14.07.2014 Views

Enseñanza bilingüe en español e inglés en la materia de ma ...

Enseñanza bilingüe en español e inglés en la materia de ma ...

Enseñanza bilingüe en español e inglés en la materia de ma ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Infor<strong>ma</strong>ción<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com<br />

Enseñanza bilingüe <strong>en</strong> español e inglés <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong><strong>ma</strong>teria</strong> <strong>de</strong> <strong>ma</strong>temáticas<br />

<strong>de</strong> secundaria: adquisición <strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias básicas.<br />

Antonio Martínez Ortiz. Profesor <strong>de</strong> Matemáticas <strong>de</strong>l I.E.S. “Cristóbal<br />

Pérez Pastor” <strong>de</strong> Tobarra (Albacete).<br />

Resum<strong>en</strong><br />

En el I.E.S. “Cristóbal Pérez Pastor” <strong>de</strong> Tobarra se está <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>ndo el<br />

Progra<strong>ma</strong> <strong>de</strong> Secciones europeas <strong>de</strong> Castil<strong>la</strong> – La Mancha <strong>en</strong> idio<strong>ma</strong> inglés.<br />

En este trabajo narraremos el papel <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong><strong>ma</strong>teria</strong> <strong>de</strong> <strong>ma</strong>temáticas, una <strong>de</strong><br />

<strong>la</strong>s implicadas <strong>en</strong> el progra<strong>ma</strong>, <strong>en</strong> <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias básicas.<br />

También se sugier<strong>en</strong> i<strong>de</strong>as para afrontar <strong>la</strong> for<strong>ma</strong>ción <strong>de</strong>l profesorado que<br />

participa <strong>en</strong> estos progra<strong>ma</strong>s y <strong>la</strong> importancia <strong>de</strong> <strong>la</strong> perspectiva intercultural.<br />

Pa<strong>la</strong>bras c<strong>la</strong>ve: Compet<strong>en</strong>cias básicas, interculturalidad, <strong>en</strong>señanza <strong>de</strong> una<br />

segunda l<strong>en</strong>gua, for<strong>ma</strong>ción <strong>de</strong>l profesorado, estudios <strong>de</strong> grado y postgrado.<br />

1. Introducción.<br />

Con <strong>la</strong> <strong>en</strong>trada <strong>en</strong> vigor <strong>de</strong> <strong>la</strong> Ley Orgánica 2/2006 <strong>de</strong> 3 <strong>de</strong> <strong>ma</strong>yo <strong>de</strong><br />

Educación, se introduce el concepto <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia básica. En <strong>la</strong> <strong>de</strong>finición<br />

que dicha Ley Orgánica hace <strong>de</strong>l currículo, nos <strong>en</strong>contramos tanto con los<br />

compon<strong>en</strong>tes tradicionales (objetivos, cont<strong>en</strong>idos, métodos pedagógicos y<br />

criterios <strong>de</strong> evaluación) como con una significativa novedad, como es <strong>la</strong><br />

introducción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s citadas compet<strong>en</strong>cias básicas. Este elem<strong>en</strong>to pasa a<br />

convertirse <strong>en</strong> uno <strong>de</strong> los aspectos ori<strong>en</strong>tadores <strong>de</strong>l conjunto <strong>de</strong>l currículo<br />

(no es casual que <strong>en</strong> el currículo antecedan <strong>en</strong> su formu<strong>la</strong>ción, incluso, a los<br />

objetivos) y, <strong>en</strong> consecu<strong>en</strong>cia, <strong>en</strong> ori<strong>en</strong>tador <strong>de</strong> los procesos <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanzaapr<strong>en</strong>dizaje.<br />

