Loisi August 2009 - Baptist Church of Mizoram
Loisi August 2009 - Baptist Church of Mizoram
Loisi August 2009 - Baptist Church of Mizoram
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong>
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Kum 18 LOISI <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Editor : Zos^ngi - 2324042(O)/9436370319(M)<br />
email: zosangi@gmail.com<br />
Joint Editor : F.Zanguri 9436157412/2324276<br />
Editorial Board : Upa C.Remmawii 9436157990/2325033<br />
Dr.Chawngthanpari 9436157875<br />
Pi LH Sangziki 9436150846<br />
Rbt. H.Lianchhungi 9436370532<br />
Advisory Board : Upa Sangthanzuala Ralte9436370912<br />
Upa C.Sangliana 9436147165<br />
Cir. Manager : B.Singp^ri<br />
BCM Office, Serkawn<br />
P.O. Zotl^ng - 796691<br />
Phone- 2342696(O)/2342776(R)<br />
9436157084(M)<br />
Asst. Cir. Manager : Pi H.Lalkimi 9436353308/2322993<br />
* A chhunga thute hi a ziaktu ngaihdan a ni a. Editorial<br />
Board ngaihdan a ni vek lo.<br />
A Chhunga Thu Awmte<br />
1. Editorial ......................................................................... 1<br />
2. Sermon: Bungbel thianghlim Lalpa hmantlak ............... 2<br />
3. Awmdan mawi ............................................................... 4<br />
4. Kristian chhungkua: Fanaute enkawlna lam.................. 5<br />
5. Testimony Huang: Lalpa zara ka Testimony ................... 9<br />
6. Engvanginnge .............................................................. 10<br />
7. Eirel ............................................................................. 12<br />
8. Beautycare ................................................................... 13<br />
9. Hriselna Huang: Thei ei hi damreina a ni .................... 14<br />
10. Missionary Huang: Arunachal East kan thleng ve ta ... 16<br />
11. Household Tips ............................................................ 23<br />
12. Report: 1. Vairengte Pastor Bial BKHP Report .......... 24<br />
2. Lungsen Pastor Bial BKHP Report ............ 25<br />
3. Tawipui Pastor Bial BKHP Report............. 26<br />
13. Pi C.Rosiamliani (1945-<strong>2009</strong>) Chaltlang, Aizawl ....... 28<br />
14. Mi naran, nu ropui ....................................................... 29<br />
15. Pr<strong>of</strong>ile .......................................................................... 31<br />
16. Nangni leh Keini ......................................................... 30
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Kum <strong>2009</strong>-2011 Chhunga MBKHP Hruaitute<br />
Office Bearers<br />
President : Upa C.Remmawii, Chanmari<br />
Vice President : Pi F.Zanguri, Venghlun<br />
Organiser : Pi B.Singpari, Serkawn<br />
Asst. Secretary : Dr. Chawngthanpari, Serkawn<br />
Treasurer : Pi LH Sangziki, Venglai<br />
Fin. Secretary : Rbt. H.Lianchhungi, Chanmari<br />
Senior Adviser : Upa Sangthanzuala Ralte, Rahsiveng<br />
Upa C.Sangliana, Chanmari<br />
EXECUTIVE COMMITTEE MEMBER<br />
1. Pi B.Nongheli 2. Pi R.Lalrotluangi<br />
3. Pi Zosangi 4. Pi H.Lalkimi<br />
5. Pi T.Lalthanveli 6. Pi Saprengpuii<br />
7. Pi Chuaubuangi 8. Pi K.Zopari<br />
9. Pi Lalrochami 10. Pi Lalmalsawmi Sailo<br />
11. Nl J.Lalrimawii 12. Rbt. K.Zapari<br />
13. Pi Darkungi 14. Pi Lianhmingthangi<br />
15. Pi S.Lalthanpari<br />
BKHP Dinchhan:<br />
<strong>Baptist</strong> Kohhran Hmeichhe Pawl dinchhan chu Pathian<br />
ram a lo zau zel theihna tura Kohhran, khawtlang leh<br />
chhungkuaa Pathian rawngbawl hi a ni.<br />
A thiltum:<br />
1. Pathian thu hriatna leh rinna kawnga hmasawnna.<br />
2. Kristian chhungkaw din.<br />
3. Pathian thua fate kaihhruai.<br />
4. Chanchin Tha hrilhna kawnga theihtawp chhuah.<br />
5. Assembly-in Buhfai tham hi enkawl tura ruat anga enkawl.<br />
6. A tul ang apianga Kohhran leh khawtlang tana thawh.
Editorial:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 1<br />
Chhinchhiahna<br />
Indonesia ramah khuan tlang pakhat Mount Merapi an tih,<br />
Fire Mountain tia an sawi mai thin chu khawvela tlang kang<br />
hlauhaw ber zinga mi a ni a. Chu tlang kang (Volcano) chu a lo<br />
thlen dawn hian ‘Chhinchhiahna’, a kang dawn a ni tih hriat<br />
theihna a lo awm thin a. Chutiang hunah chuan thuneitute chuan<br />
chunglai vela mi chengte tan a hlauhawm avangin thiar chhuah<br />
hna an thawk vat vat thin a. Kum 2006 May 13 khan Merapi tlangah<br />
chuan meikhu var hlak mai hi a rawn chhuak leh tup tup mai a.<br />
Mak tak maiin chu laia mi chengte chuan tlang kang tur<br />
chhinchhiahna chu an ngaihthah tlat mai a, nunna tam tak an chan<br />
phah ta a ni. Hetiang hian a hma lawk kum 10 vel kalta-ah pawh<br />
mi 60 laiin an lo thih phah tawh a, mihringte hian thil lo thleng tur<br />
chhinchhiahnate kan ngai pawimawh lo fo thin reng a ni.<br />
Lal Isua kha a zirtirte’n, “I lo kal lehna leh khawvel tawpna<br />
chhinchhiahna chu engnge ni ang?” tiin an zawt a. Mathaia Bung<br />
24 kan chhiar chuan a lo kal leh dawna thil lo thleng tur<br />
chhinchhiahna chi hrang hrang Lal Isuan a sawi a. Heng<br />
chhinchhiahna lo thleng tur a sawite hi in hmuh hunah chuan,<br />
“Amah chu a lo hnai tawh a, kawngka bul ngeiah a awm tih hria<br />
ang che u,” tiin a sawi a ni.<br />
Lal Isua lo kal leh hun tur hi Pa chauh lo chuan tumahin<br />
an hre lo tiin min hrilh a. A hun leh ni hre lo mah ila a lo kal lehna<br />
tur chhinchhiahna min pe a, inring renga awm tur kan nih thu Bibleah<br />
hmun tam takah kan hria a. Hetiang a nih lai hian Pathian thuin<br />
a sawi lawk chu, “Ni hnuhnungah te chuan nuihsantute chu<br />
anmahni chakna anga awmin nuihsan chungin an lo kal ang a. A<br />
lo kal lehna thutiam chu khawiah nge?Siam tirh atangin engkim a<br />
awm pangngai angin chi thlahtute muthilh ni ata tawh kha a la<br />
awm zel a lawm,” tiin Lal Isua lo kal lehna awih lotute chungchang<br />
a rawn tarlang a. Nova damlaia tui a let khan awih lo tute tuiletin<br />
a lak bo vek thute kan hmu bawk a.<br />
Lal Isua lo kal lehna hi kan awih emaw awih lo emaw a la<br />
thleng tho tho dawn a. A lo kal dawna lo thleng tur ‘Chhinchhiahna’<br />
te hi ngaihven chunga inring renga kan awm loh chuan kan boral<br />
ngei dawn a ni. Lal Isua lo kal lehna atan hian i inpeih tawh em?<br />
- Zosangi
2<br />
Sermon:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Bungbel Thianghlim Lalpa Hmantlak<br />
-C.Kaphliri<br />
Aizawl, Venghlui.<br />
MBKHP Khawmpui thupui kha ka rilru a khawih viau<br />
mai a, a sawituin thahnem ngai takin a sawi a, nuho kal khawm<br />
kan nih angin min fuih hle pawhin ka hria a, hei, ka rilrua<br />
awm ang angin mawlmang takin ka han ziak ve leh tawp mai<br />
a ni. Ngaihtuah chhunzawmna nei lem lo pawhin kan lo<br />
ngaihtuah chhunzawm thar leh ka beisei a. Kan tunlai<br />
khawvelah hian kan mamawhin ka hre ve tlat a, Lalpa ropui<br />
nan kan ngaihven thar leha kan hlawkpui ka beisei. II Timothe<br />
2-21 te, I Petera 1-16 te, Henrai 12-14 te, Luka 12:1, 7, 10<br />
chhiar belh turin chhiartu zawng zawng ka han ngen duh a<br />
ni. Pathian hmingin ka han tarlang a, kan thupui ‘Lalpa<br />
hmantlak tih kha ka han belh duh a, ‘Bungbel thianghlim<br />
Lalpa hmantlak’ tiin.<br />
Nuhote hi kan pawimawh<br />
ve a, in chhungah te,<br />
Kohhranah te pawh. Pathian<br />
bungbel kan ni, Lalpa hman<br />
tlakin kan awm em tih hi.<br />
Petera ziakah chuan, “Nangni<br />
in thianghlim tur a ni, kei<br />
ka thianghlim si a” tih kan<br />
hmu a nih kha. Hebrai-ah<br />
chuan “Mi zawng zawng<br />
nena inremna leh thianghlimna<br />
um rawh u, chu mi thianghlimna<br />
lovin tuman Lalpa an<br />
hmu lo vang” a ti bawk a.<br />
Thiang-hlimna hi kan Pathian<br />
hian a duh a ni, hmun dang<br />
tam takah pawh kan hmu a,<br />
Israel ho hunlaiah pawh a<br />
sawi tam mai a, “In ti thianghlim<br />
rawh u” a ti. Kan thianghlim<br />
loh chuan hman tlak kan<br />
ni lovang; kan bungbelte<br />
pawh a thianghlim loh chuan<br />
kan hmang duh lova kan silfai<br />
thin kha. II Timothea 3:1-5ah<br />
chuan “Ni hnuhnunga<br />
