PDF fitxategia ireki - Euskaltzaindia

14
EUSKERA - XXXVll (2.aldia)
xehetuz eta argituz: hor agertuko digu M. Goihenetxek nola zen Lapurdi
XIX. mendearen azken hamarkadetan; eta beste hiru hizlarik esango
digute Elizanburuk garaikide zituen beste olerkariekin zuen zerikusia:
Haritschelharrek Leon Elissamburu aurkeztuko digularik, Charritonek
Adema eta Elizanburu eta Andiazabalek Ttipi Urrufiarra; eta X. Elosegik
eskainiko digu Elizanbururen bizitza. Gero, barrrutik begiratuz, olerkari
alderdiak aurkeztuko dira, Orpustanek, Aurelia Arkotxak eta Urkizuk
ikerturik; musika alderdia Arana Martijak musikologi mailan arloa horniturik;
ahaztu gabe Piarres Adame eleberriko zenbait literatur alderdi
Orpustanek eta Ana Maria Toledok sakondurik; eta azkenik Elizanbururen
hizkuntza Oihartzabalen eskutik.
Esan dezagun, hirugarren, zer dugun gogoan lan honi ekiterakoan:
Elizanbururen bibliografian zientzi eskakizunak sarraraztea. Izan ere, gaurregun,
euskal olerkarien poetikei buruz tesilanak egin diren unetik, gero
eta errenagoa eta motzagoa ikusten da ikertu ez diren beste autoreen eta
olerkarien bibliografia. Adibidez, Etxahun, Detxepare, Lauaxeta, Lizardi,
Aresti eta abar tesigai gertatu direnetik, hutsala geratzen bide da gainerako
olerkarien ezagutza metodologikoa. Eta ez da harritzekoa Elizanbururekin
ere zerbait horrelako gertatzea une honetan.
Eskuarki esan dezakegu hemen, duda-muda gehisko daudela Elizabururen
kasuan, bai pertsonari buruz, bai olerkigintzari buruz, bai balioztapenari
buruz. Eta erantzun bat zor diogu saratarrari, bere poesi garrantzia
bazter-ezinezkoa denez euskal letren munduan. Bestalde, aurrerakuntza
bat suposa dezake, Elizanburu gaur egungo literatur kritikaren lanmetodoak
erabiliz aztertzeak, saratarraren emaitza ikuspuntu berrietatik arakatuz
eta xehetuz. Eta zeresanik ez, neurtizlari mailan ikertzeak ekarriko
duen emaitza ona, estrofismo erromantikoak ezarririko moldebarruan
gauzatua ikusirik Yan Bathiten poetika hain ezaguna.
Gero, Piarres Adameren inguru doazen lanak daude, zuhurtziaren
ikaspideak eta epikureismoa gauzatuz. Giza arketipo baten xehetasunak
leudeke, giza eredu herrikoi baten ispilatze jakingarriak azalaraziz.
Guzti hauek gogoan ekingo diogu jardunaldi hauei. Eta entzungo
dugulakoan nago gauza berririk, zehatzagorik eta sakonagorik.
Behar bada, hemengo ekarria ez da izango tesilan baten adinekoa
batasunaren aldetik: tesiaren emaitza beti da berezia, erabatekoa, egitura
bete-betekoa. Baina jardunaldiotan emango den ikuspegia anitza denez
eta askoren artean landua, honek ere izango duelakoan nago eragin onik
Elizanbururen poetikaz ikuspegi gaurkotuagoa eduki dezagun.
Besteak beste, bidea zabalduko dugulakoan nago, urrats eder bat
emango dugulakoan. Eta batez ere, bidea zabalduko dugu, gerora beste
lan sistematuagoak etor daitezen, bai Elizanbururen olerkigintza gai har-