en</strong>ta el pre<strong>su</strong>puesto <strong>de</strong> manera<br />

<strong>de</strong>tal<strong>la</strong>da mostrando el pre<strong>su</strong>puesto<br />

asignado, corregido, comprometido,<br />

monto facturado, gastado, liqui<strong>de</strong>z y<br />

resto real, lo que permite un a<strong>de</strong>cuado<br />

control pre<strong>su</strong>puestal<br />

• La c<strong>la</strong>ve para <strong>la</strong> asignación <strong>de</strong>l<br />

pre<strong>su</strong>puesto pue<strong>de</strong> ser actualizada<br />

cada año agregando un guión<br />

y cuatro cifras, que i<strong>de</strong>ntifiqu<strong>en</strong> el<br />

año <strong>de</strong> pre<strong>su</strong>puesto incluso con<br />

caracteres alfanuméricos.<br />

PROVEEDORES<br />

De acuerdo al Registro <strong>de</strong> Proveedores<br />

<strong>de</strong> Material Bibliográfico <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

UNAM, que aparece <strong>en</strong> el sitio web <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas,<br />

se proce<strong>de</strong> a seleccionar los proveedores<br />

que <strong>la</strong> biblioteca <strong>de</strong>termine <strong>de</strong><br />

acuerdo a <strong>su</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> información,<br />

para no dar <strong>de</strong> alta el total<br />

<strong>de</strong> registros.<br />

La biblioteca proce<strong>de</strong> a registrar los<br />

datos <strong>de</strong>l proveedor: c<strong>la</strong>ve asignada<br />

por <strong>la</strong> UNAM, datos g<strong>en</strong>erales, tales<br />

como razón social, nombre <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

persona con <strong>la</strong> que se ti<strong>en</strong>e el contacto,<br />

país, tipo <strong>de</strong> material (nacional<br />

o extranjero), forma <strong>de</strong> <strong>en</strong>vío,<br />

p<strong>la</strong>zo para rec<strong>la</strong>mación, l<strong>en</strong>gua,<br />

monedas con <strong>la</strong>s que trabaja el proveedor,<br />

porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> <strong>de</strong>scu<strong>en</strong>to,<br />

datos <strong>de</strong> <strong>la</strong> empresa como dirección,<br />

teléfono, fax y correo electrónico,<br />

los cuales se pue<strong>de</strong>n imprimir<br />

al realizar pedidos y rec<strong>la</strong>maciones.<br />

Ver figura 3.<br />

Verónica Mata Acosta<br />

Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />

Silvia Cortés Girón<br />

V<strong>en</strong>tajas:<br />

Figura 3. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> proveedores<br />

• Al ingresar los datos completos <strong>de</strong><br />

los proveedores se g<strong>en</strong>era una base<br />

<strong>de</strong> datos que pue<strong>de</strong> ser con<strong>su</strong>ltada,<br />

actualizada o corregida según<br />

<strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca<br />

• Al realizar <strong>la</strong> captura <strong>de</strong> <strong>la</strong>s condiciones<br />

económicas conv<strong>en</strong>idas con los<br />

proveedores, éstas se reflejan automáticam<strong>en</strong>te<br />

al e<strong>la</strong>borar los pedidos,<br />

lo cual permite <strong>de</strong>tectar si los<br />

proveedores están cumpli<strong>en</strong>do con<br />

los conv<strong>en</strong>ios establecidos o no<br />

• Los libros que se recib<strong>en</strong> por donación<br />

se pue<strong>de</strong>n incluir para búsquedas<br />

posteriores y <strong>la</strong> lista se pue<strong>de</strong><br />

realizar por <strong>Aleph</strong>, creando un proveedor<br />

l<strong>la</strong>mado "donación", omiti<strong>en</strong>do<br />

el precio y <strong>en</strong> <strong>la</strong>s notas se<br />

pue<strong>de</strong> registrar el nombre <strong>de</strong> <strong>la</strong> persona<br />

o institución donante.<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

27


<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />

PEDIDOS<br />

Para realizar el pedido <strong>de</strong> un libro,<br />

<strong>en</strong> primer lugar se busca el título <strong>en</strong><br />

LIBRUNAM para verificar si ya existe<br />

el ejemp<strong>la</strong>r, <strong>en</strong> tal caso se toma el<br />

número <strong>de</strong> sistema y automáticam<strong>en</strong>te<br />

lo incorpora a <strong>la</strong> base <strong>de</strong><br />

<strong>adquisiciones</strong>. En caso contrario, se<br />

realiza una pre catalogación <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

pantal<strong>la</strong> que conti<strong>en</strong>e <strong>la</strong>s etiquetas<br />

