La edad, factor clave en los accidentes de tráfico - Dirección ...
La edad, factor clave en los accidentes de tráfico - Dirección ...
La edad, factor clave en los accidentes de tráfico - Dirección ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong><br />
accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong><br />
(2000–2004)
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
Sobre Línea Directa Aseguradora<br />
Línea Directa Aseguradora, compañía lí<strong>de</strong>r <strong>en</strong> la v<strong>en</strong>ta directa <strong>de</strong> seguros <strong>de</strong> auto-<br />
móvil <strong>en</strong> España, ha revolucionado el mercado nacional aportando un nuevo mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong><br />
negocio, así como productos y servicios innovadores.<br />
Está participada al 50% por Bankinter y por el Royal Bank of Scotland Insurance.<br />
Es la 6ª aseguradora <strong>en</strong> el ranking nacional y la 1ª <strong>en</strong> la v<strong>en</strong>ta directa <strong>de</strong> seguros<br />
<strong>de</strong> automóvil <strong>en</strong> España.<br />
Cu<strong>en</strong>ta ya con más <strong>de</strong> 1.350.000 cli<strong>en</strong>tes.<br />
Línea Directa es una compañía socialm<strong>en</strong>te responsable y está comprometida con<br />
la mejora <strong>de</strong> la seguridad vial <strong>en</strong> España.<br />
Des<strong>de</strong> sus inicios vi<strong>en</strong>e difundi<strong>en</strong>do estudios sobre <strong>los</strong> riesgos <strong>de</strong> la conducción y la<br />
necesidad <strong>de</strong> mant<strong>en</strong>er un comportami<strong>en</strong>to seguro y responsable al volante.<br />
Línea Directa ha sido la primera aseguradora <strong>de</strong> automóviles <strong>en</strong> adherirse a la Carta<br />
Europea <strong>de</strong> la Seguridad Vial, una iniciativa <strong>de</strong> la Comisión Europea, con la que se<br />
pret<strong>en</strong><strong>de</strong> disminuir <strong>en</strong> 25.000 el número <strong>de</strong> fallecidos <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> <strong>en</strong> Europa<br />
antes <strong>de</strong>l 2010.<br />
2
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
1. Introducción<br />
2. Metodología<br />
3. Perfil <strong>de</strong> <strong>los</strong> grupos <strong>de</strong> riesgo<br />
3.1. Adolesc<strong>en</strong>tes (14-17 años)<br />
ÍNDICE<br />
3.1.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes por <strong>edad</strong> y sexo<br />
3.1.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
3.1.3. Adolesc<strong>en</strong>tes y ciclomotores<br />
3.1.4. Lesividad<br />
3.1.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
3.2. Jóv<strong>en</strong>es (18-30 años)<br />
3.2.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es por <strong>edad</strong> y sexo<br />
3.2.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
3.2.3. Jóv<strong>en</strong>es, al volante<br />
3.2.4. Lesividad<br />
3.2.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
3.3. Adultos (31-65 años)<br />
3.3.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas adultas por <strong>edad</strong> y sexo<br />
3.3.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
3.3.3. Conductores adultos y accid<strong>en</strong>tes por <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>tos laborales<br />
3.3.4. Lesividad<br />
3.3.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
3.4. Personas mayores (más <strong>de</strong> 65 años)<br />
3.4.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas mayores por <strong>edad</strong> y sexo<br />
3.4.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
3.4.3. Los peatones mayores<br />
3.4.4. Lesividad<br />
3.4.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
3
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
4. Comparativa <strong>en</strong>tre grupos<br />
4.1. Por días, meses y horas<br />
4.2. Comparativa<br />
4.2.1. Por sexo y lesividad<br />
4.2.2. Por tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te<br />
4.3. Accid<strong>en</strong>talidad por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
4.4. Infracciones<br />
4.4.1. Alcohol y velocidad<br />
4.4.2. Uso <strong>de</strong>l cinturón y <strong>de</strong>l casco<br />
4.4.3. Otras infracciones<br />
4.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
5. Datos europeos<br />
6. Conclusiones<br />
4
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
1. INTRODUCCIÓN<br />
<strong>La</strong>s estadísticas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes nos indican que todos corremos riesgos <strong>de</strong> sufrir un siniestro:<br />
cada año se produc<strong>en</strong> <strong>en</strong> España cerca <strong>de</strong> 140.000 víctimas (heridos y fallecidos) por ac-<br />
cid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
Sin embargo, el riesgo <strong>de</strong> sufrir un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> no es el mismo para todos <strong>los</strong> usuarios<br />
<strong>de</strong> la vía. El <strong>factor</strong> humano es <strong>clave</strong> para el estudio <strong>de</strong> estos accid<strong>en</strong>tes. <strong>La</strong> <strong>edad</strong> es un <strong>factor</strong><br />
que está estrecham<strong>en</strong>te relacionado con la probabilidad <strong>de</strong> sufrir un tipo u otro <strong>de</strong><br />
accid<strong>en</strong>te y con las consecu<strong>en</strong>cias <strong>de</strong>rivadas <strong>de</strong>l mismo.<br />
Este informe es la segunda fase <strong>de</strong>l estudio que Línea Directa e INTRAS han elaborado sobre<br />
<strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> <strong>en</strong> función <strong>de</strong> la <strong>edad</strong> y <strong>los</strong> distintos grupos <strong>de</strong> riesgo y cuyo<br />
primer informe se titula “Los niños, víctimas <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>”. En él se recogía toda<br />
la información relativa a las víctimas m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> 14 años.<br />
En esta segunda fase se han analizado <strong>los</strong> <strong>de</strong>más grupos <strong>de</strong> riesgo: adolesc<strong>en</strong>tes, jóv<strong>en</strong>es,<br />
adultos y personas mayores, y se ha tratado <strong>de</strong> establecer una <strong>de</strong>scripción <strong>de</strong> la víctima <strong>en</strong><br />
función <strong>de</strong> su <strong>edad</strong>.<br />
5
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
2. METODOLOGÍA<br />
• Se han estudiado TODOS <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes con víctimas (heridos y fallecidos) ocurridos <strong>en</strong> Es-<br />
paña durante cinco años: 2000-2004.<br />
• Los datos se han obt<strong>en</strong>ido <strong>de</strong> <strong>los</strong> cuestionarios estadísticos oficiales <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong><br />
la DGT. Por primera vez se ha estudiado <strong>de</strong> forma porm<strong>en</strong>orizada la <strong>edad</strong> como condicio-<br />
nante <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
• El estudio se ha realizado <strong>en</strong> colaboración con el Instituto <strong>de</strong> Tráfico y Seguridad Vial<br />
(INTRAS) <strong>de</strong> la Universidad <strong>de</strong> Val<strong>en</strong>cia.<br />
• En total, se ha trabajado con cerca <strong>de</strong> 500.000 accid<strong>en</strong>tes que han ocasionado 762.092<br />
víctimas.<br />
• Para <strong>los</strong> datos europeos, se ha establecido una comparativa utilizando fu<strong>en</strong>tes estadísticas<br />
internacionales como CARE (Community Road Accid<strong>en</strong>t Database) e IRTAD (Internacional<br />
Traffic Safety Data and Analysis Group), que establec<strong>en</strong> unas clasificaciones <strong>de</strong> grupos simi-<br />
lares a la <strong>de</strong> este estudio.<br />
6
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3. PERFIL DE LOS GRUPOS DE RIESGO<br />
3.1. Adolesc<strong>en</strong>tes (14-17 años)<br />
Los adolesc<strong>en</strong>tes suel<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er una conducta impulsiva <strong>en</strong> la conducción, poca formación vial y<br />
se guían por las <strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong>l grupo. Les gusta exhibirse, lo que les lleva a realizar maniobras <strong>de</strong><br />
riesgo, y conduc<strong>en</strong> vehícu<strong>los</strong> bastante inestables, como ciclomotores.<br />
Los adolesc<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> 14 a 17 años repres<strong>en</strong>tan el 4% <strong>de</strong> la población. Cada año, cuatro <strong>de</strong> cada<br />
mil adolesc<strong>en</strong>tes son víctimas (heridos y fallecidos) <strong>de</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>. En el año<br />
2004, 8.242 adolesc<strong>en</strong>tes se han visto implicados <strong>en</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
En g<strong>en</strong>eral, la grav<strong>edad</strong> aum<strong>en</strong>ta con la <strong>edad</strong>. El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> fallecidos <strong>de</strong> 17 años es casi cua-<br />
tro veces superior al <strong>de</strong> 14 años. Así, por término medio:<br />
– Un 11% ti<strong>en</strong>e 14 años<br />
– Un 19% ti<strong>en</strong>e 15 años<br />
– Un 26% ti<strong>en</strong>e 16 años<br />
– Un 44% ti<strong>en</strong>e 17 años<br />
3.1.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes por <strong>edad</strong> y<br />
sexo<br />
En <strong>los</strong> cinco años analizados, la t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> la accid<strong>en</strong>talidad <strong>en</strong> este grupo es <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te. El nú-<br />
mero <strong>de</strong> víctimas <strong>en</strong>tre 14-17 años disminuye casi un 30% fr<strong>en</strong>te al 8,5% que se registra <strong>de</strong> me-<br />
dia <strong>de</strong> todos <strong>los</strong> grupos.<br />
T<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes<br />
Frecu<strong>en</strong>cia<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
11608<br />
10547<br />
7<br />
8835 8637<br />
8242<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
Gráfico 1: T<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
En relación a la cifra <strong>de</strong> fallecidos, se observa también una t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia a la baja. El número <strong>de</strong> falle-<br />
cidos <strong>en</strong>tre 14-17 años disminuye un 28%. En el año 2003, se produce un aum<strong>en</strong>to que rompe<br />
esta t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia, pero el año sigui<strong>en</strong>te vuelve a <strong>de</strong>sc<strong>en</strong><strong>de</strong>r.<br />
<strong>La</strong> tasa <strong>de</strong> mortalidad <strong>en</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes varones <strong>de</strong> <strong>en</strong>tre 16 y 17 años se dispara casi hasta<br />
<strong>los</strong> 24 fallecidos por cada 100.000 habitantes.<br />
Más <strong>de</strong>l 70% <strong>de</strong> las víctimas son varones. <strong>La</strong> implicación <strong>de</strong> éstos <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes aum<strong>en</strong>ta con<br />
la <strong>edad</strong>.<br />
Sexo<br />
- Mujer<br />
- Hombre<br />
EDAD<br />
14 15 16 17<br />
38%<br />
62%<br />
34,3%<br />
65,7%<br />
8<br />
28,4%<br />
71,6%<br />
26,6%<br />
73,4%<br />
14-17<br />
años<br />
29,7%<br />
70,3%<br />