No olvi<strong>de</strong>mos tampoco que <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión <strong>de</strong> si el alumno obti<strong>en</strong>e o<br />

no el título <strong>de</strong> graduado <strong>en</strong> ESO se basará <strong>en</strong> si ha adquirido o no <strong>la</strong>s<br />

compet<strong>en</strong>cias básicas <strong>de</strong> <strong>la</strong> etapa, <strong>de</strong> ahí que <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias se acabarán<br />

convirti<strong>en</strong>do <strong>en</strong> el refer<strong>en</strong>te para <strong>la</strong> evaluación <strong>de</strong>l alumno.<br />

Al<strong>en</strong>tados por estos cambios, <strong>en</strong> el I.E.S. “Cristóbal Pérez Pastor” <strong>de</strong> Tobarra<br />

se p<strong>la</strong>nteó un Mo<strong>de</strong>lo didáctico para dar respuesta a <strong>la</strong>s necesida<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l<br />

c<strong>en</strong>tro. Tobarra es un pueblo <strong>de</strong> 8000 habitantes <strong>en</strong><strong>ma</strong>rcado <strong>en</strong> una zona<br />

rural con influ<strong>en</strong>cia levantina, <strong>de</strong> ahí el predominio <strong>de</strong> <strong>la</strong> actividad hortofrutíco<strong>la</strong>.<br />

Hay pob<strong>la</strong>ción inmigrante, particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te <strong>de</strong> proced<strong>en</strong>cia <strong>ma</strong>grebí, <strong>de</strong> Europa<br />

<strong>de</strong>l Este y <strong>de</strong> Sudamérica., <strong>en</strong> su <strong>ma</strong>yoría con <strong>de</strong>sconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

l<strong>en</strong>gua españo<strong>la</strong>. Se está a <strong>la</strong> espera <strong>de</strong> construcción <strong>de</strong> urbanizaciones <strong>en</strong><br />

los que los cli<strong>en</strong>tes pot<strong>en</strong>ciales son turistas-resid<strong>en</strong>tes ingleses. A esta nue-<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com Nº 15 –Febrero 2009 1/6<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Infor<strong>ma</strong>ción<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com<br />

va comunidad se le pued<strong>en</strong> prestar muchos servicios <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el c<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

zona.<br />

Como se observa, una comunidad que <strong>en</strong> <strong>la</strong> actualidad está inmersa <strong>en</strong> un<br />

pl<strong>en</strong>o proceso <strong>de</strong> cambio.<br />

El Mo<strong>de</strong>lo didáctico ati<strong>en</strong><strong>de</strong> a dos verti<strong>en</strong>tes: por una parte al <strong>de</strong>sarrollo <strong>de</strong><br />

un Proyecto <strong>de</strong> Sección Bilingüe <strong>en</strong> español e inglés (Progra<strong>ma</strong> <strong>de</strong> Secciones<br />

Europeas <strong>de</strong> <strong>la</strong> Comunidad Autóno<strong>ma</strong> <strong>de</strong> Castil<strong>la</strong> –La Mancha) y por otra parte<br />

a <strong>la</strong> puesta <strong>en</strong> <strong>ma</strong>rcha <strong>de</strong> medidas <strong>de</strong> Ori<strong>en</strong>tación, Refuerzo y Apoyo al<br />

alumnado <strong>de</strong> todo el c<strong>en</strong>tro; <strong>en</strong> este punto también se imparte <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza<br />

bilingüe <strong>de</strong>l español como Segunda L<strong>en</strong>gua al alumnado inmigrante que no <strong>la</strong><br />

ti<strong>en</strong>e como <strong>ma</strong>terna.<br />

D<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> estas dos dim<strong>en</strong>siones, se ha <strong>de</strong> apuntar que <strong>la</strong> primera, <strong>la</strong> <strong>en</strong>señanza<br />

bilingüe, se puso ya <strong>en</strong> práctica durante el curso esco<strong>la</strong>r 2006-07, por<br />

lo que el mo<strong>de</strong>lo didáctico correspondi<strong>en</strong>te ya ha podido ser evaluado. El<br />

progra<strong>ma</strong> <strong>de</strong> refuerzo arrancó durante el curso 2007-2008 y está <strong>en</strong> proceso<br />

