aplicación de la ecografía en las lesiones deportivas óseas - Femede
aplicación de la ecografía en las lesiones deportivas óseas - Femede
aplicación de la ecografía en las lesiones deportivas óseas - Femede
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
VOLUMEN XXII - N.º 105 - 2005<br />
CORRESPONDENCIA:<br />
Calle Oslo Nº 3, 1º Izqda. 45005 TOLEDO<br />
E-mail: josefernando.jim<strong>en</strong>ez@uclm.es<br />
Aceptado: 19-11-2004 / Rincón <strong>de</strong> <strong>la</strong> imag<strong>en</strong> nº 13<br />
RINCÓN DE LA IMAGEN<br />
APLICACIÓN DE LA ECOGRAFÍA EN LAS LESIONES DEPORTIVAS<br />
ÓSEAS<br />
APPLICATION OF THE ULTRASOUND IN THE BONE SPORTS INJURIES<br />
MATERIAL<br />
Para el estudio mediante ultrasonidos se utiliza<br />
un ecógrafo <strong>de</strong> tiempo real SonoSite Titan<br />
con transductor lineal multifrecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> 5 a<br />
10 MHz y se proce<strong>de</strong> a <strong>la</strong> grabación <strong>de</strong> imág<strong>en</strong>es<br />
mediante el programa SiteLink Image Manager.<br />
ANTECEDENTES<br />
Jugador <strong>de</strong> fútbol <strong>de</strong> 27 años, que acu<strong>de</strong> a<br />
consulta con dolor <strong>de</strong> 2 semanas <strong>de</strong> evolución<br />
<strong>en</strong> <strong>la</strong> cara <strong>la</strong>teral <strong>de</strong>l tercio inferior <strong>de</strong> <strong>la</strong> pierna<br />
izquierda. Dicho dolor lo re<strong>la</strong>ciona con un<br />
traumatismo contuso sufrido durante un<br />
<strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>to.<br />
El paci<strong>en</strong>te acu<strong>de</strong> a consulta con una radiografía<br />
postero anterior y <strong>la</strong>teral <strong>de</strong>l tercio inferior <strong>de</strong><br />
FIGURA 1.-<br />
55<br />
A M D<br />
APLICACIÓN DE LA ECOGRAFÍA EN LAS Volum<strong>en</strong> LESIONES XXII<br />
DEPORTIVAS Número ÓSEAS 105<br />
2005<br />
Págs. 55-57<br />
<strong>la</strong> pierna izquierda realizada <strong>en</strong> <strong>la</strong>s primeras 72<br />
horas. En el<strong>la</strong> se <strong>de</strong>mostraba <strong>la</strong> integridad <strong>de</strong>l<br />
periostio (Figura 1) <strong>de</strong>scartándose inicialm<strong>en</strong>te<br />
<strong>la</strong> fractura.<br />
Dado que el dolor se int<strong>en</strong>sifica y no respon<strong>de</strong><br />
al tratami<strong>en</strong>to médico y rehabilitador, impidiéndole<br />
a<strong>de</strong>más llevar a cabo los <strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ami<strong>en</strong>tos,<br />
<strong>de</strong>ci<strong>de</strong> acudir a consulta para realizar nuevas<br />
exploraciones.<br />
EXPLORACIÓN FÍSICA<br />
En <strong>la</strong> exploración ortopédica se aprecia un<br />
discreto g<strong>en</strong>u varo y a <strong>la</strong> palpación local <strong>de</strong>staca<br />
<strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> dolor vivo y aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong><br />
crepitación. Dicho dolor no se modificaba<br />
con los movimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> rotación externa e<br />
interna, pronación-supinación, ni flexo-ext<strong>en</strong>sión<br />
<strong>de</strong>l tobillo. Aus<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> impot<strong>en</strong>cia<br />
funcional.<br />
EXPLORACIÓN ECOGRÁFICA<br />
En corte longitudinal <strong>de</strong> <strong>la</strong> cara postero<strong>la</strong>teral<br />
<strong>de</strong>l tercio inferior <strong>de</strong> <strong>la</strong> pierna izquierda, se<br />
<strong>de</strong>scarta una lesión <strong>de</strong> los t<strong>en</strong>dones<br />
peroneos. Explorando el bor<strong>de</strong> óseo, se observa<br />
<strong>la</strong> interrupción <strong>de</strong>l mismo y un espacio<br />
irregu<strong>la</strong>r que correspon<strong>de</strong> a <strong>la</strong> zona <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
fractura (Figura 2), solicitándose por ello,<br />
una nueva radiografía.<br />
José<br />
Fernando<br />
Jiménez<br />
Díaz1,2 José<br />
Gerardo<br />
Vil<strong>la</strong><br />
Vic<strong>en</strong>te3 Alejandro<br />
García<br />
As<strong>en</strong>jo4 Manuel<br />
González<br />
Contreras2 1 Profesor <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Facultad <strong>de</strong><br />
Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l<br />
Deporte <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Universidad <strong>de</strong><br />
Castil<strong>la</strong> <strong>la</strong><br />
Mancha<br />
2 Servicios<br />
Médicos Club<br />
Baloncesto<br />