<strong>La</strong> cifra <strong>de</strong> adolesc<strong>en</strong>tes varones muertos <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> triplica, con 12 fallecidos<br />
cada 100.000 habitantes, a la <strong>de</strong> las mujeres con 4 fallecidos por cada 100.000 habitantes.<br />
Fallecidos cada 100.000 habitantes (Año 2004)<br />
24<br />
20<br />
16<br />
12<br />
8<br />
4<br />
0<br />
11,8<br />
Varones Mujer<br />
Gráfico 4: Fallecidos adolesc<strong>en</strong>tes cada 100.000 habitantes <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l sexo<br />
<strong>La</strong> distribución <strong>de</strong> las víctimas según el tipo <strong>de</strong> usuario es muy difer<strong>en</strong>te <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l sexo.<br />
Los adolesc<strong>en</strong>tes varones se v<strong>en</strong> implicados <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes como conductores <strong>de</strong> ciclomotor; sin em-<br />
bargo, las mujeres <strong>de</strong> estas mismas <strong>edad</strong>es se accid<strong>en</strong>tan como pasajeras. Los atropel<strong>los</strong>, aunque<br />
poco frecu<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes, se dan <strong>en</strong> mayor medida <strong>en</strong> mujeres.<br />
4
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
Porc<strong>en</strong>taje<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
25,7<br />
66,5<br />
65,5<br />
9<br />
29,5<br />
Mujer Varón<br />
8,7<br />
Conductor Pasajero Peatón<br />
Gráfico 5: Distribución <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes por sexo y tipo <strong>de</strong> usuario<br />
3.1.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
El 64% <strong>de</strong> las víctimas <strong>de</strong> este grupo circula <strong>en</strong> un ciclomotor cuando sufre el accid<strong>en</strong>te.<br />
Tres <strong>de</strong> cada cinco adolesc<strong>en</strong>tes accid<strong>en</strong>tados es usuario <strong>de</strong> ciclomotor y dos <strong>de</strong> cada cinco fallecidos<br />
circula <strong>en</strong> este tipo <strong>de</strong> vehículo.<br />
A<strong>de</strong>más, la <strong>edad</strong> está estrecham<strong>en</strong>te relacionada con el tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te. Los más jóv<strong>en</strong>es se v<strong>en</strong><br />
implicados <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes como pasajeros <strong>de</strong> turismo y a medida que aum<strong>en</strong>ta la <strong>edad</strong> adquier<strong>en</strong><br />
mucha más importancia <strong>los</strong> usuarios <strong>de</strong> ciclomotor.<br />
Víctima Fallecidos<br />
Peatón 5,4% 8%<br />
Ciclista 2,4% 2,2%<br />
Ciclomotorista 64,3% 40,8%<br />
Motorista 2,2% 4%<br />
Pasajero <strong>de</strong> turismo 22,3% 39%<br />
Otros 3,4% 6%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes por categoría <strong>de</strong> usuario<br />
4
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.1.3. Adolesc<strong>en</strong>tes y ciclomotores<br />
En el periodo analizado, el número <strong>de</strong> adolesc<strong>en</strong>tes usuarios <strong>de</strong> ciclomotor implicado <strong>en</strong> un<br />
accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> baja un 35%. Esta t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia es similar tanto <strong>en</strong> el número <strong>de</strong> heridos (33%)<br />
como <strong>en</strong> el <strong>de</strong> fallecidos (14%).<br />
Frecu<strong>en</strong>cia<br />
Gráfico 2: Evolución <strong>de</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes conductores <strong>de</strong> ciclomotor implicados<br />
<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes<br />
A pesar <strong>de</strong>l <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so <strong>en</strong> el número <strong>de</strong> víctimas, la grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes se increm<strong>en</strong>-<br />
ta. Esto es especialm<strong>en</strong>te significativo <strong>en</strong> el año 2004, <strong>en</strong> el que el número <strong>de</strong> fallecidos por<br />
cada 1.000 víctimas aum<strong>en</strong>ta <strong>de</strong> 12 a 14.<br />
Frecu<strong>en</strong>cia<br />
Conductores <strong>de</strong> ciclomotor implicados <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes<br />
8000<br />
7000<br />
6000<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
2000<br />
1000<br />
20<br />
16<br />
12<br />
8<br />
4<br />
0<br />
0<br />
6838<br />
Fallecidos cada 1000 víctimas<br />
11<br />
5906<br />
12<br />
4831<br />
10<br />
11<br />
4396 4413<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
Gráfico 3: Evolución <strong>de</strong>l número <strong>de</strong> adolesc<strong>en</strong>tes fallecidos cada 1000 víctimas<br />
12<br />
14
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
El tipo <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes sufridos por adolesc<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> ciclomotor se resume a través <strong>de</strong> la sigui<strong>en</strong>te<br />
tabla:<br />
Mes y día<br />
Localización<br />
Maniobra principal anterior al<br />
accid<strong>en</strong>te<br />
Infracción <strong>de</strong>l conductor<br />
Número <strong>de</strong> vehícu<strong>los</strong> implica-<br />
dos<br />
Tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te<br />
<strong>La</strong> mayor frecu<strong>en</strong>cia se registra <strong>en</strong> junio y julio.<br />
Sobre todo <strong>en</strong> viernes.<br />
Un 76% se registra <strong>en</strong> las ciuda<strong>de</strong>s. Un 24% <strong>en</strong> vías con-<br />
v<strong>en</strong>cionales.<br />
Un 14% sufre el accid<strong>en</strong>te mi<strong>en</strong>tras cruza una intersección y<br />
un 9% mi<strong>en</strong>tras a<strong>de</strong>lanta.<br />
El 58% <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores accid<strong>en</strong>tados comete una infrac-<br />
ción. Un porc<strong>en</strong>taje importante cruza la intersección o realiza<br />
un a<strong>de</strong>lantami<strong>en</strong>to.<br />
En un 77% <strong>de</strong> <strong>los</strong> casos se v<strong>en</strong> involucrados 2 vehícu<strong>los</strong>, <strong>en</strong><br />
un 18% uno solo y <strong>en</strong> un 4%, 3 ó más.<br />
En casi la mitad <strong>de</strong> <strong>los</strong> casos se da una colisión frontal o<br />
frontolateral.<br />
3.1.4. Lesividad <strong>en</strong> adolesc<strong>en</strong>tes<br />
Sólo el 2% <strong>de</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes accid<strong>en</strong>tados fallece a consecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l mismo. Un 19% <strong>de</strong><br />
las víctimas sufre heridas graves y un 79% leves. Los jóv<strong>en</strong>es <strong>de</strong> 14 años son <strong>los</strong> que pres<strong>en</strong>tan una<br />
proporción ligeram<strong>en</strong>te más elevada <strong>de</strong> fallecidos.<br />
<strong>La</strong> grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones <strong>en</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes es difer<strong>en</strong>te <strong>en</strong> hombres y mujeres. <strong>La</strong>s<br />
consecu<strong>en</strong>cias más graves <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes las sufr<strong>en</strong> <strong>los</strong> varones. Un 2% <strong>de</strong> estos fallece <strong>en</strong> el<br />
accid<strong>en</strong>te fr<strong>en</strong>te al 1% <strong>de</strong> las mujeres. El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> heridos graves también es mayor <strong>en</strong> <strong>los</strong><br />
hombres que <strong>en</strong> las mujeres.<br />
100<br />
80<br />
60<br />
40<br />
20<br />
0<br />
Mujer Varón<br />
1,4%<br />
2,0%<br />
20,7%<br />
16,9%<br />
11<br />
81,8% 77,3%<br />
Muerto Herido grave Herido leve<br />
Gráfico 6: Distribución <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes por sexo<br />
y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.1.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
Por término medio, al año muer<strong>en</strong> 8 adolesc<strong>en</strong>tes cada 100.000 habitantes. El País Vasco,<br />
Asturias y Castilla <strong>La</strong> Mancha se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> este promedio mi<strong>en</strong>tras que <strong>La</strong> Rioja y<br />
Extremadura lo superan consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>te.<br />
País Vasco<br />
Asturias<br />
Castilla <strong>La</strong> Mancha<br />
Madrid<br />
Cantabria<br />
Galicia<br />
Murcia<br />
Promedio G<strong>en</strong>eral<br />
Com.Val<strong>en</strong>ciana<br />
Aragon<br />
Canarias<br />
Navarra<br />
Baleares<br />
Andalucía<br />
Cataluña<br />
Castilla León<br />
Extremadura<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
2,7<br />
2,7<br />
3,4<br />
4,3<br />
4,7<br />
5,6<br />
8<br />
8,1<br />
8,3<br />
8,6<br />
8,7<br />
9,1<br />
10<br />
10<br />
10,1<br />
10,4<br />
12<br />
14,5<br />
17,9<br />
0 5 10 15 20 25<br />
Gráfico 7: Adolesc<strong>en</strong>tes fallecidos cada 100.000 habitantes
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.2. Jóv<strong>en</strong>es (18-30 años)<br />
<strong>La</strong> accid<strong>en</strong>talidad <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores jóv<strong>en</strong>es se <strong>de</strong>be, sobre todo, a su actitud hacia el <strong>tráfico</strong> y la<br />
seguridad, percib<strong>en</strong> <strong>en</strong> m<strong>en</strong>or medida el riesgo, suel<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er poca experi<strong>en</strong>cia y sobrevaloran<br />
su capacidad <strong>de</strong> reacción al volante.<br />
Los jóv<strong>en</strong>es <strong>de</strong> 18 a 30 años repres<strong>en</strong>tan el 20% <strong>de</strong> la población. De el<strong>los</strong>, el 51% son varones. Ca-<br />
da año, seis <strong>de</strong> cada mil jóv<strong>en</strong>es son víctimas <strong>de</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>. En el año 2004,<br />
53.405 jóv<strong>en</strong>es se han visto implicados <strong>en</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
El porc<strong>en</strong>taje más elevado <strong>de</strong> fallecidos lo repres<strong>en</strong>ta el grupo <strong>de</strong> 26 a 30 años, con un 36% <strong>de</strong><br />
<strong>los</strong> casos, por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l 30% <strong>de</strong>l <strong>de</strong> 18 a 21 y <strong>de</strong>l 33% <strong>de</strong> <strong>los</strong> que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong>tre 22 y 25 años.<br />
Los datos <strong>de</strong> mortalidad <strong>en</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es adquier<strong>en</strong> especial dramatismo si se ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta la canti-<br />
dad <strong>de</strong> años pot<strong>en</strong>ciales <strong>de</strong> vida perdida que estos accid<strong>en</strong>tes supon<strong>en</strong>.<br />
3.2.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es por <strong>edad</strong> y sexo<br />
Des<strong>de</strong> el año 2000, el número <strong>de</strong> víctimas <strong>en</strong>tre 18-30 años disminuye un 15%. Sin embargo<br />
este <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so varía <strong>en</strong> función <strong>de</strong> la <strong>edad</strong>. En el periodo estudiado, el número <strong>de</strong> víctimas <strong>de</strong> 18-21<br />
años baja un 25%, la <strong>de</strong> 22-25 un 15% y la <strong>de</strong> 26-30 años tan sólo un 3%.<br />