mite” tih kan hmu a, kan tel<br />
ve si a, tun hi hun hnuhnung<br />
a nih tawh avangin i han<br />
chhiar teh ang u, heng a tih
awlhhlawh hian kan lo awm<br />
palh ang e, hman tlak kan ni<br />
lovang “Hei hi hre rawh” a<br />
ti, thupek a ni. Hun khirh<br />
takte a lo awm ang, mi,<br />
mahni in hmangaih tute,<br />
tangka ngaintu te, inti vei te,<br />
chapo te, Pathian sawichhetu<br />
te, nu leh pa thu awi lo te,<br />
lawmna chang hre lo te,<br />
thianghlim lo te, hmangaihna<br />
pianpui nei lo te, hawihkawm<br />
bawl te, hektu te, insum thei<br />
lo te, mi kawlhsen te, tha duh<br />
hauh lo te, vervek te, thuhnu<br />
dawn lo te, inngaihlu te,<br />
Pathian hmangaih aia mahni<br />
lawmna mai hmangaih zawk<br />
tute an ni dawn si. Pathian<br />
ngaihsak an na an nei ang a,<br />
nimahsela a thiltih theihna<br />
chu an awih lovang, chung<br />
ang chu hawisan rawh a ti<br />
hmak mai. Kan Pathian hian<br />
a va duh lo em, kan hawisan<br />
loh chuan hman tlak kan ni<br />
dawn lo a nih chu. I ngaihtuah<br />
chiang teh ang u, kan<br />
thupui hi a thukin a hlu a ni.<br />
Kan hun tawng zelah hian<br />
ngaihtuah chian a va hun ta<br />
em! Kan sawi seng lovang,<br />
Bible ka han tarlante hi ngun<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 3<br />
takin chhiar chiang leh ila ka<br />
va duh em. Thianghlim tura<br />
min phuttu hian a mi thianghlimte<br />
a rawn hruai dawn si<br />
a.<br />
Khawmpuia kan thu<br />
ngaihthlak kha thianghlimna<br />
khawp a niin ka hria, i ngaihtuah<br />
nawn leh teh ang u.<br />
Hriatchian leh zual hi a va<br />
hun tawh em, kan Lal Isua<br />
Krista hian, “Ka lo kal leh<br />
ang a, ka hnenah ka la ang<br />
che u” a tih kha. Thianghlim<br />
lo chu a la thei lovang a,<br />
Pathian mit hmuhah hian lang<br />
lo tura thuhruk theih a awm<br />
si lova. Thufingte 7:22-24<br />
kan en chuan Sava-in a thihna<br />
tur a ni tih hre lova thalin a<br />
thin a dawhtlang thlenga<br />
thang lam a pan ang hian kan<br />
kal mup mup mai hian ka<br />
hmu a, ka rilru a na ve em em<br />
thin a, sualnain min tih<br />
hrehawmna zawng zawng te,<br />
Pathian-in kan dam chhung<br />
kum hun a ruat kum 70-80<br />
(sawmsarih sawmriat) emaw<br />
thleng pha lova thlanmuala<br />
min hnuh liam sak zawng<br />
zawngte hi i han thlir teh ang<br />
u. Krista thisen, kan sual man<br />
bat min
4<br />
tlak sakna Kalvari lam han<br />
thlirin kan sualna te kan<br />
bawhchhiatna te thupha<br />
chawiin Kros-ah i kir leh ang<br />
u. Thufingte 28:13 kan en<br />
chuan “Bawhchhiatna zeptu<br />
chu a hmuingil lovang a, zep<br />
lova inpuanga hawisantu<br />
chuan zahngaih-na a hmu<br />
ang” a tih kha, kan ram tan<br />
Lalpa hmaah i kun thar leh ang<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Awmdan Mawi<br />
u. Zahngaihna kan hmu ang a,<br />
hman tlakah min siam thar leh<br />
ang. Zahngai thei tak a ni si a.<br />
Kan ram hi Lalpa tan i hauh<br />
tlat ang u, Isua Kros bula kunin<br />
thupha i chawi ang u. kan hneh<br />
ngei ang sual thiltihtheihna<br />
chu, Hnehna chu Lalpa ta a ni<br />
si a. Bungbel thianghlim Lalpa<br />
hmantlak kan nih theih nan<br />
min siam thar leh rawh se.<br />
Amen.<br />
-ZD Thangthuami,<br />
BCM Ebenezer Unit, Zobawk.<br />
1. Hmeichhiate hi Pathian min siam danin thlabi chhiar tura<br />
din kan ni a, kan Period (hunbi) thla a lo thlenin kan<br />
hmanrua Part hmante paih mai<br />
mai lovin phum emaw ekin-ah<br />
te thlak i la. Khawlaia Part tlate<br />
ui-in a rawn pu a, mi varandahah<br />
te hnutchhiahin khawlaiah te<br />
an pu a, hei hi hriselna atan a that loh bakah hmeichhiate<br />
mualphona a ni.<br />
2. Bathroom-ah mahnia bathroom hran kan nei a nih loh<br />
chuan Underpant leh Bra bathroom-a dah tlar thut hi thil<br />
mawi lo leh nalh lo tak a ni. Kan Underpant-te bathrooma<br />
khai ro mai lovin, ni-a pho ro ngei a tha a, a hrisel zawk<br />
bawk a ni.<br />
3. Kristian nute’n kan inchei thuam belah tunge ka nih a,<br />
khawia kal tur nge ka nih kan inchian fo a tha. Pathian<br />
biak inkhawmah te, BKHP Committee-ah te, Kohhran<br />
puipun khawmnaah te, Kristian nute tiha mawia inchei<br />
thiam a, kan Mizo incheina thuam puan ven hi a mawi.
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 5<br />
Kristian Chhungkua:<br />
Fanaute Enkawlna Lam<br />
- Lalrinliani<br />
Ramhlun South, Aizawl.<br />
“Naupang chu a kalna awm kawngah zirtir ula, a lo<br />
upat hun pawhin a thlah lovang” Thufingte 22:6)<br />
Nausen engmah ti thei lo enkawl ngai, nu leh pa ang<br />
chhunga awm thin hian Pathianin a mite hmangaihnaa min<br />
thawhsak tam zia min hriatchhuah tir thin. Naupangte chu<br />
nu leh pa-a innghat pumhlumin an lo seiliana, an lo puitlin<br />
a duhthlang thei an lo nih huna Pathian duhzawng an thlan<br />
theih nan leh Pathian nih chhan an hriat theih nan ngun<br />
taka enkawl an ngai a ni.<br />
1. Nu leh pa leh an u te’n<br />
ngaihsaka, thil awmzia zirtir<br />
ngun an tul hle a.<br />
2. Sual leh tha an zir ve<br />
theih tho avangin thil tha<br />
zirtir uar tur a ni. ‘Ti suh’<br />
tih aiin ‘Ti rawh’ tih hi uar<br />
zawk a tha a.<br />
3. Tawng mawi zirtir tur a<br />
ni. Tawng bawlhhlawh leh<br />
zahmawh lam sawite an<br />
rawn ching ve mai thei a,<br />
chungte pawh chu a that loh<br />
zia hriattirin thu tha sawi i<br />
zirtir zel tur a ni.<br />
4. Nu leh pa hmangaih tur<br />
an nihzia te, unau inhmangaih<br />
dial dial a tulzia te<br />
zirtir tur a ni. Paula te hunlai<br />
pawhin hmangaihna pianpui<br />
nei lote pawh an awm kha!<br />
Fanau enkawlna-a Nu<br />
mawhphurhna:<br />
Hmeichhiate hi fa paitu<br />
leh hringtu pawm theitu kan<br />
nihnaah ngawt pawh hian,<br />
enkawl seilenna kawngah<br />
mawhphurtu ber kan nihna<br />
hi Pathian thil lo ruahman<br />
lawk pawh a lo ni a. Khawvel<br />
Chhandamtu Isua lo<br />
pianna atan Mari thlan a ni<br />
a, Pathianin a Fapa enkawltu<br />
atan hmeichhia a ring tawk<br />
a ni. Bible-a kan hmuh<br />
bakah khawvela hnam tin
6<br />
zingah hmeichhe tha, fanau<br />
enkawl tha atangin mi ropui<br />
leh hmingthang an lo<br />
chhuak zel a ni. Hmeichhiate<br />
hi chhungkaw nu ber, ei<br />
leh bar lam leh in chhung<br />
khawsak lam vawngtu kan<br />
ni a. Naupangte pawh kan<br />
ang chhungah an khawsa a,<br />
nu ber enkawl dan ang ang<br />
an rawn than lenpui ber a ni.<br />
Mi ropui leh chhuanawm<br />
tak tak St. <strong>August</strong>in te,<br />
Nepoleon leh George Washington<br />
te chuan ‘Hlawhtlinna<br />
thuruk chu Nu-ah a<br />
innghat’ ni-ah an ngai tlat a<br />
ni a ti. Mi hlawhtling leh<br />
chanchin ngah tak takte<br />
pawh hi an nute enkawlna<br />
tha avanga hlawhtling leh<br />
khawvel hriat khawp mi<br />
ropui an ni a. Thufing pakhat<br />
chuan “Nu hian khawvel a<br />
siam a ni” a ti tawp mai a<br />
ni.<br />
A lehlamah khawvel nau<br />
pianga seilian hmasa ber<br />
Kaina leh Abela inkara<br />
inrem lohna lo awm leh<br />
tualthahna hmasa ber lo<br />
awm pawh kha a nu Evi<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
enkawl dan that tawk loh<br />
vangah kan puh thei ang<br />
em? “Tualthattu za-a sawmriatte<br />
hi a chhungkaw inenkawlna<br />
tha lo atanga tualthah<br />
duhna thinlung pu an<br />
ni” tiin Anderson chuan a<br />
sawi.<br />
Tlangval pakhat rukruk<br />
vanga an khaihlum tur<br />
pawhin a nu hnenah, “Nangmah<br />
avangin a ni min<br />
khaihlum dawn, ka tet te<br />
atanga ka thil ruk thin kha<br />
lawm takin i lo dawng thin<br />
a, min khap ngai lova; tunah<br />
hei nangmah avangin min<br />
khaihlum dawn ta a nih hi”<br />
a ti ve tlat a sin! A nu tan<br />
chuan a na awm teh a sin le.<br />
Hengte hi lo chhinchhiah<br />
ila:<br />
Kan fate hi pum chhunga<br />
an awm lai atangin enkawl<br />
nghal tur an ni a. Samson-a<br />
nu chuan Samson-a a pai<br />
dawn khan Vantirhkoh-in<br />
naupai tur chungchang,<br />
“Fimkhur rawh khai, uain<br />
leh zu reng reng in suh la, ei<br />
thiang lo thil reng reng<br />
pawh ei suh ang che” a ti a.
