You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>HNAH</strong> <strong>RO</strong> <strong>PALTU</strong><br />
(1)<br />
-1-<br />
Mai Sokhlei Par<br />
Ka sia-ttha theihnak lengih duhnak,<br />
Thluak in a uk lo mi ka lungthin;<br />
Ka duhhrilnak tlun ih duhnak,<br />
A thupthliten I lak sak zo.<br />
JC Kip Ling<br />
‘528’ dawr sung a luh hlan ihsin ‘Za Bawi Uk Thang’ ih mitpawl cu dawr sung<br />
luhnak sangka vorhlam cabuai ah a thleng cia. A rak zum cia vekin, a hmuh theu mi vek kelten fala<br />
pakhat hi lunglut zetin cabu pakhat hi a rak siar rero. A hlan vek thotho in, cui fala nui’ hmai ah<br />
coffee khuat khat hi a hungaw ih, khuat kiangah cun Premier 2 + coffee mix hawng a um.<br />
Za Bawi Uk Thawng cu dawr sungah a vung lut ih fala nui’ tonak kehlam cabuai ah a va to. Cui<br />
fala nui’ siar mi cabu cu theihtham loten a vun bihthup. W. R. Goodman ih ‘History of English<br />
Literature’ ti mi cabu a vun hmuh cun, “E heu, a va bei rura em!” tin a thinlungten a ti. Mizan sun<br />
ah kha cun rif;cuf&J ih ‘wu úodkvfESihfpmayoDtkd&D’ ti mi cabu a rak siar ti a mang<br />
lai.<br />
Hi nu hi ziang a si pei? tin amahten a sutaw. Canteen a ra to tinten hi nu hi a tonak<br />
kel ah cabu pakhat siar in, a hmai ah Premier 2+ coffee mix khuat khat hungaw in, vei khatte khal<br />
khawdang tang riai lo’n, amahte lawngin a to ringring kha a hmu theu.<br />
Hi fala nu a rak zohhliah thoknak san bik khal a mang lai. Cui sun cu himi nu thawi<br />
hmaitonaw cabuai ah rak to ngah ngelcel in, a mit retnak zawn khal fala nui’ cabu siar mi zawn ciah<br />
a rak si ruangah, tumtahnak khal nei cuang lemlo in vun hoi ruairo khaw… fala nui’ siar mi cabu a<br />
zoh ngah veten cui cabu parah a mit cu a tang ta. Cui cabu hmin cun a thin a rak kai cih. Siar a rak<br />
cak tuk ruangih a rak hawl rero mi, tu tiang a hmuh ngah thei hrih lo mi, Dr. Raghukul ih ‘Literary<br />
Forms, Trends and Movements’ ti mi cabu a rak si cuh.<br />
Cui ni ihsin thokin Za Bawi Uk Thang in himi nu hi a hmuh tinten zohhliah ta loin<br />
a um thei nawn lo;_ ahleice in a cabu siar lai mi hi. Can malte sungah amah thawn pehparaw in<br />
ziangmaw can cu a run fiang mai;_ amah vekih, lo le, amah tluk ih, calai ngainami a si ti hi.<br />
Kiangkap ngaihven lo, rualpi khal pawl lo, sam sau zet samttawnnak thawi ttawn<br />
ringring, hmai ih zianghman hnih dah lo, ngo verve, thuamhnaw simple te lawng hruh ttheu, ca rit<br />
zetzet le khungkhai zetzet siar ttheu, hi fala nu hi Za Bawi Uk Thang in hmeltheih a cak tuk thlang.
(2)<br />
-2-<br />
Thimnak lal awk nunrawng’n ninu a dolh,<br />
Sun vanglai cu thim in a luah;<br />
Vei ziat khal keu loin a pum’n a volh,<br />
Buainak phunkim siar cawk loin a suah;<br />
Zalam tluan hawl hmu thei loin ka hawr,<br />
Ninu suah beiseinak thinlung a mawr.<br />
B. Ngur<br />
‘Ainawn’ cu a ril a rawng zet zo cingin tho paih hrih loin ihkhun parah a bok<br />
ringring. Dawr rawl a ning tuk thlang. Inn ih an rak ei ttheu mi ziangmawpawl kha a hun ngai<br />
ruahro.<br />
Inn!<br />
Ainawn amahten a hung hni hruthri. Tlawng theh sehla khuiah ha a tlun ding? Inn<br />
a suahsan zik zawngih an innsang ih thilcangmipawl a vun ruat sal.<br />
Ainawn cu a pai’ hmel hman a cin man hlan ah a pa’n a rak thihsan. A nu in kum<br />
ziat simaw a run hmeihpi hnu, Ainawn phun nga a rak kai kum ah, fate pahnih nei cia, pahmei<br />
pakhat thawn a nu cu an run neiaw. A pekte ah cun Ainawn ih pa-ei cu a rak ttha lawk vio nan,<br />
kum thum hrawng a rung rei cun a pa cu zungawlvei deuhthaw ah a rung cang. An innsang<br />
dinhmun khal a rung tlaniam deuhdeuh.<br />
Ainawn ih tumruhnak le a nui’ thapeknak thazang thawn Ainawn cu phun hra<br />
thaten a run ong thei. A paih bik mi English major a ngah thei tla cu a lungawi sinsin. A rak<br />
sunmang ringring mi College leiram a pal ngah ve thei thlang ding ti a ruah hin a phur tuk. Asinan<br />
a pai’ tongkam kam khat cun Ainawn ih sunmang siangpahrang innpi cu bomb pakhat men<br />
bangin a cim darhsarhter thluh.<br />
“College kan lo kaiter thei lo ding. Kan innsang nun a har tukk thlang. Na nu le<br />
tuihlan vekin a cakvak nawn si l o, kei le na hmuh vek, na nu thawn nat kan sawngaw rero thlang a<br />
si bik. Curuangah phun hra khal na ong zo pam ih College cu na duhduh tikah na peh sal thei si.<br />
Singapore lam ih na va hlawhawk lo cun kan innsang tundinawkdan ding lamzin dang a um nawn<br />
lo.”<br />
Ainawn hrangah cun vun sonnak ding tongkam theih a har. Curuangah zianghman<br />
sawn loin amahten thu a ruat rero. A thinlung sungah cun tongfangpawl cu a so in an so burhbo… a<br />
liamthla thluh zik ngaingai ih hranhramten a dolhlut sal thluh.<br />
Cutluk kan har cun ziangahsaw na fate pahnih teh College an kai? Ziangtinsi an kai<br />
thei? Annih hmuah ziangahsaw Siangapore cu feh na fial ve lo? Ziangah kei bul ka va<br />
hlawhawknak ding san? Na zu man hrangah maw? Cu lo le na fale tlawngcawmnak hrangah saw?<br />
Ainawn ih lung sungih thusuhnakpawl cu a pa’n a thei thei loih a tawk deuh lai.