Fu<strong>en</strong><strong>la</strong>brada<br />
3 Profesor <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Facultad <strong>de</strong><br />
Ci<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>l<br />
Deporte <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
Universidad <strong>de</strong><br />
León<br />
4 Servicios<br />
Médicos Club<br />
Deportivo<br />
Toledo
FERNANDO JIMÉNEZ DÍAZ, J.<br />
et al.<br />
EXPLORACIÓN RADIOLÓGICA<br />
Estudiado <strong>de</strong> nuevo a través <strong>de</strong> radiología a <strong>la</strong>s 2<br />
semanas <strong>de</strong> producirse <strong>la</strong> lesión, se <strong>de</strong>muestra <strong>la</strong><br />
pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una línea <strong>de</strong> fractura que interrumpe<br />
el periostio (Figura 3) si<strong>en</strong>do estos hal<strong>la</strong>zgos<br />
compatibles con los observados <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>ecografía</strong>.<br />
CONTROL EVOLUTIVO<br />
Se somete al jugador a un período <strong>de</strong> reposo <strong>de</strong><br />
4 semanas a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> fecha <strong>de</strong>l diagnóstico,<br />
dado que <strong>la</strong>s dos primeras semanas transcurridas<br />
<strong>de</strong>s<strong>de</strong> el mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> lesión había seguido<br />
<strong>en</strong>tr<strong>en</strong>ando con el resto <strong>de</strong>l equipo.<br />
Se repite el estudio radiológico (Figura 4) y<br />
ecográfico (Figura 5) a <strong>la</strong>s 6 semanas <strong>de</strong> produ-<br />
FIGURA 2.-<br />
56<br />
A M D<br />
ARCHIVOS DE MEDICINA DEL DEPORTE<br />
cida <strong>la</strong> lesión comprobándose <strong>la</strong> formación <strong>de</strong><br />
un callo óseo reparador.<br />
COMENTARIO<br />
Se <strong>de</strong>muestra <strong>en</strong> este caso, que ante una lesión <strong>de</strong><br />
tipo traumático que afecte a un hueso situado<br />
superficialm<strong>en</strong>te es necesario realizar a<strong>de</strong>más <strong>de</strong>l<br />
estudio radiológico correspondi<strong>en</strong>te, un estudio<br />
ecográfico <strong>de</strong>l área <strong>de</strong> <strong>la</strong> lesión, especialm<strong>en</strong>te<br />
cuando <strong>la</strong> radiología sea negativa para <strong>la</strong> visualización<br />
<strong>de</strong> <strong>lesiones</strong> <strong>óseas</strong>.<br />
Esta necesidad se hace todavía mayor cuando<br />
<strong>la</strong> clínica p<strong>la</strong>ntee un diagnóstico difer<strong>en</strong>cial dudoso<br />
con una lesión <strong>de</strong> partes b<strong>la</strong>ndas que<br />
pueda ser ina<strong>de</strong>cuadam<strong>en</strong>te manipu<strong>la</strong>da con el<br />
afán <strong>de</strong> acortar su recuperación. En el caso<br />
clínico que se pres<strong>en</strong>ta, el diagnóstico difer<strong>en</strong>cial<br />
se establecía con una t<strong>en</strong>osinuvitis <strong>de</strong> los<br />
FIGURA 4.-<br />
FIGURA 3.- FIGURA 5.-
VOLUMEN XXII - N.º 105 - 2005<br />
peroneos cuya resolución hubiera precisado <strong>de</strong><br />
medios terapéuticos completam<strong>en</strong>te ineficaces y<br />
contraproduc<strong>en</strong>tes para <strong>la</strong> recuperación <strong>de</strong> esta<br />
fractura.<br />
Por otra parte es necesario conocer que <strong>la</strong> utilidad<br />
<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>ecografía</strong> <strong>en</strong> el diagnóstico <strong>de</strong> <strong>lesiones</strong><br />
<strong>óseas</strong> pue<strong>de</strong> ser también aplicado <strong>en</strong> otras<br />
localizaciones como los arcos costales, el<br />
escafoi<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l carpo u otros huesos <strong>de</strong> <strong>la</strong>s extremida<strong>de</strong>s.<br />
57<br />
A M D<br />
APLICACIÓN DE LA ECOGRAFÍA EN LAS LESIONES<br />
DEPORTIVAS ÓSEAS<br />
Finalm<strong>en</strong>te se establec<strong>en</strong> <strong>la</strong>s indicaciones <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />
técnica <strong>de</strong> ultrasonidos <strong>en</strong> el diagnóstico <strong>de</strong> <strong>lesiones</strong><br />
<strong>de</strong>portivas <strong>de</strong> tipo óseo:<br />
– Lesiones <strong>de</strong> orig<strong>en</strong> traumático,<br />
– Lesiones que afect<strong>en</strong> a zonas <strong>óseas</strong> superficiales,<br />
– Lesiones que produc<strong>en</strong> clínica <strong>de</strong> dolor persist<strong>en</strong>te<br />
cuando <strong>la</strong> radiología ha sido negativa.