MODE D'EMPLOI / GEBRUIKSAANWIJZING ... - Teknihall.be

MODE D’EMPLOI / GEBRUIKSAANWIJZING
TELESCOPE REFRACTEUR Grossissement 262.5 x
REFRACTOR 262,5-voudige vergroting
GT-Tel-02
Globaltronics GmbH & Co. KG, Domstraße 19, D-20095 Hamburg E42182, III/10/09

ATTENTION : Convient aux enfants à partir de
10 ans sous la surveillance d’un adulte.
PRUDENCE : Installer l’appareil dans un lieu protégé. Ne convient pas aux
enfants de moins de 3 ans, il renferme des pièces pouvant être avalées.
La chute d’un téléscope peut causer de gros dégâts. Ne jamais regarder
directement le Soleil. Sérieuses blessures oculaires.
CARACTERISTIQUES TECHNIQUES
Diamètre de l’objectif ........................ 60 mm
Distance focale .................................. 700 mm
Oculaire « K » 31,7 mm …................ 20 mm, 12,5 mm, 9 mm, 4 mm
Grossissement maximal ..................... 262,5 x
Chercheur ......................................... 6 x 25 mm
Lentille de redressement ..................... 1,5 x
Trépied en aluminium à monture azimutale, filtre lunaire, miroir déviateur, plaque porte-acces-
soires, ajustage fin, mode d’emploi, carte céleste, mallette de transport, boussole
Votre télescope se compose des pièces suivantes :
• Miroir déviateur :
4 oculaires interchangeables de 31,7 mm de type « K=Kellner » : 20 mm, 12,5 mm, 9 mm
et 4 mm ainsi qu’un filtre lunaire à visser (non illustré) – ne pas l’utiliser comme filtre solaire.
Grossissement selon tableau
• Oculaires « K »
Cet appareil est équipé d’oculaires de type « K=Kellner »,
un système à trois lentilles permettant une plus grande
définition que les oculaires traditionnelles de type « H ».
Instructions de montage d’un écran de projection solaire
• Instructions de montage d’un écran de projection solaire
• Chercheur 6 x 25 mm avec réticule
(voirdescription détaillée ci-après)
• Carte céleste
• Boussole
Mode d’emploi imprimé au dos de la carte
• Lentille correctrice 1,5 x
1 2
• Cet appareil est livré avec sa mallette de rangement lui
assurant une bonne protection.
Lorsqu’on regarde au travers d’un télescope, l’image
apparaît à la verticale mais inversée. La lentille correctrice
permet donc de renverser l’image afin de pouvoir
l’observer dans le bon sens.
• Trépied en aluminium / tournevis
• Mode d’emploi
• Plateau porte-accessoires
• Monture azimutale réglable en hauteur
Le télescope est équipé d’une monture azimutale de
hauteur réglable. Par « hauteur réglable », on entend le
mouvement vertical du télescope, alors que « azimutal »
fait référence au mouvement horizontal. Une monture
azimutale réglable en hauteur avec une fixation azimutale
(L) permet l’observation de la totalité du ciel pendant la
nuit ou d’objets terrestres sans déplacer le trépied.

Grâce aux oculaires interchangeables, vous pourrez obtenir les grossissements suivants :
Oculaires et grossissements théoriques maximum
Oculaire
20 mm
12,5 mm
9 mm
4 mm
Grossissement
35 x
56 x
78 x
175 x
Avec la lentille
convergeante
52 x
84 x
117 x
262,5 x
Les valeurs susmentionnées sont des valeurs théoriques, en clair cela signifie que le grossissement
pouvant réellement être atteint dépend de l’objet, de son éloignement et de la résolution.
Un grossissement maximal de 80 x conviendra aux télescopes de type 700/600 mm (ou avec
un oculaire de 9 mm, 78 x). De plus grands grossissements sont possibles, mais ne sont pas
adaptés à l’observation des étoiles car la résolution reste insuffisante. Utilisez un plus grand
grossissement pour l’observation des objets terrestres, de zones proches ou pour les observations
en plein jour. Un éloignement moins important permet d’obtenir une résolution plus élevée.
A. Molette de mise au point
B. Barillet de réglage de la mise au point
C. Miroir déviateur
D. Oculaire
E. Support du chercheur
F. Chercheur
G. Tube de la lunette
H. Pare-soleil*
I. Objectif (non illustré)
J. Vis de sécurité de la fourche (verticale)
K. Fourche
L. Fixation azimutale
M. Tête du trépied
N. Plaque porte-accessoires
O. Fixations plaque
P. Jambe du trépied
Q. Pied en caoutchouc
R. Commande de réglable
vertical précis
S. Boussole
*L’appareil est équipé d’un pare-soleil escamotable et d’un capuchon de protection. Le
capuchon de protection est constitué de deux parties. Il doit être retiré de l’appareil avant toute
utilisation. Pour observer une plus petite partie d’un objet, vous pouvez n’enlever que la partie
centrale du capuchon (la plus petite) et maintenir le plus grand capuchon en place.
La boussole flotte dans un liquide. Notez que la bulle d’air se rétracte et se dilate en fonction
de la température et de la pression atmosphérique. Cette bulle d’air a pour tâche de déterminer
l’orientation de l’appareil. La boussole peut être utilisée de façon autonome, c’est-à-dire que
vous pouvez la détacher du tube du télescope. Il est possible que la boussole n’indique pas
exactement le nord magnétique si elle se trouve en présence d’éléments pouvant influencer le
champ magnétique tels que des équipements électroniques, conduites électriques ou éléments
métalliques (voitures).
La boussole est pourvue de deux indications de direction, l’indication supérieure plus petite
marquant la direction réelle, l’indication périphérique plus grande indiquant la « direction de
visée ».
3 4

MODE D’EMPLOI :
1. Déployez les jambes du trépied (P) à la longueur
souhaitée et fixez-les à l’aide des bagues de
fixation (1). (ill. 1)
Remarque : Avant de régler les jambes du
trépied, veuillez vous assurer que les cliquets des
bagues de fixation de chaque jambe sont bien
tournées vers l’intérieur car la plaque de support
des accessoires (N) se fixe sur ces bagues.
2. Fixez les trois jambes à la tête du trépied (M) à
l’aide des écrous à oreilles et boulons (2). Avant
de visser les écrous à oreilles, vérifiez que vous
n’avez pas oublié de mettre une rondelle (ill. 2).
3. Fixez ensuite la plaque porte-accessoires (N)
aux bagues des jambes du trépied à l’aide des
boulons et écrous à oreilles fournis (ill. 3).
Remarque : après le montage, insérer le sup-
port dans la plaque porte-accessoires par le bas
(ill. 3).
4. Après avoir serré toutes les vis, vous pouvez
insérer le tube du télescope dans la fourche (K)
de la tête du trépied. Placez le tube du télescope
entre les branches de la fourche et fixez-le au
moyen de la grande vis de sécurité du trépied (J)
(ill. 4).
5. Placez la tige de réglage vertical (R) dans
l’orifice de vissage de la monture azimutale.
Fixez l’autre extrémité de la tige sur le corps
du télescope. Fixez la tige de réglage vertical à
l’aide de la vis et du bouton rotatif (ill. 5).
6. Sortez le chercheur (F) avec son support (E) de
l’emballage. Dévissez ensuite les deux vis de
fixation moletées du télescope (G). Posez le
chercheur sur le tube du télescope de sorte que
les deux orifices du support du chercheur se
trouvent à l’aplomb des trous taraudés du tube.
Introduisez les deux vis moletées et visser (ill. 6).
7. Placez le renvoi coudé (C) dans le barillet de
réglage de la mise au point (B). Fixez le renvoi
dans le tube à l’aide des vis de fixation corre-
spondantes (ill. 7).
8. Introduisez l’oculaire (D) dans le renvoi coudé (C)
et fixez-le à son tou avec une petite vis de
fixation (ill. 8).
REMARQUE : L’image apparaît à la verticale
mais renversée. Pour obtenir la bonne image,
retirer le miroir déviateur et montez la lentille
correctrice.
9. Accessoires spéciaux : lentille correctrice et filtre lunaire. Montez la lentille correctrice
comme décrit au point 8. Le filtre lunaire se visse sur le filetage de l’oculaire.
10. L’utilisation combinée de plusieurs lentilles nuit à la netteté de l’image. Par conséquent, il n’est
5 6
pas conseillé d’utiliser le miroir déviateur avec la lentille de redressement (perte de qualité).

