24.12.2014 Views

Khmer Krom, p.1-10 - Absara

Khmer Krom, p.1-10 - Absara

Khmer Krom, p.1-10 - Absara

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

LA MINORITE<br />

CAMBODGIENNE<br />

DE COCHINCHINE<br />

( Extrait du Bulletin de la<br />

Société des Etudes Indochinoises )<br />

Tome XXI 1er Semestre 1946<br />

Par LOUIS MALLERET<br />

CnCatiPaKticExµr<br />

enA<br />

EdnkUsaMgsIun<br />

eday lI√m"alW ¬er"<br />

E®bsMrYleday eGg-esrIbu®t<br />

karpßayrbs'sarBt·man«GgapplerbUrI»<br />

rkßasiTi Ï®Kb'y"ag<br />

(K˘s˘2004 - B˘s˘2548)


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 01<br />

ebI®bsinCaxM∆¨Vne®CIserIsykmkniyayBICnCatiExµrenAEdndIkUsS<br />

gsIunenaH k*e®JHEtxM∆¨yl'eXIjfaCakarmansar:®beyaCn_x¬SgNas'<br />

k~¨gkareqI¬ytbeTAnwgsiTiÏrbs'CnCatiPaKticmYycMnYnd*sMxan' enHebIeKmi<br />

nKiteTAelIlk≈&N´n®bvti†saÂs†eT .<br />

CakarBitNas' EdndIkUsSgsIunminGacykeTAe®bobeFob CamYynwg<br />

®bCaCn®Kb'Catisasn_ Edlrs'enAtamtMbn'Ep~kxagelI´nEdndItugkwg<br />

enAtam®BM®bTl'Ednlav …enAtamEdndIxıg'rab´nPUmiPaKkN†al´n≤NÎË<br />

cin EdlTSgGs'K~ayl'®sb[eQµaHfa CaEdndIrbs'BBYkhiNÎËnigBYk<br />

m"yenaHeT . EtenAeBlenH eKVnkt'smappleal'eXIjenAelIEdndItammat'<br />

Ten¬emKgapple nUvvt†man´nCnCatiPaKticCae®cIn Edlrs'enACYnkalENn<br />

Nan'tan'tab'elIK~a CYnkalrs'enA‰eNHx¬H‰eNaHx¬H dac'@BIK~a ehIy<br />

mankMritvb∫Fm·…cMNg'cMNUlcit† EdlVnp†l'Eck[nUvlk≈N:smappleal'<br />

FatuedImrbs'eK . ebIsinCac∫ab'fµIVnp†l'[BiPBelaknUvsnʨHfIµk~¨gkar<br />

eKarBdl'buKappleliklk≈N:Biess´nCnCatiEdlTn'exßayenaH xM∆¨nwgerob<br />

rab'enAeBlenH edIm∫ICaCMnYydl'sµartI ´nCnCatitUctactictYcx¬H dUcCa –<br />

m"y, esÊøg, m"a …P~g Edlrs'enAtamCMralP~Mtam®BMEdnPaKxageCIg nig<br />

TisxagekIt´nEdndIkUsSgsIun . m"¥ageTotshKm´nCatisasn_TSg<br />

enaH CYnkalrs'enApßge®Bg eday≤tmanlMenABit®Vkd®bCa ( tantôt<br />

errantes, tantôt sédentaires ) CYnrs'enAnwgmYykEn¬g˘˘˘ k*BYkenaHGacCatM-<br />

NagCnCatiEdlVnkan'kab'TwkdI®tg'enaHmuneKEdr edaymancMnYnPaK<br />

e®cInrhUtdl'ry:eBlyUrGn¬g'e®kay@mkVnratt∫ateBjelIdI®tg'Jm<br />

lycUlk~¨gsmu®T ( le Delta ) . lk≈N:Biessrbs'BYkeK k*kan'EtcuH<br />

Gn'fyenAcMeJHmuxCnCatiyYnd*e®cIn´®kElg k*dUcCakarrlayVt'bg'<br />

Gs'nUvs~Ël´nCnCaticam EdlVnkekItmuneKenA®tg'PUmiPaK´tnijdUec~aH<br />

Edr . k*b"uEn†enAk~¨gext†mat'®CUk ( cUvduk ) eK®bTHeXIjCnCatiC√a nigCn<br />

CaticamenAEtrkßaCMenOrbs'eKeTAelIKmIırkUr"g' ( Corant ) ehIyEdlelak<br />

Marcel NER Vncg̨lbJÇak'y"ag®twm®tUv enAk~¨gGtƒbTrbs'elakcuHpßayk~¨g®Bwti†b&®tsalaVrSgenAcugbUJ·<br />