Ainawn cu a lu a thing. A ruat paih nawn lo. A tho ih rawl dawr lam ah zanriah ei<br />
dingin a va pan.<br />
(3)<br />
-3-<br />
A pianghlei mi Vanbawi siam thil,<br />
Phunkim le sui thabik ai in;<br />
Na tong kam khat theih ding ka hril,<br />
Na rimzunleng ngai in na hmin;<br />
Lung sung thliten cat lo’n ka sal,<br />
Zanmang sungih na ra len cang;<br />
A pianghlei mi aandang huval,<br />
Ttang sung lawi ding bang lung a phang.<br />
S. Kei Uk<br />
‘528’ dawr ah fala nu a ra thleng hrih lo ti a hmuh cun Za Bawi Uk Thang cu a<br />
thawpi a suah. Athil ti tum thupmi cun a lungtur a rangter.<br />
‘528’ dawr sung luhnak vorhlam kil, fala nui’ to theunak hmun ciah ah Za Bawi Uk<br />
Thang cu a to. Cule a zal sungih cabu, Louis Untermeyer ih ‘A Treasury of Great Poems’ cu a<br />
phorh. Cutheh in Premier 2+ coffee mix cu plain in a cah. Cumi theh cun a man. Fala nui’ ra thlen<br />
ding lawng cu ca siar phah le coffee in phahin daiten a rak hngak.<br />
Tawkfang cun fala nu cu ‘528’ lam panin amahten a rat lai kha Za Bawi Uk Thang<br />
in a mitsirten a hei hmu. A thinlung sungah zilthli nemten a hung hrang zerhzo. A lungtur khal a<br />
run rang ciamco. Asinan hmu lo vekten a cabu cu a siarawter. A hna lawngin fala nui’ kefeh awn cu<br />
a ngaithla khiaukhi.<br />
Fala nu cu ‘528’ sung a ra lut. Cule Za Bawi Uk Thang hmaiah ra ding in,<br />
“Hi, U Bawi Uk, hinah hin to ka duh i, a ngah kem?” tin nel zetin a run sut. Bawi<br />
Uk a mang a bang. A rak ruahnak hnakin a hrangah nikhua a rak tha ih a tha a tho nasa. Asinan<br />
vun ttong lohli thei loin ti ciauciau in a um. Fala nu cun a kut thawi tohkham khih phahin,<br />
“Hinah hin to sehla ka lo hnaihnok pang kei maw, U Bawi Uk?” tin a sut lala.<br />
Culawngah Bawi Uk cun baibah zetin,<br />
“Aa.. hnaihnok lo ee. To aw, a ngah tuk,” tin a hun ti. Fala nu cu a to. Cule a<br />
hrangah Premier 2+ coffee mix cu plain in a vun cah.<br />
“Ee, U Bawi Uk, na cabu siar mi cu! Poetry lam hi na rak thaw ve mawsi?”<br />
“Ka atcilh male. Ngui hnik aw, ziangtin si in rak thei thei? Ka mangbang nawn!”
“A mak lo ee. Falam tlawngta pakhat hrangah nangmah vek FPTP le LZP hotu<br />
pakhat theih cu ziangsi mangbang ding um? Si lo sawm?”<br />
“Si tla a si men thei. Sinan kei hmuah ka lo theih ual lo?”<br />
“Khui in si na ra kai?”<br />
“Kan khua in.. hee..hee.. asawng ah ka um.”<br />
“Nan khua in sim duh lo ahcun a poi lo ee. Asinan khuitawk asawng ah na um ti cu<br />
theih ka duh zet ding. In sim duh ahcun…”<br />
“Ziang, ka lo sim le na ra leng ding maw?”<br />
“A remcan ahcun.. ee.. a remcan lo khalle famteh.”<br />
“Nikhua that ni ni khatkhat le ka lo sim leh ding.”<br />
“Tui’ sim teh ziang poi lem?”<br />
“Asawng ka thawn tum deuh ih cunah...”<br />
“Aw...”<br />
Ainawn cun zianghman tong nawn loin a zal sungih cabu pakhat a vun phorh. Bawi<br />
Uk khal tong vun peh ding a thei lohli nawn lo ruangah Ainawn ih cabu phorh mi cu a rak zoh<br />
cuahco men.<br />
Klirlungz ih “Biazai Rianram”!<br />
Cui cabu a vun hmuh cun Bawi Uk cu a lung a awi tuk. A tha khal a hung tho sal.<br />
Cumi cabu zar ah Ainawn thawn an titi a sau phah thei thlang ding ti a thei.<br />
“Ainawn, khai cabu kha ziangtin na ruat?”<br />
“Ummm.. biazai atcilhtu keimah vek hrangah ‘Suikhur’; Chin Literature thansonak<br />
hrangah cun lo theih loih pal ding mi ‘Karbak’ pakhat a si tin ka hmu.”<br />
tuk hokhaw.”<br />
“Na sim mi cu a dik tuk. A ngantupawl teh kha na thei hai maw?”<br />
“Thei lo hokhaw. Nang teh?”<br />
“Ka rualpipawl an si kha. An cabu na rak siar sak ih ka lungawipi tuk.”<br />
“Na rualpipawl maw an si? Ee, an thuhla in sim hmen.. pakhat teten? Theih ka cak<br />
“Aw, a va ttia lo ve.”<br />
“Ziangmaw ttia lo?”<br />
“Aw, Kianghrol ih ttong uar mi ka run hmang ve duak si kha. Kianghrol thu ka lo<br />
sim ding a si le cu... ummm.. anih cu a kum a mal tuk laiih si ding, rualza umkhawm can vek<br />
khalle tlun ngen a hmang thei tuk.”<br />
“Aw, a si le cu Lailun Mekazin ah “Kan Tlung Pei” ti mi essay a rak ngan kha<br />
curuangah si pei cu?”<br />
theu.”<br />
“Si rori famteh. Anih cu nupi fanau hman nei hnai lopin inn tlun a sal ringring<br />
-4-
“Si le, JC Kip Ling teh?”<br />
“Voih aw, vei sarih le a hrek in.”<br />
“Ziangah?”<br />
“Sorry, JC Kip Ling ih mi tidan si kha.”<br />
“Aaa.. cuvek ngelcel teh cu! Anih teh mi ziangvek ha a si?”<br />
“JC maw? Mibur lakih ttongtambik, aw ringbik, mi thurel sung khal daitei rak ngai<br />
men thei loih drum rak vaw phahphah, cuvek milai na hmuh le khakha JC Kip Ling a si ti rak thei<br />
mai aw. Na sual tam lemlo ding.”<br />
“Ha..ha.. ka rak mitthlamdan thaw cun lei le van si ko. A bezaipawl hmuah khun<br />
zetzet le hak tteutteu lawnglawng an si fawn. OK, in sim hrih aw.”<br />
“Zirhfim ttul na si le ka ttong ngai aw.”<br />
“Ziangsi, na ttong ka ngai le ka fim thlang ding maw?”<br />
“Si lo ee, Papu Luai ih ttongkam ka lo hlawm si kha.”<br />
“Aw, cuti a si ahcun Papu Luai cu a fim zet si pei cu?”<br />
“Fim tla a fim thei men. Fim lo phangah cang lo khai lotei hun um nafam hin.<br />
Asinan ziangtluk a fim hmanah Fathers’ Day vekah cun a khawmaw ngam dah cuang lo.”<br />
“Ziangruangah?”<br />
“Aw, a khukhripawl cu nupi fate thawn an si thepthep thluh zo ih, papawl laksawng<br />
an pek canih mah lawng rak ngah ve lo cu a ning a na, a phuhrungaw famteh.”<br />
“Zangfakin! Nanmahpawl in tla nan buaipi mai lo sawm?”<br />
“Zia’h maw? A ‘ci’ dingih kan zuat hrim mi hun si ah.”<br />
“Nge, cuvek!”<br />
“Ngaite cun maw, kan buaipi tuk ko nan hokhaw. Tulai falapawl cu mifel hi a ttih in<br />