Conseil : employer ces deux accessoires séparément. Renoncez à utiliser des lentilles
supplémentaires si vous souhaitez obtenir la plus haute résolution.
Si les possibilités de réglage du barillet ne suffisent pas, vous pouvez obtenir des possibilités
supplémentaires, en dévissant légèrement les vis de l’oculaire, en tirant un peu ce dernier vers
l’extérieur et en le fixant dans cette position avec les vis de fixation.
Votre télescope est maintenant correctement assemblé et opérationnel. Utilisez la carte céleste
(space map) qui se trouve dans l’emballage afin d’optimiser votre télescope pour qu’il vous
procure la plus grande satisfaction.
ATTENTION :
L’observation du soleil peut occasionner des blessures irréparables aux yeux.
Ne regardez jamais directement le Soleil avec le chercheur ni à l’oeil nu.
UTILISATION OPTIMALE DU TELESCOPE
Les lunettes astronomiques offrent un très fort grossissement avec un champ visuel de petite taille
ce qui rend relativement difficiles la localisation d’une étoile précise parmi d’autres ainsi que le
suivi de sa trajectoire. La réussite d’une observation réside donc dans le maniement correct des
lunettes astronomiques.
MANIEMENT
Maniez le télescope avec le plus grand soin. Faites particulièrement attention lors du transport
du tube télescopique à ne pas le faire tomber par terre ni le heurter à quoi que ce soit.
CONTROLE DE L’ASSEMBLAGE
Si vous avez du mal à « attraper » une étoile et, si une fois localisée, vous ne parvenez pas à
la fixer car vous avez l’impression qu’elle « danse » dans tous les sens, c’est certainement dû à
un mauvais montage du télescope.
1. Assurez-vous que les vis de fixation des jambes et de la tête du trépied sont bien serrées.
2. Contrôlez l’équilibre du tube du télescope, de façon à obtenir un équilibre de poids entre la
partie avant et la partie arrière du télescope.
LIEU D’OBSERVATION
L’observation d’une étoile s’effectue sur une période de temps assez longue, il conviendra donc
d’installer la lunette astronomique dans un lieu bien réfléchi.
1. Choisissez un endroit libre d’accès, avec le moins de lumière possible et duquel il est possible
de voir une grande partie du ciel.
2. Placez les accessoires tels que les oculaires dans le porte-accessoires (N) ou rangez-les dans
une petite boite.
REGLAGE DU CHERCHEUR
La localisation d’une étoile ou d’une planète déterminée peut s’avérer extrêmement difficile du
fait que le télescope ne présente qu’un champ visuel restreint. C’est pour cette raison que le
télescope est équipé d’un chercheur (F) doté d’un réticule permettant une meilleure orientation
de l’appareil. Il est conseillé d’entreprendre les réglages suivants à la lumière du jour :
1. Placez l’oculaire (D) avec le plus faible grossissement dans le miroir déviateur (C). Localisez
7 8
un objet inerte, facile à reconnaître et éloigné de moins de 300 m. Orientez le télescope sur
l’axe horizontal, puis déplacez-le sur l’axe vertical jusqu’à ce que l’objet se trouve au

centre du champ visuel. Réglez la netteté de l’image. Fixez maintenant la vis d’arrêt de la
fourchette du télescope de sorte que le télescope soit maintenu en cette position (le réglage
sera d’autant plus facile que l’objet se trouve bien au dessus de l’horizon).
2. Regardez maintenant à travers le chercheur. Si l’objet observé à travers le télescope n’est
pas visible, desserrez les vis de réglage et bougez le chercheur d’avant en arrière jusqu’à
ce que l’objet apparaisse. Reserrez légèrement les vis et fixez l’objet au centre du chercheur.
Pour faciliter ce processus, utilisez les vis de réglage pour maintenir l’objet au centre du
champ visuel. Le chercheur bouge dans la direction où la vis a été serrée. Lorsque le réglage
du chercheur coïncide avec celui de l’oculaire, serrez définitivement les vis de réglage du
chercheur.
MISE AU POINT :
Bien que la mise au point semble être chose facile, elle se révèle dans la pratique assez difficile
tant que l’on n’y est pas habitué. A la lumière du jour, faites la mise au point sur un objet
éloigné et répétez cet exercice pour vous entraîner.
1. Faites la mise au point en faisant avancer ou reculer le barillet de réglage (B). Pour ce faire,
tournez la bague de mise au point (A).
2. Etant donné que les étoiles sont en mouvement permanent, effectuez la mise au point sur un
néon d’enseigne ou une lampe éloignés de plus de 1 000 m. Une fois l’image grossièrement
réglée, procédez à la mise au point en faisant avancer ou reculer le barillet (B) jusqu’à ce
que l’image soit parfaitement nette. Dirigez ensuite le télescope vers une étoile, sans toucher
à la mise au point. En principe, l’étoile doit apparaître nette.
3. Commencez par effectuer la mise au point avec un oculaire de faible grossissement puis
remplacez-le par un oculaire d’un grossissement adéquat.
4. Après chaque changement d’oculaire, réglez la mise au point en faisant bouger le barillet
de réglage de la netteté (B).
5. Il est déconseillé d’utiliser le miroir déviateur en même temps que la lentille de redressement
(perte de qualité). Conseil : utiliser ces deux accessoires séparément.
AVANT L’OBSERVATION :
Essayez de régler la mise au point sur votre télescope. Il est conseillé de commencer avec un
oculaire de faible grossissement sur un objet terrestre éloigné. L’image obtenue avec la lunette astro-
nomique apparaît à la verticale mais renversée. Pour obtenir une image correcte, retirez le miroir
déviateur et placez la lentille correctrice à la place.
REMARQUES IMPORTANTES :
Votre télescope est un instrument optique de précision ce qui signifie que, comme tout instru-
ment optique, il doit être maintenu à l’abri de la poussière et de l’humidité, car ces deux fac-
teurs influent de manière négative sur les systèmes optiques. Si les lentilles sont poussiéreuses,
soufflez les particules de poussière avant de nettoyer la lentille précautionneusement à l’aide
d’un chiffon légèrement humide. Les lentilles ne doivent en aucun cas être désassemblées ni
présenter de traces de doigt. Conservez votre télescope après utilisation dans un endroit sec
et à l’abri de la poussière. N’exposez pas votre télescope à des changements de température,
car cela entraînerait une formation de condensation sur la lentille de l’objectif. Si cela arrive,
approchez la lentille (mais pas trop près) d’une source de chaleur afin que l’humidité s’évapore
lentement. En respectant ces quelques principes de précaution, vous serez assuré de pouvoir
profiter pleinement de votre télescope durant de nombreuses années.
INTRODUCTION A L’ASTRONOMIE
Saviez-vous qu’à l’oeil nu (dans des conditions de visibilité favorables) il ne nous est possible
d’observer que de 2000 à 3000 étoiles ? Muni de jumelles ou avec une lunette astronomique
en revanche, ce nombre est infini.
Avant de vous lancer dans l’observation, voici quelques notions qu’il vous serait utile de posséder
1. Trouvez un endroit paisible et sombre, loin des fenêtres éclairées ou réverbères. Fermez les
rideaux et éteignez toute lumière inutile. Faites connaissance avec votre télescope de façon
à pouvoir le manipuler correctement dans le noir. Une lampe de poche ordinaire recouverte
d’une enveloppe plastique rouge peut vous être d’une grande utilité.
2. Accordez 15 à 30 minutes à vos yeux pour qu’ils s’habituent à l’obscurité (délais d’adaptation
reconnus). Votre télescope a également besoin de temps pour s’habituer à la fraîcheur nocturne
et se stabiliser. Le facteur le plus important, le climat, pose aux observateurs amateurs
parfois des grandes difficultés lorsqu’ils sont confrontés à des oculaires brouillés ou flous.
3. Eviter les zones du ciel à proximité de la ligne d’horizon. Les turbulences dans l’atmosphère
rendent les observations difficiles dans cette zone. Rappelez-vous que les objets proches du
côté Est de l’horizon montent dans le ciel au fur et à mesure que le temps passe.
4. Prenez grand soin de votre télescope. Evitez de toucher la lentille ou le miroir (surtout le
miroir). Utilisez un pinceau adéquat pour dépoussiérer la lentille quand c’est nécessaire, ou
utilisez une chiffonnette en microfibres.
9 10