( Bulletin de l'Ecole Française<br />

d'Extrême Orient ) .<br />

e®kABI®kumTSgLayEdlenACab'lab' eKetagerobrab'pgEdrnUv®bCa-<br />

CnGen†a®bevsn_ dUcCashKm´nBYkG~kkan'sasnamham"at'enATI®kug´®B


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 02<br />

nKr nigecILWg ( Saigon-Cholon ) EdlenATIenaHBYkeKVnksag®BHvihar<br />

BIr (2 mosquées)®BmTSgniKmCnhiNÎË ( BYkkan'sasna®JhµN_ ) nigBYk<br />

Sikhsedaymanvt†manEp~kvb∫Fm·rbs'eK KW®BHvi harmYykEn¬gCaTIsk˚ar:bU<br />

Ca (sanctuaires) cMnYn6kEn¬g EdlmanbYnkEn¬gCavihar ®JhµJÔsasna .<br />

®kummYyd*sMxan'eTot e®JHBYkeKkan'kab' nigeFI√skmµk~¨gvis&y esdΩkicç<br />

enAelIEdndIkUsSgsIunTSgmUl enaH KW®kumcin EdlmanedImkMeNItecjBI<br />

´hNam, k√agTug …BIh√¨keKon ehIyrs'enA®bmUlpM†¨K~aCashKmedayma<br />

nkarcat'Ecgy"ag®twm®tUvlÌNas' KWBYkcinkg'tug BYkcinGakas (Akas),<br />

BYkcin®TIvcUv, BYkcinh√¨keKon nigBYkcin´hNam . eKKYrEtrab'bJçËleTAk~¨<br />

g®kumcinpgEdr nUvkUnecAkat' cin-yYn ( métis sino-annamites ) Edlma<br />

ncMnYntictYcs†ÁcesI†gNas' Etk*mancMnYne®cInbgappleÁrEdrenATI®kugecILWg,<br />

mIufr nigsuk®tSg ®BmTSgenAtameq~rQUgsmu®Tesom KWtSgBIhaeTogrhU<br />

tdl'TwkexµA (kaem"A ) .<br />

‹ shKmExµrenAkUsSgsIunmancMnYnTSgGs' ®bmaN550,000nak'<br />

k~¨gcMnYn®bCaCnsrub4,800,000nak' . ebI®Kan'EteK®keLkemIlP¬am eK<br />

seg˚teXIjfa smama®tenHhak'dUcCaenAexßayNas' e®JHfaCakarBit<br />

Nas'eTAehIy EdlfakMeNItrbs'®bCaCnyYn EdlenAeBjJsk~¨g<br />

e®Cay≤NÎËcinTSgmUl mansPaBekIneLIgCalMdab' . minEtb"ueNˆaHesa<br />

t kareFI√Gen†a®bevsn_sMedAeTATisxagt∫Ëg´nCatisasn_yYn KYrkt'smapplea<br />

l'faCa®Bwti†ehtu®bvti†saÂs†mYyd*fIµefµagesaH . eKmindwgfa etI®tUvrkmeF¥aVyEbbNa[Vnyuti†Fm·x¬Hpg<br />

k~¨gkarbnƒyel∫ØnhUrcUl´nCati<br />

sasn_mkBIxageCIgenH . EteKetagcat'Tukfa CasiTiÏrbs'CnCatiPaKtic<br />

pgEdr CaBiessCnCatiTSgenaH CatMNag[CnCatisasn_mYy EdlEb<br />

kecjBIeKd´TeTot ehIyEdleK®tUvEttamBinit¥Geg˚temIl≤tQb'Qr<br />

cab'tSgBIstvtßdMbUg@ rhUtmkdl'eBlsB√´f©enH .<br />

®bCaBlrdΩExµr eKCYb®bTHCaBiessenA®tg'e®CaydITen¬FMnigTen¬Vsak'<br />

. k~¨gext†®tavijnaq~S1937 man®bCaCnExµrTSgGs'82,000nak'rs'<br />

enAy"agkkkuj ehIyEdlyYnman156,000nak' . enAext†suk®tSg s-<br />

mama®trvagCatisasn_TSgBIrman – 50,000nak'Tl'nig<strong>10</strong>7,000nak' .<br />

enAext†Vk'lIv ®bCaBlrdΩExµrmancMnYnEtmYyPaK®VMmYy (1/6)´n®bCa-<br />

CnyYn . ‰enAk~¨gext†kwgefIvij manEtcMnYnmYyPaKdb'(1/<strong>10</strong>)b"ueNˆaH .