Víctimas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong><br />
70000<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
30000<br />
20000<br />
10000<br />
0<br />
19672<br />
20290<br />
20013<br />
20087<br />
22984 21413 19599 19171 17062<br />
13<br />
19968 20659<br />
19461 19897<br />
19101<br />
17242<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
18-21 años 22-25 años 26-30 años<br />
Gráfico 8: Evolución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
<strong>La</strong> pres<strong>en</strong>cia como conductor es mayor a medida que aum<strong>en</strong>ta la <strong>edad</strong>. El 70% <strong>de</strong> las vícti-<br />
mas <strong>de</strong> 26-30 años es conductor, principalm<strong>en</strong>te <strong>de</strong> turismo. El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> mujeres implicadas<br />
<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> aum<strong>en</strong>ta con la <strong>edad</strong> y pasa <strong>de</strong> repres<strong>en</strong>tar un 29% <strong>en</strong> las víctimas <strong>de</strong><br />
18 a 21 años a un 32% <strong>en</strong> las <strong>de</strong> 26 a 30 años.<br />
Sexo<br />
- Mujer<br />
- Hombre<br />
14<br />
EDAD<br />
18-21 22-25 26-30<br />
29,7%<br />
70,3%<br />
32,2%<br />
67,8%<br />
32,5%<br />
67,5%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es por <strong>edad</strong> y sexo<br />
<strong>La</strong> tasa <strong>de</strong> fallecidos jóv<strong>en</strong>es es difer<strong>en</strong>te también <strong>en</strong> función <strong>de</strong> la <strong>edad</strong> y <strong>de</strong>l sexo. El grupo<br />
<strong>de</strong> varones <strong>en</strong>tre <strong>los</strong> 18 y <strong>los</strong> 21 años es el que repres<strong>en</strong>ta la mortalidad más elevada.<br />
Fallecidos cada 100.000 habitantes jóv<strong>en</strong>es<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
28,6<br />
7,5<br />
18,3<br />
23,5<br />
15<br />
20,8<br />
13,2<br />
23,6<br />
6,1 5,1 6<br />
18-21 años 22-25 años 26-30 años Jóv<strong>en</strong>es (18-30<br />
años)<br />
Varón Mujeres Total<br />
Gráfico 9: Fallecidos cada 100.000 habitantes jóv<strong>en</strong>es<br />
<strong>La</strong>s mujeres jóv<strong>en</strong>es sufr<strong>en</strong> mayoritariam<strong>en</strong>te <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes como pasajeras; el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong><br />
víctimas casi duplica al <strong>de</strong> <strong>los</strong> pasajeros varones. En el caso <strong>de</strong> <strong>los</strong> hombres, 3 <strong>de</strong> 4 víctimas son<br />
conductores.<br />
Sexo<br />
- Mujer<br />
- Hombre<br />
CATEGORÍA DE USUARIO<br />
Conductor Pasajero Peatón<br />
45,1%<br />
74,5%<br />
50,2%<br />
23%<br />
4,7%<br />
2,5%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es por <strong>edad</strong> y sexo<br />
15
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.2.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
Los conductores <strong>de</strong> turismo repres<strong>en</strong>tan el mayor porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> víctimas <strong>en</strong>tre <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es (heri-<br />
dos y fallecidos). El 68% <strong>de</strong> estos fallece a bordo <strong>de</strong> un coche: un 43% como conductores y un 25%<br />
como pasajeros. En relación con <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes, la implicación <strong>de</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes<br />
como usuarios <strong>de</strong> ciclomotor disminuye. Asimismo, no es frecu<strong>en</strong>te su implicación <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes co-<br />
mo peatones.<br />
Víctima Fallecidos<br />
Peatón 3,2% 5%<br />
Ciclista 0,9% 0,7%<br />
Ciclomotorista 21,6% 7,6%<br />
Motorista<br />
- Conductor<br />
-Pasajeros<br />
Turismo<br />
- Conductor<br />
-Pasajeros<br />
6,9%<br />
1,2%<br />
33,5%<br />
24,4%<br />
15<br />
9,7%<br />
1,3%<br />
43,2%<br />
25,2%<br />
Otros 6,4% 7,3%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es por categoría <strong>de</strong> usuario
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.2.3. Jóv<strong>en</strong>es, al volante<br />
En el periodo estudiado, el número <strong>de</strong> víctimas conductores <strong>de</strong> turismo se manti<strong>en</strong>e estable.<br />
Los jóv<strong>en</strong>es son un grupo <strong>de</strong> riesgo importante que no experim<strong>en</strong>ta ningún <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so, pero tampoco<br />
ninguna subida a pesar <strong>de</strong>l increm<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l c<strong>en</strong>so <strong>de</strong> conductores.<br />
En la sigui<strong>en</strong>te tabla se pres<strong>en</strong>tan las características temporales <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes que sufr<strong>en</strong> <strong>los</strong><br />
jóv<strong>en</strong>es como conductores <strong>de</strong> turismo. Casi el 50% se v<strong>en</strong> implicados <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>los</strong> fines <strong>de</strong> se-<br />
mana.<br />
18-21 años 22-25 años 26-30 años<br />
Día Fines <strong>de</strong> semana Distribución homogénea Días laborables<br />
Hora Noches 7-11 horas 12-18 horas<br />
Localización Vías conv<strong>en</strong>cionales Carretera Autopista/autovía<br />
Tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te<br />
Nº <strong>de</strong> vehícu<strong>los</strong><br />
implicados<br />
Infracción <strong>de</strong>l<br />
conductor<br />
Colisión contra obstáculo.<br />
Salida <strong>de</strong><br />
vía.<br />
Un vehículo implicado<br />
Salida <strong>de</strong> vía. Colisión<br />
por alcance<br />
1-2 vehícu<strong>los</strong> implicados<br />
16<br />
Colisión por alcance<br />
Caravana<br />
2 ó más vehícu<strong>los</strong> implicados<br />
Más infractores Distracciones M<strong>en</strong>os infractores<br />
3.2.4. Lesividad <strong>en</strong> jóv<strong>en</strong>es<br />
<strong>La</strong> grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes es mayor <strong>en</strong> el caso <strong>de</strong> <strong>los</strong> hombres. A<strong>de</strong>más, el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong><br />
varones fallecidos duplica al <strong>de</strong> mujeres y el <strong>de</strong> heridos graves también es superior.<br />
Sexo<br />
- Mujer<br />
- Hombre<br />
LESIVIDAD<br />
Muerto Herido grave Herido leve<br />
1,5%<br />
2,9%<br />
12,7%<br />
17,8%<br />
85,8%<br />
79,3%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es por sexo y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
Los jóv<strong>en</strong>es sufr<strong>en</strong> las lesiones más graves como peatones; casi un 4% <strong>de</strong> <strong>los</strong> atropellados fallece<br />
como consecu<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l mismo y un 20% sufre lesiones graves.<br />
Conductor<br />
Pasajero<br />
Peatón<br />
17<br />
LESIVIDAD<br />
Muerto Herido grave Herido leve<br />
2,5%<br />
2,3%<br />
3,9%<br />
16,3%<br />
15,5%<br />
20,3%<br />
81,2%<br />
82,2%<br />
75,8%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas jóv<strong>en</strong>es por categoría <strong>de</strong>l usuario<br />
y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones<br />
3.2.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
<strong>La</strong> tasa <strong>de</strong> mortalidad por <strong>tráfico</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es se sitúa <strong>en</strong> torno a <strong>los</strong> 18 fallecidos por cada 100.000<br />
habitantes, la más alta <strong>de</strong> todos <strong>los</strong> grupos. <strong>La</strong> Rioja casi duplica esta tasa y Navarra, Castilla León y<br />
Extremadura también se sitúan por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l promedio.<br />
País Vasco<br />
Madrid<br />
Cantabria<br />
Canarias<br />
Cataluña<br />
Asturias<br />
Com. Val<strong>en</strong>ciana<br />
Andalucía<br />
Promedio g<strong>en</strong>eral<br />
Galicia<br />
Castilla la Mancha<br />
Murcia<br />
Baleares<br />
Aragón<br />
Extremadura<br />
Castilla y León<br />
Navarra<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
6,1<br />
6,6<br />
8,4<br />
10,6<br />
13,4<br />
13,4<br />
14,2<br />
16,5<br />
17,9<br />
18,7<br />
20,2<br />
20,6<br />
20,9<br />
23,4<br />
25<br />
26,1<br />
27<br />
0 5 10 15 20 25 30 35<br />
Gráfico 10: Jóv<strong>en</strong>es fallecidos cada 100.000 habitantes por Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
33,5
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.3. Adultos (31-65 años)<br />
Los adultos conduc<strong>en</strong> más tiempo, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> experi<strong>en</strong>cia y respetan <strong>en</strong> mayor medida las nor-<br />
mas. Su accid<strong>en</strong>talidad es <strong>de</strong>bida a una mayor exposición al riesgo.<br />
Los adultos <strong>de</strong> 31 a 65 años repres<strong>en</strong>tan el 47% <strong>de</strong> la población. Cada año, casi tres <strong>de</strong> cada mil<br />
son víctimas <strong>de</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>. En el año 2004, 56.247 adultos se han visto implica-<br />
dos <strong>en</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong><br />
Con el fin <strong>de</strong> facilitar el análisis, dada la amplitud y heterog<strong>en</strong>eidad <strong>de</strong>l grupo, se ha dividido a <strong>los</strong><br />
adultos <strong>en</strong> dos gran<strong>de</strong>s subgrupos at<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do a sus características: <strong>de</strong> 31 a 50 y <strong>de</strong> 51 a 65.<br />
Porc<strong>en</strong>taje<br />
75<br />
50<br />
25<br />
0<br />
73<br />
18<br />
27<br />
31-50 años 51-65 años<br />
Edad<br />
Gráfico 11: Distribución <strong>de</strong> la población adulta<br />
3.3.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas adultas por <strong>edad</strong> y sexo<br />
En <strong>los</strong> últimos años, la t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el número <strong>de</strong> víctimas <strong>de</strong> este grupo se manti<strong>en</strong>e relativa-<br />
m<strong>en</strong>te estable (únicam<strong>en</strong>te se observa un ligero aum<strong>en</strong>to <strong>en</strong> el año 2003 aunque <strong>los</strong> niveles se<br />
vuelv<strong>en</strong> a estabilizar <strong>en</strong> 2004).<br />
Frecu<strong>en</strong>cia<br />
T<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> las víctimas adultas<br />
70000<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
30000<br />
20000<br />
10000<br />
0<br />
54134<br />
56683<br />
57496<br />
60282<br />
56247<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
Gráfico 12: Evolución <strong>de</strong> las víctimas adultas
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
Entre 2000 y 2003, las víctimas <strong>en</strong>tre 31 y 50 años aum<strong>en</strong>tan un 13%, y un 7% las que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong>tre<br />
51 y 65 años. En g<strong>en</strong>eral, <strong>en</strong> el periodo estudiado, el número <strong>de</strong> fallecidos por <strong>tráfico</strong> sigue una t<strong>en</strong>-<br />
d<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te, disminuy<strong>en</strong>do hasta un 16% <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el año 2000.<br />
Víctimas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong><br />
70000<br />
60000<br />