5. Des différences de température se produisent après une utilisation en plein air. Le télescope
doit se réhabituer à la température ambiante et la condensation doit s’évaporer. Ne touchez
à la lentille de l’objectif qu’une fois ce processus terminé.
6. Procédez de façon méthodique. Il serait intéressant de tenir un journal sur vos observations.
Un journal sert en quelque sorte de compte-rendu, il peut servir de sujet de discussion et il
est toujours amusant de le relire après quelques temps. N’oubliez pas que de nombreuses
découvertes ont été faites par des amateurs ! Un supernova (événement très rare) a été
découvert une fois par un facteur, et de nombreuses comètes portent le nom de l’observateur
amateur qui les a découvertes.
Lorsque le soleil se couche à l’ouest, c’est l’heure pour les étoiles de se donner en spectacle.
Regardant le ciel étoilé, les Grecs et les Romains donnaient jadis libre cours à leur imagination
en s’adressant aux étoiles. Íl y a environ 5 000 ans, les bergers de Mésopotamie, observant
les groupes formés par les étoiles, baptisaient les constellations d’après les biens et les animaux
des Grecs et Romains.
Aujourd’hui, nous vivons à l’ère de la science et seront bientôt capables de voyager avec des
navettes spatiales à travers l’univers. Quoiqu’il en soit, les lunettes astronomiques et télescopes
gardent tout leur attrait car ils constituent d’excellents guides à travers l’univers.
Si votre télescope est correctement monté, commençons l’observation ! Vous risquez d’être déçu
par une image trouble.
Plusieurs facteurs peuvent en être la cause, mais si votre télescope a été correctement assemblé
et si vous respectez les règles suivantes, vous n’aurez jamais ce problème. Il est primordial de
régler correctement son télescope pour pouvoir faire des observations astronomiques.
En tant que débutant, vous devriez commencer par observer la Lune qui est le corps céleste le
plus proche de nous. Elle se trouve à environ 380 000 km de la Terre. Comme débutant, vous
devriez avoir besoin de 30 à 60 minutes pour régler votre lunette sur la Lune.
La première fois que vous observerez la Lune à la lunette, vous serez tellement subjugué que
vous en aurez le souffle coupé ! C’est une expérience que vous n’êtes pas prêt d’oublier.
Ne jamais regarder directement le Soleil avec la lunette ou le chercheur !
Risque de brûlures des yeux !
LES OBJETS A OBSERVER ET GROSSISSEMENT TELESCOPIQUE APPROPRIE
MERCURE
Mercure est la planète la plus proche du Soleil. Grossissement approprié : 100x
JUPITER
Un grossissement de 40x permet d’observer la fameuse lune de Galilée. L’observation des
bandes claires et sombres à la surface de Jupiter demande une très grande attention et une
atmosphère particulièrement claire. Grossissement approprié : 80x – 100x.
SATURNE
Les anneaux de Saturne, spectacle unique dans toutes les galaxies peuvent être observés avec
un grossissement de 60x. L’observation des formes elliptiques et des bandes de la planète
exigent un grossissement de 100x minimum. Il arrive parfois que les anneaux soient invisibles
du fait de leur inclinaison.
VENUS
Vénus est si brillante qu’elle est surnommée « étoile du matin » ou « étoile du soir ». Elle est
couverte d’une atmosphère dense. Etant donné qu’aucune ceinture n’est visible, il conviendra de
centrer l’observation sur le schéma du lever et du coucher de la planète semblable à celui de la
lune. Grossissement conseillé : 40x
MARS
Mars s’approche de la Terre une fois tous les 26 mois. L’observation de Mars est relativement
difficile. L’utilisation d’un télescope à ouverture de 100 mm de diamètre, ou plus, et un grossissement
de 100x permet l’observation de la calotte polaire.
ETOILES MULTIPLES
Certaines étoiles paraissent à l’oeil nu être des étoiles seules alors que lorsqu’on les observe
à la lunette, on découvre qu’elles sont constituées de deux, trois ou plusieurs étoiles. Les étoiles
doubles se composent de deux étoiles et les étoiles triples de trois étoiles. L’utilisation d’un
grossissement relativement faible (40x) convient à cette observation.
NEBULEUSES ET CONSTELLATIONS
La grande nébuleuse dans l’épée d’Orion et la grande nébuleuse spirale dans Andromède sont
visibles à l’oeil nu. Si vous observez des nébuleuses et constellations à la lunette, il convient
d’utiliser la plus grande ouverture possible avec le grossissement le plus faible.
11 12

LE SOLEIL
L’utilisation d’un télescope avec une ouverture de 40 mm convient parfaitement pour observer
les tâches solaires, mais si vous souhaitez approfondir l’observation du Soleil, il vous faudra
opter pour une lunette astronomique (réfracteur) d’une ouverture de 60 mm. Un grossissement
de 60x est dans tous les cas à conseiller pour pouvoir observer l’image complète du Soleil. Il est
conseillé d’observer le Soleil le matin, de 9H00 à 11H00, ce qui correspond à la période où
les conditions atmosphériques sont les plus favorables. Lorsque les conditions atmosphériques le
permettent, il est même possible d’apercevoir les protubérances du Soleil.
Ne jamais regarder directement le Soleil avec une lunette ou un chercheur !
RISQUE DE GRAVES BRULURES OCULAIRES !
VUE TELESCOPIQUE DES PLANETES
Les astronomes débutants ont tendance à croire que les planètes observées à la lunette
apparaissent plus petites qu’ils ne le pensait. Les deux photos ci-contre montrent la taille des
planètes telles qu’elles apparaissent lorsqu’elles sont observées avec un petit télescope de 60 mm,
50x, disponible n’importe où dans le commerce.
LA CHASSE AUX COMETES
La chasse aux comètes est une activité passionnante
pour les amateurs. De grandes jumelles sont idéales
car elles permettent un champ de vision très large.
Les comètes (appelées dans l’antiquité « étoiles
chevelues ») étaient souvent considérées comme
mauvais présage. Durant le conflit arabo-israélien,
une comète a même été prise pour une arme de
guerre. En réalité, la masse d’une comète est très
faible. Elles ont été décrites comme « la chose la
plus proche qui ne peut exister mais qui existe vraiment
». On les a également décrites comme des « boules de neige sale ». Ces deux descriptions
nous racontent beaucoup sur la véritable nature des comètes. La chasse aux comètes offre un
réel défit : un observateur doit connaître leur trajectoire dans le ciel aussi bien que sa poche. Il
existe de nombreuses planètes qui portent le nom de leurs observateurs.
TYPES DE TELESCOPES ET SYSTEMES OPTIQUES
L’ère de la science moderne a commencé lorsque Galilée a tourné pour la première fois une
petite lunette en direction des étoiles, c’était il y a plus de trois cents ans. Il existe deux grandes
catégories de télescopes : les télescopes terrestres et les télescopes astronomiques. La principale
différence entre ces deux types de télescope réside dans le fait que le télescope terrestre, destiné à
l’observation d’objets sur la Terre, donne une image normale, alors que le télescope astronomique
fournit une image renversée. Pour les objets terrestres, il importe de voir les images dans le bon
sens, alors que pour les observations astronomiques, cela a peu d’importance.
La raison pour laquelle les lunettes astronomiques donnent une image renversée est que
contrairement aux télescopes terrestres, elles ne disposent pas de système de lentilles de redres-
sement. Bien que le système de lentilles supplémentaire permette d’obtenir une image normale,
il occasionne une légère perte de lumière. Dans une lunette astronomique, utilisée pour des
objets de faible lueur, il est donc important de réduire la perte de lumière à un minimum. Cela
ne signifie pas que les télescopes terrestres ne puissent pas être utilisés pour des observations
astronomiques. Ils ne sont simplement pas en mesure de montrer des objets de faible lueur aussi
nettement qu’une lunette astronomique.
13 14