<strong>de</strong> evaluación; así at<strong>en</strong><strong>de</strong>mos a <strong>la</strong> concepción dual <strong>de</strong> un mo<strong>de</strong>lo, como<br />

reflexión anticipadora y a <strong>la</strong> visión <strong>de</strong> postacción, tal y como se m<strong>en</strong>ciona <strong>en</strong><br />

Medina y Salvador (2002).<br />

El proyecto bilingüe <strong>en</strong> español e inglés se solicitó, <strong>en</strong>tre otros motivos,<br />

p<strong>en</strong>sando <strong>en</strong> que el hecho <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r una l<strong>en</strong>gua extranjera ayudaría a los<br />

alumnos españoles a compr<strong>en</strong><strong>de</strong>r mejor <strong>la</strong> situación y problemática <strong>de</strong>l alumnado<br />

inmigrante, aparte <strong>de</strong> <strong>la</strong> for<strong>ma</strong>ción adicional intrínseca que recibirían<br />

los alumnos que participaran. Bi<strong>en</strong> es cierto que hay difer<strong>en</strong>cias significativas:<br />

el alumnado no español llega <strong>en</strong> una situación <strong>de</strong> inmersión lingüística,<br />

circunstancia por <strong>la</strong> que no han <strong>de</strong> pasar los alumnos nativos. Por otra parte,<br />

el mejor conocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>l idio<strong>ma</strong> inglés, proporcionará a estos estudiantes<br />

una herrami<strong>en</strong>ta muy rica para <strong>de</strong>s<strong>en</strong>volverse <strong>en</strong> el mundo actual; sin olvidar<br />

que pot<strong>en</strong>cialm<strong>en</strong>te pued<strong>en</strong> ser los proveedores <strong>de</strong> servicios a <strong>la</strong> nueva comunidad<br />

anglófona que se insta<strong>la</strong>rá <strong>en</strong> el pueblo.<br />

El instituto cu<strong>en</strong>ta con 600 alumnos y 65 profesores. Entre el alumnado hay<br />

61 alumnos inmigrantes proced<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> 10 nacionalida<strong>de</strong>s difer<strong>en</strong>tes.<br />

El proyecto bilingüe español-inglés está imp<strong>la</strong>ntado <strong>en</strong> 1º, 2º y 3º <strong>de</strong> ESO,<br />

<strong>de</strong> elección voluntaria para el alumnado. En 1º <strong>de</strong> ESO participan 40 estudiantes<br />

repartidos <strong>en</strong> 3 grupos (así se garantiza <strong>la</strong> heterog<strong>en</strong>eidad <strong>de</strong>l<br />

alumnado, d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo <strong>de</strong> escue<strong>la</strong> inclusiva propuesto por <strong>la</strong> Consejería<br />

<strong>de</strong> Educación y Ci<strong>en</strong>cia, puesto <strong>en</strong> práctica con el Progra<strong>ma</strong> <strong>de</strong> Interculturalidad<br />

y cohesión social). En 2º <strong>de</strong> ESO for<strong>ma</strong>n parte <strong>de</strong>l progra<strong>ma</strong> 34,<br />

repartidos también <strong>en</strong> tres grupos. En 3º <strong>de</strong> ESO hay 35 alumnos repartidos<br />

<strong>en</strong> otros tres grupos. Las áreas no lingüísticas don<strong>de</strong> se imparte el proyecto<br />

son <strong>ma</strong>temáticas, ci<strong>en</strong>cias sociales ci<strong>en</strong>cias naturales y tecnología. Asimis-<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com Nº 15 –Febrero 2009 2/6<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Infor<strong>ma</strong>ción<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com<br />

mo, se cu<strong>en</strong>ta con <strong>la</strong> pres<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> una auxiliar <strong>de</strong> conversación <strong>en</strong> l<strong>en</strong>gua inglesa,<br />

