14.07.2014 Views

La importancia de la lectura en el aprendizaje de lenguas ...

La importancia de la lectura en el aprendizaje de lenguas ...

La importancia de la lectura en el aprendizaje de lenguas ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

<strong>La</strong> <strong>importancia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> apr<strong>en</strong>dizaje <strong>de</strong><br />

l<strong>en</strong>guas extranjeras <strong>en</strong> <strong>la</strong> ESO<br />

Lour<strong>de</strong>s Ballesteros Martín<br />

Asesora lingüística <strong>en</strong> <strong>el</strong> IESO Pinar <strong>de</strong> Salomón <strong>de</strong> Aguas Nuevas (Albacete)<br />

lour<strong>de</strong>sb@jccm.es<br />

Resum<strong>en</strong><br />

Este artículo comi<strong>en</strong>za analizando <strong>la</strong> re<strong>la</strong>ción que existe <strong>en</strong>tre <strong>la</strong> estructura <strong>de</strong> los<br />

libros <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera para <strong>la</strong> ESO y <strong>la</strong>s especificaciones <strong>de</strong>l Marco<br />

común europeo <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para <strong>la</strong>s l<strong>en</strong>guas. A continuación aborda <strong>la</strong>s<br />

características principales <strong>de</strong> estos libros así como los tipos <strong>de</strong> <strong>lectura</strong>, <strong>el</strong> uso <strong>de</strong>l<br />

diccionario y <strong>la</strong>s c<strong>la</strong>ves para <strong>la</strong> s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> los textos. Y por última especifica <strong>la</strong>s<br />

activida<strong>de</strong>s re<strong>la</strong>cionadas con <strong>la</strong>s <strong>lectura</strong>s y <strong>el</strong> empleo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s TIC.<br />

Pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve: Lectura, l<strong>en</strong>gua extranjera, compet<strong>en</strong>cias básicas, Marco común<br />

europeo <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para <strong>la</strong>s l<strong>en</strong>guas, activida<strong>de</strong>s, TIC.<br />

Introducción<br />

El Real Decreto 1631/2006 <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanzas mínimas correspondi<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> ESO<br />

seña<strong>la</strong>, <strong>en</strong>tre sus cont<strong>en</strong>idos transversales, <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión lectora <strong>en</strong> todas <strong>la</strong>s áreas<br />

así como <strong>la</strong> expresión oral y escrita.<br />

<strong>La</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera, junto a <strong>la</strong> gran diversidad <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s que <strong>la</strong><br />

acompañan, contribuy<strong>en</strong> a <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias básicas tales como <strong>la</strong><br />

compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> comunicación lingüística, <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia cultural y artística, <strong>la</strong><br />

compet<strong>en</strong>cia para apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r y <strong>la</strong> autonomía e iniciativa personal.<br />

Gracias al trabajo <strong>de</strong> estos textos <strong>en</strong> c<strong>la</strong>se <strong>de</strong> L<strong>en</strong>gua Extranjera, <strong>el</strong> alumno <strong>de</strong> ESO<br />

utiliza <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> como un instrum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> comunicación, adquiere conocimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong><br />

cultura y civilización <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua <strong>en</strong> cuestión, es capaz <strong>de</strong> reconocer valores <strong>de</strong> su<br />

propia cultura creando así vínculos <strong>en</strong>tre ambas y re<strong>la</strong>ciona lo apr<strong>en</strong>dido con otras<br />

áreas <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to. Y todo <strong>el</strong>lo, <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>ndo <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia comunicativa <strong>en</strong> <strong>el</strong><br />

idioma extranjero.<br />

<strong>La</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera y <strong>el</strong> Marco común europeo <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para <strong>la</strong>s<br />

l<strong>en</strong>guas<br />

<strong>La</strong> mayoría <strong>de</strong> los libros <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera ti<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong>s<br />

especificaciones <strong>de</strong>l Marco común europeo <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para <strong>la</strong>s l<strong>en</strong>guas:<br />

apr<strong>en</strong>dizaje, <strong>en</strong>señanza, evaluación (a partir <strong>de</strong> ahora, MCER). Estas especificaciones<br />

sirv<strong>en</strong>, <strong>en</strong> cierto s<strong>en</strong>tido, para estructurar <strong>el</strong> libro <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> y <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s<br />

propuestas convirtiéndose así <strong>en</strong> un complem<strong>en</strong>to para <strong>la</strong> preparación <strong>de</strong> estos<br />

exám<strong>en</strong>es oficiales.<br />

<strong>La</strong>s <strong>lectura</strong>s que se trabajan <strong>en</strong> <strong>la</strong> ESO y que <strong>en</strong> su mayor parte ayudan a <strong>la</strong><br />

consecución <strong>de</strong> los niv<strong>el</strong>es A1 y A2, están dirigidas a adolesc<strong>en</strong>tes y pue<strong>de</strong>n ser<br />

historias originales o adaptaciones <strong>de</strong> clásicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> literatura. El alumno pue<strong>de</strong><br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 1/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

trabajar <strong>la</strong>s <strong>lectura</strong>s <strong>de</strong> forma autónoma aunque es más aconsejable que se trabaj<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> c<strong>la</strong>se con <strong>la</strong> ayuda <strong>de</strong>l profesor y <strong>en</strong> co<strong>la</strong>boración con <strong>el</strong> resto <strong>de</strong> compañeros.<br />

En g<strong>en</strong>eral, los libros <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> incluy<strong>en</strong> una introducción sobre <strong>el</strong> autor, si se trata <strong>de</strong><br />

un clásico <strong>de</strong> <strong>la</strong> literatura, activida<strong>de</strong>s didácticas que <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>n <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión y <strong>la</strong><br />

producción escrita y oral, explicaciones gramaticales y ejercicios <strong>de</strong> aplicación,<br />

activida<strong>de</strong>s para trabajar <strong>el</strong> léxico utilizado, pequeñas explicaciones que facilitan <strong>la</strong><br />

compr<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>l texto, ejercicios específicos que ayudan a preparar los exám<strong>en</strong>es<br />

oficiales <strong>de</strong>l MCER, docum<strong>en</strong>tos que sirv<strong>en</strong> para profundizar sobre <strong>el</strong> tema principal<br />