OCULAIRE ET GROSSISSEMENT DES TELESCOPES
La puissance de grossissement d’un télescope, qu’il soit réflecteur ou réfracteur, est déterminée
par la distance focale de l’objectif et de l’oculaire. La distance focale correspond à la distance
séparant le centre optique de l’objectif et le foyer de convergence des rayons réfractés par la
lentille de l’objectif. La distance focale de l’objectif est bien plus grande que celle de l’oculaire.
Si vous divisez la distance focale de l’objectif par la distance focale de l’oculaire, vous obtenez
le grossissement du télescope. La plupart des télescopes nécessitent des oculaires de différentes
distances focales pour obtenir différents grossissements. Les oculaires avec une petite distance
focale permettent un très grand grossissement. La puissance de l’oculaire dépend directement
de
la distance focale du miroir de l’objectif ou de la lentille de l’objectif du télescope.
La formule est indiquée ci-dessous :
Distance focale de l’objectif (miroir ou lentille)
Distance focale de l’oculaire
Par exemple, un oculaire de H-12,5 mm fournit un grossissement de :
800 mm 700 mm
= Grossissement 64x ou = Grossissement 56x
H-12,5 mm H-12,5mm
= Grossissement
Table de grossissement :
Oculaire 4 mm 8 mm 12,5 mm 20 mm 23 mm
175x 85,5x 56x 35x 30x
Lentille convergente 1,5x 262,5x 131x 84x 52,5x 45x
GROSSISSEMENT
L’utilisation d’oculaires de différentes puissances permet, lorsque le temps est clair ou lorsque
vous observez des zones proches, de voir des sections plus importantes. Plus le diamètre de la
lentille est petit, plus le grossissement obtenu est fort. Notez bien que la force du grossissement
n’est pas proportionnelle à la quantité observée. Choisissez donc toujours le grossissement qui
vous permet de voir au mieux.
• Plus le grossissement est important, plus le champ de vison est réduit. Ainsi vous ne voyez
de la surface d’origine qu’une petite partie, en contre partie, celle-ci est plus grande et vous
pouvez l’observer de plus près.
• La définition et l’intensité de la lumière s’affaiblissent distinctement. Ainsi, si vous utilisez un
faible grossissement, une plus grande intensité de lumière et définition permettent d’effectuer
des observations pendant le crépuscule. En revanche, si vous utilisez l’oculaire le plus fort,
vous ne pourrez distinguer que des ombres. Même les étoiles brillantes sont difficiles à
observer.
• La fixation précise d’un objet ou le réglage de la monture devient une tâche difficile.
• Avec la distance, par exemple lors de l’observation d’étoile, on a besoin d’une plus grande
précision.
On peut faire une comparaison très simple avec des jumelles permettant un grossissement de
8 ou 10 fois. Si l’on oriente les jumelles vers un objet proche, par exemple un mur éloigné de
2 mètres, l’observateur peut constater, comment chaque mouvement du corps, par ex. le simple
fait de respirer, est retransmis et ne permet pas d’observer l’objet fixement. Avec un télescope
d’une distance focale de 600/700/800 mm, un grossissement correspondant et un éloignement
de plusieurs milliers de kilomètres, cet effet de tremblement est encore plus accentué. Une
différence d’un millimètre représente souvent une étoile toute entière. Les tremblements du sol,
un trépied mal ajusté ou une monture mal fixée peuvent causer des problèmes.
Pour faciliter le réglage, différents appareils ont été équipés d’un système de réglage de pointe
complémentaire. Les télescopes haut de gamme sont aujourd’hui équipés de montures à réglage
horizontal et vertical, voire même d’un système de réglage assisté par ordinateur. La monture
coûte parfois plus cher que le télescope lui-même.
15 16

OBSERVATION
Pour l’observation des étoiles, il importe peu que l’objet observé soit dans sa position normale
ou renversé. En revanche, si vous effectuez des observations terrestres, il conviendra de placer
un prisme de redressement (n’est pas fourni avec tous les télescopes) entre l’oculaire et le miroir
déviateur observer les objets dans le bon sens.
Attention : il n’existe aucun prisme de redressement pour les chercheurs.
En contre partie, le chercheur dispose d’un autre atout : regardez par le «
mauvais » côté du chercheur, fixez le creux de votre main et réglez la distance
jusqu’à ce que vous puissiez voir nettement la peau de votre main.
Vous obtenez alors un microscope d’un grossissement de 5x.
PRINCIPE DE FONCTIONNEMENT D’UN TELESCOPE
OBSERVATIONS DU SOLEIL
Nombreux sont ceux qui ont fait la douloureuse expérience de regarder directement le Soleil.
Les lunettes de soleil représentent, dans nos degrés de latitude, une protection contre les rayons
du soleil. En Australie ou dans les Alpes où les rayons du soleil sont bien plus puissants, une
paire de lunettes ordinaire n’offre quasiment aucune protection. Imaginez que l’effet des rayons
solaires sur l’oeil au travers d’un télescope (ou chercheur) est décuplé de 35 à 350 fois ! Il est
ainsi comparable à un rayon un laser capable, en une fraction de seconde, de percer une porte
blindée.
C’est pour cela qu’il est impératif de respecter certaines consignes de sécurité :
• Ne regardez jamais directement le Soleil, risque de blessures oculaires !!!
• Ne laissez jamais un enfant utiliser un télescope sans la présence d’un adulte !!!
• L’utilisation d’un filtre solaire ne permet pas d’exclure tout risque de blessure oculaire !!!
• Utiliser un filtre lorsque vous observez des étoiles très lumineuses (la Lune par exemple).
Afin d’éviter tout risque éventuel et protéger votre vue, utilisez un écran de projection lors
d’observations lunaire et solaire. Vous pouvez le commander comme accessoire. Pour vos
premiers essais, un écran de projection conçu d’après le schéma décrit ci-après sera certaine-
ment suffisant :
Découpez un carré de 10 x 10 cm dans un carton. Faites un trou de la taille du support de
l’oculaire au centre de ce carré et percez deux autres petits trous (1 en haut à droite et le
second en bas à gauche) à env. 2 cm du bord (cf. ill., B). Prenez ensuite deux grosses pailles et
introduisez-les dans ces deux trous.
Découpez un second carré de carton (env. 10 x 10 cm) et recouvrez l’une des faces de papier
blanc. Percez y deux petits trous comme pour le premier carré. Piquez ensuite ce second carré (A)
sur les pailles, face blanche du côté de l’ouverture du premier carré (B). Placez ensuite cet écran
de projection sur le support de l’oculaire. Faites le point sur le disque de projection blanc en faisant
avancer ou reculer l’écran jusqu’à ce que vous voyiez une image. Vous disposez maintenant
d’une protection oculaire. N’oubliez pas : ne regardez jamais directement le Soleil.
Attention :
N’utilisez jamais d’oculaire pour observer le Soleil, il serait endommagé
par la puissance de la chaleur dégagée. Comme un laser perce une porte
blindée, vous pourriez perdre la vue.
17 18

CARTE LUNAIRE
Cette carte simplifiée montre les traits les plus intéressants, visibles au télescope. Le plus grand
cratère sur la Lune est baptisé Bailly (presque 300 km de diamètre). Avec un petit télescope,
vous
pouvez voir des cratères de cinq à dix kilomètres de diamètre. Le cratère le plus rayonnant est
Tycho, et le plus lumineux s’appelle Aristarchus. La Lune offre un maximum de détails lorsqu’elle
se trouve dans son premier ou dernier quartier, lorsque les rayons du Soleil viennent l’éclairer
dans un angle oblique créant ainsi des ombres et davantage de contraste. La Lune présente
toujours la même face à la Terre, car elle effectue une rotation sur elle-même pendant qu’elle
tourne autour de la Terre.
En réalité, plus de 50% de la Lune est visible grâce à l’effet de la libration. Cette expression
exigerait une explication plus détaillée, et nous conseillons donc à nos lecteurs de se reporter à
un bon ouvrage de référence.
Remarque :
Il est possible qu’un objet observé au télescope n’ait pas la même orientation que celle observée
à l’oeil nu. La Lune en est un bon exemple : par convention, il a été définit que le bord nord de
la Lune est celui apparaissant le plus proche de l’horizon nord.
COMMENT EMBALLER MON TÉLÉSCOPE?
DECLARATION DE CONFORMITE
La conformité de ce produit avec les normes prévues par la loi est garantie. Vous trouverez la
déclaration de conformité complète sur Internet sous www.gt-support.de.
19 20