Elizabethi’n <strong>Baptist</strong>u Johana<br />
(hmeichhe hrin zinga<br />
ropui ber) a pai lai khan<br />
Thlarau Thianghlim a khat<br />
a. Nute u, in pum chhunga<br />
naute a awm lai atangin ei<br />
leh inah fimkhur a tul a, hna<br />
hah thlak lutuk pumpelh a<br />
tha a, nun hlimna in mamawh<br />
bawk a ni. Chung<br />
chuan in fa lo piang turah<br />
awmzia a nei tak meuh a ni.<br />
Nau pai laia hlim tak fa chu<br />
a hmel tha duh bik an ti.<br />
Mihring siam thatna hun<br />
duhawm ber chu naupan lai<br />
hun hi a ni a. An puitlin huna<br />
siam that tumte an hlawhchham<br />
fo thin. Kan thingphun<br />
te, kan buh leh thlai te<br />
pawh an tet laiin kan uluk<br />
ngai a, pangpar pawh tuia<br />
chawmin leitha kan pe a,<br />
dipchhetu turte kan thianfai<br />
a, an lo puitlin hunah ngaih<br />
tha takin kan thlahthlam thei<br />
thin ang hi a ni.<br />
Sikul hmasa ber chu in<br />
chhungkhur hi a ni a, zirtirtu<br />
hmasa ber pawh nu hi a ni.<br />
D.L. Moody chuan, “Khawvela<br />
nu zawng zawng hi ka<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 7<br />
nu ang vek ni se chuan Tan<br />
In (Jail) hi a awm a tul<br />
lovang” a ti thlawt mai. A nu<br />
hi hmeithai rethei tak a ni a,<br />
miin “I fate an thahnem si<br />
a, i enkawl seng lovang,<br />
hmun hranah thawn darh<br />
mai rawh” an ti thin a. Ani<br />
chuan, “Pathianin kut pahnih<br />
min pe a, ka fate hi<br />
keimah ngeiin ka enkawl<br />
ang” a ti tlat a. D.L. Moody<br />
te unau chu mi ropui tak tak<br />
vekah a chhuah a ni. Tet te<br />
atanga zirtirna tha dawngte<br />
chu chhuanawm taka a lo<br />
seilianin, enkawlna tha<br />
dawng lote chu tha lem lo<br />
takin an lo puitling thin a,<br />
chhungkua leh khawtlang,<br />
ram leh hnamin a lo tuar<br />
phah thin a ni. Nu tha kan<br />
va mamawh tehlul em!<br />
Naupangte hian hmangaih<br />
leh ngaihsak an mamawh<br />
a. Nu leh pa tam takin<br />
kan fate hi kan rula raw neih<br />
mai mai a, kan hmangaihna<br />
leh ngaihsakna hriain kan<br />
bulah thlamuang sela, pawn<br />
lam leh khawlaiah tal tir mai<br />
mai chi an ni lo. Mi tam takin
8<br />
an fate hi, “Leng bo rawh u,<br />
in ninawm” an han ti thla<br />
zen a. An nute mahin ninawm<br />
an tih chu mite’n an lo<br />
duh bik ang emaw chu? Nu<br />
leh pa tam takin kan fate<br />
enkawl that loh rah kan seng<br />
mek zawng a nih hi.<br />
Abraham Lincoln-a,<br />
America rama President<br />
ropui ber chuan nu Pathian<br />
tih mi nei tawh phawt chu<br />
an rethei ngai lo ve, a ti a.<br />
Fate chu zirtirna thain<br />
chawm rawh. I nun leh chetzia<br />
atangin i fate’n zirtirna<br />
tha an dawng thei a ni tih<br />
hriain i nun leh chetzia-ah<br />
fimkhur ang che. Nu leh pa<br />
tam takin kan fate hi vin,<br />
hauh leh velhna chang chu<br />
kan hre viau a, amaherawhchu,<br />
fuih leh zirtirna chang<br />
kan hre tawk lo a ni. Juda<br />
Rabbi hote chuan naupang<br />
enkawl that a pawimawh zia<br />
sawiin, “Hna tangkai tak<br />
thawk tura a fa zirtir ngai lo<br />
chuan rukruk a zirtir a ni” an<br />
ti a, chu chu chhungkaw tinin<br />
thuvawnah an nei tlat a ni.<br />
Juda-te chuan an fate<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
nausen an nih lai atangin an<br />
zirtir a, an nute hnute tui nen<br />
an lem pawlh tir thin a.<br />
Chuvangin an fate thinlungah<br />
chuan dan thu chu a intuh<br />
nghet tlat thin, Rev. William<br />
Barclay chuan a ti a. Judate<br />
hian Deuteronomy 6:4, 5<br />
‘Sheme’ an tih hi thahnem<br />
ngai takin an zirtir a, thuvawnah<br />
an neih tlat avangin<br />
sakhaw danga inleh pawh an<br />
harsat hle thin a ni.<br />
I fate chu i theih ang<br />
tawkin chaw tha pe la, an ei<br />
leh inah inbuk tawk (balance<br />
diet) ngaihtuah sak thin<br />
rawh. An thawh theih tawk<br />
hna thawhtir thin rawh.<br />
Pawisa lamin thlem leh tih<br />
lungawi ching suh. Hauh<br />
aiin fak a sawt zawk a, an<br />
tih that chhunah lawmthu<br />
sawi thin ang che. Taksa leh<br />
thlarau lama an puitlin theih<br />
nan zirtirna tha i pek a tul a,<br />
nangmah ngei pawhin lehkhabu<br />
tha lama pur i chawka<br />
i chhiar tam a pawimawh a<br />
ni. Naupang thlahthlam<br />
chuan nu zahna a thlen thin<br />
(Thuf. 29:25) tih hriat reng
tur a ni.<br />
Kan fanaute hi Pathian<br />
min pek naupang an ni a,<br />
nakin lawka kan ram leh<br />
hnam, kan Kohhran hruaitu<br />
turte an ni a. An mahni<br />
enkawl thatah mawh kan<br />
phur nasa hle a ni. Kan<br />
Kohhran, kan ram leh hnam<br />
tluk chhiat lohna turin<br />
chhungkua leh naupangah<br />
tan i la zel ang u.<br />
Chhungkua-ah nu chu<br />
pa tanpuitu a ni a, pasal leh<br />
Testimony Huang:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
fate rawngbawlsaktu a ni.<br />
Napoleon-a chuan, “France<br />
ramin a mamawh ber chu nu<br />
a ni” a ti a. <strong>August</strong>in-a<br />
chuan, “Nu ho min han pe<br />
teh u, an mahni hmangin<br />
khawvel ka han tidanglam<br />
teh ang” a ti a. Timothy<br />
Dwight-a chuan a hlawhtlinna<br />
bul hetiang hian a<br />
sawi a, “Nu tha ka nei a ni”<br />
a ti a. Fanau enkawl thu-ah<br />
nu leh pa kan tanrual a<br />
pawimawh em em a ni.<br />
Lalpa Zara Ka Testimony<br />
- L.H. Sangziki<br />
Venglai, Lunglei.<br />
Vawikhat chu ka Office bang hi<br />
Thlarau Thianghlimin min hruai a, dawr<br />
pakhatah hian ka tul lut a. An puanthan zawrh<br />
lai chu lei a tul tlat mai a. Thil lei tumna ka<br />
neih loh avang leh chu chu eng atan nge ka hman ang tihte ka<br />
ngaihtuah a. Mahse, Thlarau Thianghlimin min control tlat<br />
a, puanthan chu ka lei ta a. Ka leina nu chu a lawm em em<br />
mai a. Heti hian a sawi a, “Ka leibatna te’n pawisa min rawn<br />
dil dawn a, ka neih sain a daih si lova, Lalpa’n a rawn tir ch<br />
a nih hi. Ka puanthan i leina nen hian ka leiba chu ka pe thei<br />
dawn ta a ni,” tiin min hrilh a. Lalpa chu fakin awm rawh se.<br />
He ka puanthan lei hi kei pawhin ka hmang tangkai hle bawk<br />
a. Lalpa thatzia hi tem chhin tlak a va ni em!!<br />
9
10<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Engvangin nge?<br />
Engvangin nge Purunvar leh sen hi taksa tan a that?<br />
= Purun var (Garlic) hi Mizo zingah hian ei lo kan awm<br />
meuh awm lo ve. Mahse, a duh lo tan chuan a<br />
rimte hi a chhiain a thak dante hi a tui lo ve<br />
hle a ni. Amaherawhchu Purun var-ah hian<br />
damdawi tam tak a awm tlat mai. Nitin kan<br />
hmarcha rawtah emaw chawhmeh dangah emaw ei tel ziah<br />
thei ila, kan hriat loh hlanin kan taksa chu nasa takin a lo pui<br />
thin dawn a ni.<br />
Purun var hi kan taksa chhungah leh pawn lamah pawh<br />
damdawiah a tha ve ve a. Chungte chu i lo thlir teh ang.<br />
Pumpui a tanpui dan: Kawpuar emaw pum puarah<br />
emaw Purun var hi a tha em em a. Mahse, a hranpain heng<br />
damdawi atan hian ei lovin chaw ei apiangin emaw Purun<br />
var zung hnih/khat hi ei tel zawk tur a ni. Tin, chaw ei tui nan<br />
pawh a tha a, Purun var syrup leh sawhthing den sawm tui<br />
thirfiante chanve ve ve chawhpawlha chaw ei kham veleh<br />
nitin vawi hnih ei hian chaw ei a ti tui duh.<br />
Purun var Syrup hi kawthalo leh santen atan te a tha em<br />
em a. A siam dan chu- Purun var zung khat vel kheh la, Malt<br />
Vinegar 100ml pawlh dal lovah chhum so bawrh bawrh la. A<br />
tui chu thli chhuakin chu mi zat chiah khawizu telh leh tur a<br />
ni. Heti hian bur chhin neiah rei tak a dah that theih.<br />
Awmna atan: Kan sawi tak Purun var Syrup hi Asthma,<br />
thawhah lutuk tih reh nan a tha a. Tlai leh zan mut dawna<br />
thirfiante thum in tur a ni.<br />
Tin, naupang awmna atan chuan Purun var kheh sa hi<br />
thi-ah siam sak ila, awrhtir tur. A rim khan hnar za leh ping a<br />
ti ziaawm thei a ni. Tin, Purun var hriat (Garlic Oil) pawh an<br />
awmah leh hrawkah chul sak tur a ni bawk.<br />
Sciatica leh ruhseh lam tan: Heng natna vei tan hian<br />
Purun var hi a tha leh zual em em a ni. Purun var zung li kheh
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 11<br />
sa kha bawnghnute-ah chhuan so bawrh bawrh a, a<br />
bawnghnute chu thlir chhuah a mut dawna purun var chu ei<br />
tur a ni. Purun var zung hi 10 a tlin hma chu nitin pakhatin tih<br />
pun zel tur a ni a. 10 a tlin hnuah pakhat zela tih tlema ei leh<br />
tur a ni. A tlem tial tiala pali a lo nih leh hnuah belh leh tur a<br />
ni. Hetiang hian ni 40 chhung tih tur.<br />
A dangah: Mit fiah lo leh thluak lam dik lovah pawh<br />
hian Purun var tui sawr hi an pe thin a. Tin, zun kawng dik lo<br />
atan pawh Purun var chhuan sona tui no chanve vel nitin<br />
vawi thum pek a tha bawk.<br />
Taksa-ah hnawih atan: Purun varah hian nachhawkna<br />
awm ve avangin Punrun var rawt sawm hi ruh chuktuah naah<br />
leh Sciatica-ah te an bel thin a. Tin, nak ruk na them thumah<br />
pawh belin na a chhawk thin bawk. Tin, Purun zung Coconut<br />
Oil-a chhum a, chu oil chu far hnih far thum benga far luh<br />
hian beng na te a chhawk bawk a ni. Zun theih lohte hian<br />
dulah purun var den sawm hi belin zun a ti awl ve thin bawk.<br />
Heng kan sawi bakah hian ruah tui tlak laia natna chi<br />
hrang hrang lo awm thinte tan Purun var hi a that bakah Purun<br />
sen nena ei pawlh hian thisen sang leh lung lam that lohnate<br />
pawh a veng tel a ni.<br />
PURUN SEN<br />
Purun sen pawh hi damdawi tha tak a lo ni reng<br />
mai a. A hela ei hi a tha ber a. Tin, khawizu pawlh<br />
dal loh nena chawhpawlh hian rannung sehna<br />
hnuhma a bel te, vung te, khawihli te leh ruh na/ruhseh damdawi<br />
atan a tha bawk.<br />
Purun sen hian a chunga sawi bakah hmeichhe thi nei tan<br />
thi a ti chhuak thain thisen a tithianghlim bawk a. Tin, zun a<br />
tih tam avangin kal a pui nasa em em bawk a ni.<br />
Purun sen han tih hian henga kan hmuh zen zen loh Purun<br />
sen var chi hi damdawi atan chuan a tha leh zual.