50000<br />
40000<br />
30000<br />
20000<br />
10000<br />
0<br />
14806<br />
15489<br />
39328 41194 41832 44411<br />
19<br />
15664<br />
15871<br />
14516<br />
41731<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
31-50 años 51-65 años<br />
Gráfico 13: Evolución <strong>de</strong> las víctimas adultas <strong>de</strong> 31-50 años y <strong>de</strong> 51-65 años.<br />
<strong>La</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> las mujeres <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes aum<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>los</strong> usuarios <strong>de</strong> 51-65 años.<br />
Sexo<br />
- Mujer<br />
- Hombre<br />
EDAD<br />
31-50 51-65<br />
32,6%<br />
67,4%<br />
37,8%<br />
62,2%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas adultas por <strong>edad</strong> y sexo<br />
El tipo <strong>de</strong> víctimas está estrecham<strong>en</strong>te relacionado con el sexo. <strong>La</strong>s mujeres sufr<strong>en</strong> el accid<strong>en</strong>te<br />
g<strong>en</strong>eralm<strong>en</strong>te como pasajeras mi<strong>en</strong>tras que el varón lo pa<strong>de</strong>ce como conductor. Cuatro <strong>de</strong> cada<br />
cinco adultos víctimas eran conductores. El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> mujeres atropelladas es mayor que el<br />
<strong>de</strong> varones.<br />
Los adultos sufr<strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes principalm<strong>en</strong>te como conductores. Casi el 71% <strong>de</strong> las víctimas <strong>de</strong><br />
31-50 años es conductor. Con la <strong>edad</strong>, disminuye este porc<strong>en</strong>taje, aum<strong>en</strong>tando el <strong>de</strong> pasajeros y<br />
peatones.<br />
Conductor<br />
Pasajero<br />
Peatón<br />
SEXO<br />
Mujer Hombre<br />
40,3%<br />
49,2%<br />
10,5%<br />
80,6%<br />
13,4%<br />
6%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas adultas por categoría <strong>de</strong> la víctima y sexo
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.3.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
El 63% <strong>de</strong> las víctimas adultas es usuario <strong>de</strong> turismo: un 43% como conductor y un 20% como<br />
pasajero.<br />
Víctima Fallecidos<br />
Peatón 7,5% 11,8%<br />
Ciclista 1,4% 1,7%<br />
Ciclomotorista 6,7% 4,2%<br />
Motorista<br />
- Conductor<br />
-Pasajeros<br />
Turismo<br />
- Conductor<br />
- Pasajeros<br />
8,3%<br />
0,6%<br />
42,7%<br />
20,4%<br />
20<br />
7,1%<br />
0,4%<br />
43,1%<br />
15,8%<br />
Otros 12,3% 16%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas adultas por categoría <strong>de</strong> usuario<br />
3.3.3. Conductores adultos y accid<strong>en</strong>tes por <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>-<br />
tos laborales<br />
<strong>La</strong> accid<strong>en</strong>talidad <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> por <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>tos laborales es más repres<strong>en</strong>tativa <strong>en</strong> <strong>los</strong> adultos<br />
que <strong>en</strong> ningún otro grupo. Casi 3 <strong>de</strong> cada 10 adultos accid<strong>en</strong>tados se <strong>de</strong>splazan por motivos labora-<br />
les (accid<strong>en</strong>te in itinere + accid<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> misión).<br />
El número <strong>de</strong> conductores víctimas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> por <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>tos laborales<br />
no sigue un patrón regular, aunque <strong>en</strong> <strong>los</strong> últimos años parece estabilizarse. En el periodo analiza-<br />
do, el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> adultos víctimas <strong>de</strong>l <strong>tráfico</strong> por motivos laborales aum<strong>en</strong>ta un 14% (un 17% <strong>en</strong><br />
el grupo <strong>en</strong>tre 31 y 50 años, y un 3% <strong>en</strong> el grupo <strong>en</strong>tre 51 y 65).<br />
Conductores víctimas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> laborales<br />
Frecu<strong>en</strong>cia<br />
16000<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
12372<br />
7899<br />
4473<br />
10753<br />
7123<br />
3630<br />
14414 14300 14102<br />
9721<br />
4693<br />
9229 9189<br />
5071 4913<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
En misión In itinere Total<br />
Gráfico 14: Evolución <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores adultos víctimas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes<br />
por tipo <strong>de</strong> <strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>to
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
En adultos, el perfil <strong>de</strong> víctima más frecu<strong>en</strong>te es el <strong>de</strong> conductor <strong>de</strong> turismo que se <strong>de</strong>splaza por<br />
motivos <strong>de</strong> trabajo.<br />
Los conductores que sufr<strong>en</strong> el accid<strong>en</strong>te al ir o volver <strong>de</strong>l trabajo con mayor frecu<strong>en</strong>cia no come-<br />
t<strong>en</strong> ninguna infracción. <strong>La</strong> conducción distraída o <strong>de</strong>sat<strong>en</strong>ta es más frecu<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>los</strong> conducto-<br />
res que están trabajando cuando sufr<strong>en</strong> el accid<strong>en</strong>te.<br />
31-50 años 51-65 años<br />
Día El 87% sufre el accid<strong>en</strong>te durante la semana y un 13% <strong>en</strong> fin <strong>de</strong> semana<br />
Hora Tar<strong>de</strong>/noche: 19-22 horas Por el día: 12-15 horas<br />
Tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te<br />
Localización<br />
Tipo <strong>de</strong> vehículo<br />
Colisión por alcance o múlti-<br />
ple<br />
Durante la jornada laboral: <strong>en</strong> ciudad<br />
Al ir o volver <strong>de</strong>l trabajo: carreteras conv<strong>en</strong>cionales<br />
21<br />
Colisión por alcance o múltiple; atropel<strong>los</strong><br />
En misión: motos, furgonetas, camiones y autobuses<br />
En itinere: ciclomotores, motos y furgonetas<br />
3.3.4. Lesividad <strong>en</strong> adultos<br />
<strong>La</strong> grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones es mayor <strong>en</strong> <strong>los</strong> adultos <strong>de</strong> más <strong>edad</strong>. El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> heridos<br />
graves también es mayor <strong>en</strong> el grupo <strong>de</strong> 51 a 65 años.<br />
Muerto<br />
Herido grave<br />
Herido leve<br />
GRUPO DE RIESGO<br />
31-50 51-65<br />
3,4%<br />
17,5%<br />
79,1%<br />
4,5%<br />
19,2%<br />
76,3%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas adultas por <strong>edad</strong> y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones<br />
<strong>La</strong>s lesiones más graves las sufr<strong>en</strong> <strong>los</strong> hombres. El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> fallecidos varones duplica al <strong>de</strong><br />
las mujeres.<br />
Muerto<br />
Herido grave<br />
Herido leve<br />
SEXO<br />
Mujer Hombre<br />
2,2%<br />
14,9%<br />
82,9%<br />
4,5%<br />
19,6%<br />
76%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas adultas por sexo y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
En adultos, hay un 9% <strong>de</strong> fallecidos por accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> cada 100.000 habitantes. Como se ob-<br />
serva <strong>en</strong> el gráfico esta tasa varía <strong>en</strong> función <strong>de</strong> la <strong>edad</strong> y el sexo.<br />
Fallecidos cada 100.000 habitantes<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
15,6<br />
13,3<br />
14,9<br />
9,8 8,6 9,4<br />
3,7 4,2 3,9<br />
31-50 años 51-65 años Adultos<br />
Varón Mujeres Total<br />
Gráfico 15: Fallecidos adultos cada 100.000 habitantes<br />
3.3.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
<strong>La</strong> tasa <strong>de</strong> mortalidad muestra difer<strong>en</strong>cias significativas <strong>en</strong> función <strong>de</strong> la Comunidad Autónoma. Des-<br />
taca por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l promedio g<strong>en</strong>eral (11 fallecidos por cada 100.000 habitantes) <strong>La</strong> Rioja, con<br />
una tasa superior a <strong>los</strong> 20 muertos.<br />
Madrid<br />
País Vasco<br />
Canarias<br />
Cataluña<br />
Cantabria<br />
Com. Val<strong>en</strong>ciana<br />
Andalucía<br />
Navarra<br />
Asturias<br />
Baleares<br />
Galicia<br />
Promedio<br />
Murcia<br />
Castilla y León<br />
Extremadura<br />
Aragón<br />
Castilla la Mancha<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
4,5<br />
5,8<br />
7,6<br />
7,8<br />
8,3<br />
8,9<br />
9<br />
9,4<br />
9,6<br />
22<br />
10,8<br />
10,9<br />
11,3<br />
11,5<br />
16<br />
16,1<br />
16,9<br />
17,1<br />
21,9<br />
0 5 10 15 20 25 30<br />
Gráfico 16: Adultos fallecidos cada 100.000 habitantes por Comunidad Autónoma.
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.4. Personas mayores (más <strong>de</strong> 65 años)<br />
Los conductores <strong>de</strong> este grupo suel<strong>en</strong> ser <strong>los</strong> más experim<strong>en</strong>tados, se arriesgan m<strong>en</strong>os y cono-<br />
c<strong>en</strong> sus limitaciones. En g<strong>en</strong>eral, están m<strong>en</strong>os implicados <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> que <strong>los</strong> conduc-<br />
tores <strong>de</strong> otros grupos.<br />
Los mayores <strong>de</strong> 65 años repres<strong>en</strong>tan el 16% <strong>de</strong> la población. Cada año, más <strong>de</strong> uno <strong>de</strong> cada mil<br />
es víctima <strong>de</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>. En el año 2004, 9.802 personas mayores se han visto<br />
implicadas <strong>en</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
3.4.1. Evolución <strong>de</strong> las víctimas mayores por <strong>edad</strong> y sexo<br />
En el periodo estudiado, el número <strong>de</strong> fallecidos mayores <strong>de</strong> 65 años muestra una t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>cia<br />
<strong>de</strong>sc<strong>en</strong>d<strong>en</strong>te <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el año 2001. <strong>La</strong> cifra <strong>de</strong> fallecidos <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 65 años, <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, <strong>en</strong>tre 2001 y<br />
2004 se reduce un 12%. Por tramos, el <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so para el grupo <strong>de</strong> 66 a 75 años es <strong>de</strong> un 17%,<br />
mi<strong>en</strong>tras que para el <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 75 años tan sólo alcanza el 5%.<br />
Fallecidos <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong><br />
800<br />
700<br />
600<br />
500<br />
400<br />
300<br />
200<br />
100<br />
0<br />
273<br />
292<br />
438 442 436<br />
23<br />
263<br />
319<br />
277<br />
374 367<br />
2000 2001 2002 2003 2004<br />
66-75 años Más <strong>de</strong> 75 años<br />
Gráfico 17: Evolución <strong>de</strong> <strong>los</strong> fallecidos <strong>de</strong> 66-75 años y <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 75 años.<br />
El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes con resultado <strong>de</strong> muerte se increm<strong>en</strong>ta con la <strong>edad</strong>. El 8% <strong>de</strong><br />
<strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> este grupo resulta mortal.
