SORTZEN
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1<br />
N <strong>SORTZEN</strong><br />
<strong>SORTZEN</strong><br />
Abortua<br />
2014ko otsaila. Ale berezia: Abortua<br />
EMAKUMEOK GURE<br />
GORPUTZAREN JABE<br />
ABORTATZEKO ESKUBIDEAREN ALDE<br />
SORT<br />
kokapena<br />
Estatu espainiarrean abortatzea legez kanpokoa zen 1985eko legea<br />
egin zuten arte.<br />
1985eko Legeak (“baldintzen legea” izenarekin ezaguna) abortua<br />
legeztatu zuen hiru baldintzatan: bortxaketa, umekiaren malformazioa<br />
eta emakumeen osasuna arriskuan jartzea.<br />
Hurrengo lege-aldaketa 2010ean etorri zen (“epeen legea”<br />
izenarekin ezagun: abortua baldintza batzuetara mugatu ordez,<br />
abortua emakumeen erabaki librean oinarritu zitekeela<br />
jasotzen zuen, betiere epe batzuen barruan eginez gero.<br />
2013, Espainiako gobernuaren aurreproiektua: baldintzen<br />
legera itzuli nahi dute, erabaki librearen aukera desagerraraziz.<br />
1985era itzulera, abortatzeko baldintzak<br />
are gehiago gogortuz.
2<br />
Estatu espainiarreko legeen bilakaera<br />
1985Eko legea<br />
(baldintzen<br />
legea)<br />
2010eko legea<br />
(epeen legea)<br />
Egun indarrean<br />
Gobernu<br />
espainiarraren<br />
aurreproiektua<br />
(2013)<br />
Aurreko<br />
egoerarekiko<br />
aldaketa<br />
nagusiak<br />
Abortua guztiz debekatzetik<br />
legez abortatu ahal<br />
izatera; baina baldintza<br />
jakin batzuetan bakarrik<br />
Baldintzen muga gainditu<br />
eta atea irekitzen zaio<br />
emakumeen erabakitzeko<br />
askatasunari, epe batzuetara<br />
mugatuta (14 aste)<br />
Emakumeen erabakitzeko<br />
askatasuna ezabatu eta<br />
abortua baldintza batzuetara<br />
mugatu (1985eko legera<br />
itzuli, neurri batean)<br />
Emakumeen<br />
erabakitzeko<br />
askatasuna<br />
Legez kanpo<br />
14 asteren barruan, 3 eguneko<br />
hausnarketa egiteko<br />
betebeharrarekin<br />
Legez kanpo<br />
BALDINTZAK<br />
1-Bortxaketa<br />
balego<br />
12 asteren barruan, salaketa<br />
jartzeko baldintzarekin<br />
Ez dago baldintzarik justifikatu<br />
beharrik, 14 asteren<br />
barruan egiten bada.<br />
12 asteren barruan, salaketa<br />
derrigorrezkoa<br />
2-Emakumearen<br />
osasuna<br />
arrisku larrian<br />
(fisikoa nahiz<br />
mentala)<br />
balego<br />
Espezialistaren txostenaren<br />
beharra, abortatzeko<br />
epemugarik gabe<br />
Espezialistaren txostenaren<br />
beharra, 22 asteren barruan<br />
aborta liteke<br />
Bi espezialisten txostenak<br />
behar, abortua egingo den<br />
ospitaletik kanpokoak, 22<br />
asteren barruan<br />
3-Umekiak malformazioak<br />
/<br />
gaixotasunak<br />
balitu<br />
Anomalia larrien kasuan<br />
bakarrik, bi espezialisten<br />
txostenarekin, 22 asteren<br />
barruan<br />
Epe-mugarik gabe, gaixotasun<br />
bereziki larrien edo<br />
bizitzarekin bateragarri ez<br />
diren anomalien kasuan<br />
Legez kanpo
3<br />
Adingabeak<br />
(16-17 urtekoak)<br />
Gurasoen baimena beharrezkoa<br />
da<br />
Erabakia emakumeei dagokie;<br />
gurasoek edo tutoreek<br />
jakinaren gainean egon<br />
behar dute, gatazka sor<br />
