Blue Water Flow - Universidad Nacional de Colombia
Blue Water Flow - Universidad Nacional de Colombia
Blue Water Flow - Universidad Nacional de Colombia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Febrero 23 <strong>de</strong> 2013<br />
Susana Barrera Lobatón<br />
Departamento <strong>de</strong> Geografía<br />
<strong>Universidad</strong> <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> <strong>Colombia</strong><br />
msbarreral@unal.edu.co<br />
Agua: fuente <strong>de</strong> vida en peligro <strong>de</strong> muerte.<br />
Page 1
1. Introducción<br />
2. La Hidrósfera<br />
3. El ciclo hidrológico<br />
4. Fuentes naturales <strong>de</strong> agua a escala<br />
regional<br />
5. Fuentes naturales <strong>de</strong> agua a escala<br />
local<br />
6. Conclusiones<br />
Page 2
Page 3
Page 4
1. Nuestro planeta ha tenido una hidrósfera por<br />
más <strong>de</strong> 4 billones <strong>de</strong> años. La cantidad <strong>de</strong><br />
agua se ha mantenido constante. Su<br />
distribución y disponibilidad han cambiado.<br />
2. Nuestra forma <strong>de</strong> ver al mundo cambia<br />
constantemente. Des<strong>de</strong> mediados <strong>de</strong>l siglo XX<br />
nos preocupamos por la distribución <strong>de</strong>l agua<br />
<strong>de</strong>l planeta. Hoy existe una preocupación local<br />
por la disponibilidad <strong>de</strong>l recurso hídrico.<br />
3. La disponibilidad <strong>de</strong>l agua es relativa a su uso,<br />
calidad y manejo.<br />
Page 5
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
TIEMPO<br />
Segunda<br />
Generación<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 6
Page 7
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
Segunda<br />
Generación<br />
TIEMPO<br />
Fuente: Adaptado <strong>de</strong> Fred T. Mackenzie. Our Changing Planet, 1995. P 2<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 8
1.454.193.000 km 3<br />
Fuente: http://blog.nuestroclima.com/?p=171<br />
Page 9
Page 10<br />
http://www.sabiask.com/sabiasque/geografia/el-agua-<strong>de</strong>-la-tierra-en-una-esfera.html
Page 11
Litósfera:<br />
Cambio en<br />
la ubicación<br />
<strong>de</strong> los<br />
continentes<br />
Fuente:<br />
http://laensenanza<strong>de</strong>lageografiaylahistoria.<br />
blogspot.com/2011/04/tectonica-<strong>de</strong>-<br />
Page 12<br />
placas.html
Fuente: http://geogeneral-unesr-bna.blogspot.com/2008/04/la-hidrosfera.html<br />
Page 13
Page 14
Hidrósfera:<br />
Distribución<br />
actual en el<br />
planeta<br />
Fuente:<br />
http://eco.microsiervos.com/a<br />
gua/distribucion-aguaplaneta.html<br />
Page 15
Page 16
Page 17
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
Segunda<br />
Generación<br />
TIEMPO<br />
Fuente: Adaptado <strong>de</strong> Fred T. Mackenzie. Our Changing Planet, 1995. P 2<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 18
Page 19
Page 20
Tiempo <strong>de</strong> permanencia <strong>de</strong>l agua en cada subsistema<br />
Page 21
Page 22
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
Segunda<br />
Generación<br />
TIEMPO<br />
Fuente: Adaptado <strong>de</strong> Fred T. Mackenzie. Our Changing Planet, 1995. P 2<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 23
GLACIARES Y CAPAS DE HIELO (km 3)<br />
AGUA SUBTERRÁNEA (km 3)<br />
HUMEDALES, LAGOS, RESERVORIOS Y RÍOS (km 3 )<br />
Page 24
Disponibilidad <strong>de</strong> agua dulce (m 3 por persona). FAO, 2007<br />
Page 25
Cantidad <strong>de</strong> agua <strong>de</strong> escorrentía en el mundo, UNESCO 1999<br />
Page 26
Principales usos <strong>de</strong>l agua en el mundo, WRI, 2000<br />
Page 27
Fuente:<br />
http://upload.wikim<br />
edia.org/wikipedia/<br />
commons/8/88/Mo<br />
<strong>de</strong>lare_3D_pentru<br />
_Bazinul_Hidrogra<br />
fic_al_Paraului_La<br />
torita.gif<br />
Espacio <strong>de</strong>limitado por la línea <strong>de</strong> cumbres también llamada<br />
divisoria <strong>de</strong> aguas, drenado por un sistema río, el cual vierte sus<br />
aguas a otro sistema mayor (río, lago, mar).<br />
Page 28
Principales cuencas hidrográficas a nivel mundial<br />
Page 29
Page 30
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Área hidrográfica<br />
Provincia<br />
Hidrogeológica<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
TIEMPO<br />
Cuenca hidrográfica<br />
División<br />
Político Administrativa<br />
Segunda<br />
Generación<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 31<br />
Fuente: Adaptado <strong>de</strong> Fred T. Mackenzie. Our Changing Planet, 1995. P 2
IDEAM, 2010. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong> Aguas (p 69)<br />
Page 32
Page 33
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 34
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 35
ESCORRENTÍA<br />
PROMEDIO ANUAL EN<br />
COLOMBIA.<br />
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l<br />
Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 36
Page 37<br />
uente. Proyecto <strong>de</strong> SIG para la planeación y Or<strong>de</strong>namiento Territorial<br />
IGOT, 2013.