<strong>de</strong>l libro (geografía, civilización, literatura, cine, turismo, naturaleza…), un proyecto a<br />

<strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>r con <strong>la</strong> ayuda <strong>de</strong> <strong>la</strong>s TIC que amplía los conocimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l alumno gracias<br />

al trabajo autónomo, un test final que evalúa <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión global <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia y por<br />

último, un CD con <strong>el</strong> registro <strong>de</strong>l texto y <strong>en</strong> ocasiones, con ejercicios <strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión<br />

oral suplem<strong>en</strong>tarios.<br />

De esta forma, mediante <strong>la</strong> realización <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión oral y escrita,<br />

<strong>de</strong> interacción oral y escrita, <strong>de</strong> expresión oral y escrita y <strong>de</strong> mediación oral y escrita,<br />

<strong>el</strong> alumno/lector <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong> una serie <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cias que le van a ayudar a alcanzar<br />

los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia especificados.<br />

Características <strong>de</strong> los libros <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera<br />

Una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s principales características <strong>de</strong> estos libros <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> es <strong>la</strong> introducción <strong>de</strong><br />

<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> civilización y cultura <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los primeros niv<strong>el</strong>es, es <strong>de</strong>cir, <strong>de</strong>s<strong>de</strong> los<br />

niv<strong>el</strong>es A1 y A2 que son los que se tranajan <strong>en</strong> <strong>la</strong> ESO. <strong>La</strong> mayoría <strong>de</strong> <strong>la</strong>s veces, <strong>la</strong><br />

historia sirve <strong>de</strong> marco para <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos culturales re<strong>la</strong>cionados con<br />

<strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera. Por ejemplo, si <strong>el</strong> personaje principal vive <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Paris,<br />

se aprovecha esta circunstancia para hab<strong>la</strong>r <strong>de</strong> los museos más importantes <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

capital <strong>de</strong> Francia, <strong>de</strong> sus monum<strong>en</strong>tos, <strong>de</strong> personajes célebres que vivieron <strong>en</strong> Paris<br />

(escritores, pintores, artistas…).<br />

Otras veces, y antes <strong>de</strong> que se inicie <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>, se pue<strong>de</strong> hacer una pres<strong>en</strong>tación <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

que <strong>el</strong> alumno evalúe sus conocimi<strong>en</strong>tos previos sobre cultura y civilización. Sigui<strong>en</strong>do<br />

con <strong>el</strong> ejemplo, se pue<strong>de</strong> pedir al alumno que sitúe <strong>en</strong> un mapa <strong>la</strong> ciudad <strong>de</strong> Paris y<br />

algunas otras capitales importantes <strong>de</strong> Francia.<br />

Los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> civilización y cultura se pue<strong>de</strong>n también pres<strong>en</strong>tar a partir <strong>de</strong> una<br />

serie <strong>de</strong> docum<strong>en</strong>tos auténticos (artículos <strong>de</strong> pr<strong>en</strong>sa, folletos turísticos, docum<strong>en</strong>tos<br />

sacados <strong>de</strong> internet…) que sirv<strong>en</strong> para motivar al alumno y pres<strong>en</strong>tarle contextos<br />

reales <strong>de</strong> comunicación.<br />

Por lo g<strong>en</strong>eral, <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s se interca<strong>la</strong>n <strong>en</strong>tre los capítulos <strong>de</strong>l libro, aunque existe<br />

también <strong>la</strong> posibilidad <strong>de</strong> que se incluyan todas al final re<strong>la</strong>cionando siempre los<br />

ejercicios con su capítulo correspondi<strong>en</strong>te.<br />

<strong>La</strong> mayor parte <strong>de</strong> estas <strong>lectura</strong>s incluy<strong>en</strong> un CD audio con <strong>el</strong> texto grabado <strong>en</strong> su<br />

totalidad y <strong>en</strong> ocasiones hay ejercicios <strong>de</strong> compr<strong>en</strong>sión oral que ayudan a ampliar los<br />

conocimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong>l alumno. El CD pue<strong>de</strong> cont<strong>en</strong>er efectos sonoros, música, ruidos…<br />

que ayu<strong>de</strong>n al lector a <strong>en</strong>trar más <strong>en</strong> <strong>la</strong> historia que está ley<strong>en</strong>do. El CD pue<strong>de</strong> ser<br />

remp<strong>la</strong>zado por un archivo mp3 que pue<strong>de</strong> incluir otras activida<strong>de</strong>s.<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 2/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

Por último, estos libros pres<strong>en</strong>tan siempre ilustraciones re<strong>la</strong>cionadas con <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> y<br />

su<strong>el</strong><strong>en</strong> ir acompañados <strong>de</strong> una página <strong>en</strong> internet don<strong>de</strong> <strong>el</strong> profesor pue<strong>de</strong> acce<strong>de</strong>r,<br />

mediante contraseña, a otro tipo <strong>de</strong> recursos didácticos re<strong>la</strong>cionados con <strong>el</strong> libro<br />

trabajado.<br />

Tipos <strong>de</strong> <strong>lectura</strong>: ¿Cómo trabajar <strong>en</strong> c<strong>la</strong>se?<br />

<strong>La</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera juega un pap<strong>el</strong> primordial <strong>en</strong> <strong>la</strong> mejora <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

compr<strong>en</strong>sión e interpretación <strong>de</strong> textos y <strong>en</strong> <strong>la</strong> ampliación <strong>de</strong> vocabu<strong>la</strong>rio. Gracias a <strong>la</strong><br />

<strong>lectura</strong>, los alumnos repasan los sonidos y <strong>la</strong> grafía, <strong>el</strong> vocabu<strong>la</strong>rio y <strong>la</strong> gramática, fijan<br />

<strong>la</strong> ortografía y <strong>el</strong> significado <strong>de</strong> pa<strong>la</strong>bras y frases y, <strong>en</strong> g<strong>en</strong>eral, mejoran su<br />

compet<strong>en</strong>cia comunicativa <strong>en</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera.<br />