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 03<br />

k*b"En†enAext†ra"c'y"a (®kmYns) cMnYn®bCaBlrdΩExµre®kamVnekIneLIgvij<br />

esIµnwgmYyPaKbI (1/3) eJlKWmancMnYn65,000nak'Tl'nwg192,000nak'<br />

®BHvihard*®ss'bM®BgxagelIenH KW®BHviharvt† « esrIsuxumsgapplemmanC&<br />

y » ext†X¬Sg . ®BHvihar®sedogK~aenH mancMnYnTSgGs'Cag®VMry<br />

siƒtenATUTSgEdndIkmı¨Cae®kamrbs'eyIg . ®keLkeXIjvt†eFI√[eyIg<br />

®sk'TwkEP~k®seNaHdl'TwkdIdUntaEdlVt'bg'eTA . Photo: Thach Xé<br />

enAext†haeTogEdlCaext†d*tUcman®bCaCnenAticenAeLIyenH cMnYnCn<br />

CatiTSgBIrmancMnYn®bhak'®bEhlK~a . cMENkenAext†cUvdukvij Exµrman<br />

cMnYn(1/3) mYyPaKbIKW40,000nak' Tl'nwgyYn168,000nak' . ebIsineK<br />

®sg'ykEtlk≈N:TUeTA e®kABIext†®tavij eKseg˚teXIjfa ®Kan'EtenA<br />

PUmiPaKkat'Ten¬Vsak' ( le seul Tranbassac ) b"ueNˆaH shKmExµrmanrhU<br />

tdl'eTAdb'®VMmYyPaKry (16%) ´ncMnYnCnCatisrubTSgGs' .<br />

enAk~¨gPUmiPaK®tavijnigsuk®tSg G~kEdlmankMeNItenAk~¨g®suk®sa<br />

b' ( les autochtones ) VntSglMenACit@K~aENnNan'tan'tab' . k~¨gq~S19


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 04<br />

37 ext†TI1enAk~¨gbN†aext†TSgBIrxagelIenH ®bCaBlrdΩExµrVnrkßaTuk<br />

nUvlk≈N:e®cInelIslb' ( la position dominante ) Cagsasn_d´TeTot<br />

enAk~¨gbN†aPUmiTSghasib (50) nigmancMnYnPaKe®cIn ( la majorité ) enA<br />

k~¨gPUmiCag´m∏eTot .<br />

BYkeKrs'enACMuvijvt†Garamrbs'BYkeKEdlmancMnYn<strong>10</strong>9vt† nigman®BH<br />

sgÙcMnYn1,300Ggapple . KWvt†TSgGs'enHehIy EdlVnbg˙at'be®gonp¬Ëv<br />

Fm·, p¬Ëv®BHBuTÏsasna .<br />

enAext†suk®tSg eKrab'eXIjvt†minticCag54vt†eLIy ehIyeKEfrkßa<br />

buKappleliklk≈N:Catisasn_[siƒtenACaExµrCanicç . BYkeKVnEfrkßaTuky"a<br />

gmwugm"at'nUvGt†sJÔaNCatitamry: « smaKmGb'rMsIlFm·-dMerHviCÇa nig<br />

srIrragkay´nExµrenAkUsSgsIun Association pour la formation morale -<br />

intellectuelle et physique des Cambogiens de Cochinchine »<br />

dwknSeday elakLS-‰m . ( k˘G˘b˘b˘ – e®kaymksmaKmenHVnE®b<br />

eQµaHCa mit†smaKmExµrenAkmı¨Cae®kam Amical des <strong>Khmer</strong>s du Kampuchea<br />

