13.07.2015 Views

Manuel de Irujo y la Guerra Civil en Guipúzcoa en el verano de 1936

Manuel de Irujo y la Guerra Civil en Guipúzcoa en el verano de 1936

Manuel de Irujo y la Guerra Civil en Guipúzcoa en el verano de 1936

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Barruso, Pedro: <strong>Manu<strong>el</strong></strong> <strong>de</strong> <strong>Irujo</strong> y <strong>la</strong> <strong>Guerra</strong> <strong>Civil</strong> <strong>en</strong> <strong>Guipúzcoa</strong> <strong>en</strong> <strong>el</strong> <strong>verano</strong> <strong>de</strong> <strong>1936</strong><strong>de</strong> los nacionalistas y posteriorm<strong>en</strong>te <strong>de</strong> <strong>la</strong> Junta <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa logró que nose produjeran más matanzas <strong>de</strong> presos <strong>en</strong> <strong>la</strong> provincia 24 .A pesar <strong>de</strong> no po<strong>de</strong>r evitar <strong>la</strong> muerte <strong>de</strong> Carrasco y <strong>de</strong> los presos <strong>de</strong>Ondarreta, <strong>Irujo</strong> seguirá tratando <strong>de</strong> llevar a cabo una <strong>la</strong>bor humanitaria,como prueban sus interv<strong>en</strong>ciones con motivo <strong>de</strong> los consejos <strong>de</strong> guerra <strong>de</strong>l14 y <strong>de</strong>l 19 <strong>de</strong> agosto, <strong>en</strong> los que solicita –junto con <strong>el</strong> resto <strong>de</strong> los diputadosguipuzcoanos– <strong>la</strong> concesión <strong>de</strong> indulto para los con<strong>de</strong>nados, peticionesque no serán at<strong>en</strong>didas por <strong>la</strong>s autorida<strong>de</strong>s republicanas 25 . D<strong>el</strong> mismomodo, y guiado por <strong>la</strong> misma preocupación, visita <strong>el</strong> día 22 <strong>de</strong> agosto –<strong>en</strong>compañía <strong>de</strong> Jesús María <strong>de</strong> Leizao<strong>la</strong>– <strong>el</strong> fuerte <strong>de</strong> Guadalupe <strong>en</strong> <strong>el</strong> que se<strong>en</strong>cu<strong>en</strong>tran <strong>de</strong>stacadas personalida<strong>de</strong>s monárquicas <strong>de</strong>t<strong>en</strong>idas, <strong>en</strong>tre <strong>la</strong>s———————————24. El texto <strong>de</strong> <strong>la</strong> nota <strong>de</strong> <strong>la</strong> Junta <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa es como sigue: Las organizaciones sindicales yPartidos políticos que compon<strong>en</strong> <strong>la</strong> Junta <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> <strong>Guipúzcoa</strong> y que luchan unidos contra <strong>el</strong>movimi<strong>en</strong>to faccioso, han examinado con <strong>de</strong>t<strong>en</strong>imi<strong>en</strong>to los dolorosos y reprobables inci<strong>de</strong>ntes ocurridos<strong>en</strong> re<strong>la</strong>ción con algunos presos. El <strong>de</strong>sbordami<strong>en</strong>to <strong>de</strong> <strong>la</strong> indignación popu<strong>la</strong>r y <strong>la</strong> actuación <strong>de</strong><strong>el</strong>em<strong>en</strong>tos fuera <strong>de</strong> todo control y disciplina, han causado varias víctimas sin que un procedimi<strong>en</strong>toregu<strong>la</strong>r concretara culpabilidad y sanciones. Las <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s coaligadas con<strong>de</strong>nan con <strong>la</strong> máxima severidadtales excesos y <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ran su firme voluntad <strong>de</strong> que <strong>en</strong> ningún mom<strong>en</strong>to se repitan.Def<strong>en</strong>sores <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> <strong>de</strong> libertad y <strong>de</strong>mocracia, perturbado por los reb<strong>el</strong><strong>de</strong>s, <strong>de</strong>bemosproce<strong>de</strong>r con ser<strong>en</strong>idad y <strong>en</strong>ergía evitando cuantos <strong>de</strong>safueros puedan mancil<strong>la</strong>r <strong>la</strong> magnífica<strong>la</strong>bor que <strong>el</strong> pueblo <strong>en</strong> armas realiza <strong>en</strong> los actuales mom<strong>en</strong>tos. No son so<strong>la</strong>m<strong>en</strong>te razones <strong>de</strong>humanidad lo que a <strong>el</strong>lo ha <strong>de</strong> inducirnos; exist<strong>en</strong> también otras <strong>de</strong> índole militar y políticaque no pue<strong>de</strong>n ser <strong>de</strong>s<strong>de</strong>ñadas. Cuantos combat<strong>en</strong> contra <strong>el</strong> fascismo <strong>de</strong>b<strong>en</strong> t<strong>en</strong>er <strong>la</strong> seguridad<strong>de</strong> que ha <strong>de</strong> hacerse pl<strong>en</strong>a y severa justicia a los responsables <strong>de</strong> <strong>la</strong> criminal int<strong>en</strong>tona.Pero es preciso evitar a toda costa que <strong>la</strong> furia ciega y sin discernimi<strong>en</strong>to perturbe con sus<strong>de</strong>smanes <strong>la</strong> disciplinada actuación <strong>de</strong> <strong>la</strong>s fuerzas <strong>de</strong>f<strong>en</strong>soras <strong>de</strong>l régim<strong>en</strong> <strong>de</strong>mocrático y <strong>de</strong>lproceso social. Ante <strong>el</strong> mundo <strong>en</strong>tero ha <strong>de</strong> <strong>de</strong>mostrarse <strong>la</strong> difer<strong>en</strong>cia que existe <strong>en</strong>tre <strong>el</strong> puebloque batal<strong>la</strong> heroicam<strong>en</strong>te por sus liberta<strong>de</strong>s, y <strong>la</strong>s g<strong>en</strong>tes perjuras ya <strong>en</strong> trance <strong>de</strong> v<strong>en</strong>cimi<strong>en</strong>to,que han pret<strong>en</strong>dido oprimirle.Consecu<strong>en</strong>tes con este criterio, <strong>la</strong>s <strong>en</strong>tida<strong>de</strong>s coaligadas <strong>en</strong> <strong>la</strong> Junta <strong>de</strong> Def<strong>en</strong>sa <strong>de</strong><strong>Guipúzcoa</strong> <strong>de</strong>c<strong>la</strong>ran que <strong>la</strong> vida <strong>de</strong> los presos es sagrada y que <strong>de</strong>be asegurase con todos losmedios su integridad personal para su <strong>en</strong>trega a los tribunales <strong>de</strong> Justicia. Por <strong>el</strong>lo y <strong>en</strong> <strong>la</strong> int<strong>el</strong>ig<strong>en</strong>cia<strong>de</strong> que toda contrav<strong>en</strong>ción será causa <strong>de</strong> severísimas sanciones: or<strong>de</strong>na a todos los afiliadosque conforme a <strong>la</strong>s leyes <strong>de</strong> guerra respet<strong>en</strong> <strong>de</strong> un modo absoluto a dichos presos y querepriman con <strong>la</strong> máxima <strong>en</strong>ergía cualquier at<strong>en</strong>tado que osaran perpetrar los irresponsables o losprovocadores.Tal es <strong>la</strong> <strong>de</strong>cisión adoptada por todos <strong>la</strong>s repres<strong>en</strong>taciones que compon<strong>en</strong> <strong>la</strong> Junta <strong>de</strong>Def<strong>en</strong>sa <strong>de</strong> <strong>Guipúzcoa</strong>. San Sebastián, 4 <strong>de</strong> agosto <strong>de</strong> <strong>1936</strong>. IRARGI-Fondos <strong>de</strong>l Instituto Bidasoa<strong>de</strong> Historia Contemporánea, caja 5, leg. 2. Pese a que <strong>la</strong>s matanzas indiscriminadas se <strong>de</strong>tuvieron,esto no supuso que dieran fin. El 4 <strong>de</strong> septiembre varios presos <strong>de</strong>rechistas, <strong>en</strong>tre los quese <strong>en</strong>contraban Honorio Maura y Joaquín Beunza son fusi<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> <strong>el</strong> fuerte <strong>de</strong> Guadalupe y <strong>en</strong>los días previos a <strong>la</strong> ocupación <strong>de</strong> San Sebastián otro grupo <strong>de</strong> presos, <strong>en</strong>tre los que <strong>de</strong>stacaVíctor Pra<strong>de</strong>ra, serán fusi<strong>la</strong>dos <strong>en</strong> <strong>la</strong> capital donostiarra tras ser juzgados por <strong>el</strong> Tribunal Popu<strong>la</strong>r<strong>de</strong> San Sebastián que se había constituido escasas fechas antes. D<strong>el</strong> mismo modo <strong>de</strong>bemosrecordar los tres consejos <strong>de</strong> guerra que se llevan a cabo <strong>en</strong> <strong>la</strong> ciudad. Todas estas cuestionesson estudiadas <strong>en</strong> BARRUSO, Pedro: “La política <strong>de</strong> Justicia....”., cit.25. Las gestiones <strong>de</strong> <strong>Irujo</strong> y los diputados guipuzcoanos no son <strong>la</strong>s únicas que se llevan acabo a favor <strong>de</strong> los con<strong>de</strong>nados. El embajador <strong>de</strong> Francia, Jean Herbette, intervi<strong>en</strong>e igualm<strong>en</strong>tetratando <strong>de</strong> obt<strong>en</strong>er clem<strong>en</strong>cia. Cfr. BARRUSO, Pedro: “La misión diplomática <strong>de</strong>l embajadorfrancés Jean Herbette durante <strong>la</strong> <strong>Guerra</strong> <strong>Civil</strong>”, Bulletin d’Histoire Contemporaine <strong>de</strong> l’Espagne,Aix-<strong>en</strong>-Prov<strong>en</strong>ce, nº 28-29, 1998-99, pp. 120-134.Vasconia. 32, 2002, 63-7471

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!