<strong>La</strong> <strong>lectura</strong> pue<strong>de</strong> realizarse <strong>en</strong> <strong>el</strong> au<strong>la</strong> o fuera <strong>de</strong>l au<strong>la</strong>. Es aconsejable que <strong>el</strong> alumno<br />

trabaje previam<strong>en</strong>te <strong>en</strong> casa <strong>el</strong> libro para luego po<strong>de</strong>r ampliar ese trabajo autónomo<br />

con <strong>el</strong> grupo <strong>de</strong> c<strong>la</strong>se. Para <strong>el</strong>lo, <strong>el</strong> CD es una herrami<strong>en</strong>ta muy importante porque<br />

ayuda a trabajar, <strong>de</strong> forma individual, <strong>el</strong> ritmo <strong>de</strong> <strong>la</strong> frase, <strong>la</strong> <strong>en</strong>tonación y <strong>la</strong> fonética.<br />

Según <strong>la</strong> realización por parte <strong>de</strong>l alumno, <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> pue<strong>de</strong> ser oral o <strong>en</strong> sil<strong>en</strong>cio. <strong>La</strong><br />

<strong>lectura</strong> oral ti<strong>en</strong>e como fin reforzar <strong>el</strong> conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l sistema <strong>de</strong> correspon<strong>de</strong>ncias<br />

grafía-sonido, trabajar <strong>la</strong> <strong>en</strong>tonación <strong>de</strong> <strong>la</strong> frase y apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a leer por grupos <strong>de</strong><br />

pa<strong>la</strong>bras. <strong>La</strong> <strong>lectura</strong> oral pue<strong>de</strong> ser una vía para que <strong>el</strong> profesor compruebe <strong>la</strong><br />

compr<strong>en</strong>sión <strong>de</strong>l texto por parte <strong>de</strong>l alumno así como <strong>la</strong> parte <strong>de</strong> pronunciación.<br />

Por otro <strong>la</strong>do, <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> sil<strong>en</strong>cio es también un <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to importante <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión lectora y <strong>en</strong> <strong>la</strong> fijación <strong>de</strong> estructuras y vocabu<strong>la</strong>rio. El profesor<br />

<strong>de</strong>be promover este tipo <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> ya sea <strong>en</strong> <strong>el</strong> au<strong>la</strong> o <strong>en</strong> casa.<br />

Cuando <strong>el</strong> alumno realiza <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s re<strong>la</strong>cionadas con cada capítulo don<strong>de</strong> <strong>de</strong>be<br />

c<strong>en</strong>trar su at<strong>en</strong>ción <strong>en</strong> preguntas y ejercicios concretos, <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> se hace <strong>en</strong> <strong>de</strong>talle.<br />

Según <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong>l alumno, <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> pue<strong>de</strong> servir para obt<strong>en</strong>er <strong>la</strong> información g<strong>en</strong>eral<br />

<strong>de</strong>l texto, <strong>la</strong> información específica o toda <strong>la</strong> información. Así, y según <strong>el</strong> grado <strong>de</strong><br />

motivación <strong>de</strong>l lector, habrá alumnos que se aproxim<strong>en</strong> al texto buscando <strong>la</strong> máxima<br />

información, <strong>de</strong>t<strong>en</strong>iéndose <strong>en</strong> los <strong>de</strong>talles, y otros que se conform<strong>en</strong> con <strong>en</strong>t<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>el</strong><br />

s<strong>en</strong>tido g<strong>en</strong>eral <strong>de</strong>l texto. El profesor <strong>de</strong> L<strong>en</strong>gua Extranjera <strong>de</strong>berá siempre fortalecer<br />

<strong>el</strong> hábito lector proponi<strong>en</strong>do al alumnado difer<strong>en</strong>tes formas <strong>de</strong> trabajar <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> con <strong>el</strong><br />

fin <strong>de</strong> respon<strong>de</strong>r a todas sus expectativas y a <strong>la</strong>s difer<strong>en</strong>tes formas <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje <strong>de</strong>l<br />

alumno. De <strong>en</strong>tre estas formas, po<strong>de</strong>mos seña<strong>la</strong>r:<br />

1. Una <strong>lectura</strong> global <strong>en</strong> <strong>el</strong> que <strong>el</strong> alumno/lector lea con rapi<strong>de</strong>z <strong>el</strong> texto escrito, se fije<br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong>s ilustraciones, <strong>en</strong> <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> <strong>la</strong>s mismas y <strong>de</strong> ahí consiga t<strong>en</strong>er una i<strong>de</strong>a<br />

g<strong>en</strong>eral sobre su cont<strong>en</strong>ido. Este tipo <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> conlleva <strong>la</strong> <strong>de</strong>ducción <strong>de</strong>l tema a partir<br />

<strong>de</strong> los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos visuales y <strong>la</strong> distribución <strong>de</strong> los capítulos.<br />

2. Una <strong>lectura</strong> <strong>de</strong> reconocimi<strong>en</strong>to <strong>en</strong> <strong>el</strong> que <strong>el</strong> alumno <strong>de</strong>termine <strong>el</strong> tema principal. Esta<br />

<strong>lectura</strong> pue<strong>de</strong> realizarse <strong>de</strong> forma individual. Durante <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>de</strong> reconocimi<strong>en</strong>to, <strong>el</strong><br />

alumno/lector <strong>de</strong>be habituarse a inferir <strong>el</strong> significado gracias al contexto ya que <strong>el</strong>lo<br />

contribuye a <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión efici<strong>en</strong>te <strong>de</strong>l texto y al fortalecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l hábito lector.<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 3/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

3. Una <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> <strong>de</strong>talle para que <strong>el</strong> alumno compr<strong>en</strong>da con exactitud todo <strong>el</strong><br />

cont<strong>en</strong>ido <strong>de</strong>l texto, trabaje los términos que no conoce y <strong>la</strong>s estructuras nuevas y<br />

memorice lo que ha apr<strong>en</strong>dido. Esta <strong>lectura</strong> pue<strong>de</strong> realizarse <strong>en</strong> <strong>el</strong> au<strong>la</strong> con <strong>la</strong> ayuda<br />

<strong>de</strong>l profesor y <strong>de</strong>l resto <strong>de</strong>l grupo.<br />