12<br />
Eirel:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
1. Alu Puri<br />
Mamawhte:<br />
1. Maida no chanve<br />
2. Atta no chanve<br />
3. Alu pum 3<br />
4. Giu/Ghee fian khat<br />
5. Hmarcha dip sen duh tawkin<br />
6. Chi duh tawkin<br />
7. Tui a hmehna tur<br />
A siamdan:<br />
1. Alu chhum hmin la, rawt kawi rawh.<br />
2. Maida, atta, hmarcha dip sen leh chi chu chawhpawlh la.<br />
3. Giu chhuang tui la leih la, hmeh pawlh ang che.<br />
4. Tui lum pepin nuai nuam tawkin a chunga mi zawng zawng<br />
khi hmeh pawlh la, lian lutuk lovin hlawm la, atta kan angin<br />
nuai phek ang che. Atta kanna-ah tel tlem dah la, a lehlam<br />
lehlam sen deuh thapin kang ang che. a luma ei chi a ni.<br />
2. Maida Beef (Bawngsa siam dan)<br />
Mamawhte:<br />
1. Bawngsa ti Kg. chanve 2.Maida no 1½<br />
3. Artui pum 3 4.Tel<br />
5. Chi duh tawkin 6.Tui no thum<br />
A siamdan:<br />
1. Sa chhum hmin la, a taka leh a tui dah hrang ang che.<br />
2. A sa chu dah hul la, thet sawm la, chi leh artui nen chuan<br />
chawhpawlh rawh.<br />
3. Tel-ah deep fry-in te tak te tein kang la, i kan ro sa chu dah rih<br />
rawh.<br />
4. Tel leh Maida chu chhuan pawlh la, ngun takin chawk reng la,<br />
a lo uk deuh hnuah satui emaw tui emaw chu leih la. A so<br />
hunah i sa kan ro kha thlak la, rei vak lovah a ei theih.
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 13<br />
Beauticare<br />
Beauticare<br />
Hmai bawl tana hriattur te:<br />
Hmai bawl/arngeng tana tih loh tur lam han<br />
tarlang hmasa ila:-<br />
1. Mawm lam pang ei tam loh tur.<br />
2. Hmaiah thil mawm hnawih loh a tha.<br />
3. Zan rei tak tak thelng men loh tur.<br />
4. Thil thak/hmarcha ei tam loh a tha.<br />
5. Chawhmeh leh thildang masala tamna ei loh tur.<br />
6. Kuta hmai khawih fo loh tur.<br />
7. Arngeng khawih te, hriau emawa vih te, tina a hawlphum<br />
sih thlak te tih loh tur a ni.<br />
8. Thil thlum lam ei tam loh tur.<br />
9. Ruih theih thil tih loh tur a ni.<br />
Hmai bawl awm chhan tlangpui tarlang leh ila:<br />
Arngeng/hmai bawl awm chhan hi kawng hrang hrang a<br />
awm thei a. Hmai phih fai that loh vang leh enkawl ngun loh<br />
vang te, Make-up (hmai hnawih) ngeih loh vang te, lu phut<br />
vang te, chaw ei hun mumal loh vang te pawh a ni thei a. Tin,<br />
thil mawm leh thil thlum, thil hnang lam chi ei hnem lutuk<br />
vang te, inthiar hunbi mumal neih loh vang te, tui in tlem<br />
tlem lutuk vang te, rilru hah lutuk vang te, thi neih mumal<br />
loh vang te a ni thei bawk a. Tin, tleirawlte hi a hmei a pain<br />
taksa leh rilru a danglam nasa a, taksa-ah (oil) hriak pe<br />
chhuaktu a pung a, hmai a lo mawm a, hmai bawl leh arngeng<br />
a lo siam thin. Hmeichhe tleirawl tir te chi kawng a insiam<br />
danglam a, hei hian arngeng a awmtir thei. Thi neih laiin<br />
hmai a bawl duh bik bawk a ni.
14<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Hriselna Huang:<br />
Thei Ei Hi Damreina A Ni<br />
Mi zawng zawng hian hrisel leh<br />
damrei kan duh vek awm e. Ni tin<br />
hnathawk tura kan han feh chhuahna<br />
chhan pawh hi hrisel leh damrei kan<br />
duh vang a ni lawm ni. Han duh teh<br />
thin mah ila, a kawng hmang kan hriat<br />
loh vang emaw kan zawm peih loh avangin kan lo dam lo<br />
leh thin a ni. He kan duhthusam hriselna leh damreina hi<br />
thei ei tam leh a tui in tam hian kan nei thei a ni. Mihring<br />
chanchin pawh kha chhia leh tha hriatna thei leh nunna<br />
thing nen a rawn intana nih kha. <strong>Mizoram</strong>-ah pawh thei<br />
kan nei ve ta nual mai. Entirnan: Serthlum, Limbu, Sisu,<br />
Lakhuihthei, Balhla, Theihai, Lamkhuang te kan nei. Heng<br />
bakah thei vang deuh te, leh ram thei te pawh kan nei ve<br />
nual a ni.<br />
Thei ei tam hi taksa tan a tha em em a, ei tam thang<br />
chuan a thatzia hriain an ban phal ngai lo a ni. Thei hian<br />
thlum a ngah em em a, chu chu taksa tan chakna a ni. Tin,<br />
theite hian vitamin leh mineral te an ngah em em bawk. A<br />
bikin theite hian vitamin C an ngah a. Vitamin C hian kan<br />
taksain natna a do theihna a tichak thin. Thei te ei tam chu<br />
natnain a ngam thei lo thin a ni. Tin, thei te hian B complex<br />
a nei ve a, chu bakah calcium leh potassium, ruh tana tha<br />
an pai theuh bawk a ni.<br />
Theia enkawl theih natnate:<br />
Natna benvawn tak takte thei hmanga enkawl theih an<br />
ni. Entirnan, ruhseh, asthma, thin tha lo, kawngna benvawn,<br />
hritlang reh thei lo, cancer leh chaw ei dan dik lo avanga<br />
natna te, entirnan, BP sang, lung tha lo, kalna, vun dukte.
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 15<br />
A hmandan:<br />
1. Kan thei eite chu an thar tha tur a ni. Thei dah rei tawh<br />
chu a chakna za-a sawmnga (50%) a bo tawh thin a ni.<br />
2. Thei tui sawr thar chauh in tur a ni a, siam chawp zel a<br />
tha.<br />
3. Thei tui chu a eia ei tur a ni a, in khawlh khawlh tur a ni<br />
lo, tichuan ka-a chil nen a inpawlh hmana paitawih a awl<br />
bik a ni.<br />
4. Thei chu a ei emaw, a in emaw a tha ve ve, mahse tam<br />
tham deuh ei duh chuan a tui sawra in a awlsam zawk.<br />
Electric khawla sawr a tha ber a, kuta sawr pawh a tha tho<br />
e.<br />
Engzat nge ei tur?<br />
Thei ei tam emaw a tui in tam luat a awm thei lo. Thei<br />
man a to vang zawkin ei tam a har a ni. Nakina damdawia<br />
insen leh teuh ai chuan tuna thei mana insen a hlu zawk tih<br />
mi tam takin an hre tawh. Natna benvawn entirnan, cancer-te<br />
enkawl nan chuan ni tin thei tui litre 3-5 vel in a tha.<br />
Hrisel nan hrim hrim chuan litre 1 vel in a tha. Thei tui chi<br />
hrang hrang, leh thlai tui entirnan, carrot te, mai te pawh<br />
pawlh a theih vek a ni.<br />
Tun laiin mihringte’n thil chhum hmin kan ei nasa a,<br />
chu chuan vitamin tha, kan taksa mamawh a thah avangin<br />
ramsa thil hel ei te aiin kan hrisel lo bik a ni. Chuvangin<br />
thei te, thlai hringte i ei tam ang u. Tin, chawhmeh kan<br />
chhum pawhin hmin lutuka chhum ai chuan hmin phelh<br />
phawlha chhum hian chakna a pai tam zawk a ni. Thei leh<br />
thlai hringte hian enzyme, amah leh amah inpaitawih<br />
theihna an nei a, heng enzyme-te hi chhum hlum an awl<br />
em em a ni. Chuvangin hnim hring, thlai hring leh theite hi<br />
i ei uar ang u.<br />
(Source : Hriselna Magazine)
16<br />
Missionary Huang:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Arunachal Arunachal East East Kan Kan Thleng Thleng Ve Ve Ta Ta !!<br />
!!<br />
- Saichhungi, Zohnuai<br />
Kum 2008 chhungin Zohnuai Unit BKHP te’n Prioject<br />
atan rampawn Mission Field tlawh ve ila tiin kan rel a. Hemi<br />
atan hian Budget-ah Rs. 30,000/- kan dah a, kan huphurh ru<br />
viau va, mahse Pathian hnathawh kan hmu nasa viau bawk a<br />
ni. Hemi atan hian theih tawpin sumtuakin tan kan la ve a,<br />
sanghate kan zuar a, BP check-in Office hrang hrangah te<br />
kan kal bawk a, tin, eichawp thilte kan zuar bawk a. Heng<br />
kan sumtuaknaah te hian Pathian hnathawh kan hmu nasa<br />
hle a ni. Heng bakah hian a kal tur te’n Rs. 1,000/- kan deposit<br />
theuh bawk a, Pathianin kan zin hi kawng min hawn<br />
sak a ni tih min hriattirna niin kan hria a, kan phur em em a<br />
ni. Hemi pual atan hian chaw ngheiin tawngtainate kan nei<br />
thin bawk a.<br />
Kan kalna tur hmun atan<br />
hian Rev. Lalthangliana te<br />
awmna Arunachal East Field<br />
Pasighat khua chu tlawh ve<br />
ila kan tia. Tichuan,<br />
Kohhrante thil engemaw tal<br />
kensak ve kan duh a, Field<br />
Director chu kan tihsak theih<br />
ve tawk enge in mamawh tiin<br />
kan zawt a. Ani chuan Gas<br />
thuk lian leh Sacrament Tray<br />
leh No te, Steel thleng te hi<br />
an mamawh thu a rawn sawi<br />
a. Heng zinga engemaw ber<br />
hi in tih theih chua a rawn ti<br />
a. Tichuan, Committee chuan<br />
a eng ber nge kan tihsak ve<br />
theih ang tiin kan ngaihtuah<br />
a, tichuan Executive Committee<br />
member zinga pakhat<br />
chuan Gas thuk lian chu<br />
rinnain ka lo tum ang e, a<br />
rawn ti ta mai a, Executive<br />
Committee member dang<br />
pakhatin Sacrament dawhkan<br />
khuhna leh sacrament khuhna<br />
tur puan ka lo tum ve ang e, a<br />
rawn ti bawk a. Kan Committee<br />
chu kan hlim hle a,<br />
anmahni pawhin hetian an ti
thei chu an lawm em em<br />
bawk a ni. Sacrament Tray<br />
leh No leh Steel thlengte<br />
pawh chu mimalin an rawn<br />
tum vek ta mai a, BKHP-te<br />
chu kan awl ta der mai a ni.<br />
Heng kan thilpek turte hi<br />
Guwahati-a awm Pi Lallawmzuali<br />
W/o Tungluta<br />
Bank Manager chu min lo<br />
leisak turin kan ngen angin<br />
min lo leifel sak vek a, kan<br />
ILP te pawh min lo tihfel sak<br />
vek bawk a, kan kalpaha kan<br />
lak mai theih turin amah<br />
ngeiin Guwahati bul<br />
Jorabhat-ah min lo changin<br />
min lo pe a, sweet pocket<br />
engemaw zat min pai bawk<br />
a, a chungah kan lawm hle a<br />
ni. Tin, kan kalna tur senso<br />
atan hian kan thiante kal ve<br />
thei lote’n pawisate an rawn<br />
thawh hlawm a, a vaiin Rs.<br />
6,100/- lai a tling a ni. Tin,<br />
kan tualchhung Kohhran<br />
Committee chuan Rs.<br />
10,000/- lai min pai bawk a,<br />
an chungah kan lawm em em<br />
a ni. Kan kal hnaih tawh<br />
lamah hian a kal turte chu<br />
thlarau lam inbuatsaihna atan<br />
nilengin hun kan hmang a.<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 17<br />
Hemi hunah hian Tv<br />
Lallianngura’n a kal turte chu<br />
kan luchungah kut nghatin<br />
min tawngtai sak theuh va,<br />
kan zinnaa Pathian thu kan<br />
fehchhuahpui turte a sawi<br />
bawk a, Sam 2:8 “Mi dil<br />
rawh, tichuan i rochun atan<br />
hnamtin ka pe ang che,” tih<br />
leh Johana 20:22 “Thlarau<br />
Thianghlim nei rawh u,” tih<br />
thute a ni. Heng thu hmang<br />
hian kan kalkawng tluana<br />
hnamte chu kan rochun atan<br />
Pathian hnenah tawngtaiin<br />
kan dil zel a.<br />
Tichuan, ni 28.10.2008<br />
Thawhlehni chu kan kal hun<br />
tur a ni ta a, kan kal hma ni<br />
atang hian ruah leh thlipui a<br />
rawn thawk vuk vuk a, khua<br />
a nuam lo hle mai a, a tuk chu<br />
kan kal ni tur a ni tawh si a,<br />
Pathian hnenah tawngtaiin,<br />
“Lalpa hetiang khawchhe<br />
karah hi chuan min chhuahtir<br />
suh” tiin kan dil tawp mai a.<br />
A tuk ni 28th Oct. 2008<br />
Thawhlehni-ah zing dar 5:15ah<br />
BCM Bus-in Zohnuai<br />
atangin khaw tha tak karah<br />
Pasighat pan turin Member<br />
18-te chu kan chhuak ta a.