MARC. Una vez que se ti<strong>en</strong>e el registro,<br />

el sistema le asigna un número.<br />

Se teclea el número asignado por<br />

el sistema (por ejemplo: pd 140) y<br />

se proce<strong>de</strong> a verificar los campos<br />

<strong>de</strong> número <strong>de</strong> or<strong>de</strong>n, status, fecha<br />

<strong>de</strong> arribo estimado, método <strong>de</strong><br />

adquisición, urg<strong>en</strong>cia, <strong>en</strong>trega<br />

(correo aéreo o terrestre), y si concuerdan<br />

con los requerimi<strong>en</strong>tos<br />

estos campos pue<strong>de</strong>n saltarse y<br />

proce<strong>de</strong>r a registrar <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

biblioteca, el número <strong>de</strong> lector que<br />

solicitó el material (número asignado<br />

<strong>en</strong> el módulo <strong>de</strong> circu<strong>la</strong>ción),<br />

c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> proveedor, número <strong>de</strong><br />

ejemp<strong>la</strong>res solicitados, precio,<br />

moneda, código pre<strong>su</strong>puestal y<br />

notas. Ver figura 4.<br />

V<strong>en</strong>tajas:<br />

• Permite interactuar con otros<br />

módulos <strong>de</strong>l sistema para aprovechar<br />

información que ya existe,<br />

por ejemplo, <strong>de</strong>l catálogo bibliográfico<br />

se pue<strong>de</strong>n tomar registros<br />

bibliográficos y pasarlos a <strong>la</strong> base<br />

28<br />

<strong>de</strong> datos <strong>de</strong> pedidos, realizando<br />

los cambios que se requieran<br />

• Permite contar con información<br />

actualizada consi<strong>de</strong>rando todos<br />

los movimi<strong>en</strong>tos realizados, por<br />

ejemplo, una vez que un pedido<br />

es pagado, el pre<strong>su</strong>puesto comprometido<br />

disminuye y el pre<strong>su</strong>puesto<br />

ejercido aum<strong>en</strong>ta<br />

• Al realizar un pedido, <strong>la</strong> cantidad<br />

estimada se ve reflejada <strong>en</strong> el pre<strong>su</strong>puesto<br />

como "comprometido",<br />

el cual se modifica una vez que se<br />

da <strong>de</strong> alta <strong>la</strong> factura o el pago y<br />

pasa a pre<strong>su</strong>puesto "ejercido", lo<br />

que refleja cada uno <strong>de</strong> los movimi<strong>en</strong>tos<br />

que se llevan a cabo<br />

• Evita duplicidad <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong><br />

al hacer búsquedas por autor<br />

o título.<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

Figura 4. Pantal<strong>la</strong> para realizar pedidos<br />

• Se pue<strong>de</strong> hacer <strong>la</strong> captura <strong>de</strong> libros<br />

para difer<strong>en</strong>tes proveedores <strong>en</strong> cualquier<br />

mom<strong>en</strong>to ya que utiliza c<strong>la</strong>ves<br />

• La pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> pedidos proporciona<br />

información sobre el estado<br />

que guardan <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong>, es<br />

<strong>de</strong>cir si ya se realizó el pedido, si<br />

un libro está facturado, <strong>en</strong> espera,<br />

si se canceló, si ya se pagó o recibió<br />

y quién lo solicitó. Ver figura 5.<br />

Aquí se pue<strong>de</strong> observar que <strong>la</strong> solicitud<br />

140 fue realizada el 19 <strong>de</strong> julio<br />

<strong>de</strong>l 2002. La F indica que ya está<br />

facturado y <strong>la</strong> P que ya fue pagado.<br />

Si se quisiera obt<strong>en</strong>er más información<br />

sobre este libro, se teclea xp 1<br />

y se expan<strong>de</strong> <strong>la</strong> solicitud, don<strong>de</strong> se<br />

podrá ver con qué pre<strong>su</strong>puesto se<br />

pagó, cuántos volúm<strong>en</strong>es se pagaron,<br />

cuál fue el precio <strong>de</strong>l libro, a<strong>de</strong>


más <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fechas <strong>de</strong> cada movimi<strong>en</strong>to.<br />