4. Y por último, una <strong>lectura</strong> <strong>de</strong> recreación <strong>en</strong> <strong>la</strong> que <strong>el</strong> alumno disfruta ley<strong>en</strong>do y<br />

<strong>en</strong>t<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do <strong>la</strong> historia.<br />

Una vez que se adquier<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> au<strong>la</strong> los mecanismos para realizar una <strong>lectura</strong><br />

compr<strong>en</strong>siva y gratificante, <strong>el</strong> alumno pue<strong>de</strong> ponerlos <strong>en</strong> práctica a lo <strong>la</strong>rgo <strong>de</strong> toda su<br />

vida consigui<strong>en</strong>do mejorar y ampliar sus conocimi<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> forma g<strong>en</strong>eral. <strong>La</strong> práctica<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera se convierte así <strong>en</strong> una ayuda para mejorar <strong>la</strong><br />

<strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua materna y por consigui<strong>en</strong>te para formar ciudadanos libres y críticos.<br />

Como ya hemos seña<strong>la</strong>do anteriorm<strong>en</strong>te, <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera su<strong>el</strong>e ir<br />

acompañada <strong>de</strong> un CD que va a facilitar <strong>el</strong> trabajo fonético, <strong>la</strong> i<strong>de</strong>ntificación <strong>de</strong>l sonidografía,<br />

<strong>la</strong> pronunciación <strong>de</strong> sonidos, pa<strong>la</strong>bras, frases y oraciones con <strong>en</strong>tonación. El<br />

alumno/lector pue<strong>de</strong> oír <strong>el</strong> texto <strong>en</strong> su casa, mejorando su flui<strong>de</strong>z y rapi<strong>de</strong>z lectora.<br />

Esta forma <strong>de</strong> trabajar <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> es fundam<strong>en</strong>tal para conseguir los objetivos fijados<br />

por <strong>el</strong> profesor.<br />

El uso <strong>de</strong>l diccionario<br />

El uso <strong>de</strong>l diccionario es fundam<strong>en</strong>tal durante todo este proceso. El alumno <strong>de</strong>be<br />

apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a utilizar <strong>de</strong> forma efici<strong>en</strong>te <strong>el</strong> diccionario, ya sea monolingüe o bilingüe, ya<br />

que es una fu<strong>en</strong>te <strong>de</strong> información fonética, gramatical, léxica, cultural, histórica y<br />

técnica. El alumno/lector <strong>de</strong>be saber <strong>en</strong>contrar rápidam<strong>en</strong>te <strong>la</strong> pa<strong>la</strong>bra que busca,<br />

<strong>de</strong>be saber interpretar su significado <strong>de</strong> acuerdo con <strong>el</strong> contexto <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se<br />

<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra dicha pa<strong>la</strong>bra y <strong>de</strong>be conocer <strong>el</strong> alfabeto fonético para po<strong>de</strong>r interpretar<br />

igualm<strong>en</strong>te <strong>la</strong> transcripción fonética <strong>de</strong>l vocablo.<br />

A<strong>de</strong>más, <strong>el</strong> alumno/lector <strong>de</strong>be ser consci<strong>en</strong>te <strong>de</strong> que <strong>la</strong> información <strong>de</strong> un texto pue<strong>de</strong><br />

pres<strong>en</strong>tarse <strong>de</strong> forma explícita o implícita. Gracias al diccionario, <strong>el</strong> alumno será capaz<br />

<strong>de</strong> reconocer e i<strong>de</strong>ntificar pa<strong>la</strong>bras, nombres, frases e información específica. Podrá<br />

captar <strong>el</strong> tema y <strong>la</strong> i<strong>de</strong>a principal e inferir <strong>el</strong> propósito o <strong>la</strong> int<strong>en</strong>ción que se <strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tra<br />

<strong>en</strong> <strong>el</strong> texto.<br />

En algunas ocasiones, pue<strong>de</strong> incluirse un mini-diccionario o un apartado <strong>de</strong> léxico <strong>en</strong><br />

<strong>el</strong> que se expliqu<strong>en</strong> o se ilustr<strong>en</strong> <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras más difíciles. Este recurso pue<strong>de</strong> ser <strong>de</strong><br />

gran ayuda para los niv<strong>el</strong>es más básicos y pue<strong>de</strong> servir <strong>de</strong> mo<strong>de</strong>lo para que <strong>el</strong><br />

alumno e<strong>la</strong>bore su propio diccionario <strong>en</strong> su cua<strong>de</strong>rno personal con <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras que<br />

vaya apr<strong>en</strong>di<strong>en</strong>do. Todo <strong>el</strong>lo complem<strong>en</strong>tándolo con <strong>la</strong> utilización <strong>de</strong>l diccionario.<br />

Dado <strong>la</strong> <strong>importancia</strong> <strong>de</strong> <strong>la</strong>s TIC <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza/apr<strong>en</strong>dizaje <strong>de</strong> l<strong>en</strong>guas extranjeras, <strong>el</strong><br />

profesor <strong>de</strong>berá igualm<strong>en</strong>te mostrar a su alumnado los diccionarios que pue<strong>de</strong><br />

<strong>en</strong>contrar <strong>en</strong> Internet y <strong>en</strong>señarles a usarlos. Esta actividad pue<strong>de</strong> ser <strong>de</strong> gran ayuda<br />

para un futuro ya que, <strong>de</strong> forma natural, <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong>l alumno irá mejorando y <strong>el</strong> saber<br />

utilizar diccionarios <strong>de</strong> internet será siempre muy útil.<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 4/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

El uso <strong>de</strong>l diccionario pue<strong>de</strong> inc<strong>en</strong>tivar <strong>la</strong> costumbre <strong>de</strong> traducir a <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua materna <strong>el</strong><br />

texto que se está ley<strong>en</strong>do, algo <strong>en</strong> ocasiones negativo. Para <strong>en</strong>señar a leer sin<br />

traducir, se <strong>de</strong>be dar a los alumnos textos que puedan compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r por sí mismos sin<br />

dificultad. Para <strong>el</strong>lo, los textos <strong>en</strong> los primeros años <strong>de</strong> <strong>la</strong> ESO no <strong>de</strong>b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er<br />