daitekeen kasuetan salbu<br />
Beti guraso-tutoreen baimenarekin<br />
Aholkularitza<br />
eta<br />
hausnarketa -<br />
epea behartuak<br />
Informazioa ematen zaie<br />
idatziz gutun-azal itxi<br />
batean eta hiru eguneko<br />
hausnarketa<br />
Informazio-saio presentzialetan<br />
parte hartzeko<br />
betebeharra eta, ondoren,<br />
astebeteko hausnarketa<br />
Abortuak<br />
egiten dituzten<br />
osasunzentroen<br />
inguruko<br />
informazioa<br />
Heziketa<br />
afektibosexuala<br />
Legea betetzen duten zentroen eta zerbitzuen inguruko<br />
informazioa zabaltzeko mugarik ez<br />
Hezkuntzan heziketa<br />
afektibo-sexuala, gaixotasunen<br />
eta haurdunaldien<br />
prebentzioa, sexualitatea<br />
bizitzeko modu anitzak…<br />
lantzea aurreikusten da<br />
Ezingo da publizitaterik<br />
egin abortatzeko kliniken,<br />
tekniken, prozeduren,<br />
zerbitzuen… inguruan.<br />
Heziketaren atal guztia<br />
ezabatu egiten da.<br />
Zigor kodean mantentzen<br />
da abortua, delitu gisa<br />
Zigor kodean mantentzen<br />
da abortua, delitu gisa<br />
Zigor kodean mantentzen<br />
da abortua, delitu gisa.<br />
Zigor kodea<br />
Abortatzen zuten emakumeei<br />
kartzela-zigorrak edo<br />
multak<br />
Emakumeei multak<br />
Osasuneko langileei<br />
kartzela-zigorrak eta inhabilitazioak<br />
Abortua egiten duten osasun<br />
langileak izango dira<br />
zigortuko direnak: inhabilitazioak<br />
eta kartzela-zigorrak<br />
(1-3 urte). Medikuen<br />
gaineko kontrola, jarduna<br />
mugatze aldera.<br />
Osasuneko langileei<br />
kartzela-zigorrak eta inhabilitazioak<br />
Multa eta inhabilitazioak<br />
“administrazioko irregulartasunengatik”<br />
Emakumeak ez dira zigortuko,<br />
biktima gisa ikusten<br />
dituelako legeak, bere<br />
kabuz erabakitzeko ez gai,<br />
bere erabakiaren biktima.<br />
Abortuak<br />
egiteari<br />
uko egiteko<br />
kontzientziaeragozpena<br />
(farmaziak,<br />
medikuak…)<br />
Ez da arautzen. Hortaz, kontzientzia-eragozpena balia dezakete profesionalek
4<br />
SORTUREN IRAKURKETA<br />
Gobernu espainiarrak aurkeztu berri duen abortuaren<br />
legearen erreformak emakumeen eskubideen<br />
gaineko murrizketa dakar. Murrizketa honen motibazioa<br />
ideologikoa da guztiz (Estatu espainiarreko<br />
sektorerik atzerakoienak, ultrakatolikoak eta ultraeskuindarrak,<br />
asetzeko egina) eta emakumeoi gure<br />
gorputzaren gainean dugun erabakitzeko eskubidea<br />
eta kontrola kentzea du helburu.<br />
Abortuaren aldeko borroka estrategikoa izan da mugimendu<br />
feministarentzat eta historia luzea du; mugimendu<br />
feministak 30 urte baino gehiago daramatza<br />
abortu librea eta doakoa aldarrikatzen. Historikoa<br />
baita, era berean, emakumeen gorputzak, bizitzak,<br />
portaera eta sexualitatea kontrolatzeko Estatuen,<br />
Elizen eta, oro har, gizonen ahalegina. Abortua (antisorgailuen<br />
erabilera bezalaxe) delitu izatetik eskubide<br />
izatera gerturatu bada, 70. hamarralditik aurrera<br />
mugimendu feministak egindako borrokari esker<br />
izan da. “Gure gorputza, gure erabakia” aldarrikatu<br />