<strong>Krom</strong> -A.K.K. ehIysB√´f©manbN†ajenAk~¨g®beTskmı¨Ca, shrdΩ<br />

Gaemrik, ®beTsVrSg, kaNada, GUÂs†alI, nUEvlehßLg'˘˘˘ ) .<br />

enAPUmiPaKcen¬aHkN†al kat'edayTen¬Vsak' PUminanarbs'CnCati<br />

ExµrsiƒtenACMuK~a dUcCaPUmiGUrnigPUmiet~atCaedIm .<br />

enAext†r"ac'-y"a ( ext†®kmYns ) PUmiExµrTSgLaysiƒtenAhak'bIdUcCa<br />

ekaHB®gayJseBj enAEb"kxageCIgnigEb"kxagt∫Ëg´nTI®bCMuext† . k*b"u<br />

En†enAextcUv-dukvij enAtambeN†ayCYrP~M®TItug ( Triton ) PUmiExµrbn†bnÊab'<br />

K~ahUrEhkkkuj edayVnrkßaTuky"agmF¥&t nUvTMenomTm¬ab'tSgBIburaN<br />

kalerogmk . PUmiExµrx¬HeTot siƒtenA‰eNaHx¬H‰eNaHx¬H ( des éléments<br />

sporadiques ) eKrEmg®bTHeXIjenAk~¨gext†L¨g-es√øg, yin-L¨g,<br />

twg-Gag nigenATI®kugecI-eLIgpgEdr . cMENkenA‰naybwgkk‰eNaH (<br />

au delà Plaine des Joncs ) eKrEmg®bTHeXIjPUmiExµrelcecjCarUbrageLI<br />

g enAeBlEdleKkan'EteTACitdl'®BM®bTl'Edn®beTskmı¨Ca eJlKWenA<br />

k~¨gPUmiPaKext†´tnij .<br />

®bCaBlrdΩExµrVneKcecjBIPUmiPaKkN†al dUcCaext†mI-f, ext†ebn<br />

E®t …ext†ehapplea-kug ®BmTSgBIGaNaext†TSgLaynaTisbUJ· dUcCaext†V<br />

ero k*b"uEn†eKk*enArab'eXIjfa enAmanCnCatiExµrrab'Jn'nak'pgEdr enAk~¨g


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 05<br />

ext†ebog-va" nigext†FU-y"Uvem"ak ( ExµreyIgehAfa ext†TYltaemak ) Edl<br />

CasMNl'cuge®kaybgÌs' ( dernier vestige ) naPUmiPaKxagekIt bnÊab'BI®tU<br />

vBYkyYnQ¬anJn®bv&JçykVnmkehIy .<br />

eTaHbI®bCaBlrdΩTSgenaHVneKcePosx¬Án ecjeTAkEn¬gd´TVt'eTA<br />

ehIyk*eday k*EdndImYyPaKFMrbs'BYkeK enAEtbnßl'TuknUvGnusßavrIy_<br />

d*EsnCUrct' EdlenAEt®tUvVnrkßaTukenAk~¨gb¬g'EpnTI®bvti†saÂs† kMNt'<br />

faCa®sukeTsrbs'eKdEdl . eQµaH®suk-PUmi-tMbn'x¬H@ va®Kan'EtEkE®b<br />

BIeQµaHedImCaExµrEtb"ueNˆaH . dUcenHehIy VnCaeKgayyl'gaysappleal'<br />

CaTIbMput dUcCa – ext†saEdk ( Sa Dec ) k¬aymkBIJk¥Exµr : pßarEdk ( le<br />

marché de fer ) CaedIm˘˘˘. Jk¥ Sôc Trang mkBIJk¥ : ®sukX¬Sg ( le<br />

pays des greniers ) . ext†®ta-vij Tra Vinh …ext†®BH®tJMg . ext† Bac<br />

Liêu … ext†eJFielI ( Pô-Loeuh : le haut banian ) ( dl'eBle®kaymk<br />

ExµrehAk¬ayeTACa : Bllav e®JHmanemT&BCatilavm~ak' VnnSBlerh_eTA<br />