<strong>de</strong>masiados términos nuevos. El profesor podrá trabajar con anterioridad <strong>en</strong> c<strong>la</strong>se <strong>el</strong><br />

léxico más complicado mediante ilustraciones, imág<strong>en</strong>es y explicar estructuras<br />

gramaticales que aparezcan <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>. A<strong>de</strong>más es conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te que los nuevos<br />

términos puedan ser, <strong>la</strong> mayor parte <strong>de</strong> <strong>la</strong>s veces, <strong>en</strong>t<strong>en</strong>didos gracias al contexto o<br />

que sean pa<strong>la</strong>bras análogas, es <strong>de</strong>cir, parecidas a <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua materna <strong>de</strong>l alumno.<br />

En este s<strong>en</strong>tido es fundam<strong>en</strong>tal que <strong>el</strong> alumno apr<strong>en</strong>da y se acostumbre a utilizar <strong>el</strong><br />

diccionario monolingüe. En cuanto al uso <strong>de</strong>l diccionario bilingüe, se <strong>de</strong>be <strong>en</strong>contrar un<br />

punto intermedio, es <strong>de</strong>cir, <strong>el</strong> alumno no ti<strong>en</strong>e por qué buscar todas <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras que<br />

<strong>de</strong>sconoce sino sólo aqu<strong>el</strong><strong>la</strong>s que le impi<strong>de</strong>n compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r <strong>la</strong> historia. En <strong>el</strong> apr<strong>en</strong>dizaje<br />

<strong>de</strong> esta estrategia, <strong>el</strong> profesor juega un rol fundam<strong>en</strong>tal.<br />

Habría que seña<strong>la</strong>r finalm<strong>en</strong>te <strong>la</strong> <strong>importancia</strong> <strong>de</strong> los pies <strong>de</strong> página para explicar <strong>el</strong><br />

vocabu<strong>la</strong>rio más difícil. Esta explicación no es una traducción a <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua materna <strong>de</strong>l<br />

alumno. Su<strong>el</strong>e ser una <strong>de</strong>finición <strong>en</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera, un sinónimo, una explicación<br />

<strong>en</strong> contexto o una ilustración.<br />

<strong>La</strong> s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l libro <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera<br />

<strong>La</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera es difer<strong>en</strong>te a <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua materna. En los<br />

primeros años <strong>de</strong> <strong>la</strong> ESO, <strong>la</strong>s <strong>lectura</strong>s <strong>de</strong>b<strong>en</strong> ser guiadas, sonoras y acompañadas <strong>de</strong><br />

activida<strong>de</strong>s. <strong>La</strong> historia, <strong>la</strong>s estrategias <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> y los materiales didácticos son<br />

<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos c<strong>la</strong>ve <strong>en</strong> <strong>el</strong> éxito <strong>de</strong>l proceso lector.<br />

Un <strong>el</strong>em<strong>en</strong>to fundam<strong>en</strong>tal para <strong>la</strong> s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l libro <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> es <strong>el</strong> alumno/lector, su<br />

<strong>de</strong>stinatario. El profesor <strong>de</strong>be conocer sus intereses, t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta sus<br />

conocimi<strong>en</strong>tos previos, su compet<strong>en</strong>cia lingüística <strong>en</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera, su<br />

autonomía lectora. Y a<strong>de</strong>más, <strong>el</strong> profesor <strong>de</strong>be analizar, antes <strong>de</strong> realizar <strong>la</strong> s<strong>el</strong>ección<br />

<strong>de</strong>l libro, los sigui<strong>en</strong>tes <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos:<br />

1. <strong>La</strong> calidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> escritura. <strong>La</strong> <strong>el</strong>ección <strong>de</strong>l vocabu<strong>la</strong>rio, <strong>el</strong> estilo <strong>de</strong>l autor, <strong>la</strong>s<br />

imág<strong>en</strong>es creadas a partir <strong>de</strong> <strong>la</strong>s pa<strong>la</strong>bras, <strong>la</strong> construcción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s frases… son<br />

<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos fundam<strong>en</strong>tales. Y no hay que olvidar que <strong>la</strong> calidad también está<br />

re<strong>la</strong>cionada con <strong>la</strong> naturalidad <strong>de</strong>l estilo.<br />

2. <strong>La</strong>s características <strong>de</strong> los personajes. En este apartado t<strong>en</strong>emos que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong><br />

cu<strong>en</strong>ta los valores que transmit<strong>en</strong> los personajes <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia, <strong>el</strong> grado <strong>de</strong><br />

realismo, su originalidad y su credibilidad.<br />

3. El interés <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia. ¿El tema <strong>de</strong>l libro <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> es interesante para<br />

nuestros alumnos? ¿Hay coher<strong>en</strong>cia? ¿Realismo? El texto es un texto<br />

adaptado pero, a pesar <strong>de</strong> esto, es conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>te que <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un punto <strong>de</strong> vista<br />

<strong>de</strong>l cont<strong>en</strong>ido sea interesante, a<strong>de</strong>cuado a <strong>la</strong> edad <strong>de</strong> los alumnos.<br />

4. <strong>La</strong> calidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> información. <strong>La</strong> credibilidad, <strong>la</strong> c<strong>la</strong>ridad, <strong>la</strong> pertin<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> los<br />

argum<strong>en</strong>tos e ilustraciones, <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong>scripciones… son algunos <strong>de</strong><br />

los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos que <strong>el</strong> profesor <strong>de</strong>be estudiar.<br />

5. <strong>La</strong> pres<strong>en</strong>tación visual. <strong>La</strong> combinación <strong>de</strong> <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos textuales e ilustrativos es<br />

muy importante a <strong>la</strong> hora <strong>de</strong> motivar al alumno. A<strong>de</strong>más, se pue<strong>de</strong>n incluir<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 5/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

<strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos para trabajar <strong>en</strong> internet que facilit<strong>en</strong> <strong>la</strong> ampliación <strong>de</strong><br />

conocimi<strong>en</strong>tos.<br />

6. El m<strong>en</strong>saje. Hay que t<strong>en</strong>er <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>la</strong> pertin<strong>en</strong>cia <strong>de</strong>l m<strong>en</strong>saje que se<br />

transmite, <strong>el</strong> interés <strong>de</strong> <strong>la</strong> posición <strong>de</strong>f<strong>en</strong>dida o <strong>la</strong> moral.<br />

El libro <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> pue<strong>de</strong> <strong>en</strong>riquecerse con otro tipo <strong>de</strong> textos prov<strong>en</strong>i<strong>en</strong>tes <strong>de</strong><br />

difer<strong>en</strong>tes fu<strong>en</strong>tes como cartas <strong>de</strong> restaurante, m<strong>en</strong>ús, formu<strong>la</strong>rios, faxes y correos<br />

<strong>el</strong>ectrónicos, folletos informativos y publicitarios, horarios, billetes, notas, ag<strong>en</strong>da<br />

cultural y <strong>de</strong> ocio… Este tipo <strong>de</strong> textos pue<strong>de</strong>n ser auténticos o no y abordar difer<strong>en</strong>tes<br />

temas como trabajo, ocio, comunicación, educación, salud, servicios, alim<strong>en</strong>tación,<br />

geografía, vivi<strong>en</strong>da, viajes, compras… <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos importantes también para realizar <strong>la</strong><br />

s<strong>el</strong>ección.<br />

En cuanto al tipo <strong>de</strong> discurso los textos <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera pue<strong>de</strong>n ser<br />

argum<strong>en</strong>tativos, <strong>de</strong>scriptivos (<strong>de</strong>scripción impresionista o técnica), expositivos<br />

(<strong>de</strong>finiciones, explicaciones, informaciones, re<strong>la</strong>ciones <strong>de</strong> listas, horarios, resúm<strong>en</strong>es,<br />

interpretaciones), instructivos y narrativos. En nuestro caso los textos serán<br />

fundam<strong>en</strong>talm<strong>en</strong>te narrativos con interca<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> textos <strong>de</strong>scriptivos, expositivos y<br />

dialógicos.<br />

Los cont<strong>en</strong>idos pue<strong>de</strong>n ser concretos o abstractos. <strong>La</strong> ext<strong>en</strong>sión pue<strong>de</strong> variar <strong>de</strong> muy<br />

breve a muy ext<strong>en</strong>sa pero se su<strong>el</strong><strong>en</strong> utilizarse textos breves. El léxico su<strong>el</strong>e variar<br />

según <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> trabajado y pue<strong>de</strong> utilizarse léxico sólo frecu<strong>en</strong>te a bastante ext<strong>en</strong>so o<br />

ext<strong>en</strong>so. <strong>La</strong> gramática pue<strong>de</strong> ser s<strong>en</strong>cil<strong>la</strong> (oraciones simples) o po<strong>de</strong>mos <strong>en</strong>contrar<br />

oraciones complejas o muy complejas siempre t<strong>en</strong>i<strong>en</strong>do <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta <strong>el</strong> niv<strong>el</strong> <strong>de</strong>l alumno.<br />

Por último, <strong>en</strong> cuanto a los niv<strong>el</strong>es <strong>de</strong> 1º y 2º <strong>de</strong> ESO, lo mejor será <strong>el</strong>egir <strong>lectura</strong>s<br />

adaptadas que cu<strong>en</strong>t<strong>en</strong> historias que t<strong>en</strong>gan que ver con sus intereses personales<br />

antes que adaptaciones <strong>de</strong> clásicos <strong>de</strong> <strong>la</strong> literatura que se pue<strong>de</strong>n reservar para<br />

cursos superiores.<br />

<strong>La</strong> historia<br />

<strong>La</strong>s historias, por lo g<strong>en</strong>eral, están dirigidas a adolesc<strong>en</strong>tes, gran<strong>de</strong>s adolesc<strong>en</strong>tes y<br />

adultos. Su<strong>el</strong><strong>en</strong> ser <strong>lectura</strong>s s<strong>en</strong>cil<strong>la</strong>s <strong>de</strong> <strong>la</strong>s que podríamos distinguir: adaptaciones <strong>de</strong><br />

obras clásicas y textos que cu<strong>en</strong>tan historias cotidianas. Es importante que los textos<br />

vayan acompañados <strong>de</strong> ilustraciones, activida<strong>de</strong>s y notas explicativas con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong><br />

facilitar <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión. A<strong>de</strong>más, esto va a posibilitar que <strong>el</strong> alumno trabaje solo <strong>en</strong><br />

casa para luego poner <strong>en</strong> común su trabajo con <strong>el</strong> grupo-c<strong>la</strong>se. <strong>La</strong>s historias son <strong>la</strong><br />

excusa para introducir <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> civilización que, al contextualizarse, su<strong>el</strong><strong>en</strong><br />

ret<strong>en</strong>erse mejor por parte <strong>de</strong>l alumno.<br />

<strong>La</strong>s historias que tratan <strong>de</strong> temas <strong>de</strong> actualidad sirv<strong>en</strong> para motivar al alumno/lector ya<br />

que permit<strong>en</strong> crear paral<strong>el</strong>ismos con su mundo, con sus experi<strong>en</strong>cias. El alumno se<br />

pregunta a qué le recuerda <strong>la</strong> historia, <strong>en</strong> qué le hace p<strong>en</strong>sar este pasaje, a quién se<br />

parece este personaje…<br />

<strong>La</strong>s historias su<strong>el</strong><strong>en</strong> t<strong>en</strong>er como protagonistas chicos y chicas <strong>de</strong> <strong>la</strong> misma edad que<br />

los alumnos <strong>de</strong> <strong>la</strong> ESO. Por lo g<strong>en</strong>eral, estos héroes se <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tan a un problema o<br />

<strong>de</strong>b<strong>en</strong> resolver un <strong>en</strong>igma. En ocasiones, <strong>la</strong>s historias pue<strong>de</strong>n interca<strong>la</strong>r <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 6/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

fantásticos. El género más recurr<strong>en</strong>te es <strong>el</strong> policiaco aunque también <strong>en</strong>contramos<br />

av<strong>en</strong>tura, cu<strong>en</strong>tos <strong>de</strong> hadas, ley<strong>en</strong>das, nove<strong>la</strong> histórica…<br />