<strong>de</strong> nacionalidad estadounid<strong>en</strong>se.<br />

De esta <strong>ma</strong>nera, se da <strong>la</strong> circunstancia <strong>de</strong> que <strong>en</strong> los distintos grupos con<br />

alumnado <strong>de</strong> Sección Europea, hay alumnos y alumnas tanto <strong>de</strong>l progra<strong>ma</strong><br />

bilingüe <strong>en</strong> inglés y español, como con <strong>de</strong>sconocimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua españo<strong>la</strong>,<br />

lo que da una i<strong>de</strong>a <strong>de</strong> que es un bu<strong>en</strong> caldo <strong>de</strong> cultivo para fom<strong>en</strong>tar <strong>la</strong> conci<strong>en</strong>cia<br />

intercultural.<br />

2. La contribución <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo propuesto a <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias<br />

básicas <strong>de</strong>s<strong>de</strong> el área <strong>de</strong> <strong>ma</strong>temáticas.<br />

Una vez fijadas <strong>la</strong>s premisas <strong>de</strong> nuestra experi<strong>en</strong>cia educativa, reto<strong>ma</strong>mos<br />

el concepto <strong>de</strong> compet<strong>en</strong>cia básica. Diversas <strong>de</strong>finiciones se han dado sobre<br />

este concepto, aunque prácticam<strong>en</strong>te todos incid<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> unos<br />

saberes prácticos e integrados que habrán <strong>de</strong> ser <strong>de</strong>mostrados por los estudiantes,<br />

es <strong>de</strong>cir, son <strong>la</strong>s capacida<strong>de</strong>s puestas <strong>en</strong> práctica y <strong>de</strong>mostradas<br />

<strong>de</strong> integrar conocimi<strong>en</strong>tos, habilida<strong>de</strong>s y actitu<strong>de</strong>s para resolver proble<strong>ma</strong>s<br />

y situaciones <strong>en</strong> contextos diversos. En cualquier caso, ha <strong>de</strong> <strong>de</strong>stacarse el<br />

carácter combinado <strong>de</strong> <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia: el alumno o alumna, mediante lo que<br />

sabe, <strong>de</strong>be <strong>de</strong>mostrar lo que sabe aplicar, pero a<strong>de</strong>más saber ser y saber<br />

estar. Así observamos que una compet<strong>en</strong>cia integra los distintos cont<strong>en</strong>idos<br />

trabajados <strong>en</strong> el au<strong>la</strong>, que son <strong>la</strong> base <strong>de</strong> <strong>la</strong> for<strong>ma</strong>ción integral <strong>de</strong>l alumnado.<br />

De todos es conocido que <strong>la</strong> Ley Orgánica <strong>de</strong> Educación refiere ocho compet<strong>en</strong>cias<br />

básicas, que son ampliadas a nueve <strong>en</strong> el <strong>ma</strong>rco <strong>de</strong> nuestra Comunidad<br />

Autóno<strong>ma</strong>.<br />

La contribución <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong><strong>ma</strong>teria</strong> <strong>de</strong> <strong>ma</strong>temáticas <strong>en</strong> Secundaria para <strong>la</strong> adquisición<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias básicas, se concreta <strong>de</strong> esta <strong>ma</strong>nera, ord<strong>en</strong>adas, a<br />

priori, por su <strong>ma</strong>yor o m<strong>en</strong>or pres<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> esta <strong><strong>ma</strong>teria</strong>:<br />

Compet<strong>en</strong>cia <strong>ma</strong>temática.<br />

Compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el tratami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> infor<strong>ma</strong>ción y compet<strong>en</strong>cia digital.<br />

Compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> comunicación lingüística.<br />

Compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> el conocimi<strong>en</strong>to y <strong>la</strong> interacción con el mundo físico.<br />