En caso <strong>de</strong> cance<strong>la</strong>ción <strong>en</strong><br />

vez <strong>de</strong> CLS aparecerían <strong>la</strong>s sig<strong>la</strong>s<br />

CNB y cuando se hace <strong>la</strong> expansión<br />

se podrá ver <strong>en</strong> <strong>la</strong>s notas porqué se<br />

realizó ésta.<br />

REPORTES<br />

Figura 5. Ejemplo <strong>de</strong>l estado que guarda el pedido 140<br />

Para g<strong>en</strong>erar los reportes es necesario<br />

contar con una c<strong>la</strong>ve <strong>de</strong> acceso,<br />

posteriorm<strong>en</strong>te se <strong>de</strong>be realizar<br />

una conversión <strong>de</strong> fechas AAA-<br />

AMMDD (año, mes y día), ya que<br />

<strong>Aleph</strong> reconoce el número <strong>de</strong> días<br />

transcurridos <strong>en</strong> un cierto periodo,<br />

<strong>de</strong> esta manera se ingresa <strong>la</strong> fecha<br />

inicial y <strong>la</strong> fecha final <strong>de</strong>l reporte<br />

que se requiere, finalm<strong>en</strong>te el<br />

reporte pue<strong>de</strong> vi<strong>su</strong>alizarse <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

pantal<strong>la</strong>. Ver figura 6.<br />

Verónica Mata Acosta<br />

Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />

Silvia Cortés Girón<br />

<strong>El</strong> sistema maneja varios reportes,<br />

<strong>en</strong>tre ellos: solicitu<strong>de</strong>s registradas<br />

(NEW), solicitu<strong>de</strong>s <strong>en</strong>viadas al proveedor<br />

(SV) y libros que ya han sido<br />

facturados y pagados (CLS).<br />

Otra manera <strong>de</strong> e<strong>la</strong>borar un reporte<br />

<strong>de</strong> nuevas <strong>adquisiciones</strong> es copiando<br />

los datos <strong>de</strong>s<strong>de</strong> <strong>la</strong> pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong><br />

pedidos y pegándolos <strong>en</strong> un procesador<br />

<strong>de</strong> textos. Ejemplo:<br />

Beltskii, V. V<br />

Essays on the motion of celestial<br />

bodies Birkhäuser Ver<strong>la</strong>g,<br />

2001<br />

O a través <strong>de</strong>l registro capturado:<br />

Figura 6. Ejemplo <strong>de</strong> una or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> compra <strong>de</strong> libros que adquiere una<br />

biblioteca<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

29


<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />

No. Sist 0001211<br />

Autor Kelley, David H<br />

Titulo Exploring the anci<strong>en</strong>t skies<br />

Impresio Springer, 2002<br />

ISBN 0387953108<br />

V<strong>en</strong>tajas:<br />

• Los reportes se pue<strong>de</strong>n hacer<br />

por año, mes o el tiempo que se<br />

consi<strong>de</strong>re pertin<strong>en</strong>te<br />

• <strong>El</strong> sistema permite realizar varios<br />

reportes: para conformar una<br />

or<strong>de</strong>n <strong>de</strong> compra, <strong>de</strong> libros solicitados<br />

al proveedor, <strong>de</strong> libros facturados<br />

y pagados, <strong>en</strong>tre otros<br />

• Permite e<strong>la</strong>borar un boletín <strong>de</strong><br />

nuevas <strong>adquisiciones</strong>.<br />

Desv<strong>en</strong>taja:<br />

• La e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> reportes <strong>en</strong><br />

<strong>Aleph</strong> requiere <strong>de</strong>l trabajo previo<br />

por parte <strong>de</strong> los programadores, <strong>de</strong><br />

tal manera que estos reportes se<br />

logr<strong>en</strong> vi<strong>su</strong>alizar conforme a <strong>la</strong>s<br />

necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca.<br />

LLEGADA DEL MATERIAL<br />

Cuando se recib<strong>en</strong> los libros, se van<br />

dando <strong>de</strong> alta como "llegadas" para<br />

que se observe el estado que guarda<br />

dicho material <strong>en</strong> <strong>la</strong> pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> pedidos.<br />

