Tarihin Bayajidda Supplement to 5.01 1 TARIHIN BAYAJIDDA I ...
Tarihin Bayajidda Supplement to 5.01 1 TARIHIN BAYAJIDDA I ...
Tarihin Bayajidda Supplement to 5.01 1 TARIHIN BAYAJIDDA I ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Tarihin</strong> <strong>Bayajidda</strong> <strong>Supplement</strong> <strong>to</strong> <strong>5.01</strong><br />
1. Zuwaæn Bayaæjiddaæ appleasa® Baæ®no<br />
<strong>TARIHIN</strong> <strong>BAYAJIDDA</strong> I<br />
Lawan Îanladi Yalwa<br />
Ta\®êhìn Haæusa¥wa\ ya\ nu\naæ ce]wa\ aæ da] can an yi wani shaæhaæ®a®®en muætu]m maæi su\na\<br />
Bayaæjiddaæ. Shê wannaæn muætu]m an ce] asalinsaæ ∂an Sarkin Baægaæda\zaæ ne\ aæ can ˚asa® Sha]m.<br />
To¥, ana¥ nan ana¥ nan, sai wata ra\na\ Bayaæjiddaæ, shê daæ muta¥nensaæ sukaæ bar Baægaæda\zaæ sukaæ yi<br />
ya]mma. Ba\yan sun yi taæfiyaæ maæi nêsa\, sai sukaæ ìsa ˚asa® Baæ®no.<br />
Daæ sukaæ ìsa Baæ®no, Sarkin Baæ®no ya kaær∫e\ suæ daæ mu®na¥, ya<br />
kuma ba\ suæ masaukê maæi kya]u. Bayaæjiddaæ ya zauna¥ aæ Baæ®no<br />
ha® ma\ ya sa¥mi da\ma\ ya aæuri &ya® Sarkin Baæ®no sukaæ zauna¥<br />
cikin jôn da\∂ê. To], ana¥ nan ana¥ nan, sai Bayaæjiddaæ daæ Sarkin<br />
Baæ®no sukaæ ∂an sa\∫a¥. Sabo¥daæ hakaæ, sai ya yi shir∑ ya fìta<br />
daægaæ ˚asa® Baæ®no.<br />
2. Bayaæjiddaæ Ya\ Äsa Ga¥®un Gabaæs<br />
Ba\yan Bayaæjiddaæ ya\ bar ˚asa® Baæ®no, sai ya yi ta taæfiya¥ ya]mma daæ ˚asa® Baæ®no ha® sai<br />
daæ ya ìsa wani baæbban gaærê maæi su\na\ Ga¥®un Gabaæs. AÆ wannaæn lo\kaæcê<br />
ma¥ta®saæ tana¥ daæ cik∑. Sabo¥daæ waæhalaæ® taæfiya¥ daægaæ gaære\ taæ, sai Bayaæjiddaæ<br />
ya bar taæ ta¥re daæ wasu ba\yinsaæ aæ waænnan gaærê. Shê kuæwa ya ci gaæba daæ<br />
taæfiya¥. Ba\yan ya\ taæfi, baæ aæ jima¥ ba, sai ma¥ta®saæ ta haæifi ∂a\ namijì. To¥ shê<br />
wannaæn ∂a\, an sa] masaæ su\na\ Bì®aæm. Ba\yan ya\ girma ne¥, sai Alla¥h ya ba\<br />
shì saærautaæ® Bì®aæm, wa¥<strong>to</strong>¥ Ga¥run Gabaæs.<br />
1
<strong>Tarihin</strong> <strong>Bayajidda</strong> <strong>Supplement</strong> <strong>to</strong> <strong>5.01</strong><br />
3. Bayaæjiddaæ Ya\ Äsa appleasa® Daura\maæ<br />
To], Bayaæjiddaæ ya ci gaæba daæ taæfiya¥ kwa\na\ daæ kwa¥naækê ha® sai daæ ya ìsa Bi®nin Daæura\.<br />
Ya\ shìga Bi®nin Daæura\ cikin dare\, kuma ga¥ shi, shê daæ do\kìnsaæ suna¥ buæka\taæ® ruwa\ so¥sai. To¥<br />
sai Alla¥h ya taæimaæke\ shì ya saæuka aæ gidan wata tso\huwa\ maæi<br />
su\na\ AÆya\naæ. AÆ lo\kaæcôn ne\ Bayaæjiddaæ ya ne¥mi tso\huwa\ taæ ba\ shì<br />
ruwa\. Sai tso\huwa]® nan ta ce¥ masaæ, ^^Äna\@! Ai mu\ aæ wannaæn<br />
gaærê ba\ ma¥ sa\muæn ruwa\ sai ra\na® Ju\ma&a¥ kawaæi.&&<br />