c∫Sgkab'sm¬ab'edjyYnenATIenaH ®tg'tMbn'VP~M (1720) enAe®kayraCes†<br />

cC&yeCdΩaTI2 ) . ext† Camau …TwkexµA ( Tuk Khmau ) TwkexµA les eaux<br />

noires . ext†mIu-fr My Tho … Mê Sar ( la dame blanche ) mkBIJk¥Exµrfa<br />

ext† em-s .l. nig .l.˘˘˘<br />

eQµaHd´TeTotCakarbkE®besµaHEtm†g CaJk¥yYnBIeQµaHedImCaExµr<br />

dUec~HehIyVnCaeKeXIjfa ext†ebnE®t Bên Trê - la berge des bambous<br />

( yYn : Bên E®bfacMNt dUcCacMNt…ebnLan, kMBg'q¬g˘˘˘ nigE®t Trê<br />

E®bfaedImÚsßI ) k¬aymkBIJk¥Exµrfa : ext†kMBg'ÚsßI . tMbn' Bên Nghê (<br />

Nghê E®bfa®kbI ) la berge des bufflons EdlCaeQµaHedIm´nPUmiPaKtUc<br />

mYysiƒtenACayTI®kug´®BnKr˘˘˘ tamry:eQµaHenHeKGacyl'Vny"agga<br />

yfa mkBIJk¥Exµr : kMBg'®kbI . m"¥agvijeTot eQµaHBIburMburaNx¬H@eTot<br />

eKrkEtemIlminyl' k*b"uEn†eQµaHTSgenaHenAEtVn®bCaBlrdΩykmk<br />

e®bICanicç ≤tEdleVHbg'ecalesaHeLIy dUcCaeragdMrI « l'enclos des élé<br />

phants » sMrab'sMKal'ext†´t-nij . L¨g-eha « le devin noyé » CaeQµaH<br />

ext†vij-L¨gsB√´f© . ext†mat'®CUk « le groin du porc » eTACaext†cUv-duk.<br />

ext†®kmYns « la cire blanche » eTACaext†r"ac'-y"a . ext†Jm « Peam »<br />

l'embouchure eTACaext†haeTog Hatiên nigCaBiess®kug´®BnKr ( Prei<br />

Nokor : du sanskrit Nagara - la ville de la forêt ) sMrab'ehAeQµaHCa Saïgon-


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 06<br />

rUbft®BHviharvt†eJFisalraC ( vt†kMBg' ) Cavt†EdlExµrTUeTAenAk~¨g<br />

ext†®BH®tJMg EtgnSK~amkeFI√BiFIbgߨkUlCUnåkj"asWn-Kuy . vt†enH<br />

ksagdMNalK~anwgvt†sMerag‰k ( stvtßTI7 ) . manvt†bIeTotEdl<br />

mancMNas'dUcK~aKW – vt†xÊwg, vt†ekaH nigvt†eKak . Photo: Thach Xé


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 07<br />

Cholon eJlKWTI®kugenHehIyEdlCaGtitrdΩFanI (bUrI) rbs'Exµr Edl´pÊmY<br />

yPaKFMVnlatsnÏwgeTAelIvalp~Ërexµac …valrehazan ( une partie de la<br />

Plaine de Tombeaux ) mYyEp~kEdr . dUceKVneXIjrYcmkehIy®sab' J<br />

k¥…eQµaH®suk-PUmi-tMbn'TSgLayenaH vamanTMnak'TMngeTAnwgFnFan<br />

FmµCati CYneTAnwglk≈N:FmµCati ehIyCaTUeTAe®cInmann&yc∫as'las'<br />

eTotpg Et®tUveKbM´P¬BIeQµaHedIm …lb'ecalbMVt'tagesµaHEtm†g CaBiessedIm∫IsMKal'eQµaHPUminana<br />