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
<strong>La</strong>s personas mayores sufr<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes principalm<strong>en</strong>te durante el día y <strong>en</strong> las horas c<strong>en</strong>trales<br />
<strong>de</strong> la mañana y la tar<strong>de</strong>. Como conductores, el accid<strong>en</strong>te más frecu<strong>en</strong>te es la colisión, pero a me-<br />
dida que aum<strong>en</strong>ta la <strong>edad</strong>, el atropello pasa a ser el accid<strong>en</strong>te más peligroso.<br />
Día Entre semana<br />
65-75 años Más <strong>de</strong> 75 años<br />
Hora 10-15 horas 11-13 horas<br />
Tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te Como conductores: colisión Como peatones: atropel<strong>los</strong><br />
Infracciones Distracción Error <strong>en</strong> la prioridad <strong>de</strong> paso<br />
Sexo<br />
Grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong>l acci-<br />
d<strong>en</strong>te<br />
A medida que se increm<strong>en</strong>ta la <strong>edad</strong>, aum<strong>en</strong>ta el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> mujeres respecto<br />
a otros grupos: 43% mujeres, 56% hombres<br />
Más fallecimi<strong>en</strong>tos como conductores Más fallecimi<strong>en</strong>tos como peatones<br />
Víctimas mayores por categoría <strong>de</strong>l usuario y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones<br />
<strong>La</strong> accid<strong>en</strong>talidad <strong>de</strong> <strong>los</strong> mayores está condicionada por sus hábitos, conforme aum<strong>en</strong>ta la <strong>edad</strong><br />
su condición <strong>de</strong> víctima cambia <strong>de</strong> conductor a peatón.<br />
Fallecidos cada 100.000 habitantes<br />
30<br />
25<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
24<br />
18<br />
24<br />
9<br />
23<br />
66-75 años > 75 años<br />
Conductores Peatones<br />
Gráfico 19: Fallecidos mayores cada 100.000 habitantes por categoría <strong>de</strong>l usuario
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.4.2. Víctimas por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
En este grupo se aprecia un elevado <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so <strong>de</strong> las víctimas que se v<strong>en</strong> implicadas <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>-<br />
tes como conductores <strong>de</strong> turismo; sobre todo <strong>en</strong> <strong>los</strong> mayores <strong>de</strong> 75 años. El mayor porc<strong>en</strong>taje<br />
<strong>de</strong> fallecidos se registra como peatón: un 36% fr<strong>en</strong>te a un 24% como conductores.<br />
Víctima Fallecidos<br />
Peatón 31% 11,8%<br />
Ciclista 1,9% 1,7%<br />
Ciclomotorista 4,7% 4,2%<br />
Motorista 0,6% 0,2%<br />
Turismo<br />
- Conductor<br />
- Pasajeros<br />
26%<br />
26,2%<br />
25<br />
24,4%<br />
23,3%<br />
Otros 9,5% 7,9%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas mayores por categoría <strong>de</strong> usuario<br />
3.4.3. Los peatones mayores<br />
Entre 2000 y 2004, la tasa <strong>de</strong> fallecidos por cada 1.000 víctimas es <strong>de</strong> 68 personas, cifra que casi<br />
duplica a la <strong>de</strong> adultos y triplica a la <strong>de</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es. A medida que aum<strong>en</strong>ta la <strong>edad</strong> se increm<strong>en</strong>ta la<br />
grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> la víctima. <strong>La</strong>s personas mayores son más frágiles y <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral sufr<strong>en</strong> lesiones más<br />
graves.<br />
Peatones fallecidos cada 100.000 habitantes<br />
20<br />
15<br />
10<br />
5<br />
0<br />
2<br />
Niños<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes<br />
4 4<br />
Jóv<strong>en</strong>es<br />
6<br />
Adultos<br />
18<br />
Mayores<br />
Gráfico 18: Peatones mayores fallecidos cada 100.000 habitantes.
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.4.4. Lesividad <strong>de</strong> <strong>los</strong> mayores<br />
<strong>La</strong> grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones está estrecham<strong>en</strong>te relacionada con la <strong>edad</strong>. Tanto el porc<strong>en</strong>taje<br />
<strong>de</strong> fallecidos como el <strong>de</strong> heridos graves es superior <strong>en</strong> <strong>los</strong> mayores <strong>de</strong> 75 años que <strong>en</strong> <strong>los</strong> usuarios <strong>de</strong><br />
66 a 75 años, como también lo es el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> fallecidos varones fr<strong>en</strong>te al <strong>de</strong> mujeres.<br />
Muerto<br />
Herido grave<br />
Herido leve<br />
SEXO<br />
Mujer Hombre<br />
5.7%<br />
23.1%<br />
71.2%<br />
26<br />
7.6%<br />
25.1%<br />
67.2%<br />
Total<br />
6.8%<br />
24.2%<br />
69%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas mayores por sexo y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones<br />
<strong>La</strong> categoría <strong>de</strong> usuario también influye <strong>en</strong> la grav<strong>edad</strong>. Los peatones y <strong>los</strong> conductores son las<br />
víctimas que registran <strong>los</strong> porc<strong>en</strong>tajes más elevados <strong>de</strong> fallecidos.<br />
Muerto<br />
Herido grave<br />
Herido leve<br />
CATEGORÍA DE USUARIO<br />
Conductor Pasajero Peatón<br />
7,1%<br />
23,9%<br />
69%<br />
5,5%<br />
18,9%<br />
75,7%<br />
7,8%<br />
30,3%<br />
61,9%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas mayores por categoría <strong>de</strong>l usuario y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> la lesión
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
3.4.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
En el año 2004, la tasa <strong>de</strong> mortalidad por <strong>tráfico</strong> <strong>de</strong> <strong>los</strong> mayores <strong>de</strong> 65 años superó <strong>los</strong> 9 fallecidos<br />
por cada 100.000 habitantes. En Comunida<strong>de</strong>s como la <strong>de</strong> Madrid, el País Vasco y Cantabria esta<br />
tasa se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong>l promedio g<strong>en</strong>eral mi<strong>en</strong>tras que <strong>La</strong> Rioja se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra muy por <strong>en</strong>-<br />
cima <strong>de</strong> este valor y tanto Castilla <strong>La</strong> Mancha como Castilla-León obti<strong>en</strong><strong>en</strong> valores muy elevados.<br />
Madrid<br />
País Vasco<br />
Cantabria<br />
Canarias<br />
Asturias<br />
Cataluña<br />
Andalucía<br />
Promedio g<strong>en</strong>eral<br />
Com. Val<strong>en</strong>ciana<br />
Murcia<br />
Galicia<br />
Extremadura<br />
Castilla la Mancha<br />
Aragón<br />
Baleares<br />
Navarra<br />
Castilla y León<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
2,3<br />
3,8<br />
6,9<br />
6,9<br />
7<br />
7,7<br />
7,7<br />
9,3<br />
9,3<br />
11,1<br />
12,3<br />
13,1<br />
13,4<br />
13,9<br />
14,3<br />
27<br />
17,2<br />
17,5<br />
26,2<br />
0 5 10 15 20 25 30<br />
Gráfico 20: Mayores fallecidos cada 100.000 habitantes por Comunida<strong>de</strong>s Autónomas
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
4. COMPARATIVA ENTRE GRUPOS<br />
4.1. Por días, meses y horas<br />
En g<strong>en</strong>eral, el número <strong>de</strong> víctimas aum<strong>en</strong>ta <strong>en</strong> <strong>los</strong> meses <strong>de</strong> verano, aunque este increm<strong>en</strong>to<br />
es mayor <strong>en</strong> adolesc<strong>en</strong>tes. En el resto <strong>de</strong> <strong>los</strong> grupos, la distribución se manti<strong>en</strong>e relativam<strong>en</strong>te esta-<br />
ble <strong>en</strong> todos <strong>los</strong> meses <strong>de</strong>l año.<br />
15,0%<br />
12,0%<br />
9,0%<br />
6,0%<br />
3,0%<br />
0,0%<br />
E F M A M J J A S O N D<br />
Niños Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
Gráfico 21: Distribución porc<strong>en</strong>tual <strong>de</strong> las víctimas por el mes (2000-2004)<br />
<strong>La</strong> distribución semanal <strong>de</strong> las víctimas es difer<strong>en</strong>te. Mi<strong>en</strong>tras que la accid<strong>en</strong>talidad <strong>de</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>-<br />
tes y <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es se conc<strong>en</strong>tra <strong>los</strong> fines <strong>de</strong> semana, la <strong>de</strong> <strong>los</strong> adultos y <strong>de</strong> las personas mayores se<br />
reparte durante toda la semana. En <strong>los</strong> adultos, la accid<strong>en</strong>talidad ti<strong>en</strong>e un compon<strong>en</strong>te laboral<br />
importante.<br />
20,0%<br />
16,0%<br />
12,0%<br />
8,0%<br />
4,0%<br />
0,0%<br />
Lunes Martes Miércoles Jueves Viernes Sábado Domingo<br />
Niños Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
Gráfico 22: Distribución porc<strong>en</strong>tual <strong>de</strong> las víctimas por día <strong>de</strong> la semana (2000-2004)<br />
28
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
Al mediodía (12-15 horas) es cuando se registra el mayor número <strong>de</strong> víctimas <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 65<br />
años. En cuanto a <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es, más <strong>de</strong> la mitad <strong>de</strong> las víctimas se registran durante la noche<br />
(23-06 horas). En esa franja horaria, tan sólo un 1% <strong>de</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tados ti<strong>en</strong>e más <strong>de</strong> 65 años. <strong>La</strong><br />
distribución <strong>de</strong> las víctimas adultas es bastante homogénea durante todo el día.<br />
Noche<br />
(23-06 horas)<br />
Jóv<strong>en</strong>es; 56,6%<br />
Adultos; 32,9%<br />
29<br />
Personas<br />
mayores; 1,7%<br />
Niños; 1,7%<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes;<br />
7,1%<br />
Gráfico 23: Distribución porc<strong>en</strong>tual <strong>de</strong> las víctimas por la noche (23-06 horas)<br />
4.2. Comparativa<br />
4.2.1. Por sexo y lesividad<br />
En g<strong>en</strong>eral, la implicación <strong>de</strong> <strong>los</strong> varones <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> es mayor <strong>en</strong> todos <strong>los</strong> grupos.<br />
Destaca el 70% <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes varones.<br />
A medida que se increm<strong>en</strong>ta la <strong>edad</strong>, aum<strong>en</strong>ta el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> mujeres víctimas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>-<br />
tes.<br />
Sexo<br />
- Mujer<br />
- Hombre<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
29,7%<br />
70,3%<br />
31,5%<br />
68,5%<br />
34%<br />
66%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas por grupo y sexo<br />
43,4%<br />
56,6%<br />
<strong>La</strong>s personas mayores son las que sufr<strong>en</strong> las peores consecu<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes. <strong>La</strong><br />
proporción <strong>de</strong> fallecidos <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 65 años es:<br />
- 2 veces superior a la <strong>de</strong> <strong>los</strong> adultos fallecidos.<br />
- Casi 3 veces superior a la <strong>de</strong> jóv<strong>en</strong>es fallecidos.<br />
- 3,5 veces más que la <strong>de</strong> adolesc<strong>en</strong>tes y niños.