an ttih ih si a poinak cu.”<br />
tinak.”<br />
“Ai..ai.. cuvek tla kan si theh lo hokhaw maw.”<br />
“Khuaihli an sawt ih “Aih, a na!” tin na rak ti cun khai hma kha nangmai hma<br />
“Ziang e? In ttongsan mawsi cucu?”<br />
“Si lo ee, thinheng hlah la. Joe ih ttongkam ka lo sim tum hun si ah. Klirlungz thu<br />
theih na duh si lo maw?”<br />
“ Aw ee, anmahpawl thawn nan tongawkhawm thei theu maw?”<br />
“Ummm.. kei cu tlunlam visa ka ngah lawngah ka suakvak thei.”<br />
“Ziangsi tlunlam visa cu?”<br />
“S. Kei Uk ih dialogue si kha. Anih cu nupi a nei cuh.. hee..hee..”<br />
-5-
“Oh, cutin maw! Ee, U Bawi Uk, casiar dingin si lo maw hinah na rat? Thu ka lo<br />
sut buai ciam’ ih ka lo hmaisong.”<br />
menmen...”<br />
tuah?”<br />
“Hmaisong lo ee. Casiar dingih ra tla ka si cuang lopi. Umharphen ah ka rak kau ve<br />
“Ka ra thlen hlanah ca na rak siarthaw tuk, ka thei ko. A si lo le ziangsi na rak<br />
“Na ra pheinak zalam tluan khi,<br />
Cuan in a leng ka lungthin hi;<br />
Duhnungza na hmel mitthlam a cuang,<br />
Zunrim ngai ah luaithli a luang.”<br />
“Hey, U Bawi Uk, nang hi........”<br />
“Ziangsi, B. Ngur ih bezai ka rak lo sam sak mi si ual. Klirlungz thu ka rak lo sim<br />
theh hrih lopi cu...”<br />
“Hmmm.. si le si ko seh. Hiti kan to hi na zo simaw in a rak lo hmuh ngah pang<br />
ahcun na ol lo ding ka ti?”<br />
“Cuvek men phan ding a um lo tuk. Anih tla cu ‘Nam thektho fangin rak in aw’ ti<br />
lawng si in cah theu.”<br />
“Cucu fala na nei tinak si pei cu?”<br />
“Lamlam. Kim Khai in an nui’ thucah a reldan ka run cawng duak men si kha.”<br />
“Kim Khai na ti mi cu Biazai Rianram cabu tawlreltu, Vapual Luaithli video ih ih a<br />
cangtu pa, cule, Zolun Computer Service neitu khi a si maw?”<br />
“Si tuk lawlaw. Klirlungz hrangah ziangkim thaap ngamtu a si vekin Klirlungz ih a<br />
‘Kungpi’ khal a si.”<br />
“A va uarum ve! Ka ton tikah cun ka fak nasa lai ding.”<br />
“Na taw si cu.”<br />
“Ziang e?”<br />
“Aih, sorry, thinheng awih lo. Kim Khai na va fak citcet pang ahcun a rak lo tidan<br />
ding ka rak lo sim cia tumih si. Anih cu ttongkam ttha le velthemawk tivek hi a ngaih lo; a hua<br />
hliahlia cuh.”<br />
thlang.”<br />
“Midingpawl cu cuvek an si duh theu in ka thei. Na rel na rel ih ton ka cak hai tuk<br />
“Na paih ding le ‘Zalen Buk’ ah ka va lo lenpi pei cu? Khinah cu a zalen tuk.<br />
Nuam na ti em ding.”<br />
“Ziangsi ‘Zalen Buk’ cu?”<br />
“Zalen Buk ti mi cu Papu Luai le Kianghrol tei umnak. Taungphila zin thlangte ah<br />
a um. Calaimipawl tonawk theunak hmun tla a si. Salai Sen Ro Sang le Saya J. Khum cun ‘Kam<br />
Zalen Buk’ tin an phuah bet sak.”<br />
-6-
“Ziangruangah?”<br />
“Thei ve hlah maw. Khitawkih umpawl an tlok thei tuk ruangah a si men thei. Cu lo<br />
khalle a zalen ih duhduh va tlok a ngah ruangah khal a si men thei. A phuahtu tei pahnih in an<br />
theibik kei cu.”<br />
“Si le, ziangtikah in lenpi thei ding?”<br />
“Tuvek nikhaw that ni ni khatkhat le.”<br />
“Nge, U Bawi Uk hi.. mi thu na cawng!”<br />
An pahnihten an hnitlang. An ttong a thaw tukih coffee in ding an hngilh. Class an<br />
hngilh. Kiangkap tla an hngilh. Cule, tlun ding khal an hngilh!<br />
“Thank you, Klirlungz!”<br />
Anmai zarah Ainawn thawn an nelawk phah ruangah Za Bawi Uk Thang cun<br />
Klirlungz pawl hnenah a thinlungten lungawithu a hei sim hai.<br />
(4)<br />
-7-<br />
Sabek vekih kong nei ih<br />
Tlun zin kel<br />
A zawhtu ka si lo.<br />
Mero keneh hawl in<br />
Vanruah a dongtupawl ih<br />
Sungkhat khal ka si l o.<br />
A hnin lo mi, a hngetkhoh mi<br />
Lungput khawruah neitu tiah<br />
A uangaw duhtu ka si.<br />
Nhgepi<br />
Bawi Uk cu tu le tu nazi a zoh. A thin a tawi nawn thlang. ‘T.T’ ti ih kawh Lal Nun<br />
Thar le ‘Lian Lian’ ti ih kawh Phun Tlung Lian tei pahnih ra thlen ding hngakin<br />
‘jrpfom&Icif;’ dawr ih a tonak a rei thlang.<br />
T.T le Lian Lian cu Cikung ih University of Computer Studies ih tlawngkai an si<br />
ruangah thuttul a um le hitawk dawr ah hin an ra tongaw theu. Tu khal LZP thawn pehparaw in<br />
thuttul a um ruangah hinah Bawi Uk a ratnak a si.<br />
Tawkfang cun milai tei pahnih khal bike thawn an ra thleng ve. T.T cun Bawi Uk a<br />
hmuh veten hni setset in,
“Pu, na rak thlennak a rei zo maw? Lian Lian ka hngahnak ah ka tlai thluh silawm,”<br />
tin thupha a cawi lohli. Bawi Uk cun Lian Lian zoh phahin,<br />
a vun ti.<br />
nalaklaiah.”<br />
“Ziangsi Lian Lian cu.. mizan ah fala thawn hotel lam na va riak lala si nahlam?” tin<br />
“Naisai lo cuh. Mahte hman zanvarten T.T hrangah bezai ka phuah simaw ti<br />
“Si pei maw? Si le ziangsi na bezai cu?”<br />
“Thaten rak ngai aw: cspfoludktav;rxm;? rdwÅLom tav;xm;.”<br />
“Cuvial maw?”<br />
“Si hlah, a um lai. Himi cu Kim Khai hrang ka phuah mi si: Kim Khai, Khaini,<br />
Kunpawng, Kuhva, Kuak.”<br />
“Cuvek thulolak bezai! Khah, ziangsi kan cah ding? Nanmah ka rak lo hngakih<br />
zianghman ka rak cah hrih lo hokhaw.”<br />
“Grand dawng khat,” tin Lian Lian cu a vun au lohli.<br />
A rei hlanah Grand dawng khat cu khuat pathum thawn a ra thleng. Lian Lian cun<br />
palang cu a vun ong ih khuat sung a vun thlet zik zawngah dawr hmaiah motor pakhat a ra cawl ih<br />
an zaten an vun hoi tthuptthi.<br />
“Aih, kan sayamahpawl an si ual!”<br />
An zaten an ttihphannak ah an lung hmuah a mit theh tum. An umdan hmuah an<br />
hloh thluh. T.T cun a computer thluak cu zamrangten hna vun pe lohli.<br />
T.T cu a tho ih Grand palang cu coka lamah a va thup. Cule Dry Gin dawng khat,<br />