OPGELET: GESCHIKT VOOR KINDEREN VANAF 10 JAAR.
GEBRUIK ALLEEN ONDER TOEZICHT VAN EEN VOLWASSENE.
VOORZICHTIG:
Stel het apparaat beschermd op.
Niet geschikt voor kinderen jonger dan 3 jaar, bevat kleine onderdelen.
Een omvallende telescoop kan grote schade veroorzaken.
Kijk nooit direct in de zon. Gevaar voor ernstige oogletsels!
TECHNISCHE GEGEVENS
Diameter objectief ............................. 60 mm
Brandpuntsafstand ............................ 700 mm
31,7mm-oculair ….............................20 mm, 12,5 mm, 9 mm, 4 mm
Maximale vergroting ......................... 262,5 x
Zoeker ..............................................6 x 25 mm
Omkeerlens ...................................... 1,5 x
Aluminium statief met azimutale montering, maanfilter, hoekprisma/omkeerspiegel, opbergvak,
fijnafstelling, handleiding, sterrenkaart, draagkoffer, kompas
Uw telescoop bevat de volgende onderdelen:
• Hoekspiegel
4 verwisselbare 31,7mm-Kellner-oculairs (20 mm, 12,5 mm, 9 mm en 4 mm) en een inschroefbare
maanfilter (niet afgebeeld) – niet bruikbaar als zonnefilter. Vergroting volgens tabel
(zie volgende pagina).
• K-oculairs
Het apparaat is uitgerust met Kellner-oculairs. Dit
lenzensysteem bestaat uit drie lenzen en maakt hogere
resoluties mogelijk dan de traditionele H-oculairs.
• Handleiding voor het maken van een zonneprojectiescherm.
• 6x25mm-zoeker met dradenkruis
(gedetailleerde beschrijving, zie verder)
• Kompas
• Sterrenkaart
Gebruiksaanwijzing op de achterzijde van de kaart
• 1,5-voudige correctielens
Bij een astronomische telescoop verschijnt het beeld
rechtopstaand, maar gespiegeld. De correctielens dient
om het spiegelbeeld te corrigeren.
• Aluminium statief/schroevendraaier
• Gebruiksaanwijzing
• Opbergvak voor het toebehoren
• Hoogteverstelbare azimutale montering
21 22
• Dit apparaat wordt met een speciale draagkoffer
geleverd, waarin het veilig kan worden opgeborgen.
• De telescoop heeft een hoogteverstelbare azimutale
montering. „Hoogteverstelbaar“ verwijst naar de verticale
beweging van de telescoop, terwijl onder „azimutaal“
de horizontale beweging wordt verstaan. Een hoogteverstelbare
azimutale montering met een azimutale
vastzetting (L) maakt het mogelijk de hele nachthemel of
aardse objecten te observeren zonder het statief zelf te
bewegen.

De volgende vergrotingen kunnen worden bereikt met de verwisselbare oculairs:
Overzicht oculairs en theoretische maximumvergrotingen
Oculair
20 mm
12,5 mm
9 mm
4 mm
Vergroting
35-voudig
56-voudig
78-voudig
175-voudig
Met omkeerlens 1,5x
52-voudig
84-voudig
117-voudig
262,5-voudig
De vermelde waarden zijn theoretische vergrotingen, d.w.z. het daadwerkelijke resultaat wordt
bepaald door het object, de afstand van het object en de resolutie.
Voor telescopen van het type 700/600 mm is een maximale vergroting van 80x zinvol (of
78-voudig met een 9mm-oculair). Grotere vergrotingen zijn weliswaar mogelijk, maar zijn niet
geschikt voor het observeren van sterren, daar de resolutie amper volstaat. Gebruik grotere
vergrotingen daarom alleen voor de observatie van aardse en niet ver verwijderde objecten of
voor waarnemingen overdag. Door de kleinere afstand krijgt u een hogere resolutie.
A. Knop voor scherpteregeling
B. Buis voor scherpteregeling
C. Hoekspiegel
D. Oculair
E. Houder voor zoeker
F. Zoeker
G. Telescoopbuis
H. Zonnefilter*
I. Objectieflens (niet afgebeeld)
J. Vastzetschroef vork (verticaal)
K. Vork
L. Azimutale vastzetting
M. Statiefkop
N. Opbergvak voor toebehoren
O. Houder voor opbergvak
P. Statiefpoot
Q. Rubberen voetje
R. Fijnregelbare verticale verstelling
S. Kompas
* Het apparaat is uitgerust met een afneembare zonnefilter en een beschermkap. De beschermkap
is tweedelig en moet worden verwijderd alvorens het apparaat te gebruiken. U neemt een kleiner
fragment van het object waar als u alleen de middelste, kleinere kap verwijdert en de grotere
kap op het apparaat laat zitten.
Het kompas ligt in een vloeistof. Houd er rekening mee dat de aanwezige luchtbel, afhankelijk
van de luchtdruk en temperatuur, vergroot en verkleint. Verder dient de luchtbel om de correcte
positie van het apparaat te bepalen. Het kompas kan ook mobiel, d.w.z. niet in de telescoopbuis
bevestigd, worden gebruikt. Het is mogelijk dat het kompas niet precies naar het noorden
wijst, met name indien sterke afbuigingen het magneetveld beïnvloeden, bijv. door elektronische
toestellen, elektrische leidingen of metalen voorwerpen (auto's).
Het kompas heeft twee richtingindicaties. De bovenste, kleinere indicator geeft de reële richting
aan. De grote, rondom aangebrachte indicatie geeft de „richting waarin men kijkt“ aan.
23 24

GEBRUIKSAANWIJZING
1. Trek de drie statiefpoten (P) uit en stel deze met
behulp van de klapbare klemmen (1) op de
gewenste lengte in (afb. 1).
OPMERKING: Alvorens u de statiefpoten
monteert, dient u zich ervan te vergewissen dat
de klapbare klemmen aan elke statiefpoot naar
binnen wijzen. Het opbergvak voor het toebehoren
(N) wordt immers aan deze klemmen bevestigd.
2. Bevestig de drie statiefpoten met de vleugelmoeren
en schroefbouten (2) aan de statiefkop (M).
Alvorens u de vleugelmoeren aandraait, dient u
zich ervan te vergewissen dat u een sluitring
hebt aangebracht (afb. 2).
3. Bevestig nu het opbergvak voor het toebehoren
(N) met de bijgeleverde schroefbouten en vleugelmoeren
aan de klemmen van de statiefpoten
(afb. 3).
OPMERKING: De houder voor het opbergvak
kan na de montage onderaan in het opbergvak
worden geschoven (afb. 3).
4. Nadat u alle schroeven hebt aangedraaid, kan
de telescoopbuis in de vork (K) van de statiefkop
worden geplaatst. Plaats de telescoopbuis (G) in
de vork (K) en bevestig haar met behulp van de
grote vastzetschroef (J) (afb. 4).
5. Steek de stift van de fijnregelbare verticale ver-
stelling (R) in de daartoe voorziene inschroef-
draad in de azimutale montering. Bevestig het
andere uiteinde van de stift aan de telescoopbuis.
Maak de fijnregelbare verticale verstelling vast
door de schroef en draaiknop aan te draaien
(afb. 5).
6. Neem de zoeker (F) met de bijbehorende houder
(E) uit de verpakking. Schroef vervolgens de
twee geribde klemschroeven uit de telescoopbuis
(G). Leg de zoeker zo op de telescoopbuis, dat
de gaten in het voetstuk van de zoekerbuis precies
overlappen met de schroefgaten in de telescoopbuis.
Steek de twee geribde klemschroeven in de
gaten en draai ze stevig aan (afb. 6).
7. Plaats de hoekspiegel (C) in de buis voor de
scherpteregeling (B). Maak de hoekspiegel met
behulp van de bijbehorende vastzetschroeven in
de buis vast en draai deze stevig aan (afb. 7).
8. Steek het oculair (D) in de hoekspiegel (C). Ook
het oculair wordt met een kleine vastzetschroef
bevestigd (afb. 8).
OPMERKING: Het beeld verschijnt rechtopstaand,
maar gespiegeld. Om een niet-gespiegeld
beeld te verkrijgen, verwijdert u de hoekspiegel
en monteert u in de plaats daarvan de
correctielens.
10. Speciaal toebehoren: correctielens en maanfilter. De correctielens monteert u zoals beschreven
in punt 8. De maanfilter wordt in de schroefdraad van het oculair geschroefd.
11. Door meerdere lenzen tegelijk te gebruiken, neemt de scherpte af. Het is niet aanbevolen de
hoekspiegel samen met de omkeerlens te gebruiken (kwaliteitsverlies).
25 26