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> heridos graves también es superior cuando la víctima es una persona mayor. Se<br />
pue<strong>de</strong> <strong>de</strong>cir, que la <strong>edad</strong> guarda una relación directa con la grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones.<br />
Lesividad<br />
- Fallecidos<br />
- Mujer<br />
- Hombre<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
1,8%<br />
19,6%<br />
78,7%<br />
2,5%<br />
16,2%<br />
81,3%<br />
30<br />
3,7%<br />
18%<br />
78,3%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas por grupo y grav<strong>edad</strong> <strong>de</strong> las lesiones<br />
4.2.2. Por tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te<br />
6,8%<br />
24,2%<br />
69%<br />
Los accid<strong>en</strong>tes más característicos tanto <strong>de</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes como <strong>de</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es son las colisiones<br />
frontales o frontolaterales.<br />
En adultos son más frecu<strong>en</strong>tes las colisiones por alcance y las colisiones múltiples. Por otro<br />
lado, las víctimas más habituales <strong>de</strong> <strong>los</strong> atropel<strong>los</strong> son las personas mayores.<br />
Colisión frontal/frontolateral<br />
Colisión lateral<br />
Colisión por alcance<br />
Colisión múltiple<br />
o <strong>en</strong> caravana<br />
Contra obstáculo<br />
Atropello<br />
Vuelco<br />
Salida <strong>de</strong> la vía<br />
Otro<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
43,3%<br />
10,7%<br />
11,4%<br />
1,7%<br />
2,9%<br />
7,7%<br />
2,8%<br />
16,1%<br />
3,4%<br />
35,3%<br />
7,9%<br />
14,2%<br />
4,2%<br />
3,2%<br />
4,4%<br />
2,2%<br />
25,2%<br />
3,3%<br />
33,8%<br />
6,9%<br />
16,2%<br />
5,8%<br />
2,4%<br />
8,1%<br />
1,9%<br />
21,7%<br />
3,3%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas por grupo y tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te<br />
28,8%<br />
4,9%<br />
11,2%<br />
3,9%<br />
1,5%<br />
30,5%<br />
0,7%<br />
15,1%<br />
3,4%
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
4.3. Accid<strong>en</strong>talidad por tipo <strong>de</strong> usuario<br />
<strong>La</strong> accid<strong>en</strong>talidad <strong>de</strong> <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes y la <strong>de</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es está asociada principalm<strong>en</strong>te al uso <strong>de</strong><br />
<strong>los</strong> ciclomotores y motocicletas.<br />
Adultos; 26,5<br />
Personas mayores;<br />
1,6<br />
31<br />
Niños; 0,7<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes; 18,9<br />
Jóv<strong>en</strong>es; 52,3<br />
Gráfico 24: Distribución <strong>de</strong> las víctimas <strong>de</strong> ciclomotor y motocicleta por grupo<br />
Los adultos sufr<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes mayoritariam<strong>en</strong>te como conductores. Casi el 70% <strong>de</strong> las víctimas adul-<br />
tas es conductor. A<strong>de</strong>más, este grupo <strong>de</strong>staca fr<strong>en</strong>te al resto <strong>en</strong> la accid<strong>en</strong>talidad <strong>en</strong> <strong>los</strong> <strong>de</strong>spla-<br />
zami<strong>en</strong>tos por motivos laborales.<br />
Usuarios<br />
- Conductor<br />
- Pasajero<br />
- Peatón<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
54,4%<br />
40,2%<br />
5,4%<br />
65,3%<br />
31,6%<br />
3,2%<br />
67%<br />
25,5%<br />
7,5%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas por categoría <strong>de</strong> <strong>los</strong> usuarios y grupo<br />
36,1%<br />
32,9%<br />
31%<br />
Como peatones cobran importancia <strong>los</strong> usuarios más vulnerables, es <strong>de</strong>cir, las personas mayores.<br />
El 28% <strong>de</strong> <strong>los</strong> peatones atropellados es una persona mayor <strong>de</strong> 65 años.<br />
En las ciuda<strong>de</strong>s, el tipo <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>te más frecu<strong>en</strong>te que sufre este grupo son <strong>los</strong> atropel<strong>los</strong>. Uno <strong>de</strong><br />
cada dos accid<strong>en</strong>tes es un atropello.<br />
En muchos <strong>de</strong> <strong>los</strong> atropel<strong>los</strong>, el peatón había cometido una infracción. En el caso <strong>de</strong> las per-<br />
sonas <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 65 años, el 48,5% <strong>de</strong> <strong>los</strong> atropellados no cruzaba correctam<strong>en</strong>te.<br />
Personas mayores;<br />
28,0<br />
Adultos; 37,7<br />
Niños; 13,2<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes; 4,6<br />
Jóv<strong>en</strong>es; 16,5<br />
Gráfico 25: Distribución <strong>de</strong> <strong>los</strong> peatones víctimas por grupo
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
4.4. Infracciones<br />
4.4.1. Alcohol y velocidad<br />
El porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> conductores accid<strong>en</strong>tados que manifiesta síntomas <strong>de</strong> alcohol es similar <strong>en</strong> jó-<br />
v<strong>en</strong>es y <strong>en</strong> adultos. <strong>La</strong> difer<strong>en</strong>cia radica fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l accid<strong>en</strong>te.<br />
<strong>La</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> alcohol <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes con víctimas jóv<strong>en</strong>es es mayor por la noche y las pri-<br />
meras horas <strong>de</strong> la mañana, principalm<strong>en</strong>te <strong>los</strong> fines <strong>de</strong> semana. En el caso <strong>de</strong> <strong>los</strong> adultos, el al-<br />
cohol cobra mayor importancia <strong>los</strong> días laborables, principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong>tre las 19 y 22 horas.<br />
De <strong>los</strong> datos <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes se <strong>de</strong>spr<strong>en</strong><strong>de</strong> que <strong>los</strong> conductores mayores (más <strong>de</strong> 65 años) son <strong>los</strong> que<br />
han cometido m<strong>en</strong>os infracciones <strong>de</strong> velocidad, mi<strong>en</strong>tras que el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> conductores jóve-<br />
nes que sobrepasa <strong>los</strong> límites <strong>de</strong> velocidad supera consi<strong>de</strong>rablem<strong>en</strong>te la <strong>de</strong> adultos y es<br />
casi tres veces mayor que la <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores <strong>de</strong> más <strong>de</strong> 65 años.<br />
Infracción <strong>de</strong> velocidad<br />
(ina<strong>de</strong>cuación o<br />
exceso <strong>de</strong> velocidad<br />
y marcha l<strong>en</strong>ta)<br />
Ninguna infracción<br />
<strong>de</strong> velocidad<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
23,3% 31,1% 22,5% 12%<br />
76,7% 68,9% 77,5% 88%<br />
Distribución <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores víctimas por grupo e infracciones <strong>de</strong> velocidad. Se han<br />
eliminado <strong>los</strong> casos <strong>en</strong> <strong>los</strong> que se <strong>de</strong>sconoce si el conductor cometió o no una infracción<br />
<strong>de</strong> velocidad<br />
4.4.2. Uso <strong>de</strong>l cinturón y <strong>de</strong>l casco<br />
El uso <strong>de</strong>l cinturón no es el mismo <strong>en</strong> todos <strong>los</strong> grupos. Los adolesc<strong>en</strong>tes son <strong>los</strong> que m<strong>en</strong>os uso<br />
hac<strong>en</strong> <strong>de</strong> este dispositivo <strong>de</strong> seguridad. Más <strong>de</strong> un 40% <strong>de</strong> el<strong>los</strong> no lo llevaba puesto <strong>en</strong> el mo-<br />
m<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l accid<strong>en</strong>te.<br />
- Utilizando cinturón<br />
- No utilizando cinturón<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
57%<br />
42,8%<br />
80,2%<br />
19,7%<br />
32<br />
85,6%<br />
14,3%<br />
84,5%<br />
15,4%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas por grupo y uso <strong>de</strong> accesorios <strong>de</strong> seguridad
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
A pesar <strong>de</strong> la obligatori<strong>edad</strong> <strong>de</strong>l uso <strong>de</strong>l casco, un alto porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> las víctimas no lo lleva<br />
puesto <strong>en</strong> el mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l accid<strong>en</strong>te. Por grupos, <strong>los</strong> adultos son <strong>los</strong> que más uso hac<strong>en</strong> <strong>de</strong> este<br />
dispositivo <strong>de</strong> seguridad y <strong>los</strong> adolesc<strong>en</strong>tes <strong>los</strong> que m<strong>en</strong>os.<br />
- Utilizando casco<br />
- No utilizando casco<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
76,9%<br />
23,1%<br />
87,3%<br />
12,7%<br />
33<br />
91,7%<br />
8,3%<br />
Distribución <strong>de</strong> las víctimas <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l grupo y <strong>de</strong>l uso <strong>de</strong>l casco<br />
4.4.3. Otras infracciones<br />
79,1%<br />
20,9%<br />
<strong>La</strong>s infracciones cometidas por <strong>los</strong> conductores accid<strong>en</strong>tados también guardan una relación dire-<br />
cta con la <strong>edad</strong>.<br />
En términos g<strong>en</strong>erales, un 10% <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores accid<strong>en</strong>tados comete una infracción ad-<br />
ministrativa <strong>en</strong> el mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l accid<strong>en</strong>te. Estas infracciones, aunque poco frecu<strong>en</strong>tes, se dan con<br />
mayor frecu<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> jóv<strong>en</strong>es que <strong>en</strong> el resto <strong>de</strong> grupos <strong>de</strong> <strong>edad</strong>. Más <strong>de</strong> la mitad <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores<br />
que carece <strong>de</strong>l permiso <strong>de</strong> conducción a<strong>de</strong>cuado ti<strong>en</strong>e <strong>en</strong>tre 18 y 30 años. Sin embargo, <strong>en</strong> relación a<br />
la ITV, <strong>de</strong>stacan ligeram<strong>en</strong>te <strong>los</strong> conductores adultos que sufr<strong>en</strong> un accid<strong>en</strong>te sin t<strong>en</strong>er efectuada<br />
esta revisión.<br />
Por otro lado, un porc<strong>en</strong>taje importante <strong>de</strong> conductores comete una infracción, distinta a la <strong>de</strong><br />
velocidad, cuando se produce el accid<strong>en</strong>te.<br />
Infracción <strong>de</strong>l<br />
conductor<br />
Ninguna infracción<br />
Promedio Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos<br />
Personas ma-<br />
yores<br />
55,2% 58,1% 56,4% 52,4% 66,2%<br />
44,8% 41,9% 43,6% 47,6% 33,8%<br />
Distribución <strong>de</strong> <strong>los</strong> conductores víctimas por grupo e infracciones
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
4.5. Comunida<strong>de</strong>s Autónomas<br />
En cuanto a las Comunida<strong>de</strong>s Autónomas, se pue<strong>de</strong> observar cómo <strong>La</strong> Rioja o Castilla-León obtie-<br />
n<strong>en</strong> tasas por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l promedio g<strong>en</strong>eral <strong>en</strong> cuatro grupos <strong>de</strong> <strong>edad</strong>, mi<strong>en</strong>tras que el País Vasco se<br />
<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra por <strong>de</strong>bajo <strong>en</strong> cada uno <strong>de</strong> <strong>los</strong> grupos.<br />
Tasas más altas<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes Jóv<strong>en</strong>es Adultos Personas mayores<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
Extremadura<br />
Castilla-León<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
Navarra<br />
Castilla-León<br />
34<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
Castilla <strong>La</strong><br />
Mancha<br />
Aragón<br />
<strong>La</strong> Rioja<br />
Castilla-León<br />
Navarra<br />
Promedio 1,6% 8,1% 17,9% 9,3%<br />
Tasas más bajas<br />
Cantabria<br />
País Vasco<br />
Comunidad<br />
Val<strong>en</strong>ciana<br />
País Vasco<br />
Asturias<br />
Castilla <strong>La</strong> Mancha<br />
País Vasco<br />
Madrid<br />
Cantabria<br />
Tasa <strong>de</strong> mortalidad por <strong>tráfico</strong> (fallecidos cada 100.000 habitantes)<br />
por grupo <strong>de</strong> riesgo y Comunidad Autónoma<br />
Madrid<br />
País Vasco<br />
Cantabria<br />
<strong>La</strong> distribución <strong>de</strong> las víctimas difiere <strong>en</strong> función <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> vía. Los adolesc<strong>en</strong>tes sufr<strong>en</strong> <strong>los</strong> acci-<br />
d<strong>en</strong>tes principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> las ciuda<strong>de</strong>s. Los adultos se v<strong>en</strong> implicados <strong>en</strong> más ocasiones <strong>en</strong> auto-<br />
vías y autopistas, mi<strong>en</strong>tras que las personas mayores sufr<strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes mayoritariam<strong>en</strong>te <strong>en</strong><br />
vías conv<strong>en</strong>cionales.