18<br />
Chaw leh a hmehte kan fun<br />
a, Pangzawl Pastor Quarterah<br />
chaw kan fak a, Bialtu Pastor<br />
JC Vanlalluaia te nupain<br />
hlim takin min lo dawngsawng<br />
a, chaw kan ei khamah<br />
kan kalna tur Bus chhungah<br />
ngei tawngtainain min thlah<br />
a, kan lawm hle a ni. Pastor<br />
chuan, min han en a,<br />
hmeichhia vek kan niin, hriat<br />
ngai loh ram hla taka kal tur<br />
kan ni bawk si a “Tunge in<br />
hruaitu? Tunge kalpui dawn<br />
che u?” min tih chuan ka rilru<br />
a tizam ta deuh a, kan driver-<br />
Dika leh Hriata-te bak chu<br />
mipa min hruaitu kan nei<br />
bawk si lova. Mahse, he thu<br />
hian Lalpa’n min thlamuan ta<br />
a, Sam 46:11 “Sipaihote<br />
Lalpa chu kan hnenah a awm<br />
a, Jakoba Pathian chu kan<br />
kulhbing sang a ni” kan zin<br />
kawng tluan hian Lalpa chu<br />
kan kulhbing sang a nih zia a<br />
lang chiang khawp mai. He<br />
mi ni hian Kolasib zan dar<br />
10:00 velah kan thleng a, an<br />
Biak In enkawltute’n min lo<br />
buaipui a, an chungah kan<br />
lawm hle mai.<br />
Tichuan, zing takah kan<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
thova, Shillong panin kan tlan<br />
leh ta a, Cachar phaizawlah<br />
kawng diak lutuk avangin<br />
kan tang a, motor dangte<br />
pawh a tang nual a, vaiho<br />
karah motor chhungah kan<br />
tawngtai a, Lalpa’n kan<br />
tawngtaina chhangin rei<br />
loteah motor dangte nen<br />
chuan kan chhuak ta mai a,<br />
kan han tlan chhuak tur chu<br />
Halelui kan pe tuar mai.<br />
Tichuan, Shillong chu tluang<br />
takin kan thleng ta a ni.<br />
Madanwriting Kohhran Sunday<br />
School Hall-ah kan riak<br />
a, an Biak In enkawltute<br />
chhungkua an fel hle a, zingah<br />
tuilumte min lo neihsak<br />
thlap a, an chungah kan lawm<br />
hle a ni.<br />
A tuk 30th zingah<br />
Naharlagun panin kan tlan<br />
leh ta vung vung a. Hemi ni<br />
hi Guwahati-a bomb puah ni<br />
tak kha a nih avangin security<br />
a tight hle a, hemi avang<br />
hian kan haw lam thlengin<br />
thil a khirh zo vek a,<br />
kalkawngah boruak ralmuang<br />
lo tak hnuaiah kan kal phah<br />
ta a ni. Naharlagun hi<br />
Arunachal West a nih avangin
Permit hran a ngai a, kan nei<br />
si lova, kan lut thei lo tep a,<br />
Bus chhungah tawngtai<br />
honate kan han nei a, hetih<br />
lai hian Zohnuai lama BKHP<br />
tawng-tai inkhawm hote<br />
chuan kan chanchin an lo<br />
hriatin Nahar-lagun an<br />
luhtheih hma chu kan<br />
inkhawm kan bang bik<br />
lovang tiin theihtawpin Pathian<br />
an lo au ve bawk a ni.<br />
Missionary-te leh AICS-a<br />
Practical Ministry nei mekte<br />
chuan Itanagar gate-ah min lo<br />
hmuak a, anni hian kan luh<br />
theihna turin theihtawp an<br />
chhuah bawk a, kan lut thei<br />
ta hram a. Naharlagun-ah<br />
hian Field Director Quarter<br />
sak tharah chaw tui tak min<br />
lo siamsak a, riahna nuam tak<br />
min pe bawk a, kan hahdam<br />
sawng sawng mai. Hetah<br />
hian zanriah ei khamah he lai<br />
hmuna thawktute nen hun rei<br />
lote kan hmang a, Pi Kaphnuni’n<br />
thuchah tawi a sawi<br />
a, Field Director Quarter-a<br />
hman atan Thingpui in no<br />
2doz kan pe ve a. A tuk ni<br />
31.10.08 zingah Pasighat<br />
pana kan kal pahin Nirjuli-ah<br />
Huto English School kan<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 19<br />
tlawh a, thawktu hote’n<br />
thingpui leh a hmeh tui tak<br />
min lo siam sak a, hlim takin<br />
kan in a, hla pakhat kan sa a,<br />
tawngtai honate kan nei a, an<br />
thawhna hmunhmate min<br />
fanpui a, an thawhna hmun<br />
mit ngeia kan hmuh theih<br />
avangin kan lawm hle a,<br />
Arunachal West Field pawh<br />
kan tlawh tel ve ta a ni.<br />
Tichuan, tlai dar 6 velah kan<br />
kal tumna tak Pasighat kan<br />
thleng ta a. Kan Missionaryte<br />
leh a ram mi kan Kristian<br />
hote’n min lo hmuak a, kan<br />
hlim khawp mai.<br />
Kan zin kawng hi a thui<br />
tham deuh a, ni 4 lai kal a ni<br />
a, zing takah kan kal chhuak<br />
a, zan rei deuhah te kan riahna<br />
tur hmun kan thleng chauh<br />
thin a, a chang chuan chaw<br />
eina tur hmunte kan hmu lo<br />
tep thin a, tukthuante pawh<br />
tlai dar 1-ah te kan ei chang a<br />
awm nawk mai. Mahse kan<br />
hlim em em a ni. Kan sawi<br />
hmaih phal miah loh, kan<br />
zingah Pi Kaphnuni M/o Dr.<br />
Zothansiami Ralte Thailand<br />
kum 70 mi chu a tel ve a, kan<br />
hlimpui khawp mai. A upat<br />
avangin buaipui ngaiin a awm
20<br />
lova, Pathian kaihhruaina<br />
ropui tak pawh kan hmuhpui<br />
a ni. Ani hian BKHP zawng<br />
zawngte min cho thar theuh<br />
se.<br />
Dt. 1.11.08 Inrinni chuan<br />
tlai lamah Sille Kohhran,<br />
Pasighat atanga 25km a hlaah<br />
kan inkhawm a, hetah hian Pi<br />
Lalnunziri’n thuchah a sawi<br />
a, kan zin chhung hian Pi<br />
Omegi chuan tawng min leh<br />
sak thin a, a chungah kan<br />
lawm em em a ni. Pasighat<br />
kan thlen hnu hian kan<br />
Kohhran tlawh turte kan pek<br />
ve tur Dekchi lian lei nan kan<br />
member pakhat, a kal ve<br />
zinga mi chuan pawisa a<br />
rawn thawh leh bawk a,<br />
Pathian tana thilpek petu ho<br />
chungah hian kan lawm hle a<br />
ni. Kohhran tan hian Dekchi<br />
lian kan pe ve a, zanriah min<br />
siamsak chu inkhawm banah<br />
kan ei a, Adi khualtha chaw<br />
ei danin, hnahin chaw an fun<br />
a, fun khat theuhin min pe a,<br />
chaw hmeh min pe bawk a,<br />
kan ei chhung zawng min vil<br />
reng a, Lalpa avanga kan<br />
chan hi a ropui khawp mai.<br />
He kohhrana an Pastor chu<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Kristiante an tihduhdah laiin<br />
an Biak In hi hal tur a ni a,<br />
Biak In chhungah chuan<br />
Mombati chhiin Bible a<br />
chhiar tlat a, an Biak In hi an<br />
hal loh phah ta a ni. Hetiang<br />
mi han hmuhte hi ropui kan<br />
ti a, thla te pawh kan lakpui<br />
nual hlawm a ni.<br />
Dt. 2.11.08 Pathianni<br />
zingah Pasighat Kohhran-ah<br />
kan inkhawm a, Pi T.Lalthanveli’n<br />
thuchah a sawi a,<br />
thilpek chi hrang hrang<br />
hetiang hian kan pe:-<br />
1) Gas thuk lian 1 - Adi <strong>Baptist</strong><br />
Union Guest House atan.<br />
2) Sacrament tray, No,<br />
Puan- Pasighat Kohhran tan.<br />
3) Steel thleng 2doz- Field<br />
Director Quarter atan.<br />
Tichuan, ipte mawi tak,<br />
hlabu leh Bible leng min pe<br />
vek a, kan lawm khawp mai.<br />
Tichuan Sunday chhunah<br />
Siang luiah kan kal a, luiah<br />
hian tawngtaina te kan nei a,<br />
lui dung tluan hi Chanchin<br />
Tha puandarh nan Lalpa tan<br />
kan hauh a ni. Pathianni tlaiah<br />
Model Kohhranah kan<br />
inkhawm leh a, hetah hian Pi<br />
Saichhungi’n thuchah a sawi
a, Dekchi lian an Kohhran<br />
hman atan kan pe ve a, an<br />
Kohhran hi a nung khawp<br />
mai a, an pung chak a, a<br />
thang nasa hle bawk a ni.<br />
Model Kohhran hian zanriah<br />
min buatsaih sak bawk a, Adi<br />
puan leh Shawl min pe bawk<br />
a, an inphal em em a ni. Kan<br />
inkhawmna apiangah hian<br />
hla kan rem zel bawk a, kan<br />
hlate hian keimahni theuh<br />
pawh min hneh em em a ni.<br />
Pasighat-a kan cham chhung<br />
hian ABU-in Guest House<br />
tha leh changtlung tak an nei<br />
a, tah chuan kan thleng vek<br />
a, kan cham chhung hian<br />
Pasighat BKHP te’n kan ei in<br />
tur min siam sak vek a, an<br />
hah hle a, mahse an hlim em<br />
