01.07.2013 Views

historia de la psicología en la argentina - Biblioteca Digital ...

historia de la psicología en la argentina - Biblioteca Digital ...

historia de la psicología en la argentina - Biblioteca Digital ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LA HISTORIA DE ÍA PSICOLOGÍA EN LA ARGENTINA 71<br />

que ganó <strong>la</strong> Cátedra <strong>en</strong> 1819 a los 22 años. Su <strong>en</strong>señanza no fue muy<br />

sistemática y rigurosa sino que <strong>en</strong> él se dan mezc<strong>la</strong>dos elem<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

tradición escolástica, especialm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>la</strong> lógica y <strong>la</strong> metafísica, y <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

I<strong>de</strong>ología, acusando adhesión al s<strong>en</strong>sualismo <strong>de</strong> Condil<strong>la</strong>c, a Cabanis y a<br />

Desrutt <strong>de</strong> Tracy, <strong>de</strong>l que transcribe diversas partes <strong>en</strong> su incompleto<br />

"Curso Filosófico", llegado hasta nosotros a través <strong>de</strong> Juan María Gutiérrez<br />

que manejó apuntes <strong>de</strong> c<strong>la</strong>se <strong>de</strong> uno <strong>de</strong> sus alumnos 3 .<br />

Lafinur sitúa al hombre <strong>en</strong> <strong>la</strong> naturaleza e investiga su vida y<br />

sus conocimi<strong>en</strong>tos como f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os naturales. La vida <strong>de</strong>l hombre, dice,<br />

vale <strong>en</strong> <strong>la</strong> medida <strong>de</strong> su capacidad <strong>de</strong> convivir —<strong>en</strong> Ja naturaleza— con<br />

sus semejantes. De allí part<strong>en</strong> sus <strong>de</strong>beres y sus <strong>de</strong>rechos.<br />

Su <strong>psicología</strong> se apoya <strong>en</strong> <strong>la</strong> I<strong>de</strong>ología, especialm<strong>en</strong>te cuando expone<br />

su doctrina <strong>de</strong> <strong>la</strong>s faculta<strong>de</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong> intelig<strong>en</strong>cia. En su obra pres<strong>en</strong>ta<br />

el método <strong>de</strong>l análisis y hab<strong>la</strong> <strong>de</strong> "elem<strong>en</strong>tos" y <strong>de</strong> "leyes <strong>de</strong> asociación",<br />

aplicables a lo físico v a lo moral, lo que <strong>de</strong>nota <strong>la</strong> influ<strong>en</strong>cia mecanicista<br />

<strong>de</strong>l siglo XVIII.<br />

Pero Lafinur no se conforma con <strong>la</strong> teoría <strong>de</strong>l hombre físico. Se<br />

esfuerza por <strong>de</strong>rivar <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l hombre, <strong>de</strong> sus formas <strong>de</strong><br />

s<strong>en</strong>tir y <strong>de</strong> p<strong>en</strong>sar, una doctrina moral <strong>de</strong> sus acciones y pasiones. "Como<br />

ser físico, el hombre es un autómata v como tal obe<strong>de</strong>ce a sus instintos<br />

y al l<strong>la</strong>mado <strong>de</strong> <strong>la</strong> naturaleza, pero como ser moral es autónomo y se<br />

gobierna <strong>en</strong> rebeldía a sí mismo y a <strong>la</strong> naturaleza".<br />

En <strong>la</strong> parte inicial <strong>de</strong> su Curso, <strong>de</strong>fine a <strong>la</strong> Lógica como "parte <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong> filosofía que <strong>en</strong>seña al hombre a hacer bu<strong>en</strong> uso <strong>de</strong> su razón y <strong>de</strong><br />

reg<strong>la</strong>s seguras para hal<strong>la</strong>r <strong>la</strong> verdad". En <strong>la</strong> lección primera, "De <strong>la</strong>s<br />

Percepciones", don<strong>de</strong> expone sobre <strong>la</strong> facultad <strong>de</strong> s<strong>en</strong>tir como "orig<strong>en</strong><br />

<strong>de</strong> todas <strong>la</strong>s faculta<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l alma", dice "Partimos a mayores conocimi<strong>en</strong>tos<br />

<strong>de</strong>spués <strong>de</strong> estar persuadidos <strong>de</strong> que t<strong>en</strong>emos cinco s<strong>en</strong>tidos, y que<br />

todas nuestras i<strong>de</strong>as pert<strong>en</strong>ec<strong>en</strong> a alguno <strong>de</strong> ellos..." y más a<strong>de</strong><strong>la</strong>nte<br />

"Los mismos s<strong>en</strong>tidos <strong>de</strong>struy<strong>en</strong> los errores <strong>en</strong> que nos hicieron caer. El<br />

uso reg<strong>la</strong>do <strong>de</strong> los s<strong>en</strong>tidos será <strong>la</strong> primera base <strong>de</strong>l arte <strong>de</strong> racionar".<br />

La s<strong>en</strong>sación es <strong>de</strong>finida por Lafinur como <strong>la</strong> "imag<strong>en</strong> <strong>de</strong>l objeto<br />

pres<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> imaginación como <strong>la</strong> imag<strong>en</strong> <strong>de</strong>] que no lo está, conci<strong>en</strong>cia <strong>la</strong><br />

advert<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l alma sobre sus operaciones y at<strong>en</strong>ción <strong>la</strong> aplicación <strong>de</strong> el<strong>la</strong><br />

misma <strong>de</strong>terminada por <strong>la</strong> fuerza <strong>de</strong>l objeto...". "Así como <strong>de</strong> <strong>la</strong>s s<strong>en</strong>saciones<br />

o i<strong>de</strong>as consi<strong>de</strong>radas como repres<strong>en</strong>tativas nac<strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s operaciones<br />

<strong>de</strong>l <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dimi<strong>en</strong>to, así también <strong>de</strong> el<strong>la</strong>s mismas, consi<strong>de</strong>radas<br />

3 — JUAN CRISOSTOMO LAFINUR. "Curso Filosófico - 1819". Con<br />

prólogo y notas <strong>de</strong> Delfina Váre<strong>la</strong> D. <strong>de</strong> Chioldi. Instituto <strong>de</strong> Filosofía <strong>de</strong><br />

Bu<strong>en</strong>os Aires, 1938.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!