To], sai Bayaæjiddaæ ya taæmbaæye\ taæ ya ce¥, ^^Me¥ ya sa] ba\ kwa¥<br />
sa\muæn ruwa\ sai aæ ra\na\ ∂aya kawaæi aæ ma\ko¥@!&&<br />
Sai tso\huwa\ ta ce¥ masaæ, ^^Sabo¥daæ aækwai wata ˚a\tuæwa® macêjìya\ maæi<br />
su\na\ ^Sarki& aæ cikin rêjìya®muæ. Ita ce¥ kawaæi takeæ daæ êko¥ daæ waænnan<br />
rêjìya]®.&&<br />
Daæ Bayaæjiddaæ ya ji hakaæ, sai ya ce¥ daæ tso\huwa\, ^^Ba¥ ni gu¥ga\.&&<br />
Sai tso\huwa ta ce¥, ^^Me¥ za\ kaæ yi daæ gu¥ga]n@&&<br />
Sai Bayaæjiddaæ ya ce¥, ^^Ke\ dai kì ba\ nì gu¥ga\ kawaæi.&&<br />
4. Bayaæjiddaæ Ya\ Kashe¥ Macêjìya<br />
To], shê ke¥ nan sai tso\huwa]® ta ∂aæuki gu¥ga]n ta ba\ shì. Shê koæ ya kaær∫a\ ya taæfi wajen<br />
rêjìya]® ya zuraæ gu¥ga]n aæ cikin rêjìya]®. To], daæ gu¥ga]n ya dìra aæ ka]n ruwa\, sai macêjìya]® ta fi<strong>to</strong>\ daæ<br />
ka]ntaæ daægaæ cikin ko¥gontaæ ta caæfki gu¥ga]n. Daæ Bayaæjiddaæ ya fa\raæ ja\wo\ gu¥ga]n, sai ya ji an ri˚e¥<br />
shi gan-gam daægaæ cikin rêjìya]®. Sabo¥daæ hakaæ sai ya ja\wo\ daæ ˚arfê. AÆshe\<br />
ita macêjìya]® ta\ kanannaæ∂eæ gu¥ga]n daæ igiyaæ®. Daæ ya ja\wo\ gu¥ga]n daæ<br />
macêjìya]®, sai ya ka\maæ ka]ntaæ, ya za\ro\ tako¥binsaæ ya sa\re¥ ka]n<br />
macêjìya]®. Sa]nnan sai ya sakaæ ka]n aæ cikin<br />
jaæka®saæ ya ∫o\ye¥. Ba\yan hakaæ sai ya ∂e¥bi<br />
ruwa]n ya sha\ ya ba] waæ do\kìnsaæ, sa]nnan<br />
ya kai waæ tso\huwa\ raægo\waæ® ruwa]n.<br />
2
<strong>Tarihin</strong> <strong>Bayajidda</strong> <strong>Supplement</strong> <strong>to</strong> <strong>5.01</strong><br />
asalê (m) ‘origin’<br />
aæura (ie\) (vnm aure\) ‘marry’<br />
Baægaæda\zaæ ‘Baghdad’<br />
ba\wa¥ (m) (pl ba\yê) ‘slave’<br />
buæka\ta¥ (ie\) (vnf buæka\taæ) ‘need’<br />
∫o\ye¥ ‘hide (something)’<br />
caæfka\ (ie\) (vnf caæfka\) ‘grab, catch, snatch’<br />
ce]<br />
ce] daæ<br />
‘say’<br />
‘say <strong>to</strong>, tell’<br />
ce]wa\ ± clause ‘that’ (+ clause)<br />
ci gaæba (daæ) ‘continue (with)’<br />
cik∑ (m) ‘s<strong>to</strong>mach; pregnancy’<br />
da] (adv) ‘long ago, formerly’<br />
da\ma\ (f) ‘opportunity’<br />
dìra ‘jump down, drop<br />
down’<br />
fa\ra¥ ‘start, begin’<br />
fi<strong>to</strong>\ daæ ‘bring out’<br />
gan-gam (id) ‘tightly’<br />
girma ‘grow up’<br />
haæifa\ (ie\) (vnf haihuæwa\) ‘give birth <strong>to</strong>, produce<br />
offspring’<br />
igiya¥ (f) ‘rope’<br />
êko¥ (m) ‘power, authority’<br />
ìsa ‘arrive at, reach’<br />
ja\wo\ ‘pull up, pull out’<br />
ji ‘feel, smell, taste’,<br />
hear, understand’<br />
jima¥ ‘spend (a long) time’<br />
ka\ma¥ ‘catch, grap hold of’<br />
kanannaæ∂e\ ‘coil around’<br />
kaær∫a\ (ie\) (vnf kaær∫a\) ‘accept, take (thing<br />