em a ni. Riahna nuam tak<br />
mutbu awmsa diamah kan<br />
thleng a ni. Min duatin min<br />
ngaihsak em em a, nuam kan<br />
ti hle. Lalpa avangin kan tuar<br />
dawn emaw kan ti a, kan<br />
chan hi ropui kan ti hle a ni.<br />
Kan Missionary Rev.<br />
R.Lalthangliana te chhungkua<br />
leh Pu Lalnghakmawia te<br />
chhungkuain in ngaihsakin<br />
kan kalna apiangah min hruai<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 21<br />
zel a, an inpekna leh an<br />
hnathawhte kan hmu a, ropui<br />
kan ti hle a ni. Kan cham<br />
chhung hian Pu C.Pachhunga<br />
pawh Guwahati-a an meeting<br />
haw kan hmu thei hlauh va,<br />
kan Missionary-te hi an lu<br />
chunga kut nghatin tawngtai<br />
saknate kan nei thei a,<br />
hlimawm kan ti hle.<br />
Dt. 3.11.08 Thawhtanni<br />
hi kan haw ni tur a ni a, mahse<br />
Assam-ah Bandh khauh tak a<br />
awm tak avangin kan chhuak<br />
thei ta lova, kan thawktute<br />
hian boruak ngaichangin<br />
hmun dang dang an be pawp<br />
reng a, boruak awmdan a zira<br />
kal mai thei turin kan inpeih<br />
sa reng a, hemi zan chauh hi<br />
Bandh hlih lailawk tur a nih<br />
thu kan hre ta a. Tichuan, Dt.<br />
4.11.08 zing dar 5 atangin<br />
tiamchin awm lovin Bandh hi<br />
chhunzawm tur a ni a, chuvangin<br />
Dt. 3.11.08 tlai dar<br />
5:30-ah chuan Pasighat<br />
atang-in Shillong panin kan<br />
zan chhuah ta a. Field Director<br />
te nupa leh an fapa Bena<br />
te’n Ruksin Gate thleng min<br />
thlah a, kalkawng lakah<br />
khuaah chauh lo chuan ding<br />
miah suh
22<br />
u tiin min chah a, boruak a<br />
ralmuang lo khawp mai a.<br />
Kalkawngah chuan CRP duty<br />
kan hmu kawngtluan ta mai<br />
a, anni chuan min lo tiding a,<br />
escort-tu in nei lo em ni, an ti<br />
a. Nei lo, kan ti a. Min han<br />
en a, hmeichhia vek kan ni si<br />
a, an motor chu an inher a,<br />
min escort tu atan Pathianin<br />
min pe a lo ni reng mai a,<br />
tichuan thlamuang takin kan<br />
kal thei a. Tichuan, tluang<br />
takin Dt. 4.11.08 dar 1:30pmah<br />
Shillong kan thleng ta a,<br />
Shillong-ah chuan kan riak<br />
leh a, a tukah Aizawl panin<br />
kan chhuak leh nghal a, zan<br />
dar 12:30-ah Aizawl Bawngkawn<br />
BCM Sunday Hall kan<br />
thleng a, Pi Pari W/o Pu<br />
Hranglawma chuan kan riahna<br />
turte lo buaipuiin min lo<br />
la nghak tang tang a, a<br />
inpekna hi ropui kan tiin a<br />
chungah pawh kan lawm hle<br />
a ni. He mi zan hian kan hah<br />
hle mai a, inbual lova mut<br />
ngawt chi a ni lova, zanlai<br />
pelhah chuan kan han inbual<br />
leh te te a, tichuan hahdam<br />
takin kan mu thei ta a. Hemi<br />
zan hian darkar 2 vel chu kan<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
mu hman ve a, a tuk zingah<br />
chuan kan Motor-te workshop-ah<br />
check a ngaih avangin<br />
Bawngkawn-ah hian tukthuan<br />
kan ei a, tichuan dar<br />
11:45-ah Lunglei panin kan<br />
chhuak leh a, zan dar 10:30ah<br />
tluang takin Zohnuai kan<br />
thleng leh ta a. Zan rei lam ni<br />
mahsela kan rawngbawlpuite<br />
leh Kohhran hruaitute’n<br />
thingpui nen min lo la hmuak<br />
thap mai hmel han hmuh chu<br />
a lawmawm hle mai.<br />
Kan zin chhung hian kan<br />
rin phak bakin Pathian hnathawh<br />
ropui kan hmu nasa hle<br />
mai a, kan tawngtainate pawh<br />
chawp leh chilhin a chhanna<br />
kan hmu nghal thinte leh Mission<br />
Field-a Kohhran ho hmel<br />
hmu theia min hruainate hi<br />
ropui kan tiin lawmna tur hlir<br />
mai a ni a. Kan cham chhung<br />
rei loteah pawh Pathian<br />
Thlarau Thianghlim hnathawh<br />
kan dawng thar a, zan<br />
rei tak thlengin taksa chetna<br />
te nen mu hlei thei lovin<br />
Thlarau Thianghlim pawlna<br />
te kan chang bawk a, kan haw<br />
hnu thleng pawhin Kohhran<br />
te’n Thlarau lam malsawmna
kan dawn phahin kan hria.<br />
Kan zuk tlawh Kohhrante hi<br />
Pathian tan an inphalin<br />
thilpek tam tak kan dawng a,<br />
kan hawn dawn tlai hian<br />
Serthlum percel khat kawnga<br />
ei atan min rawn pe a,<br />
kalkawng tluanin kan ei a, tui<br />
kan tiin kan lawm hle mai.<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Household Tips<br />
1. Thlai hnah i sil dawnin i chan hmain silfai la, tichuan a<br />
chakna tam tak kha i sil bo lovang.<br />
2. Cake, chhangthawp leh biscuit te hi bur pakhatah dah ho<br />
tur a ni lo, biscuit kha a nem vek thei a ni.<br />
3. Chhang hnawih tur butter a lo khal chuan chhuang mai<br />
suh, i chhuan chuan a lo daih leh hunah butter ni tawh<br />
lovin ghee-ah a lo chang mai ang. Thleng (bowl) chhungah<br />
tuiso dah la, leihbaw leh la, thleng chu a la sat laiin butter<br />
chu khuh la, tah nuam tawkin a lo nem ang.<br />
4. Vai siam leh company siam te hi ei tur tha a ni ber lem lo.<br />
Thlai rah leh an hnah te, thei chi hrang hrang leh<br />
bawnghnute (a ti thei tan) te hi chaw tha an ni. Mizovin<br />
kan thlai rah hrang hrang- bal, vaimim, kawlbahra etc.<br />
leh thei- balhla, lakhuih, nuhnun/thingfanghma etc.<br />
kamram atan kan hmante hi chaw tha an ni vek a ni.<br />
5. Balhla hmin i ngah viau chuan tidiak la, ser<br />
(lemon) tui tlem far la, tichuan a uk lovang a,<br />
fridge-ah vur bawmah dah la, i chhang siam<br />
dawnah i duh zat i pawlh mai dawn a ni.<br />
6. C<strong>of</strong>fee den dip leh den dip loh pawh nise freezer-a dah<br />
hian a rim a tha rei bik a ni.<br />
23<br />
Kan zinnaah hin Pathian<br />
hnathawh kan hmuh leh kan<br />
chan hi a nasain sawi zawh<br />
mai sen chi a ni lova, keini<br />
BKHP-te hian Pathian nen<br />
chuan heng thilte hi kan ti ve<br />
thei a ni tih kan han tarlang<br />
duh bawk a ni e.<br />
*******
24<br />
Report:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
1. Vairengte Pastor Bial BKHP Leadership Training<br />
Report<br />
- Zorampari Pautu, Secy.<br />
BKHP Vairengte Pastor Bial<br />
Rawngbawlpui duh takte u, Lal Isua hmingin LOISI<br />
kaltlangin chibai ka buk a che u.<br />
Ni 2-3.5.<strong>2009</strong> khan Vairengte Pastor Bial BKHP<br />
Leadership Training hlawk thlak tak chu kham lo takin<br />
Bialtu Pastor Rev. B.Rothangpuia leh MBKHP hruaitute<br />
nen neih a ni a. He Leadership Training hian rah duhawm<br />
tak a chhuah chhoh zel theih nan min han tawngtaipui zel<br />
dawn nia.<br />
Dt. 1.5.09 khan MBKHP Organiser Pi B.Singpari,<br />
Pi H.Lalkimi, Pi Lianhmingthangi Comtt. member MBKHP<br />
te leh Pi May Jone, Lunglei te chuan dam takin Vairengte<br />
an lo thleng a. Ni 2.5.09 MBKHP Day pawh an kaihhruaina<br />
hnuaiah tluang takin kan hmang hova, chawhnu atangin<br />
Leadership Training neih tan a ni a. Buhfaitham leh Kristian<br />
Chhungkua paper te zirho a ni a. Zan inkhawm banah <strong>Loisi</strong><br />
paper zirho leh a ni. Tin, Dt. 3.5.09 chawhnuah Leadership<br />
leh Chhawmdawlna In paper te zirho leh a ni a, tichuan<br />
zan inkhawm banah kan paper zirhote sawi zuina leh<br />
inpawlhona neih a ni. Leadership training kan neih chhung<br />
hian zing leh zanah sermon tha tak tak ngaihthlak thin a ni<br />
bawk. Kan hun hmante hi kan kham lo hle a ni.<br />
Vairengte Pastor Bial hi Bial ding thar kan ni a,<br />
Leadership training hi kan mamawh tak zet a, kan<br />
mamawhte kan hruaitute kaltlanga Pathianin min buatsaih<br />
sak hi Pathian leh MBKHP hruaitute chungah kan lawm<br />
tak zet a ni.