Las c<strong>la</strong>ves que asigna el sistema<br />

son: CMP para recepciones completas<br />

y PTL para parciales. Ver figura 7.<br />

V<strong>en</strong>tajas:<br />

30<br />

• Permite saber si el material solicitado<br />

ya llegó<br />

• Permite hacer anotaciones sobre<br />

<strong>la</strong> respuesta <strong>de</strong>l proveedor con<br />

re<strong>la</strong>ción a un libro solicitado<br />

•· Para avisar al u<strong>su</strong>ario <strong>de</strong> que ya<br />

llegó el libro solicitado, el registro<br />

pue<strong>de</strong> copiarse y <strong>en</strong>viarse por<br />

correo electrónico.<br />

FACTURAS<br />

<strong>El</strong> registro <strong>de</strong> facturas es importante<br />

para verificar <strong>la</strong> afectación <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

información pre<strong>su</strong>puestal. De este<br />

modo se consigna el número <strong>de</strong><br />

factura, fecha, moneda, cantidad<br />

total, <strong>de</strong>scu<strong>en</strong>to adicional (que calcu<strong>la</strong><br />

automáticam<strong>en</strong>te el sistema),<br />

cantidad neta, número <strong>de</strong> cheque,<br />

contra-recibo, etc. Ver figura 8.<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

V<strong>en</strong>tajas:<br />

Figura 7. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> llegada <strong>de</strong>l material<br />

• En cualquier mom<strong>en</strong>to se pue<strong>de</strong><br />

con<strong>su</strong>ltar el pre<strong>su</strong>puesto y verificar<br />

<strong>la</strong>s modificaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong>s cantida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> comprometido, facturado<br />

y gastado.<br />

• Una vez que se ll<strong>en</strong>an los datos<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> llegada <strong>de</strong> los libros y los<br />

datos <strong>de</strong> <strong>la</strong> factura, el pre<strong>su</strong>puesto<br />

cambia automáticam<strong>en</strong>te, quedando<br />

anotada <strong>la</strong> fecha <strong>en</strong> que<br />

llega, <strong>la</strong> fecha <strong>en</strong> que se paga <strong>la</strong><br />

factura y el número <strong>de</strong> cheque<br />

con que se pagó.


Desv<strong>en</strong>taja:<br />

• No consigna <strong>la</strong>s facturas que se<br />

pagaron con un cheque <strong>de</strong>terminado,<br />

ya que nos arroja un listado<br />

con <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s <strong>de</strong> todos los<br />

años. Por lo que para saber qué<br />

facturas se han pagado y cuáles<br />

no, hay que ver todas <strong>la</strong>s solicitu<strong>de</strong>s<br />

que se han hecho <strong>de</strong>s<strong>de</strong> que<br />

se com<strong>en</strong>zó a utilizar <strong>Aleph</strong>.<br />

Otras V<strong>en</strong>tajas:<br />

Figura 8. Pantal<strong>la</strong> para registrar una factura<br />

• <strong>El</strong> sistema incluye comandos,<br />

pantal<strong>la</strong>s y ayudas <strong>en</strong> español<br />

• <strong>El</strong> password <strong>de</strong>l módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong>,<br />

permite con<strong>su</strong>ltar <strong>la</strong> base<br />

local <strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tal,<br />

<strong>la</strong> base LIBRUNAM y <strong>la</strong> base <strong>de</strong><br />

<strong>adquisiciones</strong> sin necesidad <strong>de</strong><br />

cambiarlo, lo que facilita <strong>la</strong> con<strong>su</strong>l-<br />

ta <strong>de</strong> cualquiera <strong>de</strong> <strong>la</strong>s tres bases<br />

( LIBRUNAM, ADQ y <strong>la</strong> base local),<br />

para <strong>la</strong> localización <strong>de</strong> un registro<br />

bibliográfico.<br />

• En <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos ADQ se pue<strong>de</strong>n<br />

añadir <strong>la</strong>s notas o com<strong>en</strong>tarios<br />

que se crean conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes,<br />

por ejemplo: se le agrega <strong>la</strong> c<strong>la</strong>sificación<br />

provisional para po<strong>de</strong>r<br />

saber <strong>en</strong> don<strong>de</strong> se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra un<br />

libro, mi<strong>en</strong>tras es catalogado y<br />

c<strong>la</strong>sificado por <strong>la</strong> DGB.<br />

Ejemplo:<br />

No. Sist. 0001483<br />

No. LC F1218.6/A73<br />

Autor Evans, Susan<br />

Titulo Arqueology of Anci<strong>en</strong>t<br />

Mexico and C<strong>en</strong>tral America<br />

Impresio Internacional Thompson,<br />

2001<br />

Verónica Mata Acosta<br />

Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />

Silvia Cortés Girón<br />

• Pue<strong>de</strong> hacerse cualquier anotación<br />

que <strong>de</strong> acuerdo a <strong>la</strong>s políticas<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> biblioteca se le dé a los libros<br />

nuevos, para <strong>su</strong> rápida localización,<br />

cuando se solicite un libro se<br />

pue<strong>de</strong> buscar <strong>en</strong> <strong>la</strong> base <strong>de</strong> datos<br />

local y si no se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra se pasa<br />