offered)’<br />
kashe¥ ‘kill’<br />
kawaæi ‘just, only’<br />
ko¥go\ (m) ‘cave, den’<br />
KALMOMI<br />
IDIOMS<br />
ana¥ nan ana¥ nan ‘things were going along this way’<br />
ìna\@! ‘no way!’<br />
3<br />
kwa\na\ (m) (pl kwa¥naækê) ‘day (24 hour period)’<br />
macêjìya\ (f) ‘serpent, snake’<br />
masaukê (m) ‘lodging place’<br />
mu®na¥ (f) ‘happiness, joy’<br />
ne¥ma\ (ie\) (vn ne\ma\) ‘look for, seek’<br />
nu\na¥ ‘show’<br />
raægo\wa¥ (f) ‘remainder’<br />
rêjìya\ (f) ‘well’<br />
ri˚e¥ ‘hold’<br />
sa] ‘put on; cause’<br />
sa\∫a¥ ‘have a misunderstanding,<br />
have a falling<br />
out’<br />
saka¥ ‘put on, put in’<br />
sa\mu¥ (ie\) (vnm sa\mu¥) ‘get, receive; manage<br />
<strong>to</strong>’<br />
saærauta¥ (f) ‘chieftainship’<br />
sa\re¥ ‘chop off’<br />
sarkê (m) (pl sara\kuna¥) ‘chief, leader’<br />
saæuka ‘descend, get down,<br />
stay (as a guest)’<br />
shaæhaæ®a®®e\ (adj) ‘famous’<br />
Sha]m ‘Syria’<br />
shir∑ (m) ‘preparation, program’<br />
taæimaka¥ (ie\)<br />
(vnm taæimako\)<br />
‘help’<br />
tako¥bê (m) ‘sword’<br />
taæmbaya¥ (ie\)<br />
‘ask’<br />
(vnf taæmbaya¥)<br />
ta¥re daæ ‘<strong>to</strong>gether with’<br />
tso\ho\ (m), tso\huwa\ (f) ‘old person’<br />
waæhala¥ (f) ‘difficulty’<br />
za\ro\ ‘draw out (long thing)’<br />
zura¥ ‘thread in<strong>to</strong>’
<strong>Tarihin</strong> <strong>Bayajidda</strong> <strong>Supplement</strong> <strong>to</strong> <strong>5.01</strong><br />
I. Zuwaæn Bayaæjiddaæ appleasa® Baæ®no<br />
R”uæbu¥taæ ^^G(askiya\)&& ko\ ^^apple(arya\)&&.<br />
AYYUKA<br />
1. Bayaæjiddaæ shaæhaæ®a®®e\ ne¥ aæ ta\®êhìn Haæusa¥wa\.<br />
2. Bayaæjiddaæ Sarkin Baægaæda\zaæ ne\.<br />
3. appleasa® Sha]m tana¥ gabaæs daæ ˚asa® Baæ®no.<br />
4. Daæ Bayaæjiddaæ daæ muta¥nensaæ sukaæ ìsa Baæ®no, sai Sarkin Baæ®no ya ce¥ suæ ko\ma¥<br />
˚asa® Sha]m.<br />
5. Sarkin Baæ®no ya\ zama suærukin Bayaæjiddaæ. (suærukê ^father-in-law&)<br />
6. Bayaæjiddaæ ya\ fìta daægaæ ˚asa® Baæ®no sabo¥daæ yana¥ so] yaæ ko\ma¥ ˚asa® Sha]m.<br />
II. Bayaæjiddaæ Ya\ Äsa Ga¥®un Gabaæs<br />
1. Ga¥®un Gabaæs shê ne¥<br />
a. wani baæbban gaærê aæ ˚asa® Baæ®no.<br />
b. wani baæbban gaærê ya]mma daæ ˚asa® Baæ®no.<br />
c. wani baæbban gaærê kusa daæ Baægaæda\zaæ.<br />
d. asalin Haæusa¥wa\.<br />
2. Bayaæjiddaæ ya\ bar ma¥ta®saæ aæ Ga¥®un Gabaæs sabo¥daæ ...<br />
a. tana¥ so]n gaærôn.<br />
b. tana¥ ba] Bayaæjiddaæ waæhala¥.<br />
c. wasu ba\yê suna¥ so] suæ zauna¥ aæ gaærôn.<br />
d. tana¥ kusan haifuæwa\.<br />
3. Ma¥ta® Bayaæjiddaæ ta\ haæifi ∂a\ namijì,<br />
a. wannaæn ∂a\ ya\ zama Sarkin Ga¥®un Gabaæs. (zama ^become&)<br />