Report:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 25<br />
2. Lungsen Pastor Bial BKHP Inkhawmpui Vawi 44-na<br />
- F.Lalthlamuani, Secy.<br />
BKHP Lungsen Pastor Bial<br />
A hmun : BCM Phairuangkai Biak In<br />
A hun : Dt. 20-22 Feb. <strong>2009</strong><br />
Thupui : “I Pathian tawk turin inpeih rawh” Amosa 4:12<br />
Speaker : Rev. T.Lalsangvunga, Bialtu Pastor<br />
Lungsen Pastor Bialah hian BKHP Unit paruk (6) a awm<br />
a, member 317 kan awm. Dt. 21.Feb.<strong>2009</strong> (Inrinni) Dar 10:00am -<br />
12:00noon chhungin rorel a ni a, Bialtu Pastor hovin rorel member<br />
86 kan ni. Kan thurel tlangpuite chu hengte hi an ni.<br />
1. Missionary Rs. 14,500/- in chawm chhunzawm leh nise.<br />
2. TNT (Calvary Centre) Lunglei, Rs. 5,000/- a tanpui.<br />
3. Pastor Quarter-a zar tur Pardah lei.<br />
4. Bial huapa Crusade neih.<br />
5. Bial huap Bible ralchhan neih.<br />
6. Bial BKHP hruaitute’n kumin <strong>2009</strong> chhungin Unit tlawh<br />
chhuah.<br />
7. Unit intlawh tawn neih.<br />
8. Bial BKHP inkhawmpuidawltu Rs. 3,000/- a tanpuina neih.<br />
9. Bial Fund atan Rs. 6,000/- dah.<br />
10. Phar pual tan Unit tin vawi khat fehchhuahna neih.<br />
11. Nauhnuchham (BCO) tanpuina neih.<br />
12. Kum <strong>2009</strong>-2011 chhunga Lungsen Bial BKHP hruaitu tur thlan<br />
a ni a, hruaitu thlan tharte chu:-<br />
President : Pi ZD Lalhmingi Lungsen<br />
Vice President : Pi R.Lalngaihthangi Mahanaim<br />
Secretary : Pi F.Lalthlamuani Mahanaim<br />
Asst. Secretary : Pi P.Zothanpuii Lungsen<br />
Treasurer : Pi R.Siamdingi Mahanaim<br />
Fin. Secretary : Pi T. Zohmingthangi Venglai<br />
Sr. Adviser : 1) Upa V.Sumleta Venglai<br />
2) Upa R.Vanbeiseia Mahanaim (Bial ruat)<br />
Lungsen Pastor Bial BKHP te’n ruahmanna kan siamte hi a lo<br />
hlawhtlin theih nan leh Pathian ram a lo zau zel theih nan<br />
tawngtainaah min lo hre thin turin ka ngen a che u.<br />
‘Lalpa’n chakna thar min pe zel rawh se’
26<br />
Report:<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
3. Tawipui Pastor Bial BKHP Seminar Report<br />
- J.Vanawmawii, Secy.<br />
BKHP Tawipui Pastor Bial<br />
Tawipui Pastor Bial BKHP Inkhawmpui rorel chuan ‘Bial<br />
huap Seminar neih nise, Seminar mi hmanpui turi hian MBKHP<br />
hruaitute sawm nise” kan ti a. Hqrs. lamah kan duhnate kan hriattir<br />
a, an ni’n Speaker turte fel takin min ruatsakin kan mamawhnate<br />
min lo tih hlawhtlin sak a, kan lawm hle a ni. Thupui: “Harh thar<br />
lehna” Sam 85:6, Resource Person te: Pi B.Singpari, Organiser<br />
MBKHP, Pi Zosangi Exe. Committee member, Pi Saprengpuii Exe.<br />
Committee member, te an ni a, an ni bakah Pi Mawitei (Mrs. Rev.<br />
Lalbiaksanga)-in min rawn hmanpui thei a, kan lawm tak zet a ni.<br />
Tawipui Pastor Bialah hian BKHP Member 525 kan awm<br />
ve a, Seminar hmangtu zawng zawng hi member 85 kan ni. BCM<br />
Mualcheng ‘S’ te’n inhawng takin Seminar hi an dawl a, mikhualte<br />
min lawm thiam ziate kha aw! A va ropui em! Upa leh rawngbawltu<br />
zawng zawng leh Unit BKHP member te’n khawchhe hnuaiah<br />
nilengin min lo hmuakin min lo dawngsawngte kha Krista vanga<br />
kan chan ropui tak a ni a, kan cham chhung zawnga duhsakna<br />
tinreng min hlante kha theih nghilh a va har dawn em!<br />
Seminar hi Bialtu Pastor Rev. H.Vanlalruata, Pro-Pastor<br />
R.Lalhnehliana leh Upa T.Zachhunga Sr. Adviser Bial BKHP te’n<br />
min hmanpui thei bawk a, kan changtlung hle. Tin, BCM<br />
Mualcheng Kohhran Upa leh Rawngbawltute’n min telpui reng<br />
bawk a, Kohhran enkawltu nih an va han tling em. Kan sawi hmaih<br />
hauh loh tur chu BMP te inpekna kha a ni. Ei leh in tuihnai tak min<br />
buatsaih sak rengin, Inrinni tlaiah ruai tuihnai tak min siam sakte<br />
kha an va hlu em! Unit BKHP-te inpekna hlu tak avangin Seminar<br />
hi a hlawhtling thei niin ka hre bawk a ni. Mualcheng ‘S’ Kohhran<br />
Zaipawl te’n inkhaw apianga Pathian chawimawi hla mawi takin<br />
an rem thei a. Tin, Tawipui North-I Unit BKHP Group zai an awm<br />
thei reng bawkte hian Seminar a tihlungin a ti changtlung hle a ni.<br />
Kan thupui ‘Harhtharlehna’ tih chu then hrang hranga<br />
then a ni a. Zirtawp zanah Hartharlehna awmzia tih thupui hmangin<br />
Pi B.Singpari’n thuchah a sawi a. Inrinni chhunah Seminar neiin
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 27<br />
Session hnihah then a ni a, 1st Session-ah Leadership zir hona Pi<br />
B.Singpari hova neih a ni a, hruaitu nih phung leh awmdan turte<br />
zir a niin kan hlawkpuiin, hlen chhuah tur leh tih tur tam tak kan<br />
nei tih kan hre thar leh te hi Seminar hlawhtlinna a ni. Hetah hian<br />
sawihona neih a i a, BKHP member ni si BKHP inkhawmna leh<br />
thiltih hona a tel ngai lote engtin nge kan hruai ang tih sawiho a ni<br />
a, thahnem ngai taka an tana tawngtai sak a, an inah te kala an<br />
harsatnate zawha Pathian thu hmanga sutkian saka, BKHP<br />
thiltihnaa tel tura sawm thin nise kan ti.<br />
2nd Session-ah Kristian chhungkua tih Pi Zosangi hova<br />
zir a ni leh a, kan va kham lo tak em! Chhungkuaa nu mawhphurhna<br />
leh pasal fanaute laka kan awmdan tur leh chhungkaw nu dinhmunte<br />
kan zir atang hian hlawkna nasa tak kan nei hlawmin kan hria. Tin,<br />
<strong>Loisi</strong> chungchanga kan hriat tur pawimawhte pawh sawi ho nghal<br />
a ni bawk. Zan lamah Harhtharlehna chhungkua-ah tih thupui<br />
hmangin Pi Saprengpuii’n thuchah min puan chhuah sak leh a,<br />
chhungkaw maicham tih mih loh a pawimawh ziate kan ngaithla<br />
a, kan va hlawkpui em! Inkhawm banah inpawlhona hlimawm tak<br />
neih leh a ni bawk.<br />
Sunday zingah Harhtharlehna Kohhranah tih thupui hmangin<br />
Pi B.Singpari’n thuchah ropui tak min puan chhuah sak leh a, chhun<br />
lamah Seminar neih chhunzawm a ni leh a, Buhfaitham chungchang<br />
zir ho a niin, Pi Saprengpuii’n min kaihruai a, Buhfaitham-ah hian<br />
Pathian Thlarau Thianghlim tih harh tharna ropui tak kan chang a,<br />
mite’n buhfaitham rawngbawlna an lo ngaih pawimawh zia te, an fate<br />
pual leh an pasalte puala an tham dante ngaihthlak atangin harhna<br />
changa tap zawih zawiha inhlan tharte kan awm hi a va lawmawm<br />
em. Buhfaitham rawngbawlna hi an chan thar anga hlen chho zel<br />
turin Lalpa’n min hruai ngei ang tih kan ring tlat a ni. Tin, Buhfaitham<br />
hi Upa leh Rawngbawltute pawh hian a pawimawhzia leh Pathian<br />
ram rawngbawlna ki pui ber a ni tih hi an Sermon-ah pawh hian a tam<br />
thei ang berin sawi ve se tih pawh sawi ho a ni bawk. Sunday zanah<br />
Harhtharlehna pawimawhna leh a rah chhuah tih thupui hmangin Pi<br />
Zosangi’n thuchah a puang chhuak leh a, kan va kham lo tak em!<br />
Inkhawm banah inpawlhona neih a ni leh a, hetah hian Lalpa hnathawh<br />
ropui tak changin sharing-te ngaihthlak a ni. Heng zawng zawngte<br />
avang hian Lalpa chu fakin awm rawh se.
28<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
Pi C.ROSIAMLIANI<br />
(1945-<strong>2009</strong>)<br />
Chaltlang, Aizawl.<br />
C.Rosiamliani hi Upa RC Setea (L) leh Saichhingpuii<br />
(L) te fanu neih chhun niin, kum 1945-ah Hnahchang khuaah a<br />
piang a. An unau hi paruk niin amah hi a upa lama chhiarin<br />
palina a ni. Kum 1966-ah Kapmawia nen Kohhran dan<br />
thianghlima inneiin fa panga an nei.<br />
A rawngbawlna: A nulat lai atangin a theih ang tawkin<br />
Pathian rawng a bawl thin a. Kum 1960-ah Lunglei Bazar<br />
Kohhranah kum 15 a nihin GA (Girls’ Auxiliary)-ah hruaitu a<br />
ni a. BKHP a lo din khan Secretary-ah thlan tlin a lo ni leh a,<br />
BCM Chaltlanga a awm hnu hian Committee member-te niin,<br />
kum 2007 khan BKHP aiawhin Building Committee member a<br />
ni. Sunday School-ah Junior Department zirtirtu a ni a. Kum<br />
<strong>2009</strong> atan Chaltlang Unit BKHP Finance Secretary-ah thlan a<br />
ni a, a thih ni thlengin thahnem ngai takin he hna hi a chelh a ni.<br />
Rawngbawlna ngai pawimawh mi a nih avangin ama sumin<br />
Missionary a chawm a, China Missionary chawm nan thlatin<br />
Thawhlawm a khawn bawk thin. Tawngtai mi a ni a, a hun<br />
tawp lam phei chuan kartin Thawhlehni nileng hi tawngtai nan<br />
a hmang a, Zirtawpni hi Damlo leh tula a hriatte tlawh nan hun<br />
hmangin tawngtaina a neihpui thin. Agape hmuna ni 40 leh zan<br />
40 chawnghei tawngtainaah a tel tluan a, hemi bakah Lunglei,<br />
Hnahthial, Champhai, Lawngtlai-ah te chawnghei tawngtai hun<br />
hmannaah a tel ve a. Sept. 2008 khan Governemnt Comprehensive<br />
School Marpara-in Salvation Camping an neihah<br />
tawngtai turin thiante nen an kal bawk.<br />
A hun tawp lam: Kum 2007 <strong>August</strong> thlaah lung lam
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 29<br />
that lohna a neih avangin Delhi lamah treatment la turin refer a<br />
ni a. Tichuan, September-ah dam tha zan lovin a lo haw a. Dt.<br />
20.11.2007 zanah Pathian tihdamna a chang a, amah pawh a<br />
lawm hle a ni. Tihdamna a chan hnu hian a damdawi ei thinte<br />
pawh a ei ta lova, a rawngbawlpuite zingah “Lalpa’n min tidam”<br />
tiin hlim takin a sawi thin. Dt. 9.1.<strong>2009</strong> chhun lamah hmun<br />
hrang hrangah tawngtaina neia hun a hman hnuin, zan dar 10:45<br />
velah chhungkaw tawngtaina neih an tum laiin, lungphu chawlin<br />
he khawvel hi a chhuahsan ta a ni. Dt. 10.1.<strong>2009</strong> dar 12-ah<br />
vuina programme Rev. TC Laltlawmlova’n a hmang a, “Pi Siami<br />
ang hi Kohhran hian kan mamawh tak zet a, a aiawh zo tur hi<br />
Kohhran member zingah hian kan awm thei ang em?” tiin a<br />