edayeKerIsyktamJk¥yYn-cinniym<br />

ehA edayEcg®Vb'…Ef¬gbJÇak'BIbMNgcg'VnPaBsMbUrsb∫ay, suPm<br />

gapplel …PaBcMerInlUtlas' . kicçkarEp~krdΩVlrbs'eyIgrEmgVnykcit†<br />

Tukdak'cab'GarmµN_Canicç cMeJHeQµaHTSgLayEdleKykmkdak'CMnYs<br />

eQµaHedImTSgenaH . CaBiessenAeBlEdlEp~krdΩVyrbs'eyIgEs√g<br />

rkedImehtuEdlecjmk k~¨gkicçerobcMbg˚begI˚t®bmUlpM†¨eTACaPUmi-XMu- ®su<br />

kTSgenaH faGacsMGageTAelIlk≈N:esdΩkicç …eTAelIkargay®sYl .<br />

manCYnkaleQµaHfIµCaPasayYndEdlh~wg va≤tmanTSgn&yeTAeTot ehI<br />

yEdlkareVHBumıpßayCabn†bnÊab'nUvEpnTIEdlpßayecj BI®ksYgEpn<br />

TIPUmisaÂs† ( Service Géographique ) k*BMuVnTSg®sav®Cavtamdan[Vn<br />

c∫as'las'BIkarEkE®bp¬as'b†ËrtamGMeBIcit†edayKµannrNaCMTas'EbbenH (<br />

ces modifications arbitraires ) enAelIviT¥asaÂs†xagelIkb¬g'EpnTI . xM∆¨Vn<br />

sappleal'PUmimYyenAk~¨gext†ra"c'-y"a EdlmaneQµaHedImfa Ban Thach mann&-<br />

yfa «tufµ» ( table de pierre ) Vnk¬ayeTACa Ban Tân Dinh edayrMlay<br />

eQµaHPUmi Ban Thach nigPUmi Tham Dinh cUlK~a EdlGMeNIHteTAeQµaHenH<br />

≤tmann&yGI√Tal'EtesaH . EteQµaHPUmifIµenaHVnTajcit†xM∆¨[cab'Garmµ-<br />

N_y"agx¬SgBIeQµaHcas' ( eQµaHedImdMbUg ) e®JHvacEm¬kmindUcsB√dg .<br />

xM∆¨k*VneTAeFI√TsßnkicçBinit¥dl'TIkEn¬g ehIyEdlkareTAeFI√karGeg˚tBini<br />

t¥rbs'xM∆¨enaH vamin≤t®beyaCn_‰Na e®JHCaehtuj¨Sg[xM∆¨Vnsappleal'Ca<br />

cugbJçb'fa « tufµ » ( la table de pierre ) minEmneCIgm"aEvgeFI√BIdI®khm (<br />

non pas un banc de latérite ) dUcEdleKVnbJÇak'®Vb'enaH‰Na Etva<br />

CaX¬SgEdlpʨkeBjeJreTAedaysMbklas-®KMu-x¥g ehIyEdlmanbeN†ayrab'ryEm"®t‰eNaH<br />

TukCasMNambJÇak'[dwgfa ®tg'kEn¬genH<br />

ehIyCa®cSgeq~rsmu®TkalBImunyUrGn¬g'mkehIy @EdlmanragCakUnP~M<br />

BIrekIteLIgBIsMbkx¥g-las-®KMu ragdUcCarbs'erobcMsMrab'e®bI®Vs'k~¨g


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 08<br />

rUbftsalaqTanvt†eTJ√ram ( ´®BCab' ) ext†X¬Sg<br />

Photo: Thach Xé<br />

pÊH layLMedayGMEbgdb, Ekv, epIg, can ehIymanTMnak'TMngeTAnwgkar<br />

enACitVrayN_ ( Ten¬VTI) d*FMeFgenH ( dans cet immense emporium) Ed<br />

lman´pÊ®kLarhUtdl'eTACag400hiktaenaH k*hak'bIdUcCamankarCab'<br />

Tak'TgCamYyK~anwgh√Ëg®bCaCn EdledIr®Cktam®beTsnana ( la population<br />

cosmopolite ) BIe®JHeKVnrukrkeXIjenAlayLMK~a ®cbUk®cbl'nUv<br />

rbs'rbre®bI®Vs'epßg@ EdlbJÇak'BI≤TiÏBl≤NÎËeNsIu, ≤NÎË, mn, ≤-<br />

NÎa, eGora"nIejøg ´n®beTs®kikCMnan'edIm ®BmTSg®beTsr"UmuSgEfmeTot<br />

pg .<br />