b. sai akaæ ba\ taæ saærautaæ® Ga¥®un Gabaæs.<br />
c. sai akaæ ba] Bayaæjiddaæ saærautaæ® Ga¥®un Gabaæs.<br />
d. sai akaæ sa] masaæ su\na\ ^^Bayaæjiddaæ ∂an Bayaæjiddaæ&&.<br />
4
<strong>Tarihin</strong> <strong>Bayajidda</strong> <strong>Supplement</strong> <strong>to</strong> <strong>5.01</strong><br />
III. Bayaæjiddaæ Ya\ Äsa appleasa® Daura\maæ<br />
1. Daæ waæneæ lo\kaæcê Bayaæjiddaæ ya ìsa Bi®nin Daæura\@<br />
2. An ce] Bayaæjiddaæ ya\ saæuka aæ gidan wata tso\huwa\. To¥ ya¥ya¥ su\nan wannaæn tso\huwa]®@<br />
3. Kwa\na\ nawaæ ne\ aæ ma\ko¥ ake¥ sa\muæn ruwa\ aæ Bi®nin Daæura\@<br />
4. Wa¥ yakeæ daæ êko¥ daæ rêjìya® Bi®nin Daæura\@<br />
5. Me¥ne\ ne¥ aikìn ^^gu¥ga\&&@<br />
6. Don me¥ tso\huwa\ ta yi ma¥ma\k∑ ce]wa\ Bayaæjiddaæ yana¥ so]n gu¥ga\@ (ma¥ma\k∑ ^amazement&)<br />
IV. Bayaæjiddaæ Ya\ Kashe¥ Macêjìya\<br />
Gya¥raæ ôndaæ akaæ sa¥mi kuskure¥><br />
To], shê ke¥ nan sai tso\huwa]® ta ∂aæuki gu¥ga]n ta ba] do\kìn Bayaæjiddaæ. Shê koæ ya kaær∫a\ ya<br />
taæfi wajen rêjìya]® ya za\ro\ gu¥ga]n daægaæ cikin rêjìya]®. To¥ daæ gu¥ga]n ya dìra aæ ka]n ruwa\, sai<br />
AÆya\naæ ta fi<strong>to</strong>\ daæ ka]ntaæ daægaæ cikin ko¥gontaæ ta ∫o\yeæ gu¥ga]n. Daæ Bayaæjiddaæ ya fa\raæ kanannaæ∂eæ<br />
gu¥ga]n, sai ya ji an ri˚e¥ shi gan-gam daægaæ cikin gidan AÆya\naæ. Sabo¥daæ haka sai ya fa\raæ ku\ka\<br />
daæ ˚arfê. AÆshe\ ita macêjìya]® ta haæifi gu¥ga]n daæ igiyaæ®. Daæ ya ja\wo\ gu¥ga]n daæ macêjìya]®, sai ya<br />
ka\maæ ka]ntaæ ya za\ro\ igiyaæ®saæ ya sa\re¥ ka]n macêjìya]®. Sa]nnan sai ya sakaæ ka]n aæ cikin aæljêhun<br />
r∑ga®saæ ya ∫o\ye¥. Ba\yan hakaæ sai ya dìra ka]n ruwa]n ya sha\ ya ba] waæ do\kìnsaæ, sa]nnan ya kai<br />
waæ ma¥ta®saæ raægo\waæ® macêjìya]®.<br />
5
<strong>Tarihin</strong> <strong>Bayajidda</strong> <strong>Supplement</strong> <strong>to</strong> <strong>5.01</strong><br />
V. (≠ III ± IV) Bayaæjiddaæ aæ Bi®nin Daæura\<br />
Je¥ra\ daidai, wa¥<strong>to</strong>¥ aæ la\yukaæn daæ ke¥ ˚asaæ, ®uæbu¥taæ lambo\bin ayyukaæn daidai yaddaæ sukaæ fa¥ru.<br />
1. Bayaæjiddaæ ya\ sa\re¥ ka]n macêjìya]®.<br />
2. Bayaæjiddaæ ya\ kaær∫i gu¥ga]n ya\ taæfi wajen rêjìya\.<br />
3. Bayaæjiddaæ ya\ ìsa Bi®nin Daæura\.<br />
4. AÆya\naæ ta\ ce] waæ Bayaæjiddaæ ba] ta daæ ruwa\.<br />
5. Bayaæjiddaæ ya\ ∫o\yeæ ka]n macêjìya]®.<br />
6. Bayaæjiddaæ ya\ ja\wo\ gu¥ga\ daæ macêjìya\ daægaæ cikin rêjìya\.<br />
7. AÆ Bi®nin Daæura\, Bayaæjiddaæ ya\ saæuka aæ gidan wata tso\huwa\ maæi su\na\ AÆya\naæ.<br />
8. Bayaæjiddaæ ya\ ce] AÆya\naæ taæ ba\ shì gu¥ga\.<br />
9. Macêjìya]® ta\ kanannaæ∂eæ gu¥ga]n daæ igiyaæ®.<br />
10. Daæ macêjìya\ ta ji gu¥ga]n, sai ta caæfka\.<br />
6