zuten gure ama-amonen belaunaldiek, abortatzeagatik<br />
preso zeuden emakumeen amnistia lortzeko,<br />
antisorgailuak legeztatzeko, abortua eskubidetzat<br />
onartzeko, emakumeak eta osasun-arloko langileak<br />
kriminalizatu eta epaitzeari uzteko… Basauriko 11<br />
emakumeen epaiketak (1982) ondo baino hobeto<br />
laburbiltzen du emakumeen kontrako jazarpena eta<br />
mugimendu feministaren borroka.<br />
Sortuk, Euskal Herri feminista helburu, emakumeen<br />
erabateko askatasunik gabe guztion askatasunik ez<br />
dagoela sinetsita, abortatzeko eskubidearen alde<br />
egitea bere zeregin nagusien artean dauka. Emakumeen<br />
gorputzak ez dira emakumeenak ez besterik,<br />
eta horixe dago jokoan: emakumeen gorputzaren<br />
jabetza eta kontrola. Emakumeek aske izan behar<br />
dute edozer/zernahi izateko. Ezin zaie ama izatera<br />
behartu eta orain arteko menpekotasun-rola<br />
inposatu: ama goxo eta langile, emazte-maitale<br />
eder eta langile, guztiaren gainetik zaintzaile, besteen<br />
zerbitzura beti. Emakumeon sexualitatea<br />
ugalketara, hots, amatasunera mugatu nahi izan<br />
du sistema patriarkalak baina gaude ez ote den hori<br />
berriz inposatzeko beranduegi; ondo ikasia baitugu<br />
(eta ikasten jarraitu nahi dugu) zeinen ederra den<br />
gure gorputzaz gozatzea. Ama izatea aukera bat<br />
baita, baina ama ez izatea ere bai. Edo hala behar<br />
luke behintzat. Edozein modutan, emakumeei dagokie<br />
erabaki hori hartzea eta erakunde publikoei<br />
eskubide hori bermatu eta babestea.<br />
Laburbilduz, emakumeon gorputza eta honen gaineko<br />
kontrola eta erabakia ez dagokie ez Eliza, ez<br />
eragile politiko ezta tribunal medikuei ere. Norberaren<br />
gorputza eta bizitzaren gaineko erabakia eta<br />
kontrola norberarenak behar du izan.<br />
Abortatzea erabaki askea eta eskubide unibertsala<br />
izan dadin, nahitaez izan behar du doakoa eta<br />
erakunde publikoek babestua. Osasun-sistema publikoak<br />
eman behar du horretarako aukera eta, ho-
5<br />
rretarako, zentro guztietan eskubidea bermatzeko<br />
beharrezkoak diren bitartekoak jarri behar dira.<br />
Oker gaude abortuaren legea aldatzeak abortuak desagertzea<br />
ekarriko duela uste badugu; ez baitu ekarriko<br />
abortatzeko baldintzak okertzea besterik, emakumeei<br />
egoera zailtzea eta emakumeak kriminalizatzea.<br />
Ondorioak, ordea, ez dira berdinak izango guztientzat.<br />
Klase sozialak erabakiko du emakumeen patua: zu<br />
atzerrira, zuek sukalde ilun horretara. Legeak debekatzen<br />
diena diruak ahalbidetuko die batzuei, atzerriko<br />
kliniketako ateak irekiz. Gehienek, ordea, klandestinitatean<br />
abortatu beharko dute, haien osasuna eta bizitza<br />
arriskuan jarriz.<br />
Gobernu espainiarrak “jaiotzeke dagoenaren” izenean<br />
egin nahi omen du lege-aldaketa. Kuriosoa da Gobernu<br />
hau; “jaiotzeke dagoenaren” eskubideak hainbeste<br />
babestu nahi dituena eta haurrak jaiotzen diren unetik<br />
haien eskubideez eta beharrez ahazten dena. Murrizketa<br />
sozialak eguneroko ogia dira eta langileon eta herri<br />
sektoreon bizi-baldintzak estutzeko eta okertzeko<br />