Aanbeveling: slechts afzonderlijk gebruiken. De hoogste resolutie wordt bereikt als geen
extra lenzen worden ingezet. Mocht de instelmogelijkheid aan de buis niet volstaan, dan hebt u
nog extra instelmogelijkheden door de vastzetschroeven van het oculair los te draaien, het oculair
wat uit te trekken en vervolgens de schroeven weer aan te draaien.
Uw telescoop is nu volledig gemonteerd en gebruiksklaar. Benut de sterrenkaart die zich in de
verpakking bevindt (SPACE MAP), om uw telescoop optimaal te kunnen gebruiken en er veel
plezier aan te beleven.
VOORZICHTIG:
Observatie van de zon kan blijvende oogletsels tot gevolg hebben.
Kijk met de zoeker of zelfs met het blote oog nooit direct in de zon.
OPTIMAAL GEBRUIK VAN DE TELESCOOP
Daar astronomische telescopen een sterke vergroting en een klein gezichtsveld hebben, is het
relatief moeilijk om een welbepaalde ster in de sterrenhemel te vinden en de beweging ervan te
volgen. Essentieel voor een succesvolle waarneming is de correcte omgang met de astronomische
telescoop.
BEHANDELING
Ga voorzichtig met uw telescoop om. Wees vooral bij het dragen van de telescoopbuis behoed-
zaam dat u deze nergens tegenaan stoot en niet laat vallen.
CONTROLE VAN DE MONTAGE
Als een ster moeilijk „te vangen“ is en als deze, eens ze toch gevonden is, heen en weer „danst“
en nauwelijks geobserveerd kan worden, ligt dat vaak aan een verkeerde montage van de
telescoop.
1. Kijk grondig na of de klemschroeven aan de statiefpoten en de schroeven aan de statiefkop
stevig zijn aangedraaid.
2. Controleer of de telescoopbuis in balans is, zodat een evenwicht bestaat tussen het gewicht
van het voorste en het achterste gedeelte.
WAARNEMINGSPLAATS
Daar de observatie van een ster langere tijd in beslag neemt, moet de telescoop op een goed
uitgekozen plaats worden opgesteld.
1. Kies een vrij toegankelijke plek, waar zo weinig mogelijk lichtinval is en waar een zo groot
mogelijk deel van de hemel zichtbaar is.
2. Leg onderdelen zoals oculairs in het daartoe voorziene opbergvak (N) of bewaar ze in een
klein doosje.
INSTELLING VAN DE ZOEKER
Daar de telescoop slechts een beperkt gezichtsveld heeft, kan het behoorlijk moeilijk zijn de
gezochte ster of planeet te vinden. Daarom is de telescoop uitgerust met een zoeker (F), die ter
oriëntatie van een dradenkruis is voorzien. Het is aanbevolen de volgende instellingen bij
daglicht uit te voeren:
1. Zet het oculair (D) met de kleinste vergroting in de hoekspiegel (C).
27 28

2. Zoek een onbeweeglijk, gemakkelijk te herkennen object op een afstand van niet meer dan
300 m. Richt de telescoop met de horizontale as en beweeg vervolgens de verticale as, tot
het object zich in het midden van het gezichtsveld bevindt. Stel het beeld scherp in. Draai nu
de vastzetschroef aan de telescoopvork stevig aan, zodat de telescoop in deze positie blijft
(hoe hoger het object zich boven de horizon bevindt, hoe gemakkelijker de instelling is).
3. Kijk nu door de zoeker. Als het door de telescoop waargenomen object niet zichtbaar is,
draait u de instelschroeven los en beweegt u de zoeker heen en weer tot het object opduikt.
Draai vervolgens de instelschroeven weer wat aan en houd het object in het midden van de
zoeker. Om dit proces te vergemakkelijken, gebruikt u de instelschroeven om het object in
het midden van het gezichtsveld te houden. De zoeker verplaatst zich in de richting waarin
de schroef wordt gedraaid. Als de instelling van de zoeker met het oculair overeenstemt,
draait u alle instelschroeven van de zoeker definitief stevig aan.
SCHERPTEREGELING
Hoewel de scherpteregeling gemakkelijk lijkt te zijn, blijkt deze in de praktijk toch behoorlijk
moeizaam te verlopen, zolang u niet voldoende ervaring hebt. Stel een verwijderd object bij
daglicht scherp in en oefen dit proces om uw behendigheid te trainen.
1. Regel de scherpte door de buis voor de scherpteregeling (B) vooruit en terug te bewegen.
Hiertoe draait u aan de knop voor de scherpteregeling (A).
2. Daar de sterren voortdurend in beweging zijn, dient u de scherpteregeling eerst te oefenen
op een neonreclame of lamp die meer dan 1000 m verwijderd is. Als het beeld grof is inge-
steld, regelt u de scherpte door de buis voor de scherpteregeling (B) vooruit en terug te
bewegen, tot het beeld helemaal scherp is. Richt de telescoop vervolgens op een ster, zonder
daarbij de ingestelde scherpte te veranderen. Normaal moet de scherpteregeling nu ook hier
correct zijn.
3. Regel de scherpte eerst met een oculair met kleine vergroting en vervang het daarna door
het oculair met de benodigde vergroting.
4. Telkens u het oculair hebt vervangen, dient u de scherpte opnieuw te regelen door de buis
voor de scherpteregeling (B) voorzichtig te bewegen.
5. Het is niet raadzaam de hoekspiegel en de omkeerlens samen te gebruiken (kwaliteitsverlies).
Aanbeveling: slechts afzonderlijk gebruiken.
VOOR DE OBSERVATIE
Probeer de telescoop scherp in te stellen. Het is aanbevolen te beginnen met een oculair met
geringe vergroting en een verwijderd aards object. Het door de astronomische telescoop
verkregen beeld verschijnt rechtopstaand, maar gespiegeld. Om een niet-gespiegeld beeld te
verkrijgen, verwijdert u de hoekspiegel en monteert u in de plaats daarvan de correctielens.
BIJZONDERE INSTRUCTIES
Uw telescoop is een optisch precisie-instrument, d.w.z. dat het – zoals alle andere optische
instrumenten – op een stofvrije en droge plaats moet worden bewaard, want dit zijn factoren die
een negatieve invloed hebben op alle optische systemen. Als de lenzen vuil zijn, blaast u de
stofdeeltjes weg voor u de lenzen reinigt. Reinig de lenzen vervolgens voorzichtig met een vochtig
brillendoekje. De lenzen mogen niet gedemonteerd worden en op het oppervlak van de lenzen
mogen zich geen vingerafdrukken bevinden. Bewaar de telescoop na gebruik op een droge
en stofvrije plaats. Stel het instrument niet bloot aan wisselende temperaturen, daar anders het
vocht in de lucht als condens op de objectieflens neerslaat. Mocht dit toch gebeuren, breng de
objectieflens dan in de buurt van een warmtebron (niet te dicht!), zodat het vocht langzaam kan
verdampen. Als u uw telescoop op die manier verzorgt, zal hij een levenslange vriend zijn.
INLEIDING IN DE ASTRONOMIE
Wist u dat u met het blote oog (onder ideale omstandigheden) slechts 2000 tot 3000 sterren
kunt zien? Met een verrekijker of telescoop is dat aantal oneindig.
Alvorens u met observeren begint, moet u toch enkele dingen weten.
1. Zoek een donkere, rustige plek uit, ver van vensters en straatlantaarns. Sluit de gordijnen en
doe alle overbodige lampen uit. Zorg ervoor dat u zich eerst voldoende vertrouwd maakt
met uw telescoop, zodat u hem ook in het donker kunt bedienen. Een gewone zaklamp,
afgedekt met een rode plasticfolie, kan zeer handig zijn.
2. Geef uw ogen 15-30 minuten tijd om zich aan de duisternis aan te passen. Ook uw telescoop
zal tijd nodig hebben om in de nachtlucht af te koelen en bestendiger te worden. Het weer is
een belangrijke factor, die samen met een af en toe troebel en bedampt oculair de amateur-
astronoom op de proef zal stellen.
3. Concentreer u niet op delen van de hemel dicht bij de horizon. Turbulenties in de atmos-
29 30
feer
zullen nauwkeurige waarnemingen moeilijk maken. Merk op dat met het verstrijken van de
tijd de objecten aan de oostelijke horizon hoger tegen de hemel zullen opklimmen.
4. Wees voorzichtig met uw telescoop. Vermijd de lens of spiegel aan te raken (vooral de
spiegel). Verwijder indien nodig het stof van de lens met behulp van een geschikte borstel of
microvezeldoekje.