<strong>la</strong> base <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> y se<br />

pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cir al u<strong>su</strong>ario si el libro<br />

solicitado ya llegó y <strong>en</strong> que fase<br />

<strong>de</strong>l proceso se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra.<br />

• En cualquier mom<strong>en</strong>to pue<strong>de</strong> actualizarse<br />

un registro utilizando los comandos<br />

concebidos para tal efecto.<br />

• Pue<strong>de</strong>n realizarse búsquedas <strong>de</strong><br />

pedidos, facturas, proveedores,<br />

pre<strong>su</strong>puestos, número <strong>de</strong> cheque,<br />

ya que consta <strong>de</strong> una amplia<br />

gama <strong>de</strong> índices <strong>de</strong> búsqueda y<br />

comandos. Ver figura 9.<br />

Desv<strong>en</strong>taja:<br />

• No permite e<strong>la</strong>borar <strong>la</strong> lista <strong>de</strong><br />

todos los libros solicitados <strong>en</strong> un<br />

año <strong>de</strong>terminado <strong>en</strong> <strong>su</strong> conjunto,<br />

sino una lista por cada proveedor.<br />

UTILERIAS<br />

En este apartado se pue<strong>de</strong>n hacer los<br />

cambios pertin<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> acuerdo al tipo<br />

<strong>de</strong> cambio <strong>de</strong>l peso con respecto a <strong>la</strong>s<br />

monedas extranjeras. Ver figura 10.<br />

Cu<strong>en</strong>ta con una amplia tab<strong>la</strong> <strong>de</strong><br />

monedas y carga los montos automáticam<strong>en</strong>te<br />

<strong>en</strong> moneda nacional <strong>de</strong><br />

acuerdo al tipo <strong>de</strong> cambio que se<br />

configure. Este módulo permite<br />

transferir ór<strong>de</strong>nes a otro pre<strong>su</strong>puesto.<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

31


<strong>El</strong> módulo <strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>en</strong> <strong>Aleph</strong>: <strong>su</strong> utilización <strong>en</strong> <strong>la</strong> UNAM<br />

Conclusiones y recom<strong>en</strong>daciones<br />

Las activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> selección y<br />

adquisición son fundam<strong>en</strong>tales<br />

para el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s colecciones<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas y por ello<br />

constituy<strong>en</strong> un procedimi<strong>en</strong>to a<strong>de</strong>cuado<br />

que permite <strong>la</strong> compra <strong>de</strong><br />

libros, publicaciones periódicas,<br />

vi<strong>de</strong>os, etcétera, <strong>de</strong> relevancia para<br />

los u<strong>su</strong>arios. A<strong>de</strong>más, permit<strong>en</strong> un<br />

manejo a<strong>de</strong>cuado y control efici<strong>en</strong>te<br />

<strong>de</strong>l pre<strong>su</strong>puesto asignado a una<br />

biblioteca, necesarios para cumplir<br />

con el fin <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma: satisfacer<br />

los requerimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> información<br />

<strong>de</strong> los u<strong>su</strong>arios.<br />

La Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas<br />

dio un paso importante <strong>en</strong> <strong>la</strong> evaluación<br />

y puesta <strong>en</strong> marcha <strong>de</strong>l módulo<br />

<strong>de</strong> <strong>adquisiciones</strong> <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong>, ya que<br />

permite a <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>partam<strong>en</strong>tales<br />

contar con una herrami<strong>en</strong>ta<br />

útil para administrar <strong>su</strong>s <strong>adquisiciones</strong><br />

y pre<strong>su</strong>puestos.<br />

Son muchas <strong>la</strong>s v<strong>en</strong>tajas que se<br />

i<strong>de</strong>ntificaron <strong>en</strong> el módulo <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong>,<br />

<strong>la</strong>s cuales se pue<strong>de</strong>n re<strong>su</strong>mir <strong>en</strong><br />

que es un sistema que proporciona<br />

un control preciso sobre <strong>la</strong>s <strong>adquisiciones</strong><br />