Una figura que aparece <strong>en</strong> muchas <strong>de</strong> estas <strong>lectura</strong>s, principalm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> <strong>el</strong> género<br />

policiaco, es <strong>el</strong> comisario <strong>de</strong> policía. Los protagonistas recurr<strong>en</strong> a él para solicitar<br />

ayuda y su<strong>el</strong>e jugar un rol importante <strong>en</strong> <strong>la</strong> historia.<br />

Algunas veces se hace una pres<strong>en</strong>tación <strong>de</strong> los personajes y <strong>en</strong> breves líneas se<br />

explican sus características principales. Los personajes <strong>de</strong>b<strong>en</strong> repres<strong>en</strong>tar valores<br />

positivos y sus roles <strong>de</strong>b<strong>en</strong> estar bi<strong>en</strong> <strong>de</strong>finidos.<br />

Por último, es muy importante <strong>la</strong> interca<strong>la</strong>ción <strong>de</strong> ilustraciones re<strong>la</strong>cionadas siempre<br />

con <strong>la</strong> historia que hac<strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> más motivadora.<br />

Activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> los libros <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera<br />

A gran<strong>de</strong>s rasgos, po<strong>de</strong>mos difer<strong>en</strong>ciar tres tipos <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s:<br />

1. Activida<strong>de</strong>s previas a <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>. Por lo g<strong>en</strong>eral, son activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

s<strong>en</strong>sibilización que ayudan al alumno a <strong>en</strong>trar <strong>en</strong> situación. Pue<strong>de</strong> haber<br />

activida<strong>de</strong>s don<strong>de</strong>, a partir <strong>de</strong> ilustraciones, <strong>el</strong> alumno <strong>de</strong>ba <strong>de</strong>ducir <strong>el</strong> tema<br />

principal <strong>de</strong>l libro o preguntas para que reflexione antes <strong>de</strong> com<strong>en</strong>zar <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>.<br />

Este tipo <strong>de</strong> activida<strong>de</strong>s sirv<strong>en</strong> para que <strong>el</strong> alumno p<strong>la</strong>nifique su <strong>lectura</strong><br />

prestando at<strong>en</strong>ción a los <strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos que ro<strong>de</strong>an <strong>el</strong> texto con <strong>el</strong> fin <strong>de</strong> pre<strong>de</strong>cir <strong>el</strong><br />

cont<strong>en</strong>ido y <strong>de</strong> esta forma activar los conocimi<strong>en</strong>tos previos.<br />

2. Activida<strong>de</strong>s durante <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>. Al final <strong>de</strong> cada capítulo, <strong>la</strong>s activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong><br />

compr<strong>en</strong>sión escrita y oral ayudan al lector a comprobar que ha <strong>en</strong>t<strong>en</strong>dido bi<strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> historia y le motiva a continuar <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>. A<strong>de</strong>más, pue<strong>de</strong> haber activida<strong>de</strong>s<br />

para ampliar <strong>el</strong> vocabu<strong>la</strong>rio, activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> gramática (se explica <strong>la</strong> reg<strong>la</strong> y a<br />

continuación se pone <strong>en</strong> práctica); activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> producción escrita y<br />

producción oral; activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> re<strong>la</strong>cionar texto con imág<strong>en</strong>es o asociar una<br />

expresión con su ilustración correspondi<strong>en</strong>te; activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> re<strong>la</strong>cionar frases<br />

con personajes; activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> completar frases a partir <strong>de</strong> una lista <strong>de</strong><br />

pa<strong>la</strong>bras; <strong>de</strong> s<strong>el</strong>ección <strong>de</strong> <strong>la</strong> respuesta correcta; <strong>de</strong> respon<strong>de</strong>r a preguntas<br />

concretas; <strong>de</strong> s<strong>el</strong>eccionar frases correctas; <strong>de</strong> asociar los contrarios; <strong>de</strong> dar su<br />

opinión; <strong>de</strong> buscar <strong>en</strong> <strong>el</strong> texto <strong>la</strong>s expresiones equival<strong>en</strong>tes; <strong>de</strong> seña<strong>la</strong>r <strong>la</strong><br />

<strong>de</strong>finición correcta <strong>en</strong>tre varias propuestas; <strong>de</strong> juegos <strong>de</strong> pa<strong>la</strong>bras; <strong>de</strong> sopa <strong>de</strong><br />

letras; <strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntificar <strong>el</strong> intruso; <strong>de</strong> respuesta <strong>de</strong> verda<strong>de</strong>ro o falso; y activida<strong>de</strong>s<br />

<strong>de</strong> <strong>el</strong>ección múltiple.<br />

3. Activida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>spués <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>. Al final <strong>de</strong>l libro, una gran variedad <strong>de</strong><br />

activida<strong>de</strong>s para trabajar oralm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> c<strong>la</strong>se o <strong>en</strong> casa por escrito, permit<strong>en</strong> al<br />

alumno personalizar su trabajo lector, reflexionar sobre <strong>el</strong> tema abordado y<br />

expresar sus gustos y sus opiniones. Entre estas activida<strong>de</strong>s po<strong>de</strong>mos<br />

<strong>en</strong>contrar <strong>la</strong> preparación <strong>de</strong> un proyecto a partir <strong>de</strong> Internet; <strong>la</strong> e<strong>la</strong>boración <strong>de</strong><br />

un resum<strong>en</strong> oral o escrito; un test final; or<strong>de</strong>nar <strong>la</strong> historia por or<strong>de</strong>n<br />

cronológico; imaginar otro final u otro título; y reflexionar sobre <strong>el</strong> tema principal<br />

<strong>de</strong>l libro.<br />

Si t<strong>en</strong>emos <strong>en</strong> cu<strong>en</strong>ta los tipos <strong>de</strong> respuesta, po<strong>de</strong>mos difer<strong>en</strong>ciar tres tipos difer<strong>en</strong>tes:<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 7/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

1. Respuestas pres<strong>el</strong>eccionadas. Pue<strong>de</strong>n ser <strong>de</strong> difer<strong>en</strong>tes tipos como respuestas<br />