sawi a. Upa Rokamlova Presbyterian chuan, “Pi Siami hi<br />
hmeichhe awmnem tak angin lang mah sela, Pathian<br />
rawngbawlna kawngah chuan a pa a ni” a ti. Kuang chungah<br />
BKHP te’n pangpar kan dah a, he khawvelah hian inhmu ngai<br />
tawh lo turin, a lei taksa chu ui tak chungin kan thlah liam ta a<br />
ni.<br />
-Lalhmunmawii<br />
Secretary,<br />
Chaltlang Unit, Aizawl.<br />
Mi Mi Naran, Naran, Nu Nu Ropui<br />
Ropui<br />
(Ka nu, PC Zodinmawii tan he thuziak hi ka hlan e)<br />
- VL Jahau<br />
Khawvelah hian nute avanga piang leh awm vek kan ni a. Nute<br />
hmangaihna dawng tam tak kan awm laiin vanduaina avanga he<br />
hmangaihna tem lo pawh an awm. He hmangaihna dawngtute hian<br />
nute hlutzia kan hre theuhin a rinawm a, kan hriatchian erawh a<br />
inag lo ang.<br />
Nu hmangaihna dawng theia ka awm hi Pathianah ka lawm a.<br />
Hringnun kum tam la chhiar lo mah ila, ka nu min hmangaihna hian<br />
hma lam min pentir a, eng va ni lo mah ila, ka hlimnate leh ka<br />
hlawhtlinnate amah kal tlanga Pathian min pek a ni si.<br />
Mi tam tak chuan nu ropui neih kan chak thin. Kan nute hi nu<br />
naran niin kan ngai thin em? Tunge narana tunge ropui tih hi kan
30<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
chhut chiang ngai meuh em aw?<br />
Khawvel thlirna atang chuan mi hausa leh lehkhathiam, thiltithei<br />
tak nu neih chu chakawmin a lang. Hetiang dinhmuna ding nute<br />
hian an fate tan hun pein kawm hlimna leh tawngtaina an neihsak<br />
hman em? A nei theite chu an fakawm a, a tam zawk erawh chuan<br />
an neih a rinawm loh. Chutiang nu chu mi ropui a ni thei, mahse nu<br />
ropui zawng a tih theih hauh lovang.<br />
He khawvel thlirna atang pawha mi naran ve tak nu nei tam tak<br />
kan awm ang. Mahse, chu nu ngei chuan hmangaih taka enkawl<br />
chein, i harsatna a sutkian theih loh pawha a ngaihthlak sak che a,<br />
nangmah fuih leh mittui nena i tana Lalpa hmaa a kun a, a tawngtai<br />
sak che chuan, a aia nu ropui i tan he khawvelah an awm lo.<br />
Ka nu hi engtik lai pawhin ka tan a ka awm reng a. Ka thian tha<br />
ber a ni a. Ka tana a tih hi sawi sen a ni lo. Ka lungngaih leh lawm<br />
lai ber pawha ka pan thin a ni. Zirna ka tan tirhin mi thutpuiin min<br />
zirtir a, min zirtir theih loh hnuah pawh min tawngtai sak reng a. Ka<br />
nun kawng hrang hrangah thutlukna siam ngai se, amah ka rawn a,<br />
thu tha tak tak min rawn thin. Ka exam dawn apiangin min tawngtai<br />
sak a, phaia ka zir pawhin phone-ah min tawngtai sak kher loh chuan<br />
exam ka huphurh thin. Natna khum atanga min tawngtai sakna ri<br />
phei chu ka tan a hlu zual a ni. Amah bakah ka piin min tawngtai<br />
sak reng bawk. Ka nu leh ka pite hi thiamna sang nei an ni lo a,<br />
khawvel hausakna chhuan tur an nei hek lo, mi ngaihah pawh mi<br />
naran ve tak an ni. Mahse ka tan chuan Nu Ropui berte an ni.<br />
Tunah hian keimahni min dampuitu NU kan la neih chuan i<br />
lawm ang u. Eng ang mi pawh niin, eng kum zata upa pawh nise,<br />
min hmangaihtu te rul seng dawn lo mah ila, an dam lai ngei hian an<br />
tan hmangaihna i lan thar tir leh theuh ang u.<br />
“Nu, min hmangaihnate rul seng lo che mah ila,<br />
Pathianin a rul ang che. Ka hmangaih che.<br />
Engkim avangin ka lawm e.”<br />
NANGNI LEH KEINI<br />
** Pathian hruainain kum chanve kan lo hmang zo ve leh ta reng<br />
mai, Pastor Bial hrang hrangte’n MBKHP atanga tih tur kan<br />
neih ang angte a hma lama tih theuh tum ila, pawisa theh luh<br />
turte pawh a hma lam zela chhun luh i tum ang u.<br />
** Dec. 11-13, <strong>2009</strong> hian IBWU (Indian <strong>Baptist</strong> Women’s Union)<br />
Golden Jubilee, Dimapur (Nagaland)-ah neih a ni dawn a,<br />
MBKHP atangin kal tura inbuatsaih mek a ni.
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong> 31<br />
Pr<strong>of</strong>ile<br />
Pr<strong>of</strong>ile<br />
1. Hmeichhe Upa Pr<strong>of</strong>ile<br />
1. Hming : Upa P.Lianngengi<br />
2. Pa hming : Liansanga (L)<br />
3. Pasal hming : Rev. KD Siamliana<br />
4. Pian kum : 15.12.1944<br />
5. Pianna khua : Thiltlang<br />
6. Tuna awmna : Saron veng, Aizawl<br />
7. Fa neih zat : 5 (Hmeichhia- 2, Mipa- 3)<br />
8. Kohhran : BCM Saron, Aizawl ‘E’ Bial<br />
9. Rawngbawltu nih kum : 1986<br />
Thlanna hmun : BCM Electric, Aizawl<br />
10. Upa nih kum : 2000<br />
Thlanna hmun : BCM Electric, Aizawl<br />
11. Edn. Qualification : B.A., B.R.E.<br />
12. B.R.E. zir chhuah kum : 1974<br />
Zirna hmun : YEAVATMAL<br />
13. Hnathawh mek : Headmistress, KD Elementary<br />
School, Aizawl.<br />
14. Hnathawh tawh:<br />
1) Missionary in Bhutan<br />
2) Promotional Officer, The Leprosy Mission<br />
15. Kohhrana nihna chelh mek:<br />
1) Treasurer, BCM Saron<br />
2) President Aizawl ‘E’ Bial BKHP<br />
3) Adviser, BKHP, BCM Saron<br />
4) Committee member Sunday School Aizawl E Bial<br />
5) Vice Chairman, Aizawl City BKHP Co-ordination Comtt.<br />
6) Treasurer, The Leprosy Mission Aizawl<br />
7) Sunday Sikul Zirtirtu, Baptisma Pawl, BCM Saron<br />
16. Kohhrana nihna chelh tawhte:<br />
1) Treasurer, BCM Saron 2) President, Bial BKHP<br />
3) President, BKHP BCM Saron 4) Adviser TKP, BCM Saron<br />
5) Executive Comtt. Member, Aizawl E Bial<br />
6) Treasurer, M&E Aizawl E Bial<br />
7) Sunday Sikul Comtt. Member, Aizawl E Bial<br />
8) President BKHP Aizawl N Bial<br />
9) Vice President BKHP Aizawl N Bial<br />
10) Superintendent KNP BCM Electric<br />
11) Chairman Aizawl City BKHP Co-ordination Committee<br />
12) BCM Missionary TLM Bhutan<br />
13) Promotional Officer, TLM <strong>Mizoram</strong>, NEI<br />
14) BCM Planning Commission member BCM, Serkawn<br />
15) FOD BCM Comtt. member BCM, Serkawn<br />
16) Sunday Sikul Zirtirtu BCM, Electric<br />
17) Adviser, BMP BCM, Electric<br />
18) Adviser, TKP, BCM Electric<br />
19) Treasurer, BCM, Electric<br />
20) President BKHP, BCM Electric<br />
17. Khawtlanga nihna chelh mekte:
32<br />
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
1) MHIP- Sr. Adviser, Saron Branch<br />
2) VEC- Village Education Committee member, Saron<br />
3) Wisdom- Women’s Institute for Social Development, <strong>Mizoram</strong>, Committee<br />
Member.<br />
4) MAURI- Missionary Agency for Understanding, References and<br />
Intersession, Committee member.<br />
5) MEMSTA- <strong>Mizoram</strong> English Medium School Teacher’s Association<br />
Executive member.<br />
6) MEMSOT- <strong>Mizoram</strong> English Medium School Owner’s Trust, Committee<br />
member.<br />
7) ATTWI- Association <strong>of</strong> Theologically Trained Women <strong>of</strong> India, <strong>Mizoram</strong><br />
Branch, Committee member.<br />
8) VHSC- Village Health Sanitation Committee member.<br />
18. Khawtlanga nihna chelh tawhte:<br />
1) MHIP- <strong>Mizoram</strong> Hmeichhe Insuihkhawm Pawl, Sr. Adviser, Saron Branch.<br />
2) YWCA- Young Women Christian Association Comtt. member.<br />
3) MTA- <strong>Mizoram</strong> Theological Association Comtt. member.<br />
4) MSWC- <strong>Mizoram</strong> State Women Commission member.<br />
5) TLM- The Leprosy Mission, Ladies Wing, Gen. Secretary.<br />
6) MEMSOT- <strong>Mizoram</strong> English Medium School Owner’s Trust, Committee<br />
member.<br />
7) VEC- Village Education Committee member<br />
8) ATTWI- Association <strong>of</strong> Theologically Trained Women <strong>of</strong> India, President,<br />
Vice President, Treasurer.<br />
9) MEMSTA- <strong>Mizoram</strong> English Medium School Teacher’s Association<br />
Executive member.<br />
10) VHSC- Village Health Sanitation Committee member.<br />
Upa P.Lianngengi hi BA a pass hnuah BRE (Bachelor <strong>of</strong> Religious Education)<br />
a zir leh a, kum 1974-ah pass-in, Mizo hmeichhe BRE hmasa ber a ni.<br />
1975-ah BCM tirhin Bhutan ramah an nupain an kal a, The Leprosy Mission-ah<br />
hian kum 1975-2007 thleng thawkin Promotional Officer niin a pension ta a ni.<br />
Lehkhabu 14 ziakin a published tawh a, Seminar Paper hrang hrangte a ziak<br />
thin a, khawtlangah leh Kohhranah a hun a hmang khatin tunah hian KD Elementary<br />
School-ah Headmisstress hna a chelh mek.<br />
2. Hmeichhe Rawngbawltu Pr<strong>of</strong>ile<br />
1. Hming : PS Sawmliani<br />
2. Pa hming : PS Hrangmawia<br />
3. Pasal hming : K.Hmingliana<br />
4. Pian kum : 1956<br />
5. Pianna khua : Mualcheng S<br />
6. Tuna awmna : Sairep<br />
7. Fa neih zat : 5 (Hmeichhia- 1, Mipa- 3)<br />
8. Kohhran : BCM Sairep<br />
9. Bial : Zobawk<br />
10. Rawngbawltu nih kum : 1993<br />
11. Thlanna hmun : Sairep<br />
12. Edn. Qualification : Class III<br />
13. Hnathawh mek : Lo neih<br />
14. Kohhrana nihna chelh mek : Treasurer<br />
15. Kohhrana nihna chelh tawhte:<br />
Finance, Treasurer (BCM), Asst. Secretary, Treasurer, Fin. Secretary BKHP<br />
16. Khawtlanga nihna chelh tawhte:<br />
President & Secretary MHIP
<strong>Loisi</strong> <strong>August</strong> <strong>2009</strong><br />
A man : Kum khatah Rs. 45.00<br />
Bu khat man Rs. 4.00<br />
To,<br />
<strong>Loisi</strong><br />
_____________________________________<br />
_____________________________________<br />
_____________________________________<br />
<strong>Loisi</strong> Chanchinbu la thar duhte chuan,<br />
Cir. Manager hnenah hriattir tur a ni.<br />
Published and Edited by Zos^ngi on behalf <strong>of</strong> the<br />
<strong>Mizoram</strong> <strong>Baptist</strong> Kohhran Hmeichhe P^wl<br />
and Printed at the Bethel Computer Centre,<br />
Venglai, Lunglei, <strong>Mizoram</strong>. 8,450 Copies