5. Na het gebruik in openlucht treden temperatuurschommelingen op. De telescoop moet zich
weer aan de kamertemperatuur aanpassen en de ontstane condensatie moet verdampen.
Raak het objectief pas weer aan, nadat dit gebeurd is.
6. Ga methodisch te werk. Het is een goed idee om uw waarnemingen in een dagboek op
tetekenen. Zo'n dagboek is een mooi verslag en leuk gespreksonderwerp. Bovendien is het
prettig er na zekere tijd weer in te lezen. Vergeet niet dat veel ontdekkingen door amateurs
werden gedaan. Ooit werd een supernova (een relatief zeldzame gebeurtenis) ontdekt door
een observerende postman. Talrijke kometen dragen de naam van de amateurastronoom die
ze ontdekte.
Als de avondzon aan de westelijke hemel ondergaat, begint het prachtig schouwspel van de
fonkelende sterren tegen de donkere achtergrond van de nacht. Bij het zien van deze schitteren-
de sterrenhemel lieten de Romeinen en Grieken hun fantasie de vrije loop en praatten ze tegen
de sterren. Ongeveer 5000 jaar geleden herkenden Mesopotamische herders in bepaalde gro-
epenvan sterren vaste patronen, die ze vergeleken met de goederen en dieren van de Grieken
en Romeinen. En zo gaven ze de verschillende constellaties een naam.
Vandaag leven we in het tijdperk van de wetenschap. In een niet eens zo verre toekomst zullen
we met ruimteschepen door het universum reizen. Ook dan zal het belang van de telescoop niet
afnemen, maar zal hij zich bewijzen als een uitstekende gids door het heelal.
Hebt u uw telescoop correct gemonteerd? Dan kunt u beginnen met observeren. Het is echter
mogelijk dat de kwaliteit van het beeld u zal ontgoochelen. Dit troebel beeld kan verschillende
oorzaken hebben, maar als uw telescoop correct is opgesteld en u de volgende regels in acht
neemt, moet u dit probleem definitief kunnen oplossen. Een exacte instelling van de telescoop is
zeer belangrijk als u waarnemingen wilt doen.
Als beginner start u het beste met het observeren van de maan, die het dichtst bij de aarde gelegen
hemellichaam is. Ze is ongeveer 380.000 km van ons verwijderd. Als beginner zult u ongeveer
een halfuur tot een uur nodig hebben om de telescoop perfect op de maan te richten.
Maar eens u de maan voor het eerst door uw telescoop bewondert, zult u versteld staan van
haar ongelooflijke schoonheid. Een ervaring om nooit te vergeten!
Kijk met de telescoop of zoeker nooit direct in de zon!!!
Gevaar voor OOGLETSELS!!!
MET EEN ASTRONOMISCHE TELESCOOP WAAR TE
NEMEN OBJECTEN EN DAARTOE GESCHIKTE VERGROTINGEN
MERCURIUS
Mercurius is de planeet die het dichtst bij de zon ligt. Geschikte vergroting: 100x.
JUPITER
Met een vergroting van 40x is het mogelijk de bekende ruimtesonde Galileo waar te nemen.
De waarneming van de lichte en donkere strepen op Jupiter vereist bijzondere aandacht en een
heldere atmosfeer. Geschikte vergroting: 80x-100x.
SATURNUS
De ringen van Saturnus, die in elke hemel een uniek schouwspel zijn, kunnen met een 60-voudige
vergroting worden waargenomen. De waarneming van de elliptische vorm en banden van de
planeet zelf vereist het gebruik van een minimaal 100-voudige vergroting. Af en toe zijn de
ringen, ten gevolge van hun hellingshoek, niet te zien.
VENUS
Venus, die zoveel licht geeft dat ze de Morgenster of Avondster wordt genoemd, is volledig
bedekt door een dik wolkendek. Daar men geen gordels kan zien, kan men zich bij de waarneming
het best concentreren op de maanachtige schijngestalten van de planeet. Geschikte
vergroting: 40x.
MARS
Mars komt om de 26 maanden in de buurt van de aarde. De waarneming van Mars is tamelijk
moeilijk. Het gebruik van een telescoop met een openingsdiameter van 100 mm of meer en een
100-voudige vergroting laat toe de poolkap te zien.
MEERVOUDIGE STERREN
Sommige sterren lijken met het blote oog gezien enkelvoudig te zijn, maar bij telescopische
waarnemingen wordt duidelijk dat ze in werkelijkheid uit twee, drie of meer sterren bestaan.
Dubbelsterren bestaan uit twee componenten en drievoudige sterren uit drie sterren. Het gebruik
van een eerder kleine vergroting (ongeveer 40x) is geschikt.
NEVELVLEKKEN EN STERRENZWERMEN
De grote nevelvlek in het Zwaard van Orion en de grote spiraalnevel in Andromeda kunnen
met het blote oog worden waargenomen. Als u nevelvlekken en sterrenzwermen observeert,
wordt aangeraden een telescoop met een zo groot mogelijke opening en de kleinste vergroting
te gebruiken.
31 32

DE ZON
Een telescoop met een 40mm-opening is geschikt om zonnevlekken waar te nemen, maar een
gedetailleerdere waarneming van de zon vereist het gebruik van een refractor met een 60mmopening.
In elk geval wordt het gebruik van een ongeveer 60-voudige vergroting aanbevolen,
om de zon in haar geheel te observeren. De waarneming van de zon gebeurt het best tijdens
de eerste 2 uren na 9 uur 's ochtends, omdat de atmosferische toestand in deze periode rustig
is en het beste beeld van de zon geeft. Als de atmosferische omstandigheden bijzonder goed
zijn, kan de granulatie van de zon zichtbaar worden.
Met de telescoop of zoeker niet direct in de zon kijken!!!
Gevaar voor OOGLETSELS!
TELESCOPISCH BEELD VAN PLANETEN
Beginnende astronomen vinden vaak dat het telescopisch beeld van de planeten veel kleiner
is dan ze hadden verwacht. De twee foto's hiernaast tonen hoe planeten te zien zijn met een
gewone, kleine 40mm-telescoop met 50-voudige vergroting, die in alle warenhuizen verkrijg-
baar is.
KOMETENJACHT
De amateurastronoom kan veel plezier beleven aan de kometenjacht. Een grote verrekijker is
ideaal, omdat het belangrijk is een groot gezichtsveld te hebben. Kometen (die in de Oudheid
„harige sterren“ werden genoemd) werden vaak als een voorteken van onheil beschouwd. In het
Israëlisch-Palestijns conflict werd een komeet verkeerdelijk geïnterpreteerd als een krijgswapen.
In werkelijkheid heeft een komeet zeer weinig massa. Ze werden beschreven als „het eerste iets
dat niet kan bestaan en toch iets is“. Ze werden tevens ook „vuile sneeuwballen“ genoemd. Deze
twee beschrijvingen vertellen ons veel over de ware natuur van de kometen. De kometenjacht is
een echte uitdaging, waarbij de astronoom de weg door de hemel moet kennen als zijn broekzak.
Veel amateurastronomen kunnen er trots op zijn dat een komeet naar hen werd genoemd.
33 34

TYPES TELESCOPEN EN OPTISCHE SYSTEMEN
Meer dan driehonderd jaar geleden richtte Galileo Galilei een kleine telescoop naar de sterren – de
geboorte van de moderne wetenschappen. Onder de telescopen onderscheiden we twee hoof-
dgroepen: de aardse telescopen en de astronomische telescopen. Het belangrijkste verschil is
dat de aardse telescoop bedoeld is om objecten op aarde te observeren en een rechtopstaand
of normaal beeld geeft, terwijl de astronomische telescoop een omgekeerd, op zijn kop staand
beeld geeft. Bij aardse objecten is het natuurlijk belangrijk deze in hun normale positie te kunnen
zien, maar bij astronomische waarnemingen is een omgekeerd beeld niet storend.
Dat astronomische telescopen over het algemeen een omgekeerd beeld geven, komt doordat
zij, in tegenstelling tot de aardse telescopen, niet zijn uitgerust met een speciaal omkeerlenzensysteem.
Het aanvullend lenzensysteem geeft weliswaar een rechtopstaand beeld, maar het
brengt ook een licht verlies van licht met zich mee. Bij een astronomische telescoop, die wordt
gebruikt voor de observatie van uiterst zwakke objecten, is het belangrijk het lichtverlies tot een
minimum te beperken. Dat betekent echter niet dat aardse telescopen niet voor astronomische
waarnemingen kunnen worden gebruikt. Ze zijn alleen niet in staat om een zwak object even
goed weer te geven als een astronomische telescoop.
Astronomische telescopen zijn, afhankelijk van het gebruikte optische systeem, onderverdeeld
in twee categorieën. De refractor gebruikt bij het vergroten alleen lenzen, terwijl de reflector in
plaats van objectieven twee spiegels gebruikt.
OCULAIR EN VERGROTING VAN DE TELESCOOP
De vergrotende kracht van een telescoop wordt, zowel bij een reflector als bij een refractor,
bepaald door de brandpuntsafstand van objectief en oculair. De brandpuntsafstand is de
afstand van de lens waarop een scherp of in het brandpunt liggend beeld wordt gevormd. De
brandpuntsafstand van het objectief is gewoonlijk veel groter dan die van het oculair. Als u de
brandpuntsafstand van het objectief deelt door de brandpuntsafstand van het oculair, bekomt
u als resultaat de vergroting van de telescoop. De meeste astronomische telescopen gebruiken
oculairs met een verschillende brandpuntsafstand voor verschillende vergrotingen. De oculairs
met een kleinere brandpuntsafstand geven een grotere vergroting. De vergrotende kracht van
elk afzonderlijk oculair staat in een rechtstreekse verhouding tot de brandpuntsafstand van de
objectiefspiegel of objectieflens in de telescoop. De formule luidt als volgt:
brandpuntsafstand van het objectief (spiegel of lens)
= vergroting
brandpuntsafstand van het oculair
Voorbeeld: uw H-12,5mm-oculair zal een vergroting geven van
800 mm 700 mm
35 36
= 64-voudige vergroting of = 56-voudige vergroting.
H-12,5 mm H-12,5 mm