Lemon Tea tthuk thum le haite pathum kengin a ra suak sal. Cule Dry Gin cu khuat pathum<br />
sungah zamrangten a vun thle. Cule a rualpipawl cu Lemon Tea tthuk khat ciar le haite pakhat ciar<br />
in a vun pe.<br />
“Heh, zamrangten nan khuat sungah Lemon Tea kha rawi uhla haite thawn cok uh.<br />
Nan theithiam maw? Coffee mix cokdan vekih cok ding tinak a si cu.”<br />
Cucun Bawi Uk le Lian Lian cun theithiam zetin T.T ih fial vekin an tuah lohli.<br />
Culaifangah lengih sayamahpawl cu dawr sungah an ra lut.<br />
Bawi Uk tei pathum cu an khuat cok rero phahin an thawpi an suah hlunhlo.<br />
“Pu, nang teh fala na nei thei thlang maw, ziangtin ha?” tin T.T in Bawi Uk cu a<br />
vun sut thutthi.<br />
“Nei zik vek cu a bang lo sawm.”<br />
“Na nui’ lungkimzawng a si ding kha hngilh loten aw.”<br />
“Hngilh lo ee. Ka nu khalin a lungkim ko ding. Character a tlaksam lo hnuhnu cun<br />
ti lawng kha ka nui’ in cah mi a si ih a duh ko ding.”<br />
si pei cu.”<br />
“A si ah cun carry on. Kannih tla in hmuhter ve lo ding sawm?”<br />
“Hmuhter tuk lam. Tu cu vei khatte lawng kan be-aw lai hrih ih thu a fiang tik le a<br />
-8-
“Aize, na rak suang hmin theh zo hmang tinak lakah.. thulolak.”<br />
“Ai khai, nanmah teh ziang nan si ce maw cu?”<br />
“He..he.. Lian Lian cu na theih vek, tlawng theh le Photo Studio on tum khaw<br />
camera buai in a buai ko lo maw? A khattawkten hotel ah fala a hruai theu ih.. nupi ngai neih cu a<br />
tum hrih lo.”<br />
“Nangmah teh?”<br />
“T.U lamah a rimnam fangfang cu a um. Ka zuam rero lai.”<br />
“Phuut! Phui! A thaw lodan cu a makin a mak!”<br />
Bawi Uk le T.T cun a rual in Lian Lian an vun zoh. Lian Lian cu a khuat sungih<br />
Gin le Lemon Tea rawi mi a vun in ih lip ttiaittiai in a phui sal phutphi kha a rak si!<br />
(5)<br />
-9-<br />
I zel, tui ni tiang na zun in<br />
Cutin na si ringring le<br />
Khatin na si ringring le<br />
Rei ka dam lo ding, ka thei.<br />
Na culh mi rimhmui<br />
Ka ihphah ah ka burh<br />
Ka phar hmuah ah ka theh<br />
I zel, na rinthaw rinhmui in<br />
I zel...<br />
Zunphir<br />
Class theh Ainawn a ra suak cu a thaw a suak tuk. Lenglam thli thiang a vun hawp<br />
phahah pdefyef; pawl sen ciaiciai in an rak par kha a hmu. A kung par ih rak par na.. lei par ih<br />
rak ttil na.. tlun khal hnuai khal sein-paan hlirin an khat thluh.<br />
Vai puan sen rak phah tak bangih pdefyef; pawl thawi khat zinte cu zawh vivo<br />
ih a feh lai, yef;&kH lam a vun hawi cu a thin a phu dukdi.<br />
“U Bawi Uk!”<br />
Bawi Uk cu Ainawn a rat a hmuh veten a rak hngahnak yef;&kH hnuai<br />
tohkham ih a to lai cu a dingih Ainawn a va pan.<br />
“Ainawn, sabuti va ei sehla? Na paih maw?”<br />
“Aw, paih ee. Sabuti tla cu ka ngaina em.”
wufwkd; dawr ah sabuti ei phahin an casiar mipawl an hlawmaw.<br />
jroef;wifh? rif;cuf&J? armmifomEkd;? atmifa0;? aZ,smvif;?<br />
jrifhoef;? e&Drif; pawl le, T. S. Eliot, John Keats, Emily Dickenson, Robert Frost le W.<br />
H. Auden pawl.. cule, Chin Literature dinhmun le calai hrangih an sunmangpawl tla.<br />
ding.”<br />
hokhaw.”<br />
“Ainawn.”<br />
“Hmm?”<br />
“Bezai fing khat na hrangah ka rak ngan. In siar sak duh dingah cun ka lungawi zet<br />
“Ka rak siar pei cu.”<br />
“Sinan, na siar a si ahcun a siar man ah bezai fing khat in pek ve a tul ding<br />
“Cuti tengteng ding maw?”<br />
“Si, cuti tengteng cu si ko. Ziangtin ha, na siar kem?”<br />
“Umm.. siar hnik sehla ziang.”<br />
“Si le ka lungawi. Aman pek ding cu hngilh loten maw. Khah, Pentoum bezai phun<br />
in ka rak ngan ih...”<br />
a vun siar.<br />
Bawi Uk cun a bezai ngan mi cu Ainawn a vun pe. Ainawn cun cahnah cu pharh in<br />
DUHTHUSAM<br />
I ra leng aw, tthal thlizil thiang,<br />
Na kut nemten i kuah hram aw;<br />
Fur khawdur in ni a kham tiang,<br />
I rak sum aw, daihnak daidaw.<br />
Na kut nemten i kuah hram aw,<br />
Tthal ni tuartu ka lungthin hrang;<br />
I rak sum aw, daihnak daidaw,<br />
Val dang ttang a thlen lai ka phang.<br />
Tthal ni tuartu ka lungthin hrang,<br />
Bezai, zilthli, le na hmur thlum;<br />
Val dang ttang a thlen lai ka phang,<br />
Vun dawn thul ing na hnih biangsum.<br />
-10-
Bezai, zilthli, le na hmur thlum,<br />
Ka lungthin in a hal tuk zo;<br />
Vun dawn thul ing na hnih biangsum,<br />
Ka kiang na va thleng har thlang so?<br />
Ka lungthin in a hal tuk zo,<br />
Hnah ro par ih na ke awn thawm;<br />
Ka kiang na va thleng har thlang so?<br />
Na zang ka fak ve thlang lo sawm?<br />
Hnah ro par ih na ke awn thawm,<br />
I rak sum aw, daihnak daidaw;<br />
Na zang ka fak ve thlang lo sawm?<br />
Na kut nemten i kuah hram aw.<br />
(6)<br />
-11-<br />
Ka tha a nau, mitthli for in ka ttap,<br />
Ka neh lo mi ral cu ka buan;<br />
Nehnak tlang lamtluan cu ka hrang a hrap,<br />
Ka par a lulh can cu ngah lo’n ka luan.<br />
Kianghrol<br />
Phunsang Tlawng kai a duh tuk ruangih harsatnak a rak paltlang mipawl a vun ruah<br />
sal tinten Ainawn cu a thaw a rung pit ut-o thei lai.<br />
“Nangmahte na todelhawk thei ding lawngah tlawng na peh thei” timi tongkam cu a<br />
pai’ tongnetnak a si. A nui’ a ken thup mi sumpai cu Ainawn cun a tenren theibik in a rak hmang<br />
cingin thla hnih a rung kim cun a paisa neih mi khal a run phai rupro thlang. Paisa hizat hin ni ziat<br />
hman a daih nawn lo ding ti a thei.<br />
Ziang a tuah thlang ding?<br />
Rinsan ding mi a vun hawl. Harsatnak tawpkhawk a vun thlen ngaingai cun rinsan<br />
ding mi taktak hi ziang a si ti fiangten a zir ngah. Rual le pi a si lo. Sung le khat khal a si lo.<br />
Ainawn hrangah rinsan ding mi cu amah ‘Ainawn’ lawng hi a rak si!