ebI®bsinCaeKseg˚tBinit¥BIelIGakasmk TsßniyPaBTSgenHcg̨<br />

lbg˙aj[eXIjfa ®bCaBlrdΩTSgenaHykVneCaKC&yCMnHelITwk eda<br />

yman®bLaybJçËlTwk…bg˙ËrTwktambMBg' ( drainage ) ®BmTSgVnCIk<br />

®bLayE®Bkd*FMsem∫Im EdleKenAEtrukrkeXIjs¬aks~amenAeLIy rhUt


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un 09<br />

tdl'eTAtMbn'PUmiPaKEdllicTwkJk'kN†alnavalkk' ( les terres seminoyées<br />

de la Plaine des Joncs ) . y"agehacNas'k~¨gry:eBlCag30q~S<br />

cuge®kayenHEdr EdlenAtMbn'PUmiPaKnanatat'tamTen¬Vsak' swgEteJr<br />

eBjeTAeday´®Bsµsan†®kas'XµwkFMl√wgelI√y ehIyCnTSgLayNa Ed<br />

lVnEvkEjk®tYs®tay ebIkp¬ËvGaNaniKmfIµmuneKbgÌs'mkkan'PUmiPaK<br />

enH ®VkdCaVnsarsgCamYyBYkCnEdleBjcit†nwgx¬Án‰gTSgenaH eda<br />

yeCOCak'fa manEtBYkeKEdlVnkab'q˚arvatTIk~¨g´®Bd*s†¨knaTIenHmuneK<br />

bgÌs' . tamBitman®bCaCnd*e®cInkuHkrVnrs'enATIenHBIedImerogmk<br />

elITwkdI ( Jk'kN†alTwk-Jk'kN†aldIeKak ) ehIyeyaleTAelIcm¬ak'<br />

kt'®taelIfµEdleK®bTHeXIjnastvsßTI5 ®tg'tMbn'PUmiPaKkN†al´nva<br />

lbwgkk'enaH Cakarbg˙ajbJÇak'[eXIjBit®Vkdfa ®tg'tMbn'enHEdl<br />

sB√´f©Cavall˙el˙vhYtEhg≤tmanmnusßenAs©at'®CgMuenaH EtkalBIs<br />

m&yedIm TI®tg'enH®tUvVnBBYkmnusßykC&yCMnHelItMbn'Pk'l∫b'CadMbU<br />

gbgÌs' . xM∆¨Kµankarb"unb"gGI√cg'cg̨lbJÇak'fa enATIenH Ps†¨tagCabn†bnÊa<br />

b'®Vb'fa manvt†manCnCatiExµrenAelITwkdIkUsSgsIun BIstvtßmYyeTAs<br />

tvtßmYyeTotenaHeLIy . sk≈IPaBPs†¨tagEdl®sav®CavrkVnmkTSg<br />

Gm∫almaNtSgBICag<strong>10</strong>q~Skn¬gmkehIyenaH rhUtmkTl'nwgeBlenH<br />

eKeXIjmanrab'ryeTAehIy . enAk~¨g®beTsenH eKVnrukrkeXIjenAta<br />

mTIsk˚ar:bUCa kEn¬gBisidΩnUvBMnUkfµek∫Øg EdlCa®KwHsMNl'EdlenAes<br />

ssl'enAtamvt†Garamnana rvagstvtßTI6 …®bEhlCamunenHeTAeTot<br />

pgk*mindwg enAtamext†x&NÎTSgLay dUcCaenAext†ra"c'y"a, ®tavij, ebn-<br />

E®t, Cap St. Jacques ehIynigenAvalkk' . rUb®BH®BhµN_sMrab'eKarBbU<br />

Ca ( les Idoles brahmaniques ) CaBiess®BHk~¨g®BhµJÔsasnamancMnYn<br />

e®cInCaGenk ehIyenArayV"y®Kb'TisTI . k*b"uEn†kareKarBbUCacMeJH®BH<br />

siv:vij vamankar®cbUk®cbl'K~a eTACamYynwg®BHGaTieTB EdlekItman<br />

eLIgenAesIÊr®Kb'TIkEn¬g nigCanimit†rUb´nbUraNPaB´p~kneyaVy . TI®b<br />

cMuCnCae®cInVn®tUvksageLIgenAelIdIsN†Ten¬emKgapple ( le Delta ) dUcCa<br />

enA´®BnKr … Saigon-Cholon CaedIm . TI®bCMuCnkMBg'Ep Oc-Eo enA®tg'PUmi<br />

PaKkat'Ten¬Vsak' ( le Transbassac )- ®VsaT<strong>10</strong>0El√genA®tg'valbkßabkßI<br />