Compet<strong>en</strong>cia cultural y artística.<br />

Compet<strong>en</strong>cia social y ciudadana.<br />

Compet<strong>en</strong>cia <strong>en</strong> <strong>la</strong> autonomía e iniciativa personal..<br />

Emocional.<br />

Compet<strong>en</strong>cia para apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r.<br />

Como hemos indicado, <strong>en</strong> <strong>la</strong> <strong><strong>ma</strong>teria</strong> <strong>de</strong> <strong>ma</strong>temáticas, a priori se contribuye<br />

más a <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> unas compet<strong>en</strong>cias; no obstante, con <strong>la</strong> puesta <strong>en</strong><br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com Nº 15 –Febrero 2009 3/6<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Infor<strong>ma</strong>ción<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com<br />

<strong>ma</strong>rcha <strong>de</strong>l progra<strong>ma</strong> <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza bilingüe, por ejemplo, <strong>la</strong> lingüística se ve<br />

reforzada.<br />

Podría preguntarse por <strong>la</strong> conv<strong>en</strong>i<strong>en</strong>cia <strong>de</strong> instaurar el progra<strong>ma</strong> bilingüe <strong>en</strong><br />

<strong>la</strong> <strong><strong>ma</strong>teria</strong> <strong>de</strong> <strong>ma</strong>temáticas porque requiere <strong>de</strong> una <strong>ma</strong>yor capacidad <strong>de</strong> abstracción<br />

por parte <strong>de</strong>l alumnado (<strong>de</strong> hecho algunas Comunida<strong>de</strong>s Autóno<strong>ma</strong>s<br />

no <strong>la</strong> contemp<strong>la</strong>n como disciplina no lingüística <strong>en</strong> este tipo <strong>de</strong> progra<strong>ma</strong>s).<br />

Somos <strong>de</strong> <strong>la</strong> opinión que es a<strong>de</strong>cuada, <strong>de</strong>bido a su m<strong>en</strong>or carga lingüística <strong>de</strong><br />

cara a <strong>la</strong>s explicaciones y a que el vocabu<strong>la</strong>rio específico es fácil <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r.<br />

Los principios <strong>de</strong> apr<strong>en</strong>dizaje integrado <strong>de</strong> l<strong>en</strong>guas y cont<strong>en</strong>idos curricu<strong>la</strong>res<br />

aconsejan alternar <strong>en</strong>tre disciplinas no lingüísticas con <strong>ma</strong>yor carga<br />

lingüística, tales como ci<strong>en</strong>cias sociales y naturales, como otras <strong>de</strong> m<strong>en</strong>or<br />

carga, como educación física y <strong>ma</strong>temáticas. Por tanto <strong>la</strong> <strong><strong>ma</strong>teria</strong> <strong>de</strong> Secundaria<br />

contribuirá <strong>en</strong> gran medida a <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia lingüística,<br />

tanto <strong>en</strong> el propio idio<strong>ma</strong>, como <strong>en</strong> <strong>la</strong> segunda l<strong>en</strong>gua, el inglés. Éste sería<br />

también el caso <strong>de</strong> los alumnos que ti<strong>en</strong><strong>en</strong> el español como segunda l<strong>en</strong>gua.<br />

A otras compet<strong>en</strong>cias se va a contribuir <strong>de</strong>cisivam<strong>en</strong>te gracias al <strong>de</strong>sarrollo<br />

<strong>de</strong> una elevada conci<strong>en</strong>cia intercultural: a <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia social y ciudadana,<br />

a <strong>la</strong> cultural y artística y a <strong>la</strong> emocional.<br />