neurriak hartzen ari da egunero. Bizitzeko eskubidea<br />
baino, bizitza duina izateko eskubidea da defendatu<br />
beharrekoa; bizitzea merezi duten bizitzak nahi ditugu.<br />
Moral atzerakoia eta patriarkatuaren ideologia, emakumeak<br />
menpeko nahi dituena, lege bihurtu nahi dute,<br />
guztiontzako arau; emakumeek obeditu dezaten,<br />
emakumeak adin txikiko balira bezala, beraien kabuz<br />
erabakitzeko ez gai, emakume askeak zigortu eta<br />
errudun sentiarazi.<br />
Murrizketa larri honen aurrean, gure posizioa argia da<br />
eta argi adierazi behar dugu esparru guztietan. Gure<br />
gorputza gurea dela aldarrikatuko dugu eta horrela<br />
izan dadin lan egingo dugu.<br />
Agur eta ohore, azken hamarkadotan emakumeok<br />
gure gorputzen jabe izan gaitezen borrokatu, sufritu<br />
eta zuen ondar alea jarri duzuen guztioi. Zuengandik<br />
jaso dugu askatasun-grina eta lekukoa heltzeko prest<br />
gaude. Beste gorputz batzuk, baina borroka berbera.<br />
Borrokatzeko modu ezberdinak, baina aldarri bakarra:<br />
gure gorputza, gure erabakia.
Gure aldarrikapenak<br />
puntu hauetan<br />
laburbiltzen dira<br />
Haurdunaldia etetea erabakitzen duten emakume<br />
guztien erabakia gauzatu ahal izatea bermatu<br />
behar da osasun-sistema publikoan. Abortua libre<br />
eta doakoa, osasun-sistema publikoan. Emakume<br />
bakoitzari dagokion erabakia da. Horretarako,<br />
abortua eskubide gisa onartu behar da eta zigor<br />
kodetik atera (delitu gisa ulertzeari utziz).<br />
Emakumeenak izan behar du haien gorputzen,<br />
bizitzen, sexualitatearen eta amatasunaren<br />
inguruko erabakia. Emakumeek<br />
libreki eta modu autonomoan erabakitzeko<br />
eskubidea dute. Gure gorputza, gure erabakia.<br />
Eskubide hau unibertsala izan dadin, osasun<br />
-sistema publikoan gauzatu ahal izatea, eta<br />
horretan ardura berezia dute erakunde publikoek.<br />
Bestalde, kontzientzia-eragozpenaren<br />
aitzakian, zenbait lekutan antisorgailuak<br />
eskuratzea zailtzen da, hurrengo eguneko pilularen<br />
kasuan berdin, eta Nafarroa Garaian,<br />
adibidez, osasun-sistema publikoan ez da<br />
aborturik egiten. Hori arautu beharra dago,<br />
antisorgailu nahiz beste era bateko medikamentuak<br />
eskuragarri egon daitezen eta abortuak<br />
osasun-sistema publikoan egin daitezen.<br />
Abortua Zigor Kodetik atera behar da. Eskubidea<br />
da, ez delitua.<br />
Emakumeen gorputzaren jabetza eta erabakia<br />
haiena den heinean, ez zaie inolako tutoretzarik<br />
ezarri behar, ez aholkularitzarik, ez<br />
hausnarketa-eperik.<br />
16 urtetik gorako emakumeei beste osasun-ebakuntzetan<br />
dituzten eskubide berak<br />
dagozkie abortuaren kasuan, hau da, erabakia<br />
beraiei dagokie.<br />
Emakumeek abortatzeko duten eskubideaz<br />
harago, beharrezkoa da hezkuntzan heziketa<br />
afektibo-sexuala lantzeko bitartekoak ezarri<br />
eta garatzea, sexu-heziketan eta prebentzioan<br />
sakontzeko eta emakumeek haien gorputzen<br />
eta sexualitatearen gaineko ezagutza,<br />
kontrola eta jabetza areagotu dezaten.<br />
Hego Euskal Herrian desobedientziarako deia<br />