Page 38<br />
Fuente. Proyecto <strong>de</strong> SIG para la planeación y Or<strong>de</strong>namiento Territorial<br />
SIGOT, 2013.
Page 39
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 40
PROVINCIAS<br />
HIDROGEOLÓGICAS DE<br />
COLOMBIA.<br />
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong><br />
Aguas IDEAM, 2010.<br />
Page 41
Page 42
DEMANDA HÍDRICA<br />
NACIONAL SUBZONAS<br />
HIDROGRAFICAS<br />
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l<br />
Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 43
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 44
Page 45
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Área hidrográfica<br />
Provincia<br />
Hidrogeológica<br />
Subcuenca<br />
hidrográfica<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
TIEMPO<br />
Cuenca hidrográfica<br />
División<br />
Político Administrativa<br />
Provincia, región,<br />
Municipio<br />
Segunda<br />
Generación<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 46<br />
Fuente: Adaptado <strong>de</strong> Fred T. Mackenzie. Our Changing Planet, 1995. P 2
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 47
ANOMALÍAS PROMEDIO<br />
EN CAUDALES BAJO<br />
EVENTOS EL NIÑO.<br />
TRIMESTRE DICIEMBRE,<br />
ENERO, FEBRERO.<br />
Estaciones hidrológicas<br />
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong><br />
Aguas IDEAM, 2010.<br />
Page 48
ANOMALÍAS PROMEDIO<br />
EN CAUDALES BAJO<br />
EVENTOS LA NIÑA.<br />
TRIMESTRE SEPTIEMBRE,<br />
OCTUBRE-NOVIEMBRE<br />
Estaciones hidrológicas<br />
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong><br />
Aguas IDEAM, 2010.<br />
Page 49
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Área hidrográfica<br />
Provincia<br />
Hidrogeológica<br />
Subcuenca<br />
hidrográfica<br />
Microcuenca<br />
Vereda, barrio,<br />
casa<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
TIEMPO<br />
Cuenca hidrográfica<br />
División<br />
Político Administrativa<br />
Provincia, región,<br />
Municipio<br />
Segunda<br />
Generación<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 50<br />
Fuente: Modificado <strong>de</strong> Fred T. Mackenzie. Our Changing Planet, 1995. P 2
Page 51
Fuente. Estudio <strong>Nacional</strong> <strong>de</strong>l Agua IDEAM, 2010.<br />
Page 52
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Área hidrográfica<br />
Provincia<br />
Hidrogeológica<br />
Subcuenca<br />
hidrográfica<br />
Microcuenca<br />
Vereda, barrio,<br />
casa<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
TIEMPO<br />
Cuenca hidrográfica<br />
División<br />
Político Administrativa<br />
Provincia, región,<br />
Municipio<br />
Segunda<br />
Generación<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 53<br />
Fuente: Adaptado <strong>de</strong> Fred T. Mackenzie. Our Changing Planet, 1995. P 2
ESPACIO<br />
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
Hoy Próximos Días Nuestra Vida Segunda Generación<br />
Page 54
Fuente. Estudio<br />
Puente <strong>Nacional</strong>.<br />
ESTEPA Cortesía<br />
<strong>de</strong> Isabel Bernal y<br />
Leidy Ardila.<br />
Page 55
Page 56
Fuente. Estudio Puente <strong>Nacional</strong>. ESTEPA<br />
Cortesía <strong>de</strong> Isabel Bernal y Leidy Ardila.<br />
Page 57
Page 58
Page 59
Continente<br />
País<br />
Ciudad<br />
Familia<br />
ESPACIO Planeta<br />
Hoy Próximos<br />
Días<br />
Nuestra<br />
Vida<br />
Segunda<br />
Generación<br />
Edad <strong>de</strong> la<br />
Tierra<br />
Page 60
1. La cantidad <strong>de</strong> agua disponible en nuestro planeta es<br />
constante. Su distribución y disponibilidad <strong>de</strong>pen<strong>de</strong>n<br />
<strong>de</strong> dinámicas físicas y sociales a diversas escalas<br />
espacio temporales, las cuales afectan lo local.<br />
2. Nuestra forma <strong>de</strong> ver al mundo cambia<br />
constantemente. Nuestra actual preocupación<br />
por lo local, <strong>de</strong>be consi<strong>de</strong>rar dinámicas<br />
multiescalares y multitemporales, pero siempre<br />
pensar en el beneficio <strong>de</strong> los habitantes locales y<br />
sus fuentes <strong>de</strong> agua.<br />
3. La disponibilidad <strong>de</strong>l agua es relativa a su uso, calidad y<br />
manejo. Variabilidad climática, cambio climático, políticas<br />
<strong>de</strong> planeación, conceptos sobre el territorio, espacio,<br />
paisaje, lugar y la forma <strong>de</strong> hacer son indispensables para<br />
tener una disponibilidad con equidad. El actual sistema<br />
económico conlleva a contradicciones entre ‘<strong>de</strong>sarrollo’ y<br />
‘protección <strong>de</strong>l recurso’ que afectan los espacios locales.<br />
Page 61
Page 62