En todo caso habría que diseñar activida<strong>de</strong>s a<strong>de</strong>cuadas para trabajar <strong>la</strong>s<br />

compet<strong>en</strong>cias; serían <strong>de</strong>l tipo <strong>de</strong> <strong>la</strong>s que se propon<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>la</strong>s pruebas PISA:<br />

somos partidarios <strong>de</strong> un <strong>en</strong>foque <strong>de</strong>l proceso <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza-apr<strong>en</strong>dizaje mucho<br />

más práctico, supeditando los cont<strong>en</strong>idos teóricos (<strong>de</strong> conocimi<strong>en</strong>to imprescindible,<br />

por otra parte) a que e<strong>ma</strong>n<strong>en</strong> <strong>de</strong> situaciones prácticas que aparec<strong>en</strong><br />

<strong>en</strong> <strong>la</strong> vida real, <strong>de</strong> <strong>ma</strong>nera que <strong>la</strong> <strong><strong>ma</strong>teria</strong> se haga más atractiva a los<br />

estudiantes. Por ello cobran importancia capital <strong>en</strong> <strong>la</strong> ESO los proble<strong>ma</strong>s<br />

asociados a tab<strong>la</strong>s, gráficas (funcionales y estadísticas) y a situaciones<br />

geométricas. Es <strong>de</strong>cir, un proceso basado <strong>en</strong> el apr<strong>en</strong>dizaje por tareas, con<br />

metodología cooperativa y <strong>en</strong> el que cobre gran relevancia el uso <strong>de</strong> <strong>la</strong>s nuevas<br />

tecnologías.<br />

Estos principios metodológicos hac<strong>en</strong> que se contribuya <strong>de</strong> una <strong>ma</strong>nera especial<br />

a <strong>la</strong> adquisición <strong>de</strong> <strong>la</strong>s compet<strong>en</strong>cias <strong>en</strong> el conocimi<strong>en</strong>to e interacción<br />

con el mundo físico, <strong>en</strong> el tratami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> infor<strong>ma</strong>ción y <strong>la</strong> compet<strong>en</strong>cia<br />

digital y <strong>en</strong> <strong>la</strong>s <strong>de</strong> apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r a apr<strong>en</strong><strong>de</strong>r y autonomía e iniciativa personal.<br />

3. Conclusiones y propuestas.<br />

Tal y como hemos podido ver <strong>en</strong> el apartado anterior, <strong>la</strong> asunción <strong>de</strong>l mo<strong>de</strong>lo<br />

compet<strong>en</strong>cial provoca cambios <strong>en</strong> <strong>la</strong> metodología que afectan <strong>de</strong> una <strong>ma</strong>nera<br />

muy profunda al proceso <strong>de</strong> <strong>en</strong>señanza-apr<strong>en</strong>dizaje. Así, se requier<strong>en</strong> estrategias<br />

<strong>de</strong> for<strong>ma</strong>ción <strong>de</strong>l profesorado, tanto <strong>en</strong> sus estados inicial como per<strong>ma</strong>n<strong>en</strong>te.<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com Nº 15 –Febrero 2009 4/6<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Infor<strong>ma</strong>ción<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com<br />

Esta nueva for<strong>ma</strong>ción, a nuestro juicio, ha <strong>de</strong> abordar <strong>la</strong> cuestión <strong>de</strong>s<strong>de</strong> un<br />

punto <strong>de</strong> vista multidisciplinar, <strong>de</strong>purando una cierta situación <strong>de</strong> <strong>de</strong>samparo<br />

que se vive <strong>en</strong> el terr<strong>en</strong>o doc<strong>en</strong>te. Quizás haya que huir <strong>de</strong> <strong>la</strong> perspectiva<br />

gra<strong>ma</strong>tical <strong>de</strong> <strong>la</strong> doc<strong>en</strong>cia lingüística, metodología muy aplicada todavía <strong>en</strong><br />

nuestros días. De esta <strong>ma</strong>nera se ti<strong>en</strong><strong>de</strong> a observar los contextos <strong>de</strong> segunda<br />

l<strong>en</strong>gua como un proble<strong>ma</strong> asociado frecu<strong>en</strong>tem<strong>en</strong>te al fracaso esco<strong>la</strong>r y<br />

consi<strong>de</strong>rando al alumnado inmigrante como con necesida<strong>de</strong>s educativas especiales,<br />

aún sabi<strong>en</strong>do que <strong>en</strong> condiciones nor<strong>ma</strong>les pose<strong>en</strong> <strong>la</strong>s mis<strong>ma</strong>s capacida<strong>de</strong>s<br />

intelectuales que el nativo. Ligado a este concepto aparec<strong>en</strong> <strong>la</strong>s políticas<br />