luzatzen dugu. Kalean eta osasun-zentroetan<br />
horren aldarria egitera animatzen ditugu herritar<br />
eta eragile guztiak, eta erakunde publikoak<br />
emakumeen eskubideak (abortuarena<br />
barne) berma daitezen lan egitera.<br />
6
MATERIAL INTERESGARRIA<br />
Abortatzeko eskubidearen<br />
inguruko borroka, bilakaera….<br />
1982an 11 andre epaitu zituzten abortatzeagatik.<br />
Mugimendu feministak auzipetuak<br />
babestu zituen, eta plazara atera zuen abortuari<br />
buruzko eztabaida. Borroka hura historikotzat<br />
jotzen dute egun askok.<br />
http://paperekoa.berria.info/harian/2013-08-25/008/001/Basauriko_11_emakume_ikur_bihurtuta.htm<br />
1975ean Ipar Euskal Herrian abortua legeztatu<br />
zen. Hegoaldeko ehunka emakumek jo<br />
zuten Ipar Euskal Herrira, nahi gabeko haurdunaldiak<br />
etetera. Mugimendu feministak<br />
emakumeei Ipar EHn edo atzerrian abortatzen<br />
laguntzeko sarea zeukan antolatuta.<br />
http://paperekoa.berria.info/harian/2013-08<br />
24/010/001/1975eko_legearen_babespean.htm<br />
Debekua nafar erara: Abortatzeko baldintzak<br />
murrizteaz gain, medikuen gaineko kontrola<br />
zorroztu nahi du Espainiako Gobernuak, jarduna<br />
mugatze aldera. Nafarroakoak urteetan egin<br />
bezala.<br />
http://paperekoa.berria.info/harian/2013-08-22/010/001/debekua_nafar_erara.htm<br />
Abortuen datuen irakurketa.<br />
http://paperekoa.berria.info/harian/2013-08-21/009/001/irmotasunez_baina_justifikatuz.htm<br />
Begoña Zabalarekin elkarrizketa: Emakumeen<br />
borondatea “ideologikoki eta sozialki” ez onartzea<br />
dakar abortua baldintzen bidez arautzeak.<br />
http://paperekoa.berria.info/harian/2013-08-20/003/001/<br />
egun_abortatzen_duten_neska_askok_lege_hau_baino_ez_<br />
dute_ezagutzen.htm<br />
Irakurketa orokorra. Silvia Federicciri elkarrizketa.<br />
http://blogs.publico.es/numeros-rojos/2013/09/17/entrevista-silvia-federici-y-la-caza-de-brujas/<br />
El control de los cuerpos: si en la Edad Media<br />
ejercían las mujeres un control indiscutible sobre<br />
el parto, en la transición al capitalismo “los<br />
úteros se transformaron en territorio político<br />
controlados por los hombres y el Estado”.<br />
El control de la capacidad reproductiva de las<br />
mujeres es también un medio de controlar la<br />
sexualidad de las mujeres y nuestro comportamiento<br />
en general.<br />
Hego Euskal Herriko mugimendu feminista<br />
Abortatzeko Eskubidearen aldeko<br />
Plataforman antolatu da.<br />
http://abortatzekoeskubidea.blogspot.com eta twiterren<br />
@AbortoEskubidea eta @KomiAbortoNaf<br />
Dossierra: kokapena,<br />
irakurketa orokorra, datuak…<br />
Euskaraz:<br />
http://www.bilgunefeminista.org/dokumentazioa/aborto_dossierra_2013.pdf<br />
Gaztelaniaz:<br />
http://www.bilgunefeminista.org/dokumentazioa/aborto_dossierra_gaztelaniaz.pdf<br />
Bakartxo Ruiz: “Ustedes creen que abortar es una<br />
decisión fácil? No es un capricho, es un derecho”<br />
Enbeita: “Puede que el gobierno tenga algo que ver<br />
con los derechos de la mujer, pero no demasiado”<br />
7
Change language