20.10.2014 Views

Guía para la prevención en Barrios Hacia políticas de ... - UN-Habitat

Guía para la prevención en Barrios Hacia políticas de ... - UN-Habitat

Guía para la prevención en Barrios Hacia políticas de ... - UN-Habitat

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

GUÍA PARA LA PREVENCIÓN EN BARRIOS: HACIA POLÍTICAS DE COHESIÓN SOCIAL Y SEGURIDAD CIUDADANA<br />

Reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s vulnerabilida<strong>de</strong>s urbanas fr<strong>en</strong>te a <strong>la</strong><br />

criminalidad y <strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia: una precondición <strong>de</strong>l<br />

Desarrollo Urbano Sost<strong>en</strong>ible<br />

El mundo se ha vuelto urbano. Para el año 2030, vivirán más personas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s ciuda<strong>de</strong>s que <strong>en</strong> <strong>la</strong>s<br />

áreas rurales, <strong>en</strong> <strong>la</strong>s regiones <strong>en</strong> crecimi<strong>en</strong>to <strong>de</strong>mográfi co <strong>de</strong> Asia, África y América Latina. Para<br />

2050, <strong>la</strong> proporción <strong>de</strong> g<strong>en</strong>te residi<strong>en</strong>do <strong>en</strong> <strong>la</strong>s áreas urbanas habrá crecido dos tercios, según estimaciones<br />

<strong>de</strong> ONU-HATIBAT.<br />

Particu<strong>la</strong>rm<strong>en</strong>te <strong>en</strong> el mundo <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo, el proceso <strong>de</strong> urbanización ha ido acompañado <strong>de</strong> un<br />

increm<strong>en</strong>to <strong>en</strong> los niveles o <strong>la</strong>s int<strong>en</strong>sida<strong>de</strong>s <strong>de</strong> f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>os <strong>de</strong> viol<strong>en</strong>cia, crim<strong>en</strong> e ilegalidad urbanos. El<br />

crim<strong>en</strong> y <strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia impactan <strong>en</strong> forma negativa <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> vida, <strong>la</strong> habitabilidad, y <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong><br />

los espacios públicos. La gobernanza urbana se <strong>de</strong>teriora <strong>de</strong> manera notable <strong>en</strong> <strong>la</strong>s ciuda<strong>de</strong>s vulnerables<br />

a <strong>la</strong> <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia. El <strong>de</strong>sarrollo económico y <strong>la</strong> competitividad se v<strong>en</strong> afectados cuando el crim<strong>en</strong><br />

ahuy<strong>en</strong>ta a los inversionistas. La producción <strong>de</strong> bi<strong>en</strong>es y servicios públicos incurre <strong>en</strong> sobrecostos por<br />

<strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia, los cuales por lo g<strong>en</strong>eral son tras<strong>la</strong>dados al usuario. Los habitantes urbanos más pobres<br />

suel<strong>en</strong> ser los más afectados por estos impactos negativos sobre el <strong>de</strong>sarrollo urbano sost<strong>en</strong>ible.<br />

Usualm<strong>en</strong>te car<strong>en</strong>tes <strong>de</strong> capacidad <strong>de</strong> absorción, <strong>la</strong>s ciuda<strong>de</strong>s <strong>de</strong>l mundo <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo pued<strong>en</strong> <strong>en</strong>fr<strong>en</strong>tar<br />

difi culta<strong>de</strong>s gestionando los impactos seña<strong>la</strong>dos. Como consecu<strong>en</strong>cia, muchas ciuda<strong>de</strong>s v<strong>en</strong> aum<strong>en</strong>tar <strong>la</strong>s<br />

inequida<strong>de</strong>s urbanas y <strong>la</strong> exclusión social. Las ciuda<strong>de</strong>s <strong>de</strong> América Latina han resultado afectadas<br />

<strong>en</strong> particu<strong>la</strong>r por <strong>la</strong> problemática <strong>de</strong>scrita que, por fortuna con algunas excepciones y ejemplos positivos,<br />

fue <strong>en</strong> 2010 <strong>la</strong> mayor preocupación <strong>de</strong> los lí<strong>de</strong>res urbanos <strong>de</strong> <strong>la</strong> región según el Latinobarómetro.<br />

El Programa Mundial Ciuda<strong>de</strong>s más Seguras, fundado <strong>en</strong> 1996 <strong>en</strong> respuesta a <strong>la</strong> <strong>de</strong>manda <strong>de</strong> alcal<strong>de</strong>s<br />

africanos preocupados por <strong>la</strong> mayor criminalidad, ha sido una <strong>de</strong> <strong>la</strong>s respuestas <strong>de</strong>l Programa <strong>de</strong><br />

