los cambios sociales en las islas baleares a lo largo ... - UAB-Asome
los cambios sociales en las islas baleares a lo largo ... - UAB-Asome
los cambios sociales en las islas baleares a lo largo ... - UAB-Asome
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
lOS CAMBIOS 5OCW.ES EN LAS ISlAS ~ A LO LAAGO OEL • Ml.ENIOC'I'I'SElA 15.200>1 123·148ción erI aspectos tales como la propia construcción de<strong><strong>lo</strong>s</strong> edificios, la obt<strong>en</strong>ci6f1 de materias primas (metal) ytal vez el cuidado de <strong><strong>lo</strong>s</strong> rebaños y de <strong><strong>lo</strong>s</strong> campos decultivo. Sin duda. dichas relaciones implicaron la movilidadde individuos y la transmisión de conocimi<strong>en</strong>tosya que, <strong>en</strong> un contexto no c<strong>en</strong>tralizado políticam<strong>en</strong>te,só<strong>lo</strong> constantes contactos intergrupales aseguran latransmisión del saber social erI aspectos tan cotidianoscomo la tecno<strong>lo</strong>gia cerámica o la arquitectura domésticay funeraria.Hemos ap.J1tado anteriorm<strong>en</strong>te que posiblem<strong>en</strong>te sobre<strong>las</strong> mujeres recayeron <strong><strong>lo</strong>s</strong> costos de la igualdad queobservamos <strong>en</strong>tre la población adulta. Aparte de estacuestión. por ahora no hay indicios de que determinadosgrupos <strong>sociales</strong> disfrutas<strong>en</strong> de posiciones de privilegio<strong>en</strong> cuanto a la participación <strong>en</strong> el consumo dela producción social. Todo <strong>lo</strong> más, cabría hablar <strong>en</strong> elterr<strong>en</strong>o político e ideológico de individuos que accedierona la condición social de mediadores. Los hallazgosefectuados <strong>en</strong> la cava des Mussol nos permit<strong>en</strong>conocer algunas prácticas <strong>en</strong>caminadas a conferir deesta nueva condición a ciertas personas (Lull el alii 1999;Micó <strong>en</strong> pr<strong>en</strong>sa). La cava des Mussol se <strong>lo</strong>caliza <strong>en</strong>un abrupto acantilado sobre el mar. y su acceso resultamuy arriesgado. En una pequeña y recóndita sala interiorse halló un conjunto de objetos de madera, <strong>en</strong>tre<strong><strong>lo</strong>s</strong> que destacan dos tal<strong>las</strong> de acebuche (F.g . 6). Ambasrepres<strong>en</strong>tan la cabeza y el cuel<strong>lo</strong> de dos seres. unoantropomorfo y otro zooantropomorfo, que debieronhallar s<strong>en</strong>tido <strong>en</strong> el marco de un discurso con campo-nerltes mitológicos o metafísicos. El lugar fue frecu<strong>en</strong>tado<strong>en</strong> estancias breves y fue esc<strong>en</strong>ario de prácticassecretas protagonizadas por un número muy reducidode personas. La cava des Mussol puede <strong>en</strong>t<strong>en</strong>derseasí como una etapa clave <strong>en</strong> el proceso de iniciación através del cual <strong>las</strong> comunidades m<strong>en</strong>orqUinas · producían"una categoría social específica. formada por individuos<strong>en</strong>cargados de la mediaciÓn social y políticoideológica"'.Estas personas desempeñarían su función<strong>en</strong> el contexto del final del periodo Naviforme y. tal vez,a inicios del sigui<strong>en</strong>te, d<strong>en</strong>ominado Prototalayótico (ca:1050-850). épocas que supusieron la crisis de <strong>las</strong> relaciones<strong>sociales</strong> instauradas