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
5. DATOS EUROPEOS<br />
Una vía para po<strong>de</strong>r valorar <strong>de</strong> forma a<strong>de</strong>cuada la accid<strong>en</strong>talidad <strong>en</strong> España es compararla con la que<br />
se produce <strong>en</strong> <strong>los</strong> países <strong>de</strong> nuestro <strong>en</strong>torno socioeconómico más cercano, utilizando como fu<strong>en</strong>te las<br />
bases <strong>de</strong> datos <strong>de</strong> <strong>los</strong> organizamos CARE (Community Road Accid<strong>en</strong>t Database) e IRTAD (Interna-<br />
cional Traffic Safety Data and Analysis Group). Con ese objetivo se pres<strong>en</strong>tan <strong>los</strong> datos sobre las<br />
víctimas fallecidas <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> <strong>de</strong> la Unión Europea.<br />
En el año 2004, más <strong>de</strong> 40.000 personas perdieron la vida <strong>en</strong> las carreteras <strong>de</strong> la Unión<br />
Europea 1 . A esta cifra habría que añadirle la <strong>de</strong> <strong>los</strong> heridos <strong>de</strong> distintos niveles <strong>de</strong> grav<strong>edad</strong> estima-<br />
da <strong>en</strong> más <strong>de</strong> millón y medio <strong>de</strong> personas.<br />
En términos g<strong>en</strong>erales, <strong>en</strong> el periodo analizado España está ligeram<strong>en</strong>te por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l prome-<br />
dio <strong>de</strong> la Unión Europea <strong>en</strong> el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> fallecidos por cada 100.000 habitantes.<br />
25,0<br />
20,0<br />
19,3<br />
15,0<br />
10,0<br />
5,0<br />
0,0<br />
15,0<br />
Tasa <strong>de</strong> fallecidos por 100.000 habitantes<br />
11,0<br />
10,0<br />
Greece<br />
Poland<br />
USA<br />
Republic of Korea<br />
Slov<strong>en</strong>ia<br />
Czech Republic<br />
Belgium<br />
Hungary<br />
Portugal<br />
Luxemburg<br />
Spain<br />
Austria<br />
New Zealand<br />
Promedio<br />
Italy<br />
France<br />
Canada<br />
Ireland<br />
Australia<br />
Iceland<br />
Finland<br />
Germany<br />
Switzerland<br />
D<strong>en</strong>mark<br />
Japan<br />
Norway<br />
United Kingdom<br />
Swed<strong>en</strong><br />
Netherlands<br />
Gráfico 25: Porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> fallecidos por cada 100.000 habitantes<br />
1 Alemania, Austria, Bélgica, Dinamarca, España, Estonia, Francia, Finlandia, Grecia, Holanda, Hungría, Irlanda,<br />
Italia, Letonia, Luxemburgo, Polonia, Portugal, Reino Unido, República Checa y Suecia<br />
35<br />
2003 2004<br />
Grecia 19,3 19,3<br />
Polonia 14,8 15<br />
Eslov<strong>en</strong>ia 12,1 13,7<br />
Rep.Checa 14,2 13,5<br />
Bélgica 13,1 13,1<br />
Hungría 13,1 12,8<br />
Portugal 14,8 12,3<br />
Luxemburgo 11,8 11,1<br />
España 12,8 11<br />
Austria 11,5 10,7<br />
Promedio 10,9 9,9<br />
Iltalia 10,5 9,7<br />
Francia 10,2 9,2<br />
Irlanda 8,4 8,4<br />
Islandia 7,9 7,8<br />
Finlandia 7,3 7,2<br />
Alemania 8 7,1<br />
Suiza 7,5 6,9<br />
Dinamarca 8 6,8<br />
Noruega 6,1 5,7<br />
Reino Unido 6,1 5,6<br />
Suecia 5,9 5,4<br />
Holanda 6,4 5
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
En relación con la media europea, la tasa <strong>de</strong> mortalidad <strong>en</strong> niños es ligeram<strong>en</strong>te superior<br />
<strong>en</strong> España, aunque se ha observado una mejoría <strong>en</strong> relación con el año 2003.<br />
5,0<br />
4,5<br />
4,0<br />
3,5<br />
3,0<br />
2,5<br />
2,0<br />
1,5<br />
1,0<br />
0,5<br />
0,0<br />
4,6<br />
3,6<br />
Tasa <strong>de</strong> fallecidos m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> 15 años por 100.000 habitantes<br />
2,0<br />
2,0<br />
Ice la n d<br />
P o la n d<br />
U S A<br />
R e p u b lic o f K o re a<br />
S lo ve n ia<br />
P o rtu g a l<br />
N e w Z e a la n d<br />
G re e ce<br />
H u n g a ry<br />
P ro m e d io<br />
B e lg iu m<br />
S p a in<br />
A u stra lia<br />
D e n m a rk<br />
Ire la n d<br />
S w itze rla n d<br />
C ze ch R e p u b lic<br />
A u stria<br />
Fra n ce<br />
C a n a d a<br />
Ita ly<br />
F in la n d<br />
U n ite d K in g d o m<br />
G e rm a n y<br />
Ja p a n<br />
N o rw a y<br />
N e th e rla n d s<br />
S w e d e n<br />
Gráfico 26: Tasa <strong>de</strong> fallecidos m<strong>en</strong>ores <strong>de</strong> 15 años cada 100.000 habitantes<br />
El <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so <strong>de</strong> la tasa <strong>de</strong> mortalidad <strong>en</strong> el grupo <strong>de</strong> 15-24 años ha sido importante <strong>en</strong><br />
España, aunque sigue situándose por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong>l promedio europeo.<br />
35,0<br />
30,0<br />
25,0<br />
20,0<br />
15,0<br />
10,0<br />
5,0<br />
0,0<br />
29,5<br />
25,9<br />
Tasa <strong>de</strong> fallecidos <strong>en</strong>tre 15 y 24 años por 100.000 habitantes<br />
18,3<br />
16,5<br />
Greece<br />
USA<br />
Belgium<br />
New Zealand<br />
Austria<br />
Slov<strong>en</strong>ia<br />
France<br />
Luxemburg<br />
Portugal<br />
Spain<br />
Czech Republic<br />
Italy<br />
Promedio<br />
Poland<br />
Canada<br />
Germany<br />
Australia<br />
Switzerland<br />
Ireland<br />
Finland<br />
Norway<br />
D<strong>en</strong>mark<br />
United Kingdom<br />
Hungary<br />
Iceland<br />
Netherlands<br />
Republic of Korea<br />
Swed<strong>en</strong><br />
Japan<br />
Gráfico 27: Porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> fallecidos <strong>en</strong>tre 15-24 años por cada 100.000 habitantes<br />
36<br />
2003 2004<br />
Islandia 3,1 4,6<br />
Polonia 3,5 3,6<br />
Eslov<strong>en</strong>ia 1 3,1<br />
Portugal 3,3 2,9<br />
Grecia 2,5 2,5<br />
Hungría 2 2,4<br />
Bélgica 2 2<br />
España 2,5 2<br />
Dinamarca 2,2 2<br />
Promedio 2,1 1,9<br />
Irlanda 1,9 1,9<br />
Suiza 1,9 1,9<br />
Rep.Checa 3,4 1,7<br />
Austria 2,8 1,7<br />
Francia 2 1,7<br />
Italia 1,6 1,4<br />
Finlandia 2,4 1,4<br />
Reino Unido 1,3 1,4<br />
Alemania 1,7 1,3<br />
Noruega 2,2 1,2<br />
Holanda 2,1 1,2<br />
Suecia 1,3 0,9<br />
2003 2004<br />
Grecia 29,5 29,5<br />
Belgica 25,6 25,6<br />
Austria 21,8 20,6<br />
Eslov<strong>en</strong>ia 21,1 20,5<br />
Francia 20,1 19,6<br />
Luxemburgo 21,6 19,2<br />
Portugal 21,2 19,1<br />
España 21,7 18,3<br />
Rep.Checa 19,7 17,6<br />
Italia 17,7 17,6<br />
Promedio 17,3 16,6<br />
Polonia 16,7 16<br />
Alemania 18 15,9<br />
Suiza 14,4 15,1<br />
Irlanda 14,6 14,6<br />
Finlandia 10,9 14,6<br />
Noruega 10,8 13,3<br />
Dinamarca 13,9 13<br />
Reino Unido 12,8 12<br />
Hungría 11,6 11,7<br />
Islandia 14 11,6<br />
Holanda 12,1 9,9<br />
Suecia 11,1 9
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
25,0<br />
20,0<br />
15,0<br />
10,0<br />
5,0<br />
0,0<br />
En g<strong>en</strong>eral, <strong>en</strong> el grupo compr<strong>en</strong>dido <strong>en</strong>tre <strong>los</strong> 25 y <strong>los</strong> 64 años se ha producido <strong>en</strong> todos <strong>los</strong> paí-<br />
ses un <strong>de</strong>sc<strong>en</strong>so <strong>de</strong>l número <strong>de</strong> fallecidos por población. España se sitúa por <strong>en</strong>cima <strong>de</strong> la<br />
media europea, con 12 fallecidos cada 100.000 habitantes fr<strong>en</strong>te a <strong>los</strong> 10 (<strong>de</strong> la media euro-<br />
pea)<br />
19,6<br />
16,4<br />
Tasa <strong>de</strong> fallecidos <strong>en</strong>tre 25 y 64 años por 100.000 habitantes<br />
11,5<br />
9,9<br />
Greece<br />
Poland<br />
Hungary<br />
USA<br />
Czech Republic<br />
Slov<strong>en</strong>ia<br />
Republic of Korea<br />
Belgium<br />
Portugal<br />
Spain<br />
Luxemburg<br />
Austria<br />
Promedio<br />
New Zealand<br />
Italy<br />
France<br />
Ireland<br />
Canada<br />
Australia<br />
Iceland<br />
Germany<br />
D<strong>en</strong>mark<br />
Finland<br />
Switzerland<br />
United Kingdom<br />
Japan<br />
Norway<br />
Swed<strong>en</strong><br />
Netherlands<br />
Gráfico 28: Tasa <strong>de</strong> fallecidos <strong>en</strong>tre 25-64 años cada 100.000 habitantes<br />