Midang rinsan lodan a zir rualrual in mah le mah rinsanawkdan khal a zir cih.<br />
Zunphir ih ‘Cerek um lo meithal thawi ram thar lak tumtu’ a rak ti mi hi amah vek hi a si ko ding<br />
tin a ruat. Cui ‘ram thar’ lak theinak hrangih a tul mi ‘cerek’ cu ziangtin a ngah thei ding?<br />
Cui ‘ram thar’ ah teh ziang ha um ke? A rak lei mi cerek man thawn teh a phuaw<br />
kei maw cu? A theifiang ngaingai lo. A duh hmang a ti mi kha a duh mi a rak si sal lo ding ti a<br />
phang. Curuangah a duh ngaingai mi hi ziang a si ti a theihngah theinak dingah a duh ngaingai lo<br />
mi hi ziang a si ti theihfiang a zuam.<br />
A tawp a tawp ah cun Ainawn in ziang a duhbik ti a theiaw thlang. ‘Dr. Ainawn<br />
(Ph.D)’ ti ih nganaw singboard taraw mi inn sungih um thei ding! Cumi can ah cun anih cu<br />
Phunsang Tlawng pakhat khat ih ‘ziangsimaw’ a rak si zo dingih, upattlak mi pakhat a rak si fawn<br />
ding. Cule, a ke parah amahten a ding thei zo dingih.... cu hnu cun ziangsi tul nawn lem ding?<br />
Sinak, dinhmun, sumpai.. hipawl a co thluh hnu cun a thuanthupawl khal mi’n an rak hngilh<br />
thluh man zo ko ding. An rak hngilh hrih lo a si hmanah ziangsi poi lem nawn? Mai ke par ih din<br />
thei zo hnuhnu!<br />
Tu cun Ainawn cu a duh mi hmun a thlen ngah theinak ding hrangah a duh lo mi<br />
lamzin zawhtu ah a rung cang. ‘Suncaw fun keng lo cun khual hla tlawn a theih lopi’ tin amah le<br />
amah cu thiam a canaw. Cule phar parah Joe bezai tluan hnih a vun ngan:<br />
Ruahnak khungkhai, phungphai thlu si lo hi,<br />
Vunnel rawn ih ttioti sun vek a si.<br />
(7)<br />
-12-<br />
Ka hrang co hawi lo rua bangin na khui,<br />
Cokung ron ngam lo hin daiten ka ngui;<br />
Piallei thlan sung ka beiseinak ka vui.<br />
JC Kip Ling<br />
“Ainawn, hinah mawna rak um? Ka rak lo hawl rero si. Ziangah yef;&kH hnuai<br />
ah to lo’n hi lamlam ah na ra to? Mi na relh san mawsi? “<br />
“Relh san lo ee. Tui ni cu tuantei tlun ka duh ih cunah bus ka ra hngak famteh.”<br />
Bawi Uk cu Ainawn hmai zawn ah lungkim lo hmel zetin a vun to. Ainawn cun<br />
hmuk kio cu sauce thawi hmeh in a ei rero.<br />
a vun ti.<br />
“Ei ve hmen, U Bawi Uk,” tin Bawi Uk hrangah tisa vun thlet sak phahin Ainawn in<br />
“Ainawn, ka bezai man teh ziangtikah in pe thei ding? Ngah ka hngakhlap tuk<br />
thlang hokhaw.”<br />
“Na va hmanhmawh ve. Nuamten lo ziang. Bezai fing khat ngansuah ding hi a ol<br />
maw ol lo ti cu na thei ko si.”
Bawi Uk a lu a kheuh. Ainawn ih hmel a vun zohhliah. Ni dang hnakin a thutak<br />
cuangin a thei.<br />
“U Bawi Uk.”<br />
“Hmm?”<br />
“Thaisun nazi pakhat le a&v,fuRef; ah ra aw; bezai man ka lo pe diing.”<br />
Bawi Uk in zianghman a vun ttong ve man hlanah bus a ra thlengih Ainawn cu bus<br />
parah a va kai cih. Laklawh zetin Ainawn cu a vun byebye ta.<br />
Ainawn asawng a thlen veten ihkhun parah it in thu phunphun a ruat. Taktakah cun<br />
Ainawn in Bawi Uk a rak theihnak hi a rei zo;_ Phunsang Tlawng a ra kai hlan ihsin. Bawi Uk<br />
master ra kai bet lo sehla cu an rak tongaw lo men ding nan.<br />
Ainawn a thawpi a suah. A thinlung a buai. Thu a ruatcat lohli thei lo. Bawi Uk<br />
hrangah a tling lo tuk ti a hmuhsuahawknak hin a thin a nater. Leitlun nunnak ahhin ziangsi<br />
thupibik? ti mi hi a nun sung hmuahmuah ih a vei khatnak hrangah a sutaw thok thlang.<br />
‘A thupibik’ ti ih a rak ret thupit mi parah siseh, ‘A thupi lo’ ti ih a rak ret thupit<br />
duh lo mipawl parah si seh, tu cun a ringhlel duh thlang. Minung pakhat, ahleice in fala pakhat<br />
hrangah, ih hualvan cu a nitin nuncandan in lai a rak rel ti sehla a sual tam pei maw? Tu lawngah<br />
a ruat.<br />
Zahumnak tel lo hlawhtlinnak, duhdawt mi nei lo lungthin, duhdawttu nei lo<br />
nunnak... cupawl thawn teh a hmuitin mi hi rak ngah si bang khal sehla, hnangamten a nun hi a<br />
hlim thei ngaingai kei maw cu? A ringhlel!<br />
Cabuai parih a ret mi Bawi Uk ih bezai cu a vun siar sal. A khirhdan ding a ruat<br />
phah. A thinlung takten Bawi Uk a duhdawt ti cu theiaw cingin a thinlung a thencat thei hrih<br />
cuang lo.<br />
Anetnakah Kianghrol ih bezai hlom khat cu a thazang hrangah vitamin sihlum<br />
bangin a vun mom:<br />
Lehhnu ka umdan ding theih thei si hlah,<br />
Sihmanseh tui can tui ni tetal cu;<br />
Zaihla thar, ttong thar, tlung seh kan run ah,<br />
A lungawi seh, ka lungthin Thuro-bu.<br />
(8)<br />
Ngun Ling: Abigail, na kutzung zimte in ka hmur run tham hrih aw. Asilole, hnget zetin ka hngawng run<br />
kuah awla, ka hmur dai in na hmursente kha run ret aw. Cule, ka kaa sungah na anka mawi zilthli thiang<br />
run semlut aw. Cutin, nangmah bang mawi le tha in ttong ka thiam ve ding.<br />
Tha Par: A si lo, a dik lo ding. Mifim khalin hrelh cang an nei theu ti hi a dik si hi! Tongfim le anmawi hi<br />
kaa in a suak mi a si lo. Mit in a hmuh mi kha thluak in a tthitkhawm hnuah kaa in a relmawi khal a si<br />
lo. Thinlung thianghlim ihsin irhsuak mi a si sawn.<br />
-13-
(Papu Luai ih “Keimai Ta” Drama sung ta thursuak mi)<br />
Ainawn a&v,fuRef; lam a vun thlir cun Bawi Uk a rak thleng zo ti kha a hmu.<br />
Bawi Uk cu a&v,fuRef; ra ttumnak lam dungtun ih dingin tili lam a rak thir rero. Tili parah<br />
cun Mumyef; le aA'g pawl khinah.. hinah..<br />
“U Bawi Uk, na rak thlennak a rei zo maw?”<br />
“Awh, Ainawn, na ra thleng zo nan mawsi?”<br />
An pahnih cun tohkham sau parah an to. Ainawn cun zianghman rel loiin a zal<br />
sungih cahnah pakhat cu a phorh ih Bawi Uk a vun pe. Bawi Uk cun cahnah cu a vun pharh.<br />
Cule awn loin a siar:<br />
LUNGTHLITUM<br />
A ra leng ding, tthal thlizil thiang,<br />
Na za pharh in rak dong hram aw;<br />
Fur khawdur in ni a kham tiang,<br />
A rung tla ding, daihnak daidaw.<br />
Na za pharh in rak dong hram aw,<br />
Tthal ni tuartu na lungthin hrang;<br />
A rung tla ding, daihnak daidaw,<br />
Val dang ttang thlen lai ding siang hlang.<br />
Tthal ni tuartu na lungthin hrang,<br />
Ka khek, bezai le ka hmurthlum;<br />
Val dang ttang thlen lai ding siang hlang,<br />
Vun dawn thul ing na siangttanghlum.<br />
Ka khek, bezai le ka hmurthlum,<br />