desde mediados del !I mil<strong>en</strong>ioy la gestaCión de la futura sociedad talayótica.AGRADECIMIENTOSDeseamos agradecer el apoyo prestado por difer<strong>en</strong>tesinstituciones para la realización de <strong>las</strong> investigacionesp<strong>las</strong>madas <strong>en</strong> este artícu<strong>lo</strong>. Éstas se <strong>en</strong>marcan <strong>en</strong> <strong><strong>lo</strong>s</strong>sigui<strong>en</strong>tes proyectos:-"Grup de Recerca d'Arqueoeco<strong>lo</strong>gia Social Mediterranía",Oirecció G<strong>en</strong>eral de Recerca de la G<strong>en</strong>eralilarde Catalunya (código 2001SGR 00(156).-"Economía, sociedad y medio ambi<strong>en</strong>te <strong>en</strong> la cu<strong>en</strong>cac<strong>en</strong>tro-occid<strong>en</strong>tal del Mediterráneo (ca. 3000-200 antesde nuestra era)". Ministerio de Ci<strong>en</strong>cia y Tecno<strong>lo</strong>gialUniversitatAutónoma de Barce<strong>lo</strong>na - Programa Ramón yGajaJ.'"BIBLlOGRAFiAALCALDE, G., MOllST. M .. SAÑA. M .• TOLEDO, A.1997, Procés d'ocupadó de la Bauma del Serrat del Pont(La Gatrotxa) <strong>en</strong>tre el 2900 ¡el, 450 cal AC. PtücacionsEv<strong>en</strong>tuais del Museu Comarcal de la Garrotxa 3. 0101.ALCOVER, J. A .• RA M IS, D., COLL. J .. TRIAS. M .200 1. Bases per al coneixem<strong>en</strong>t del contacte <strong>en</strong>tre elsprimers coIonitzadors humans i la naturalesa de les Balears.Endins 24, 5-57.ALDAY, A. 1996. 8 <strong>en</strong>tramado campaniforme <strong>en</strong> el PaisVasco: <strong><strong>lo</strong>s</strong> datos y el desarrol<strong>lo</strong> del proceso histórico.Monografic de VeIeia. Serie Maior 9. VitÓria.ALONSO, F., BELLO. J. M. 1997, Crono<strong>lo</strong>gía y periodizacióndel f<strong>en</strong>óm<strong>en</strong>o megalítico <strong>en</strong> Gaticia a la luz de<strong>las</strong> dataciones por carbono 14. in Rodr1guez Casal, A.(ed.), O Neolítico Atlántico e os orixes do megalitismo.Santiago de Compostela, 507-520.A RNAL, J . 1954. Les boutons perlOfés <strong>en</strong> V. Bulletinde la Société Pré!Jjstorique Franr;aise U Paris. 255-268.ARNAU. p., GORNÉS, S., STlKA, H.-P. 2003, Los hipo-9eoS de s'Alblegall (Ferreries) y la agricultura cerealísticaa mediados del segundo mil<strong>en</strong>io cal ANE <strong>en</strong> M<strong>en</strong>orca,Trabajos de Prehistoria 60 (2), Madrid, 117-130.BA LDIA, M. 2001, Horg<strong>en</strong>. adre9a URL:http://www.comp-archaeo<strong>lo</strong>gy.OfgIHOf.g<strong>en</strong>.htmBAlWE, M. G. 1996, The chronoIogy of the Bronze Age2354 BC to 431 BC, Acta Archaeo<strong>lo</strong>gica 67. 291-298.BARGE-MAHIEU, H. 1991 , Rche bou<strong>lo</strong>ns et écarteursa pertoration <strong>en</strong> V. in Camps-Fabrer. H .. FIChes typo<strong>lo</strong>giquesde !'Industrie osseuse préhistorique. Cahier 111.Objets de parure, Université de Prov<strong>en</strong>ce. 295-312.BEYNEIX, A. 2003. Traditions funéraires néoIithiques<strong>en</strong> France méridionale. París.BESSE. M. 2003, L'Europe du 3e millénaire avanl nolreere. Les céramiques communes au Campaniforme.Gahiers d'Archéo<strong>lo</strong>gie Romande 94, Lausana.B OSCH , A., C H I NC H ILLA, J., M ERCADAl, O.,TAARÚS, J . 1993, El paradolm<strong>en</strong> de Tafania (V<strong>en</strong>talló),Cypsela X, Girona. 33-50.40.- COndiCión SOCial que <strong>en</strong> la Irt6falura elno16gica podria corresponder ala figura de! ' chamlm'.