En cuanto a las personas mayores, España obti<strong>en</strong>e una tasa <strong>de</strong> mortalidad por <strong>de</strong>bajo <strong>de</strong> la<br />
media europea, similar a la <strong>de</strong> países como Italia, Dinamarca o Francia.<br />
45,0<br />
40,0<br />
35,0<br />
30,0<br />
25,0<br />
20,0<br />
15,0<br />
10,0<br />
5,0<br />
0,0<br />
41,4<br />
23,4<br />
Tasa <strong>de</strong> fallecidos mayores <strong>de</strong> 64 años por 100.000 habitantes<br />
13,8<br />
Republic of Korea<br />
Greece<br />
Luxemburg<br />
Poland<br />
USA<br />
Czech Republic<br />
Slov<strong>en</strong>ia<br />
Japan<br />
Austria<br />
Promedio<br />
Hungary<br />
Portugal<br />
New Zealand<br />
Belgium<br />
Ireland<br />
Finland<br />
Canada<br />
Iceland<br />
Switzerland<br />
Italy<br />
Spain<br />
D<strong>en</strong>mark<br />
Australia<br />
France<br />
Swed<strong>en</strong><br />
Netherlands<br />
Norway<br />
Germany<br />
United Kingdom<br />
10,2<br />
Gráfico 29: Tasa <strong>de</strong> fallecidos mayores <strong>de</strong> 64 años cada 100.000 habitantes.<br />
37<br />
2003 2004<br />
Grecia 19,6 19,6<br />
Polonia 16,3 16,4<br />
Hungría 15,8 15,5<br />
Rep.Checa 15,3 14,8<br />
Eslov<strong>en</strong>ia 11,3 14,2<br />
Bélgica 14 14<br />
Portugal 15,4 13<br />
España 13,2 11,5<br />
Luxemburgo 14 10,4<br />
Austria 10,6 10,3<br />
Promedio 10,5 9,9<br />
Italia 10,2 9,3<br />
Francia 10 9,2<br />
Irlanda 8,1 8,1<br />
Islandia 5,4 7,3<br />
Alemania 7,3 6,4<br />
Dinamarca 7,7 6,4<br />
Finlandia 6,7 6<br />
Suiza 6,7 5,7<br />
Reino Unido 5,9 5,3<br />
Noruega 5,8 4,8<br />
Suecia 5,8 4,8<br />
Holanda 5,7 4,2<br />
2003 2004<br />
Grecia 23,4 23,4<br />
Luxemburgo 9,5 21,9<br />
Polonia 17,9 19,2<br />
Rep. Checa 16,3 17,4<br />
Eslov<strong>en</strong>ia 17,7 16<br />
Austria 15,8 13,9<br />
Hungría 14,9 13,7<br />
Portugal 17,1 12,8<br />
Promedio 13,1 12,6<br />
Bélgica 12,3 12,3<br />
Irlanda 12,0 12<br />
Finlandia 12 11,9<br />
Islandia 20,6 11,4<br />
Suiza 11 10,6<br />
Italia 11,4 10,5<br />
España 11,4 10,2<br />
Dinamarca 12,4 9,9<br />
Francia 11,3 9,7<br />
Suecia 7,7 9<br />
Holanda 10 8,8<br />
Noruega 7,9 8,3<br />
Alemania 9,2 8,1<br />
Reino Unido 6,9 6,2
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
6. CONCLUSIONES<br />
El estudio explica cómo <strong>los</strong> <strong>factor</strong>es psicosociales y las características <strong>de</strong>l estilo <strong>de</strong> vida, con-<br />
dicionadas por la <strong>edad</strong>, <strong>de</strong>fin<strong>en</strong> la accid<strong>en</strong>talidad <strong>de</strong> <strong>los</strong> distintos grupos <strong>de</strong> riesgo. <strong>La</strong> acti-<br />
tud ante la conducción es un <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> la accid<strong>en</strong>talidad.<br />
No hay que olvidar que <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> afectan a <strong>los</strong> grupos <strong>de</strong> población más<br />
vulnerables, especialm<strong>en</strong>te adolesc<strong>en</strong>tes, jóv<strong>en</strong>es y ancianos g<strong>en</strong>erando secuelas físicas<br />
y psicosociales que <strong>en</strong> la mayor parte <strong>de</strong> <strong>los</strong> casos acompañan a <strong>los</strong> afectados a lo largo <strong>de</strong><br />
su vida.<br />
Adolesc<strong>en</strong>tes<br />
Jóv<strong>en</strong>es<br />
o Todos <strong>los</strong> años más <strong>de</strong> 9.500 adolesc<strong>en</strong>tes son víctimas (heridos y falleci-<br />
dos) <strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
o Sufr<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>en</strong> ciclomotor (64%) y ciudad (2 <strong>de</strong> cada 3 resultan heridos<br />
<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes urbanos).<br />
o El 70% <strong>de</strong> las víctimas adolesc<strong>en</strong>tes son varones.<br />
o <strong>La</strong> grav<strong>edad</strong> aum<strong>en</strong>ta con la <strong>edad</strong>, el 44% <strong>de</strong> <strong>los</strong> fallecidos ti<strong>en</strong>e 17 años.<br />
o Los adolesc<strong>en</strong>tes son <strong>los</strong> que m<strong>en</strong>os utilizan dispositivos <strong>de</strong> seguridad <strong>en</strong> el<br />
mom<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l accid<strong>en</strong>te: el 40% no usa cinturón y el 23% no lleva casco.<br />
o Su conducta es impulsiva, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> poca formación vial y se guían por las<br />
<strong>de</strong>cisiones <strong>de</strong>l grupo. Les gusta exhibirse, y esto les lleva a realizar maniobras <strong>de</strong><br />
riesgo, sobre todo cuando van acompañados.<br />
o Cada año 60.000 jóv<strong>en</strong>es sufr<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
o El 42% <strong>de</strong> las víctimas <strong>de</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> son jóv<strong>en</strong>es.<br />
o El 68% <strong>de</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es fallece a bordo <strong>de</strong> un coche: un 43% como conductores y<br />
un 25% como pasajeros.<br />
o En <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes, sus principales infracciones son <strong>los</strong> a<strong>de</strong>lantami<strong>en</strong>tos y la inva-<br />
sión <strong>de</strong>l carril contrario.<br />
o Los jóv<strong>en</strong>es exced<strong>en</strong> <strong>los</strong> límites <strong>de</strong> velocidad dos veces más que <strong>los</strong> adultos y<br />
casi cuatro veces más que <strong>los</strong> mayores <strong>de</strong> 65 años.<br />
o <strong>La</strong> accid<strong>en</strong>talidad <strong>de</strong> <strong>los</strong> jóv<strong>en</strong>es se <strong>de</strong>be sobre todo a la actitud <strong>de</strong> éstos hacia el<br />
<strong>tráfico</strong> y la seguridad.<br />
38
<strong>La</strong> <strong>edad</strong>, <strong>factor</strong> <strong>clave</strong> <strong>en</strong> <strong>los</strong> accid<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong> (2000-2004)<br />
Adultos<br />
o Cada año más <strong>de</strong> 57.000 adultos son víctimas <strong>de</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
o En el periodo analizado, el porc<strong>en</strong>taje <strong>de</strong> adultos víctimas <strong>de</strong>l <strong>tráfico</strong> por motivos la-<br />
borales ha aum<strong>en</strong>tado un 14%.<br />
o El 63% <strong>de</strong> <strong>los</strong> adultos es conductor <strong>de</strong> turismo, y 3 <strong>de</strong> cada 10 se accid<strong>en</strong>tan <strong>en</strong><br />
<strong>de</strong>splazami<strong>en</strong>tos laborales.<br />
o Suel<strong>en</strong> accid<strong>en</strong>tarse <strong>en</strong>tre semana, <strong>de</strong> día y <strong>en</strong> colisiones por alcance.<br />
o Conduc<strong>en</strong> más tiempo, ti<strong>en</strong><strong>en</strong> más experi<strong>en</strong>cia y respetan <strong>en</strong> mayor medida las<br />
normas. Su accid<strong>en</strong>talidad es <strong>de</strong>bida seguram<strong>en</strong>te a una mayor exposición al<br />
riesgo.<br />
Mayores<br />
o Cada año más <strong>de</strong> 10.000 muer<strong>en</strong> <strong>en</strong> un accid<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>tráfico</strong>.<br />
o <strong>La</strong> tasa <strong>de</strong> fallecidos mayores <strong>de</strong> 65 años es muy superior a la media: 68 personas<br />
muertas por cada 1.000 víctimas fr<strong>en</strong>te a un promedio <strong>de</strong> 37 <strong>en</strong> el grupo <strong>de</strong> adultos<br />
y <strong>de</strong> 25 <strong>en</strong> jóv<strong>en</strong>es.<br />
o Un 36% fallece como peatón, y un 24% lo hace como conductor.<br />
o <strong>La</strong> mujer cobra relevancia <strong>en</strong> este grupo fr<strong>en</strong>te a <strong>los</strong> <strong>de</strong>más con un 43% <strong>de</strong> fa-<br />
llecidos.<br />
o En g<strong>en</strong>eral, son <strong>los</strong> que experim<strong>en</strong>tan más muertes <strong>de</strong> todos <strong>los</strong> grupos a pesar<br />
<strong>de</strong> que se arriesgan m<strong>en</strong>os y conoc<strong>en</strong> sus limitaciones.<br />
39