13.05.2013 Views

Hércules dramático. Un ejemplo de la influencia simbólica en el ...

Hércules dramático. Un ejemplo de la influencia simbólica en el ...

Hércules dramático. Un ejemplo de la influencia simbólica en el ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Teju<strong>el</strong>o, nº1 (2008), pp. 17-23. <strong>Hércules</strong> <strong>dramático</strong>. <strong>Un</strong> <strong>ejemplo</strong> <strong>de</strong> <strong>influ<strong>en</strong>cia</strong> <strong>simbólica</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> teatro…<br />

emblemática <strong>de</strong>l héroe 2. Ambas características, <strong>en</strong> efecto, <strong>la</strong>s <strong>en</strong>contramos <strong>en</strong> <strong>la</strong> figura<br />

<strong>de</strong> García <strong>de</strong> Pare<strong>de</strong>s.<br />

Al analizar <strong>en</strong> esta comedia <strong>el</strong> personaje <strong>de</strong> García cabe <strong>de</strong>stacar, por una<br />

parte, <strong>la</strong> exist<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> toda una estrategia dramática e<strong>la</strong>borada con gran perfección para<br />

diseñar <strong>la</strong> imag<strong>en</strong> <strong>de</strong>l héroe a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong> figura <strong>de</strong>l soldado español y, por otra, <strong>la</strong><br />

caracterización que se da al héroe. Ambos aspectos, que están evi<strong>de</strong>ntem<strong>en</strong>te<br />

imbricados y <strong>de</strong>terminan <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> los temas y <strong>la</strong> forma <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

acción, contribuy<strong>en</strong> a crear <strong>el</strong> <strong>ejemplo</strong> modélico <strong>de</strong>l soldado español. Lope, para <strong>el</strong>lo,<br />

no se vale sólo <strong>de</strong> un personaje, <strong>de</strong> García <strong>de</strong> Pare<strong>de</strong>s, sino <strong>de</strong> varios, ya sean <strong>de</strong>l<br />

tiempo <strong>en</strong> <strong>el</strong> que sitúa <strong>la</strong> acción (Juan <strong>de</strong> Urbina, El Marqués <strong>de</strong> Pescara, Hernando <strong>de</strong><br />

Illescas, Francisco <strong>de</strong> Haro, Pizarro, El Gran Capitán, y hasta <strong>el</strong> mismo emperador<br />

Carlos V) o <strong>de</strong>l pasado (El Cid o Filipo y Alejandro <strong>de</strong> Macedonia) con <strong>la</strong> int<strong>en</strong>ción <strong>de</strong><br />

situar a España <strong>en</strong> un mom<strong>en</strong>to heroico <strong>de</strong> su historia. Así <strong>el</strong> mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong>l héroe será <strong>el</strong><br />

resultado <strong>de</strong> <strong>la</strong>s exc<strong>el</strong><strong>en</strong>cias <strong>de</strong> muchos notables soldados y no fruto <strong>de</strong> individualida<strong>de</strong>s<br />

concretas que, aunque sobresali<strong>en</strong>tes, no pue<strong>de</strong>n <strong>de</strong>finir <strong>el</strong> valor y <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> un<br />

pueblo. En este ámbito precisam<strong>en</strong>te <strong>de</strong>bemos situar <strong>la</strong> conti<strong>en</strong>da que, como veremos,<br />

Lope <strong>de</strong>ja abierta <strong>en</strong> una sutil trampa cont<strong>en</strong>ida ya <strong>en</strong> <strong>el</strong> propio título <strong>de</strong> <strong>la</strong> pieza.<br />

La estrategia dramática para construir <strong>la</strong> imag<strong>en</strong> <strong>de</strong>l héroe es, por lo <strong>de</strong>más,<br />

compleja y se apoya <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong> diversas técnicas y recursos que se<br />

complem<strong>en</strong>tan y refuerzan. Se trata <strong>de</strong> los sigui<strong>en</strong>tes:<br />

a) La recapitu<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> hazañas y <strong>la</strong> narración <strong>de</strong> hechos <strong>de</strong> sus vidas. Se recurre para<br />

<strong>el</strong>lo a <strong>la</strong> narración <strong>de</strong> hechos pasados no repres<strong>en</strong>tados puestos <strong>en</strong> boca tanto <strong>de</strong>l<br />

protagonista como <strong>de</strong> otros personajes. El recurso consiste <strong>en</strong> narrar sucesos <strong>de</strong> <strong>la</strong> vida<br />

<strong>de</strong> un personaje que, bi<strong>en</strong> no se dieron <strong>en</strong> esc<strong>en</strong>a o pert<strong>en</strong>ec<strong>en</strong> al mom<strong>en</strong>to previo a <strong>la</strong><br />

construcción <strong>de</strong> <strong>la</strong> obra. Requiere casi siempre <strong>de</strong> par<strong>la</strong>m<strong>en</strong>tos ext<strong>en</strong>sos y constituye<br />

una forma <strong>de</strong> actualizar los conocimi<strong>en</strong>tos que ti<strong>en</strong>e <strong>el</strong> público sobre <strong>la</strong> historia que se<br />

<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> pieza y sobre agonistas principales <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma.<br />

b) La opinión que otros personajes ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>de</strong>l agonista consi<strong>de</strong>rado héroe. Se trata <strong>de</strong> un<br />

recurso que logra <strong>la</strong> caracterización indirecta <strong>de</strong> los personajes y que fortalece, <strong>en</strong><br />

cualquier caso, <strong>la</strong> bu<strong>en</strong>a consi<strong>de</strong>ración social <strong>de</strong> los mismos. El público conoce a partir<br />

<strong>de</strong> este recurso aspectos significativos <strong>de</strong>l personaje que le ayudan a ir haciéndose <strong>de</strong> él<br />

su propia imag<strong>en</strong>. Se <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong> <strong>en</strong> interv<strong>en</strong>ciones breves, acudi<strong>en</strong>do al diálogo, y a<br />

partir <strong>de</strong> distintos personajes, tanto secundarios como principales, a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> los tres<br />

actos <strong>de</strong> <strong>la</strong> comedia. Lope utiliza <strong>de</strong> manera regu<strong>la</strong>r <strong>el</strong> recurso por su versatilidad a <strong>la</strong><br />

2 Heracles, l<strong>la</strong>mado <strong>Hércules</strong> <strong>en</strong>tre los romanos, es <strong>el</strong> más famoso <strong>de</strong> los héroes griegos. Fue adiestrado <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

arte <strong>de</strong> <strong>la</strong> guerra y realizó numerosas hazañas por lo que es consi<strong>de</strong>rado símbolo <strong>de</strong> <strong>la</strong> búsqueda <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

inmortalidad. Caracterizado por una fuerza proverbial y <strong>el</strong> éxito <strong>de</strong> sus empresas logró conseguir para los<br />

hombres un mundo más seguro.<br />

I S S N : 1 9 8 8 - 8 4 3 0 P á g i n a | 19

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!