<strong>de</strong> inmersión y <strong>de</strong> submersión. En esta últi<strong>ma</strong> se consi<strong>de</strong>ra que <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua<br />

<strong>de</strong>l alumno o alumna inmigrante es <strong>de</strong> estatus inferior, corri<strong>en</strong>do el<br />

riesgo <strong>de</strong> e<strong>la</strong>borar currículos que prop<strong>en</strong>d<strong>en</strong> al régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> separación <strong>de</strong>l<br />

contexto; estaríamos así <strong>en</strong>señando <strong>la</strong> l<strong>en</strong>gua a alumnos discapacitados, situación<br />

totalm<strong>en</strong>te ridícu<strong>la</strong> <strong>de</strong>s<strong>de</strong> p<strong>la</strong>nteami<strong>en</strong>tos plurilingües. Apostando<br />

por una política <strong>de</strong> inmersión estaríamos evitando cualquier tipo <strong>de</strong> segregación<br />

<strong>en</strong>cubierta con el cambio <strong>en</strong> los procedimi<strong>en</strong>tos y estrategias <strong>de</strong> educación<br />

para que estén <strong>de</strong>stinadas a todos (Núñez, González y Trujillo, 2006).<br />

En <strong>de</strong>finitiva, el mo<strong>de</strong>lo compet<strong>en</strong>cial repres<strong>en</strong>ta un gran reto para <strong>la</strong> educación<br />

actual, tal y como hemos podido ver <strong>de</strong>s<strong>de</strong> nuestra <strong><strong>ma</strong>teria</strong> <strong>de</strong> <strong>ma</strong>temáticas<br />

y d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> nuestro progra<strong>ma</strong> específico lingüístico e intercultural.<br />

Por ello han <strong>de</strong> p<strong>la</strong>nificarse <strong>la</strong>s acciones que puedan darnos un a<strong>de</strong>cuado mo<strong>de</strong>lo<br />

<strong>de</strong> for<strong>ma</strong>ción <strong>de</strong>l profesorado, <strong>en</strong> sus verti<strong>en</strong>tes inicial y continua.<br />

4. Bibliografía.<br />

- Baker, C. Foundations of Bilingual Education and Bilingualism, Clevedon,<br />

Multilingual Matters, 2006<br />

- Cummins, Jim., L<strong>en</strong>guaje, po<strong>de</strong>r y pedagogía. Niños y niñas bilingües<br />

<strong>en</strong>tre dos fuegos, Ministerio <strong>de</strong> Educación, Cultura y Deporte-<br />

Ediciones Morata (Colección Pedagogía. Educación infantil y pri<strong>ma</strong>ria,<br />

38), Madrid, 2002<br />

- Decreto 69/2007 <strong>de</strong> 29 <strong>de</strong> <strong>ma</strong>yo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Consejería <strong>de</strong> Educación y<br />

Ci<strong>en</strong>cia, por el que se establece y ord<strong>en</strong>a el currículo <strong>de</strong> <strong>la</strong> Educación<br />