<strong>en</strong> cuanto a pre<strong>su</strong>puesto y<br />

<strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s colecciones.<br />

Debemos involucrarnos más <strong>en</strong> el<br />

manejo <strong>de</strong> este módulo para obt<strong>en</strong>er<br />

el máximo b<strong>en</strong>eficio, ya que es muy<br />

completo. Asimismo, <strong>de</strong>bemos estar<br />

motivados <strong>en</strong> utilizar <strong>la</strong>s herrami<strong>en</strong>tas<br />

32<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

Figura 9. Índice <strong>de</strong> pedidos<br />

Figura 10. Pantal<strong>la</strong> <strong>de</strong> conversión <strong>de</strong> monedas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s utilerías


tecnológicas que nos ayudan a mejorar<br />

nuestras activida<strong>de</strong>s.<br />

La DGB <strong>de</strong>berá trabajar un poco<br />

más <strong>en</strong> <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong> reportes<br />

que cump<strong>la</strong>n con los requerimi<strong>en</strong>tos<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong>l sistema.<br />

En <strong>la</strong> medida <strong>en</strong> que se utilic<strong>en</strong> los<br />

<strong>de</strong>más módulos <strong>de</strong> <strong>Aleph</strong> podremos<br />

avanzar firmem<strong>en</strong>te hacia un<br />

sistema integral <strong>de</strong> automatización<br />

para <strong>la</strong>s bibliotecas <strong>de</strong> <strong>la</strong> UNAM. <br />

Verónica Mata Acosta<br />

Sandra Guadalupe Rosas Pob<strong>la</strong>no<br />

Silvia Cortés Girón<br />

Refer<strong>en</strong>cias Bibliográficas<br />

ALEPH : el <strong>su</strong>cesor natural. México : Sistemas Lógicos, [199?]. 4 p.<br />

ALEPH Overview 1996, características g<strong>en</strong>erales. México : Sistemas Lógicos,<br />

[199?]. 6 p.<br />

BIBLARZ, Dora, LADRÓN DE GUEVARA COX, Hel<strong>en</strong>. La evaluación <strong>de</strong> colecciones :<br />

un <strong>en</strong>foque internacional. En: SEMINARIO INTERNACIONAL SOBRE DESARROLLO DE<br />

COLECCIONES (1º : 1997 : México, D. F.). Primer Seminario Internacional sobre<br />

Desarrollo <strong>de</strong> Colecciones. México : UNAM, C<strong>en</strong>tro Universitario <strong>de</strong><br />

Investigaciones Bibliotecológicas, 1998, p. 121-134.<br />

Catálogo <strong>de</strong> proveedores autorizados <strong>de</strong> material bibliográfico 2001-2002.<br />

México : UNAM, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, 2001. 69 p.<br />

Estructura y procedimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l Módulo <strong>de</strong> Adquisiciones <strong>de</strong> ALEPH : curso.<br />

México : UNAM, Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, 1998. [29 h.]<br />

GORBEA-PORTAL, Salvador. Uso <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>los matemáticos <strong>en</strong> <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong><br />

colecciones : teoría y método. En: SEMINARIO INTERNACIONAL SOBRE<br />

DESARROLLO DE COLECCIONES (1º : 1997 : México, D. F.). Primer Seminario<br />

Internacional sobre Desarrollo <strong>de</strong> Colecciones. México : UNAM, C<strong>en</strong>tro<br />

Universitario <strong>de</strong> Investigaciones Bibliotecológicas, 1998, p. 83-110.<br />

NEGRETE, Ma. <strong>de</strong>l Carm<strong>en</strong>. <strong>El</strong> papel <strong>de</strong>l bibliotecólogo <strong>en</strong> el <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> colecciones<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> biblioteca universitaria. Investigación Bibliotecológica, 1993, vol. 7,<br />

no. 4, p. 5-7.<br />

UNIVERSIDAD NACIONAL AUTÓNOMA DE MÉXICO. DIRECCIÓN GENERAL DE BIBLIOTECAS.<br />

Catálogo e instructivo <strong>de</strong> ejercicio pre<strong>su</strong>puestal, 2002. - México : UNAM,<br />

Dirección G<strong>en</strong>eral <strong>de</strong> Bibliotecas, 2002. 304 p.<br />

BIBL. UNIV., NUEVA ÉPOCA, ENERO-JUNIO 2004, VOL. 7, No. 1<br />

33

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!