Na hnen hlanh ding ka hal tuk zo;<br />
Vun dawn thul ing na siangttanghlum,<br />
Na kiang thlen ding ka hah tuk zo.<br />
-14-
Na hnen hlanh ding ka hal tuk zo,<br />
Lungsung thuh mi duhnak biapawl;<br />
Na kiang thlen ding ka hah tuk zo,<br />
Ka zanmang tiang nangmah ka hawl.<br />
Lungsung thuh mi duhnak biapawl,<br />
A rung tla ding, daihnak daidaw;<br />
Ka zanmang tiang nangmah kahawl,<br />
Na za pharh in rak dong hram aw.<br />
Bezai a vun siar thluh cun Bawi Uk ih hmel cu a thlum in a thlum. A tho ih Bezai<br />
ih liang parah a kut a vun suangih duhnak le ngainatnak thawi khat mitmengpawl thawn Ainawn<br />
zoh phahin,<br />
hal ttuamtto.<br />
“Ainawn, ka lungawi tuk. Ka lo duh,” tin dimten a vun ti. Ainawn a mitthli a rung<br />
“Na hmel a va hlim lo ve, Ainawn?”<br />
Bawi Uk cun Ainawn ih hmel zohhliah phahin a sut. Ainawn cu nuamten a lu a<br />
thingih zianghman a ttong lo. Bawi Uk khal a ngui ringring lawk. Ainawn ih umdan a theithiam<br />
thei lo. A mit cun a&v,fuRef; phar parih nganaw mi ca tawi tetepawl cu umharphenah<br />
awsuakin a siar rero. Hrekkhat cangan mipawl tla cu hnihsuakza a si ruangah an pahnih in an run<br />
hni thei sal. Cuti ih an siar rero laiah Ainawn cu ziangsimaw vun ruatngah bangin,<br />
phorh.<br />
“Ee, kei tla ca malte nganve ka duh,” tin a ti ih a zal sungih correction pen cu a<br />
“Ziang ca si na ngan duh?”<br />
“Christina Rossetti ih bezai tlar hnih-khat te..”<br />
Ainawn cu a tho ih phar hmun khat, kawm nawn ah ca a va ngan. A ngan theh cun<br />
Bawi Uk in a va siar:<br />
And if thou wilt, remember,<br />
And if thou wilt, forget!<br />
A siar theh cun Bawi Uk a ngaih a tha ciah lo. Ainawn a vun zoh. Ainawn ih<br />
mithmai sungah a cangan mi ih sullam theih tum in a hawl. Sihmansehla zianghman a hmufiang<br />
thei si lo.<br />
“Ainawn, ziangsi na duhsan? ‘Na duh ahcun cingkeng la, na duh ahcun hngilh mai’<br />
ti cu.. ziang a si thlang, hmm?”<br />
“Ka nganve men si kha. Thupi ah ruat duh hlah. Ra aw, khinah Kyaw Moe Photo<br />
Studio ah kan va zuk ding. Tui sun hngilh lonak hrangah.”<br />
-15-
Cutin Kyaw Moe Photo Studio ah an va zukaw. An zuk theh ah dawr ihsin an ra<br />
suakih Ainawn in,<br />
“U Bawi Uk, tu teh ziangha kan ti ding?” tin a sut. Bawi Uk cun zamrangten,<br />
“cspfolvrf;Mum; kan va zawhve lo ding maw?” tin hni phahin a rak ti lohli.<br />
Ainawn khalin, “Va zawhve ding si ko,” tin a rak lungkimve cih.<br />
An pahnihten Main zinpi ihsin an ra feh ih pialnak an thlen zawngah Bawi Uk cu a<br />
dingih Ainawn hnenah,<br />
“Ainawn, cspfolvrf;Mum; zawhtupawl hrang daan thlun ding a um kha na<br />
rak thei maw?” tin a sut. Ainawn cun a lu thing phahin,<br />
“Thei lo. Ziangsi?” tin a sut. Bawi Uk cun hni phahih Ainawn zoh in,<br />
“Kut kaiaw tengtengih zawh ding an ti,” tin a vun ti.<br />
“Ngeee..!”<br />
Cutin kut kaiaw in cspfolvrf;Mum; ah an feh. Lilawn umnak an thlen in an<br />
cawl ih lilawn tlang ah an to.<br />
“Ainawn, hmai zarh le ka rualpipawl thawn ui kan that tum. Zalen Buk ah kan ei<br />
khawm ding. Lo sawm sehla na ra telve paih kem? Na mi ton duhpawl khal an kim theh ding.<br />
Cun an hnenah ka lo lenpi ding thupawl tla ka rak sim theh zo. An lo welcome nasa kha.. rak<br />
lenpi tenteng aw tin in cah nasa.”<br />
“Ee, cuti cu ra telve ding si cu! In ra sawm awla? Sinan.. kei cu uisa ka ei lopi.”<br />
“Poi lo ee, arti kan lo buh mai ding. Pum ziat na duh?”<br />
“Pum hnih.”<br />
“Pum li in ka lo buh ding. Ka lo capoh men... rawlhmeh dang kan lo ngaihtuah sak<br />
ding hokhaw. Ka rualpipawl cu nunau ngaihsakdan an thiam ngaingai. Phang duh hlah.”<br />
(9)<br />
-16-<br />
Thinlung zukrop thehtu zan hnahfa,<br />
Nun muril doral fei hliam tuar mi;<br />
Tuar har lakah na rimra a kha,<br />
Na cil put thluahthlo’n in cuan fawn si.<br />
Kianghrol<br />
Tui zan nazi pahra kim ding cu zan dang bang lo’n Ainawn in a hreh cuang. A thi le<br />
tha zuktu ding ‘Hnahfa’ pakhat a ra thlen ding can a nai thlang. Cui hnahfa cun Ainawn cu, hotel<br />
pakhat ah simaw, Shuh-Khin-Ta hmun khatkhat ah simaw, asilole, hmun fianrial khuitawkah
simaw, hruai in Ainawn ih thisen puartei a zuh sak theh hnuah, Ainawn ih ‘nunnak’ hrangah, lo<br />
le, thisen man ah, ‘sumpai’ a pe theu.<br />
Ainawn ih lungthin a phur a rit. Bawi Uk hi mangsuak loten um thei sehla a duh.<br />
Tuihlan ih ‘poi’ a rak ti dah lo mi kha tu cun ‘poi lo’ vun ti hrih vivo ding cu a harsat thlang.<br />
Bawi Uk ih lungput diknak, zahumnak le a parih duhdawtnak thianghlim a neih mi<br />
hin Ainawn ih thlarau cu a hliam. Bawi Uk ih felnak le tluangtlamnak pawl cun Ainawn ih nuncan<br />
kha hling bangin an sun. Bawi Uk in Ainawn a tihzahnak le a upatnak pawl cu Ainawn hrangah<br />
cun a mah dengtu ‘sobul’ vek a si.<br />
Tuar a har; a ning a zak; a phuhrungaw; a thin a nau; a ning a na; a hmaisong. Cule<br />
Bawi Uk hmaiah rung fate deuhdeuh vekin a theiaw.<br />
Malh sal a theih nawn lo mi a thuanthu hrangah a lungthin a kuan a tul. Rei a to<br />
theive lo ding ti a theihfiang zo mi ‘Tohkham sang’ cu, duhum viau hman khal sehla, a kian sawn<br />
mai ding. A cennak ding hmun si ve lo, a phu ve lo mi, ‘Ram’ cu va luah tum in a nor hrim lo mai<br />
sawn ding.<br />
Zanttim can ih thimnak thlapa a nget,<br />
Lungkuai awthlung zaihla a hung thang bet;<br />
Vansung si-ar khal an ttap hai, zan sia,<br />
Zanttim can ih thimnak thlapa a hla;<br />
Zaihla mualliam ngai in ttahhla ka sam,<br />
Vawlei khkalin lungzur ngaihla a sam.<br />
(10)<br />
-17-<br />
Joe<br />
Zing ni hluan ih mawi mi hlanih mithmai,<br />
Thim khawdurpi bang len rialruah a pai;<br />
Ka hna sungih hnihnak awthawng a cem,<br />
Sahrang hliam mi bang lungthinril a pem.<br />
S. Kei Uk<br />
An department hmai ihsin Ainawn cun yef;&kH lam a hei thlir. A dan vekten<br />
Bawi Uk cu Ainawn a ra suah can a rak hngah theunak yef;&kH hnuai tohkham parah a rak<br />
to. Bawi Uk a vun thlir laiah Ainawn cu amahten a mitthli a rung hal.<br />
An pahnihten okH;xyfaqmif saklam ah an phei vivo. Cule<br />
ygcsKyfausmf&JxGef;yef;jcH lam ah an pial ih cspfolwHwm; an va zawh.