Secundaria Obligatoria.<br />

- Domínguez, M.C., Investigación y for<strong>ma</strong>ción <strong>de</strong>l profesorado <strong>en</strong> una<br />

sociedad intercultural. Universitas, Madrid, 2006.<br />

- Echevarría, J., Vogt, M. y Short, D. J., Making cont<strong>en</strong>t compr<strong>en</strong>sible<br />

for English learners, Pearson Education, Boston, 2004.<br />

- EURYDICE. (2002): Las compet<strong>en</strong>cias c<strong>la</strong>ve: un concepto <strong>de</strong> expansión<br />

d<strong>en</strong>tro <strong>de</strong> <strong>la</strong> educación g<strong>en</strong>eral obligatoria. Madrid, Ministerio <strong>de</strong><br />

Educación, Cultura y Deporte.<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com Nº 15 –Febrero 2009 5/6<br />

Edita Cefalea


Revista Digital Sociedad <strong>de</strong> <strong>la</strong> Infor<strong>ma</strong>ción<br />

http://www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com<br />

o (2006): Cont<strong>en</strong>t and Language integrated learning (CLIL) at<br />

school in Europe. Brussels, Eurydice.<br />

- LOE. Ley Orgánica 2/2006 <strong>de</strong> 3 <strong>de</strong> <strong>ma</strong>yo, <strong>de</strong> Educación.<br />

- Medina, A. y Castillo, S. (Coordinadores). Metodología para <strong>la</strong> realización<br />

<strong>de</strong> Proyectos <strong>de</strong> Investigación y Tesis Doctorales. Universitas,<br />

Madrid, 2003.<br />

- Medina, A., Rodríguez, J.L. y Sevil<strong>la</strong>no, M.L. (Coordinadores). Diseño,<br />

Desarrollo e Innovación <strong>de</strong>l Currículum <strong>en</strong> <strong>la</strong> Instituciones Educativas.<br />

Universitas, Madrid, 2002.<br />

- Medina, A. y Salvador, F. (Coordinadores). Didáctica G<strong>en</strong>eral. Pearson,<br />

Colección Didáctica, Madrid, 2002.<br />

- Medina, A. El reto <strong>de</strong> <strong>la</strong> interculturalidad: adaptaciones <strong>de</strong> c<strong>en</strong>tro y<br />

<strong>de</strong>l currículum. Revista Qurriculum, 19; 2006.<br />

- Revista Lingüística <strong>en</strong> <strong>la</strong> Red. Monográfico <strong>de</strong> Enseñanza <strong>de</strong> L<strong>en</strong>guas a<br />

Inmigrantes, 2007.<br />

- Real Decreto 1631/2006, <strong>de</strong> 29 <strong>de</strong> diciembre, por el que se establec<strong>en</strong><br />

<strong>la</strong>s <strong>en</strong>señanzas míni<strong>ma</strong>s correspondi<strong>en</strong>tes a <strong>la</strong> Educación Secundaria<br />

Obligatoria.<br />

- Sevil<strong>la</strong>no García, M.L., Didáctica <strong>en</strong> el siglo XXI. McGraw Hill, Madrid,<br />

2005.<br />

- Trujillo, F., Núñez, M.P. y González, A. La for<strong>ma</strong>ción <strong>de</strong>l profesorado<br />

<strong>de</strong> español como segunda l<strong>en</strong>gua. Situación actual y propuestas, <strong>en</strong> revista<br />

Textos nº 42 Ed. Grao, Barcelona, 2006.<br />

- Trujillo, F. “Enseñar nuevas l<strong>en</strong>guas <strong>en</strong> <strong>la</strong> escue<strong>la</strong>: L1, L2, LE, …, NL”<br />

Revista <strong>de</strong> Educación 343. Mayo-agosto 2007.<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com<br />

Director: José Ángel Ruiz Felipe<br />

Jefe <strong>de</strong> publicaciones: Antero Soria Luján<br />

D.L.: AB 293-2001<br />

ISSN: 1578-326x<br />

www.socieda<strong>de</strong><strong>la</strong>infor<strong>ma</strong>cion.com Nº 15 –Febrero 2009 6/6<br />

Edita Cefalea

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!