Het oculair wordt in de oculairhouder geplaatst. Het scherpstellen van het beeld gebeurt met
behulp van de fijnafstellingsknop. Oculairs zijn gekenmerkt door letters die het type bepalen,
bijv.
K = Kellner, een drielenzig lenzensysteem, H = Huygen, HM = Huygen Mittenzwey, OR =
orthoscopisch Ramsden, SR = speciaal Ramsden, AH = achromatisch Huygen. Het nummer
naast de letters verwijst naar de brandpuntsafstand van het oculair. Als u met uw oog te dicht
bij het oculair komt, zou het door uw wimpers vuil kunnen worden of door uw adem kunnen
beslaan. Reinig het oculair voorzichtig met een zachte doek.
VERGROTING
Door oculairs van een verschillende sterkte te gebruiken, kunt u bij helder weer of op kleinere
afstanden objecten groter waarnemen. Hoe kleiner de diameter van de lens, hoe sterker de vergroting.
Bedenk wel dat een sterkere vergroting niet hetzelfde is als „meer zien“. Kies daarom
de vergroting waarmee u het beste ziet.
• Met een sterkere vergroting verkleint het gezichtsveld. U ziet van het oorspronkelijk vlak nog
slechts een deel, dat u dan wel evenredig groter of dichterbij ziet.
• De resolutie en de lichtsterkte nemen duidelijk af. Zo kunnen met een zwakke vergroting – dankzij
de hogere lichtsterkte en resolutie – vaak ook in de schemering nog waarnemingen worden
gedaan. Als de sterkste oculairs worden ingezet, zijn dan nog slechts schaduwen te zien. Zelfs
fonkelende sterren kunnen vaak nog slechts vaag worden
waargenomen.
• Het precies „vangen“ van een object en instellen van de montering wordt veel moeilijker.
• Door de grote afstanden, bijv. bij sterren, is meer precisie vereist.
Met een verrekijker die een 8-of 10-voudige vergroting heeft, kan een gemakkelijke vergelijking
worden gemaakt. Als de verrekijker op een dichtbij object wordt gericht, bijv. een 2 meter
verwijderde muur, dan kan de kijker vaststellen hoe elke beweging van het lichaam, bijv.
door de ademhaling, een invloed heeft en het beeld doet bewegen. Bij een telescoop met een
brandpuntsafstand van 600/700/800 mm, een evenredige vergroting en een afstand van vele
duizenden kilometers, is dit effect nog enorm veel groter. Een afwijking van amper één millimeter
laat vaak hele sterren uit het gezichtsveld verdwijnen. Een niet voldoende stevig ingesteld statief
of een los ingestelde montering kan dan ook bijzonder ergerlijk zijn.
Om de instelling te vergemakkelijken, zijn verschillende apparaten uitgerust met een extra
fijnafstelling. Zeer hoogwaardige telescopen worden tegenwoordig voorzien van een verticaal
en horizontaal verstelbare montering of zelfs van een computergestuurde fijnafstelling. Vaak is
demontering duurder dan de eigenlijke telescoop.
OBSERVATIE
Voor het observeren van sterren is het niet belangrijk of het object rechtopstaand of op zijn kop
wordt waargenomen. Worden echter aardse objecten geobserveerd, dan moet tussen oculair
en hoekspiegel een omkeerprisma worden ingezet voor een normale waarneming (niet in alle
telescopen aanwezig).
Opgelet: voor zoekers bestaat geen omkeerprisma. Maar zoekers hebben wel een bijzonder
extraatje: kijk door de verkeerde kant van de zoeker, richt hem op uw hand en wijzig de afstand
tot u de huid van uw hand scherp kunt zien; u hebt een 5-voudig vergrotende microscoop.
ZO WERKT EEN TELESCOOP
37 38

WAARNEMINGEN VAN DE ZON
Hoe schadelijk een blik in de zon wel kan zijn, hebben helaas al velen moeten ervaren.
Zonnebrillen zijn op onze breedtegraad een goede bescherming tegen de zonnestraling. In
Australië en in de Alpen zijn de stralingswaarden vaak beduidend hoger en biedt een gewone
zonnebril nog amper bescherming. En dan moet men bedenken dat de zonnestralen die het
gevoelige oog door een telescoop (ook zoeker) treffen 35- tot zelfs 350-maal sterker zijn, wat
vergelijkbaar is met een laserstraal die binnen enkele seconden een dikke gepantserde deur
doorboort. Daarom moeten de grootste voorzorgsmaatregelen worden getroffen:
• Kijk nooit direct in de zon! Gevaar voor oogletsels!!!!
• Zorg ervoor dat kinderen nooit alleen een telescoop gebruiken!!!!
• Ook bij gebruik van een zonnefilter zijn oogletsels niet uitgesloten!!!!
• Gebruik ook bij sterk reflecterende sterren een filter (bijv. bij observatie van de maan).
Om helemaal zeker te zijn en uw ogen volledig te beschermen, dient u voor waarnemingen
van de maan en de zon een projectiescherm te gebruiken. Dit is verkrijgbaar als toebehoren.
Voor de eerste proeven volstaat het zeker als u zich zelf een projectiescherm maakt naar het
onderstaande voorbeeld.
Neem de verpakking van de telescoop en knip uit de kartonnen doos een stuk van 10 x 10 cm.
Knip in het midden van dit stuk een cirkelvormig gat ter grootte van de oculairhouder. Maak er
twee kleine gaten in (1 rechts boven en 1 links onder) op ongeveer 2 cm van de rand (zie afb. B).
Neem vervolgens twee dikke rietjes en steek deze vast in de kleine gaten.
Knip een tweede stuk uit de doos (ong. 10 x 10 cm groot) en beplak één zijde met een wit blad
papier. Maak op dezelfde plaatsen als in stuk B nu ook twee gaatjes in stuk A.
Steek nu stuk A op de rietjes, waarbij de witte zijde naar de opening van stuk B moet wijzen.
Bevestig ten slotte het zelfgemaakte projectiescherm op de oculairhouder. Door het witte
projectiescherm (stuk A) heen en weer te bewegen, kunt u de projectie scherpstellen tot u een
beeld ziet.
U hebt nu een goede en veilige oogbescherming. Denk eraan: kijk nooit direct in de zon! Zoals
een laser een gepantserde deur doorboort, kan het zonlicht uw ogen beschadigen en kunt u uw
gezichtsvermogen verliezen!!
Opgelet!
Waarnemingen van de zon dienen altijd te gebeuren zonder oculair, daar dit door de sterke
warmteontwikkeling beschadigd wordt.
MAANKAART
Deze eenvoudige maankaart toont de meeste interessante zaken die men door een telescoop
kan zien. De grootste krater op de maan is Bailly (net geen 300 km doorsnede). Met een kleine
telescoop zal men kraters met een doorsnede van vijf tot tien kilometer kunnen waarnemen. De
grootste stralenkrater is Tycho, terwijl de helderste krater Aristarchus is. Men kan de meeste
details waarnemen als de maan zich in het eerste of laatste kwartier bevindt, als de zonnestralen
de maan in een schuine hoek treffen en op deze manier schaduwen werpen en het maanoppervlak
meer contrast geven. De maan heeft altijd haar zelfde kant naar de aarde gericht, want bij
elke omwenteling rond de aarde roteert ze precies eenmaal om haar as. Toch kunnen we meer
dan 50 % van het maanoppervlak zien. Dit is een gevolg van de libratie. Voor meer uitleg over
dit complex begrip verwijzen we de lezer naar de betere naslagwerken.
39 40

HOE VERPAK IK MIJN TELESCOOP?
CONFORMITEITSVERKLARING
De conformiteit van het product met de wettelijk voorgeschreven standaards wordt gegarandeerd.
De volledige Conformiteitsverklaring vindt u op het internet op www.gt-support.de.
NOTITIES/NOTES :
41 42