( la plaine des Oiseaux ) naEb"kxageCIgext†TwkexµA . nastvtßTI<br />

11 GFibety¥PaBExµrVnlatsnÏwgy"agBit®VkdNas' eTAelItMbn'suk


CnCatiPaKticExµrenAEdnkUsSgsI un <strong>10</strong><br />

k®TSg enACMuvijkMBg'EpVsak' . BIrstvtße®kaymk skI≈PaBVnbJÇak'<br />

y"agc∫as' BIsMNg'mnIÊrB¥aVleraKTSgLayEdlsg'eLIg CaBiess<br />

e®kam®BHraCkicçcat'Ecgrbs'®BHmhakß®td*åt†¨gåt†mCageKbgÌs' KW®BH<br />

VTC&yvrµ&nTI7 dUcEdleKEtg®bTHeXIjenAk~¨gext†kwg-efI ( ext†E®BkÚ<br />

sßI ) . enAcuge®kayeKbgÌs' enAmanerOge®Bgnanarbs'Exµr…rbs'yYn<br />

®BmTSgsMeNrkt'®tarbs'G~kdMeNIr …k*ebskCn ( les missionnaires )<br />

eTot k*rwtEtbJÇak'y"agc∫as'las'fa TwkdI®tg'enH®tUvVnExµr®tYt®takan'<br />

kab'CaerogrhUtmk y"agCab'lab'min[Vt'bg'eLIy ( avec persistance )<br />

ehIy®Bwti†karN_Gs'TSgenH ®tUvVnCnCaticam´nnKrcMV"VnbJÇak'Efm<br />

eTot enAeBlEdlcamkMBugtva"®bqSgnwgkarQ¬anJnrbs'yYnTSgkI†Gs'<br />

sgÙwm .<br />

kmı¨CaEdlBIedImCaGFiraCaNac®kmYyd*TUlMTUlay (un immense empire<br />

) k*®tUv®bQmmuxnwgkarEbkVk'CabMENk@nastvtße®kay@erog mk<br />

enAcMeJHmuxKU®bECgTSgBIr EdlrEmgEtgEtb¬n'ykedaybMJnnUvTw<br />

kdIkmı¨Ca KWBInKrGNˆamenAEb"kxagekIt nigBI®beTsesomenAEb"kxagli<br />

c . ®BMsImaEp~kneyaVyrbs'kmı¨CanaeBlenaH manPaB®sbK~amkTl'<br />

bcç¨b∫n~kalenH eJlKWlatsnÏwg®Kb≤TiÏBleTAelI®bTl'EdnEdlCati<br />

sasn_pgx¬Ánrs'enA ( à ses groupements ethniques ) .<br />

enA®beTsesom ebI®bsineKminKiteTAelItMbn' Alsace Loraine (®BMEd<br />

nVrSg-GalW¬m"g' ) KWtMbn'Vt'dMbg, sIusupunenaHeT k*eKenAEteXIjmanCn<br />

CatiExµry"age®cIn EdlCas~Ël´nCnCatimanedImkMeNItdMbUgeKbgÌs'enA<br />

®tg'tMbn'TMnab´next†kUra"t k~¨gtMbn'bUrIra"m enAsurin enAeKakx&NÎ enA®VCi<br />

mbUrI ( bsçwmburI ) rhUteTATl'nwgtMbn'nanaCitVgkk . CnCatiExµrmancM<br />

nYn®bmaN450,000nak' Vnbg˙ajbJÇak'cMeJHBYkG~kTTYlxus®tUv´n<br />

bsçwm®beTs[eXIjfa ExµrenAesomk*man®bhak'®bEhlnwgExµrenAEdn<br />

kUsSgsIunpgEdr ehIyExµrTSgLayenaH CasMNl'e®kayBIkarhineha<br />

cedaysarcMVMgrSgCl' ´nGtItmhaGMNacEp~kneyaVyrbs'Exµr<br />

EdlenAk~¨graC¥®BHVTC&yvrµ&nTI7 Vn®Kb'dN†b'eTAelI®beTsesom<br />

sB√´f©TSgmUl edayrYmTSgEdndI´ne®Caym"aLaka ( m"aLayU ) mYyEp~k<br />

pg rYceQageTAdl'Ep~kxageCIg´n®beTsPUma ®BmTSgEp~kxagelI´n®b<br />

eTslav - latsnÏwgelIEdndIkUsSgsIunTSgmUl Gs'ry:1/4´nstvtß

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!