<strong>de</strong> <strong>el</strong>ección múltiple, <strong>de</strong> verda<strong>de</strong>ro y falso, <strong>de</strong> correspon<strong>de</strong>ncias (re<strong>la</strong>cionar), <strong>de</strong><br />

or<strong>de</strong>nar, <strong>de</strong> secu<strong>en</strong>ciar, <strong>de</strong> citar…<br />

2. Respuestas semi-abiertas. Pue<strong>de</strong>n ser respuestas breves, <strong>de</strong> r<strong>el</strong>l<strong>en</strong>ar<br />

espacios, <strong>de</strong> completar un resum<strong>en</strong>, <strong>de</strong> transferir información…<br />

3. Respuestas abiertas. Este tipo <strong>de</strong> respuestas son libres y su<strong>el</strong><strong>en</strong> ser <strong>la</strong>s que<br />

más tiempo requier<strong>en</strong> para contestarse. Pue<strong>de</strong>n ser resúm<strong>en</strong>es, referir con<br />

pa<strong>la</strong>bras propias una parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> historia, com<strong>en</strong>tarios, reseñas, reflexiones…<br />

<strong>La</strong>s TIC y <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera.<br />

Una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias básicas que se trabaja durante <strong>la</strong> realización <strong>de</strong> <strong>la</strong>s<br />

activida<strong>de</strong>s que acompañan al libro <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera es <strong>el</strong> tratami<strong>en</strong>to<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> información y <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia digital.<br />

El alumno pue<strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a s<strong>el</strong>eccionar, utilizar <strong>la</strong> información y sus fu<strong>en</strong>tes y <strong>la</strong>s<br />

distintas herrami<strong>en</strong>tas tecnológicas <strong>de</strong> manera autónoma, eficaz y reflexiva. De esta<br />

forma <strong>el</strong> alumno <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong> habilida<strong>de</strong>s para buscar, obt<strong>en</strong>er, procesar y comunicar <strong>la</strong><br />

información y transformar<strong>la</strong> <strong>en</strong> conocimi<strong>en</strong>to. A<strong>de</strong>más se habitúa a utilizar <strong>la</strong>s TIC<br />

como g<strong>en</strong>eradoras y transmisoras <strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to y comunicación.<br />

El uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s TIC facilita a<strong>de</strong>más <strong>el</strong> trabajo personal autónomo y co<strong>la</strong>borativo. <strong>La</strong>s TIC<br />

permit<strong>en</strong> trabajar <strong>la</strong> expresión oral y escrita (podcast, wiki, blog…), <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión oral<br />

y escrita (podcast, radio y periódicos on line, foros, chat…) y <strong>la</strong> interacción <strong>en</strong> tiempo<br />

real (skype, mess<strong>en</strong>ger…).<br />

El profesor <strong>de</strong>be p<strong>la</strong>nificar <strong>la</strong> secu<strong>en</strong>cia formativa y <strong>la</strong>s tareas re<strong>la</strong>cionadas con <strong>el</strong> fin<br />

<strong>de</strong> facilitar, ayudar y guiar <strong>el</strong> proceso <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong>l conocimi<strong>en</strong>to por parte <strong>de</strong>l<br />

alumno. Así facilita <strong>el</strong> paso <strong>de</strong>l alumno al trabajo autónomo y promueve <strong>la</strong> evaluación y<br />

<strong>la</strong> autoevaluación.<br />

Bibliografía<br />

Ley Orgánica 2/2006, <strong>de</strong> 3 <strong>de</strong> mayo, <strong>de</strong> Educación.<br />

Real Decreto 1631/2006, <strong>de</strong> 29 <strong>de</strong> diciembre, por <strong>el</strong> que se establec<strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>en</strong>señanzas<br />

mínimas correspondi<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> Educación Secundaria Obligatoria.<br />

Marco común europeo <strong>de</strong> refer<strong>en</strong>cia para <strong>la</strong>s l<strong>en</strong>guas: apr<strong>en</strong>dizaje, <strong>en</strong>señanza,<br />

evaluación. http://cvc.cervantes.es/<strong>en</strong>s<strong>en</strong>anza/biblioteca_<strong>el</strong>e/marco/<strong>de</strong>fault.htm<br />

Miranda Torres, Yudith. Desarrollo <strong>de</strong> <strong>la</strong> compr<strong>en</strong>sión lectora <strong>en</strong> inglés <strong>en</strong> los<br />

estudiantes <strong>de</strong> segundo año <strong>de</strong> Contador y Veterinaria. Una estrategia metodológica,<br />

(2009). Texto completo <strong>en</strong> www.eumed.net/libros/2009a/525/<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 8/9<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Información<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

González Gutiérrez, María Clem<strong>en</strong>cia. <strong>La</strong> habilidad <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong>: Sus implicaciones <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza <strong>de</strong>l inglés como l<strong>en</strong>gua extranjera o como segunda l<strong>en</strong>gua. Nº 19 <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

Revista <strong>de</strong> Ci<strong>en</strong>cias Humanas,<br />

Torres García, N<strong>el</strong>son. Importancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza <strong>de</strong> inglés con propósito<br />

específico <strong>en</strong> <strong>la</strong> carrera <strong>de</strong> medicina. www.monografías.com<br />

Cansigno Gutiérrez, Yvonne. <strong>La</strong> experi<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua extranjera<br />

http://r<strong>el</strong>inguistica.azc.uam.mx/no007/no07_art06.htm<br />

Pastor Carm<strong>en</strong>ate Fu<strong>en</strong>tes, Luis. Los mecanismos <strong>de</strong> <strong>la</strong> habilidad <strong>de</strong> <strong>lectura</strong> <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua<br />

extranjera. http://www.monografias.com/trabajos13/losmeca/losmeca.shtml<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com<br />

Director: José Áng<strong>el</strong> Ruiz F<strong>el</strong>ipe<br />

Jefe <strong>de</strong> publicaciones: Antero Soria<br />

Luján<br />

D.L.: AB 293-2001<br />

ISSN: 1578-326x<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>informacion.com Nº 34 – marzo 2012 9/9<br />

Edita Cefalea

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!