Mualpawng parih tonakpawl khal totu rak nei hrih loin an rak lawng riahri hai. An pahnih in<br />
tonak an remawk theh hnuah Bawi Uk in,<br />
“Ainawn, tui sun cu na mithmai a va danglam ve! Ziang na cang? Na nuam lo deuh<br />
si nahlam?” tin a sut.<br />
“U Bawi Uk, thenawk ka duh. I ngaithiam awla, cule, zangfahten in thlah mai aw.”<br />
“Ainawn, na thurel mi cu ziang a si thlang? Duhdawtnak hi lehpi ding men a si lo<br />
hokhaw. Zangfahten ralringten ttong aw.”<br />
“U Bawi Uk, in theithiam in in ngaidam aw. Kei cu na hrangah ka tling lo, ka lo<br />
phu lo, ka thei.”<br />
“Ainawn, ziangruangah cuti menin na thinlung na thleng? Kei cu zianghman ka<br />
theithiam thei lo. A cang thei le nangmah sawnin in theithiamter aw. Cu lo cun...”<br />
“U Bawi Uk, hiti k a lo ti hi ka lo duh tuk ruangah a si ti rak thei aw. Cumi cu<br />
ziangtikhmanah rak hngilh dah awhlah.”<br />
“In duh ngaingai a si ahcun, my love, in then lo dingin zangfahten na thinlung rak<br />
thleng sal hram aw. Ka lo then thei lo. Ka lo duh tuk... ka thinlung zaten.”<br />
thotho ding.”<br />
“Tui’ in then lo khalle ni khatkhatah cun nangmah sawnin in then hmaisat a tul leh<br />
“Ziangruangah? Ainawn, na ttong mi hi ka hrangah theihthiam a har deuhdeuh ual!<br />
Ziang kan cang thlang? Fiangten in vun sim hnik aw.”<br />
Ainawn a lu napin a thing. A mitthli a tla. Zianghman a ttong thei nawn lo. Bawi Uk<br />
a anhai thlang. Curuangah mawlmang zetin Ainawn cu a vun pom.<br />
(11)<br />
-18-<br />
Nun buainak kel ih<br />
Kan hmuh kan ton mi<br />
Harnak vunnel in<br />
Tilai a ceen ruangah maw<br />
Lunglo hmun kan thlen?<br />
Khawmaw can ttih ah<br />
Zin ding in na hrial<br />
Hawp thiang zilthli<br />
Tinung dawk dah<br />
Ttih phah cingin<br />
Kan hmuan ah kei ka pial.
-19-<br />
Nhgepi<br />
Salai Sen Ro Sang tei innsung ah LZP Kalay meeting rak kaitupawl cu an to<br />
thepthep. Mang No Zik in ‘LZP Biathli’ a can diktei a suah thei lonak san a simfiang rero.<br />
Anetnakah,<br />
“Editor a tuantu keimai mawh, keimai tlin lonak ruangah a si. Curuangah keimah hi<br />
in cum vualvo ko uh,” tin pitling zetin a ti ih a to sal. Cucun Vice President Jesse Penn-Lewis a<br />
hung dingih,<br />
“Hi thu ahhin Saya Mang pakhat lawng hi mawhthluk theih si’n ka thei lo; ziangah<br />
ti le zohman in kan bawm lopi! Amah pakhat lawng cun ziangtinsaw a tuan thluh cawk ding?<br />
Curuangah Editor bawm dingih tuanvo a nei nai’ zianghman a rak bawm lotu kanmai mawh sawn<br />
asi,” tin a vun ti cu boruak hmuah a zangkhai thluh sal.<br />
Bawi Uk in,<br />
Thu dangdang an relkhawm thluh hnuah President J. Khum in,<br />
“Bawi Uk kha Treasurer cabu na rawn keng maw cu aw?” tin a run sut phutphi ih<br />
“Aw, keng ee. Ee... Lian Lian ih bike sungah ka san ta ih ka rak lak hngilh si,” tin<br />
thiamaw lo zetin a ti. J. Khum cun,<br />
“E khai a, a va zia awm lo ve cuti cu. Va lak sal vat a va tul mai awm mang ee? Cu lo<br />
tla cun ci nang! Tu meeting tiak tikah branch hranhran ah ‘Biathli’ kan zemsuak thlang dingih, a<br />
pek zat ding cazin kan theih lo cun kan dung vek khan kan buaibai thluh lala pang kei.. a tici lo<br />
viau ding hokhaw aw..” tin a ti.<br />
J. Khum cun,<br />
“Si le, Lian Lian hnenah a tu ka va la duak mai pei cu?” tin Bawi Uk cun a vun sut.<br />
“Cuti a si a tul mai kei cu. Civa lo hle mai! Lian Lian cu na va hawl hmu thei em kei<br />
cu ti aw?” tin a sut ih Bawi Uk in,<br />
“Hawl hmu thei ko ding,” ti ih sawn phahin leng a suak. Sangka a va thlen zawngah<br />
J. Khum in, “Poi khop mai,” a ti mi aw cu a vun thei ban lai.<br />
Lian Lian a rak umnak ding hrawnghrang hmuahhmuah ah a va hawl nan<br />
khuihmanah a hmu loih Bawi Uk a beidong. Treasurer pakhat si ve si treasurer cabu tel loih<br />
meeting room va luh sal ding cu a ngam thei nawn lo.<br />
Zanriah ei can khalah Lian Lian cu a ra thleng hrih cuang lo. Lian Lian cu Cikung<br />
khua ih University of Computer Studies ih tlawngkai a si vekin Tahan a rat tinten Bawi Uk tei inn<br />
ah a ra thumaw theu. Asinan Lian Lian cu fala-misa-mi a si ruangah zan ah cun a ra riak dah tuk lo.<br />
Zanriah khawh cun Bawi Uk cu a umhar tuar lo’n ‘Wai Lay’ lakphak dawr lam a va<br />
pan. A zum cia vekin a rualpipawl cu dawr ah an rak thleng cia thluh ngaingai. Mang No Zik cun<br />
Bawi Uk a hmuh veten,<br />
“Zia’h tui sun teh na ra kir sal lo?”tin a rak sut. Bawi Uk cu a tonak rem phahin,<br />
“Mah hman, ka milai pa ka hawl hmu thei lopi. Nannih si sehla teh nan kir sal<br />
ngam nawn ding sawm?” tin a ti. Jesse in,
“Tu teh ziahsaw Lian Lian a ra telve lo? A ra tlung hrih cuang lo hmang ha?” tin a<br />
sut. Bawi Uk in,<br />
“Tlung hrih cuang hlah. A hawl khal ka paih nawn lo,” tin hngirteu lai zetin a ti.<br />
Cucun Kim Khai in,<br />
“E, mitu ka rat hlante ah fala mawi nawn pakhat phurin ka dawr a rat ta kha. Kei<br />
le.. a fehnak ding rak suh hna khal thiam cuang hlah,” tin a rak ti. Jesse in,<br />
“E’u raw, a va’n luck leh thei maimai ve. Khuilam fala ham’ a rak ton man lala ke!”<br />
tin a rak dilsut. Kim Khai cun ti cuarco’n nuamnaiten,<br />
“Zo a ti ta kha saw mawle? A hmin a kawh cu ka rak theih ngei kha. Ummm.. aw...<br />
ka theisuak zo! Ainawn a ti ta vekin ka thei,” tin a vun ti.<br />
“Ainawn!”<br />
Bawi Uk ih hna sung ihsin a rung tlalut mi bomb cu a awm sungah a vung puakkuai<br />
durdo. A takpum in a hnin. A ding. Bike a norsuak. Cule cak zetin a tlansuak vurvo.<br />
Tahan ih um Hotel pakhat hnu pakhat ah Lian Lian a va hawl. A hmuh lo hnuah<br />