Naciones Unidas <strong>para</strong> los As<strong>en</strong>tami<strong>en</strong>tos Humanos a los <strong>de</strong>safíos p<strong>la</strong>nteados.<br />

En <strong>la</strong> actualidad, Ciuda<strong>de</strong>s más Seguras forma parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> oferta <strong>de</strong> ONU-HABITAT a <strong>la</strong>s Estados<br />

miembros y sus ciuda<strong>de</strong>s, <strong>en</strong> <strong>la</strong> lógica <strong>de</strong> contribuir al <strong>de</strong>sarrollo urbano sost<strong>en</strong>ible y <strong>la</strong> gobernanza<br />

urbana. Ciuda<strong>de</strong>s más Seguras promueve <strong>la</strong> cultura <strong>de</strong> <strong>la</strong> <strong>prev<strong>en</strong>ción</strong> urbana y conc<strong>en</strong>tra su acción <strong>de</strong><br />

cooperación técnica <strong>en</strong> <strong>la</strong> reducción <strong>de</strong> <strong>la</strong>s vulnerabilida<strong>de</strong>s urbanas fr<strong>en</strong>te al crim<strong>en</strong> y <strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia, <strong>en</strong> <strong>la</strong><br />

producción <strong>de</strong> seguridad urbana a través <strong>de</strong> <strong>la</strong> p<strong>la</strong>neación y <strong>la</strong> gestión urbanística, y <strong>en</strong> <strong>la</strong> gobernanza<br />

<strong>de</strong> <strong>la</strong> seguridad urbana.<br />

Ciuda<strong>de</strong>s más Seguras mira <strong>la</strong> seguridad urbana como un punto <strong>de</strong> <strong>en</strong>trada c<strong>la</strong>ve <strong>para</strong> abordar <strong>la</strong><br />

cohesión social. En efecto, <strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia y el crim<strong>en</strong> afectan <strong>la</strong>s interacciones sociales y <strong>la</strong>s re<strong>la</strong>ciones<br />

<strong>en</strong>tre <strong>la</strong> comunidad y sus instituciones. El Programa trabaja <strong>en</strong> torno a aproximaciones y estrategias<br />

sust<strong>en</strong>tadas <strong>en</strong> <strong>la</strong>s dim<strong>en</strong>siones social e institucional <strong>de</strong> <strong>la</strong> seguridad urbana y promueve <strong>la</strong> cultura <strong>de</strong> <strong>la</strong><br />

<strong>prev<strong>en</strong>ción</strong> como parte <strong>de</strong> <strong>la</strong> calidad <strong>de</strong> vida <strong>de</strong> <strong>la</strong> comunidad. Para el programa Ciuda<strong>de</strong>s más Seguras<br />

<strong>la</strong> <strong>prev<strong>en</strong>ción</strong> <strong>de</strong> mayores tasas <strong>de</strong> victimización o <strong>de</strong>l aum<strong>en</strong>to <strong>de</strong> los índices <strong>de</strong> <strong>de</strong>lincu<strong>en</strong>cia, <strong>de</strong>be estar<br />

acompasado con <strong>la</strong> r<strong>en</strong>ovación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s re<strong>la</strong>ciones sociales <strong>en</strong> <strong>la</strong> vida <strong>de</strong>l barrio y <strong>de</strong> <strong>la</strong> urbe.<br />

Ciuda<strong>de</strong>s más Seguras busca construir <strong>la</strong>s condiciones <strong>para</strong> que <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s locales y otros actores<br />

sociales relevantes estén mejor equipados <strong>para</strong> participar <strong>en</strong> <strong>la</strong> provisión <strong>de</strong> <strong>la</strong> seguridad urbana, <strong>de</strong><br />

manera particu<strong>la</strong>r <strong>en</strong> los países <strong>en</strong> transición o <strong>en</strong> <strong>de</strong>sarrollo. La misión <strong>de</strong>l programa es convertirse<br />

<strong>en</strong> el catalizador y promotor <strong>de</strong> ciuda<strong>de</strong>s justas y seguras, don<strong>de</strong> sus ciudadanos manifi est<strong>en</strong> el m<strong>en</strong>or<br />

temor posible al crim<strong>en</strong> y a <strong>la</strong> viol<strong>en</strong>cia, asisti<strong>en</strong>do técnicam<strong>en</strong>te a gobiernos locales y co<strong>la</strong>borando<br />

con los gobiernos nacionales <strong>para</strong> facilitar este apoyo. Para tal fi n, el programa ha <strong>de</strong>sarrol<strong>la</strong>do una<br />

IV

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!