Kalaymyo lamah a va hawl vivo. Lian Lian ton ngah a duh. Asinan vun ton ngaingai ding le a ttih<br />
fawn. A hnathli ah Ainawn in thenawk ding thu a rak rel laiih tongkampawl cu tongfang pakhat<br />
teten a hung thang zutzo.<br />
Nazi a zoh: 11:45 PM.<br />
Zan khawthim lakah Bawi Uk cu Hotel pakhat hmaiah a va ding. A taksa cu<br />
thlanfim in a rak ciah thluh man zo. A lungtur rang dutdo khal a dawn thei lo. Rapthlakza thil<br />
pakhat va tong thlang ding bangin a tha in a kaibet.<br />
(12)<br />
-20-<br />
A nget lo nan a ttet, a vun a hik,<br />
A let za in a hnget hauhruang dawl sang;<br />
Hmu vek hlah hai mithiam khalin a hrik,<br />
Sivai hmangih hlawm in tum kei, duh hlang!<br />
A hrek tang sun khal cu hman tlak loin,<br />
Phiang rep ro vek ruh reureu in a rel;<br />
Hlan ih san seu a rak hman mi ahkhin,<br />
A rauthla, thazang hmuah a rak hlan fel.<br />
JC Kip Ling
Hotel sungih a rak hmuh mi kha a mang men rak si hram seh tiah Bawi Uk thla a<br />
cam. A zum thei lo! Amai mit rori ih a rka hmuh mi a si ti hi a pomrem thei lo. A lungthin in cui<br />
thudik cu a cohlang duh lo.<br />
Ziang a tuah dingih, ziangtin a um ding ti khal zianghman a ruat thei nawn lo. A<br />
khawruahnak a pit. A thinlung a hit. A thluak a buai. A lung a kuai. A nun a ruai.<br />
Ihkhun parih lawngfangkheh deuhthaw ih rak um Ainawn...<br />
Cabuai parih zu palang le khuatpawl...<br />
Ainawn ih phawklek mithmai le ttihphang ningzak mitmeng...<br />
Lian Lian ih mangbang anhai le umdan hloh umtudanpawl...<br />
Ziangtin si a tuar thlang ding? Cu hmuahhmuah ngaidam thluh thei khop<br />
duhdawtnak Ainawn parah a rak nei maw? Himi ngaidam dingin a duhdawtnak in a daih thei<br />
kem? A sutaw. Cumi ret that, ngaidam thei ci a si maw si lo ti hman a fiangaw hrih lo. Cun, a<br />
rualpa in ‘Hmei’ vekih a rak hman mi minu pakhat hi ‘Nupi’ ah a nei thei kem? A nei ngam kem?<br />
Lian Lian thawn teh ziangvekin an hmaitonaw thlang ding?<br />
Zianghman a ruat paih nawn lo. Zantim khawthim sungih lam hlo vekin a theiaw.<br />
Lungmolnak cirhduppi sungih pil hlo vek tla bang a ti. A thim. A ri. A pit!<br />
(13)<br />
-21-<br />
Zantim laiih zalam tluan khi cuan hman,<br />
Duhmi a hmel zanmang hluanin a rau;<br />
Sun tleu mawinak ninui’ zamual lian san,<br />
Thlakungzawntu nei lo’n zankhua a sau.<br />
A liam can khi hmuhkirtertu thimnak,<br />
Tualleng biathu tinkim ka ruah canah;<br />
Zan hin liam lai nei maw ka hngah a fak,<br />
Cem ni nei maw culram hrawngih ka vah.<br />
Mitthli canghnap hnul in thluakim hal ning,<br />
Tap ning, tap ning, sunvu zanvar tap ning;<br />
Ka tah sun cante a sul zoi ing,<br />
Romei liam hnu zun in ka hmang run-inn.
-22-<br />
Nun hi ka ruangpum hin tuar i tur maw?<br />
Lungthli tal in zinglam deirel cuan law.<br />
Vang Ar<br />
Thilcangmi hmuahhmuah hrangah hin a thinlungten a rak timlamaw cia theh ko<br />
nan, a rung thlen ngaingai cun Ainawn a kekkuai theh. A tuar mi hrangah vun puhmawh ding a<br />
hawl; asinan a hmu fawn lo. A hrangah khua cu a thim mepmep ko.<br />
A nun lamtluan kel khatkhatah duhdawtnak hi hrial theih loin a tong leh ding ti hi<br />
vei khatte hman a rak ruat dah lo. Sinan, cui duhdawtnak thawi rinloparalih an vun tonawk tikah<br />
cun cui duhdawtnak cun Ainawn ih nun-hmuandum cu mangbangza in a hningter in a rak hringter<br />
theh. A thlarau lantiangin a hnuk a ciapter!<br />
Asinan tu cu...<br />
A si ko nan a poi lo! Ainawn in a nunnak ih a tul mi, a lungthin diriamnak hrangih<br />
thupibik, a thlarau in a hal duahdo mi, a rak hawl rero mi ‘ram’ le cui ram in a phut mi, cu ziang a<br />
si ti tu cun a theifiang zo!<br />
A mitthlipawl a hnul sal thei can a thleng leh ding.<br />
Ngan hrih lo mi a nunnak cahmai thar ah bezai mawite a ngan thlang ding.
-23-
A rak sak dah hrih lo mi hla thar phuah thei dingin a zuam ding.<br />
A suncawbel sungah rawlhmeh dang a san thlang ding.<br />
‘Ram thar’ nornak ding hrangah hriamhrei dang a ser tum thlang ding.<br />
Ainawn cu...<br />
Thimkhawzing sungah um hrih hmansehla...<br />
Lungthlite talih zinglam deirel a cuan duhtu a si.<br />
(14)<br />
-24-<br />
I hold it true, whate’er befall,<br />
I feel it, when I sorrow most;<br />
‘Tis better to have loved and lost,<br />
Than never to have loved at all.<br />
‘528’ dawr luhnak sangka vorhlam kil cu tu cun totu nei lo’n a tthing.<br />
(Tennyson)<br />
cspfolvrf;Mum; ah kenehpawl lawng a tang thlang. Asinan cui kenehpawl<br />
cu an hlun hrih lo.<br />
okH;xyfaqmif hnuai le yef;&kH hnuai tohkhampawl an um a har.<br />
Kyaw Moe Photo Studio ah tlen hrih lo mi zukpawl a um. Cui zukpawl cu anmah<br />
ra tlentu ding ngai in an tap.<br />
hngak.<br />
Bus hngah phahih colh theunak Sabuti dawrpawl an lung a leng.<br />
a&v,fuRef; phar hmunkhat ah correction pen thawi ngan mi:<br />
“And if thou wilt, remember,<br />
And if thou wilt, forget!” ti mi cafangpawl khal a kelten a um lai.<br />
Zalen Buk in, ziangtikhmanih a ra leng dah nawn lo ding mi, ‘Mikhual’ pakhat a<br />
Bezai in a ttelh a hloh.<br />
Hla mawi in a awthlung a thup.<br />
Sihmansehla...<br />
Kalay Phunsang tlawngtapawl cun ‘Za Bawi Uk Thang le Ainawn’ cu thuanthu<br />
bangin an run rel ringring theu.
Thil ra thleng poh ka rak pomrem,<br />
Ceen in ka tuar, riahsiatbik lai;<br />
Duhdawt ti um dah riai lo ai,<br />
Duh theu hloh sal khal a zia em.<br />
(Tennyson)<br />
*************************************<br />
***********************<br />
*******<br />
-25-